Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Papa Françesku në Shqipëri – porosi dhe trashëgimi për ne

by

Shkruan: Nga Don Lush Gjergji/
Gjithnjë jetoj dhe përjetoj skenat madhore të kësaj vizite baritore Kishës Katolike në popullin shqiptar, Shqipërisë, të gjithë shqiptarëve në Ballkan, në Evropë dhe në botë. Ishte një takim, edhe më tepër përqafim, mes Papës dhe neve, kur hapte dorën për të përshendetur dhe bekuar morinë e popullit nga aereoporti “Nëna Tereze”, nëpër sheshin “Nëna Tereze”, nëpër rrugët e Tiranës. Kudo brohoritje, gëzim, ngazëllim, kënaqësi, shikime në sy ndaj Atit të Shenjtë, pastaj ndaj njëri-tjetrit, si ta pyesnin njëri-tjetrin: a është e vërtetë, e mundshme, reale kjo, apo po ëndërrojmë?
Fatbardhësisht është e vërtetë! Papa Françesku ishte në Tiranë, në Shqipëri, në vizitë baritore mbarë popullit shqiptar. Unë këtë ngjarje e kam cilësuar si “mrekulli” dhe dhuratë të Zotit, të Kishës, të Papës për shumë arsye, ndër të cilat janë ato që vetë Papa Françesku i ka cekur: martirizimin dhe bashkëjetesën ndërfetare.
“E para sepse shqiptarët kanë arritur të krijojnë një shtet të unitetit kombëtar midis tri feve kryesore të shqiptarëve, islamizmit, ortodoksisë dhe katolicizmit, falë një Këshilli Ndërfetar që vepron me shumë ekuilibrim”. Kjo tha Papa është një gjë e mirë dhe shtoi se, “Prania e Papës (në Shqipëri) do të shërbejë për t’i thënë të gjithë popujve të botës se është e mundur të punohet dhe të veprohet së bashku.”
Arsyeja e dytë me rëndësi pse ai po viziton Shqipërinë në shtator, ka të bëjë me historinë e Shqipërisë, e cila sipas tij, ishte unike ndër vendet ish-komuniste, kushtetuta e së cilës ndalonte me ligj fenë dhe se ishte shpallur vend ateist. “Të merrje pjesë në meshë, ishte kundër kushtetutës” së regjimit komunist, u tha Papa gazetarëve të huaj. Sipas Radio Vatikanit, gjatë përgjigjes ndaj pyetjes mbi vizitën e ardhëshme në Tiranë, ai përmendi gjithashtu edhe shkatërrimin e kishave gjatë sundimit komunist dhe si përfundim, ai sot e ndjenë si detyrë që të vizitojë atë vend fisnik”, është cituar të ketë thënë Papa.
Papa Françesku ndër të tjera tha kështu në intervistën lamtumirëse nga Shqipëria: “Shqiptarët nuk janë tolerantë, ata janë vëllezër pa dallime feje. Së bashku kanë përballuar martirizimin, së bashku kanë ndërtuar demokracinë, së bashku jetojnë dhe veprojnë…”.
Cila ishte porosia kryesore e pranisë dhe fjalës së Papës Françeskut në Shqipëri? Çka tha, çka gjeti në Shqipëri, çka na la si porosi dhe trashëgimi? Sigurisht se për një kohë të gjatë mjetet pamoro-dëgjimore, njerëzit, analistet do të mundohen nga këndvështrimet e ndryshme ta ndriçojnë, interpretojnë, shqyrtojnë, trajtojnë këtë vizitë, çastet kulmore, fjalimet, gjestet, mbi të gjitha jehonën dhe domethënien për ne dhe për botën e sotme. Unë do t’i theksoj disa elemente të rëndësishme dhe shumë aktuale.
1.LASHTËSIA E KRISHTËRIMIT NDËR NE
PapaFrançesku ndër të tjera ka çmuar dhe përkujtuar, për ne dhe për botën, një gjë të madhe dhe të rëndësishme, që shpesh harrohet apo anashkalohet, historinë e krishtërimit tonë që nga kohët apostolike, pra, lashtësinë tonë si të krishterë, sepse ishin ndër të parët e këtyre trojeve që e kemi pranuar Krishtin dhe porosinë ungjillore. Ja fjala dhe theksimi i Papës Françeskut në homeli lidhur me lashtësinë e krishtërimit tonë: “Paqe në shtëpitë tuaja, paqe në zemrat tuaja, paqe në Kombin tuaj!… Ata që kishin frikë nga e vërteta e nga liria, bënin ç’ish e mundur ta dëbonin Hyjin nga zemra e njeriut e ta përjashtonin Krishtin e Kishën nga historia e vendit tuaj; ndonëse ai që më të hershmit që mori dritën e Ungjillit… Në Leximin e dytë, dëgjuam të përmendet Iliria, në kohën e apostullimit të Palit, përfshirë edhe trojet e Shqipërisë së sotme…”.
Të mërkurën, më 24 shtator 2014, në Audiencën e Përgjithshme në Romë, Papa Françesku përkujtoi dhe komentoi kështu udhëtimin e tij në Shqipëri: “Falënderoj edhe një herë Zotin, sepse, në këtë Udhëtim, më dha mundësinë të takohem me një popull të guximshëm e të fortë, që nuk u përkul para dhimbjes. Vëllezërve e motrave të Shqipërisë u përsëris ftesën për të pasur guximin e së mirës, për të ndërtuar të tashmen e të ardhmen në vendin e tyre e në Evropë”.
2-MARTIRIZIMI SHEKULLOR
Kjo gjë na ka kushtuar shumë gjatë shekujve, nën sundimin e parandorisë romake, gjatë dyndjeve të popujve sllavë, në sundimin pesëshekullor turko-otoman, sidomos nën sundimin e egër komunisto-ateist me martirët e lavdishëm. Papa Françesku ndër të tjera në homelinë e Meshës në Tiranë tha“Duke sjellë përsëri në mendje dhjetëvjeçarët e vuajtjeve mizore e të pesekutimeve të egra kundër katolikëve, ortodokëve, myslimanëve, mund të themi Shqipëria ka qenë tokë martirësh: shumë ipeshkvij, meshtarë, rregulltarë e besimtarë laikë e paguan me jetë besnikërinë e tyre… Zoti ishte pranë jush, të dashur vëllezër e motra, për t’ju mbajtur në këmbë; Ai ju priu e ju ngushëlloi e, së fundi, ju ngriti lart mbi krahët e shqiponjës, siç pati bërë me popullin e lashtë të Izraelit… Uroj që Shqiponja, të cilën e shikojmë në flamurin e vendit tuaj, t’ju kujtojë gjithnjë shpresën, për të mbëshetur përherë besimin tuaj në Hyjin, që nuk zhgënjen, por është gjithnjë afër nesh, posaçërisht në çaste të vështira… Kishë, që jeton në këto troje të Shqipërisë, falëinderit për shembulliun e besnikërisë ndaj Ungjillit. Shumë nga bijtë e bijat tuaja vuajtën për Krishtin, edhe deri në flijim e jetës…”.
Përshtypja më e thellë e Papës Françesku ishte mbrëmësorja në katedralen “Shën Pali” në Tiranë, pas dëgjimit të vëmendshëm ta dy dëshmive rrënqethëse të Don Ernest Troshanit dhe motrës Maria Kaleta. Papa qau. Së bashku me të qajtem edhe ne. Ishin lot gëzimi, rrënqerhjeje, tronditjeje, aq sa Papa e la tekstin e përgatitur dhe foli në mënyrë spontane. “Nuk e kam ditur se keni vuajtur kaq shumë… Sot kam prekur me dorë martitrët…Feja e vëretë është burim paqeje e jo dhune! Askush nuk mund ta përdorë emrin e Hyjit për të ushtruar dhunë. Të vrasësh në emër të Hyjit është sakrilegj i madh. Të diskriminosh në emër të Hyjit është çnjerëzore…Vijoni të jeni për vendin tuaj, e jo vetëm, shenjë që tregon se janë të mundura marrëdhëniet e përzemërta të bashkpunimit të frytshëm ndërmjet njerëzve me përkatësi të ndryshme fetare… Jam befasuar shumë… nuk e dija që populli juaj ka vuajtuir kas shumë…”.
Në Audiencën e Përgjithshme të mërkurën pas vizitës në Shqipëri, Papa Françesku, prapë iu kthye përjetimeve dhe vlerësimeve të këtij takimi, ku ndër të tjera tha kështu: “Prandaj, martirët nuk janë të mundur, por fitimtarë: në dëshminë e tyre heroike shndrit sërish gjithpushteti i Zotit, që gjithnjë e ngushëllon populline vet, duke hapur udhë të reja e horizonte shprese. Këtë mesazh shprese, bazuar në fenë e Krishtit e në kujtimin e së kaluarës, ia besova krejt popullsisë shqiptare, të cilën e pashë entuziaste dhe të gëzuar në vendet e takimeve e në kremtime, ashtu si edhe në rrugët e Tiranës…”.
Papa Françesku duke folur në mënyrë spontane për simbolin tonë kombëtar, Shqiponjën, ndër të tjera përkujtoi dhe tha seajo e ka çerdhen e vet, por fluturon në lartësi, figurë tejet e bukur dhe domethënëse për popullin tonë, dhe di rishtas të kthehet në çerdhen e saj.
“Shqiponja jonë” e Lumja Nëna Tereze, është pa dyshim fryt i martirizimit dhe bashkëjetesës, vëllazërisë gjithshqiptare, që ajo e ka realizuar në mbarë botën me fuqinë e fesë dhe frymëzimin e dashurisë.
3.POPULL I RI DHE SHPRESËDHËNËS
Jemi populli më i ri në Evropë, me shumë gjallëri dhe vullnet për jetë dhe për punë. Këtë e ka hetuar edhe Papa Françesku, i cili risnisë sonë ia dha një frymëzim për jetë, ardhmëri, duke u ruajtur prej “tundimeve” të sotme, siç janë materializmi, konsumizmi, hedonizmi, relativizmi dhe ateizmi praktik. Ai në mbarim të meshës në Tiranë, ndër të tjera ia la këtë porosi rinisë shqiptare. “Me forcën e Ungjillit e me shembullin e martirëve, të dini t’i thoni “jo” idhujtarisë së parasë; “jo” lirisë së rreme individualiste; “jo” varësive e dhunës; e t’i thoni “po” kulturës së takimit e të solidaritetit; “po” bukurisë së pandashme nga e mira e nga e vërteta; “po” jetës së shkrirë për ideale të mëdha, por besnike edhe në gjërat e vogla. Kështu, do të ndërtoni një Shqipëri më të mirë e një botë më të mirë…”.
4-VËLLAZËRIA DHE BASHKËJETESA NDËRFETARE SHQIPTARE
Në takimin e Papës Françesku me udhëheqësit e feve tjera ai ndër të tjera tha: “Është e rëndësishme që jeni këtu së bashku: është shenjë e dialogut që jetoni ditë për ditë, duke u përpjekur të lidhni me njëri-tjetrin marrëdhënie bashkëpunimi vëllazëror, për të mirën e mbarë shoqërisë… Nuk mund të dialogohet, nëse nuk nisemi nga identiteti vetjak, nuk shërben. Secili nga ne ka identitetin e vet, është besnik ndaj tij… E kështu, si vëllezër, ecim së bashku. E secili nga ne ia ofron tjetrit dëshminë e identiteti të vet e dialogon me tjetrin, së bashku, pa tradhtuar identitetin e fesë, pa e maskuar, pa hipokrizi… Të dashur miq, ju bëj thirrje të mbani dhe të thelloni traditën e marrëdhënieve të mira ndërmjet bashkësive fetare në Shqipëri dhe të ndjeheni të bashkuar në shërbim ndaj atdheut tuaj të shtrenjtë… Të gjithë bashkë, për të mirën e Atdheut e të njerëzimit! Vijoni të jeni për vendin tuaj, e jo vetëm, shenjë që tregon se janë të mundura marrëdhëniet e përzemërta dhe të bashkpunimit të frytshëm ndër njerëz me përkatësi të ndryshme fetare…”.
Ja përjetimi dhe dëshmia bindëse e Papës Françeskut dhënë të mërkurën pas vizitës së tij në Shqipëri, në Audiencën e Përgjithshme, duke thënë: “Për këtë, në qendër të këtij Udhëtimi, qe një takim ndërfetar, në të cilin pata mundësi të shoh me mkënaqësi të thellë se bashkëjetesa paqësore dhe e frytshme ndërmjet njerëzve e bashkësive, që u përkasin feve të ndryshme, jo vetëm mund të dëshirohet, por është konkretisht e mundur dhe e zbatueshme në praktikë. Ata e praktikojnë! Është fjala për një dialog të vërtetë e të frytshëm, larg relativizmit, duke pasur parasysh identitetin e secilit. Në fakt, ajo që i bashkon shprehjet e ndryshme të fesë, është udha e jetës, vullneti për t’i bërë mirë të afërmit, pa e mohuar e pa e nënvlerësuar identitetin e secilit…”.
Nëpërmjet Papës Françesku ishim edhe një herë në “skenën botërore” për ta treguar dhe dëshmuar para Papës, para mbarë botës, kush kemi qenë dhe jemi si shqiptarë dhe si fetarë, çka duam, presim dhe kërkojmë prej njëri-tjetrit, prej botës, cili është orjentimi dhe përcaktimi ynë kulturor, shpirtëror dhe shoqëror, për të tashmen dhe për ardhmerinë tonë sa më të mirë.

Dhuna seksuale ndaj femrave – krim kundër njerëzimit

by

(Më 10-13 qershor 2014 po mbahet në Londër një konferencë ndërkombëtare kundër dhunës seksuale si instrument lufte, organizuar nga Sekretari i Punëve të Jashtme të Britanisë së Madhe William HAGUE, me pjesëmarrje të aktores amerikane Angelina JOLIE, si dhe 140 shteteve të botës.
Për këtë konferencë ishim të ftuar edhe ne si Kishë katolike e Kosovës. Në pamundësi të pjesëmarrjes, ja shkrimi i përgatitur për këtë rast dhe shkas…
NGA DON LUSH GJERGJI/
Një ndër mjetet më të turpshme të luftës padyshim është dhuna seksuale ndaj femrave, e cila si duket, është përgatitur dhe zbatuar sistematikish nga ana e ushtrisë, policisë, paramilitarëve në luftën e shthurjes së ish-Jugosllavisë, sidomos në Kosovë gjatë viteve 1998-1999. Mirëpo kjo dukuri deri me sot nuk është ndriçuar gati aspak, edhe më pak është dënuar nga institucionet dhe organet kompetente juridike dhe administrative. Çka është edhe më keq, femrat fatzeza, të cilat kanë pësuar këtë dhunë, disa prej tyre edhe sistematikisht dhe vazhdimisht, kanë mbetur në vetmi dhe në vuajtje, në heshtje dhe në harresë, në luftë dhe konflikt me vetveten, me rrethin familjar dhe shoqëror. Ato tashmë “jetojnë” sepse të gjalla s’mund të “hyjnë në varr”, s’mund të dalin prej “lëkurës” dhe përvojës së tmerrshme të tyre. E ne, kush dhe ku jemi sot?

1. Pse nuk flitet, shkruhet dhe bisedohet për dhunën seksuale ndaj femrave në Kosovë?

• Mosnjohja e saktë e tematikës dhe numrit të femrave të dhunuara;
• Frika, marrja, diskrecioni, mosbesimi për ta shprehur këtë përvojë të hidhët dhe dramatike;
• Mungesa e individve dhe istitucioneve të specializuara për hulumtimin dhe trajtimin e femrave të dhunuara, si dhe këndveshtrimi i “tabu temës” për ne;
• Frika, rreziku për rrënimin e familjeve të goditura dhe mungesa informimit sa më të saktë dhe krijimi i përkrahjes së opinionit publik ndaj femrave të dhunuara;
• “Morali i dyfishtë” shpesh edhe dhe formal, sa për sy e faqe, që e rëndon gjithnjë e më shumë gjendjen e grave të dhunuara si dhe pozitën e tyre në familje dhe në shoqëri.

2. Çfarë qëllimi mund të ketë dhuna seksuale ndaj femrave?

• Thyrja morale dhe shpirtërore e kundërshtarit në pikën më të ndieshme dhe më të dobët, siç janë femrat. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Ban Ki-moon ka thënë se dhuna seksuale ndaj femrave është “arma shkatërruese e luftës” (26 maj 2014).
• Poshtërsimi dhe turpërimi i tyre, shpesh edhe infektimi me virusin HIV, paaftësia për të lindur fëmijë pas këtij keqpërdorimi, ose edhe lindja e fëmijëve të paligjshëm – “kopilave” nga marrëdhëniet seksuale me dhunë.
• Rrënimi i familjes dhe krijimi i mosbesimit mes çiftave martesore. Sipas disa statistikave llogaritet që në ish-Jugodllavi janë dhunuar gjatë viteve 1992-1994 deri në 60. 000 femra. Thuhet që në Kosovë numri i tyre mund të jenë afro 20. 000 femra.
• Nëpërmjet këtij veprimi jonjerëzor, mos të them djallëzor, vazhdojnë pasojat dhe dhembjet e luftës edhe pas përfundimit të saj, ndoshta në shumë raste edhe gjatë tërë jetës së tyre, të familjeve dhe të afërmve të tyre.

3. Çka duhet dhe mund të bëjmë ne?

• Njohja dhe trajtimi i dhunës seksuale ndaj femrave të jetë jo vetëm krim ndërkombëtar, por edhe krim kundër njerëzimit, si “skllavëri” e ditëve tona dhe e kohës sonë, si mjet për asgjësimin moral të kundërshtarit në luftë.
• Kjo nënkupton ndëshkimin sa më të rrebtë dhe shembullor ndaj shkaktarëve të dhunës seksuale ndaj femrave, mbi të gjitha ndihmën, përkrahjen dhe rekuperimin e plotë të grave në forma dhe trajta të ndryshme njerëzore, profesionale, për t’i ndihmuar dhe aftësuar ato për jetën personale, familjare, martesore dhe shoqërore.
• Solidariteti, mirëkuptimi dhe përkrahja e plotë e mbarë shoqërisë, për ta ndihmuar shërimin dhe rehabitimin e femrave të dhunuara, me një logjikë të shëndoshë dhe zemërhapur. Arsyet kryesore janë këto: gratë e dhunuara nuk janë fajtore që janë femra, që kanë një moshë relativisht të re, që janë të bukura dhe tërheqëse, që i përkasin anës kundërshtare në luftë apo në konflik. Pra, të punojmë me to për shfajësimin e tyre shpirtëror dhe moral, si parakusht për rehabilitimin sa më të plotë të tyre.
• Femrat e dhunuara, për mendimin dhe vlerësimin tim, janë heroina dhe martire të lirisë dhe të demokracisë, të cilave ua kanë dhunuar trupin, por jo edhe shpirtin, brendinë, dinjitetin dhe lirinë njerëzore, vullnetin për ta vazhduar jetën.
• Dhuna çdo herë shkaktor frustrim, frustrimi shpërthen në agresivitet. Përvojat e tilla kaq të errëta dhe të vështira, lypset kuptuar dhe trajtuar me shumë vëmendje, kujes dhe dashuri, sepse atë janë plotë me plagë.
• Bashkëndarja e përvojës së tyre, solidariteti, mirëkuptimi, kujdesi dhe përcjellja e vazhdueshme, për t’i aftësuar dhe rehabilituar sa më mirë për jetë, që mos të rrezikojnë humbjen e ndjenjave njerëzore, që mos të pësojnë nga urrejtja në vazhdimësi, që mos ta humbin vetëbesimin dhe mirëbesimin ndaj të tjerëve, me këtë edhe ndjenjen e dashurisë dhe përkatësinë e gjinisë femrore. Nga statiskika dihet që 17% të femrave të dhunuara bëjnë vetëvrasje, si alternativë e vetme për t’i ikur frustrimit dhe poshtërsimit të vazhdueshëm.
• Seksualitieti është një ndër mënyrat e rëndësishme të komunikimit ndërgjinor dhe ndërnjerëzor, për tejkalimin e vetmisë, egoizmit, për shprehjen e dëshirave, nevojave, kërkesave ndaj tjetrit, për jetësimin e dashurisë.
• Dhuna seksuale është posedimi e femrës, objeketivizimi i saj, shndërrimi në gjësend, keqpërdorimi dhe keqtrajtimi i skajshëm i seksualitetit. Dhuna seksuale thellë lëndon dhe keqpërdor nderimin, lirinë, integritetin trupor dhe shpirtëror të femrës, barazinë e plotë gjinore mashkull-femër, është robëri epshore për njeriun.
• Në aspektin moral të krishterë dhuna seksuale ndaj femrave gjithmonë dhe gjithkund është mëkat i madh apo i rëndë, dëmton parafytyrimin e Zotin në njeriun, është dekadenca e rëndë morale dhe shpirtëore.
• Ne, familja, shoqëria duhet të përqendrohemi në dy drejtime: për trajtimin sa më të gjithanshëm të dukurisë së dhunës seksuale ndaj femrave, pra, për dënimin e merituar ndaj zbatuesve dhe shkaktarëve, por edhe më tepër për mirëkuptimin, shërimin dhe rehabilitimin sa më të mirë dhe të suksesshëm të femrave të dhunuara. Ato vërtet janë persona që ne duhet t’i çmojmë, t’i nderojmë, t’i përkrahim, sepse kanë dhënë shumë nga jeta e tyre për liri dhe demokraci, për të tashmen dhe të ardhmen tonë më të mirë.
Prishtinë, 10. 06. 2014
Don Lush GJERGJI

GJON PALI II (1920 – 2005)

by

Nga Don Lush GJERGJI/
“Ungjilli i jetës nuk është vetëm për besimtarë: ai është për të gjithë. Pyetja e jetës dhe mbrojtjes si dhe zhvillimit saj nuk është previlegj vetëm i të krishterëve… Kur Kisha shpallë respektimin e të drejtës së pakushtëzuar për jetë të çdo personi të pafaj – që nga ngjizja e deri te vdekja e natyrshme – e kjo është një ndër shtyllat në të cilët qëndron çdo shoqëri civile, ajo thjesht dëshiron ta përparojë një shtet human…”/ Gjon Pali II/
Karol Wojtyla – Papa Gjon Pali II – u lind në Wadowice (Poloni) më 18 maj 1920 në një familje të përshpirtshme katolike nga prindërit Karol Jozef dhe Emilie Kaczorowska. U pagëzua në kishën famullitare më 20 qershor 1920.
Babai i tij ishte nënoficier ushtarak, paksa i natyrës së mbyllur, i cili mbeti qysh herët i vej, mirëpo më nuk u martua. Vdekja e së ëmës ishte një goditje e rëndë për familje, për burrin dhe fëmijtë, në veçanti për Karolin e ri, i cili atëherë ishte vetëm tetë vjeçar. Pati edhe një motër e cila i vdiq gati se menjëherë pas lindjes.
Kështu u formua ky duet i çuditshëm: ati Karol dhe biri Lolek-u, siç e quanin të gjithë Karolin e vogël. Gati se ishin gjithmonë së bashku. I biri i parë, mjek në Bielsk, vdiq qysh në vitin 1932.
Shtëpia familjare ishte mjaft modeste. Karoli i vogël vijoi shkollën fillore në Wadovice, ku menjëherë u tregua i zellshëm dhe djalosh i telantuar. E donte lojën e fudbollit, mirëpo njëkohësisht ishte edhe jashtëzakonisht i disciplinuar. Shpeshherë ndërpren lojën duke thënë: “Mjaft, shkova të mësoj, po shkoj t’i ndihmoj atit tim në puntë shtëpiake.”
Në kishën famullitare ishte ministrant i rregulltë. Ishte edhe mjaft i përshpirtshëm, antar i Kongregatës Mariane, ku aktivisht merrte pjesë në iniciativa të ndryshme. Me ëndje e gëzim lexonte dhe e donte artin, muzikën, sportin, shetitjen në natyrë, teatrin. Mieczyslaw Kotlareczyk e futi në jetën teatrale, ku ia mëson gojëtarinë.
Gjimnazin e ndjeku në Wadovice, kurse në vitin 1938 regjistroi në Krakovë studimin e letërsisë polake. Edhe i ati u zhvendos në Krakovë, kështu që erdhi të jetonte me të birin e vet në lagjen Debnike të qytetit, te kusherina e së ëmës tij.
Djaloshin Karol, Provania e përcolli dhe udhëheqi hap pas hapi. Në Krakovë e takoi meshtarin Fieglewiecza, i cili së shpejti i bëhet atë shpirtërorë dhe rrëfystar i përmuajshëm. Kishte shumë vullnet për studim, kështuqë reflektonte e mbi të gjitha besonte në kulturë, art, në jetë dhe në dashuri… Dëshironte sa më mirë dhe me sinqeritet të përgaditet për të ardhmen. Ishte aktiv në rrethin univesitar, në veçanti në aktivitete kulturore, mirëpo njëkohësisht ishte edhe në kërkim të kuptimit dhe përmbajtjes së jetës dhe punës. Të gjitha i ndërpreu furishëm shpërthimi i Luftës së Dytë Botërore.
Më 1 shtator 1939 Karol-i përjeton bombardimet, rrënimet, vrasjet, dhunën… Me shumë miq dëtyrohet të largohet në veri të shteti për të shpëtuar jetën.
Mirëpo e gjitha ishte e kotë. Gjermania së shpejti okupoi të tërë Poloninë. Qeveria ishte në egzil në Rumani. Hitleri dëshironte të zhbijë nga faqje e tokës emrin Poloni. Së shpejti fillon edhe realiteti i dhimbshëm dhe i mundimshëm me kampet e përqëndrimit, në veçanti Auschwitz (Oswiecim). Përsekutimet e polakëve janë shumë të ashpra, sidomos kundër intelektualëve dhe hirearkisë kishtare.
Për të jetuar dhe mbijetuar disi, po edhe për t’iu shmangë deportimit në Gjermani, Karoli i ri vendos të studijojë në fshehtësi, pranë punës së rëndë në minierë. Punon, mëson, shkruan, lexon, lutët… Papritmas, nga infarkti, vdes i ati i Karolit (1941). Humbja ishte e madhe, pikëllimi i rëndë, zbrazëtia e papërshkruar, sepse ai ishte gjithçka për të, atë, nënë, vëlla, motër. I dukej se tashmë bota ishte në kokën apo shpinën e tij, sepse tani qysh në moshën 21 vjeçare nuk kishte më askend të vetin!
Në të lind pyetje dramatike: O, Zoti im, çfarë dëshiron prej meje? Çfarë dëshiron nga populli im polak? Në të vërtet, çfarë është duke ndodhur me këtë botë?
U vu në sprovë të madhe me luftën, me okupimin gjerman. Në vitin 1942 patrolla SS e arreston, e rrah deri gati në vdekje dhe ashtu gjysmë të vdekur e hudhën në një hendek. Pas disa orëve i kthehet vetëdija, dhe gati se në mënyrë të mrekullueshme qe shpëtuar nga një kalimtare e rastit. Ishte kjo “goditja” Provanisë dhe hirit të Zotit, sepse iu desht ta braktiste punën, studimin, për t’u shëruar. Në heshtje, lutje, vuajtje të shpirtit dhe trupit, apo siç do të thoshte më vonë, “në ushtrimet shpirtërore të cilat i kishte menduar vetë Zoti”, ballafaqohet me pyetjen jetësore të thirrjes, ardhmërisë.
THIRRJA MESHTARAKE

Karoli studijon teologjinë, në fillim në mënyrë private, e më pas me një grup shokësh në seminarin e fshehtë. Për meshtar u shugurua më 1 nëntor 1946. Ipeshkvi i njeh shumë mirë aftësitë intelektuale, natyrën, virtytet e tij morale. Për këtë e dërgon në studime të mëtutjeshme posdiplomike në Romë, në Universitetin Domenikan “Angelicum”. Këtu njohu një realitet tërësisht tjetër nga ai në Poloni. Miqët dhe kolgët e tij student ishin nga pjesë të ndryshme të botës, si dhe profesorët. Atë Garrigon-Langrange ishte moralist me famë botërorë, te i cili Don Karoli e shkruan disertacionin e doktoraturës nga teologjia morale me titull “Feja në veprat e shën Gjonit të Kryqit”.
Në ndërkohë, sipas dëshirës dhe këshillës së ipeshkvit të Krakovës, Don Karoli i ri viziton Francën, Belgjikën dhe Holandën për të parë dhe studijuar, mësuar, përsonalisht punën pastorale në këto shtete europiane. Atje njihet me procesin e shekularizimit, në veçanti në Paris, kurse në Belgjikë dhe Holandë mori përvojën e bashkëjetesës mes katolikëve dhe protestantëve, të cilët thënë shpirtërisht nuk urrehen, mirëpo as nuk duhen shumë!
Me këto përvoja pastorale, intelektuale, morale dhe përgaditje shpirtërore, Don Karoli kthehet në Poloni në vitin 1948 me plotë entuziazëm për jetën meshtarake dhe punën pastorale.
Së pari emërohet kapelan në Niegowiq, një famulli e vogël dhe e largët malore, pa rrugë dhe rrjet elektrik, me besimtarë të varfër dhe të thjeshtë, të cilët mbi të gjitha e duan dhe nderojnë meshtarin katolik. Famullia kishte 14 fshtatra për rreth. Famullitar atëherë ishte Don Kazmierz Buzala, meshtar i urtë dhe i shenjtë, i cili punonte shumë mirë me besimtarët e famullisë. Don Karoli shumë shpejt përfitoi zemrën e famullitarit dhe të besimtarëve të famullisë me përkushtimin e tij, me durim, e mbi të gjitha me mirësinë dhe dashurinë ndaj çdo njeriu. Kremtonte meshë, iu mbante fëmijëve mësim feje, rrëfente dhe vizitonte të sëmurët, me kënaqësi e përvujtëri bisedonte me popullin e thjeshtë, kujdesej për rini. Ky vend iu duk se ishte ideal për përshpirtëri, lutje, meditim, lexim, shkrim, të cilin e deshte aq shumë.
SHËRBIMI BARITOR

Në vitin 1949 megjithatë arrin dekreti i ri ipeshkvor: Don Karoli ishte emëruar kapelan në famullin e Shën Florianit, në qendër të Krakovës.
Banorët e kësaj lagjeje kryesisht ishin ardhacakë nga pjesë të ndryshme të Polonisë. Pas lufte në afërsi të Krakovës u krijua Nova Huta, një pjesë e re e qytetit për banorët e ri. Vështirësitë ishin të mëdha dhe të llojllojshme, mirëpo po ashtu edhe mundësitë për ripërtërirje kombëtare, fetare, morale dhe shpirtërore. Don Karoli iu kushtua në veçanti pastoralit të të rinjëve, krijimit dhe edukimit të familjeve të reja, me organizime të takimeve të ndryshme, shetitje, ligjerata, shkëmbimin e përvojave jetësore. Nga kjo punë dhe përvojë e bashkimit fetar dolën shumë meditime të tij, shumë artikuj, poezi të cilat vite me radh i publikoi me pseudonimin Andrzej Jawien.
Në vitin 1951 sipas dëshirës së arqipeshkvit të tij Don Karoli duhet lëshuar famullinë dhe tërësisht t’i kushtohet shkencës, hulumtimeve, në veçanti studimit të filozofit Max Schiler-it. Në vitin 1953 u emërua profesor në Seminarin e arqipeshkvisë së tij dhe aty jepte mësim dhe edukon meshtarët e ardhshëm.
Mirëpo, në jetën e Don Karolit gjithnjë arrijnë befasitë. Në vitin 1958 u emërua ndihmës ipeshkëv i Krakovës. Edhe pse vazhdon me ligjerime, Ipeshkvi i ri përballet me realitetin e kurisë, bënte vizita baritore, ndante sakramentin e përforcimit të rinjëve, përcjellte ndërtimin e kishave të reja, themelonte famulli të reja…
Mons. Karol Wojtyla kërkonte mënyrën për të motivuar klerin për shërbim pastoral. Shpeshherë ia përsërit vetjes dhe të tjerëve: “Nuk duhet, por dua… Nuk duhesh, por dëshiron”!, duke u thirrur në përcaktim të lirë, në përgjegjësi dhe bashkëpërgjegjësi, nga dashuria dhe për dashuri. Nga kjo përvojë pastorale dhe në bazë të hulumtimeve shkencore lindi libri “Dashuria dhe përgjegjësia” (1960).
Në vitin 1962 papritmas vdes arqipeshkvi i Krakovës Mons. Baziak. Ipeshkvi i ri Wojtyla aktivisht merrë pjesë në punimet e Koncilit të Dytë të Vatikanit, kurse në vitin 1964 emrohet për arqipeshkëv të Krakovës, pas dy vitesh që drejtoi arqipeshkvinë si vikar kapitular.
Edhe si arqipeshkëv ishte shumë i ngarkuar në punët e Koncilit të Dytë të Vatikanit, në veçanti rreth krijimit të dokumentit konciliar Lumen Gentium. Arqipeshkvia e tij është e madhe dhe mjaft e gjerë, për kah madhësia e dyta në Poloni, pas asaj të Varshavës, pra, me 2 milionë banorë dhe rreth 1500 meshtarë.
Në Vitin 1967 Papa Pali VI e emron kardinal Mons. Karol Wojtylen. Si kardinal në mënyrë të veçantë i përkushtohet bashkëkohorizimit dhe ripërtrirjes së Kishës, shpjegimit dhe aplikimit të saktë dhe të drejtë të ripërtrirjes konciliare, mbrojtjes themelore të drejtave të të gjithë njerëzve, dmth. edhe të besimtarëve të Polonisë. Pranë kardinalit Wyszynskit është shtyllë e Kishës polake. Në takimet e ndryshme, vizitat baritore, tubimet shkencore dhe kishtare, erdhi në shprehje kultura dhe përvoja e tij pastorale, në veçanti në Sinoda Ipeshkvore, ku ai ishte antar i përheshëm i Sekretariatit në emër të episkopatit polak.
Papa Pali VI vdiq në Castelgandolfo më 6 gusht 1978. Ishte harxhuar dhe mirë e kishte investuar tërë jetën e vet në shërbim të Zotit, Kishës, mbarë botës. Në meshën e dritës për shpirtin e Papës Pali VI, kardinal Wojytyla, thotë: “Të gjithë ne jemi të vetëdijshem se pontifikati i Palit VI ishte shumë i ndjeshëm dhe i rëndë…”
Për papë u zgjodh kardinali idhe patriku Venedikut Albino Luciani, Papa Gjon Pali I. Është talian, por jo nga Kuria Romake, por ipeshkëv baritor. Karol Wojtyla e njehte mjaft mirë papën e ri Gjon Pali I. Qysh nga mbledhjet dhe seksionet e ndryshme konciliare ishin bashkëpuntorë dhe miq të mirë. Në kthim për Poloni tha: “Ne dëshirojmë të jemi me Papën që nga fillimi i pontifikatit të tij, sepse e di që ky kryq, kryqi-Papë, është fshehtësia e shëlbimit e cila realizohet në Jezu Krishtin.”
Mirëpo, befasitë nuk kanë më fund. Papa buzëqeshur – Gjon Pali I, përfitoi botën me thjeshtësinë në të folur, me buzëqeshjen dhe përzemërsinë e tij, me gjuhën e qartë dhe të kuptueshme për të gjithë, me dashurinë e madhe që kishte për të gjithë. Kisha dhe bota frymojnë me një lehtësim të caktuar. Së fundi një njeri nga populli drejton Kishën e Krishtit! Mirëpo, shumë shpejt ndodhi tronditja i vërtetë, pikëllim i madh. Bota u shtang dhe “ngri” me lajmin mbi vdekjen e befasueshme të Gjon Palit I. Hutia, mosbesimi, tërbimi, pështjellimi, interpretimet e ndryshme, deri diku edhe frika për shkak kësaj ngjarjeje, janë të mëdha.
Kardinal Wojtyla në Katerdalën e Krakovës tha: “Shumë kemi shpresuar, shumë kemi pritur nga Papa i ri. Dukej se pikërisht ai ishte personi i vërtetë i pritjes së Kishës dhe botës. Për këtë pyetëm, pyetet gjithë Kisha, gjithë bota, Përse?…”
Në emër të revistës fetaro-kulturore “Drita” në gjuhën shqipe, si dhe në emër të shtëpisë botuese katolike “Kršćanska sadašnost” nga Zagrebi pata fatin dhe rastin të përcjell në Romë konklavën (mbledhjet e fshehta, apo me dyer të mbulluara për zgjedhjen e Papës). Atmosfera ishte e jashtëzakonshme, pritjet e mëdha, përgjegjësia e kardinajve historike. Kisha është në heshtje, lutet, shpreson, thërret ndihmën e Shpirtit Shenjt, për Protagonistin e ri të kësaj konklave dhe të Kishës. Qytetarët e Romës janë të shqetësuar, të ngacëmuar nga kjo gjendje e paqartë dhe e pasigurtë. Gati thuajse fillon “mbështetja” për njerin apo tjetrin kardinal.
PAPA GJON PALI II

Me 16 tetor 1978 kardinal Karol Wojtyla zgjedhet për Papë. Kardinal Felici shpalli lajmin e madh: “Kemi Papën…Karol Wojtyla…Gjon Pali II.” Pas këtyre fjalëve mbretëronte heshtja. Njerëzit shiqoheshin mes veti, shiqojnë kah drejtimi i tarasës së Shën Pjetrit… Të befasuar, të zënë ngushtë, thuajse gati nuk iu besojnë veshëve të tyre, pyesin njëri-tjetrin: kush është ky? Pas një heshtjeje dhe hutie të shkurtër, shpërthen gëzimi që shprehet me përqafime, urime, këngë, lutje, brohoritje, gjunjëzime, lotë…
Korrespodenti i New York Timesa, i cili ishte afër meje, më pyet: “Në të vërtetë, kush është ky kardinal? I përgjigjem në shpejtësi: “Kardinali i Krakovës, Karol Wojtyla, Polak!” Atëherë ai më tha: “Ky është senzacion i madh, ngjarje e shekullit tonë, gjë fantastike!”
Gazetari i TG1 më pyet: “Çfarë mendoni mbi këtë zgjedhje, për Papën e ri?” Përgjigjem i shqetësuar dhe shpontanisht kështu: “Për herë të parë nga afër, në Romë, përcjell konklavën… Jam shumë i lumtur dhe i befasuar me këtë përzgjedhje providenciale… Jo se vetëm nuk e kam pritur, por as që kam pasur guxim të mendoja për këtë përzgjedhje. Kjo është një mirënjohje për mbarë Kishën, në veçanti për Kishën martire polake, për mbarë Kishën e persekutuar… Kjo është vepër e Shpirtit Shenjt… Në një mënyrë e konsideroj ‘tonin’, jo sikur papët tjerët të mos ishin tanët, porse me këtë jemi më afër vuajtjes bashkon vuajtja. Ai i njeh shumë mirë kushtet tona, mendoj edhe kushtet dhe rrethanat e Kishës së përgjithshme.. .Me këtë përzgjedhje Kisha polake ka humbur Bariun e madh, mirëpo për këtë Kisha e përgjithshme ka fituar edhe Bariun e ri e të madh, Atin e Shenjt… Shpresoj që kjo kohë të jetë e favorshme për mbarë Kishën, po edhe për Kishën e heshtjes, për Kishat tona martire. Kjo përzgjedhje tejkalon gjitha pritjet. Vetëm në këtë mënyrë mund të kuptohet vdekja e hershme e Papës Gjon Palit I, si dhe rrugën të cilën e përgaditi Zoti dhe zgjodhi për Kishën dhe botën e sotme…” (“DRITA”, 9/1978, 16. X.1978, fq 4).
Papa i cili erdhi nga “larg” siç tha Gjon Pali II, gjatë paraqitjes së të tij të parë popullit të Zotit, shumë shpejt do të jetë i afërt, Mik, Vëlla dhe Atë i të gjithëve.
Vazhdimi e këtij tregimi vërtet të pabesueshëm, është shkruar nga Shpirti Shenjt dhe Papa i madh, “i pavdekshmi” Gjon Pali II, i cili për 27 vite ishte “Protagonisti” i parë i Zotit në Kishën katolike, në mbarë botën.
“HAPJANI DYERT KRISHTIT”

“Hapjani dyert Krishtit” është klithja, thirrja e Gjon Palit II drejtuar Kishës, të rinjëve, botës. Në pontifikatin e tij, siç shënon edhe emëri i tij, dëshironte të trashëgonte, përmbledhte mirësinë e Papës Gjoni XXIII, urtinë, këmbëngulësinë, guximin e Papës Pal VI. Dhe vërtet përmblodhi emërin, përmblodhi jetën dhe veprën e tyre!
Gjon Pali II ishte Bari i vërtetë i Kishës së Romës, i Kishës së përgjithshme, me plotë forcë, guxim, ngazëllim, dashuri. Ritmi i jetës dhe punës, i vizitave baritore, enciklikave, takimeve, përkushtimit për paqe, drejtësi, solidaritet, befasonte të gjithë, ishte i ijashtëzakonshëm.
Gjon Pali II ishte pa dyshim fenomen i fesë, dashurisë, përkushtimit të plotë me veprimtari dhe hapa gjigant. Më askush nuk mund ta ndalte: as atentati, as sëmundja, as pleqëria, as sulmet nga e djathta apo e majta, do të thoja as vdekja! Njeriu i Zotit, Zëvendës i Krishtit, me ngazëllim udhëheqi Kishën drejt mijëvjeçarit të tretë me moton: Jezusi është i njejti, dje, sot e përgjithmonë!
Në sypet e shtrembura, në duart që dridheshin, në këmbët të cilat nuk e mbajnin më, kishin mbetur edhe dy drita dhe sy të thellë, Zemra – Dashuria e madhe me të cilën përqafonte dhe shërbente tërë botën.
Dhe kështu ishte deri ditën e shenjtë të ndërrimit të jetës, më 2 prill 2005. Procesi për beatifikimin e tij filloi po të njejtin vit, më 8 maj.
Para akrkivolit të tij janë rreshtuar dhe përkulur të mëdhenjët e botës, më se tre milion shtegtarë nga meridianet e ndryshme të tokës, më se 200 delegacione zyrtare, përfaqësuesit e shumë feve. Mesha e salikimit ishte trasmetuar në mondovision, dhe për shumë komentatorë, ishte “varrimi më i përcjellur dhe me pjesëmarrje në historinë e mjeteve pamoro-dëgjimore”.
Procesi i lumturimit ka përfunduar shpjet dhe mirë, kështu që më 1 maj 2011 ishte Lumturimi i Papës Gjon Pali II, prapë me pjesëmarrje dhe gëzim të jashtëzakosnhëm të të gjithëve. Tashmë në jetën e pasosur së bashku me të Lumen Nënën Tereze, pa dyshim, lutet dhe ndërmjetëson për Kishën dhe Popullin tonë, siç kishte bërë dikur në këtë jetë, edhe më gjerë, për mbarë njerëzimin!
Shenjtërimi apo kanonizimi i Gjon Pali II (27 prill 2014) është prfundim i natyrshëm i jetës dhe veprës së tij madhore në shërbim të Zotit, Kishës dhe mbarë njerëzimit, si “Shenjti” i ditëve dhe kohës sonë dhe “bashkëudhëtar” kah amshimi.

In memoriam-Dr. Gani DEMOLLI

by

(Unë, ne, Prishtina, Kosova pa Dr. Gani Demollin)/

Jeta është e tillë, kohë pas kohe t’i rrëmben miqët dhe dashamirët, bashkëpunëtorët më të afërt, më të çmuar dhe të dalluar duke shkaktuar huti, dhembje, pikëllim, por edhe kujtime, falënderime, krenari për ata që i patëm, për ata që shënuan kohën dhe hapësirat tona, si Presidenti  historik i Kosovës Dr. Ibrahim RUGOVA, Prof. Anton ÇETTA, Prof. Jak MITA, Dr. Gani DEMOLLI e shumë të tjerë. Vdekja e pamëshirëshme, “hajni” tinzar për çdo njeri vazhdon “korrjen” e fytyrave tona të ndritshme,  na varfëron nga këta “heronjë” të ditëve tona,  krijon ndër ne dhe në ne zbrazëti të mëdha dhe shpesh edhe të pakompenzueshme,  na  vetëdijëson, udhëzon dhe drejton kah  shtegtimi dhe amshimi.

Mirëpo ne që besojmë në vlera dhe virtyte, mbi të gjitha në Mirësi dhe Dashuri – në Jetë edhe pas kësaj jete, në amshim, kemi një siguri dhe ngushëllim se vdekja nuk është fjlala dhe fati i fundit i kësaj jete.

Tashmë i ndjeri Dr. Gani Demolli, ishte për mua një Vëlla, bashkëpunëtor, së bashku me Prof. Jak Mitën “shtylla dhe zemra e “Nënës Tereze”. Ai dhe shumë të tjerë, për ne, për Prishtinën, Kosovën tonë ishin “shpëtimi” në disa aspekte dhe dimensione, si mjek dhe organizator i shërbimeve shëndetësore në Kosovë, në një kohë pa kohë, njeri me vizion dhe parime të qarta, me vendime dhe përcaktimve  profetike, me vullnet të fortë dhe të palëkundshëm, me zemër të madhe dhe vepruese. Ai ishte “dirigjenti” i “orkestrës” së madhe të mjekve, infermierëve, teknikve, me një fjalë, i tërë asaj që quhet dhe është “Shërbimi shëndetësor”, gjithnjë i gazshëm për veprim dhe flijim të pashoq, për ballafaqim dhe organizim të saktë dhe të përpikët, për synime dhe zbatime magjistrale.

Dr. Gani Demolli  kishte shumë vlera dhe virtyte, mbi të gjitha vizion për punë dhe vperimtari, guxim për shërbim dhe flijim në të mirë dhe në dobi të jetës dhe të njeriut, shëndetit, optimist i “papërmirësueshëm” edhe atëherë kur shumçka, mos të themi asgjë, nuk ishte mirë, Njeri i cili në historinë e këtyre 20 viteve të Kosovës dhe një kontribut të pamohueshëm dhe një impuls pozitiv jo vetëm për shëndetësi, por edhe për çdo Njeri të kërcnuar dhe të rrezikuar nga çdo lloj pengese, ndalese, kufizimi, anësimi, nënçmimi.

Ishim së bashku në shumë anë dhe të kënde të Kosovës sonë të robëruar. Kudo dhe kurdo që isha me të ndihesha dhe isha mirë. Në një rast mjaft të koklavitur dhe të rrezikshëm i pata thënë kështu: “Doktor Gani, për këtë duhet të mendojmë pak më gjatë dhe më mirë, sepse, sa më duket mua, nuk është fare lehtë dhe pa rreziqe të mëdhaja…”. Ai më shiqonte me ata sy sy të vegjël, por depërtues, dhe pas pak kohe më tha: “Don Lush, unë për këtë kam menduar gjatë dhe shumë, kam matur dhe shmatur, dhe jam më se i bindur se për Njeriun e sëmurë dhe të rrezikuar ia vlen të rrezikojmë edhe ne çdo gjë, deri edhe jetën… Asgjë e madhe, e rëndësushme, me vlerë nuk arrihet lehtë dhe pa flijime dhe rrezikime… Ti më së miri e di dhe na ke mësuar strategjinë e jetës dhe të veprimeve të Nënës Tereze. Parimi i saj i mdhe dhe i shenjtë: “Kudo që jeta është në rrezik, aty do të jemi edhe ne”, është përbetimi dhe qëndrimi ynë jetësor.  Ajo, pa askend dhe pa agjë, kishte filluar veprën madhe të dashurisë, me Zotin dhe me Njeriun pa asnjë mbrojte… Jam i sigurt se edhe ne do t’ia arrijmë qëllimeve dhe synimeve tona…”.

Duke parë bindjen dhe sigurinë e tij, pranova këtë sfidë dhe veprimtari, dhe sot, mund të them me plotë gojë dhe zemër, Dr. Gani Demolli, së bashku me të ndjerin Prof. Jak Mitën, ishte “motori, lokomotiva, zemra” e shumë veprimeve të Shoqatës Humanitare Bamirëse të Kosovës “Nëna Tereze” jo vetëm në shëndetësi, por edhe në shumë lëmi. Ai vite të tëri i ka siguruar popullatës sonë në Kosovë jo vetëm shërbime nëpërmjet personelit, mjekime me barna dhe paisje teknike, por mbi të gjitha e ka ushqyer shpresën, e ka ngjallur shpresën dhe e ka zbatuar dashurinë në flijim dhe në veprim për ta mbrojtur dinjitetin dhe lirinë tonë, vlerat dhe virtytett shekullore dhe aktuale, mbi të gjitha “kulturën e jetës dhe qytetërimin e dashurisë” sipas parimeve dhe veprimeve të së Lumes Nënës Tereze.

Do ta kujtoj gjithnjë qetësinë dhe sigurinë e mendimeve dhe planeve të tija, gatishmërinë për të biseduar dhe dialoguar me të gjithë, largpamësinë dhe besimin në Zotin dhe në Popullin Shqiptarë, në drejtësi dhe në liri. Në një rast në Qendrën Poliklinike “Nëna” në Kodrën e Trimave, ishte një vizitë e një delegacioni amerikan. Ishim së bashku me Dr. Gani demollin. Gjatë vizitës se maternitetit “Nëna”, personeli na tha se ishte një rast i rëndë dhe tejet i rrezikshëm për jetën e nënës dhe fëmijës. Dikush më tha: “Don Lush, binde ti këtë grua, që të shktrohet në “Klinikën shtetërore”. Provova, por pa sukses. Ajo më tha: “Kam ardhur tek Nëna Tereze, tek ju. Më leni të vdes këtu!…”.

S’pata më fjalë, u dorëzova. Pas pak kohe, na thirri prapë personeli ynë. Ishim ende në bisedime. Mendova në më të keqen, në vdekjen e saj dhe të fëmiut ende të palindur, Por jo, ndodhi, besfasia, mos të them mrekullia. Nëna kishte lindur një djalë dhe të dy ishin shëndoshë dhe mirë, Shkuam për ta vizituar dhe për t’ia uruar lindjen e djalit. Ajo më tha prap një fjalë të madhe dhe shenjte që s’do ta harroj kurrë: “Don Lush, së paku ti beson dhe e di se edhe për ne ka Zot! Unë nga zemra u falënderoj që s’më keni larguar. Jeta vazhdon…”.

Dr. Gani Demolli është disi “ati” i më se 12.000 fëmijëve të lindur në këtë Qendër, i mijëra jetave të shpëtuara dhe të shëruara, Njeriu që jetonte për t’ua mundësuar të tjerëve jetën, vepronte për t’i ndikuar dhe frymëzuar të tjerët për jetë dhe punë, fliste, shkruante, udhëtonte me një qëllim të madh dhe të shenjtë: që të tjerët, Populli Shqiptar në Kosovë të jetë gjithnjë më i lirë dhe më i mirë.

Jeta dhe vepra e Dr. Gani Demollit është një kapitull i veçantë në historiografinë e SHHB “Nëna Tereze”, në Kosovën e viteve 1990 e këndej, e shëndetësisë sonë, e humanizmit dhe bashkëpunimit ndërvëllazëror për të mirën e përbashkët, ku është dëshmuar bindshëm fuqia e vëllazërisë dhe bashkëpunimit, arti i dashurisë dhe flijimit, mençuria dhe provania e Zotit dhe përkrahja e gjithmbarshme e Popullit..

Deshti Zoti, rethanat, rasti që mos të isha në Kosvë për vdekjen dhe varrimin e Dr. Gani Demollit, gjë kjo që e rëndon edhe më shumë dhembjen dhe pikëllimin tim: Ky fakt  shton bindjen se jeta dhe vepra e tij është monument mirësie dhe humanizmi që gjatë do të jetojë në mendjen dhe zemrën time,  në jetën dhe veprimet tonë. Ai ishte dhe mbetet shembull i mirë dhe  bujar i altruizmit flijues dhe dhurue, humanizmit pa kufi, veprimit me dashuri dhe për dashuri, me jetë dhe për jetë, që na ngushëllon të gjithëve.

Dr. Gani Demolli ka dy aspekte të pavdeksisë, jetën dhe veprën me të tjerët dhe për të tjerët, si dhe idealizmin, fenë në Zotin dhe në Njeriun, që ishin “krahët” bartës të këtij personaliteti kaq të rralë dhe të dashur.

Dr. Gani Demolli s’pati “kohë” për  pushim, sepse sëmundja dhe vdekja e “rrembeu” atë fizikisht nga rrethi familjar dhe shoqëror. Ai tashmë “pushon” në Zotin, jeton në mendjet dhe zemrat tona, na ndihmon, përkrah dhe frymëzon nga Amshimi i lumtur.

Familjes, miqve dhe dashamirëve të shumtë të Dr. Gani Demollit, ngushëllime vëllazërore, që më tepër i përngjajnë urimit: TË LUMTË JU – NE QË E PATËM DR. GANI DEMOLLIN! PUSHOFTË NË PAQE!

 

Prishtinë, 25 mars 2014                                                    Don Lush GJERGJI

 

 

 

ÇMIMI I LIRISË – JETA DHE DASHURIA

by

In memoriam-Bajram, Kastriot dhe Kushtrim KELMENDI – 15 vjetori i vrasjes/

Shkruan: Don Lush GJERGJI/

Dikush tha: Jeta s’ka çmim. Tjetri e përplotësoi: Çmimi i jetës është liria. I treti ndërhyri duke thënë kështu: Çmimi i jetës dhe lirisë është Dashuri…/

Kështu ndodhi edhe në historinë e familjes së Bajram Kelmendit, ku janë gërshetuar këto tri elemente: Jeta, Liria dhe Dashuria, flijimi, martirizimi për lirinë, të tashmen dhe të ardhmen e popullit tonë në Kosovë dhe më gjerë, me vrasjen e Bajram Kelemndit së bashku me dy bijtë e tij, Kastriotit dhe Kushtrim Kelemendit më 25 mars 1999.

Trilogjia e jetës dhe vdekjes, lirisë dhe robërisë, dashurisë dhe urrejtjes, e cila shkruhet me gjak, vuloset me dashuri për liri dhe për jetë, dëshmohet dhe jetësohet me ndjenja të thella të nderimit dhe të falënderimit.

Pesmbëdhjetë vite nga fillimi i bombardimeve të NATO-s, nga zanafillja e Lirisë së Kosovës, nga vrasja makabre e këtyre tre heronjve të ditëve tona, nga tmerri dhe ferri që kishte përfshirë popullin shqiptar në Kosovë, nga ankthi, friga, trishtimi, shpresa, pritja dhe siguria që e Mirja, e Drejta dhe e Vërteta së fundi do të ngadhënjente.

Me Bajram Kelmendin kam pasur shumë njohuri, miqësi, vëllazëri, bashkëpunim dhe udhëtime. Sot do ta përkujtoj udhëtimin tonë të përbashkët në Kopenhagen, për ta paraqitur çështjen e shqiptarëve në Kosovë, që tashmë shtrembërohej dhe falsifikohej nga Jugosllavia – Serbia e atëhershme. Ishin ditët 18-22 qershor 1990 me këtë përbërje: Bajram KELMENDI, Fazli BALAJ, Jusuf HAKAJ, Gazmend PULA, Luljeta PULA, Avni SPAHIU dhe Don Lush GJERGJI. Paraqitja jonë zyrtare para delegacioneve të Evropës ishte me 19 qershor, kurse Pajtimi i parë i Gjakut në diasporë ndodhi më 21 qershor të vitit 1990.

Gjatë qëndrimit dhe paraqitjeve tona të përbashkëta bisedonim doemos për gjendjen tonë tejet të rrezikshme dhe me shumë paqartësi, mjegullime, errësira. Në një bisedë miqësore dhe vëllazërore, ndër të tjera i thashë kështu: “Bajram i dashur, a je i vetëdijshëm se je në “luftë” të hapur me ushtrinë jugosllave në rastin e ndriçimit të tragjedisë së Paraqinit? Ti e di se ata janë të gatshëm për çdo gjë, deri te shfarosja jote dhe e familjes tënde…”.

Më tha: “Të falënderoj për sinqeritet të fjalës dhe ngrohtësi të zemrës. Këto ditë jemi kënaqur së bashku, si avokatë të çështjes së popullit tonë të pambrojtur dhe të robëruar. Me ty ndihem mirë gjithkund dhe gjithnjë, në Pajtimet e Gjaqeve, në forume tona dhe ndërkombëtare… E di plotësisht rrezikun që më kanoset mua dhe familjes time, por unë jam AVOKATI I POPULLIT TIM, I TË DREJTËS SË TIJ NË JETË, NË LIRI DHE NË DEMOKRACI… PËR KËTË JAM  I GATSHËM JO NJË HERË POR NJËQIND HERË TË VDES…”.

Pas këtyre fjalëve aq bindëse, e përqafuam njëri-tjetrin në heshtje, pa asnjë fjalë, me shumë nderim, falënderim, dashuri. Pas pak kohe i thashë: “Bajram, të lutëm, më falë nëse të kam lënduar!”. “Jo, jo, e di se ti flet me gojë, me mendje dhe me zemër, përse më do!”, përfundoi ai.

Heshtja dhe bashkëndarja e dhembjes, pikëllimit, humbjes, por edhe e ngushëllimit, krenarisë, vetëdijes së liria nuk dhurohet pa çmim të jetës, të dashurisë, ishte motivi bazë i takimeve dhe bisedimeve të shpeshta dhe vëllazërore edhe me të ndjeren Nekibe Kelmendi. Ajo shpesh më thoshte: “Don Lush, s’ke nevojë të më thuash asgjë, sepse e di se edhe ti vuan së bashku me ne… Për këtë dhe shumçka tjetër të falënderoj!…”.

Heshtja është më e fortë se fjala, jeta është me e madhe se vdekja, liria është më e fuqishme se robëria, dashuria është fituese ndaj urrejtjes. Historia e Bajram, Kastriot dhe Kushtrim Kelmendit këtë e kanë vërtetuar. Jeta, flijimi, gjaku i tyre gjithnjë u kujtoftë dhe kurrë mos u harroftë!  Ata tashmë jetojnë në Zotin në amshimin e lumtur, ndërsa neve na mbetet që nga kjo Histori të mësojmë shumë për kultivimin e nderimit dhe të falënderimit, për bashkëpunim dhe vëllazëri, për të jetuar dhe qenë të mirë dhe të lirë.

Prishtinë, 25 mars 2014