Rrethimi osman i Maltës i vitit 1565 ishte njëra ndër betejat më të mëdha të shek. XVI e cila, më shumë se aspekti ushtarak ka hyrë në histori për rëndësinë e madhe që ajo kishte në ekuilibrat gjeopolitike të Mesdheut. Megjithëse kjo betejë nuk kishte asnjë lidhje me hapësirat shqiptare dhe shqiptarët në përgjithësi, pozitat e saj strategjike duke qenë në skajin perëndimor të Perandorisë O.smane dhe gjendja nën sundimin osman, na tregon se elementi shqiptar qe i pranishëm edhe në këtë betejë të madhe.
Parë nga ky këndvështrim, dokumentacioni arkivor na jep të dhëna të rëndësishme në lidhje me përgatitjet që osmanët kryen në viset shqiptare teksa planifikonin mësymjen drejt Maltës, momente të rëndësishme të mbrojtjes së ishullit ku përveç shqiptarëve të cilët kanë shkuar në këtë luftë si ushtarë të flotës osmane hasim edhe në shqiptarë të tjerë, të cilët janë pjesë të Urdhrit të Shën Gjonit e që janë të angazhuar në mbrojtjen e Maltës duke nxjerrë në pah një panoramë të çuditshme ku shqiptarë luftojnë kundër shqiptarësh në një betejë e cila nuk ka lidhje as me shqiptarët e aq me gjeografinë ku ata jetonin. Në këtë kontekst, duke u përqendruar tek rrethimi i Maltës i vitit 1565, ky artikull përpiqet të nxjerrë në pah disa aspekte të historisë detare të shqiptarëve por edhe të gjurmojë pjesëmarrjen e tyre në ngjarje të përmasave botërore e historike siç ishte edhe beteja në fjalë.
Shkrimi në link