Kurti kërkon që Greqia t’i bashkohet vendeve që e kanë njohur Kosovën

July 9, 2021 by dgreca

-Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, u prit në takim nga kryeministri i Greqisë, Kyriakos Mitsotakis/

ATHINË, 8 Korrik 2021-Gazeta DIELLI/

Kosova dëshiron të ndërtojë mbi lidhjet ekzistuese historike midis dy popujve dhe të ngritë raportet me Greqinë, si element i rëndësishëm për stabilitetit afatgjatë rajonal, tha kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, në takimin me kryeministrin e Greqisë, Kyriakos Mitsotakis, në Athinë.

Greqia dhe Kosova duhet të forcojnë marrëdhëniet e tyre të pavarura për shkak të historisë së gjatë të përbashkët, qëllimit të përbashkët të paqes dhe sigurisë në Ballkan dhe të ardhmes së gjatë të përbashkët, tha kryeministri Kurti.

Ai u falënderua për mbështetjen dhe për qëndrimin konstruktiv ndaj vendit tonë, që Greqia e ka dëshmuar sidomos në këta muajt e fundit, me mbështetjen e dhënë në favor të liberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës dhe angazhimin për anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare.

Kryeministri Kurti kërkoi që Greqia t’i bashkohet bllokut të vendeve që e kanë njohur Kosovën.

Kryeministri Kurti njoftoi homologun e tij grek mbi të arriturat e qeverisjes së re në Kosovë në këto 100 ditë të para, përfshirë këtu menaxhimin e mirë të pandemisë. Në këtë takim, kryeministri Mitsotakis rikonfirmoi përkushtimin e Greqisë në promovimin dhe forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit në mes dy vendeve në kuadër të promovimit të perspektivës evropiane të Ballkanit Perëndimor.

Gjatë këtij takimi u bisedua edhe për shtimin e marrëdhënieve bilaterale ekonomike Kosovë-Greqi.

ATHINË, 8 KORRIK 2021- KRYEMINISTRI KURTI PO MERR PJESË NË TRYEZËN E RRUMBULLAKËT ME QEVERINË E GREQISË

Me ftesë të kryeministrit të Greqisë, Kyriakos Mitsotakis, kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, po merr pjesë në Tryezën e Rrumbullakët me Qeverinë e Greqisë, në Athinë.

Në këtë tryezë, të 25-tën me radhë, organizuar nga Qeveria e Greqisë dhe prestigjiozja britanike “The Economist” po marrin pjesë kryeministra e ministra të vendeve të ndryshme, zyrtarë qeveritarë, vendimmarrës, drejtues të korporatave dhe akademikë.Me temën “Nga distancimi social te solidariteti social”, kjo tryezë është hapësirë për dialog mbi çështjet që përcaktojnë botën, bazuar në përvojat e shteteve në ballafaqim me pandeminë COVID-19 dhe përpjekjet e përbashkëta për shoqëri më të qëndrueshme e më të barabarta.

Kryeministri Kurti I përgjigjet”JO” ambasadorit Kosnett: Nuk mund të ketë Asociacion njëetnik

June 17, 2021 by dgreca

Ambasadori Kosnett: Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin/

Kosova nuk mund të ketë Asociacion mbi baza etnike, ka thënë kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pasi sipas tij, kërkesat për Asociacion njëetnik nuk po vijnë nga njerëz të thjeshtë, por nga politikanët e fqinjët veriorë.

Komentet e kryeministrit Kurti vijnë pas deklarimit të ambasadorit amerikan në Kosovë, Philip Kosnett, i cili tha të mërkurën se Kosova e ka detyrim të themelojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

“Nuk mendoj që është e mundshme në rendin juridik dhe kushtetues të Kosovës të ketë Asociacion mbi baza etnike. Mund të ketë Asociacion të komunave mbi baza zhvillimore, mund të ketë mbi baza gjeografike. Ta zëmë Asociacion të bjeshkëve të Rugovës, të Maleve të Sharrit ose të Lumit Lepenc. Por Asociacion mbi bazë etnike nuk mund të kalojë as sa i përket frymës e as germës së Kushtetutës së Kosovës”, ka thënë kryeministri Kurti për agjencinë e lajmeve Kosovapress.

Sipas tij, edhe aktvendimi i Gjykatës Kushtetuese, i publikuar me 23 dhjetor të vitit 2015, ka konstatuar se nuk mund të krijohet një Asociacion i tillë.

Të mërkurën, më 17 qershor, ambasadori amerikan në Prishtinë, Philip Kosnett ka thënë për Radion Kontakt Plus se “Shtetet e Bashkuara besojnë se Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe”.

“Ne besojmë se vendet e kanë detyrim t’i respektojnë marrëveshjet dhe obligimet e ndërmarra më parë”, ka thënë Kosnett.

Në vitin 2013, në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Në vitin 2015, dy vendet, nën ndërmjetësimin e BE-së, kanë arritur edhe një marrëveshje shtesë për themelimin e tij.

Por, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka konstatuar se parimet për të nuk janë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, edhe pse ka thënë se ato mund të harmonizohen me një akt ligjor të Qeverisë së Kosovës.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili kryeson delegacionin e Serbisë në dialog, insiston në formimin e Asociacionit.

Edhe Bashkimi Evropian, si ndërmjetësues i procesit, ka përsëritur në disa raste se marrëveshjet e arritura, duhet të respektohen.

***.

Ambasadori Kosnett: Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin

“Shtetet e Bashkuara besojnë se Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe”, tha ambasadori amerikan në Kosovë, Philip Kosnett.

Në një intervistë për Radion Kontakt Plus, Kosnett tha se “historia nuk fillon në ditën kur është formuar Qeveria e Albin Kurtit”.

“Ne besojmë se vendet e kanë detyrim t’i respektojnë marrëveshjet dhe obligimet e ndërmarra më parë”, tha ai.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti – Qeveria e të cilit është zgjedhur më 22 mars – ka thënë se në Kosovë “nuk mund të formohet asociacion njëetnik”.

Në vitin 2013, në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Në vitin 2015, dy vendet, nën ndërmjetësimin e BE-së, kanë arritur edhe një marrëveshje shtesë për themelimin e tij.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili kryeson delegacionin e Serbisë në dialog, insiston në formimin e Asociacionit.

Edhe Bashkimi Evropian, si ndërmjetësues i procesit, ka përsëritur në disa raste se marrëveshjet e arritura, duhet të respektohen.

Duke folur për Kontakt Plus, Kosnett tha se nuk do të ketë hapësirë për përparim, nëse dy palët nuk janë të gatshme për kompromise.

“E di që disa njerëz kanë thënë se ‘ne kemi bërë mjaft kompromise, i takon dikujt tjetër të bëjë një kompromis’. Kjo nuk është një mënyrë shumë produktive për të ecur përpara”, tha Kosnett.

“Qeveria në Prishtinë ankohet se nuk ka pasur asnjë kompromis nga Beogradi, se Beogradi nuk i ka përmbushur të gjitha detyrimet e tij. Kjo është pikërisht ajo për të cilën palët duhet të ulen dhe të flasin dhe Shtetet e Bashkuara e mbështesin fuqimisht procesin e udhëhequr nga Bashkimi Evropian”, tha Kosnett.

Dialogu midis Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve ka nisur qysh në vitin 2011.

Këtë javë është mbajtur rundi i fundit i bisedimeve midis kryeministrit të Kosovës, Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Vuçiq.

Në këtë takim janë shprehur vetëm qëndrimet dhe pritjet e palëve, ndërsa pajtim është arritur vetëm për mbajtjen e takimit të radhës në muajin korrik.(Kortezi-Evropa e Lire)

KRYEMINISTRI KURTI PËR MEDIA NË BRUKSEL: TAKIMI ISHTE KONSTRUKTIV NGA ANA JONË…

June 15, 2021 by dgreca

BRUKSEL, 15 Qershor 2021- Gazeta DIELLI/ Zyra për Komunikim Publik -Zyra e Kryeministrit dërgoi deklarimin për media të Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Albin Kurti në Bruksel pas takimit me Presidentin e Serbisë Aleksandar Vuçiç, ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian:

Sot u zhvillua takimi i parë në Bruksel me delegacionin nga Serbia. Unë isha bashkë me zëvendësin tim Besnik Bislimi i cili është përgjegjës për Integrime Evropiane, Zhvillim dhe Dialog dhe kjo u bë më ndërmjetësimin e zotërinjve Borel dhe Lajçak.Takimi ishte konstruktiv nga ana jonë. Ne do të marrim pjesë në këtë proces i cili është i vështirë, përderisa pala tjetër po fliste për ide të vjetra, ne dhamë katër propozime të reja. Propozimi i parë ishte që ta avancojmë marrëveshjen CEFTA të Ballkanit Perëndimor në marrëveshje SEFTA me ç’rast do ta përdorim modelin e shteteve si Islanda, Lintenshtajni dhe Norvegjia, që kanë me Bashkimin Evropian pra EFTA- EEA.

Propozimi i dytë ishte një ditë pas samitit të djeshëm të NATO-s, ku u dhanë porosi shumë të qarta dhe unanime, Kosova dhe Serbia ta nënshkruajnë një deklaratë të paqes, ku ne zotohemi si shtete që nuk do ta sulmojmë njëra-tjetrën dhe në këtë mënyrë t’i kontribuojmë paqes, sigurisë në rajonin tonë dhe më gjerë.Propozimi ynë tjetër që e bëmë ishte që te çështja e të pagjeturve, të atyre që u zhdukën me dhunë, duhet të largohet nga delegacioni serb zotëri Velko Odaloviq i cili përndryshe ka qenë udhëheqës famëkeq në vitet 1997-99 dhe bashkë me Angjelkoviqin e kanë udhëhequr Kosovën e okupuar, siç e kanë quajtur atëherë ‘qarkun e Kosovës’.

Pra, vetë zotëri Nenad Çanak ka pohuar që ekzistojnë 16 varreza masive në Serbi, por vetëm 5 prej tyre janë hapur. Janë zhvarrosur mbi 1000 shqiptarë, prej tyre 744 vetëm në Batajnicë, por janë edhe 11 varreza të tjera masive dhe nuk kemi pse e komplikojmë çështjen, kur zotërinjtë Odaloviq e Angjelkoviq e dinë se cilat janë ato varreza të tjera, ndërsa Nedad Çanak pati thënë se këtë e ka dëgjuar nga ish-ministri i brendshëm në kohën e kryeministrit të vrarë, Zoran Gjingjiq, z.Dushan Mihajloviq.

Propozimi ynë i katërt, sa i përket çështjes së pakicave, ishte reciprociteti bilateral, i cili është parim i përgjithshëm, por në veçanti në Kosovë, për serbët e Kosovës, ne do të mund të kishim një Këshill nacional, ashtu siç është në Serbi për shqiptarët dhe boshnjakët.

Tri propozimet tona të fundit u refuzuan. Propozimi ynë i parë për SEFTA-n, nuk dhanë përgjigje, por unë sinqerisht shpresoj që do ta konsiderojnë seriozisht këtë propozimin tonë, që e bëmë sot, kur të kthehen ata në Beograd.

Ndërkaq, takimi i radhës do të jetë para pushimit të verës, që nëse nuk gaboj i bie më 25 korrik.

Pra, ne do të jemi të gatshëm për pjesëmarrje në proces, mirëpo nuk ka ende dakordim sa i përket agjendës për dialogun e ardhshëm në këtë takim, të parin, që u zhvillua sot.

Press:Përse u ngrit çështja e të zhdukurve, duke marrë parasysh që në shtatorin e vitit të kaluar vetë Lajçak ka thënë se palët janë dakorduar për këtë çështje. Keni informacion se për çfarë janë pajtuar palët, në dialogun, i cili është stopuar në shtator të vitit të kaluar, kur zyrtarisht është përmbyllur kjo temë? Pse tani del përsëri në sipërfaqe?

Përgjigje:Ne dialogun e shohin si dialog për njohje të ndërsjellë. Këtë e ka thënë edhe Presidenti Biden dhe ne plotësisht pajtohemi me këtë formulim, pra njohje e ndërsjellë. Serbia duhet ta njohë Kosovën dhe një Serbi që e njeh Kosovën, e njeh edhe Kosova më pas. Kështu, dy republikat tona krijojnë marrëdhënie të mira fqinjësore, sipas modelit evropian.

Mirëpo, nga marrëveshjet e mëhershme, të cilat janë zhvilluar, duhet ta keni parasysh që janë bërë nga një qeveri, e cila doli të ketë qenë jo vetëm jolegjitime, por edhe kundërkushtetuese.

Në anën tjetër, asnjëra prej dakordimeve të mëhershme, nuk vlen, përderisa nuk ka dakordim të përgjithshëm për të gjithë.

Rrjedhimisht nuk mund të thuhet që ka pasur marrëveshje në të kaluarën, mirëpo është zotimi ynë si Qeveri e Republikës së Kosovës, që nëse ka një gjë që nuk pret, është çështja e të pagjeturve, të atyre që u zhdukën me dhunë, meqenëse familjet nuk jetojnë në dhembje, pikëllim, por edhe në ankth. Dhe, nëse në rastet tjera, ndoshta, koha edhe i zbut ca plagët, e kundërta vlen për të pagjeturit, për ata që u zhdukën me dhunë.

Prandaj, edhe ne, e trajtuam këtë çështje, mirëpo nuk duket që ka gatishmëri për t’u marrë me njerëzit përgjegjës të asaj kohe, të cilët fatkeqësisht janë ende në pozitat e rëndësishme shtetërore. Pra, nuk bëhet fjalë për njerëz që janë bërë deputet me votat e qytetarëve, por për njerëz të emëruar nga pushteti i atjeshëm në ato pozita që i kanë.

Press: Z. Kryeministër, thatë që nga pala tjetër nuk ekziston gatishmëria. Edhe Presidenti serb Vuçiq e tha që ka qenë një prej takimeve më të vështira që ka pasur deri tani, këtë radhë. Nga takimi i parë që keni pasur, keni shpresë, që megjithatë mund të arrihet një marrëveshje e shpejtë me palën serbe apo procesi do të zgjatet sikur prej vitit 2011 e deri më tani?

Press: Unë kam shpresë se nëse i diskutojmë qysh në fillim, pa ekuivoke, sinqerisht e seriozisht, çështjet kryesore në krye të herës, atëherë me siguri që nuk ka vend për skepticizëm, meqenëse qasja është e duhur. A do të jetë vështirë? Vështirë do të jetë. Mirëpo, unë nuk do të thosha se jam pesimist, meqenëse tash po i trajtojmë gjërat në thelbin e tyre, e nuk po përpiqemi ta evitojmë elefantin në dhomë, e kjo është se Presidenti Biden ka kërkuar njohje të ndërsjellë, meqë aktualisht kemi mosnjohje të ndërsjellë.

Serbia nuk e pranon Republikën e Kosovës, Kosova nuk e pranon Republikën e Serbisë dhe kjo duhet të ndryshojë.

Press: Z.Kurti, si ka qenë atmosfera, sepse presidenti i Serbisë tha se pala shqiptare, siç tha ai, ka ardhur për të dëshmuar se nuk do asnjë marrëveshje, nuk e zbaton asnjë marrëveshje dhe se ai nuk sheh absolutisht asnjë çështje, rreth së cilave palët janë pajtuar. Po ashtu, rreth të zhdukurve, ai përsëriti atë që shpesh e thonë, le të tregojnë shqiptarët se ku mendojnë se ka varreza, e ne do të shkojmë e ti kërkojmë, ndërsa nga pala e Kosovës nuk ka gatishmëri për hulumtime aty ku ata kërkojnë.

Përgjigje: Po, ky ishte një takim, në të cilin u ruajt distanca fizike, pra ishim më shumë se dy metra larg njëri-tjetrit dhe mund të them që për bindjen time nuk kishte shumë befasi, por unë prezantoj interesat e Republikës së Kosovës, të drejtat e popullit të Kosovës dhe në veçanti përpiqem që procesi të ketë parime, sepse vetëm në atë mënyrë është i qëndrueshëm. Nuk mund t’i pyesim shqiptarët çerek informacionin që kanë se ku ka varreza masive në Serbi, kur mundemi shumë kollaj ta pyesim Velko Odaloviqin, Zoran Angjelkoviqin, Dushan Mihaloviqin. Ata e dinë. Ndërkohë që Presidenti i Serbisë po thotë që nuk di gjë, por edhe nëse ky nuk di gjë, ka të tjerë që dinë aty dhe le t’i pyesin, sepse nëse në Bosnjë dhe Kroaci ka qenë ndoshta e mundur të thuhet që serbët e atjeshëm janë përfshirë në konflikt, ndonëse Serbia nuk ka qenë neutrale, padyshim, në çdo aspekt, në Kosovë askund nuk kanë qenë krimet joshtetërore. Prandaj, e vërteta për krimet e Serbisë e Millosheviqit në Kosovë, ndodhet sërish në Serbi, pra në Beograd.

Andaj, ne bëjmë thirrje, që këta persona që janë gjallë, e kanë qenë në pushtet në atë kohë, të hiqen nga pozitat që i kanë sot në Serbi dhe të merren në pyetje për të vërtetën kriminale të Serbisë së Millosheviqit në fund të shekullit të kaluar.

Press: Z. Kryeministër, a keni dëgjuar ju nga përfaqësuesit e BE-së, të thonë që finalizimi i dialogut, është njohja e ndërsjellë dhe se anëtarësimi i Serbisë, kalon përmes njohjes së pavarësisë së Kosovës?

Përgjigje: Ndoshta nuk e thonë kështu në mënyrë eksplicite, mirëpo unë besoj që kjo është e qartë. Kosova dhe Serbia nuk do të mund të integrohen në Bashkimin Evropian pa njohje të ndërsjellë dhe sa më parë që realizohet ajo, aq më mirë.

Unë theksova, që në kuadër të mandatit të Përfaqësuesit të Lartë të Bashkimit Evropian për Politikën e Jashtme dhe Siguri, z.Borel dhe në kuadër të mandatit të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Anerikës, z.Biden, do të duhej të bëhet marrëveshja, mirëpo, sa më herët që bëhet, aq më ‘kollaj’ është, përveçse më mirë. Meqenëse, sa më shumë kohë kalon dhe nuk bëhet marrëveshja, aq më vështirë do të jetë të bëhet ajo. Prandaj, duhet ta shfrytëzojmë fillimin e mandatit edhe të Qeverisë sonë, edhe të Presidentit Biden, në mënyrë që ta realizojmë këtë marrëveshje. Pra, brenda kësaj kohe sa zgjat mandati i zotërinjve Biden dhe Borel.

Press: Ju e thatë, që disa prej politikanëve që kanë aso kohe në pushtet janë edhe tani. E keni përmend edhe mundësinë e aktakuzës për gjenocid. Do të ketë diçka në këtë drejtim? Do ta akuzoni Serbinë për gjenocid?

Përgjigje: Ne kemi filluar me përgatitjet e para të padisë për gjenocid ndaj Serbisë mirëpo çdo herë kur ne e përmendim këtë gjë, jemi duke u bërë thirrje edhe institucioneve të Kosovës, edhe qytetarëve të Republikës edhe partnerëve ndërkombëtarë, që të na ndihmojnë në dokumentim e në përgatitje, pra ka punë përgatitja e kësaj padie për gjenocid, mirëpo meqenëse ka ndodhur gjenocidi në Kosovë, duhet të ndodhë edhe padia për këtë gjenocid.

Sa kohë do të marrë është më shumë çështje e ekipeve punuese dhe ekspertëve dhe shpejtësisë së dokumentimit dhe përgatitjeve që do t’i bëjmë.

Press: Z. Kurti, rreth zbatimit të marrëveshjes për Asociacionin, edhe pala serbe por edhe BE-ja insiston që kjo duhet të zbatohet?

Përgjigje: Asociacioni i komunave me shumicë serbe si një entitet një-etnik është rrëzuar nga Gjykata Kushtetuese, meqenëse nuk është në përputhje me plot 23 nene. Gjithashtu qytetarët e Republikës kanë realizuar peticion masiv dhe opozita ka bërë edhe veprime radikale në kundërshtim të Asociacionit. Asociacioni nuk është për serbët por kundër Kosovës ashtu siç është dizejnuar, pra ne dëshirojmë që qytetarët e Republikës së Kosovës që janë të përkatësisë kombëtare serbe t’i kenë të gjitha të drejtat sikur të gjithë të tjerët, pra ne nuk duam që shumica të jetë e privilegjuar karshi pakicës, por në të njëjtën kohë nuk mund të lejojmë përsëritjen e skenarit të Bosnje dhe Hercegovinës.Ne e dimë shumë mirë që atje më 26 prill 1991, 14 komuna me shumicë serbe u patën bërë bashkë, të cilët më 9 janar 1992 e shpallën pavarësinë. Më 28 shkurt 1992 e aprovuan kushtetutën e tyre dhe më 14 tetor 1995 në Dejton të Ohajos e fituan njohjen ndërkombëtare të asaj që njihet si Republika Srspka. Pra ne jemi për të drejtat e qytetarëve për t’ua plotësuar atyre nevojat mirëpo jo për t’ia territorializuar brenda Kosovës ambiciet Serbisë, e cila vuan për humbjen që ia ka shkaktuar regjimi i Millosheviqit. Unë besoj që pushteti në Beograd sot, do të duhej që ta fajësonte fajtorin. Serbia e ka pasur të okupuar Kosovën dhe e ka humbur në shekullin e kaluar nga regjimi i Millosheviqit. E nuk do duhej tash të vajtojnë për humbjet e Serbisë si shtet por do duhet të bashkëpunojnë me neve për marrëdhënie të mira në Ballkan e të karakterit Evropian.

Në Divjakë ishte baza e parë e UÇK-së e cila mirëpriti oficerët e parë të NATO-s

June 12, 2021 by dgreca

LUSHNJE- Në Divjakë ishte baza e parë e UÇK-së e cila mirëpriti oficerët e parë të NATO-s

-Kryeministri Kurti në Divjakë: Me luftën çlirimtare fituam lirinë e shumëpritur dhe miqësinë e mbështetjen e NATO-s/

Divjakë, 12 qershor 2021-Gazeta DIELLI/

Në shënim të 22- vjetorit të çlirimit të Kosovës, tri institucionet më të larta të shtetit, organizuan manifestimin në nderim të luftës çlirimtare, në Divjakë, te Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Shtabi i Përgjithshëm në Divjakë ishte baza e parë e UÇK-së e cila mirëpriti oficerët e parë të NATO-s, kur ata zbarkuan nga ajri qysh më 10 qershor 1999, që shënon një moment historik të miqësisë dhe bashkëpunimit me NATO-n.

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti tha se datën 12 qershor e kujtojmë gjithmonë, dhe krenohemi përherë që për lirinë e Kosovës organizuam luftën çlirimtare duke fituar jo vetëm lirinë e shumëpritur, por edhe miqësinë dhe mbështetjen e NATO-s me të cilët u rreshtuam drejt dhe dolëm fitimtarë

“Në këtë ditë dhe në vazhdimësi i kujtojmë dhe nuk do t’i harrojmë, heronjtë dhe dëshmorët, luftëtarët dhe patriotët e të gjithë brezave e të të gjitha kohërave, të cilët na mundësuan që ne sot të gëzojmë lirinë”, tha ai.

Në këtë manifestim të organizuar nga Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani-Sadriu, Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca dhe Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, të pranishëm ishin edhe ministra të Qeverisë së Kosovës, deputetë të Kuvendit të Kosovës, luftëtarë të UÇK-së, veteranë e invalidë të luftës çlirimtare të Kosovës, të burgosur politik dhe familjarë të dëshmorëve.

Fjalimi i Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Albin Kurti, në manifestimin në nderim të luftës çlirimtare:

E nderuara Presidente e Republikës së Kosovës, zonja Vjosa Osmani,

I nderuari Kryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës, zotëri Glauk Konjufca,

Të nderuar gjeneralë-komandantë Agim Çeku dhe Sylejman Selimi,

I nderuari gjeneralmajor i FSK-së, zotëri Enver Cikaqi,

Të nderuar ministra e deputetë,

Të dashur luftëtarë të UÇK-së, veteranë e invalidë, familjarë të dëshmorëve,

Të dashur të burgosur politik,

Të nderuar pjesëmarrës,

Pas ofensivave të ushtrisë serbe të vjeshtës së vitit 1998, Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës zhvendoset nga Likoci këtu në Divjakë. Këto vargmale, me fshatrat Divjakë, Berishë e Kleqkë, u shndërruan në bazat më të mëdha dhe më të fuqishme organizative të UÇK-së, të udhëhequra nga Shtabi i Përgjithshëm, i cili u vendos këtu. Kjo shtëpi dhe ky vend, jo rastësisht u bënë strehë e UÇK-së. Në këto vise dhe shtëpi, u strehuan dhe u zhvilluan aktivitetet e organizatave e veprimtarëve të shumtë, të cilët punonin për lirinë e atdheut, siç ishte për shembull edhe Afrim Zhitia.

Riorganizimi i Ushtrisë Çlirimtare me vendosjen e Shtabit të Përgjithshëm në Divjakë, shënoi një hap të rëndësishëm në mbajtjen e linjave komunikuese më të lehta edhe me zonat e tjera, por jo vetëm: konfiguracioni i këtij vendi si pozicion mjaft strategjik i mundësoi UÇK-së të zhvillojë një strategji luftarake sulmuese, por edhe mbrojtëse të pozicioneve të veta duke mos lejuar përparim të forcave serbe në drejtim të bazave kyçe të UÇK-së, siç ishte Shtabi i Përgjithshëm, Spitali Ushtarak, selia e Radios “Kosova e Lirë” dhe agjencisë së lajmeve “Kosovapress”.

Ky vend këtu nuk u shkel asnjëherë nga forcat serbe, edhe pse pati mësymje të shumta, jo vetëm nga këmbësoria, por edhe nga ajri. Falë rezistencës dhe luftës së organizuar të njësive të UÇK-së që vepronin në këto vargmale, siç ishte Brigada 121 “Ismet Jashari”, Njësia Speciale pranë Shtabit, Njësia e Logjistikës e të tjera, jo vetëm se mbrojtën hapësirat ku vepronin, por u bënë mburoja për qindra mijëra shqiptarë civilë që ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre dhe të cilët strehohëshin nëpër të gjitha këto gryka malesh përreth kësaj zone.

Shtabi i Përgjithshëm në Divjakë që udhëhiqej nga Shefi i Shtabit, Gjeneral Agim Çeku, i cili po e pasonte Gjeneral Sylejman Selimin, ishte baza e parë e UÇK-së e cila mirëpriti oficerët e parë të NATO-s kur ata zbarkuan nga ajri qysh më 10 qershor 1999. Ky vend dhe kjo shtëpi Shtab, shënon një moment historik të miqësisë dhe bashkëpunimit me NATO-n. Kjo shtëpi ishte e plakut Nezir Zogaj, i burgosur politik me neve të tjerëve që ishim rob lufte, edhe pas mbarimit të luftës, me Nait Hasanin, Bislim Zogajn, Enver Dugollin, e shumë e shumë të tjerë nëpër burgjet e Serbisë. Baca Nezë është i paharrueshëm edhe pas vdekjes, ashtu siç është kjo shtëpi edhe pas çlirimit.

12 Qershori, është dita e çlirimit të Kosovës, prandaj e kujtojmë gjithmonë dhe krenohemi përherë që për lirinë e Kosovës organizuam luftën çlirimtare, duke fituar jo vetëm lirinë e shumëpritur, por edhe miqësinë dhe mbështetjen e NATO-s me të cilët u rreshtuam drejt dhe dolëm fitimtarë.

Në këtë ditë dhe në vazhdimësi, i kujtojmë dhe nuk do t’i harrojmë, heronjtë dhe dëshmorët, luftëtarët dhe patriotët e të gjithë brezave e të të gjitha kohërave të cilët na mundësuan që ne sot të gëzojmë lirinë.

Lavdi të gjithë atyre!

Kryeministri Albin Kurti: Kosova, jo peng i mosmarrëveshjes me Serbinë

June 11, 2021 by dgreca

– Kryeministri i Kosovës Albin Kurti në seancën plenare të Kuvendit mbi ecurinë e deritanishme të procesit të dialogut me Serbinë: Ajo për të cilën unë do të doja të kishim konsensus është që të mos e trajtojmë shtetin tonë si peng i mosmarrëveshjes me Serbinë sepse kjo është një urgjencë artificiale e cila ka bërë dëm të jashtëzakonshëm e po vazhdon të na bëjë ende. Le të sillemi e veprojmë ashtu siç jemi, deputetë e qeveritarë të Republikës së Kosovës, shtet i pavarur e sovran. Nuk i kemi borxh askujt, por na kanë borxh shumëçka./

Gazeta DIELLI/

Fjalimi i kryeministrit Kurti në seancën plenare mbi ecurinë e deritanishme të procesit të dialogut me Serbinë

Prishtinë, 11 qershor 2021

I nderuari kryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca,

I nderuari kabinet qeveritar,

Të nderuar deputetë të Kuvendit,

Të dashur qytetarë,

Qeveria e Republikës së Kosovës ka propozuar këtë pikë të rendit të ditës në mënyrë që bashkërisht të analizojmë procesin e deritanishëm të bisedimeve me Serbinë nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, të diskutojmë rreth të arriturave e sfidave në implementim; të ballafaqojmë të njëjtat me pritjet tona dhe të miqve tanë ndërkombëtarë, të krahasojmë ato me raportimet që na janë bërë, dhe çka është më e rëndësishmja, të përpiqemi që së bashku nga mësimet e nxjerra të arrijmë në propozime e në përfundime që janë të vlefshme në rrugëtimin para nesh për angazhimin tonë në të ardhmen.

Zyra për Planifikim Strategjik pranë zyrës së Kryeministrit të Republikës së Kosovës, ka përpiluar një dokument raport mbi ecurinë e deritanishme të procesit të bisedimeve me Serbinë dhe të njëjtin e ka shpërndarë në kutitë tuaja postare. Ky dokument na shërben si pikënisje për këtë analizë shumë të domosdoshme të këtij procesi.

Dokumenti fillon me paraqitjen e kornizave nën të cilat ka filluar procesi i dialogut (rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara e datës 9 shtator 2010) dhe mandati i Bashkimit Evropian si ndërmjetës mes palëve. Pastaj listohen marrëveshjet e arritura si në fazën e dialogut të quajtur teknik (mars 2011 – shtator 2012) ashtu edhe të dialogut politik (nga tetori i vitit 2012). Gjatë këtyre dy fazave janë nënshkruar një sërë dokumentesh, të cilat kanë marrë emërtime të ndryshme, e që jo domosdoshmërisht burojnë nga rëndësia e dokumentit apo fushës që e rregullon. Për dokumentet e nënshkruara (nganjëherë edhe të panënshkruara), publike apo edhe të pa publikuara ndonjëherë), janë përdorë terma të ndryshëm si: Marrëveshje; Konkluzione të dakorduara; konkluzione të kryesuesit; memorandume të mirëkuptimit; aranzhime, protokolle, udhëzues e të ngjashme. Zakonisht, në varësi të llojit të emërtimit, numri i marrëveshjeve të raportuara variron nga 15 e deri në 53 sosh.

Si rregull, shtjellimi i marrëveshjeve bëhet sipas dy këndvështrimeve: sipas fazave të dakordimit (marrëveshjet që lindin nga dialogu teknik dhe ato që janë rezultat i dialogut politik) apo sipas fushave që rregullojnë (MIK menaxhimi i integruar i kufirit; Liria e lëvizjes; tregtia/doganat; regjistrat civil, regjistrat kadastral; zgjedhjet në komunat veriore, telekomi, energjia, zyrat ndërlidhëse, policia, gjyqësia, mbrojtja civile; njohja reciproke e diplomave; vizitat zyrtare; asociacioni).

Nga këto marrëveshje janë pritur përfitime të mëdha për vendin, në fusha nga më të ndryshmet. Ishte pritur që si rezultat i nënshkrimit të marrëveshjeve do mënjanoheshin ndërhyrjet e Serbisë në Kosovë, do të shuheshin të gjitha strukturat paralele në veri të Kosovës paralelisht me integrimin e pjesëtarëve të minoritetit serb në administratën publike të vendit, do të avancoheshin proceset integruese të Kosovës si në rrafshin regjional ashtu edhe me Bashkim Evropian e NATO; e natyrisht se llogaritej edhe me përfitime ekonomike për qytetarët, e kishte aso që besonin se ai lloj i dialogut pa parime do të përfundonte me një marrëveshje paqeje me Serbinë. Kështu për shembull në një raport të datës 27.08.2015 të ministres për Dialog të Qeverisë së Republikës së Kosovës, asokohe zonjës Tahiri, thuhej mes tjerash që përfitimet ekonomike të Kosovës nga marrëveshja për kodin telefonik do të ishin të mëdha, që do kishte përmirësim të cilësisë së shërbimeve dhe ulje shumë të ndjeshme të kostos së operimit të ndërmarrjes publike Telekomi i Kosovës.

Përmes raportimeve që jo doemos reflektonin zhvillimet në terren krijohej një iluzion që dialogu kishte vendosur Kosovën dhe Serbinë në binarë të duhur të normalizimit dhe shtensionimit të situatës. Kjo pastaj pashmangshëm kishte ndikuar në ushqimin e idesë se mund të vazhdohej me trajtim të fragmentuar të problemeve, për çështje kryesisht të brendshme të Kosovës dhe shmangie të vëmendjes nga tema e madhe e marrëveshjes përfundimtare.

Kështu në programin e Qeverisë së Republikës së Kosovës për Dialogun e Brukselit në periudhën 2014-2018 (dorëzuar në qeveri në mes të janarit të vitit 2015) dhe në raportimet periodike të ministrisë për dialog në periudhën 2015-2017 mund të gjejmë formulime edhe si vijon:

“Është me rëndësi të theksohet se në të gjitha fushat ku janë arritur marrëveshjet e Brukselit, Serbia ka njohur pavarësinë e Kosovës, sepse marrëveshjet janë bazuar në juridiksionet e veçanta të secilit shtet dhe kanë qenë në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Republikës së Kosovës.” (faqe 7 e programit).

Në planin e brendshëm raportohej për forcim të shtetit të Kosovës falë sukseseve të dialogut, shtrirjen dhe konsolidimin e sovranitetit shtetëror në veri. Në raportin e vitit 2016 të ministrisë për dialog mes të tjerash konkludohet:

“Si rezultat i Marrëveshjeve të Brukselit, kemi arritur shuarjen e strukturave paralele të Serbisë në fushën e drejtësisë, shuarjen e strukturës ilegale të “mbrojtjes civile,” shuarjen e zyrave për dhënien e dokumenteve ilegale, ndërsa fillon zbatimi i marrëveshjes për heqjen e targave ilegale nga përdorimi dhe shuarja e zyrave, etj.”

Apo edhe tjetra:

“Qeveria konsideron se në saje të këtij procesi intensiv paqësor katër vjeçar, me ndërmjetësimin konsekuent nga ana e Bashkimit Evropian dhe mbështetjen e plotë nga ana e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, marrëdhëniet ndërmjet dy shteteve, Kosovës dhe Serbisë, me një të kaluar armiqësore janë duke u transformuar në një model evropian të bashkëpunimit”.

Te marrëveshja për asociacionin raportohej që pala serbe ishte dakorduar që asociacioni të themelohet krejtësisht në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Po ashtu thuhej që asociacioni nuk ka karakter një etnik dhe kjo mbështetej me arsyetimin se në komunat që pritej të jenë pjesë e asociacionit jetonin edhe nacionalitete tjera përveç atij serb. Për të njëjtat marrëveshje pretendohej se i kanë dhënë fund ndarjes së qytetit të Mitrovicës, si dhe ndërtimeve ilegale të Serbisë në veri të vendit. E gjithë kjo pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese të Kosovës mbi mospërputhshmërinë mes dokumentit mbi asociacionin dhe Kushtetutës së Republikës së Kosovës, pas fundit të dhjetorit të vitit 2015.

Është me rëndësi të theksohet që pala serbe në vazhdimësi ka minuar përpjekjet e përbashkëta për sukses. Kjo vërehet te një pjesë e madhe e marrëveshjeve, si për shembull tek energjia, menaxhimi i integruar i kufirit, shuarja e strukturave paralele, liria e lëvizjes, vulat doganore, përfaqësimi rajonal e të ngjashme. Në shumicën e rasteve duke keqpërdorur skajshëm dykuptimësinë e ofruar brenda marrëveshjeve, por edhe mungesën evidente të kostos së mos përmbushjes së obligimeve të marra.

Ngecjet në implementim dhe përshtypja për ritmin shumë të ngadaltë dhe sfidues të normalizimit të raporteve, kishin krijuar një terren të frytshëm për degjenerim të rrezikshëm të agjendave paralele dhe të koordinuara të palëve negociuese. Përmes incidenteve në terren të kontrolluara, të koordinuara dhe me faza (fushata kundër pjesëtarëve të FSK nga komuniteti serb, vrasja e Oliver Ivanoviqit, devijimi substancial i procesit zgjedhor në 4 komunat në veri të Kosovës, arrestimi mbase i orkestruar i Gjuriqit, i cili u lirua pa asnjë gjobë në fund, treni i famshëm serbo-rus i nisur drejt Kosovës i mbuluar me parulla të papranueshme, shëtitjet në Ujman e të ngjashme), synohej pra me të gjitha këto, krijimi i përshtypjes që normalizimi mund të arrihet vetëm përmes ndarjes së Kosovës, e cila pastaj popullatës në Kosovë iu paketua si ide për shkëmbim territoresh. Kjo, e shoqëruar me takime edhe jashtë Brukselit në margjina të konferencave ose edhe pa to, dhe me deklarata të shpeshta me dykuptimësi, natyrisht se nënkuptonte goditje të madhe për kredibilitetin e procesit, kredibilitetin e ndërmjetësuesve e sidomos për parashikueshmërinë e kryenegociatorëve.

Në përgjithësi mund të thuhet që procesi i dialogut deri më tani është shoqëruar me disa veçori që mbase drejtpërdrejtë ose tërthorazi kanë pamundësuar arritjen e objektivave që burojnë nga mandati i rezolutës së asamblesë së përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Në vijim dua të përqendrohem në disa prej tyre që besoj se janë më me peshë:

1. Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara e datës 9 shtator 2010, kishte marrë si pikënisje dy momente të rëndësishme: kërkesën e saj të tetorit 2008 drejtuar gjykatës ndërkombëtare të drejtësisë mbi përputhshmërinë e deklaratës së 17 shkurtit 2008 me legjislacionin ndërkombëtar dhe pastaj vetë opinionin e kësaj gjykate që konstatonte se shpallja e pavarësisë së Kosovës ishte në përputhje me të njëjtin legjislacion.

Pastaj kishte mirëpritur gatishmërinë e Bashkimit Evropian që të ndërmjetësojë mes Serbisë dhe Kosovës, d.m.th mes dy shteteve sovrane për tema që promovojnë paqen, sigurinë dhe stabilitetin në rajon. Do të thotë që mandati i Bashkimit Evropian kufizohet në këto tema me interes të ndërsjellë e jo për tema të brendshme të Kosovës.

Futja e mëvonshme në agjendë të bisedimeve të temave komplet të brendshme, deri edhe të tilla si për shembull dizejni i urës mbi lumin Ibër janë tejkalime të mandatit që ka buruar nga kjo rezolutë. Kjo bie ndesh edhe me vetë parimet e panegociushme 1, 3 dhe 4, si pjesë e platformës së palës kosovare për dialogun teknik ndërshtetëror të përpiluara në mars 2011 tek të cilat potencohej se statusi i Kosovës është i zgjidhur, se rregullimi i brendshëm është kompetencë sovrane e institucioneve shtetërore dhe që plani i Ahtisarit ishte platforma e të drejtave dhe garancive të komuniteteve. Nga ideja fillestare si e rezolutës së KB ashtu edhe parimeve të panegociueshme të palës kosovare të një procesi për normalizimin e marrëdhënieve ndërshtetërore, procesi gradualisht është reduktuar në dialog mbi pozitën e vetëm një minoriteti në Kosovë si dhe për rregullimin e brendshëm në vend, ndërkohë që të drejtat dhe interesat e shqiptarëve të Medvegjës, Preshevës dhe Bujanocit nuk ishin përfshirë fare në agjendë.

2. Pozicioni i ndërmjetësit si neutral ndaj statusit, ka rezultuar jo vetëm si i gabueshëm por edhe i dëmshëm. Fillimisht procesi i dialogut i është besuar Bashkimit Evropian nga ana e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, dhe në këtë kontekst fare nuk çon peshë se a ka vende në BE që nuk e njohin Kosovën si shtet të pavarur. Duke qenë se BE ka qenë vetëm lehtësues e jo palë direkte, atëherë pozicioni i Bashkimit Evropian është i parëndësishëm, por kur përdoret si pjesë përbërëse e procesit, atëherë neutraliteti shndërrohet në anësim, apo më mirë, neutraliteti ndaj statusit përkthehet si mosnjohje e statusit, duke krijuar pa nevojë pabarazi në tavolinë.

3. Dialogu mes Kosovës dhe Serbisë kishte filluar pa parime të nxjerra në mënyrë eksplicite, sidomos për pritshmëritë nga procesi. Kalimi nga strategjia “hap pas hapi” e Baroneshës Catherine Ashton, tek ideja e dakordimit për tema të mëdha politike, e më vonë edhe te nevoja për të nxjerrë në tavolinë marrëveshjen gjithëpërfshirëse, apo marrëveshjen ligjërisht obligative, në mënyrë implicite nënkuptojnë pranimin e qasjes së gabueshme në fazën paraprake. Madje edhe vetë procesi i “Normalizimit të marrëdhënieve” asnjëherë nuk është përkthyer në përmbajtje që do të duhej të kishte për të përmbushur kushtin e trajtimit si e tillë. Paradoksalisht edhe tani kur SHBA ka dalë publikisht me pritjen nga procesi i dialogut, e përkufizuar si njohje reciproke, mungon vullneti nga ana e Bashkimit Evropian për të dalë me listim eksplicit të elementeve të domosdoshme dhe pritjeve nga marrëveshja e quajtur finale. Arsyetimi që zakonisht haset në këtë kontekst është jo bindës.

Fakti se 5 shtete të BE nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, nuk mund të përdoret si argument, por në fakt thërret për paracaktimin eksplicit të rezultatit përfundimtar. Shumica e vendeve mosnjohëse e kanë kushtëzuar njohjen e Kosovës me progresin në dialog, që mund të interpretohet si vijon: Angazhohuni në dialog për njohje nga Serbia, si parakusht për njohjen nga vendi ynë. Pra, kjo nënkupton se të njëjtat shtete e kanë të qartë se dialogu po zhvillohet për njohje reciproke. Kalimi i dialogut nga çështjet teknike mes dy shteteve në ato politike për çështje të brendshme të Kosovës e deri të ideja e shkëmbimit territorial e ka krijuar idenë se statusi i Kosovës është ende i pazgjidhur se Kosova ende nuk është tamam e pavarur. Kjo ka ndikuar direkt në ndaljen e njohjeve nga vendet që mund ta bënin këtë sepse si mund të të njoh një vend i cili e sheh se ti vetë je i angazhuar për zgjidhje të statusit e që rrjedhimisht e konsideron vetën jo të pavarur.

4. Procesit të dialogut qartazi i mungon një horizont më preciz kohor, brenda së cilit do duhej të ecej drejt marrëveshjes përfundimtare. Vendosja e kornizave të tilla pastaj është përcaktuese e shpejtësisë në hapat e ndërmjemë. Mungesa e afateve kohore që pastaj është përkthyer në zvarritje, e ka lënduar procesin në mënyrë endogjene, meqë e ka ekspozuar të njëjtin ndaj ndryshimeve politike jashtë sferës së ndikimit të regjionit e nganjëherë edhe të BE-së.

Qëndrimet e tipit, tash është momenti për marrëveshje, tash është hapur një dritare e volitshme për t’u ngutur me procesin; tash është problematike sepse fillon cikli i zgjedhjeve nëpër qendrat e rëndësishme të vendimmarrjes, e bëjnë vetë procesin shumë të lëndueshëm dhe të paparashikueshëm. Por njëkohësisht krijojnë idenë se Kosovës po i ngutet të zgjidhë statusin e saj? Pse po ngutemi ne e përse duhet të ngutemi? Ne jemi vend i pavarur. Koha që kalon duhet ta ndryshojë realitetin në Serbi, duke sjellë pranimin për krimet e tyre e ta njohin pavarësinë tonë e jo të ndryshojë realitetin e Kosovës së pavarur. Pra pse të ngutemi? Kur është shpallur pavarësia askush nuk e ka menduar njohjen nga Serbia. Pse kjo varësi e Kosovës së pavarur nga njohja e pavarësisë sonë nga Serbia? Nuk është shpallur pavarësia në mënyrë që varësia e dikurshme nga Serbia të zëvendësohet me varësinë e shtetit tonë nga njohja e Serbisë.

5. Dialogu është dëmtuar në masë edhe nga qasja asimetrike e vetë Bashkimit Evropian në ndërlidhjen e procesit të dialogut me avancimin drejt agjendës së integrimeve evropiane. Përderisa Serbia nuk ka asnjë pengesë në këtë proces dhe mund të vendosë lirshëm për momentin kur dëshiron të fillojë me konstruktivitet në dialog, e që lidhet me avancimin e brendshëm drejt BE, për palën kosovare integrimi diktohet në mënyrë të drejtpërdrejtë nga fakti se 5 shtete të BE-së nuk e njohin pavarësinë e saj. Asimetria natyrisht se do eliminohej me bindjen e 5 shteteve mosnjohëse që të ndryshojnë qëndrimin e tyre. Mirëpo presioni i BE-së do duhej të ishte mbi Serbinë nga 22 shtete që njohin Kosovën e jo mbi Kosovën që është në fund të procesit të integrimit e kushtëzohet nga 5 shtete. Pra 22 janë më shumë se 5, kurse kur je më afër anëtarësimit ke kërkesa më të mëdha. Mirëpo, po ndodhë e kundërta.

6. Në raste të caktuara marrëveshjet janë shoqëruar edhe me paragrafë problematikë, joprofesional dhe në raste edhe kundërthënës, edhe me frymën dhe me standardet më të mira të vetë Bashkimit Evropian. Për shembull, në dokumentin e përpiluar me 16 shtator 2014, me titull “Konkluzionet rreth lirisë së lëvizjes dhe licencimit”, në pikën e parë të paragrafit të dytë thuhet që kompanitë që janë themeluar në komunat veriore para 17 janarit të vitit 2013 – që është data e nënshkrimit të marrëveshjes për mbledhjen e të hyrave doganore – nuk kanë fare nevojë të regjistrohen. Është problematike që me marrëveshje apo dakordim ndërkombëtar dhe në ombrellën e BE-së të promovohet apo sanksionohet mirëmbajtja e ekonomisë joformale. Është mirëmbajtur ekonomia joformale me marrëveshje ndërkombëtare.

Te marrëveshja e 25 gushtit 2015 me titull “Konkluzionet e ndërmjetësit të BE-së mbi implementimin e marrëveshjes së vitit 2013 për energjinë”, fillimisht vendoset afat 7 ditësh për regjistrimin e një operatori nga Serbia në komunat veriore të Kosovës, që është procedurë krejtësisht e parëndësishme, ndërsa për procedurën kryesore të licencimit pranë ZRRE nuk janë paraparë fare afate kohore. Kjo ka kontribuar në shtyrjen shumëvjeçare të implementimit nga ana e Serbisë. Në po të njëjtin dokument, specifikohet edhe emri i kompanisë që do të duhej të licencohet për furnizim me energji në komunat e veriut të Kosovës, edhe pse kjo bie ndesh me secilën rregullativë bazike ligjore të BE-së mbi konkurrencën. I është dhënë emri i kompanisë që fiton.

Te marrëveshja për përfaqësimin regjional të Kosovës, apo si njihet marrëveshja e fusnotës, vërehen tri deficite të mëdha: edhe pse e disenjuar për të rregulluar përfaqësimin regjional të Kosovës, në fjalinë e fundit të paragrafit 10, është përvjedhur edhe teksti që përfshinë fusnotën edhe në marrëveshjet bilaterale me Bashkimin Evropian; ndonëse paragrafi i 11 e cilëson këtë dakordim si të aprovuar me bazë të përkohshme, ajo mbetet në përdorim edhe pas afërsisht 10 viteve; dhe ndonëse arsyeja e vendosjes së fusnotës ishte fakti që 5 shtete të BE dhe Serbia nuk e njohin pavarësinë e Kosovës apo Kosovën si Republikë, fusnota nuk i është vënë termit Republikë por emrit Kosovë. Fusnota i është vënë emrit Kosovë, jo fjalës Republikë.

Dëmi që është shkaktuar nga Qeveritë paraprake është se 22 shtete të BE-së që e njohin republikën tonë sot detyrohen t’i nënshtrohen vullnetit të 5 shteteve anëtare. Në njëfarë mënyre, sikletin dhe hallin që shumica e shteteve të BE-së e kishin me këto 5 shtete që nuk na njohin, ua hoqëm ne duke pranuar fusnotën për veten tonë. Kështu e hoqëm edhe presionin e brendshëm që mund të ushtrohej ndaj tyre nga shumica e vendeve anëtare. Ne ua kemi vështirësuar 22 shteteve anëtare të Bashkimit Evropian, që e njohin pavarësinë e Republikës së Kosovës që të bëjnë trysni mbi 5 shtetet mosnjohëse.

7. Që në fillim të bisedimeve për çështjet teknike, ishte kristalizuar vullneti për pranimin e ambiguitetit në interpretim si një mundësi për lehtësimin e arritjes së marrëveshjeve. Kjo pastaj ka degjeneruar në interpretim krejt të ndryshëm të së njëjtës marrëveshje në Kosovë dhe në Serbi, në varësi të nevojave dhe interesave të brendshme. Probleme të tilla kemi në një pjesë të madhe të marrëveshjeve të arritura përfshirë këtu edhe marrëveshjen mbi themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Rast më kurioz kemi të marrëveshja, apo konkluzioni i ndërmjetësit të BE për energjinë të datës 25 gusht 2015, për të cilën znj. Tahiri në dokumentin e saj mbi përfitimet shtetërore të Republikës së Kosovës nga pakoja e marrëveshjeve të 25 gushtit 2015, konstaton sa vijon: “Në këtë marrëveshje, Serbia ka njohur denominimin Republika e Kosovës si dhe ka hequr dorë nga përdorimi i fusnotës në dokument, ku ka vënë nënshkrim edhe kryeministri i Serbisë”. E vërteta është se denominimi Republika e Kosovës, përdoret vetëm në faqen e dytë e cila nuk ka fare nënshkrime, dhe atë në pjesën e dokumentit të quajtur disclaimers, ku krahas vendit ku përmendet denominimi Republika e Kosovës, qëndron edhe kjo fjali: Serbia konsideron se në pajtim me legjislacionin vendor dhe ndërkombëtar apo rezolutën 1244, prona brenda territorit të Kosovës është në pronësi të Serbisë.

8. Dialogut i kanë munguar mekanizmat më preciz të monitorimit të implementimit të marrëveshjeve, mekanizmat për identifikimin preciz të palës mosbashkëpunuese, si dhe mekanizmat për sanksionim eventual të të njëjtës.

Si përfundim, cilat duhet të jenë mësimet kryesore nga ecuria e deritanishme e procesit të dialogut?

Është shumë me rëndësi që palët e përfshira në bisedime të dizajnojnë që në start komponentët e procesit që garantojnë konvergjencën drejt synimit përfundimtar. Kjo duhet të përfshijë kornizat makro mbi elementet përbërëse thelbësore të marrëveshjes (për shembull” njohjen reciproke, njohjen nga pesë shtetet e BE-së, anëtarësimin në KB; mbrojtja reciproke e të drejtave të komuniteteve respektive, mekanizmat zbatues dhe monitorues; afatet kohore, e të ngjashme). Palët në tavolinë duhet të ndihen të barabarta në secilën fazë të bisedimeve. Marrëveshjet e arritura për çështjet e pazgjidhura duhet të kalojnë edhe testin e përshtatshmërisë me vetë normat ligjore dhe standardet më të mira të Bashkimit Evropian. Dhe, uniteti i brendshëm është i rëndësishëm për rritjen e pozicionit negociues të Kosovës.

Për fund më lejoni të them se është e rëndësishme që të ndërtojmë konsensus në këtë çështje. Siç mund ta vëreni, qeveria dhe unë si kryeministër, por edhe zëvendëskryeministri për Integrime Evropiane, Dialog dhe Zhvillim jemi duke raportuar në kuvend e komisione ende pa filluar dialogu. Unë kam ftuar krerët e opozitës për të harmonizuar qëndrimet tona. Qasjen tonë ndaj dialogut e dini sepse atë e kam përsëritur tashmë disa herë. Unë po flas se cilat duhet të jenë parimet. Pranimi i realitetit të një Kosove të pavarur nga ana e Serbisë; pranimi i krimeve të Serbisë në Kosovë; barazia e përfaqësuesve dhe qytetarët si përfitues përfundimtarë janë parimet tona udhëheqëse në dialog.

Ajo për të cilën unë do të doja të kishim konsensus është që të mos e trajtojmë shtetin tonë si peng i mosmarrëveshjes me Serbinë sepse kjo është një urgjencë artificiale e cila ka bërë dëm të jashtëzakonshëm e po vazhdon të na bëjë ende. Le të sillemi e veprojmë ashtu siç jemi, deputetë e qeveritarë të republikës së Kosovës, shtet i pavarur e sovran.

Nuk i kemi borxh askujt, por na kanë borxh shumëçka.

Ju faleminderit.