Astrit Lulushi – Page 37 – Dielli

Vend ideal për shtypje

April 19, 2021 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/Për çfarë i duhet koha njeriut, kur e humb edhe atë që ka? Megjithatë, e mat kohën dhe harron se ku do të kishte qenë, sa larg do të kishte shkuar, sikur të mos ishte ndalur. Kështu është jeta. Kush e di se me çfarë emri do ta kishim quajtur sikur të mos ishte e vdekshme. Sot s’ke, nesër do të kesh. Por për jetën thuhet e kundërta – “sot je, nesër nuk do të jesh”.
Ekziston një farë ngërçi në zakonin e të menduarit. Njeriu sikur hyn në një proces “gjumi”; më pas, kur ngërçi ikën, atë që s’e mban mend e quan thjesht “kohe e humbur”. Zgjohet me instiktin e një breshke që mbahet fort në tokë me kthetrat që të mos kthehet në shpinë. Ecën ngadalë, me inerci, i reziston reformës në çdo formë; reformë në drejtësi, reformë në zgjedhje, reformë në qeverisje (pa harruar se forma e mëparëshme është aty) me bijtë e shërbëtorëve të diktatorës si drejtues, të cilët e vlerësojnë daljen në krye me “populli na do”. Dhe vërtet, sepse nuk ka asnjë ligj që mund ta parashikojë opinionin publik; opinioni mund të manipulohet lehtë, mjafton të kesh parti-pushtet dhe aktivistë ose patronazhistë në çdo pallat, rrugicë e çdo lagje, si dje kur punohej 7 ditët e javës, dhe Republika Socialiste ishte shtet policor. Këto breshka mbahen fort, e nuk ndjejnë kurrfarë krahësh në shpatullat e tyre. Njerëzit janë të demoralizuar, pa fuqi; tërhiqen a shkojnë nga fryn era. Vullneti është masa e fuqisë, dhe personaliteti është shenja. Thjesht fare: Tregtia, ligji, kushtetuta, parlamenti, mprehtësia e mendjes janë instrumente. Shoqëria është e ngathët, e heshtur, si ai kali i qetë e i mirë që lejon çdo dreq t’i kalojë pranë, por nëse e nxit vrapon si në garë. Populli ka të drejtë në ndjenjën e tij, megjithëse gabon në spekulime. Sistemi shtypës mbijeton në pabarazinë e pronës, në privilegje, në kufizime, në barriera, në kontrolle – dhe Shqipëria i ka të gjitha.

Fjala flet ndryshe

April 14, 2021 by dgreca

Nga Astrit LULUSHI/

Mbulesë e gjerë dhe ata që e mbajnë torturohen nga frika se po të hiqet, ajo që fshihet nën ’të, do të shkatërrojë sistemin e tyre. Artistët thonë se natyra është mënjanuar; studiuesit nuk kanë ideal. Ata i rëndojnë fjalës së sinqertë me shaka për të ngritur veten; qeshin kur flasin dhe ndryshojnë temën. Fakti është se gjithçka që ka të bëjë me lirinë, e kështu me radhë, është zhdukur. Personat praktikë dhe komodë i shtypin ata që kanë pretendime, ose që mendojnë ndryshe, dhe pushteti mbetet për heroizmin dhe vetëflijimin si ushqim për propagandën e tyre. Shprehja “Ik sot për të luftuar një ditë tjetër”, si koncept është shuar.
Asnjë poet nuk guxon murmuritje bukurie jashtë nga zona e rimave. Ashtu si asnjë klerik nuk guxon të sugjerojë një Providencë e cila kritikon kombin kur sheh se ka zgjedhur rrugë të keqe. Shqipëria është ishull vullkan i zhurmshëm i fatit, i vlerave materiale, i tarifave e taksave të larta dhe ligjeve që rëndojnë, tregjeve të gllabëruara dhe çmimeve pa vlera. Të gjitha në mungesë të qëllimeve më të larta, të dashurisë së pastër të dijes dhe dorëzimit ndaj natyrës; ekziston shtypja e imagjinatës dhe mendimit; kemi “faktik” në vend të “natyrshëm”; dhe shpenzime pa shije; art dhe vetëkënaqësi; shpërblim për cilindo që krijon një pengesë më shumë për të ndërhyrë midis njeriut dhe sendeve. Kështu fjala degradohet; poezia bëhet udhëzues i rimuar turistësh. Dhe bibliotekat e vargjeve që shtypen marrin këtë karakter vendor. Në sa vëllime duhet të qëmtojmë para se të mbushemi, të mësojmë, të përtërihemi? Kërkojmë mrekullinë, bukurinë, që nuk mund ta prodhomë në asnjë mulli, që nuk mund të japë llogari; bukurinë, prodhimin e së cilës e mbajtën sekret poetët e mëdhenj; nuk dihet ku e gjetën.
Është humbur nga sytë fakti që poezia ekziston që shpirti të flasë, dhe se asnjë pasuri e përshkrimit ose e zbukurimit është risi derisa të arrihet. Prandaj, poetët fare fare të vjetër u vunë veshin vargjeve dhe më pak konsideronin gjykimin. Fjalët e tyre të çojnë te burimi. Dhe lexuesi do të thoshte: Për Zotin, nëse fjalët nga shpirti do të ishin si të kalemxhinjve,
Shkrimi do të kishte më shumë ligësi.

Mozaik pa ngjyra

April 12, 2021 by dgreca

NGA ASTRIT LULUSHI/Ecja mbrapa duhet filluar për të gjetur daljen e humbur nga rruga ku jemi futur. Rrënimi i diktaturës na hodhi në kaos duke na shpërndarë në të gjitha drejtimet, dhe kur copat rranë e zunë vend u pa se ishin mbeturina nga regjimi i vjetër më së shumti. Udhëheqësit që zgjedhim nuk e meritojnë dhe aq më pak i meritojmë. Ata janë të lidhur aq shumë me të kaluarën sa që ecin dhe kokën e mbajnë të kthyer prapa. Shtylla kripe u bëfshin. Arsyet janë të ndryshme, por rezultati është i njējtë i zi mbizotëruar nga korrupsioni, zhvatja, mendësia e gabuar. Atëherë ç’na duhen? Pse i bëjmë varrin vetes, duke i besuar të ardhmen tonë atyre? Ne nuk jemi të paaftë, vetëm na kanë mësuar të jemi dembelë në të menduar. Le të çmësohemi, t’u heqim të drejtën për t’na sunduar. Kërkon ta bëjë Shqipërinë dorace – “nëse vota vidhet, do t’u presë dorën”. Do të ishte më mirë të pastrohet mendja, sepse dora e prerë nuk rritet. “Preferoj të jem injorant sesa i mençur në parandjenjën e së keqes”, thotë Eskili.

Gjëra sëprapthi

April 8, 2021 by dgreca

Nga Astrit Lushi/

Njerëzit janë njerëz, majmunët janë kafshë. Disa thonë se njerëzit janë majmunë. Atëherë, majmunët janë njerëz. Kështu, Toka është planet i majmunëve.
Nëse majmunët janë njerëz, përse mbyllen në kafaze në kopshte zoologjike? A nuk është ligji njerëzor që thotë që para se një njeri të mbyllet në kafaz ose burg, duhet të ketë kryer një krim? A nuk është ligj njerëzor që thotë se një njeri është i pafajshëm derisa të provohet fajësia e tij? A nuk thotë ligji njerëzor që njerëzit kanë të drejta kushtetuese dhe të drejta civile? Atëherë, çfarë krimi ka bërë njeriu majmun që të mbyllet në kafaz në kopshte zoologjike, ose t’i mohohet punësimi për dëfrimin e majmunëve njerëzorë? Cila lloj shoqërie njerëzore e civilizuar mbyll njerëz në kafaze në kopshte zoologjike, duke mohuar të gjithë procesin e duhur të ligjit?
Njerëzit nuk janë majmunë, dhe majmunët nuk janë njerëz. Lironi, pra, njerëzit nga kopshtet zoologjike dhe nga robëria.
Në atë mënyrë ata mund të jenë të lirë të drejtojnë makina, të kontrollojnë e të fluturojnë aeroplanë, të bëhen mjekë, avokatë etj. Pse t’i privojmë nga dashuria dhe liria e jetës?
Sepse ndryshe pohohet se njerëzit janë majmunë, dhe majmunët janë njerëz.
Pse nuk mund të pranohet që kjo është thjesht gënjeshtër? Siç është qendrimi i Satanit ndaj tregimit të krijimit. Një engjëll u përpoq të bënte kryengritje, vetëm sepse donte të adhurohej. Kështu, përdori një gjarpër t’i fliste Evës të bindte Adamin të hanin nga një pemë në Kopshtin e Edenit. Zoti i kishte paralajmëruar që nëse hanin do të vdisnin. Satanai, ky engjëll i shëmtuar, me anë të gjarprit i tha Evës: “Ju me siguri nuk do të vdisni.” Njeriu iu bind dhe u bë i vdekshëm.
Fjala hebraike “Satan” përkthehet “Kundërshtar”. Fjala Djall, është emri i Satanit në shkrimet e shenjta greke, që do të thotë “Shpifës”. Pra, mos i besoni, mos u mashtroni. E drejta për të jetuar e punuar në vendin tuaj është e patjetërsueshme. Përndryshe vendi zhbëhet. Njerëzit janë njerëz, majmunët janë kafshë.

BATUTA

April 5, 2021 by dgreca

Nga Astrit LULUSHI/ Çfarë s’po shihet në fushatë. Shqipëria ka dalë në shitje, lirë fare, e ndarë në copa. Vetëm kryetarë shihen, që premtojnë gjëra që nuk i kanë, ose ato që s’kanë mundur t’i realizojnë gjatë viteve në pushtet. Njëkohësisht s’pranojnë asnjë gabim dhe thërrasin se zgjedhjen e kanë të sigurt; të tjerët janë thjesh numra, qofshin edhe kandidatët për në Foltore, ku vetëm një parti flet e dëgjohet; Kuvend nuk mund të quhet. Populli përdoret për konsum a ‘mish për top’, dhe vendi konsiderohet si pronë për ta ndarë me cilin ‘numër’ të duan. Kreu i qeverisë mendon se është Perandori: “Me këtë opozitë, qendroj në pushtet 1500 vjet”, thotë. Pak më tej nga Kryeministria, në të njëjtin Bulevard, Kreu i shtetit bërtet se është opozitë, edhe pse çdo ditë paraqitet për punë në pallatin e Presidentit. Partia e tij LSI duhej të quhej Lëvizja Socialiste Informale, si e gjindshme në kohë të vështira. Sa të mbrapshtë janë këta njerëz dhe nuk e kuptojnë se janë; si hordhi, sytë iu janë veshur; ata që u shkojnë pas janë të një lloji, në mos më keq bëhen kur marrin një post. ‘Psikologji e kundërt’ quhet kjo taktikë që përdorin për të sulmuar kundërshtarin; manipulojnë për t’i shtyrë njerëzit të bëjnë të kundërtën; inkurajojnë kundërshtarin të mos arrijë synimin. Dhe e përdorin këtë teknikë qëllimisht, djallëzisht, duke e shtrembëruar – ndryshe nga një prind që mund të përdorë psikologji të kundërt tek fëmija i tij, duke i thënë – “Ti ndoshta nuk je në gjendje ta mbarosh pjatën” – në mënyrë që fëmija ta mbarojë. Ndërsa mund të shihet si mënyrë për të manaxhuar sjelljen e një personi tjetër, kjo psikologji e kundërt përdoret si formë manipulimi; dhe gjuha e saj është “batuta” – fjalë nga spanjishtja për “shkop dirigjenti” – që jep shenjën, se kur duhet të fillojë dhe kur duhet të mbarojë e qeshura.