Nga Arjan Th. Kallço/

Dje një lajm sensacional u përhap nga të gjitha emitetntet televizive shqiptare për një përqindje tepër të lartë të mësuesve të shkollave 9-vjeçare që nuk e kapërcyehen provimin e shtetit. Dhe nuk janë pak, por 75% e të gjithë atyre që u futën në testim. Shifër marramendëse kur pretendohet se Shqipëria ka bërë hapa para në arsim me reformat e qeverisë në ikje për tetë vjet rrjesht. Një tjetër e dhënë tronditëse pak kohë më parë për një shifër tepër të lartë, rreth 40% e mësuesve të gjuhës shqipe nuk e kaluan atë. Për të mos folur për një edhe më alarmante që në kryeqytet rreth 40% e mësuesve janë me shkollë të mesme. Do të mjaftonin këto të dhëna të besueshme për realitetin shqiptar që të vësh duart në kokë dhe të mendosh për këto dy dekada shqiptare dhe një titull po aq tronditës i ndonjë artikulli : Demokracia shqiptare analfabete. Këtë artikull e shkrova pikërisht në një koinçidencë me datën 8 shtator që është Dita ndërkombëtare e Arsimimit. Kanë kaluar 40 vjet që nga nismat e para, por përvjetorët nuk lidhen vetëm me vendet në zhvillim, por edhe me shtetet perëndimore, ku analfabetizmi dhe mungesa e leximit janë argumente aktualë. Pra demokracia kapitaliste prodhon analfabetë edhe në vendet që janë lidera në zhvillim. Nuk e di nëse tek ne është kremtuar ndonjëherë kjo datë, por edhe nëse është bërë, do të ketë qënë një ditë e zakonshme me fjalime pabukë dhe me përralla për arritjet e padiskutueshme shqiptare, ndërsa e kundërta na flet për rrënimin e arsimit shqiptar, për numërin në rritje të analfabetëve, për braktisje të shkollës, për fabrikën me nam të diplomave. Sot është ditë e dielë dhe ndoshta protokellet e ndërrimit të qeverive nuk do ta bënin të mundur realizimin e nismave, pavarësisht ditës kjo gjë duhet të ndodhte. Para shoqërisë shqiptare dhe vetë shtetit duhet të kristalizohen mirë në mendje se nuk duhet pritur dita që t’I kushtohet vëmendje arsimimit, por të gjithë duhet t’i përveshim mëngët fort dhe t’i kthehemi atij arsimi që në vite nxori njerëz vërtet të arsimuar dhe përgatitur. Këtë vit tema zgjedhur nga UNESKO-ja është Arsimimi dhe paqja në  shekullin e 21-të, me qëllim që të sensibilizohet opinioni publik botëror për rëndësinë e madhe që ka arritja e objektivit “Edukim për të gjithë”, të mbështetura këto që nga viti 1946, kur krijohet një komiteti që do të promovonte mësimin në shkollat bazë. Arsimimi është investim për të ardhmen, hapi i parë drejt shekulit ku çdo fëmijë mund të lexojë dhe përdorë përparësitë që të arrijë autonominë – thuhet në dokumentat kryesore të UNESKO-s. Është një e drejtë njerëzore themelore dhe baza e çdo të mësuari: ajo i jep akses arsimimit, i domosdoshëm për të eleminuar varfërinë, pakësimin e vdekshmërisë foshnjore, frenimin e rritjes së popullsisë, arritjen e barazisë gjinore dhe garantimin e paqes dhe demokracisë. T’i paraprish dhunës, të ulësh tensionet dhe t’u japësh fund konflikteve- janë përpjekje që kërkojnë vëmendje. Arsimimi çliron aftësi individuale për një të ardhme më të mirë. Hap rrugë drejt një drejtësie, barazie dhe progresi më të madh. I ndihmon shoqëritë të shërohen dhe të ecin në procesin që lidhet me objektiva madhorë për një mirëqënie të përbashkët. Në këtë pikë rëndësia e arsmimit është e padiskutueshme, pasi është motori i zhvillimit të qëndrueshëm.

Të dhënat e ditëve të fundit flasin për shifra alarmuese : në botë ka rreth 776 – 793 milionë të rritur analfabetë, pra me një llogari të thjeshtë, një në pesë është analfabet. Por faktet flasin qartë se pjesa më e madhe janë gra dhe 141 milionë prej tyre në krahinën subsahariane të Afrikës. Shifër jo e ulët edhe për minorenët dhe të rinjtë : 137 milionë fëmijë dhe të rinj analfabetë, prej të cilëve 61% janë vajza. 2/3 e analfabetëve gjenden në nëntë vende dhe prej tyre 47% jetojnë në Indi dhe Kinë. Vendet me përqindje më të ulët të arsimimit në botë janë Burkina Faso (12.8%), Niger (14.4%) dhe Mali (19%). Unesko-ja ka luajtur një rol të rëndësishëm  në promovimin e arsimimit dhe vë vënien e theksit  tek rëndësia themelore e tij si një e drejtë e pakundërshtueshme njerëzore. Disa ditë më vonë do të kremtohet edhe Dita botërore e Gjuhëve të Huaja, ajo është kthyer tashmë në traditë, por tek ne ka lindur një emergjencë që duhet të jetë ultimatum për qeverinë e re dhe për shoqërinë, arsimimi me bazë gjuhën tonë amëtare.

*Universiteti Fan S. Noli, Korçë