Dritero Agolli – Dielli

Për viktimat e diktaturës…

October 15, 2020 by dgreca

-Dritero Agolli bëri aq sa mundi, si mundi, kur mundi në një kohë të pamundur–

Nga Elida Buçpapaj*- Nga babai im poeti Vehbi Skënderi, përveç vokacionit për të shkruar, kam trashëguar edhe mirënjohjen. Atij në jetë i kishin bërë mirë shumë pak vetë. Dhe nuk ua harronte kurrë. M’i ritregonte historitë se si e kishin ndihmuar, që të më nguleshin në mendje, duke u shtuar nga një hollësi. M’i përsëriste. Që t’i memorizoja në kujtesën time. E niste me Lasgush Poradecin, se si e kishte propozuar direkt anëtar të Lidhjes të Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, pa kaluar në fazën e ndërmjetëme si kandidat.

Shqipëria e diktaturës ishte një zoopark me ujqër dhe ulkoja të gatshëm për të shqyer prenë e rradhës. Ishte krejt e pamundur të gjeje një mik kur partia të kishte shpallur të padëshiruar, armik të saj. Automatikisht miqtë e tu ktheheshin në armiq të armikut që papritmas bëheshe. Lufta e klasave thellohej deri tek të afërmit e ngushtë. Edhe ata të dënonin! Me mënyrën më të pashpirt. Të bënin hasha dhe të bojkotonin. Atëhere gjendeshe rrethuar nga faunë egërsirash.

Kështu ndihesha unë në të gjitha periudhat e çerekshekullit të parë të jetës time. Pa fëmijëri, me rini të vrarë, e izoluar, përjashtuar, për fajin se isha trashëgimtarja e vetme e një poeti dhe gruas së tij! Na kishin vrarë për së gjalli. Na kishin futur në krematoriumet e luftës të klasave duke na bërë të ndjenim deri në palcë urrejtjen që shoqëria ushqente kundër nesh. Mëshira ishte e ndaluar! Prandaj i kishin shembur paraprakisht kishat e xhamitë! Kur nuk i duheshim partisë, nuk i duheshim askujt. Sikur në këtë botë të na kishte sjelle kriminelja, partia komuniste me vone partia e punës e Shqipërisë. Për të na depersonalizuar na kishin injektuar në çdo qelizë frikën dhe na kishin rrethuar me përçmim si të padenjë për shoqërinë që kishin ndërtuar mbi themele eshtrash të pafajshmish.

Kjo dramë njerëzore me tre personazhe kishte nisur që kur im atë poet dhe publicist ishte 37 vjeç, nëna ime 29 dhe unë 5 vjeçare, për dy pamflete të tim eti, që nuk u botuan kurrë. Njërin prej pamfleteve im atë e kishte mbështetur tek një grup pune me figura të ndritura shkencëtarësh, ku kritikohej Akademia e Shkencave që mbulohej nga Manush Myftiu. Im atë ia paraqiti shkrimin kryeredaktorit të Zërit të Popullit Todi Lubonjës prej nga varej edhe Revista Ylli ku ai punonte. Ai shkrim ishte si deklarim lufte kundër Partisë, që menjëherë shpalli armiq dhe i konsideroi “grup antiparti” të gjithë emrat që i kishin kontribuar, përfshi edhe familjet, me gra e fëmijë. Im atë kishte bashkëpunuar me Prof. Selman Rizën, Prof. Zija Shkodrën, Prof. Dhimitër Pilikën, kolonel Dilaver Radëshin e major Bektash Bendon, i cili nuk e përballoi dot presionin psikologjik në mbledhjet linçuese në KQPPSH dhe vrau veten. Tim atë e dërguan për riedukim në Vaun e Dejës, ndërsa më 1974, në prag të spastrimit të madh që partia bëri në ushtri, ekonomi etj, do ta varrosnin përfundimisht për së gjalli.

Familja jonë prej tre vetësh ishte e rrethuar mes ujqish. Ujq shkrimtarë, ujq poetë, ujq kryeredaktorë, ujq mësues, ujq nxënës, ujq komshinj, ujq shitësa, ujq ish shokët e miqtë e afërm. Ishim me damkën e armikut të klasës. Unë u rrita duke e vuajtur qarkun mbytës, që më shtrëngohej si litar pas qafës. I vuaja vuajtjet e poetit, tim eti, e torturonin nëpër mbledhje partie, pastaj e pushonin nga puna, ia hiqnin të drejtën e botimit, ia digjnin librat, pastaj e dëbonin nga Tirana, pastaj nuk e pranonin të shtrohej në spital kur ishte i sëmurë, pastaj e çonin të punonte sondist, pastaj të punonte hamall. Unë vuaja, më dridhej zemra prej fëmije kur e shihja tim atë të kthyer në kufomë, të transformuar në një plak kur ishte vetëm 40 vjeç e pak. Unë vuaja për vuajtjet e gruas së poetit, nënës time të bukur, që punonte me turne nëpër lavanteritë e komunales për të na mbajtur.

Por dikur kuptova se vuajtja e tyre kryesore lidhej me mua, sepse të dy nuk më mbronin dot nga ajo botë e përbindshme që na rrethonte. Që nuk na lejonte ta jetonim jetën në mënyrën tonë, të bukur dhe të pastër. Përpara se im atë t’i shkruante ato dy pamflete fatale, jeta e tim eti fokusohej e gjitha tek poezia, familja e profesioni i gazetarit. Jeta e nënës time, një nga gratë më të bukura të Tiranës, tek kujdesi për ne të dy, që im atë të shkruante dhe unë të rritesha e rrethuar nga dashuria. Ëndërrat e tim eti dhe nënës time për mua lidheshin me edukimin, të isha e shkolluar, e kulturuar dhe sa më korrekte në jetë. Edhe kur im atë deshi të vriste veten, pasi u kthye nga gjyqi që i kishin bërë në lagjen nr.8 ku e kishin thirrur për t’i dhënë urdhërin e internimit në një fshat të humbur pas Malit të Dajtit, ai sa hyri në shtëpi vrapoi drejt ballkonit në katin e tretë të apartamentit ku jetonim duke thirrur, “Po me Litkën”, se keshtu më përkëdhelnin të dy, “po me Litkën çfarë do të bëhet.” Për fat në shtëpinë tonë atë paradite qershori u ndodh xhaxhai im që e shpëtoi, sepse unë 14 vjeçarja nuk kisha forcë burri që ta ndalja. Në asnjë rrethanë, edhe të dëshpërimit të thellë, kur më fyenin, nuk e kam fajësuar kurrë tim atë. Edhe kur nuk më jepej e drejta e studimit apo kur isha e detyruar të punoja në Fabrikën e Pllakave në Kombinatin Josif Pashko bashkë me gra e fëmijë të burgosurish a në varrezat e Sharrës 19-20 vjeçare, nuk e kam fajësuar sepse e dija se im atë ishte i pafajshëm. I desha çmendurisht dhe i adhuroja prindërit e mi, e adhuroja poezinë e tim eti si lexuesja e parë prej kur nisa të lexoj. E dija që im atë ishte i pafajshëm prej kur isha 5 vjeç që kur i filloi linçimi që vazhdon edhe sot, paçka se ai më 13 qershor mbush 8 vjet që iku nga kjo botë. Si një poet i fyer dhe një burrë i zhgënjyer që e jetoi jetën sikur ia imponoi diktatura dhe lukunia e ujqërve që ka pushtuar jetën kulturore edhe në tranzicionin postdiktatorial.

Ne të tre ishim si një zonë e minuar ose e kontaminuar, një soj Çernobili. Kjo bënte që njerëzit të na mbanin sa më larg. I shihje në sy, e kthenin vështrimin në humbëtirë për të mos e takuar me atë të armikut të klasës. Dera jonë nuk trokiste. Dyert na ishin mbyllur. Të shokëve, miqve e kolegëve të tim eti. Nuk i flisnin kur e shihnin. Bënin sikur nuk e njihnin ose thjeshtë i kthenin shpinën, kishte nga ata që e fyenin. Shoqet e mia po ashtu. Kisha filluar gjimnazin Sami Frashëri. Shoqet me të cilat isha rritur nuk pranonin të shoqëroheshin me mua, nuk më ftonin në ditëlindjet e tyre, gjatë pushimit të madh preferoja të rrija vetëm në klasë se t’i shihja duke u hargalisur të lumtura duke m’u larguar, kapur njëra tjetrën për krahu. Ime më dhe unë e pranonim këtë verdikt. I largoheshim botës dhe mbylleshim në botën tonë, se ishim të pafuqishme të përballeshim. Ndërsa poeti Vehbi Skënderi jo. Trokiste nëpër dyer të mbyllura, të kthyer në mure të çelikta. Kërkonte punë, çfarë do lloj pune. Kur e punësuan në repartin e plehrave në Shtypshkronjën e re në Poligrafik, në familjen tonë u bë festë. Edhe kur e dërguan më 1967 për riedukim në Vaun e Dejës, sepse i frikësoheshin burgut. Them “i frikësoheshin” se unë isha tepër e vogēl asaj kohe të kuptoja burgosjen, por frikën e ndjeja. Pas 1974 kur e lanë pa punë me vite të tëra, ne të tre prisnim orë e çast të na vinte kamioni, sikur asaj kohe vinte aq shpesh në lagjen tonë, ku jetonin gjeneralët e ushtrisë dhe i internonin me familje njëri pas tjetrit. Edhe kur filloi punën në repartin e plehrave në Poligrafik, nuk pranonin të na regjistronin në lagjen 1 ku e ndërruam shtëpinë, se im atë e ime më mendonin që ishte më mirë të largoheshim nga syri dhe rrezja e Bllokut të udhëheqjes të partisë. Jetonim në vakuum. Në adresën e re gjetëm komshinj të rinj në moshë që nuk vinin nga zgafellat e lagjes 8 që na u bënë si të shtëpisë, por lufta vazhdonte. Kur im atë trokiste në dyert e Lidhjes të Shkrimtarëve kolegët i largoheshin dhe e poshtronin. Kishin frikë për veten e tyre natyrisht. Dhe frika i bënte përbindësha. Edhe sot u ka mbetur ajo fytyrë përbindeshore se nuk e tradhëtuan besimin e partisë në luftën e klasave ndaj poetēve edhe pas vdekjes së vetë partisë.

Dikush mund të jetë lodhur duke i lexuar këto rradhë e mund të më thotë se kam dalë nga tema. Por unë i them që jo. Se kjo ishte Shqipëria ku jetonim. Vetëm duke treguar një skutëz të asaj skëterre mund të kuptohet roli i dikujt që shtrinte dorën, për të shpëtuar dikënd nga mbytja, që i shtrinte dorën një armiku të partisë si Vehbi Skënderi dhe guxonte t’i hapte derën e zyrës të kryetarit të Lidhjes të Shkrimtarëve e ta priste. Ky ishte Dritero Agolli. Jo vetëm që nuk ia përplasi kurrë derën në fytyrë sikur të tjerët në të njëjtën ndërtesë, por përkundrazi, e afronte, e dëgjonte, duke i premtuar ndihmë, qoftë edhe duke e patur të qartë se edhe pse donte nuk mundte! Të tjerët në të njëjtën ndërtesë të Lidhjes të Shkrimtarëve e poshtronin Vehbi Skënderin, duke i dhënë urdhër Fadilit, portierit që të mos e lejonte të hynte ose ta nxirrnin përjashta kur vinte, ndërsa Dritero Agolli e fuste në zyrë, i jepte ndonjëherë të pinte ndonjë gotë, bisedonin shtruar, Driteroi tregonte durim dhe im atë e ndjente se atij i vinte shumë keq, se po të varej prej Driteroit gjithçka do të ishte ndryshe, por nuk kishte gjë në dorë. Im atë kthehej me krahë në shtëpi kur takohej me Dritero Agollin. Dhe unë lumturohesha kur e shihja tim atë të kishte pak besim tek e nesërmja. Në jetët tona hynte pak dielli. Dhe i ishim të tre mirënjohës. Im atë e kishte Dritero Agollin si dritë në fund të tunelit, errësirës. Prandaj e thërriste “Didero”. Si iluministin Denis Diderot, përballë obskurantizmit të elitës komuniste. Sepse Dritero Agolli dilte nga kostumi i hekurt konformist i zyrtarit të shtetit të egër dhe sillej si njeri duke sjellë shpresë në jetën e nxirë të poetit dhe të familjes së tij. Të mikprisje në zyrën e kryetarit të Lidhjes, sikur vepronte Dritero Agolli, poetin heretik Vehbi Skënderi ishte baraz të kryeje një herezi. Dhe kaq mund të kishte mjaftuar, ajo çikje e gotës të konjakut me atë të Vehbi Skënderit në zyrën e kryetarit të Lidhjes të Shkrimtarëve, që Dritero Agolli ta kish pësuar. Dhe jam e bindur se sa herë që Dritero Agolli e ka pritur tim atë në zyrën e kryetarit të Lidhjes të Shkrimtarëve dhe Artistëve aq herë është spiunuar nga syri vigjilent i partisë brënda asaj ndërtese. Sepse me tim atë ishte marrë vetë diktatori e Manush Myftiu dhe kaq mjaftonte që t’i rrinin larg sikur të kishte leprozë! E Dritero Agolli kur i jepte dorën Vehbi Skënderit pa dorashka e me gjithë zemër, rrezikohej t’i ngjitej edhe atij leproza.

Një figurë e respektuar, Llazar Siliqi, pas vdekjes së diktatorit, kur u zbut disi lufta e klasave do t’i thosh tim eti me humorin e tij shkodran: “Pasha Zotin, ma lehtë me dalë me kallashnikov në Sheshin Skënderbe se me pas në krahë poetin Vehbi Skënderi.”

Im atë nuk ia harronte kurrë Dideroit – Dritero Agollit edhe kur i shkoi në zyrë për mua pasi mbarova gjimnazin. Tashmë ishte e qartë që e kisha vokacion letërsinë, shkruaja hartime e poezi të bukura, e kisha dërguar edhe librin e parë në Shtëpinë Botuese Naim Frashëri, libër që natyrisht nuk u botua. Ishte lufta ime për ekzistencë. Por kur im atë shkoi tek Driteroi dhe i kërkoi vërtetim për talentin tim, të një tetëmbëdhjetë vjeçareje, Kryetari i Lidhjes të Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë ia dha menjëherë. Edhe me rastin tim nuk ishte e lehtë sepse rrezikohej, por Dritero Agolli, Dideroja e firmosi atë dokument. Edhe sot e kësaj dite po dëgjoj trokitjen e tim eti në derën e shtëpisë nga ku kuptohej që sillte lajm të mirë, duke e ditur se ime më dhe unë po e prisnim me pa durim. Trokiste fort duke mbajtur në dorë pa e futur në xhep vertetimin e shkruar nga poeti e kryetari i Lidhjes të Shkrimtarëve e Artistëve të Shqipërisë Dritero Agolli për vajzën e poetit Vehbi Skënderi, që kishte luftuar 14 vjeç kundër pushtuesit për liri, barazi e vëllazëri dhe i kishte humbur të gjitha betejat, duke u bërë shkaku i pashkak edhe për jetën me plot halle të së bijës e familjes. Atë vit vërtetimi i Driteroit nuk u mor parasysh, por do të më ndihmonte shumë pas disa vitesh, pas vdekjes së diktatorit, kur lufta e klasave do të ishte fashitur pak dhe tre miq të tjerë të tim eti, do të më ndihmonin të vijoja studimet për letërsi me korrespondencë. Ata ishin Rozeta e Prof. Alfred Uçi dhe Xhemal Dini.

Të gjithë ata shqiptarë që në mënyra të ndryshme i kanë ndihmuar viktimat e diktaturës të mbijetojnë, që ua kanë zbutur disi vuajtjet e lehtësuar traumat meritojnë mirënjohje. Dritero Agolli patjetër është njëri nga ata, që në vitet e inkuizicionit të diktaturës komuniste, ndihmoi sa mundi, kur mundi e si mundi në kohë të pamundur.

Më ka mbetur peng që nuk e kam falenderuar sa qe gjallë! Por po e falenderoj dhe i shpreh mirënjohjen time tani që është në Parajsë bashkë me poetin Vehbi Skënderi dhe me plot poetë të mallkuar të tjerë nga diktatura. E falenderoj se duke rrezikuar veten i ka ndihmuar, ua ka kuruar plagët, i ka trajturar në mënyrë njerëzore shpirtrat e lënduar e torturuar nga mizoritë e regjimit, ku edhe një fjalë e ngrohtë merrte fuqi të mbinatyrëshme, u ka dhënë shpresë dhe u ka shtrirë dorën për t’i shpëtuar viktimat e pafajshme të regjimit diktatorial. Dhe unë jam dëshmitare e gjallë që e dëshmoj këtë !

*(Kjo esse e Elida Buçpapajt është e përfshirë në librin me kujtime nga autorë të ndryshëm “Ky është Driteroi im” kushtuar Dritero Agollit)

VIZITA E FUNDIT E DRITËROIT NË DEVOLL

August 25, 2020 by dgreca

DRITËROI: “Uroj që shqiptarët të duan njëri-tjetrin e mos jenë fanatikë të partive e të feve“.–

– Nga vizita e Dritëro Agollit në Devoll, në takimin me Klubin e Shkrimtarëve dhe Artistëve “Miqtë e Dritëroit” në gusht të vitit 2006 –

Nga Fuat Memelli-Boston

Në vitin 2004 një grup devollinjsh krijuan në Bilisht Klubin e Shkrimtarëve dhe Artistëve “Miqtë e Dritëroit”. Ishte kjo një ngjarje e veçantë për Devollin e më gjerë. Kur ende vazhdonte krijimi i partive të reja, krijuesit devollinj me në krye poetin Bashkim Gjoza por edhe krijues të tjerë si Thanas Jorgji, Bujar Braho, Skënder Demolli, Hajdër Lilo, Lefter Babi Viktor Hoxha dhe Valentin Dedgjonaj, krijuan këtë Klub duke i vënë emrin e birit të Devollit, poetit e shkrimtarit tonë të shquar, Dritëro Agolli.

Statutin e kishte hartuar shkrimtari i njohur Thanas Jorgji. Gjatë dy vjetëve të krijimit Klubi kishte zhvilluar një sërë veprimtarish si promovime librash të anëtarëve të tij, ndarje çmimesh vjetorë për veprat e autorëve, anëtarë të Klubit, pranime të anëtarëve të rinj, si dhe veprimtari letare-artistike në vigjilje të ditëlindjes së Poetit të shquar, etj.

Gjatë dy vjetëve ata e kishin ftuar Dritëroin për të bërë një takim me ta por poetit nuk i qe dhënë mundësia. Kjo mundësi u krijua në gusht të vitit 2006. Klubi do festonte dy vjetorin e krijimit të tij. Kryetari Bashkim Gjoza e ftoi Dritëroin për të marë pjesë në këtë ngjarje letrare – kulturore. Ato ditë Dritëroi me Sadijen ndodheshin me pushime në Pogradec dhe i premtuan se do mernin pjesë në atë kremtimin e atij përvjetori. Dhe e mbajtën fjalën.

Si anëtar i Klubit, Bashkimi më kishte ftuar edhe mua për të marë pjesë në atë veprimtari. Kisha shkuar një natë më parë në Bilisht. Të nesërmen në mëngjes tok me Bashkimin u nisëm me një makinë për në vendin e shenjtë Inonisht që ndodhet në fshatin Kuç të Devollit. Bashkimi pat zgjedhur këtë vend të shenjtë për ta zhvilluar veprimtarinë pasi e dinte se Dritëroi kishte një lidhje shpirtërore me bektashizmin. Për më tepër, Baba Ahmeti i kish vënë emrin Dritëroit.

Bashkimi ishte i gëzuar atë ditë. Tek ecnim me makinë për në Inonisht, poeti lirik recitonte poezi të veta. Një ndër poezitë që recitoi, ishte ajo me titull „Peruniga“, një lloj lule që rritet në Poloskë, fshatin e tij të lindjes. Ja disa vargje të kësaj poezie:”

Ç’më ndjell larg një aromë livadhi

perunigash zverdhur plot dritë

qënka e thënë të digjem nga malli

pa të gjetur kurrë një ditë

Duke ditur thjeshtësinë e Dritëroit, Bashkimi kish marë dy poste delesh. Zgjodhëm një vend në krye të një lëndine të bukur ku kishte hije e pastaj vizituam mjediset e atij vendi të shenjtë. Ndërkohë erdhën një nga një pjesëtarë të Klubit si dhe të ftuar si ish kryetari i bashkisë së Bilishtit Valter Miza, regjisori dhe aktori i njohur, Artisti i Merituar, Dhimitër Orgocka ( tani edhe Mjeshtër i Madh) i cili kish qënë edhe herë të tjera në veprimtari të krijuesve devollinj.

Anëtari i Klubit dhe krijuesi i njohur Skënder Demolli, atëherë drejtor i TV Korçës, kishte marë me vete një operator për ta pasqyruar veprimtarinë te ky stacion.

Rreth orës njëmbëdhjetë erdhi Dritëroi e Sadija. Pasi u ulën në poste, Dritëroi tha:

– Këto poste janë kolltuku më i mirë për mua e Sadijen.

Pasi i uroi mirseardhjen miqve të shquar, kryetari Bashkim Gjoza foli për veprimtaritë e Klubit gjatë vitit të fundit dhe ngriti shëndete për Dritëroin e Sadijen.Më pas fjalën e mori Dritëroi.

ARTI I BASHKON NJERËZIT

Megjithëse i ruaja në kujtesë fjalët e Dritëroit, për të qenë me i saktë i kërkova ndihmë Endri Fifos, këngëtar i shquar dhe mik i Dritëroit. Ai e kishte në video gjithë fjalën e tij. E zbardhi e ma dërgoi. Ja fjalët e Dritëroit:

„…Jam i nderuar që marr pjesë në këtë vatër të ngrohtë të krijuesve devollinj. Bashkë me Sadijen ishim me pushime në Pogradec dhe nuk mund të rrinim pa ardhur. Krijimet tuaja si dhe veprimtaritë që zhvilloni i ndjek hap pas hapi, pasi Bashkimi më informon vazhdimisht.

Kur isha fëmijë, mësuesit na sillnin në Inonisht. Mbaj mend që këtu kishte shumë gjelbërim, kishte lisa e drurë të tjerë. Kur po vija rrugës, mendoja: a do të ketë gjelbërim si atëherë? U kënaqa kur pashë gjelbërim dhe juve të bashkuar, pa dallime partiake apo pushteti.

Poemën e Naim Frashërit “Bagëti e bujqësi” e recitojnë të gjithë, pa dallim. Inonishtin e ka themeluar Baba Kasëmi, ndërsa mua ma ka vënë emrin Baba Ahmeti. Ai nuk vinte emra në turqisht. Pasi e mendoi emrin, doli në dritare dhe thirri dy herë:– Dritëro!

Siç më ka treguar nëna, ai nuk kishte shumë zë, prandaj edhe ajo thirri emrin Dritëro që më vuri baba Ahmeti.

Shkova një herë në kryegjyshatë te baba Reshati. Ai kishte shtruar një darkë. Më kishte dëgjuar në një intervistë që kisha lavdëruar bektashizmin, por kisha thënë se nuk para e besoja fenë. Në atë darkë, ai më tha:

– Ma ke prishur qejfin me atë fjalë që the se nuk beson fenë.

– More baba Reshat, – i thashë. – mua më ka hyrë lugati i marksizmit dhe nuk më le të besoj. Ti bëj nja tridhjetë darka të tilla dhe mua do të më dalë lugati.

– Mirë, – më tha baba Reshati.

– Po mua akoma nuk më ka dalë ky lugat. Sadija, gruaja ime, beson dhe ne kështu plotësojmë njëri-tjetrin. Megjithatë unë i respektoj të gjithë fetarët, – i thashë baba Reshatit.

Më pas Dritëroi u ndal te krijuesit që ka nxjerrë Devolli. Ai përmendi Teodor Laçon, Sotir Andonin, Petraq Zoton, Kostë Çekrezin, Skënder Rusin, Bashkim Gjozën, Skënder Demollin, etj. – Devolli ka nxjerrë edhe akademikë, – tha ai. – si Alfred Uçin, Josif Adhamin, Petrit Skënden e një ndër ta jam edhe unë.

Në fjalën e tij Dritëroi vlerësoi edhe një herë devollinjtë duke thënë:

– Devollinjtë janë njërez të punës, të këngës e të dollisë. Për ta bërë punën sa më mirë, bishtin e shatës nuk e bëjnë të gjatë që të punojnë më këmbë, por të shkurtër që të përkulen e të punojnë sa më mirë. E kam thënë edhe herë tjerër: sikur të ngrihet një monument kushtuar Punës, ky monument duhet të ngrihet në Devoll.

Dritëroi e mbylli fjalën duke thënë:

– Uroj devollinjtë si dhe gjithë shqiptarët që ta duan njëri-tjetrin. Të mos jenë fanatikë të partive dhe të feve. Unë i jam ruajtur këtij fanatizmi dhe kur partia ka patur gabime, ia kam thënë.

Fjala e Driëroit u duartrokit nga pjesëmarrësit. Pastaj Dhimitër Orgocka recitoi poemën e njohur të Dritëroit “Devoll, Devoll” i cili gjithashtu u duartrokit.

SOFRA E KËNGËS DEVOLLITE

Rreth kësaj sofre të bukur të shtruar në natyrë, nuk munguan këngët devollite të cilat ishin çaste të tjera të bukura të asaj veprimtarie. Nuk mund të rrinin pa kënduar bilbilat e këngës popullore të Devollit Ali Kondi, Endri Fifo, Nafiz Babi, Zija Pajo, Fatmir Dangëlli, Nasho Andoni, etj.

Në një moment ia mori këngës edhe Dritëroi. Ishte kënga” Çeli manushaqja, s’bëra me shëndet”. Ia mbante xha Aliu dhe zjenin të tjerët. Endri Fifo e bëri në dy kolla këngen, (kur e pësërit një dyshe tjetër)

Dritëroi këndoi me Endrin edhe këngë të tjera. Endri kishte kënduar edhe më parë me Poetin e shquar dhe i dinte këngët që kishte për zemër ai.

Operatori i TV Korçës e ka filmuar këngën e kënduar nga Dritëroi „Çeli manushaqja, s‘bëra me shëndet”, por për fat të keq, operatori nuk e ka futur në kuadër artistin e merituar, Ali Kondin i cili ia mbante këngën Dritëroit. Me xha Aliun i kisha dëgjuar të këndonin bashkë edhe në Tiranë.

Kjo veprimtari e bukur vazhdoi disa orë, aty rreth sofrës devollite. U ngritën dolli, u kënduan këngë, u bënë fotografi. Në fund kryetari i Klubit Bashkim Gjoza shpalli çmimet vjetore për krijimet letrare të anëtarëve të Klubit. Ai i dorëzoi Dritëroit simbolin e Klubit që mban emrin e tij.

Duke e marë atë, Dritëroi tha:

– Këtë simbol do ta ruaj si një kujtim të shënjtë.Më pas Dritëroi e Sadija, shoqëruar nga Bashkimi dhe Endri, vizituan teqenë e Kuçit dhe ndalën te varri simbolik i Baba ahmetit që i i kishte vënë emrin Dritëroit. Ata çast Endri ia thiri këngës që sajoi në çast, e cila emocionoi Dritëroin :“Ngrehu baba Ahmeti, ngrehu/ të ka ardhur djali/ të ka ardhur Dritëroi/ shpirt e zemër behari“.U mblodhën aty plot fshatarë dhe vazhdoi muhabeti deri në mbrëmje.

DEVOLLI MË NDJEK PAS KUDO QË JAM“

Për Devollin e devollinjtë, Dritëroi ka folur edhe në vitin 2008 në intervistën e dhënë për dokumentarin “Devolli-djepi që përkundi devollinjtë”, ku ndër të tjera thotë:” Devolli më ndjek pas kudo që jam në Shqipëri, më ndjek pas trokitja e tokës së tij, më ndjek fëshfërima e fletëve, cicërima e zogjve, më ndjekin pikat e shiut që bien pik-pik në strehë, më ndjek gurgullima e lumit të Devollit, më ndjekin këngët nëpër dasma, vallet, më ndjekin të gjitha këto”.

Dritëroi ndërroi jetë më 3 shkurt të vitit 2017. Ai iku por la pas krijimtarinë e tij të begatë, dashurinë për njerzit, fjalën e mënçur e kurajoze, humorin e tij me kripë si dhe thjeshtësinë e tij. Ai la pas pavdekësinë dhe dritëron, siç e ka patur emrin.

NË VEND TË MBYLLJES

Kanë kaluar 14 vjet nga gushti i vitit 2006, nga ajo ditë e shënuar për krijuesit devollinj. Klubi është rritur dhe janë shtuar veprimtaritë e tij. Siç na thotë kryetari i sotëm, Lefter Babi,Devolli ka krijues të njohur si Skënder Rusi, Skënder Demolli, Kosta Nake, Arben Shaholli, Andon Andoni, Sefer Hoxhalli, Endri Fifo,Pandeli Bardhi, Olivert Topçiu, Sami Begolli, etj. Anëtarë të Klubit, thotë Lefteri, janë bërë edhe krijues nga rrethe të tjerë si Pogradeci, Korça, Durrësi e Përmeti, si Istref Haxhillari, Bujar Balliu, Dhimitër Orgocka, Arjan Kallço, Agron Elezi, Maksi Kulla, Ilir Koro, Qazim Muska, Besnik Bedollari, Anila Mihali si dhe plot dashamirës të artit e kulturës. Ka edhe disa krijues devollinj të njohur në janë në emigracion si Thani Naqo, Thanas Jorgji, Luan Xhuli, Luan Kalana, Merita Bajraktari, etj.Për disa vjet me rradhe Klubi ka botuar edhe gazetën „Bilishti“.

Disa nga anëtarët e Klubit, kanë ndrruar jetë, si Ali Kondi (Artist i Merituar), Bashkim Gjoza, Pëllumb Agolli, Fatmir Dangëlli e Vaskë Eski. Le të jetë ky shkrim një homazh edhe për ta.

Ka ca kohë që Klubi ka rënë në qetësi. Ka ndikuar situata e virusit dhe kjo është e natyrshme. Por ka edhe një arsye tjetër që nuk do desha ta shkruaj. Në radhët e Klubit ka patur përçarje e cila vazhdon. Driëtëroi sikur e parandjente dhe porositi që të jeni të bashkuar.

Le t’i lemë përçarjet. Klubi ka një emër ta madh, atë të Dritëroit. Le të bashkohen rreth këtij emri krijuesit devollinj si dhe ata nga rrethe të tjerë, pa ngjyra partiake, xhelozie, etj. Le të mos i ngjasim partive. Në radhët e Klubit ka figura me integritet që mund ta shërojnë këtë plagë, pa e lënë të thellohet.

POPULLI TË SHEH LAKURIQ, SIKUR EDHE ME TENEQE TË VISHESH

August 16, 2018 by dgreca

-Një vështrim mbi librin me aforizma të Dritëro Agollit-/

Nga Fuat Memelli/Sa herë lexoj letërsi artistike, prozë apo poezi, nënvizoj pjesët që më pëlqejnë. Është ky një zakon i hershëm që nga vitet ei rinisë. Pjesëve të nënvizuara, i kthehem herë pas here, për t’i shijuar përsëri. Kështu më ndodhi edhe me librin me aforizma ( thënie të mënçura) të Dritëro Agollit me titull “Nulla dies sine linea”(Asnjë ditë pa një vizë (ose pa një linjë). Aforizmat Tolstoi i ka quajtur ”mënçuri e vërtetë, pa shumë fjalë”. Titullin e librit “Nulla dies, sine linea”, i cili është pak i veçantë dhe jo i kuptueshëm për një lexues të thjeshtë, e shpjegon vetë Dritëroi. Këto fjalë janë përdorur nga Plini, historian dhe mendimtar romak, për piktorin e famshëm të Greqisë antike Apelles, që jetoi në shekullin e katërt para erës sonë, i cili ishte mik dhe portretist i Aleksandrit të Madh. Duke lexuar librin, i cili është botim i vitit 2017, mund të them se pothuaj të gjitha thëniet, i kam nënvizuar. Nuk po e theksoj këtë për të lartësuar veprën, pasi ajo flet vetë. Pas çdo thënie, ndien kënaqësi për fjalët e zgjedhura për të shprehur në pak fjalë një mendim filozofik, për nuhatjen e autorit duke vëzhguar fenomenet e ndryshme që shfaqen në jetën shiptare e më gjerë, që nga politikanët e deri te njerzit e thjeshtë. Shpesh Dritëroi godet me “shuplakat” e humorit, pasi siç dihet, kjo ka qënë një gjini e preferuar e tij, ka qënë një nga “armët” që e ka përdorur si në letërsi, edhe në bisedat e ndryshme. Tek shkruaj këto rradhë më kujtohet thënia e tij para 20 e ca vjetëve për demokracinë tonë të shtrembëruar, të cilën e quajti atë “shkërdhatokraci”.

Aforizmat e këtij libri, janë shkruar ndër vite nga Dritëroi. Ato i gjen te romani “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo”” Njeriu me top” “Trëndafili në gotë” te drama “Fytyra e dytë”, etj. Siç shprehet vetë Dritëroi “pa kuptuar janë mbushur fletorka”. Studjuesi i njohur Shaban Sinani, i cili i bën një analizë të thelluar kësaj vepre shprehet : “Ky është një libër i pangjashëm me të tjerë, jo vetëm në kornizë të veprës së Dritëro Agollit, por në gjithë letërsinë shqipe fund e krye”. Thëniet përshkohen nga figura të bukura si metafora etj dhe tingëllojnë si poezi. Shumë prej tyre kanë si “shtrat” folklorin tonë. Siç shprehet autori “unë të vetmen kredi që mar, e mar nga kredia që më jep Banka e Folklorit”. Me disa thënie Dritëroi vesin e keq të njeriut, gënjeshtrën. Ai është i sinqertë, kur një njërën prej tyre thotë:” Unë e kam gënjyer gruan time vetëm në fushën e rakisë dhe të duhanit”.

Thëniet ndarë në 15 kapituj, sipas tematikës, duke filluar që nga Atdheu, pushteti , politika; natyra , shoqëria, morali; jeta , vdekja, feja; miqësia, dashuria martesa; puna, pasuria, varfëria; ….gjuha, fakti, gazeta; letërsia , arti ,filozofia ,etj. Libri pa dritën e botimit në vitin 2017. Nuk u botua më parë, pasi Dritëroi kur ishte pyetur për botimin e aforizmave, nga vajza e tij, Elona, në pranverën e vitit 2016, qe ishte përgjigjur: “Jo, jo. Nuk janë gati”. Ai deshte t’i rikthehej përsëri, të “krasittëe” ndonjërën, ta zbukuronte ndonjë, ta hiqte fare ndonjë tjetër, por…nuk mundi, pasi e thirri përjetësia. Pak muaj pas ndarjes nga jeta, bashkëshortja e tij , Sadija, Elona tok me studjuesin Shaban Sinani, u morën me këtë punë dhe ia dhanë lexuesit. Nuk po zgjatem, pasi nuk dua të merem me analizën e veprës, të cilën e kam bërë me mjeshtëri Shaban Sinani, ndoshta edhe të tjerë profesionistë. Për ta shijuar sado pak ju lexues, po i bashkëngjis këtyre rradhëve vetëm disa nga thënie, të mara në kapituj të ndryshëm. Lexojeni dhe do të shijoni fjalën e mënçur të Dritëroit. Kur ta mbaroni librin, do të thoni :” Të lumtë mëndja dhe pena, i paharruari Dritëro!”.

*Parlamentin pse nuk e quajmë, pallavrament.

*Në luftën politike, shpesh qëllohet rabecka me top.

*Në gjirin e natës, zgjohet dita.

* Fleta është gjuha e pyllit.

*Më thuaj me cilin pi, të them se ç’meze ha.

*Vetëm vdekja e realizon planin qind për qind.

*Zoti nuk shkon në Parlamentin e Shqipërisë, pasi ka frikë se ha ndonjë grusht.

*Miku sytë i ka në tavolinë, veshët në kuzhinë.

*Zhveshja e gruas nga çitjanet, i ngjan zhveshjes së hënës nga retë.

*Ishte i lodhur si presh i zier.

*Të varfërit hanë sasi, të pasurit cilësi.

*Në pleqëri bëjmë llogarinë e viteve të djegura të rinisë sonë.

*Shekujt janë gjerdanë vitesh të varur në gjerdanin e kohës.

*Vetmia nuk ka dhëmbë, por ha veçanërisht pleqtë.

*Na vjen keq për ditën që iku se nuk i dhamë gjë me vete.

*Vetëm kafshët nuk gënjejnë.

*Nuk di të luajë valle, thotë dyshemeja është e shtrembër.

*Sheqeri i frazës, shton diabetin e mendimit.

*Mendimet i ka pus të thella, por kovën që i nxjerr e ka të shpuar.

*Mund të jesh më ditituri, por s’mund të jesh më i miri.

*Pjatalëpirësi është më i mirë se sahanlëpirësi.

*Shumë veshë specializohen për të dëgjuar, në rradhë të parë pronarin dhe shefin.

*Formalist: kokër are, pa thelb brenda.

*Vetëm të shpresosh do të thotë të ngrohësh duart në dritën e yjeve.

*Shpresa na i bën me dorë edhe kur jemi në shtratin e vdekjes.

*Më mirë të vuash nga plaga në trup se nga plaga në shpirt.

*Në ujë noton vetëm trupi, në raki noton edhe trupi edhe mëndja.

*Pija në fillim zbraz xhepin, pastaj trutë.

*Poezia e parë lindi kur njeriu filloi të mërzitej.

*Kënga e gëzimit dhe kënga e trishtimit, kanë të përbashkët mallin.

“Anarkia është debashkim, jo bashkim”

April 26, 2017 by dgreca

DRITËRO AGOLLI PËR BASHKIMIN KOMBËTAR/

1-Frank-shkreli-2-300x183-1

Nga Frank Shkreli/Kohët e fundit, Kryeministri i Shqipërisë, Z. Edi Rama dhe Presidenti i Kosovës, Z. Hashim Thaçi ngritën mundësinë e bashkimit të Shqipërisë dhe Kosovës në një shtet të vetëm, nëqoftse nuk ndodhë bashkimi i tyre brenda Bashkmit Evropian. Analistë të ndryshëm e kanë cilësuar deklaratën e udhëheqsve shqiptarë si një manovër parazgjedhore, si një përpjekje për të larguar vëmendjen e mbrendshme dhe të jashtme nga kriza aktuale politike në Shqipëri dhe në Kosovë, ose më keq, si një kërcënim dhe shantazh ndaj Evropës, nëqoftse Bashkimi Evropian nuk merr masa për të shpejtuar integrimin e Shqipërisë dhe Kosovës në radhët e tij.

Sidoqoftë sikur të kishte nevojë për një deklaratë të tillë në këtë moment deklarata e Kryeministrit Rama dhe e Presidentit Thaçi dashtë e pa dashtë ndezi tensionet politike në Balkan, duke shkaktuar reagime të ashpëra jo vetëm nga Beogradi, por edhe nga Moska. Rusia dhe Beogradi mezi prisnin një deklaratë të tillë që të drejtonin gishtin akuzues Tiranës dhe Prishtinës zyrtare për destabilizim të rajonit. Ndërsa, edhe Bashkimi Evropian (BE) ka kritikuar gjithashtu ashpër deklaratën e Z. Rama dhe Z. Thaçi. Komisioneri Hahn, sipas Deutsche Welle-s, ka hedhur poshtë mundësinë e presioneve dhe shantazheve ndaj Brukselit duke thënë se deklaratat nxitëse mund t’u këthehen vendeve të Ballkanit si bumerang. Në vend të kësaj, ka thënë përfaqsuesi evropian, vendet e Ballkanit duhet të përqëndrohen tek bërja e reformave të nevojshme për të plotësuar kushtet për antarësim në BE. Edhe ambasadat amerikane në Tiranë, Beograd dhe Prishtinë, kanë reaguar ndaj deklaratave të Z. Rama dhe Z. Thaçi, duke i cilësuar si të nxituara dhe të pakujdesshme.

Ndërkaq, gazeta Illyria në New York sjellë një reagim të Presidentit të Kosovës, Z. Hashim Thaçi, i cili u përgjigjet edhe njëherë kritikave të zyrtarëve të BE-së ndaj deklaratave të tij dhe të Kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama për mundësinë e bashkimit të Kosovës dhe Shqipërisë duke i quajtur “bajate”, “të gërditshme” dhe “neveritëse”, deklaratat e zyrtarëve të BE-së. Ai ka theksuar se kërcënim për paqën përbën nacionalizmi serb dhe jo deklaratat e tij.“Kërcënim për BE-en është nacionalizimi serb. Është Beogradi që është duke punuar në destabilizimin e rajonit dhe instalimin e ndikimit të fuqishëm së Rusisë në Serbi, prej bazave ushtarake e deri tek ‘MIG-at’ rusë”, është shprehur udhëheqsi i Kosovës në reagimin e tij ndaj kritikave evropiane. Bashkimi kombëtar i shqiptarëve është një ëndërrë e shënjët e të gjithë brezave deri më sot. Por bashkimi kombëtar arrihet me vepra e jo me fjalë, as me akuza ndaj njëri tjetrit as me ultimatume ndaj të tjerëve. Është kundër dinjitetit kombëtar që thirrjet për bashkim kombëtar të përdoren për qëllime politike parazgjedhore ose për të treguar mllef ndaj një vendimi ose jo, të Bashkimit Evropian. Fatkeqsisht, me dështimin e përfaqsuesve evropianë për arritjen e një kompromisi për zhdukjen e ngërçit politik në Tiranë, Shqipëria gjëndet para një “kollapsi politik”, siç e cilësoi në një shkrim dje Karl Bildt, bashkëkryesues i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë,, ndërkohë që kriza politike vazhdon për një kohë të gjatë në Kuvendin e Kosovës, ndërsa edhe atje po bëhet thirrje për zgjedhje të përgjithëshme, të parakohëshme parlamentare, sikur zgjedhjet janë zgjidhja e të gjitha problemeve.

Përballë këtij aktualiteti politik sot në trojet shqiptare, ndodhë se jam duke lexuar librin e Adnan Merovcit, truprojës së Presidentit Ibrahim Rugova, “Në Hap me Rugovën”, ku vura re ndër të tjera edhe deklaratën e të ndjerit Dritëro Agolli mbi bashkimin kombëtar, gjë që më tërhoqi vëmendjen, pasi është temë e ditës. Ai e kishte bërë këtë deklaratë gjatë një takimi me shkrimtarët e njohur të asaj kohe gjatë një vizite në Kosovë. Takimi i kryesuar nga Ibrahim Rugova në Prishtinë, me Shoqatën e Shkrimtarëve të Kosovës, është mbajtur gushtin e vitit 1991, një periudhë e vështirë kjo politike si për Shqipërinë ashtu edhe për Kosovën. Është një këshill nga Dritëro Agolli që vlente atëherë për të gjithë, por përgjigja e tij 25 vjetë më parë, është edhe sot shumë aktuale, përball krizës politike në Tiranë dhe debatit të shkaktuar nga dy udhëheqsit shqiptarë në lidhje me bashkimin kombëtar, për ata që duan t’a dëgjojnë dhe për ata që janë me të vërtetë serioz dhe të cilët janë me të vërtetë të dhënë për realizimin eventual të bashkimit kombëtar. Pyetjes në lidhje me bashkimin kombëtar të shqiptarëve nga njëri prej pjesëmarrësve një temë e ditës sot Dritëro Agolli iu përgjigj kështu, sipas shënimit në librin e lartë përmendur.“Këtë gjë”, u tha ai shkrimtarëve më të njohur të asaj kohe në Kosovë, “Duhet ta shikojmë më shumë në të ardhmen.Të ardhmen, sepse është problem jo vetëm për Shqipërinë, për ta forcuar atë dhe për ta bërë për Shqipërinë e brendshme, por edhe për Shqipërinë e jashtme, se tashti ka ardhur ajo pika më kulminante që o do të ngrihet me të madhe ky problem i bashkimit kombëtar ose tjetër shanse është vështirë të jepet sepse me ç’ta ka dhënë historia, Shqipëria kalon në demokratizimin e plotë të vendit – por nëqoftse kjo do të merret, të ketë një anarki të plotë në Shqipëri, siç ka tani, që është anarki, tashti po qartësohet një çik më shumë, por ka një anarki.Nëqoftse është kjo anarki, ajo nuk mund të marrë përsipër bashkimin kombëtar.Anarkia është debashkim, jo bashkim. Ajo i sjellë dëm edhe pjesës këtu (Kosovës) nëqoftse vazhdon ajo gjëndje, sepse nuk ka as autoritet, qoftë edhe në Ballkan qoftë edhe në vende të tjera. Do ju thonë juve, me ke jeni mo, me ata që po grinden e po zihen njëri me tjetrin, ku do veni ju?” Mungesa e rregullit, qetësisë dhe e unitetit politik në Shqipëri, ka thanë Agolli, “duket medoemos se i sjellë dëm çështjes së madhe kombëtare”. Nuk mund të ketë bashkim të trojeve shqiptare, pa bashkimin e shqiptarëve, me qëllim për të bërë më së pari “Shqipërinë e brendshme” dhe “Shqipërinë e jashtme”, të lirë e demokratike të standardeve evropiane.Dritëro Agolli porosiste një çerek shekulli më parë, aty në zemër të Dardanisë, që më së pari të bëhet Shqipëria e brendshme dhe e jashtme, e pastaj të flitet për bashkim kombëtar! Këtë nuk mund ta bëjë as Evropa as Amerika dhe askush tjetër, përveç vetë shqiptarëve. Ndëgjoni porositë e të moçëmve dhe mos sillni ujë në mullijtë e armiqëve të kombit.

NË VEND TË NJË BUQETE ME LULE

March 15, 2017 by dgreca

FullSizeRender (1)

-Veprimtari përkujtimore në kishën shqiptare “Shën Trinia” në Boston, në nderim të jetës dhe veprës së Dritëro Agollit/

Nga Fuat Memelli/

Miqtë dhe dashamirësit e krijimtarisë së Dritëro Agollit, janë të shumtë: në Shqipëri, në trevat shqiptare si dhe në emigracion. Ato ditë të ndarjes së tij nga jeta si dhe ceremonisë së varrimit , ata që u ndodhën pranë, bënë ngushëllime në familje e në homazhet që u zhvilluan në nder të tij, hodhën një grusht dhe’ e vendosën një buqtë me lule te varri i tij. Ne, një grup miqsh e dashamirës të veprës së tij që jetojmë në Boston, na mbeti peng që nuk vendosëm dot një buqetë më lule .Në vend të buqetës , në nderim të jetës dhe veprës së tij, ne organizuam një veprimtari përkujtimore, në kishën shqiptare “Shën Trinia” në Boston.

-Le ta nderojmë jo vetëm me fjalë, por edhe me vepra, figurën e shkrimtarit e patriotit të shquar, Dritëro Agolli, edhe ne shqiptarët e Amerikës. Vepra e tij na nxit për të punuar e për ta dashur më shumë Shqipërinë ,për ta dashur e mbajtur gjallë gjuhën e bukur shqipe, për ta dashur më shumë njëri-tjetrin. Ai ishte nga Menkulasi i Devollit por i përkiste gjithë Shqipërisë. Dritëroi ka mendime të thella e të bukura për jetën e për punën. Shpirti i tij prehet i qetë aty ku është , pasi e ka arritur qëllimin e jetës së vet: ka mijra e mijra njerëz që e duan dhe e lexojnë veprën e tij. Edhe ne jemi nxënës të Dritëroit. Këto ishin disa nga fjalët e Hirësisë së tij, Peshkop Ilia Ketrit, me origjinë nga Sinica e Devollit, por lindur, ritur e shkolluar në Amerikë e që e flet aq bukur gjuhën shqipe. Ilia Ketri, ishte edhe nismëtari e organizatori kryesor i kësaj veprimtarie.

Për jetën dhe veprën e Dritëro Agollit, foli ish pedagogu i letërsisë , Niko Dako.-Për gati gjysmë shekulli, jam” takuar” me Dritëro Agollin, gjatë viteve që jepja mësim gjuhën dhe letërsinë shqipe. Nuk jam takuar fizikisht, por jam “takuar” në orën e mësimit, kur u flisja nxënësve për veprën e tij. Ja që u “takova” përsëri edhe këtu në Boston, për t’i bërë një homazh jetës dhe veprës Agolliane. Këto ishin disa nga fjalët që tha në fillim të ligjëratës së tij, Niko Dakua. Më pas ai u ndal në disa momente kryesore të jetës dhe veprës së Agollit, duke theksuar se ai ka patur një krijimtari të begatë e të bukur në shumë fusha si në poezi, në tregime e romane, në drama,në përkëthime, etj. Ai theksoi edhe frymën e re që sollën në letërsinë shqipe, Ismail Kadareja, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Dhori Qirjazi, Naum Prifti, etj. Ndër të tjera analizoi edhe ”Poemë për babanë dhe për vete” të Dritëroit dhe solli disa vargje të saj:”Po ati im mbi plisa ecte/me shpirt të madhërishëm/dhe tokës shpirt i jepte/nga shpirti i çuditshëm/ nuk kishte syze dijetari/dhe rafte me defterë/po udhë i hapte shkencëtari/me nam edhe me vlerë…

Guri Stefani, recitoi plot pasion poezinë e bukur të Dritëroit ”Më prit se po vij shpejt” shkruar në vitin 1983, ku ndër të tjera, poeti thotë: nëse sëmundja vjen tek unë/ju mos më shpini në spital/më merni fshehur e pa zhurmë/më ngjitni lart diku në mal/ atje dyshek e shtrat nuk dua/dhe as çarçaf e as jorgan/por te një çezmë e te një krua/ më shtroni dushk e jargavan…

Dardhari Sotir Pani, solli disa kujtime të tij me Dritëroin.- E kam njohur prej vitesh Dritëroin dhe e kisha mik. Më njohu me të regjisori dardhar, Endri Keko, pasi ishin shokë e vinin së bashku edhe në Dardhë. Në bisedat që bënim, nuk flisnim për politikë por për letërsinë, për këngët, vallet e humorin e Devollit e sidomos atë të fshatit Baban, i cili shquhet për humor. Kur u bë tufëzimi i bagëtive, Dritëroi më tha mua si specialist blegtorie që isha: -Është gabim ky tufëzimi. Do t’i lerë fshatarët pa një lugë bulmet.-Mos folë me njeri tjetër kështu, i thashë unë, se do përfundosh pas hekurave. Dritëroi shquhej edhe për guximin e madh që kishte, vazhdoi Sotiri, që ariti kulmin në fjalën e tij në Kongresin e 10-të të Partisë së Punës, ku i quajti anëtarët e partisë së vet ” të pandreqshëm e që u ka mbetur ora në vitin 1948”.

Autori i këtij shkrimi, u ndal në disa cilësi të veçanta të figurës së Dritëroit. Ai foli për thjeshtësinë e tij, i cili ishte ”njeri i rogozit” siç thotë populli, rinte me fshatarë e punëtorë e intelektualë, ndizte me ata një cigare, pinte raki e këndonte tok me ta. Më pas foli për humorin e Dritëroit, që spikaste në krijimtarinë e tij si dhe në jetën e përditëshme. Foli edhe për ndihmën që ai u ka dhënë shumë krijuesve që kishin “njolla” në biografi. Lexoi disa aforizma të Dritëroit , të cilat mendua t’i paraqesim veçan. E mbylli fjalën me epitafin e poetit:- Këtu prehet Dritëroi në gjumë/ Nën dhe’ si mëkatar dhe si poet/ Mëkate ndofta nuk do bëntë shumë/Sikur të mos kishtë qënë deputet.

Tepelenasi Sami Hajdini, i cili thur vjersha të bukura me motiv popullor, aty për aty shkroi disa vargje: Dritëroin s’e kam takuar kurrë/kam lexuar veprat e tij/ai ishte burrë mbi burrë/ ndaj s’do ta harrojmë kurrë/ai vend është flori/ që e mban atë në gji.

Në mbyllje të veprimtarisë, e cila u moderua nga Gjergji Nini, kryetar i bordit të kishës Shën Trinia, u çfaq një pjesë nga filmi dokumentar “Devolli-djepi që përkundi devollinjtë”, ku u dha intervista e plotë e Dritëroit. Në këtë intervistë, ai bën apel për ta dashur më shumë Devollin e devollinjtë, për të qënë të thjeshtë e për të ndihmuar fshatarët, për ta dashur më shumë Shqipërinë, atdheun tonë të shtrenjtë.

DISA AFORIZMA TË DRITËROIT

Oxhaku djeg drutë, goja djeg fjalët.

Rrënjët e gjuhës, zgjaten në zemër.

Arroganti e shqyen fjalën si ujku delen.

Ka gazeta tek ne që nuk janë të mbushura me shkronja, por me miza të ngordhura nga helmi i letrës së vetë gazetës.

Shpesh shtypi shpie ujë të ndotur në pemën e demokracisë. Atëherë demokracia është një lopë ku partitë grinden duke e mjelë.

Pluralizmi shqiptar-turmë bajraktarësh në grindje për marjen e kalasë.

Çdo vend ka dy letërsi: njëra që mer kredi nga populli dhe ia kthen me këste dhe tjetra që nuk i shlyen asnjë këst.

Idetë janë si femrat me barrë. Të kujdesemi mos dështojnë.