Abdurrahim Ashiku – Page 4 – Dielli

PRANVERA PA LULE E RRUGËS SË ARBRIT

March 20, 2018 by dgreca

Dyshoj se nuk do të jetë e fundit…/

Le të gabohem unë…/
Le të festojnë dibranët…/

Dhe një shënim për Gëzim Alpion: Bashkohem me ty kur shkruan: “Është për të ardhur keq që, ky brez politikanësh, duket sikur vepron, vetëm kur përballet me protesta rrugësh”.
Mjerisht kjo gjuhë në Dibër nuk njihet…

“Zyrtarisht”, me foto e filmime televizive, lopata e parë me dhe në “Rrugën e Arbrit”, është hedhur nga Fatos Nano në pranverën e vitit 2005. Vetëm “një lopatë” me një majë guriçkash marrë anës rrugës së vjetër në dalje të Bulqizës, dhe asgjë tjetër. Mbase, për njohje historike, relikte, nuk është vonë që atje mbi një “gurë ciklopik” nga ata që Skënderbeu u hodhi turqve osmanlinj në betejën e njohur të Fushë-Bulqizës, të gdhendet një basoreliev ku të shkruhet “Këtu nisi për tu harruar Rruga e Arbrit”.
Defterët e mëvonshëm të “hallvaxhinjve pushtetarë”, sipas veprimit “kaç e fug”, përcollën shumë majakazmash e majalopatash mbush me nga një “grusht dheu”, gërshërë e shiritash kuq e blu prerë nën bubullima daullesh e vikama adoleshentësh militantë duargrisur përplasjesh frenetike.
Zëri i dibranëve u ngjir së kërkuari “rrugën e tyre” që në fakt është “rrugë e të gjithëve”, udhë në lashtësi me emrin “Rruga e Arbrit”, udhë ilire që vinte në radhë karvanët nga Durrësi në Shkup e Varna të Bullgarisë,
Një peticion shkruar para 20 vjetësh dhe Rruga e Arbrit stela-stela sot, një peticion, një kërkesë njerëzore firmosur nga 43 intelektualë dibranë e përcjellë strukturave të shtetit shqiptar të kohës që nga presidenti Berisha e me radhë teposhtës së kaskadës shtetërore deri tek prefekti i qarkut të Dibrës.
E gjeta midis relikteve të jetës time që çuditërisht nuk më ka rënë poshtë rrugës së gjatë të ikjes dhe qëndrimit tash njëzet vjet në troje të huaja.
Gjeta edhe një dorëshkrim timin të marsit 1996 me titull “RRUGA E DIBRËS” – DREJT DIBRËS me shënimin: “Alternativa për zhvillimin e zonave malore”.
Nuk mund t’i mbajë në arkivin tim, thjesht se ata i përkasin një hapësire që lidhet me një trevë e me zëra që nuk kanë pushuar së ngrituri deri në shkallën më të lartë të pentagramit zërin NDËRTONI RRUGËN E ARBRIT!
Nuk është thjesht një peticion që fillon me “Jemi një grup intelektualësh të rrethit të Dibrës…” është një pamflet historik, një thirrje brezash në shekuj që ecën në këmbë kësaj rruge duke shkruar biografinë e saj.
Citohet Aleks Buda në thënien e tij “Dibra ishte ndër pikat kyçe ku vihej në pikëpyetje ekzistenca e Shqipërisë në dy pjesë”.
Citohet Ana Komnena e cila kur flet për fisin ilir të Albanëve-Arbërve, përmend edhe krahinën Albanon që shtrihej gjatë rrugës midis Durrësit e Dibrës, krahina e Arbërisë, me qafa, rrugë të përpjeta dhe kulla të shumta.
Dijetari italian Antonio Baldaçi për këtë rrugë shkruante: “Qytetërimi Romak kishte zhvilluar një rrjet rrugor në Shqipëri, arteriet kryesore transversale të së cilës ishin Via Egnatia… pastaj ajo midis Durrësit e Dibrës duke kaluar nëpër Mat”
Vaid Kormaku, mësues dhe studiues i pasionuar i Dibrës, citohet si “i pari që përmendi faktin se rruga lidhte Stambollin me Detin Adriatik krahas “Via Egnatia” sipas itinerarit: Gallatë – Stamboll – Adrianopol – Filipopol, për të hyrë në trekëndëshin Sofie – Nish – Shkup, gjatë luginave Morava – Vardar, Lugut të Vardarit – Fushës së Pollogut – Gostivar – Mavrovë – Grykë të Radikës bri katundeve Trebisht – Radostush – Dibër e Madhe – Grykë të Vogël – Grykë të Madhe – Valikardhë – Qafë Buall – Guri Bardhë (Petralba) – Shkallë e Tujanit – Krujë – Durrës.
Intelektualët argumentojnë se “Që në mesjetën e hershme…Krahina e Arbrit ka qenë vendi i kryqëzimeve transversale e horizontale të trojeve etnike të kombit shqiptar – epiqendër e trojeve etnike. Këto rrugë janë kthyer në arterie të rëndësishme që kryejnë lidhjet e kombit në kohët moderne”.
Duke folur me gjuhën e argumentit historik etnik, intelektualët dibranë deklarojnë se “Vetëm një rrugë dhe pikërisht ajo më strategjikja nuk është kthyer në rrugë moderne automobilistike. Është fjala për Rrugën e Arbrit, të quajtur më vonë Rruga e Katriotëve, Rruga Durrës – Fusha e Tiranës – Tujan – Qafë Murrizë – Guri i Bardhë – Ura e Vashës – Plani i Bardhë – Qafa e Buallit – Vajkal – Ura e Qytetit (Valikardhë) – Homesh – Dibër.”
Protesta e tyre se… “Nuk ka krahinë që të lidhet me kryeqytetin dhe portin e Durrësit në mënyrën më diskrete dhe qesharake se krahina e Dibrës”… pason deklaratën – argument: “Mos të harrojmë se në qoftë se flasim për zona të populluara dhe bujqësore të Shqipërisë së sotme politike, këto janë pellgu i Korçës dhe Lugina e Drinit të Zi”.
Ata argumentojnë se “Kalimi i Qafës së Murrizit (1120 m.), sikur edhe pa asnjë tunel e shkurton rrugën 75 kilometër…”
Intelektualët nuk e mbajnë për vete idenë e ndërtimit të rrugës tradicionale nëpër Shkallën e Tujanit. Ata deklarojnë se ajo është shtruar për zgjidhje që në vitin 1929 kur parashikohej ndërtimi i dy tuneleve njeri në hyrje të Shkallës së Tujanit dhe tjetri në të dalë të Shkallës…
Intelektualët argumentojnë se pushteti diktatorial kurrë nuk i dha Dibrës atë që i merrte…kromin, mermerin, pasuritë e mëdha të nëntokës e mbitokës, për të arritur deri në deklaratën e vitit 1972 të kryeministrit Mehmet Shehu i cili tha se “…përmirësimin e kësaj rruge mund ta shfrytëzonte armiku për agresion mbi Tiranë” (?!)”, një argument qesharak që e la Dibrën me një rrugë me 4 metra gjerësi.
Grupi i intelektualëve Dibranë i kërkonte presidentit Berisha, qeverisë, institucioneve si dhe organizmave shtetërore e shoqërore që varen prej tyre…”T’i kthejë Dibrës rrugën e vet tradicionale që edhe dibranët të lidhen me kryeqytetin e vet më të shkurtër…”
Zëri i intelektualëve dibranë mbeti në “koshin e plehrave” të presidentit të atëhershëm të shtetit shqiptar, kryeministër për tetë vjet më vonë, në “koshin e plehrave” të kryeministrave që pasuan…Fatos Nanos, Ilir Metës, Pandeli Majkos, Edi Ramës…
Jo vetëm ai peticion, por edhe më i riu, ai i iniciuar nga Gëzim Alpion, Bujar Karoshi e të tjerë, firmosur online dhe me kalem në dorë nga 15 mijë dibranë e bashkëkombës në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e në të gjithë botën.
Me dhjetëra kanë qenë deputetët dibranë të të gjitha ngjyrave partiake ulur në karriget e Kuvendit të Republikës së Shqipërisë. Asnjeri nuk u ngjit në tribunën e Kuvendit me peticionin e shkruar dhe me zërin e dibranëve të incizuar në dorë për të kërkuar me forcë ndërtimin e Rrugës së Arbrit. ASNJERI?!
Rruga e Arbrit është aktualisht stela – stela, arna – arna, pa kokë, pa trup, pa këmbë, pa zë e pa figurë.
Për ndërtimin e saj nuk mjafton nënshkrimi i 42 intelektualëve, nënshkrimi i mijëra të tjerëve. Pushtetarët nuk kanë veshë për të dëgjuar e as sy për të lexuar…
Për ndërtimin e saj është çjerrë me zërin e ngjirur në shkallën sipërore të pentagramit, tash tre vjet, pranverë, verë, vjeshtë e dimër kryeministri Edi Rama, herë me tepsi copa-copa e herë me tepsi bidevi për vete. Premtime, premtime, premtime… Shumë zhurmë, shumë zhurmë…Dhe asgjë.
Erdhi edhe pranvera e parë e tepsisë së madhe…
Me një tender që s’ka as germa për t’i lexuar e as fjalë për t’i dëgjuar…
Erdhi pa lule…
Pranvera pa lule e “Rrugës së Arbrit”…
Dyshoj se nuk do të jetë e fundit…
Le të gabohem unë…
Le të festojnë dibranët…

Abdurahim Ashiku

Athinë, pranverë 2018

Reagim nga Diaspora-HARRESË ZYRTARE E MËSUESEVE VULLNETARE NË MËRGATË

March 14, 2018 by dgreca

Më 7 Mars, në Ditën e Mësuesit, kryeministri Rama shpërndau dekorata për disa mësuese të shquara në edukimin shkollor të fëmijëve…
E meritojnë…
Më 7 Mars, në Ditën e Mësuesit, as kryeministri Rama dhe as ministrja Nikolla nuk thirrën asnjë mësuese nga ato që vullnetarisht, pa asnjë shpërblim, të rrezikuar nga segmente ekstreme greke, u mësojnë fëmijëve të mërgimtarëve shqiptarë si të shkruajnë, lexojnë e këndojnë fjalën madhështore shqipe…
Jo vetëm që nuk i thirrën…
Jo vetëm nuk i dekoruan…
Por, nuk i përmendën as me emrin e përgjithshëm…
Mësuese të gjuhës shqipe në mërgatë…
Ermal Meta është fitues në një festival prestigjioz.
I lumtë.
Pas i vjen historia e ngjitjes në maja shoqëruar me miliona disqe e miliona euro…
Mësueset e gjuhës shqipe në Greqi, tash 17 vjet, nga 7 marsi 2001, po bëjnë atë që nuk ia merr mendja askujt.
Po mbledhin fëmijët dhe u mësojnë si të lexojnë, shkruajnë dhe këndojnë gjuhën e nënës.
I mbledhin pa asnjë shpërblim dhe pa asnjë mbrojtje ligjore…
I mbledhin edhe nën trusninë e qarqeve të njohura ekstremiste greke duke u përballur me heroizmin që u përballen Rilindësit e Mëdhenj të Kombit dy shekuj më parë, ndaj Dritëro Agolli i quajti “Rilindës të kohës sonë”.
Afro një muaj më parë mbi ta u ushtrua dhunë psikologjike, u mbyllën shkollën me dry në një kohë kur një ditë më parë dyert e saj i kishte hapur krye bashkiaku i Hanias në Kretë dhe pjesëmarrës në ceremoni ishte edhe një punonjës i lartë i Ambasadës Shqiptare në Athinë…
Për ngjarjen u shkrua vetëm në facebook…
Mediat shqiptare, partitë shqiptare, heshtën…
Po kush janë këta “Rilindës të kohës sonë”?
Janë bij të popullit shqiptar, mësues që tërë ditën punojnë në punë “të bardhë” a në “punë të zezë” për bukën e ditës dhe në mbrëmje, pasi siç thotë Çajupi…”Drekë e darkë kthehen dhe i bëjnë vetë”, mbledhin fëmijët në mjedise nga më të pabesueshme dhe u mësojnë të këndojnë shqip me zë të lartë, edhe mbi libra, edhe mbi nota mbi pentagram…
Askush, as nga “opozitat” dhe as nga “pozitat” këto 27 vjet nuk është kujtuar për ta, për t’i regjistruar si mësues në mërgatë, për tu dhënë pagë për punët që bëjnë, për tu dhënë “një fletë nderi”, për nderin që i bëjnë Kombit, për një ligj që t’i mbrojë, për marrëveshje që mos dhunohen klasat ku ata shkruajnë heroikën e një kohe të re.
Askush…

Abdurahim Ashiku

Mars 2018

A DO TA SILLNI GJERGJ GJON KASTRIOTIN-SKËNDERBEUN NË ATHINË?

January 20, 2018 by dgreca

1-busti-i-skenderbeut

Një Pyetje, ATJE dhe KËTU; shtetit shqiptar me institucione të plota dhe tubimeve shqiptare, të vegjël e të mëdhenj, në Athinë dhe më gjerë.

Në Korçë këto tri ditë të fundjavës së tretë të janarit 2018 vazhdojnë bisedimet shqiptaro-greke, vijim nga Kreta, për të “sheshuar” siç thonë, problemet midis dy vendeve fqinjë historikë.
Nuk dua të hyj mes fletëve të zverdhura të historisë që na lidh, e as të jap mendim për njërin apo tjetrin problem.
Dua të pyes:A është vënë në tryezën e bisedimeve një ngjarje e madhe historike që nuk ka pse të mos jetë e të “dy palëve”, e “shumë palëve”, “mbarë evropiane”, pse jo “botërore”, më thjesht “e tre kontinenteve”, 550 vjetori i vdekjes së Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut, shikuar në një mendim e veprimtari të përbashkët?
A do të japë shteti grek një shesh për t’i ngritur një monument këtij trimi që me shembullin e tij të madh u dha kurajë popujve nën pushtimin osman, i dha “barut të thatë” kryengritjes popullore greke në revolucionin që nis më 25 mars 1823 ?
Po japim hektarë tokë për varrosjen e eshtrave të ushtarëve grekë, por pse të mos jepen disa dhjetëra metro katrorë tokë për një monument të Skënderbeut, “Pionier i mbrojtjes së krishterimit”, pse të mos ketë një “VIT TË SKËNDERBEUT” për mërgimtarët shqiptarë në Greqi dhe për grekët që e duan atë si “hero të tyre” ?
Një pyetje që më ka mbet në gojë dhe vazhdoj e vazhdoj ta bëj pa marrë përgjigje as andej e as këndej, as nga shteti im, as nga shteti grek dhe as nga tubimet e shoqatave shqiptare, Federata në Athinë e “Nënë Tereza” në Selanik.
Vërtet a do të vijë, ose më thjesht të them, a do ta sjellin Gjergjin e Gjon Kastriotit, kordhëtarin e madh të shekullit të 15-të në një shesh me emrin “Skënderbeu” dhe me një shtatore mbi kalin e tij legjendar me shpatë drejtuar lindjes otomane, në Athinë?
Nuk e sollën në 600 vjetorin e lindjes përveçse nëpërmjet një sesioni përkujtimor organizuar nga një shoqatë shqiptare në emigracion.
Nuk e sollën as në 100 vjetorin e krijimit të shtetit shqiptar, të Shpalljes së Pavarësisë…
Tash është shansi i fundit, 550 vjetori i vdekjes së heroit legjendar që në krye të një populli të vogël në numër, për njëzet e pesë vjet i qëndroi si e sa askush në kontinentin evropian ushtrisë më të madhe të kohës, ushtri që ngadhënjente në Azi, Afrikë dhe Evropë duke dridhë edhe fëmijën në bark të nënës.
Tash ka një “VIT të SKËNDERBEUT”, vit që duhet të hapë krahët e të fluturojë më fort e më lart se kurrë
Në Romë, Paris, Detroit, New York, Prishtinë, Dibër të Madhe, Shkup… Ai, shpatari i madh shqiptar, mendjendrituri i madh, që i tha ndal për më se një çerek shekulli urdisë më të madhe dhe të kobshme të mesjetës, Perandorisë Otomane, është i derdhur në bronc, përveçse në Athinë, përveçse tek fqinji ynë jugor bëmat e të cilit i dhanë jetë qëndresës dhe krahë Revolucionit Grek (1821-1828) për çlirimin nga rrjeta e hekurt otomane.
Tash, pas kaq vitesh betejë historianësh për origjinën e Gjergj Gjon Kastriotit, “përroi” i rrjedhës sllave e helene për origjinën e Kastriotëve mund të themi me bindje se është tharë. “Burimet” që e furnizonin atë nën emra “Georgij” e “Jorgjis” nuk rrjedhin më, përveçse tek ndokush që i ka marrë koka ujë.
Grekët… siç citon studiuesi kosovar, i ndjeri Shkëlzen Raça, në kumtimin “Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në historiografinë greke të shek. XIX” pjesë e librit të tij voluminoz “Gjurmime në historinë shqiptare” … “në botimin e gjashtë të “Historisë së kombit grek” të Paparigopullos, në përkujdesjen redaktoriale të historianit të njohur atëherë grek, Karolidhit, bëhet e pranueshme prejardhja shqiptare e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut.” (f.160)
Kristo Zharkalliu, një njohës dhe studiues i historisë dhe marrëdhënieve historike midis dy popujve në shkrimin polemizues “Disa sqarime, disa përgjigje” (Plus Gazeta Athina 13 janar 2012 f.14) thekson: “Grekët nuk e konsiderojnë Gjergj Kastriotin të tyre dhe le ta quajnë ”Jorjios” por megjithatë e nderojnë së tepërmi. Mjafton të themi, se në muzeun historik, në ish Parlamentin e vjetër grek, në hyrje të tij, në mure janë vendosur portretet e heronjve të Revolucionit. Portreti i parë dhe më i madh është ai i Gjergj Kastriotit, ku shënohet vetëm emri i tij pa asnjë shpjegim nacionalist”.
Që Gjergji i Gjon Kastriotit ishte dhe mbetet shqiptar kjo tashmë është e padiskutueshme. “Përrenjtë” dhe “burimet” e të kundrës janë tharë. E vetmja gjë që ende nuk është “tharë” janë “burimet” krahinore, “burime” të cilat sado që kërkohen sa në Dibër, në Mat, në Has përsëri rreth qendrës “gjeografike shqiptare”, rreth “zemrës” së trupit etnik shqiptar rrotullohen. Autori i këtyre radhëve, bazuar në historianin e madh skënderbegas Kristo Frashëri i cili siç thotë studiuesi dibran Murat Koltraka … “ është i vetmi, që veç të tjerave, ka shkelë me këmbë çdo pëllëmbe të territoreve të Çidhnës, që lidhen me Kastriotët”, në Toponiminë dibrane për origjinën e Kastriotëve nxjerrë në dritë nga studiuesit Hazis Ndreu, Ali Hoxha dhe të tjerë, në udhëtimet e tij një jetë të tërë atyre vendeve, në faktin se 18 nga 26 betejat e mëdha fitimtare të Gjergj Kastriotit u zhvilluan në Dibër, ka bindjen se Gjergji i Gjon Kastriotit ka lindur në Sinë të Dibrës, është rritur në Dibër për tu bërë më vonë trashëgimtar legjitim i hapësirës nga Maqedonia në Dibër, Krujë e Bregdet, hapësirë nën zotërimin e të atit, Gjon Dibranit siç e quan R. Voltarrano.
Nuk dua të zgjerohem më tej pasi këto i kam përmendur në një kumtim timin në Athinë në janar 2005 në sesionin jubilar organizuar me rastin e 600 vjetorit të lindjes së Heroit të Madh të Kombit Shqiptar. Çështja që shtroj dhe shtrohet është në se duhet të ngremë zërin tonë për hapjen e një sheshi dhe ngritjen e një përmendoreje për Gjergj Gjon Kastriotin në Athinë.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj në radhë të parë “Kërkesën me zë dhe me shkrim” të shtetit shqiptar dhe strukturave të tij zyrtare, në bisedime me shtetin grek dhe strukturave të tij zyrtare, për krijimin e një hapësire fizike për të hapur një shesh e për të vënë në qendër të tij përmendoren e Gjergj Gjon Kastriotit.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj, shoqatat, shoqëritë, lidhjet, federatat, tubimet me karakter krahinor e kombëtar shqiptar që të bëhen strumbullari i aksionit për ngritjen e sheshit dhe të përmendores me emrin Skënderbeu në Athinë si dhe të busteve e memorialëve të tjerë në Selanik apo vende të tjera ku dokumentohen bëmat e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj degët e partive politike shqiptare në Greqi, degët e Partisë Demokratike, Partisë Socialiste, Lëvizjes Socialiste për Integrim etj., drejtuesve dhe asambleve të këtyre partive që në lidhjet e tyre me partitë politike homologe në Greqi të kërkojnë legjitimin e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë nëpërmjet hapjes së një sheshi dhe ngritjes të një monumenti, në emërtime rrugësh e institucionesh shoqërore e shtetërore.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj veprën e shkrimtarëve, gazetarëve, artistëve të skenës e të ekranit, muzikantëve, piktorëve, skulptorëve, armatës së madhe të intelektualëve të të gjitha moshave që të bëjnë hapa vrapues për emërtimin e një sheshi dhe ngritjen e një monumenti për Gjergj Gjon Kastriotin-Skënderbeun në Athinë.
Veprimtaritë në kuadrin e 550 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut, VITIT TË SKËNDERBEUT, krahas të tjerave, t’i lidhin, mes të tjerash, me Heroin tonë Kombëtar Gjergj Gjon Kastriotin-Skënderbeun. Sesionet shkencore e përkujtimore duhet të përfshijnë tërë Greqinë, në stere e në ishuj.
Me “ngritje zëri” nënkuptoj “një të katërtën” e popullit shqiptar që punojnë e jetojnë si emigrantë në Greqi, nënkuptoj të gjithë biznesmenët në Greqi, njerëz atdhetarë për të hapur e për të depozituar në një llogari publike bankare paksa nga kursimet e tyre për të bërë të mundur të gjitha shpenzimet për hapjen e sheshit dhe ngritjen e monumentit të Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë.
Kryebashkiakun e Tiranës Eron Velia, që e shoh çdo ditë me lopatë në krah duke mbjellë pemë, e mira e të mirave është që një ditë ta shoh në Athinë, të takohet me homologun e tij grek dhe së bashku të mbjellin një ulli, simbol i paqes dhe begatisë në një shesh në krah të monumentit të Skënderbeut.
E di që ekstreme nga segmenti i shoqërisë greke do ta kundërshtojnë ardhjen e Gjergj Gjon Kastriotit-Skënderbeut në Athinë ashtu siç di se ekstreme nga segmenti i shoqërisë shqiptare, e kanë quajtur Skënderbeun “tradhtarë të islamit”. Injorimi i tyre, shumëzimi me zero, përbën urën lidhëse evropiane për sot dhe për të ardhmen.
Së fundi një ftesë për dy kryetarët e dy tubimeve më të mëdha shqiptare në Greqi, Ermal Sulaj i Federatës së Shoqatave Shqiptare në Greqi dhe Arjan Cara, kryetar i Shoqatës “Nëna Terezë” në Selanik: Është koha që pikë të parë në programin e këtij viti të vini sjelljen e Skënderbeut mes emigrantëve, jo pak por një e treta e shqiptarëve në mërgim.

Abdurahim Ashiku

Athinë 19 janar 2018

KUR IKTE PËR TË QËNDRUAR PËRGJITHNJË ARISTIDH KOLA

October 12, 2017 by dgreca

Me rastin e 17 vjetorit të ikjes/

Ai sot do të ishte 72 vjeç e 97 ditë…

Moshë e re për një krijues të madh, një studiues të madh të çështjes arvanite, një njeri të dashuruar pas arvanitasve, gjini e gjak i të cilëve ishte.

Nga Abdurrahim Ashiku/Nuk është. 17 vjet të shkuara, më 13 tetor 2000, ai iku. Grekët kanë një fjalë ngushëlluese në raste të tilla, nuk thonë “vdiq” por “IKU”.Aristidh Kola IKU fizikisht për të qëndruar midis njerëzve shpirtërisht, me fjalën e tij të ëmbël, me tonin e veçantë të një avokati të një çështjeje madhore të asaj që lidhej me “Arvanitasit dhe prejardhja e Grekëve”, vepra madhore e tij, vepër që sikur të kishte jetë do ta pasonte “Zeusi pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane”… E kam takuar më 4 shkurt 2000 në një mjedis shqiptarësh kur ai do të referonte me kompetencën e një shkencëtari të shkencave historike temën “Arvanitasit dhe kontributi i tyre në kishën ortodokse“.
E fotografova tek fliste dhe midis njerëzve. I dhashë disa pyetje në shqip për të marrë disa ditë më vonë përgjigjen në zyrën e tij. E fotografova tek më lexonte përgjigjen. Një shok i tij më bëri nderin duke më fotografuar bashkë me të.

Aristidh Kola Iku. Thonë se në pamundësi të prerjes së fjalës së shkruar e të gojës brisk në ditët e mëdha të betejës së kosovarëve për liri e dinjitet, atë e helmuan. Nuk e di. Nuk mund ta them për tu bashkuar me ata që e thonë në gjysmë zëri.
Një gjë ama, shkëputur nga biseda me të mund ta shkruaj në korsiv…
Për sa i përket “Betejës së Kanaleve“, e dija se shkoja në gojë të ujkut. Më kishin ngritur kudo kurthe, nuk më linin të flas kur shikonin se po ndikoja në opinionin publik me mendimet e mija. Shkoja i ndërgjegjshëm për të gjitha ato vështirësi dhe bashkë me mua shkuan edhe miq e bashkëpunëtorë të tjerë si J. Miha dhe J. Korizis dhe njerëz të tjerë të ndershëm me të cilët nuk kisha kontakt dhe bashkëpunim deri atëherë si R. Sumeritis, Xhanetakos, Theodhoraqis (jokompozitori), Dhimu e të tjerë. Bëmë një betejë krejt të pabarabartë, një betejë ama që e kishim detyrë ta bënim. Ekzistonin sigurisht rreziqe të mëdha, por kur vendos të bësh diçka të rëndësishme në jetën tënde patjetër duhet të kesh parasysh gjënë më të keqe dhe të vesh “kokën në torbë“.

Më 2 gusht të vitit 2013 pata nderin të marr në tubimin qendror “Ditët e diasporës” çmimin postmortum që Ministria e Diasporës të Republikës së Kosovës u jep çdo vit njerëzve për veprën e madhe në shërbim të çështjes shqiptare.
Në certifikatë shkruhet: Z. Aristidh Kola (Post mortum) Për kontribut të veçantë jetësor. Prishtinë, më 2 gusht 2013. Ibrahim Sh. Makolli, Ministër…

Çmimi ka mbetur në bibliotekën time. Me gjithë përpjekjet e shumëta nuk kam arritur t’ua dorëzoj njerëzve që ai i donte dhe shpresonte se do ta vazhdojnë veprën e tij. Mjerisht ata kanë heshtë. Dhe bashkë me të ka heshtur edhe shoqata Arvanite “Marko Boçari”…
Po e përcjell për t’u përjetësuar në kujtesë interneti…
Megjithëse e publikuar e quajta të nevojshme ta ripublikoj atë që kam shkruar vite më parë, bisedën që kam bërë me të më 9 shkurt 2000…

Fjalën e Aristidh Kolës është kulturë ta lexosh jo vetëm njëherë…

13 tetor 2017

TRIMËRITË E HERKULIT DHE HERKULËT INTELEKTUALË

Bisedë me Arvanitasin e Madh Aristidh Kola

Athinë, 9 shkurt 2000

Çfarë thotë Aristidh Kola për veten e tij ?

Linda në vitin 1945, më 8 korrik, në fshatin Leontari të Thivës ( Tebës ), një fshat arvanitësh që atëherë quhej Kaskaveli. Atje viteve të hershme bënin djathin e mrekullueshëm kaçkavall, ladhotiri .Fëmijërinë e kalova në fshat, në një mjedis ku jo vetëm gjuha por edhe doket e zakonet, këngët dhe vallet, morali, sjelljet dhe karakteri i njerëzve mishëronin në mënyrë të theksuar karakterin e Arvanitit.Në vitin 1963 fillova studimet në Universitetin e Athinës në jurisprudencë, drejtësi. Pas diplomimit, deri në vitin 1987, vazhdova të ushtroj profesionin e avokatit.

Kur filloi dhe sa janë përmasat e punës suaj në shërbim të studimit të çështjes arvanite ?

Fillimet u përkasin viteve ‘ 70-të, por nga viti 1975 mund të them se jam marrë sistematikisht me gjurmimin dhe studimin e gjuhës arvanite, të historisë dhe të folklorit arvanit. Fryt i këtij studimi të gjatë ishte libri im i parë: “Arvanitët dhe prejardhja e helenëve“ . Libri , që nga viti 1983 e deri sot, është në rend të ditës dhe numëron 9 botime. Libri nuk është ndonjë histori e arvanitasve por rishikim dhe ripërcaktim i historisë helenike në përgjithësi. Këtu qëndron origjinaliteti i tij, zhurma dhe interesi i madh ndaj tij. U përpoqa të faktoj, dhe më duket se e faktova, se historia greke që nuk merr parasysh arvanitët në epokën e re dhe pellazgët në atë të lashtë, as greke e as histori nuk mund të quhet. Është thjesht një histori e sajuar. Do të vijë koha të shkruaj historinë e arvanitasve. Dhe në qoftë se nuk do ta arrij unë, do ta bëjnë bashkëpunëtorët e mi më të rinj, në bazë të ideve dhe udhëzimeve të librit “Arvanitët dhe prejardhja e helenëve” . Këtu qëndron edhe vlera e madhe e këtij libri; një libër i ngjalljes së vetëdijes dhe jo një rrëfim historik

Aristidh Kola ishte i pari, në ballë të mbrojtjes së çështjes kosovare e të popullit të Kosovës në ditët më të vështira të tij. Cilët ishin motivet e kësaj mbrojtjeje ?

Që në vitin 1991 kisha parashikuar zhvillimin e ngjarjeve të lidhura me Kosovën, lëvizjet e Millosheviçit dhe të qarqeve nacionaliste të Beogradit. Shqetësohesha sepse në planet e tij të çmendura donte të ngatërronte edhe Greqinë me qëllim që të gjejë mbështetje për zgjidhjen e problemit shqiptar. Kërkonte nga Greqia që ta ndihmojë në çastin e përshtatshëm me një kundërgoditje në Jug të Shqipërisë. Po ashtu kërkonte edhe nga Gligorovi të përgatitej për një përballim të përbashkët të problemit sepse edhe në atë shtet, shpejt apo vonë do të ngrihej problemi i shqiptarëve.

Siç e dini, çdo veprim politik ose ushtarak, që të ketë sukses, kërkon një parashtrim teorik për të bindë aleatët dhe popullin. Millosheviçi foli si ortodoks i krishterë në Kishën greke e cila është me ndikim të madh në popull, foli si komunist në Partinë Komuniste Greke dhe si socialist popullor në PASOK. Ai me nacionalizmin dhe serbomadhizmin e tij arriti të mallëngjente nacionalistët dhe shovinistët e këtushëm. Ai mundi të rrëmbejë dhe të ngatërrojë shumicën e botës politike greke dhe si rrjedhojë edhe të popullit. U gjendën disa gazetarë grekë të cilët kuptuan, parashikuan dhe denoncuan planet aventureske gjakatare të Millosheviçit. Unë më duket se isha i vetmi që kisha theksuar dhe paralajmëruar se propaganda filoserbe dhe antishqiptare, e cila aso kohe sapo kishte filluar, ishin dy anë të së njëjtës monedhe.

Atëherë ishte shumë e vështirë të shkruaje e denoncoje për këto sepse e gjithë bota politike dhe Kisha qenë viktima të një mashtrimi dhe të një aventure me rrezik të madh. Nuk ishte fjala se kisha frikë për jetën time, por se nuk do të më dëgjonte askush. Shikoja se Millosheviçi, Karaxhiçi, Shesheli, Arkani dhe bandat e tyre kriminale prisnin të lanin hesapet me Bosnjën dhe me Kroacinë dhe pastaj të lajnë duart një herë e mirë me Kosovën. Atëherë , për herë të parë, ndonëse kisha qenë antiamerikan, thashë: “Nuk ka shpresë tjetër veç Amerikës !“ Jeta luan role të çuditshme; shumë herë mbytesh nga miqtë dhe shpëtohesh nga armiqtë.

Në qoftë se nuk ndërhynte Amerika dhe Evropa do të kishim probleme shumë të mëdha, të cilat u përpoqa t’i tregoj dhe t’i theksoj në libër. U përpoqa të lajmëroj udhëheqjen politike se po luan haptazi me zjarrin duke vënë në pikëpyetje vetë ekzistencën dhe tërësinë e shtetit grek. Mjerisht ai libër u varros krejtësisht në Greqi. Nuk pati asnjë jehonë e popullaritet në vitin 1995 kur u botua.

Në vitin 1999 kur shpërtheu kriza e Kosovës ua dërgova librin disa politikanëve me horizonte të hapura dhe e rivendosa në librari, ku ndonëse u shit, nuk iu dha përsëri asnjë popullaritet. Një vello heshtjeje ! Ekzistonin njerëz këtu që kujtonin se Greqisë i leverdiste një “Serbi e Madhe“. Për fat të mirë grekët kurrë nuk do të mësojnë se çdo të thoshte për Greqinë një “Serbi e Madhe“. Këtu nuk mungon vetëm njohja e historisë. Mungon edhe fantazia…

Për sa i përket “Betejës së Kanaleve“, e dija se shkoja në gojë të ujkut. Më kishin ngritur kudo kurthe, nuk më linin të flas kur shikonin se po ndikoja në opinionin publik me mendimet e mija. Shkoja i ndërgjegjshëm për të gjitha ato vështirësi dhe bashkë me mua shkuan edhe miq e bashkëpunëtorë të tjerë si J. Miha dhe J. Korizis dhe njerëz të tjerë të ndershëm me të cilët nuk kisha kontakt dhe bashkëpunim deri atëherë si R. Sumeritis, Xhanetakos, Theodhoraqis ( jo kompozitori ), Dhimu e të tjerë. Bëmë një betejë krejt të pabarabartë, një betejë ama që e kishim detyrë ta bënim. Ekzistonin sigurisht rreziqe të mëdha, por kur vendos të bësh diçka të rëndësishme në jetën tënde patjetër duhet të kesh parasysh gjënë më të keqe dhe të vesh “kokën në torbë“.

Vepra Juaj “ Greqia në kurthin e serbëve të Millosheviçit “e botuar edhe në shqip që evokon ngjarjet në Bosnjë a do të pasohet nga një volum i dytë me temë Kosovën ?

Librin “ Greqia në kurthin e serbëve të Millosheviçit “ e ka përkthyer Mite Guga. Libri ka një parathënie të bukur të mikut tim të dashur Moikom Zeqo me të cilin jam njohur para disa viteve në Athinë kur erdhi në shtëpinë time bashkë me të madhin Dritëro Agolli.Është një joshje e madhe të shkruaj një pjesë të dytë me brendi ngjarjet e fundit në Kosovë . Por, si ka thënë Gëte , “Ndërsa arti është i pafund, jeta është e shkurtër.” Nuk kam kohë. Po përpiqem të botoj veprën time “Zeusi pellazgjik dhe lajthitja indoevropiane“, ku përcjell materiale dhe të dhëna shumë të rëndësishme për periudhën parahistorike dhe kryesisht paraardhësit e kosovarëve, Dardanët. Nga ana tjetër shumë gjëra i kam shkruar në revistën “Arvanon“ me të cilën merrja pjesë në betejë bashkë me kosovarët. Dhe së fundi: problemi kosovar mori një fund fatlum.

Me çfarë planesh për çështjen shqiptare hyn Aristidh Kola në shekullin e ri?

Planet duhet t’i bëjnë vetë shqiptarët. Unë dhe sa të tjerë ju duam dhe ju ndjejmë vëllezër në të gjithë botën. Bëjmë vetëm plane për ndihmë. Por që të të ndihmojnë duhet që ti vetë me punët dhe veprat e tua të tregosh se sa vlen, se lufton në një rrugë të mirë për një qëllim të shenjtë. Barra bie mbi shpatullat e udhëheqjes politike dhe shpirtërore – kulturore të shqiptarëve. Nuk dua të hyj në fushën e politikës për shumë arsye. Dua ama të shpresoj tek udhëheqja intelektuale.. Vëzhgoj ndërhyrjet dhe luftën e të madhit Ismail Kadare në fushën botërore. Është ambasador i madh i Shqipërisë në botën e jashtme. Pres akoma një lëvizje të madhe dhe mbështetjen e fuqishme të vlerave të mëdha intelektuale brenda Shqipërisë. Atje do të bëhet lufta më e madhe dhe më e vështirë, luftë kjo e domosdoshme për të ardhmen e Shqipërisë dhe të shqiptarëve. Problemin ekonomik e zgjidh lehtë shqiptari kudo që gjendet. Problemin e kombit, historisë dhe kulturës si do t’i zgjidhë në kushte kaq të vështira, me influenca e ndikime nga kaq rryma që vërshojnë çdo ditë në vend ose që pranojnë emigrantët në vendet e huaja? Trimëritë e Herkulit kanë nevojë për trimëritë e Herkulëve të rinj intelektualë.

Kjo është rruga e ndritshme e lavdisë për njerëzit e artit e të shkronjave….

TEST ME NORMAT E MËSUESIT PËR SHQIPEN E DEPUTETIT !!!

April 20, 2017 by dgreca

*Pse qesha me lot me deputetin “Kaubojs”?/

*Më ngacmoi që të shkruaj këto radhë një “bashkëbisedim” midis dy deputetëve të të njëjtës forcë politike, një ministri “të jashtëm” dhe një deputeti “Kaubojs”, në rrjete sociale.’

Nga Abdurrahim Ashiku/ Athine/

E gjykoj se duhet të bëhet normë drejtshkrimi dhe drejtshqiptimi i gjuhës shqipe, me të njëjtat norma e rregullsi si për mësuesit, testimi i çdo deputeti, i çdo zyrtari që është në kontakt me njerëzit drejtpërdrejt e në rrjetet sociale.
Por në RADHË TË PARË për deputetët, ata që i shohim drejtpërdrejt në seanca kuvendare tek ngjiten në tribunë apo flasin nga vendi. Ata që janë më të pranishëm se kushdo tjetër në publik.
Një mësues ekspozon kulturën e tij gjuhësore përpara 30-40 nxënësve në ciklin nëntëvjeçar apo të mesëm.
Një pedagog universiteti e ekspozon atë përpara një auditori të gjerë prej deri qindra studentëve.
Një deputet u flet me shqipen e tij të bukur apo të rrugaçërore miliona njerëzve brenda e jashtë kufijve kombëtarë e më gjerë.
Të parët, veçanërisht mësuesit (për pedagogët nuk kam dëgjuar të flitet), janë të detyruar me ligj të testohen vit për vit për njohjet gjuhësore, pedagogjike apo shkencore. Të gjithë marrin vlerësim për gjithçka dinë dhe kanë shkruar e bardha mbi të zezë në fletën mbi tavolina teke…
Për ata që nuk sigurojnë numrin e mjashtueshëm të pikëve dyert e klasave për të dhënë mësim janë të mbyllura.
Një detyrim ligjor i kësaj përmase duhet të bëhet për të gjithë kategoritë e nëpunësve në të gjitha nivelet e pushtetit.
Që kjo të bëhet kulturë testet gjuhësore duhet të fillojnë nga lart, nga Kuvendi, nga pushteti, nga shteti…
Në karrigen e Kuvendit duhet të ulen ata që dinë shqip, që dinë ta lexojnë dhe ta flasin sipas rregullave të vendosura nga Kongresi i Gjuhës Shqipe (ende në fuqi), sipas normave morale popullore, sipas fjalëve në fjalorin themelor të gjuhës shqipe (ku fjalët e rrugës janë të “shuara”).
Më ngacmoi që të shkruaj këto radhë një “bashkëbisedim” midis dy deputetëve të të njëjtës forcë politike, një ministri “të jashtëm” dhe një deputeti “Kaubojs” në rrjete sociale.
Ministrit në vetëmburrjen e tij se është “soj” i mungonin dy germa të alfabetit të Manastirit, germa Ç dhe Ë. E anashkaloj këtë fakt sepse të njëjtën gjë bën në daljet e tij publike edhe Kryeministri, edhe Kryekuvendari, edhe… Gjuha shqipe në shkresat zyrtare që nga kupola shtetërore e deri poshtë shkruhet me dy germa më pak…
“Kaubojsi” shkruante…
Ajo we esht pa ne heshtjen tende ishte zgerdhimje dhe kjo ste ben mik me katolikt. Se dom nikoll kaçorr esht si krishti oer mirditoret. Ndoshta te paret tu ishin po ti e përdhos heshtjen në parlament. Kalofsh bukur në Bruksel me lekt e qytetareve. Te përshëndes nga milamo. Dhe kam kriu pershyypjen sye ajo qe kam then esht shum e sakt se nuk shpjegohet ndryshe.
Kur i lexova këto radhë “pickova” veten për të testuar në se sytë e mi ishin në rregull. Pasi lexova komentet e zakonshme të “anonimëve” u bashkova me ta në pikën se “kë zgjedhim, kujt ia japim votën dhe kush na udhëheq”. E ngushëllova veten sepse kjo gjë është tepër anësore me ato që dëgjojmë, shikojmë e lexojmë kur ekraneve satelitorë e krye faqe gazetash përballemi me kriminelë, hajdutë, trafikantë…deputetë…
Nuk e kuptova pse “Kaubojsi” ishte inatosur kaq shumë me ministrin sa Nikoll Kaçorrin e Madh lindur në Krej-Lurë të Dibrës ta ngushëllonte në Kuvend e të ngushtohej kaq shumë nga “zgerdhimja” e ministrit.
Përgjigjen do ta merrja nga “Profesori” dhe “Doktori” në “Monitorime“ të “Fiks-Fare”.
“Kaubojsi” e kishte filluar ligjëratën me një shkarje goje që kushdo që e dëgjoi fjalën e nxjerrë nga buzët e tij ka qeshë me lot. Unë, në qetësinë e një mërgimtari njëmijë kilometra larg, ulur në divan, kam qeshur aq shumë sa lotët i kam mbajtur në grusht. Kështu qeshën (madje edhe sot qeshim kur e kujtojmë ose e tregojmë ndër të tjerë) edhe pjesëtarët e familjes dhe shokët.
Për kulturë vetjake po them vetëm kaq nga fillimfjalimi i deputetit, duke marrë (ashtu siç mori ai germën e parë dhe dy germat e fundit të fjalës minut…)
Ju ftoj të mbajmë një m(in)ut…heshtje…
I dhashë të drejtë “qeshje-zgërdhimjes” të ministrit “pa dy germa”.
Kishte të drejtë.
E si mund të mbash të qeshurën kur dëgjon fluturime zëri të tillë?
E si mund të mbash të qeshurën kur dëgjon deputetë e zyrtarë të lartë që fluturojnë “hipur mbi presh” duke prerë “mbi kalli” fjalën e folur dhe të shkruar të shqipes sonë të bukur?
Gjuha shqipe po masakrohet me një masakrim që edhe të pesë shekujt e robërisë osmane do ta kishin zili.
Është koha e një ligji të veçantë për drejtshkrimin dhe drejtshqiptimin e saj, për mbrojtjen e saj nga fjalët e huaja në të shkruar e në të shqiptuar.
Një deputet, një nëpunës i lartë apo i ulët shtetëror, përpara se të ulet në karrigen e punës së tij duhet të kalojë në mengenenë gjuhësore shqipe, duhet të ulet në bankë dhe ti nënshtrohet një diktimi e një hartimi me “njëqind fjalë”, në dorëshkrim e në shtypshkrim.
Unë e thash mendimin tim…
I bindur se ata LART,
nuk kanë sy ta lexojnë,
nuk kanë vesh ta dëgjojnë,
nuk kanë vullnet ta ligjërojnë…
Megjithatë, siç thoshte Xhordano Bruna mbi turrën e druve në flakë…
“Bota rrotullohet”…
E shkruara mbetet…

Abdurahim Ashiku

Gazetar, Athinë

Prill 2017