Astrit Lulushi – Page 34 – Dielli

Supë alfabeti

May 27, 2021 by dgreca

Supë alfabeti
Astrit Lulushi

“Një gënjeshtër e përsëritur shpesh bëhet e vërtetë”. Lenini e kishte në mendje këtë shprehje, sa herë përgatiste fjalimet e tij drejtuar popullit. Fjalët i sollën atij sukses, dhe filluan të përsëriteshin nga ata që pasuan. Antikomunizmi bën mē shumë dëm, e shqetëson në ambjente të mbyllura komuniste. Kritikat ndaj kësaj ideologjie do të hiqen nga fjalori një partie. Në shtyp, gazeta e portale online nuk do të ketë më shkrime që tregojnë sa i keq është komunizmi.
Termi “ligj” ka një kuptim krejtësisht të ndryshëm prej sa zbatohet nga sundimtarët e statistët që nuk ndalen së vjelluri e infektuari aty ku ka njerëz. Zotat ekzekutivë, legjislativë dhe juridikë e krijojnë ligjin me një trill, duke ndryshuar përkufizimin. Një listë fjalësh të tilla si: drejtësi, bashkim, mirëqenie, përcaktojnë tashmë tregtinë, luftën, paratë, titujt e nderit, reformën, të drejtën për të protestuar. Duket sikur qeveria kërkon falje. Por është thjesht ndryshim përkufizimi.
Ekzistojnë tre hapa për të kuptuar origjinën e faljes: Një individ mund të kuptojë lirinë e fituar përmes njohjes së origjinës nga ajo ka ardhur: Nuk ka asnjë konflikt midis Lirisë dhe drejtësisë shoqërore: Vetëm një fe sekrete ose një socializëm mund të nxisë konfliktin pa shkak. Beteja për pushtet është betejë për përkufizime. Duhet mbjellur fara para se të korren frutat. Liria fitojet, nuk falet, nuk vjen por lind. Bima e Lirisë sapo zë rrënjë, rritet me shpejtësi. Njerëzve u ofrohet të imitojnë mjedisin e tyre, ata që nuk nënshtrohen, janë ata që mendojnë vetë. Shpirti i Lirisë, është Shpirt pa kufizime.
Një art i rëndësishëm i politikanëve
është gjetja e emrave të rinj për institucionet të cilat nën emrat e vjetër janë bërë të urryer për publikun. Sot kemi një supë shkronjash për emërtime. Doktrina e Drejtësisë përdoret në vend të censurës; ulja e taksave, për mirëqenie; progresiv, për fashist; liberal, në vend të socialist. Hej, kjo është kënaqësi.
Gjuha politike – për të gjitha partitë politike, – është krijuar për t’i bërë gënjeshtrat të tingëllojnë të vërteta, krimet e vrasjet të respektohen, me ‘to të mburren për t’i dhënë një pamje mbizotëruese ere së pastër të kombit ku jemi pjesë dhe vendit ku jetojmë.
Gjuha politike është një varrim që projektohet për t’i bërë gënjeshtrat të tingëllojnë të vërteta. Policia nuk është e shtetit, por e popullit, duhet t’i shërbejë atij; gjykata nuk është e ligjit, por e drejtësisë ku Ligjet e natyrës dhe të Kushtetutës nuk shkelën. Kleptokracia okupuese dhe statistët që godasin gjyqësorin nuk kanë aspak lidhje me jurisprudencën e vendosur de jure. Fatkeqsisht, gjyqësori është kthyer në zyrë përmbarimi të një filozofie kriminale dhe arbitrare.

Paradokse nga e sotmja

May 25, 2021 by dgreca

NGA ASTRIT LULUSHI/Në demokraci me pak njerëz të mirë, të këqinjt janë shumicë. Të ikurve në vende të lira u është krijuar një ministrit, por nuk kanë të drejtë të votojnë. Ata kanë mbetur si dikur, ‘pa triskë fronti’; kufijtë ditën e zgjedhjeve qeveria i mbyll për emigrantët, të sëmurët me Covid nuk i lejon t’u afrohen qendrave të votimit. Vetëm ata që janë brenda territorit, si dhe të burgosurit votojnë. Prej zgjedhjeve të tilla dihet se çfarë qeverie del, dhe çfarë kuvendi.
I gjithë qëllimi i politikës sot është të mbajë të alarmuar popullsinë (dhe kështu me lavdi ta çojë atë në siguri) duke e frikësuar me një seri të pafund rreziqesh, të gjitha imagjinare. Propagandë. Kjo teknikë është përdorur nga sundimtarët. Kombi i njerëzve pa Guxim ka vetëm një fat, të presë, sepse nga qeveria vjen shpëtimi. Kështu do ajo që populli të mendojë. Covid-19, dhe vaksinat që dalin e i presin çdo ditë në aeroport. Thjesht, vazhdon e vazhdon e vazhdon, veçanërisht tani që vendi qeveriset pa program, por vetëm me mesazhe e pamje me drone në FB.
Dhe nëse nuk mund të presësh mjaftueshëm që ndonjë protestë të ndizet, bëje vetë, atëherë mund të thuash, ‘hej, plasi dhuna – duhet të bëjmë diçka!’ Dhe bën atë që doje të bëje duke përdorur justifikimin se nuk do të ndodhë kurrë më…por do të ndodhë kur të vendosësh të bllokosh aeroportin.
Flamuj alarmi të rremë – historia është e mbushur me ta. Njerëzit besuan në këto qeveri për 30 vjet. Por ishte besim i çimentuar nga diktatura e mëparëshme që i kishte bërë njerëzit ta quanin derrin dajë. Ata përshtaten me të gjithë alarmistët. Teoritë e konspiracionit mund të jenë argëtuese, sepse krijojnë një ndjenjë aventureske dhe mbase epërsie. Por të gjitha bien vetëm me pak analizë. Kurdoherë që ndjen dëshirën për t’u entuziazmuar kontrollo veten dhe mendo për gjërat e tjera të ngjashme që kanë ardhur dhe kanë ikur me kalimin e kohës, për të gjetur se asnjë nuk është më, të gjitha mungojnë. Njeriu, thotë një fjalë e urtë, gjithmonë ka dy arsye për atë që bën – një e mirë dhe një e vërtetë. Ka gjasa ndonjëherë që arsyeja e mirë dhe arsyeja e vërtetë të jenë e njëjta. Kjo mund të ketë ndodhur thjesht rastësisht, por jo mes politikanëve.

ZEUSI

May 24, 2021 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/

Zeus është ekuivalenti grek i Amun Ra i panteonit egjiptian. Por, a ishte Zeusi i frymëzuar nga egjiptianët e lashtë, apo ishte ai më shumë një At Qiellor i panteonit indo-evropian?
Emri “Zeus” rrjedh nga rrënja Proto Indo-Evropiane “dyeu”, që do të thotë “ndriçim” dhe nga fjala “deos”, që do të thotë “zot”. Kjo e fundit është e njëjta fjalë që formon bazën e greqishtes “theos”, të latinishtes “deus”, të persishtes “daiva” dhe të sanskritishtes deva. Në greqishten e vjetër, emri “Zeus” mund të jetë kuptuar ose si “zot i dritës”, ose “zot i qiellit” nga vjen “ndriçimi”. Mitologjia dhe fuqitë e saj janë të ngjashme me ato të hyjnive indo-evropiane si Jupiter, Perkunas, Perun e Perëndi. Pra, emri e lidh Zeusin me traditën indo-evropiane.
Çfarë ishte Zeusi për helenët?
Zeus ishte udhëheqësi i perëndive të lashta; hyjni e fuqishme që urdhëronte me shkop fatet e njerëzve dhe perëndive nga maja e malit Olimp. I njohur si “mbledhës i reve”, Zeusi u lëshonti rrufe armiqve, kontrollonte motin dhe vendoste rendin mes perëndive.
Fuqia e Zeusit njihte edhe kufizime. Ndërsa ishte kryesori mes perëndive, autoriteti i tij nuk mbeti kurrë i pakontestueshëm. Ai gjithashtu kishte pjesën e tij të të metave, të tilla si dështimi për t’u ngritur mbi pasionet e dhunëshme dhe mbi grindjet që shqetësonin perënditë e tjera, si dhe prirjen për t’u përzier në punët e njerëzve. Si rrjedhim, madhështia e tij u kundërshtua fort, dhe gjithnjë e më fortë u karakterizua nga të njëjtat përçarje të hidhura dhe hakmarrje që pllakosën njerëzit të cilët e krijuan.
Si Zot suprem, Zeusi luajti rol në krijimin e njerëzimit, megjithëse burimet bien ndesh në lidhje me atë se si erdhën saktësisht njerëzit.
Ekzistojnë dy histori të njohura të krijimit dhe nuk është plotësisht e qartë se si lidhen ato me njëra-tjetrën; historia e parë karakterizohet nga shumë krijime të ndara, secila pretendon një epokë të veçantë të njerëzimit. Sipas Ovidit, ekzistojnë katër epoka: Epoka e Artë, Epoka e Argjendt, Epoka e Bronzit dhe Epoka e Hekurit. Hesiodi u shtoi një të pestë – Epokën Heroike, që bie midis epokës së bronzit dhe hekurit.
Miti i dytë i krijimit përfshinë aleatin e Zeusit, Titanin Promete. Një ditë Zeusi e udhëzoi Prometeun të krijonte njerëzit e parë; Prometeu i formoi nga balta dhe vajza e Zeusit, Athina, u dha shpirt. Gjithçka ishte mirë derisa Prometeu mashtroi Zeusin mbi flijime kafshësh, duke siguruar që perënditë të ishin privuar përgjithmonë nga ngrënia e mishit të kafshëve të flijuara. Nga kjo Zeusi i zemërua dhe ua mori zjarrin njerëzve, vetëm që Prometeu ta vidhte përsëri dhe t’ua kthente atyre. Ky është një kombinim i elementeve indo-evropiane (njeriu nga balta, fryma e jetës, njerëzit që nuk tregojnë respekt) dhe mania me teknologjinë, të gjitha ndodhën për hir të zjarrit (elementi më i rëndësishëm teknik i njerëzve të parë)
Është mjaft e qartë edhe se kush ishte krijuesi i Zeusit.
Amun-Ra ishte i lidhur me Zeusin më vonë në periudhën greke, pasi Zeusi herë pas here lidhet me perëndinë helene të diellit, Helios, i cili ndonjëherë ose referohet drejtpërdrejt si syri i Zeusit, ose nënkuptohet qartë si i tillë. Hesiod, për shembull, e përshkruan syrin e Zeusit si Diell. Ky perceptim rrjedh ndoshta nga feja e hershme Proto-Indo-Evropiane, në të cilën Dielli herë pas here shihet si syri i Dyus Pḥter (Zot At).
Dyeus konsiderohet nga studiuesit sot si perëndia më e rindërtuar e panteonit indo-evropian, pasi formula identike që i referohet atij mund të gjenden midis gjuhëve të mëpasme indo-evropiane dhe miteve tek indo-arianët, hititët, latinët, grekët, frigasit, mesapët, trakët, ilirët dhe shqiptarët.

JETE

May 21, 2021 by dgreca

…jetë që kurrë nuk bëhet ‘non grata’/

Nga Astrit Lulushi/

Ç’duhen rrugët? Për të ecur, ti thua. Por janë anët e tyre të pashkelura, ku mund të ulesh të shlodhesh a të hedhësh shikimin, të ndjesh aromën e luleve të egra, që i bëjnë rrugëtimet të pashlyeshme të vlefshme.
Hap rrugë, lidh qytete, fshatra e kombe të ndarë, vendos edhe ndonjë tarifë që veçse fut përçarje, dhe kaq. Jeta i merr mësimet duke kaluar në vende të pashkelura, dhe kur kthen kokën pas, sheh shkurret që ka hapur, dhe barin ku ka shkelur dhe tregon me mburrje me gisht: “Eshtë udha ime!”
Kjo është Jeta që ia vlen të jetohet; jetë e shqyrtuar e ekzaminuar, që përdor aftësinë për të menduar. Sepse Jeta e pashqyrtuar në thelb është konformiste në përputhje me bindjet kolektive a shoqërore, të cilat njeriu i zbaton pa asnjë dyshim e pyetje – jetë që kurrë nuk bëhet ‘non grata’.

ULLIRI

May 19, 2021 by dgreca

Shkruan: Astrit Lulushi/Me kalimin e shekujve edhe interesat ekonomike ndryshojnë. Nëse dje synohej pasuri tokësore e nëntokësore, sot kërkohet qendrueshmëri politike e paqe për të pasur begati e mirëqenie afatgjatë. Dhe kur një vendi i mungon qendrueshmëria, Bashkimi Europian ndal shtrirjen e vendos kushte për t’u zgjeruar. Teknologjia ka bërë që natyra e luftrave të ndryshojë, por lufta ekonomike ‘më jep që të jap’ nga pozita e më të fortit ka mbetur e njëjtë. Dhe qasja që një vend i bën vetes, ose mënyra se si e trajton popullin e vet, ndikon gjithashtu sesi i qaset të tjerëve, ose si të tjerët i qasen atij. Siç thuhet, faji dhe drejtësia nuk vijnë nga larg, por burojnë nga brenda.
Perandoria Romake ndaloi së zgjeruari në kulmin e fuqisë së saj, në vitin 117. Kjo ndalje thonë se erdhi si pasojë e vdekjes së perandorit Trajan. Por diçka e çuditshme që vërehet atë vit është edhe ndërprerja e shtrirjes e Perandorisë Romake në Skoci, Gjermani dhe Persi. Romakët kurrë më nuk u përpoqën të vendoseshin atje.
Kur u ndeshën me Skocinë dhe Gjermaninë, romakët gjetën njerëz që pinin birrë dhe gatuanin me gjalpë. Dhe shpejt kuptuan se këto zona kishin klimë të dobët për ullishte.
Kështu, pas shekujve të zgjerimit, Perandoria papritmas ndaloi së rrituri.
Romakët e donin verën. Asgjë nuk donin më shumë se vera. Por atyre u pëlqente shumë edhe vaji i ullirit. Në fakt, toka të mëdha bujqësore u caktuan për rritjen e ullinjve. Klimë të papërshtatshme për rritjen e ullinjve kishte edhe Persia. Dhe romakët qëndruan larg saj.
Pra, nëse do t’ju thonë se arsyeja e ndaljes së zgjerimit romak ishte ushtria e shtrirë shumë hollë, ose pesha e rëndë e burokracisë, mos i merrni tërësisht si të vërteta. Arsyeja që zgjerimi romak u ndal ishte thjesht klima që nuk favorizonte rritjen e ullirit. Për mijëra vjet para epokës romake, por dhe sot, ulliri konsiderohet simbol i mirëqënies, begatisë e paqes. Kështu, kur gatuani me vaj ulliri, mendoni për këtë farë, mungesa e së cilës u bë shkak për ndaljen e zgjerimit të një perandorie.