diaspora – Page 3 – Dielli

TERMETI, NDIHMAT E DIASPORES DHE TRANSPARENCA INFORMATIVE

February 20, 2020 by dgreca

Duhet të dihet për fondin e ndihmave të diasporës për ndërtimin e Durrësit/

NGA SKENDER KARAÇICA-Çikago/

Diaspora shqiptare në Amerikë nëpër vite ka ndihmuar kombin e vet shqiptar edhe me ndihma matriale për të përballuar varfërinë dhe orën e rëndë vrastare të Serbisë fashiste në Kosovë(1990-1999).

Termeti shkatrrimtar e tronditi Durrësin qytetin e lashtë dhe të qytetërimit evropianë,që shembi për toke tërë historinë e këtij qyteti dhe sinonim i historisë së kombit dhe Shqipërisë etnike.

Ndihmat ishin të mënjehershme nga të gjitha trevat tona etnike dhe diaspora shqiptare nëpër botë nga Evropa dhe Amerika.

Në orët e para pas termetit,në sheshet nën gërmadha të Durrrësit historik,dolën të parët disa shoqata dhe individë herë me (ndonjë)adresë e herë jo,që,përmes thirrjes kërkonin ndihmë për ndërtimin e këtij qyteti.

Në të gjtha ekranet e TV-së shqiptare dhe të mjeteve të shkruara,i pari ndër të parët,hoxhë Elvis Naçe,i cili me autoritetin që ka krijuar këtyre viteve,ishte më i zëshmi në këtë fushatë të ditëve të para për Durrësin historik të kombit tonë.

Çfarë u bë tutje,pakkush e di,besoj se as qeveria shqiptare dhe Tirana zyrtare nuk ka ndonjë informacion(zyrtar)sesa mjete janë akorduar në (fondin Elvis Naçe)?Thuhet se janë akorduar më se 10 milionë euro në xhiro-llogorinë e tij,por asnjëherë deri tash nuk janë bërë ,,zyrtare,,se sa mjete ka fondi i hoxhë Elvis Naçe?

Diaspora shqiptare nëpër botë dhe nga Evropa dhe Amerika,kërkon që fondi i hoxhë Elvis Naçe të bëhet zyrtar dhe mjetet matriale (euro dhe dollar)të dorëzohen në xhiro-llogorinë e Komisionit shtetëror të qeverisë në Tiranë(me kryetar të këtij komisioni)Abrben Ahmetaj,nëse nuk ka ndërruar adresën në Durrës ose në Tiranë?

Fondi i ndihmave matriale të diasporës dhe të kombit shqiptar nga të gjitha trevat etnike në Ballkan të bëhen zyrtare dhe kërkojmë transporencë zyrtare të qeverisë në Tiranë për centët e fundit për ndërtimin e Durrësit!

Çikago,19 shkurt 2020

66 MILIONE PER SAMITIN “DIASPORA 2019”, LUKSI I NJE SHTETI TE VARFER

February 2, 2019 by dgreca

– Ne nëntor 2016, qeveria shqiptare organizoi një samit fasadë të diasporës. Unë nuk di të them se çfarë u vendos e se çfarë u bë pas atij samiti. Tash po organizohet një samit i dytë. Sipas burimeve qeveritare, buxheti i samitit për qeverinë i kalon 66 milionë lekë. Në një vend si vendi ynë, ku njerëzit duan të ikin prej andej mes të tjerash nga varfëria dhe mungesa e një perspektive, mbajtja e një samiti me çdo çmim më duket luks i tepëruar.

-Diaspora siç e dua unë- Disa mendime rreth diasporës shqiptare dhe roli dhe marrdhëniet e saj me atdheun mëmë/

Nga Ajet Nuro/Montreal-Kanada/

Popullsia e një vendi e shpërndarë nëpër botë përbënë atë që quhet diasporë. Për shqiptarët, diaspora merr rëndësi të veçantë. Nuk ka një moment të historisë moderne të saj që diaspora të mos ketë ndikuar për të mos thënë se ndikimi i saj ka qenë vendimtar. Krijimi i shtetit të ri dhe sidomos ruajtja e integritetit dhe ekzistenca e shtetit të ri shqiptar nuk mund të arrihej pa ndihmën e diasporës shqiptare sidomos asaj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vet shteti i ri shqiptar, institutet demokratike dhe vendimet e qeverisë së tij kishin përballë kritikën e disaporës shqiptare aq sa jo më kot mbreti Zog emëroi pikërisht një figurë të diasporës shqiptare si Faik Konica si ambasador të shtetit shqiptar në Washington.

Lufta e Dytë botërore dhe ardhja e komunistëve në pushtet bëri që kundërshtarët e regjimit të linin vendin për t’i shpëtuar terrorin dhe zhdukjes. Ata që nuk mundën të ikin, u dihet fati. Kuptohet që të ikurit apo të arratisurit ishin kundërshtarë politi të regjimit. Ishte një pjesë e vogël që iknin me bekimin e regjimit edhe për qëllimet e tij. Kundërshtarë apo jo, regjimi komunist kishte interesat e vete tek kjo pjesë e popullsisë shqiptare e larguar nga atdheu. Kjo pjesë e popullsisë “Shqiptarët jashtë atdheut/ kishin emisionin e tyre radio, pjesë e propagandës. Pjesë e propagandës ishin edhe vizitat e “shqiptarëve jashtë atdheut” dhe intervistat dhënë televizionit shqiptar me ato përshtypje të jashtzakonshme nga atdheu dhe përparimin e jashtzakonshëm të tij.

Përgjatë pothuajse 45 vjetë, kufiri shqiptar ishte i mbyllur dhe tentativat për t’u arratisur në pjesën më të madhe përfunduan në tragjedi. Le të kujtojmë se arratisja ishte një nga krimet më të dënuar të periudhës komuniste. Po të shtosh këtu dënimet dhe internimet e familjes së atij që guxonte të arratisej, kuptohet rezultati.

Hapja e kufijëve apo shpërthimi i tyre në prag të vitit të ri 1991 shënuan fillimin e një ikje masive që u quajt edhe “eksod biblik” pasi ikja e shqiptarëve drejt perëndimit shënon ikjen më masive në të gjithë vendet e lindjes europiane. Ky eksod shënoi edhe krijimin e disaporës më të re shqiptare.

Qeveritë e pas 1990 fillimisht u interesuan për diasporën shqiptare sidomos për “milionerët” shqiptarë për t’i tërhequar ata në investime. Pas kësaj, heshtje. Interseimi i qeverive shqiptare për qytetarët e saj nëpër botë fillimisht ka qenë zero përveç viteve të fundit kur fillimisht u krijua një drejtori e diasporës në kuadrin e ministrisë së jashtëme dhe së fundi me krijimin e një mistrie diaspore. Duhet thënë se qeveria e Kosovës ka qenë edhe më përpara në përpjekjet për të krijuar lidhjet me diasporën si dhe në krijimin e një ministrie enkas për diasporën por edhe organizma që ndihmojnë në forcimin e lidhjeve mes diasporës dhe atdheut.

Së fundi, qeveria shqiptare është hedhur në një sulm të përgjithshëm për të kapur kohën e humbur. Kjo nuk ka se si të mos përgëzohet. Por, disapora çfarë duhet të bëjë në këtë mes, si duhet të reagoj?

Diaspora shqiptare sidomos ajo e re, është padyshim pasuria më e madhe e shqiptarëve. Suksesi i tyre, integrimi në vendet që ata kane zgjedhur, ekserienca e tyre do të ishte tërheqëse për çdo shtet e shoqëri civile si mjet për përparimin politik, ekonomik e shoqëror.

Në këtë kuptim, do të ishte e udhës të shihej integrimi apo ri-integrimi i disaporës shqiptare në jetën e atdheut të saj. Një debat është hapur madje edhe në mundësinë që kjo e fundit të marr pjesë nȩ jetën politike të vendit të vet pra, të ketë të drejtë votimi. Dy janë qendrimet kryesore në këtë pikë:

Diaspora shqiptare nuk ka të drejtë të marr pjesë në jetën politike shqiptare pasi ajo nuk paguan taksa shtetit shqiptar. Mundet që praktika e shumë vendeve është e tillë që politikbërja është e rezervuar për taksapaguesiit, Sidoqoftë diaspora shqiptare duhet dhe përbënë një veçanti. Në sitemin elektoral të tanishëm shqiptar që unë do të konsideroja më të keqin që mund të zgjidhte një vend, diaspora nuk ka vend dhe nuk do të ishtee logjikshme pjesmarrja e saj. Pjesmarrja e saj veç do të rriste cinizmin dhe do të ishte pjesȩ e problemeve të tanishme të politikës shqiptare.Diaspora shqiptare të ketë të drejtë të marr pjesë në jetën politike shqiptare por veç në një realitet të ri. Nëse diaspora do të jetë pjesë e partive politike shqiptare, ajo kurr nuk do sjell ndonjë gjë të re, Vetëm nëse ajo do të ketë zërin e saj, vetëm kur diaspora shqiptare të jetë opozitë dhe kritike e asaj që ndodh në Shqipëri, vetëm at’here diaspora shqiptare do të ketë edhe një rol për të luajtur.

Nuk mund të kaloj në heshtje nja dy ngjarje që kanë të bëjnë pikërisht me organizimet e disaporës shqiptare. Me nismën e qeverisë shqiptare po flitet dhe janë bërë edhe hapat e domosdoshme për krijimin e një këshilli koordinativ kombëtar me përfaqësues nga diaspora. Kandidaturat më të mira iu dërguan ministrit Pandeli Majko i cili do zgjedhi edhe përfaqësuesit e diasporës për çdo shtet. Por, problemi qëndron që në një vend ku ka munges të ndarjes së pushteteve, difiçit demokracie dhe një shtyp e media të pafuqishme e të pavarura, mënyra se si qeveria kërkon të tërheqi diasporën në një marrdhënie me shtetin amë lë për të dëshiruar. Mendoj se diaspora ka dhe duhet të krijoj mekanizma përzgjedhje dhe duhet me domosdo të ngelet e pavarur. Imagjinoni që ministri të zgjedhi një kandidaturë mes 10 tê tjerave. Ai që do zgjidhet nga qeveria (ministri) është më i zoti se të tjerët?! Ai që do të zgjidhet nga ministri do të jetë i pavarur të jap mendimin e tij qoftë edhe në kundërshtim me atë që e ka zgjedhur?!

Ne nëntor 2016, qeveria shqiptare organizoi një samit të parë të diasporës. Unë nuk di të them se çfarë u vendos e se çfarë u bë pas atij samiti. Tash po organizohet një samit i dytë. Sipas burimeve qeveritare, buxheti i samitit për qeverinë i kalon 66 milionë lekë. Në një vend si vendi ynë, ku njerëzit duan të ikin prej andej mes të tjerash nga varfëria dhe mungesa e një perspektive, mbajtja e një samiti me çdo çmim më duket liks i tepëruar. E parë me sytë e qeverisë, sigurisht ia vlen të harxhohen këto parà të taksapaguesve shqiptarë për diaporën e saj. Po diaspora, si mendon?

Ajet Nuro

Montréal, Kanada, 1 shkurt 2019

Diaspora, pjesë e Programit Nacional për Rininë Kosovare

December 20, 2018 by dgreca

-Koordinatori Hoti: Është obligim që diaspora të jetë pjesë e Programit Nacional për Rininë/

1 a rinia diaspora
PRISHTINË, 20 Dhjetor 2018-Gazeta DIELLI/

Koordinatori Nacional për Kulturë, Rini dhe Sport në Qeverinë e Kosovës, Rexhep Hoti, i shoqëruar nga e ngarkuara me punë në Ambasadën e Kosovës në Londër, Heroina Telaku, ka zhvilluar takim zyrtar me udhëheqësit e shoqatave shqiptare dhe shkollave shqipe që veprojnë në Londër të Anglisë si “Kosova”, “Faik Konica”, “Qendra Shqiptare”, “Nena Terezë”, etj.

Hoti para tyre shpalosi Programin Nacional për Rininë i cili parasheh përfshirjen e nxënësve dhe studentëve shqiptarë të diasporës në garën e nivelit republikan.“Jam shumë i lumtur që para jush po prezantoj një program për rininë dhe një program që brenda tij parasheh edhe pjesëmarrjen e diasporës. I kemi përfshirë edhe nxënësit tuaj në program sepse mërgata ka një rëndësi të veçantë për vendin, sepse ju jeni pjesë e pandashme e atdheut. Nëpërmjet këtij programi presim që të rinjtë shqiptarë që jetojnë në Angli të vijnë në Kosovë për të garuar me bashkëmoshatarët e tyre. Ky program do t’u mundësojë atyre një komunikim më intenziv dhe atraktiv me atdheun në të gjitha garat që ata do të marrin pjesë”, tha koordinatori Hoti duke shtuar se Kosova e ka për obligim dhe është duke punuar në atë drejtim që diasporën të mbetet pjesë e pandashme e saj.

Koordinatori Nacional për Kulturë, Rini dhe Sport u premtoi shoqatave se do t’ua sjellë të përkthyera testet edhe në gjuhët në të cilat nxënësit e mërgatës e zhvillojnë mësimin.E përfaqësuesit e shoqatave shqiptare që veprojnë në Londër duke përgëzuar Koordinatorin Hoti për Programin, u shprehën të lumtur që fëmijët e diasporës do të përfshihen në Programin Nacional për Rininë. Ata theksuan se diaspora ka shumë talentë të cilët kanë nevojë për t’u nxitur për të marrë pjesë në gara dhe për ta dëshmuar veten, si dhe u shprehën të gatshëm që të ndihmojnë në implementimin e programit./b.j/

GJERGJ KASTRIOTI – SKENDERBEU SI UDHËRRËFYES I SHQIPTARËVE DHE SHËMBULL I SHKËLQYER I DIASPORËS

October 18, 2018 by dgreca

1-Frank-300x212

Nga Frank SHKRELI/

Në kuadër të aktiviteteve të Vitit Mbarëkombëtar 2018, kushtuar Gjergj Kastriotit – Skënderbeut me rastin e 550-vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar të Shqiptarëve, në Prishtinë po mbahet një konferencë me pjesëmarrje nga studiues shqiptarë dhe të huaj. Konferenca është organizuar nga Qeveria e Republikës së Kosovës, në bashkëpunim me Institutin e Historisë “Ali Hadri” në Prishtinë, Institutin e Historisë në Tiranë dhe Institutin e Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve të Maqedonisë në Shkup.

Disa medie të Kosovës kanë njoftuar se, ndonëse Presidenti i Republikës së Kosovës, Z. Hashim Thaçi dhe Kryeministri, Z. Ramush Haradinaj, kishin premtuar se do të merrnin pjesë në këtë konferencë kushtuar Gjergj Kastriotit-Skënderbe, asnjëri prej tyre siç duket nuk ishte i pranishëm në këtë tubim, megjithëse ishin pjesë e programit të konferencës, të njoftuar më herët. Përfaqësuesi më i lartë i shtetit dhe i qeverisë së Republikës së Kosovës që mori pjesë në këtë konferencë akademike, ishte Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, Shyqiri Bytyqi. Në fjalën e tij drejtuar të pranishmëve në këtë konferencë, Ministri Bytyqi, tha se Gjergj Kastrioti – Skënderbeu është njëra nga figurat më të respektuara në historinë tonë kombëtare. Në fjalën e tij drejtuar të pranishmëve në këtë konferencë, Ministri Bytyqi, tha se Gjergj Kastrioti – Skënderbeu është njëra nga figurat më të respektuara në historinë tonë kombëtare. “Si figurë unifikuese” shtoi ai Gjergj Kastrioti -Skënderbeu, “Çdo herë ka qenë dhe mbetet adresa kryesore e identifikimit të popullit shqiptar. Skënderbeu, si njëri nga strategët më të njohur të artit luftarak, për 25 vite rresht, arriti që të vë themelet e shtetit mesjetar shqiptar. Edhe përkundër që ai u ndesh me ushtrinë më të fortë të kohës — pra me atë osmane — ai ishte i pathyeshëm dhe pengesë kryesore për depërtimin e ushtrive osmane në Evropën Perëndimore”, Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Republikës së Kosovës, Z. Shyqiri Bytyqi.

Në fjalën e tij drejtuar të pranishmëve në këtë konferencë, Ministri Bytyqi tha se Gjergj Kastrioti – Skënderbeu është njëra prej figurave më të respektuara në historinë tonë kombëtare. “Si figurë unifikuese” shtoi ai Gjergj Kastrioti -Skënderbeu, “Çdo herë ka qenë dhe mbetet adresa kryesore e identifikimit të popullit shqiptar. Skënderbeu, si njëri nga strategët më të njohur të artit luftarak, për 25 vite rresht, arriti që të vë themelet e shtetit mesjetar shqiptar. Edhe përkundër që ai u ndesh me ushtrinë më të fortë të kohës — pra me atë osmane — ai ishte i pathyeshëm dhe pengesë kryesore për depërtimin e ushtrive osmane në Evropën Perëndimore”, Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Republikës së Kosovës, Z. Shyqiri Bytyqi. Ministri Bytyqi theksoi se Skënderbeu, për vite të tëra shërbeu si figurë pikë nisëse e shumë proceseve të mëdha të popullit tonë dhe si i tillë, për shqiptarët e Kosovës, ai ishte shembulli me i mirë për vetëdijesimin e ndërgjegjes kombëtare. “Ai, ishte udhërrëfyesi i jonë në momentet më të rëndësishme të ndërtimit të shtetit tonë, që nga vlimet e mëdha politike në fillim vitet e ’90-ta të shekullit të kaluar, më pas gjatë luftës së lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, e deri në ditët tona”, tha në fund të fjalës së tij, Ministri Bytyqi. Një prej të folësve në këtë tubim akademik në Prishtinë ishte edhe Përfaqësues i Kishës Katolike të Kosovës, Dioqezës së re Prizren-Prishtinë, Don Lush Gjergji i cili iu drejtua pjesëmarrësve me këto fjalë: “Historia flet dhe thërret në këtë përvjetor të madh, 550 vjetorin e vdekjes së të pavdekshmit Gjergj Kastrioti – Skënderbeut, i cili si dikur i mblodhi dhe i afroi Arbërit, ashtu edhe sot na afron dhe na bashkon ne Shqiptarët me shumë porosi, qortime, vërejtje, synime dhe frymëzime për të tashmen dhe të ardhmen tonë më të mirë”. Në fjalën e tij, Don Lush Gjergji bëri pyetjen se çfarë na mëson sot figura, jeta dhe veprimtaria e Gjergj Kastriotit – Skënderbe, për kohën dhe hapësirat tona ndërsa theksoi strategjinë largpamëse dhe vendimtare të Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, duke nënvizuar se, “Takimi, afrimi, bashkimi, bashkëpunimi dhe bashkëjetesa e bëjnë Gjergj Kastriotin – Skënderbeun figurë historike dhe aktuale unike për ne dhe për botën. Njeri që diti, deshi dhe mundi të krijonte këtë rrugëtim shkallor, si art të suksesit, vëllazërisë, afërsisë, vlerësimit pozitiv, të jetës dhe të suksesit të përbashkët me të gjithë dhe për të gjithë.”

Don Lush Gjergji tha se nga Heroi Kombëtar i tyre, shqiptarët në këtë vit mbarëkombëtar kushtuar Gjergj Kastriotit-Skënderbe, mund të mësojnë shumë edhe sot, sidomos për bashkim, për bashkëpunim dhe për bashkëjetesë me njëri tjetrin. Për një bashkim, theksoi ai, “Si shprehje fuqie të bashkimit në dallime, për çdo ngadhënjim dhe sukses, që mbështetet në të vërtetën dhe në dashurinë për njëri-tjetrin, për idetë dhe idealet e përbashkëta, i bazuar në të vërtetën historike ilire dhe arbërore për përballimin vëllazëror të baticave dhe zbaticave historike dhe aktuale” dhe në bashkëpunim nënvizoi ai, “Si domosdoshmëri për çdo kohë dhe vend, shprehje e fuqisë dhe jetës, veprimtarisë dhe synimeve të përbashkëta, ku ne shpesh çalojmë dhe mungojmë, si një lloj dobësie pothuaj karakteristike e “thembrës së Akilit” për Popullin tonë”. Nga Prijësi i Madh, sipas Don Lush Gjergjit, duhet të mësojmë edhe bashkëjetesën, “Si shprehje atdhedashurie dhe flijimi, kërkimi të vazhdueshëm i të mirës së përbashkët, pa të cilën s’ka as të mira personale, individuale, familjare, grupore, që lehtëson fuqinë shpirtërore, morale, jetësore, që edhe ne, si Gjergji ynë dikur, t’i kthehemi vetvetes dhe të vërtetës”, ka thënë ai. Këtë temë siç duket trajton edhe libri më i ri i autorit Z. Jakup Krasniqi, “Skënderbeu dhe Porositë për Shekullin XXI”, që u përurua të mërkurën në Bibliotekën Kombëtare në Prishtinë. Duke folur për Gjergj Kastriotin – Skënderbe, të cilin ai e cilësoi si ndër figurat historike më të larta jo vetëm evropiane por edhe botërore, historiani Jakup Krasniqi ka veçuar faktin duke theksuar se ne e kemi njohur Heroin Kombëtar Skënderbeun si komandant dhe ushtar i fuqishëm, por duhet ta shohim edhe në këndin e mendimtarit të fortë, të një qeveritari që di çka do dhe jo vetëm për kohën e tij, duke i shërbyer edhe kohëve të tjera. Gjatë promovimit të librit, Z. Krasniqi ka porositur qeveritaret shqiptarë ta shfrytëzojnë pasurinë e begatë që vjen nga Skënderbeu në të tashmen dhe për të ardhmen tonë, njoftojnë disa burime mediatike të Kosovës.

Ministri Shyqiri Bytyqi e cilësoi Skënderbeun si udhërrëfyesin e shqiptarëve të Kosovës gjatë gjithë historisë e deri në luftën e fundit për çlirimin e vendit, ndërsa Don Lush Gjergji u tha pjesëmarrësve në konferencë se Gjergj Kastrioti- Skënderbeu, “Nuk e kishte humbur kujtesën historike personale, familjare, fetare dhe kombëtare. Edhe pse babai i tij Gjon Kastrioti qe i detyruar t’ua dorëzonte Gjergjin në moshën e brishtë 9 vjeçare, diku në fillim të vitit 1415”, Gjergj Kastrioti-Skënderbeu, sipas Don Lush Gjergjit, “Është shembull i shkëlqyer i përfaqësuesit të “diasporës”, i cili nuk mendonte me “bark”, por me krye, vlerësonte me mendje dhe me zemër dhe thënë me gjuhën e Shën Nënës Terezë, e “Jep pjesën më të mirë të vetvetes”, por për të tjerët, për të mirën e përbashkët për të gjithë, si model flijimi dhe dhurimi, altruizmi dhe atdhedashurie shembullore”. Skënderbeu shtoi ai — “Shtyllë jete dhe veprimi pati BESËN dhe me Besëlidhjen Shqiptare më 2 mars 1444, vuri themelet e reja dhe të vjetra tona komb-formuese dhe shtet-formuese, duke nderuar traditat e përbashkëta, simbolet — mbi të gjitha synimet, idetë dhe idealet tona — nën flamurin e përbashkët drejt historisë dhe ardhmërisë”, përfundoi Don Lush Gjergji, fjalën e tij përshëndetëse me rastin e hapjes së konferencës shkencore “Gjergj Kastrioti – Skënderbeu në 550-vjetorin e vdekjes”, mbajtur në Prishtinë më 16 Tetor, 2018.

Diaspora, shërbyesja e Kombit

October 17, 2018 by dgreca

… Një Diasporë patriotike e nderuar…frymëzon dhe rrit një komb të fortë dhe të qytetëruar/Nga Alfons Grishaj/

Diaspora, kjo fjalë e përdorur për herë të parë nga izraelitët, pas shpërnguljes së pushtimit babilonas (mendohet se nga ana etimologjike rrjedh nga Greqishtja, “diaspeirein”, që do të thotë: “Të shpërndarë”, por ky shpjegim nuk është pranuar nga gjuhtarët izraelitë), u ndërkombëtarizua dhe përdoret dhe sot si definicioni i vetëm i pakicave të larguara nga shtetet amë.

Diasporat e kombeve të ndryshme kanë thënë gjithnjë fjalët e tyre në kohë paqeje dhe ndryshimesh. Amerika është shteti model që u krijua nga diasporat e disa vendeve evropiane, dhe sot ajo gëzon statusin e shtetit më të fuqishëm në botë. Civilizimi dhe shtetet e fuqishme ekonomike janë dadot që rrisin diasporat.

Disa shtete si Amerika, Spanja, Gjermania, Italia, Australia, Anglia, Franca etj, kanë një përqindje të madhe emigrantësh, të cilët kanë krijuar diasporat e tyre. Komunitetet në emigrim kanë qenë dhe janë udhërrëfimi i ruajtjes vlerave kombëtare, patriotike, gjuhësore etj. Konstatoj se, disa diaspora të kombeve të ndryshme kanë filluar të veniten, asimilohen në konglomeratin e etnive. Shpresoj që kjo mos ndodhë me kombin tonë.

Shqiptarëve të larguar nga atdheu, iu desh të bënin dy përpjekje, atë të rritjes mirëqënies, por dhe rritjen e ndërgjegjes kombëtare, veçanërisht, frymëzimi për ruajtjen e kufijve të Shqipërisë. Me punën e tyre, ata ndërtuan një imazh të mirë, por historibërësit mbeten emigrantët e dekadës së parë, të dytë dhe të tretë të shekullit XX në Amerikë, me në krye Fan S. Nolin dhe Faik Konicën.

Tradita e emigrimit të shqiptarëve:

Thjesht, pa hyrë në histori dhe detaje, tradita jonë e emigrimit i ka fillesat e veta në kohërat e vështira të rreziqeve historike si rrjedhojë e vërshimit shkatërrimtar osman në territoret tona dhe ka vazhduar përgjatë shekujve me valë të ndryshme, por mund të thuhet se edhe vetë prirja natyrale për të emigruar për një jetë më të mirë e ka shkakun patjetër edhe sot e kësaj dite te rrethanat politike. Disa etapa kanë pasur përmasat e eksodeve e si të tilla mund të shënohen:

1- Emigrimi pas vdekjes së Gjergj Kastriotit Skënderbeu.

2- Emigrimet gjatë pushtimit pesëshekullor osman (rreth shtatë të tilla)

3- Emigrimet “për probleme ekonomike” në fund të shekullit XIX dhe gjatë dy dekadave të para të shekullit XX (Rumani, Egjipt, SH. B. A).

4- Ikja e emigrantëve të Shqipërisë për probleme politike pas luftës së Dytë Botërore, nga instalimi komunist në Shqipëri.

5- Largimi i pareshtur i malësorëve dhe dardanëve nga represionet politike të Serbisë.

6- Eksodi i ambasadave më 1990 dhe ai me anije drejt Italisë në mars 1991.

7- Eksodi Dardan nga makina kriminale Serbe gjatë luftës 1989-1999. Ky ishte dhe emigrimi më i madh dhe më i dhimbshëm në historinë e popullit shqiptar që nga koha e Skënderbeut.

Çështja e diasporës politike gjatë periudhës së komunizmit

Periudha e komunizmit është një periudhë e vështirë për vetë misionin historik të diasporës. Lufta e klasave i dha efektet e veta edhe larg atdheut. Përgjatë pesë dekadave (V-VI-VII-VIII-IX të shek.XX), pati një ndarje të dhimbshme, por parimore, mes nacionalistëve dhe enveristëve. Enveristët mbanin flamurin e huazuar me yll, kurse nacionalistët mbanin flamurin kombëtar. Njëfarë mënyre, të dyja palët ruajtën gjuhën, por jo zakonet, sepse u ndanë në bindjet e tyre: kult dhe tradicion. Kulti kishtë të bënte me huazimin komunist nihilist, kurse tradicioni me vazhdimësinë e gjeneracioneve të universit kombëtar .

Ndërhyrjet për të përçarë Diasporën nga jugosllavët e komunistët shqiptarë ishin evidente. Jugosllavët përdorën gjithë arsenalin e tyre propagandistik demonial, sa shqiptarëve të përkëdhelur, në kuadër të “Bashkim Vëllazërimit” u shpërndanin “Mirënjohje” e “Dekorata”.

Komunistët shqiptarë nuk mbeten prapa komunistëve jugosllavë. Ata dërguan “emisarë” si Cufo Mullai me shokë. Megjithëse, Cufos desh i shkoi koka nga tre patriotë (…)-(…)-(…), ai nuk reshti aktrimin banal të spiunit vocrrak. Mullaj njihej që në Greqi si hafije, por falë historisë së babait, arriti të depërtone tek Legaliteti i Belgjikës. Si zakonisht, minjtë janë nuhatës ideal të vrimave të vogla për të penetruar ose shpëtuar…Pas kësaj, minjtë (Heronjtë e heshtur) fryhen tek sera e tyre, duke stisur gënjeshtra, si p.sh: “Korbat Ranë në Kurth”, “Mërgata e Qyqeve”… dhe fallsiteti vazhdon dhe në ditët tona si një “dokument autentik”. Siç kam theksuar dhe në shkrimet e tjera, shumica e njerëzve tanë janë përrallorë dhe si të tillë kanë dëshirë t’u besojnë më tepër gënjeshtrave se sa të vërtetave. Mbase kjo… nga tradita e “legjendave” të huaja gojore… mbase dhe përrallave me lubi e katallaj Kulturat e kazanit rus dhe distinktivat Mao, zbehën identitetin, duke krijuar letërsinë Lej Feniste, e cila miun e bënte dragua dhe dragoin mi. Pra, kjo letërsi me erë na serviret dhe sot si zbulim dhe fakt?! Oh, mjerim intelektual…barsolinë kungulli e fukarenjëve në tru!

Megjithatë, fryma tradicionale triumfoi si e vetmja rrugë për të fituar terrenin e humbur. Brezi nacionalist nuk ndryshoi, por ndryshoi brezi i indoktrinuar që kuptoi se, me rregjimin diktatorial kishin humbur shumë. Kjo fitore u takon padyshim patriotëve të ndershëm që bashkëpunuan ngushtë me udhëheqësit shpirtërorë, të cilët i kthyen qendrat fetare në streha nacionalizmi për të ruajtur vlerat e larta të qytetërimit shqiptar.

Në ndihmë të emigrantëve të vjetër erdhën emigrantët e Shqipërisë, të cilët kishin qëllim për ta çuar dhe zhvilluar më tej kulturën dhe traditën. Angazhimi i tyre solli një frymë të re balancuese dhe integruese. Por, shpejt sëmundja proserbe dhe enveriste u përpoq ta ndalonte avancimin e të ardhurve nga Shqipëria, të cilët të etur për liri e përparim, moderuan balancat. Zhvillimet e emigrimit të ri rritën emrin e Shqipërisë në botë, por dhe nga ana ekonomike u bënë garanci për familjet që vuajtën nga impakti i tokës së djegur. Megjithatë shtetet e Shqipërisë dhe Dardanisë nuk çmuan asnjëherë kontributin e emigracionit si rregullator ekonomik dhe ruajtës të vlerave etno-kulturore, dhe aq më pak kontributin politik në shkatërrimin e Jugosllavisë dhe zhvillimin e demokracisë në Shqipëri.

Nga përvoja ime në 18 vite emigrim në Amerikë, nderimi i bërë Institucioneve Fetare në Michigan, ka qenë akti vlerësues më i sinqertë i iniciuar nga disa patriotë dhe mbështetur fuqishëm nga Ambasadori Galanxhi dhe Presidenti Nishani. Më pas, pati dhe disa nderime të goditura si, Vatra, Gazeta “Dielli” dhe disa personalitete. Me keqardhje mund të them se pjesa tjetër e dekorimeve shkoi në adresa të lehta, sepse nuk shkuan tek zemra e patriotizmit, por u stacionuan tek njerëzit me njohje personale apo të biznesit që arritjet i kishin në sektorin privat dhe jo në atë kombëtar. Shumë heroj të dekadave mbetën anonim. Subjektivizmi qorr i institucioneve të Shqipërise dhe Dardanisë, kërkonin “Emra të Mëdhenj”, duke nderuar njerëz të vegjël. Oh, mendësi anakronike! Stil i modernizuar nihilist, efikasitet qesharak deri në atë shkallë sa, “Nderi i Kombit” të emërtohei, “Nderi i Korbit”, ose të bëhei humori i ditës i të talentuarit humorist, Agron Llaka… Kjo ndodhi sepse informacioni njohës vilej nga persona zyrtarë që lidheshin me persona të tretë mbi bazën e njohjes personale që nuk kishin asnjë lidhje me komunitetin e gjerë. Personat “këshilltarë” në të shumtën e rasteve ishin kalimtarë dhe aspak objektiv. Fatkeqësisht, ambasadat, që duhet të kryejnë rolin e evidentuesit të vlerave, mbetën të njëanshme dhe jo gjithëpërfshirëse. Në këtë këndvështrim, institucioni i ambasadës është i detyruar të ndjekë preferencat e ngushta të sahanit dhe jo të tabanit.

Ministria e Diasporës, një institucion imprudent me në krye Majkon, bën propagandë partiake për të krijuar celula dhe testuar votat e emigracionit dhe as që i shkon në mendje të krijojë një strategji integrimi dhe bashkëpunimi mbarkombëtar për të zvogëluar distancën midis subjekteve dhe preferencave. Natyrisht, njerëzit e vegjël janë të kufizuar në ndërgjegje dhe shpirt. Sikur dhe këmborë të artë t’u varësh në qafë, rrugës e mbushin me sanë për të mos dëgjuar tingullin e mjetit që justifikon qëllimin e shpikjes. Ka biznesmenë patriotë, por ata janë të paktë, se vetë fjala biznesmen e ka definicionin tregtar. Sipas këtij termi komod, tregtari pabosht mund të jetë thjeshtë dhe “Tregtar Flamujsh”, prandaj shteti shqiptar dhe ai dardan duhet t’i klasifikojë dekorimet në fusha të ndryshme. Për shembull: nëse dikush shkëlqen në fushën e biznesit, le t’i jepet një dekoratë për suksesin në punë, por jo “Nderi i Kombit”! Nëqoftëse biznesmeni mbështet fuqishëm vendin e vet me ndihma, investime, donacione; frymëzon investitorë për të investuar në Shqipëri, propagandon dhe lobon në favor të atdheut, atëherë mund ta meritojë nderimin e lartë , si dekorimi i fundit famullitarit-patriot Don Fran Kola, akorduar nga Kryeministri Haradinaj . Ose nderimi i patriotit Ekrem Bardha dhe patriotes Donika Bardha, akorduar nga Presidenti Thaçi. Ekremin, për çeshtjen e Dardanisë do e llogarisja kontribuesin më të madh të gjitha kohrave, duke mos lënë prapa DioGuardin, dhe Gjokë Martini, që ka dhënë gjithçka për Kosovën, por që është harruar si shumë patriotë të mëdhenj!

Kalimthi po përmend dhe ca emra që lanë gjurmë në dekada që tashmë janë larguar nga kjo jetë, e që meritojnë të nderohen:

Imam Vehbi Ismaili, Baba Rexhepi, Petrit Butka, Llesh Grishaj, Mark Martini, Tajar Shaska, Arshi Pipa, Agim Karagjozi, Antoni Athanas, Njazi Bardha, Genc Kortça etj… Disa nga këta personalitete janë evidentuar, të tjerët janë harruar në atë botë.

Ka dhe personalite të kulturës dhe rigjenerimit tradicional, ardhur pas hapjes së kufinjve, të cilët me zgjuarsi e përkushtim i shërbejnë traditës duke ngritur institucione kulture dhe informacioni, organizata të reja rinie në shërbim të komunitetit, në ruajtjen e vlerave etno-kolturore.

Në raport me mësuesit dhe mësueset e gjuhës shqipe në Amerikë dhe më gjërë , qeveritë tona janë shurdh-memecë. Mësuesit apo mësueset e gjuhës së nënës, në mënyrë vullnetare u mësojnë fëmijëve shqipen pa asnjë përfitim. Siç e dimë të gjithë, parimisht dhe teorikisht mësuesit janë njerëzit më të nderuar , praktikisht më pak të respektuar prej kastës politike. Dhe pse mësuesit dhe mësueset janë alfa dhe ura lidhëse midis vetëdijes dhe dijes, pjesa dërmuese e “politikanëve”, harrojnë hapat e para në shtegun e njohjes. .

Në shekullin XXI pragmatistët nuk kanë kohë të tepërt për të humbur, vetëm mendimtarët e atdheut e justifikojnë atë. Por, nëse atdhetari punon për ruajtjen e vlerave kombëtare, zhvillimin e demokracisë dhe kultivimin e kulturës amtare, përse shteti amë nuk ia njeh kontributin?! Qeveritarët e të dy shteteve tona duhet të dinë se, Diaspora nuk ka nevojë për vlerë monetare, por për evidentimin e vlerave si një element përbërës e stimul moral në ndërgjegjësimin e vazhdimësisë për të mos u asimiluar.

Jam i sigurtë se secili nga protagonistët në emigrim do bënte shumë më mirë detyrën e Kryeministrit, Presidentit, Kryetarit të Parlamentit, Ministrit apo Drejtorit se sa drejtuesit aktual në vendlindje. Mendërisht dhe shpirtërisht çdo emigrant është President apo Kryeminister. A e dini përse? Sepse emigrantët jetojnë me djersën e ballit, jetojnë me vlerat e larta të demokracisë, qytetërimit dhe zhvillimit, dhe… me dhimbjen dhe dashurinë për vendlindjen. Kurse disa udhëheqës qeverish e keqpërdorin vendlindjen si një money tree. Ata mjerisht, kanë mbetur tek qëllimi i kthyer në bonus, dhe ky qëllim nuk ka të bëjë fare me shtetin, po vetëm me xhepin. U sugjeroj qeveritarëve që, kur të vijnë në Diasporë, palltot e rënda të megalomanisë t’i varin në gozhdat e zyrave… e të sillen kokëulur, sepse janë në borxh tri herë ndaj emigrantëve.

Sa për kujtesë: Diaspora ishte… është dhe do mbetet shërbyesja e Kombit, sepse i ka dhënë atdheut personalitetet më të mëdha të historisë saj: Gjergj Kastrioti, Marin Barleti, Gjon Buzuku, Nënë Terezën, Dora D’ Istria (Ku mbi treqind vajza shkodrane të “Shkollës së Femrave” themeluar nga Motrat Stigmatine, i dërguan si dhuratë një penë argjendi), Ismail Qemali, Faik Konica, Fan Noli, De Rada, Hasan Tahsini, Pashko Vasa, Naim e Sami Frashëri, Serembe, Martin Camaj e dhjetëra emra të mëdhenj pa të cilët, Shqipëria do mbetej një qytetërim i harruar në pluhurat e bibliotekave të autorëve të huaj.

Dikur, studiuesit e huaj botanistë apo biologë (fjalë që u përdor për herë të parë nga botanisti Karl Von Linne), merrnin farët dhe filizat e luleve apo pemëve të rralla nëpër botë për të krijuar parajsën e kopshteve të bukura në tokën e tyre. Ndërsa qeveritë tona, lulet e veta që përbëjnë rigjenerimin, vazhdimësinë dhe aromën e një Kombi i tresin në dhe të huaj. Ky është një krim, por që të minimizohet krimi në mëkat, duhet kujdesi atëror i atdheut, që bisqet e thara të mbeten muzeale, kurse të njomat të ujiten që fara e tyre të mbillet kudo… në jetë të jetëve!

Mos harroni! Një Diasporë patriotike e nderuar…

frymëzon dhe rrit një komb të fortë dhe të qytetëruar.