Nga Kadri Tarelli/*
I çuditshëm ky titull libri me poezi, shkruar nga Agim Bajrami dhe publikuar kohët e fundit. U nguta kur shkrova fjalën i çuditshëm, pasi çfarë nuk pret nga poetët, që nga titujt më të bukur e deri tek ato më të habitshmit, sepse kanë brenda frymëzimin, artin dhe magjinë e fjalës. E them këtë pasi nuk besoj se ka ndodhur që koha është lodhur e po bën pushim, ndaj nuk po lejon dashuri. Nuk besoj edhe për një arrësye tjetër, në të gjitha poezitë e këtij libri, që nga fillimi e deri në fund, kanë brenda lëng jete dhe dashuri, diku me nota e ngjyra të zbeta e diku të ndezura prrush. Në fakt ky titull kaq ngacmues është një varg i huazuar me goxha fantazi nga poezia “Meditim”, pjesë e këtij libri, ku autori na e thotë mrekullisht atë që dijetarët e të mençurit e kanë thënë prej kohësh dhe ne e ujdisim për ta përsëritur sipas qejfit tonë: “pa dashuri nuk ka jetë”, ose “jeta pa dashuri nuk ka vlerë e bukuri”, etj, etj. Po shikoni çfarë gjetje na rrëfen Agimi:
“Dhe sot më dalin mangut vitet.
Sa herë i mbledh diçka mungon.
Një pjesë ma vodhën hipokritët
Një pjesë kjo kohë që s`dashuron”.
Ajo që bie në sy për çilindo lexues, është frymëzimi i çastit që e godit poetin dhe shtyn të mendojë e të shprehë mendimet, ndjenjat, filozofinë dhe hyjnoren dashuri. Pa bërë mëkat, dashurinë e gjen dhe e stis edhe pa shkak, si krijesë të brishtë të ndjesive të tij të holla që dalin nga shpirti i trazuar, i hazdisur, i turbulluar, shpesh i përmbajtur, mbase i trishtuar nga zhgënjimet, por i vendosur pa mëdyshje. Ja gjykoni vetë këto vargje të poezisë, “Dallëndyshja e shtëpisë së vjetër”, me të cilën pimë gllënjkën e parë të shurupit erëmirë:
“Mos ki frikë prej meje
dallëndyshe,
Zogu im i shenjët, i adhuruar.
Fundi asnjëherë mos më gjettë
ndryshe,
Veç në krahët e tu
i përqafuar”.
Ka një mision letrar, artistik dhe human në këtë libër, që e bën të këndëshëm e të dobishëm për këndonjësin e moshave rinore, të pjekura e më tej të thinjura, sepse dashuria nuk është pronë vetëm e djalit dhe vajzës, që dalldisen e marrosen në puthje e përqafime, siç jemi mësuar t`i lexojmë e vlerësojmë së shumti në poezitë dhe librat. Te Agimi, dashurinë e gjejmë të shpërndarë kudo, në kohë e hapsitë, madje edhe tek gjërat e vogla që hasim, prekim dhe shkelim në jetë. Shkon njësoj si uji në enët komunikuese, që nga shkelja e syrit e tek puthja e vajzës biondine, te gruaja, shoku, pulbardha, valët e detit, shiu që lag rrugicat e qytetit dhe këpucët e poetit, tek qyteti i vogël sa një thua, vazhdon tek cigarja e dollia e rakisë e deri tek vjeshta veshur me të verdha, tek dimri i acartë, tek era e çmendur dhe rrjedha e lumit që përmbyt fushën me inat.
Nuk do shumë kujdes për të vënë re, një përmbajtje të vetvetes edhe në rrethana e çaste të “vështira”, kur fare lehtë mund ta humbësh toruan e të bësh prapësira, për të mos thënë marrëzira. Është me mend në kokë e këmbë në tokë poeti ynë, ndaj ka një elegancë fine për të dalë njerëzishëm, fisnik e me kokën lart, pa u skuqur e zverdhur nga situatat dashurore të hasura jo rrallë. Besoj se lexuesi është në një mendje me mua, kur të lexojë e të japë gjykim, se si edhe mjeshtrit e mendimit e të fjalës, e kanë çarë gardhin për të dalë nga situata të tilla delikate:
“Mollë e ëmbël majë degës,
Jo! S`e harruan, por s`e arritën dot”.
Kështu shkruan këtu e mijëra vite më parë, poetesha e antikitetit Safo. Kjo është zgjidhja që i dha mosarritjes së dashurisë, duke e lënë shigjetën me harkun ngrehur tek pamundësia. Ndërsa Ezopi i lashtësisë, në fabulën “Dhelpra dhe rrushi”, rrudh buzët e tharton fytyrën nga inati e thotë me përçmim: “Rrushi i papjekur s`është për mua. Nuk e dua”. Po s`e beson njeri. Ndërsa poeti ynë, në poezinë “Treni i puthjeve”, i ndodhur në mjedis të rinjsh që putheshin e ndukeshin pa pushim e pa droje, i përhumbur në kënaqësinë e tyre, mbase pak i xhelozuar që s`po kujtohej ndonjë vajzë që të paktën t`i hidhte një bisht syri, i inatosur sa s`pëlcet kur thotë “Dhembja gjoksin ma pickon”. Ai nuk vajton apo mallkon fatin, as nuk e pranon humbjen, ndaj në heshtje i thotë vetes, por edhe ta dëgjojnë të gjithë:
“Si t`ua them vallë se jam i bukur
Dhe brenda rris kaq poezi,
Ta dini vajza ç`keni humbur,
Do zinit radhën që tani”.
…….
Dhe inati i tij nuk soset këtu, ndaj vazhdon me flakërima zjarri:
“Me flokët kërleshur si në garë
Do linit djemtë e shkretë qyqarë”.
Po kur vjen fjala për vajzat korçare, Agimi e ndërron penelin e ngjyrave. Bëhet më bujar e nikoqir në fjalë e shprehje letare. Nuk di se nga i vjen, mbase nga serenatat dhe netët pa gjumë, apo nga nazet dhe çapkënllëqet e çupkave që i prishin mendjen dynjasë nga sevdaja e bukurisë:
“Me zor kanë pritur të zbardhë dita
T`i shtojnë asaj ca puthje rozë”
……………….
“Kur i ke pranë të ikën truri
Dhe do dy javë të vish në vete”….
Agim Bajrami në të gjitha poezitë e këtij libri, si mjshtër i fjalës, është kujdesur t`i përcjellë vargut forcë e tingull muzikor, që ta lexosh duke kënduar! Ky është stili i tij që buron së brendëshmi. Kështu them unë. Po ku ka poet që “kujdest”, kur ai merr zjarr, apo fluturon tek yjet? Ndërsa Agimi është i drejtpërdrejtë. Ai digjet si eshka nën masat, por që ka fuqi të ndezë edhe ujin, dhe ne arrijmë të besojmë se është vetvetja, i matur, i saktë dhe i besueshëm për atë që ndjen e thotë, pa teprime e lale-lule që e zbehin forcën dhe bukurinë e fjalës e të vargut. Këtë po, do ta pranoni pasi mbaron së lexuari poezitë e këtij libri kaq të mirë e të bukur.
Vetëm poeti ka fuqi që me pak fjalë të thotë atë që të tjerët harxhojnë kohë, bojë e letër pa hesap. Agimi në të gjitha shkrimet e tij, me pak vargje, apo me një poezi, jep mesazhe jete sa dhjetra romane bashkë. Nuk e teproj kur shprehem kështu. Mjafton t`i hidhni një sy poezisë “Stacioni i vjetër në Athinë” e të bindeni në të vërtetën dhe njerëzoren bashkë, për çka provojnë të gjithë mërgimtarët e mjerë, kur ndjejnë shikimin, zerin, prekjen dhe dorën e dhembsur të një nëne:
“Një nënë e panjohur më qëndronte përballë,
Me rrudhat e moshës ngarkuar me mall.
Më shihte pa fjalë me sytë e menduar,
e një gjysëm koromane ma vuri në duar”…….
“Nuk është e nevojëshme të pish tërë butin, për të provuar verën. Mjafton vetëm një gotë”, thotë i mençuri. Ndaj unë qëmtova vetëm pak vargje, duke qënë i bindur se libri thotë shumë. Duke e lexuar, kemi mundësi të ndjejmë e shijojmë bukurinë e vargut, muzikën e rimave dhe thellësinë e mendimit.
Libri “Kohë që s`dashuron” është një prurje me vlerë në dorën e lexuesit dhe në poezinë e letërsinë shqipe.
Urime poetit Agim Bajrami dhe suksese e libra të tjerë po kaq të bukur në të ardhmen.
*Ese kushtuar librit “Kohë që s`dashuron”, të poetit Agim Bajrami./