Themeluesja dhe drejtoresha e Organizatës së Gruas Shpresë  & Paqe, znj. Mimoza Dajçi, bashkë me antarë të organizatës për 3 vite përpiqen të fuqizojnë gratë shqiptare në diasporë duke i mbështetur në mbrojtjen e të drejtave të tyre. Nëpër aktivitetet e shumta në New York dhe Washington DC znj. Mimoza Dajçi dhe organizata e saj kanë mbështetur gratë shqiptare dhe amerikane duke kërkuar barazi gjinore, mundësi ekonomike, shkollimi dhe kontribojnë vazhdimisht në këtë fushë.Organizata e Gruas Shpresë  & Paqe (The Women’s Organization Hope& Peace) u themeleua në muajin prill të vitit 2011 në Bronx, New York në drejtim të Mimoza Dajçi. Organizata është një grupim i pavarur jo fitimpurës, që përkrah vajza e gra shqiptare dhe amerikane për mbrojtjen e të drejtave të tyre në edukim, tolerancë fetare, etj. “Duke jetuar prej mëse 10 vitesh në këtë lagje të madhe të populluar me shqiptarë së bashku me disa vajza e gra shqiptare e pamë të udhës të themelonim një grupim të tillë. Zëri dhe lëvizja feministe shqiptare në këtë zonë nuk ndihej pasi nuk ekzistonte një organizatë gruaje,” shprehet znj. Mimoza Dajçi.  Në intervistën e mëposhtme dhënë për gazetën Dielli znj. Dajçi flet për rolin dhe aktivitetet e organizatës që ajo drejton.

Intervista me znj. Mimoza Dajçi: Të drejtat e femrës shqiptare

Bisedoi: Ermira Babamusta, New York

 Cili është misioni i organizatës dhe objektivat e saj?

Mimoza Dajçi: Misioni ynë është i bazuar në të drejtat e femrës shqiptare. Fakti që fenomeni i dhunës ka shoqëruar mentalitetin e ulët të disa meshkujve shqiptarë edhe përtej oqeanit, dhuna është prezente çdo ditë edhe këtu nëpër familjet tona, prandaj na del për detyrë të punojmë e të manifestojmë materiale propagandistike kundër dhunës. Dhuna mund të ushtrohet në familje, shoqëri, institucione pune apo ambjente publike. Ngritja dhe kualifikimi i jetës së femrës në këtë lagje të New York-ut si dhe shkëmbimi i eksperiencave pozitive mes njëra tjetrës  në fusha të ndryshme të jetës sjell përparim e mirëqënie. Gjithashtu ne mbështesim gruan e persekutuar politike në Shqipëri që përjetoi kalvarin më të egër të diktaturës komuniste, femrën e dhunuar në Kosovë nga makineria serbe, plagë lufte këto që më së shumti kanë dëmtuar femrën në Kosovë, e akoma kanë pasoja të rënda për jetën e fëmijët e tyre. Përkrahim vajzat e gratë në Mal të Zi, femrën Çame dhe të drejtat e tyre të mohura e të pazgjidhura akoma. Pra femrën shqiptare në tërësi në të gjitha trojet shqiptare, pse jo edhe atë amerikane në rast të ndonjë abuzimi apo shkelje flagrante.

Përshkruani ju lutem disa nga aktivitetet kryesore të organizatës që ju drejtoni.

Mimoza Dajçi: Ne kemi kryer një sërë aktivitetesh, por më të rëndësishmet do të quaja festimin e Ditës së Nënave Amerikane që mbahet çdo vit të dielën e dytë të muajit maj, ku në një nga këto festime ne i kemi dërguar një ftesë për pjesëmarrje edhe Gruas së Parë të SHBA Znj. Michele Obama, por sigurisht ajo duke qenë shumë e ngarkuar nuk mund të marë pjesë në çdo gëzim apo ftesë që mund ti paraqitet.

Vlen për tu theksuar në një nga këto festime të Ditës së Nënave Amerikane që ne e mbajtëm në Lokalin e një bisnesmeni shqiptar në Bronx, ku na nderuan me pjesëmarrjen e tyre Senatorët Ruth Hasell Thompson, Jeff Klain, një përfaqësi e Zyrës së Antarit të Bashkisë në New York James Vacca, avokati i njohur amerikan e miku i ngushtë i shqiptarëve Stiven Kaufman, Drejtori i përgjithshëm i Bisneseve në Bronx Joseph Thompson, përfaqësues nga Organizata Shqiptare Vatra, gazetarë të medias shqiptare dhe asaj amerikane, veprimtari Mark Gjonaj i cili sot gëzon postin e lartë si Asablyman për Distriktin Nr.80 në Bronx, Fondacioni Shqiptaro – Amerikan me president Z. Esad Rizai, Trupi Diplomatik i Republikës së Kosovës u përfaqësua nga Konsullja Znj. Arta Rama dhe Zv, Ambasadorja në Washington, DC Znj. Gjeneza Budima, etj. Në një nga këto festa poetja e humanistja e njohur shqiptare Znj. Rita Saliu shpalosi fotoekspozitën e saj personale me pamje nga krimet e luftës në Kosovë, pasi ajo ka hyrë tri herë atje me forcat e NATO-s gjatë periudhës së luftës.

Ndarja e ndihmave ushqimore për gratë me të ardhura të pakta financiare e veçanerisht ndaj atyre që ka në përjetuar dhunë fizike nga bashkëshorti si dhe ndihmesa që u kemi dhënë disave prej tyre në lidhje me dokumentat ekonomike, sociale nga institucionet amerikane.

Kemi marë pjesë në një konferencë për gruan në Tampa, Florida organizuar nga disa shoqata amerikane ku përparësi kishte lëvizja feministe dhe parandalimi i luftës nëpër vende të ndryshme të botës, ku shumë bijë e bija të këtij vendi po vriten. Çdo vit fesojmë Ditën Ndërkombëtare të Familjes së bashku me organizata të tjera në Godinën e Kombeve të Bashkura, si dhe Ditën Ndërkombëtare të Prindërve me Federatën Universale të Paqes. Kemi qenë të ftuara në Samitin Botëror të Paqes në Seul, Kore. Pas disa ditësh do të udhëtojmë për në Washington, D.C per te marre pjese ne veprimtarite e perkujtim te 50 vjetorit te fjalimit historik “I have a Dream”… te Liderit dhe aktivistit per te drejtat civile dhe per ti dhene fund racizmit ne SHBA – Dr.Martin Luther King Jr. mbajtur ne Shkallet e Monumentit te Lincolnit ne WAshinton, DC. Fjalim  ky qe eshte vleresuar si fjalimi me i mire amerikan i shekullit XX  nga nje sondazh akademistesh qe u mbajt ne vitin 1999 mbi fjalimet publike. . Me këtë rast kush ka mundësi dhe dëshirë pjesëmarrje mund të na kontakojë për ti siguruar vajtje ardhjen me autobus, siç i është rezervuar edhe organizatës tonë.

Çfarë përfaqëson organizata?

Mimoza Dajçi: Organizata është një grupim i pavarur jo fitimpurës, jo qeveritar (NGO ose OJQ) që mbledh rreth saj vajza e gra shqiptare dhe amerikane që aspirojnë të drejtat e plota të tyre, ngritje e përparim, shpërndarjen e tolerancës fetare në familje, shkollimin e tyre e të fëmijëve, gjë në Shqipëri shtresa ish e persekutuar e kishte të ndalur rreptësisht, pasi nëse rridhje nga një familje me biografi jo të mirë, dmth nëse kishe një pjesëtar të familjes të burgosur, pushkatur me apo pa gjyj ose të internuar detyrimisht ishe i/ e përjashtuar nga e drejta e lartë e studimit. Ndërsa në këtë vend të lirë e demokratik cilido zgjedh drejtimin e duhur për shkollimin e lartë.

A mund të njohim lexuesin tonë mbi jetën tuaj, kush jeni, me çfarë mereni tjetër konkretisht në SHBA, si dhe aspiratat tuaja në të ardhmen?

Mimoza Dajçi: Kam ardhur në SHBA në fund të vitit 2000 dhe pas pak muajsh për arsye persekutimi në familjen time dhe në bazë të një veprimtarie të ngjeshur politike e shoqërore që kam patur në Shqipëri ku shpesh më është rrezikuar edhe jeta nga  ekstremistët e majtë e dashakeqës të demokracisë, Zyrat e Emigracionit Amerikan më kanë njohur Statusin e Azilantes Politike. Një Dokument shumë i rëndësishëm ky e me vlerë jo vetëm për mua por edhe për familjen time. Im atë Enver Dajçi ka vuajtur dënimin si i burgosur i ndërgjegjes në burgjet e diktaturës komuniste, ndërsa xhaxhain Rasim Dajçi akademist i lartë, ushtarak e ka pushkatur pa gjyq Shefqet Peçi në vitin 1943 në Prizren.  Unë në Shqipëri kam qenë edhe anëtare e Këshillit Kombetar të  të Partisë Demokratike. Me këtë rast shpreh falenderimet e mija të sinqerta për këtë Institucion si dhe Qeverinë Amerikane që mirëpret e pais me të gjitha dokumentat e qëndrimit edhe shqiptarët që kanë një të kalur të hidhur e me plot aktivitet për demokracinë e përmbysjen e komunizmit në Shqipëri. Përveç këtyre angazhimeve të mija shoqërore e familjare pasi kujdesem edhe për prindët e mi tashmë të moshuar e të sëmurë,  punoj si ndihmës teknike në një spital në Bronx.

Si arritët të integroheni në jetën amerikane?

Mimoza Dajçi: Për këdo që largohet nga vendi e familja emigracioni është i rëndë, aq më tepër kur kushtet ekonomike  janë të vështira, kështu ka ndodhur edhe me mua, pasi vonë u stabilizova me një punë fikse, kisha fituar të drejtën e qëndrimit politik si dhe ndihmën ekonomike nga shteti amerikan, por gjithësesi puna është ajo që të mban gjallë e të siguron mundësinë për një mbijetesë më të mirë e më komode. Në atë kohë vajza ime Merlini ishte studente në Romë për shkenca politike, me një bursë nga Këshilli i Europës, të cilën e fitoi me mundin e djersën e saj, pasi jo vetëm që mori pikët maksimale gjatë intervistës që pati pranë Amasadës Italiane në Trianë, por edhe në fakultet në Romë ku zhvilloi testin e pranimit fitoi të drejtën për studim me rezultate të larta. Gjuhën italiane e mësoi nga im atë, ajo e fliste italishten pa filluar klasën e parë fillore. Më pas pasi dokumentat për bashkim familjar me vajzën përfunduan ajo erdhi këtu. Unë vërtetë kam persekucion politik në famijen time, ku më është mohuar e drejta e studimit etj, të cilën e përfundova vetëm pasi në fuqi erdhi qeveria demokratike, por kjo nuk do të thotë që unë kam qenë më e persekutuara në atë vend, vujatjet e mija e të familjes sime do ti quaja sot pas këtyre viteve si një pikë e vogël uji në oqeanin e madh të dhimbjes shqiptare që ka përjetuar populli ynë nga diktatura më e egër në Europë. Nga torturat në burg e nga Komisioni Shtetëror Tri palësh im atë renditet në Grupin A1, ndërsa për xhaxhanë akoma nuk dimë se ku ndodhen eshtrat e tij. Në Amerikë sapo erdha aplikova për Azil Politik, të cilin e fitova shumë shpejt e kështu ditë pas dite fillova të lidhem e të jem në kontakt me komunitetin tonë. Para ardhjes këtu punoja si inspektore e arsim kulturës në Bashkinë e Tiranës, ku Kryetar në atë kohë ishte Z. Albert Brojka për të cilin ruaj një respekt e konsideratë të veçantë, si dhe bashkëpunoja me shtypin e ish të persekutuarve politik të Shqipërisë. Gjithashtu dua të shtoj se jam krenare për vajzën time Merlinin, e cila si rezultat i notave të saj të shkëlqyera në kolegj ka qenë e ftuar në Ceremoninë e Inagurimit të Presidentit Barack Obama në Washington, D.C.

Cili është fokusimi juaj përsa i përket temës së femrës dhe rolit të organizatës?

Mimoza Dajçi: Roli i organizatës sonë është paqësor, i ndjeshëm e dashamirës. Prapagandojmë materiale për parandalimin e dhunës, kryesisht në familje. Kemi kontatke të drejtëpërdrejta me rajonet e policisë, Qendrën për Drejtësi Familjare që varet direkt nga Zyra e Michael Bloomberg, që trajton fenomene të kësaj kategorie. Si dhe mbështesim çdo lloj inisiative që i shërben mirëqënies e ngritjes së vlerave humane, kulturore e artistike të çdo njerës. Ne dënojmë krimin e dhunën, marim në brojtje viktimën e individin e lënduar.

Mund të flasim pak më gjerë për rolin e femrës në Kosovë? Si ka ndryshuar ky rol në vite dhe si e shikoni sot?

Mimoza Dajçi: Kosova si për çdo shqiptar edhe për mua ka qenë një ëndërr ta shikonim të lirë, të pavarur e të bashkuar me tokën mëmë, por dashur pa dashur është edhe një nga prioritet e mija, pasi në gjakun tim rrjedh gjak nga familja e Boletinëve, kështu që kurrë nuk kam qëndruar e nuk kam për të heshtur për atë krahinë të vendit tonë që u martirizua padrejtësisht nga zaptuesit e çdo kohe. Sot ne si organizatë ndihemi pranë femrave shqiptare në Kosovë, kemi kontakte të drejtë përdrjeta me ato. Vazhdimisht ngremë zërin për të drejtat e vuajtjet e tyre një pjesë e të cilave janë përbuzur dhe larguar nga familja për shkak të përdhunimit që i është bërë gjatë periudhës së luftës. Faktet janë tragjike. Ajo është një plagë e madhe e shoqërisë shqiptare. Qeveria e Kosovës duhet ti kthejë më shumë sytë nga kjo pjesë e shoqërisë që akoma po lëngon nga traumat e luftës, ku edhe një pjesë e fëmijëve të tyre po rriten pa familje, të braktisur nga babai e nëna me probleme të rënda psiqike. Disa nga këto gra kanë dëshmuar edhe në Tribunalin e Hagës. Kemi qenë në kontakt me disa organizata që kanë marë në mbikqyrje këtë kategori viktimash, situata e tyre është për të dëshëruar, kanë akoma nevojë për ndihma ekonomike, veshmathje etj. Në rastin më të parë që do të kemi mundësi të fitojmë ndonjë projekt humanitar për femrën e dhunuar në Kosovë do të angazhohemi me të gjitha forcat e kapacitetet tona intelektuale që ndihmat të shkojnë në destinacion e duhur e ti shërbejnë motrave e nënave tona që si shkak i luftës jeta e tyre u është rënduar.

Sigurisht që Kosova si Shteti më i ri në botë ka ecur e ka shënuar përparime të dukshme, nëpër kuvende e institucione të larta të shtetit janë zgjedhur apo drejtohen nga gra e vajza të dipllomuara në Kosovë, Shqipëri, SHA apo diku tjetër, këto tregues pozitiv shënojnë se aty ka zhvillim, ka progres e shpresë për më të mirë në të ardhmen. Por ligji i përfshirjes së gruas në politikë mendoj se nuk ka barazinë e duhur midis meshkujve e femrave, e këtu duhet të punohet që peshorja të anojë njësoj nga të dy anët, situata gjinore të barazpeshohet siç duhet.

Cili ka qenë bashkëpunimi juaj i mëparshëm në Shqipëri apo edhe këtu mes organizatave të ndryshme jo qeveritare?

Mimoza Dajçi: Përsa i përket Shqipërisë unë kam bashkëpunuar me Shoqatën e ish të persekutuarve politikë të Shqipërisë, Tiranës, ku kam qenë e zgjedhur nga elektorati i saj Sekretare e Përgjithshme për Degën e Tiranës, kam qenë themeluese e Shoqatës së Gruas ish të persekutuar politike të Shqipërisë dhe sekretare e përgjithshme e saj ku kemi bashkëpunuar në disa projekte me organizatat e huaja për refugjatet nga Kosova, siç është IRC, Oxfami. Kam përsëri raporte të mira me këto grupime si dhe me Qendrën për mbrojtjen e viktimave, etj.

Ndërsa këtu kemi raporte të mira me shtypin shqiptaro – amerikan, Federatën Universale për Paqen UFP, Qendrën për Drejtësi Familjare, Senatoret Ruth Hasell Thompson, Jeff Klain, Asamblyman Z. Mark Gjonaj, avokatin Stiven Kaufman, organizatat e ndryshme shqiptaro – amerikane etj.

Cili është një moment historik për gruan kosovare?

Mimoza Dajçi: Pjesëmarrja e gruas në politikë e vendimarrje në Kosovë është pjesërisht e kënaqshme, por përsëri ka vend për përmirësime. Kuota e ligjiit për perfshirjen e saj në politikë kap shifrën 30 % , kjo shifër duhet të rritet pasi pa një pjesëmarrje të barabartë dhe emancipim të plotë të gruas në jetën politike, sociale e ekonomike të vendit nuk ka zhvillim.

Planet e së ardhmes për organizatën tuaj?

Mimoza Dajçi: Planet tona në të ardhmen, ne si objektiv tani për tani kemi hapjen e një qendre informative për gruan në një zonë të Bron-xit, ku ajo të jetë e hapur 24/7 për marje dhënie informacione mbi situatën e femrës në këtë lagje të New York-ut. P.sh të orientojmë të sapo ardhuarat se ku është zyra e ndihmës ekonomike, ku janë spitalet, policia, stacionet e transportit, apo edhe femrën e dhunuar ta drejtojmë atje ku asaj i lypet ndihma e parë që kërkon.

Si ka ndikuar komuniteti shqiptar dhe Amerikan në përgjithësi në misionin e organizatës tuaj, dhe përkrhajen e femrës në Kosovë?

Mimoza Dajçi: Ne kemi patur mbështetje të gjerë jo vetëm nga komuniteti ynë, por edhe nga politika dhe institucionet amerikane e ky është një avantazh që na shërben për ecjen tonë në rrugë të mbarë drejt synimeve dhe prespektivës tonë, çfarë shton edhe më shumë interesin për të gjetur përkrahjen ndoshta edhe të ndonjë projekti që ti dedikohet drejtë përsëdrejti gruas së dhunuar nga paramilitarët e militarët serbe në Kosovë. Ne mendojmë se zhvillimi dhe emancipimi i plotë i gruas në Kosovë sjell edhe përparimin e vendit. Në të gjitha takimet që kemi patur me senatorët apo kryebashkiakun në Bronx Ruben Dias. Jr ne kemi paraqitur situatën e femrës shqiptare në Kosovë, veçanersiht asaj të dhunuar e traumatizuar nga lufta atje. Kemi paraqitur fakte e foto të ndryshme nga lufta e krimet në Kosovë. Ndërgjegjësimi i tyre për këtë situatë ka qenë i plotë, e ne i kemi kërkuar edhe një vizitë të mundshme të tyre në këtë shtet të ri. Reagimet kanë qenë poztive premtuese, pro do tja lemë kohës. Me këtë rast unë dua të ndalem edhe tek Gruaja e Parë e vendit Znj, Michele Obama, e cila ka një aktivitet të ngjeshur human, shoqëror e paqësor. Eshtë një femër aktive, me një kapacitet të lartë intelektual e patriotik që frymëzon çdo nënë, vajzë apo grua për të gjetur veten në jetën e përditshme. Ajo është si një pikë pozitive referimi për gratë e reja se si duhet të sillen në familje, shoqëri e punë. Siç dihet ajo renditet këtë vit tek 100 femrat më të fuqishme në botë nga revista periodike amerikane “Forbes”. Për organizatën tonë është ëndërr takimi me Zonjën e Parë në Shtëpinë e Bardhë edhe shkëmbimi i eksperiencave të saj me anëtaret tona. Realizimi i kësaj ëndrre do të shënohet edhe si një nga arritjet e aspiratave tona.

Faleminderit për intervistën znj. Dajçi. Mesazhi juaj.

Mimoza Dajçi: Ti themi Stop dhunës e krimit. Të flasim sa më shumë për paqen e jo për luftën. Të jemi mirënjohëse ndaj mirësisë që na ofron dikush. Të mos braktisen prindët nga fëmijët që ndodhen jashtë vendit në emigracion. Të japim e të marim respektin e duhur. Të  edukohemi të themi më fal e faleminderit. Të kemi tolerancë fetare, e mirëkuptim brezash.  I bëj thirrje qeverisë shqiptare dhe asaj të Kosovës që të gjitha ato gra që u martirizuan nga diktatura komuniste në Shqipëri tu jepet titulli Heroina të kombit. Si dhe të vlerësohen e të trajtohen me status të veçantë gratë dhe vajzat në Kosovë që kanë përjetuar dhunë nga makineria serbe, disa prej tyre që kanë veprimtari të lartë patriotike të marin tituj e vlerësime si Heroina të kombit.  Ashtu si dhe Bosnja qe u ka njohur grave të dhunuara nga lufta status me përfitim pensioni.

Faleminderit edhe juve Ermira.