Thellimi i tragjedisë çame në vitet 1934-1938

April 4, 2013 by dgreca

Nga Shkruan Eugen SHEHU/

Në përgjithsi çështja çame, ndonëse e lindur menjëherë pas Konferencës së Londrës të vitit 1913, vijoi në mënyrë tragjike në krejt deceniet që rodhën më pas.Shteti helen, për të shkombëtarizuar këto vise, vuri në radhët e parat ë forcave të veta,pikërisht andartët, këta ultranacionalistë helen, të cilët për t’iu shpëtuar burgjeve për krimet që patën bërë ndaj vëllezërve të tyre të një gjaku, nuk munguan të ndërmarrin gjithfarë kryqzatash ndëshkuese ndaj shqiptarëve etnikë, jo vetëm në Camëri por edhe në vise të tjera të Greqisë në të cilën jetonin prej vitesh. Siç kemi përmendur edhe më lartë, reprezaljet e helenëve ndaj shqiptarëve etnikë në çamëri, në fillim të viteve të 30-të të shekullit të kaluar, erdhën duke u shtuar. Përballë situatës tejet të rëndë, ishin me dhjetra e dhjetra familje, të cilat pa patur as minimumin jetik, duke dashur të mos haroheshin nëpër shkretëtirat e Anadollit, kapërcenin në mënyrë të fshehtë kufirin politik me Shqipërinë, duke kërkuar drejtpërsëdrejti mbrojtjen e shtetit amë.Në këto vite, me dhjetra familje patën vërshuar në Shqipëri, si prej Preveze e Filatit ashtu edhe nga Praga,Janina apo Pramithia.Në këto kushte,Mbreti i shqiptarëve Ahmet Zogu, duke paraparë se ky vrull emigrimi drejt shtetit amë ishte i pandalshëm dhe krejt i natyrshëm, dha porosi pranë Ministrisë së ekonomisë, në ato vite, të ngrihej, posaqërisht për këtë problem Zyra e Emigracionit.Merret lehtësisht me mend se nuk ka qenë rastësi vendosja në funksionin e kryetarit të kësaj zyreje, të intelektualit çam Ruhi Deliu me origjinë nga Margëllçi i Camërisë.Pikërisht me nismën e kësaj zyre, shteti shqiptar i asaj kohe, ngriti edhe tri fshatra për të pritur çdo rast banorë të tjerë nga çamëria, të përndjekur me mjete nga më monstruozet prej Athinës Jo pa qëllim këto fshatra u ngritën në Qarkun e Gjirokastrës ( pranë kufijve brutalë të vendosur më 1913 ) pasi këto familje shqiptarësh etnikë, do të mund të ktheheshin nesër, në karakolle të parat ë qëndresës shqiptare në rast sulmesh të andartëve grekë.

Në fillim të vitit 1934, Qeveria shqiptare i dërgoi përfundimisht Athinës, ultimatumin se nëse nuk shiheshin të drejtat e shqiptarëve etnikë në Camëri, do të merreshin masa kundërvepruese ndaj minoritetit grek në Shqipëri.Kuptohet Qeveria Shqiptare nuk mund të merrte fushata ndëshkimore, por së pari u mjaftua me mbylljen e shkollave në gjuhën greke dhe në vend të tyre vendosi mësues të gjuhës shqipe. Këtë veprim, atdhetari shqiptar në Gjenevë, Lec Kurti e spjegoi si parakusht për çeljen e shkollave shqipe në Camëri, ku gjuha amtare po harrohej, ku të pakët mësues të shqipes dergjeshin varreve apo ishin vrarë prej thikës së kriminelëve të Athinës. Qeveria greke pamvarsisht prej premtimeve në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë, ndërmori këtë radhë një vargmasash prej propagandistike, për t’a shmangur sa më shumë problemin kryesor, gjenocidin etnik nëpërmjet bandave të të ashtuquajturit Vorio Epir.Ishin pikërisht këto banda që ndërsa u vërsulën me valë sulmesh të reja ndaj popullsisë së pambrojtur çame, organizuar edhe në Athinë, përpara ambasadës shqiptare aty, një demonstratë duke hedhur parulla deri në djegjen e shtëpive shqiptare në çamëri.Këto demonstrata ku shihej qartë dora e Athinës, vijuan më pas në qytetet shqiptare brenda kufijve politik të Greqisë, siç ishin ;Filati,Patra,Janina etj.Veprimet të tilla ( ndonëse paqësore prej frike) mbështetësit e teorisë për Vorio Epirin organizuan edhe pranë konsullatës greke në Gjirokastër.Por kjo demonstratë nuk zgjati veçse disa minuta, pasi sheshi i qytetit në fjalë u mbush me shqiptarë me flamuj kombëtar në duar duke kënduar këngë të shumta, deri edhe për trimat e Camërisë.Pas kësaj, Athina u tërhoq, ndonëse vijonin të shkruheshin në pothuaj të gjitha qytetet,“vullnetarë“ për të shpëtuar Vorio Epirin.Madje vetë shtypi grek, në tetorin e vitit 1934, nuk mungoi të publikojë edhe grupin që do të drejtonte veprimet.“Këto u janë besuar z.Kristo Kristovasili-President, z.Ilia Sukaris-ushtarak,z.Teodor Mergios-avokat“. ( Arkivi Qëndror i Shtetit-Tiranë. Fondi 35 , dosja 28, fleta 281 ).

Ndërkaq edhe vetë Athina, gjatë kësaj periudhe ndihej e futur keqaz në kështjellën e krizave politike, ekonomike, sociale dhe ushtarake.Një grup oficerësh të Athinës, më 2 mars 1935, pasi kishin bërë për veti disa oficerë me pushtet në marinë, mundën të hedhin në duar dy kryqëzorë dhe tri destrojerë të paisur plotësisht me municione luftarake. Të nesërmen me këto paisje tejet moderne të asaj kohe, grupi i oficerëve që organizuan grushtin e shtetit, iu drejtuan Kretës, aty ku ishte strehuar Venizellosi.Me urdhër të njërit prej këtyre oficerëve, kolonel Canakaqis, me të vënë këmbë në tokë, ushtarët grekë pushkatuan dy prej mbështetësve kryesorë të venezillosit, guvernatorin e deriatëhershëm si edhe guvernatorin aktual. Pasi muarën Kretën terroristët grekë vodhën dhe plaçkitën ç’të mundnin dhe aty ku hasnin në kundërshtime vepronin me thika apo me bajoneta të pushkës.Athina u tremb keqas nga kjo ngjarje dhe filloi të reagojë menjëherë. Ajo dërgoi flotën e saj detare sidomos rreth Kretës, duke dashur të shmang sa më shpejt të ishte e mundur katastrofën që po i kanosej.Rreth 7-8 mijë forca ushtarake ngarendën të mbysin puçin ushtarak me çdo çmim. Ndonëse terroristët u gjendën të rrethuar, falë armatimeve dhe teknikës luftarake që dispononin, ata mundën t’i shmangeshin goditjes së drejtpërdrejtë me ç’rast mundën të shpëtojnë kokën disa prej ishujve në afërsi të Rodit, të cilët ndodheshin ç’prej vitit 1912, nën protektoratin Italian.

Një prej gjeneralëve që ndoqi me „mllef“ të madh, deri në fund, terroristët-miq të tij,gjatë asaj kohe ishte greku famëkeq Jani Metaksa. Ai mundi të përfitonte nga rrëmuja e kaosi që sundonte në Greqi, për të mbledhur rreth vehtes mjaft prej ushtarakëve të pakënaqur nga qeverisja e mëparshme.Në këtë mënyrë dinakëria e Metaksës nuk nguroi të vinte në veprim edhe një mekanizëm politik tjetër. Ai dhe oficerët të cilët e shoqëronin, shpallën se duhej rikthyer në pushtet Mbreti i Greqisë, Gjergji, kinse ai kishte përkrahjen e Europës dhe do të mund të përcillte në Athinë këtë përkrahje. Këtu vlen të thesojmë, se shumë prej qeveritarëve në vitin 1935, shpallën publikisht se e njihnin Mbretin Gjergji dhe prisnin rikthimin e tij në fron, dhe natyrisht se ndaj kësaj oferte edhe vetë Mbreti i Greqisë nuk mund të rrinte duarkryq.Ai organizoi një fushatë të tërë politike e propagandistike për lejimin e marrjen së fronit mbretëror.Një prej parakushteve të këtij rikthimi ishte vendosja e metaksës në krye të forcave ushtarake. Kështu, më 21 prill 1936, gjeneral metaksa u vu në krye të qeverisë së Athinës.Shumë prej çështjeve shtetërore do të mbuloheshin këtej e tutje prej tij, gjithashtu „komanda uhstarake detare dhe tokësore shpallën vartësinë e tyre ndaj qeverisë së kryesuar nga Metaksa“(Gazeta „Besa“ – Tiranë 29 prill 1936 , faqe 4 ).

Pas fitores së fashizmit në Gjermani, Itali e Spanjë në Ballkan për të parën herrë kjo ideologji e urryer vendosej në Greqi.Edhe fashizmi nuk pyeti aq shumë për fatin e popujve ku lindi dhe u zhvillua, ai u tregua tiran sidomos në ata popuj të cilët nuk e përqafuan.Veçanërisht një prej dimensioneve më kriminale të fashizmit ishte lufta e hapur e tij ndaj minoriteteve apo vendeve që historia në mënyrë krejt cinike i copëtoi për të kënaqur orekset shovene të Fuqive të Mëdha.Kështu ndodhi edhe me shqiptarët etnikë në Camëri.“Në gushtin e vitit 1936, mevendosjen e diktaturës fashiste nga Metaksai, viktima e parë sihte popullsia çame.Fashistët e orës së parë, tregëtari Stavri Koçoni dhe oficeri i gjandarmërisë Zambeta filluan goditjet sistematike në Filat,Pituljetë dhe Gumenicë për zhdukjen e popullsisë çame.U shkua deri atje sa populli i Paramithisë u ndalua me violencë të fliste në gjuhën shqipe.Qeveria greke bëri çmos që të përçante popullsinë duke u përpjekur të kundërverë të krishterët shqiptarë ndaj atyre myslimanë.Kjo politikë shtetërore nuk kaloi pa lënë gjurmë pasi popullsia e këtyre zonave në shumicën dërmuese ishin të paarsimuar dhe sa për rrethet intelektuale, këta nuk mund të komtrollonin situatën“.(Gaze“Camëria“shtator 2002)

Ngase pushteti vendor administrativo-ushtarak, ishte kurdoherë në duart e grekërve, edhe në fshatin më të largët të Camërisë, Athina u përpoq të sinkronizonte veprimet me çdo mjet, me këtë pushtet për të shkombëtarizuar shqiptarët etnikë brenda kufijve politik të saj.Në këto momente, e ideuar prej Athinës erdhi porosia për të zhdukur sa më parë emrat e fshatrave shqiptarë, duke dashur të fshinte në këtë mënyrë simbolet e memories kombëtare. Kështu, brenda pak javëve u ndryshuan emrat në shqip të fshatrave ;Spatari,Golbaqi,Picari,Varfanji,Arpika dhe u zavendësuan këta me emra grek si ;Trikoforo,Ella,Aetos,Parapotume,Perdhika etj. Sikur puna të kish mbetur me kaq, ndofta shqiptarët etnikë nuk do të mërziteshin aq shumë,pse ata nuk do të haronin askurrë emrin e fshatit ku patën jetuar gjysh-stërgjyshërit e tyre.Por fjala është fill pas vendosjes me dhunë të këtyre emrave, në këto fshatra u panë kolonët e parë helenë,ardhur familjarisht prej ishujve të largët të Greqisë.Të përkrahur nga pushteti vendor dhe sidomos nga xhandarmëria greke, këta kolonë u vendosën në shtëpitë më të mira të këtyre fshatrave, duke përzënë prej andej shqiptarët etnikë të pambrojtur, kinse dikur ata patën qenë fshatra helene por i patën zaptuar „barbarët“ shqiptarë. Tanimë operacionet ndëshkimore ndaj popullsisë së pambrojtur çame organizoheshin dhe drejtoheshin jo vetëm me urdhër të Metaksës por me vetë miratimin dhe bekimin e Mbretit të Greqisë.Për ta patur nënkontroll sa ma të plotë dhe për të vepruar në mënyrë sa ma energjike për shkombëtarizimin e këtyre trevave shqiptare, Metaksa urdhëroi një ndarje të re administrative për krejt Camërinë duke e copëtuar dhe afruar komandën helenike vendase me qarqet antishqiptare të Athinës.Në këtë mënyrë Camëria e Mesme dhe Camëria veriore u shpallën njësi administrative më vehte me kryeqendër Gumenicën, ndërsa Camërinë Jugore e copëtuan midis qyteteve dhe fshatrave greke, për të pasur sa më të lehtë kolonializimin e tyre.“ Përballë pushtetit të papërgjegjshëm shtypës e shovenist të Metaksait, çamërit u gjendën krykëput të pambrojtur, e vetmja mënyrë e mbrojtjes për ta u bë besëlidhja apo betimi i kahershëm, shtimin dhe fuqizimin e të cilit, ata vetëvetiu e ndjenë si kushtin më të domosdoshëm.Ai i mbajti të bashkuar gjatë gjithë kohës së diktaturës.Dhe nëse plot nga burrat e rrezikuar mund të shpëtonin nga zhdukja, kjo ndodhi pikërisht për hirë të atij bashkimi besëlidhës.Falë atij betimi mjaft atdhetarë të rrezikuar u arrit të kaloheshin fshehurazi brenda kufirit të shtetit shqiptar“.(I.D.Hoxha „Viset Kombëtare shqiptare në shtetin grek“ Tiranë 1998, faqe 247 ).

Dinakëria greke do të nxiste sidomos grindjet midis shqiptarëve qysh se këta mësonin fjalët e para në gjuhën e tyre.Me një plan të përcaktuar deri në imtësi, fëmijët e krishterë shqiptarë, me të lindur dërgoheshin në kishë dhe pagëzoheshin me emra grek.Më pas, nëpër vitet që po vinin këta fëmijë do të ngulitnin mirë në kokë fjalën e priftit e cila (kinse merrej fjala e Zotit) sipa të cilit ,“kush nuk është i krishterë, është armiku ynë !“.Kjo armiqësi e cila ushqehej me aq „kujdes“ prej priftërinjëve grek, tek fëmijët e krishterë shqiptarë, duam apo s’duam ta pranojmë sot, hapi hendek të thellë në vitet që pasuan në Camëri, midis popullsisë shqiptare të krishterë dhe asaj myslimane të çamërisë.Kjo pasi fëmijët duke u mbrojtur me fjalën e priftit grek dhe duke qenë larg ndikimit të atdhetarëve të vërtetë të Camërisë, dalëngadalë harruan traditat dhe kodet morale-zakonore të shqiptarëve, iu përshtatën më tepër mentalitetit helen duke u asimiluar krejtësisht përgjatë decenieve që kapërcyem.Në librin e tij studimorë me titull,“Istoria tis periohijes Igumenicas 1900-1950“të autorit I.G.Sharra,diku ku flitet për armiqësinë e mbjellë midis fëmijëve shqiptarë të besimeve të ndryshme fetare, shkruhet se ata arrinin deri sa „t’i çanin kokën me gurrë njëri-tjetrit“.

Ndërkaq një tjetër interesim ishte për djemtë e vegjël të Camërisë, në mbrendësi të kufijve të shtetit amë shqiptar.Ata jo vetëm që ndjenin lirinë mbi supe por ishin të kënaqur që mësonin së toku me bashkëkombasit e tyre, qofshin këta të krishterë apo myslimanë.Për më tej, meqenëse fshatrat me shqiptarë të ardhur nga Camëria sa vinin e shtoheshin, për shkollimin sa më të plotë të këtyre djemve u vendos që të ndërtohej në Sarandë edhe një kovikt model, një ndërtesë e vogël ishte paguar prej disa atdhetarëve çamë por klasat sa vinin e shtoheshin.Shtapi shqiptar i asaj kohe na bën me dije se ; „Kovikti Camëria“ përmbledh në gjirin e vet një numër të madh nxënësish, të përbërë nga djem të viseve të ndrashme të Shqipërisë së lirë dhe irredente, të cilët marrin aty dritën e parë të kulturës shqiptare… Në një bashkëfjalim që pati drejtori ynë me kryeministrin Koço Kota, në lidhje me konviktin në Sarandë, vuri re se kryetari i qeverisë është në dijeni të plotë të kësaj çështjeje dhe interesohet me zemër për realizimin e saj.“Vetë Mbreti ynë, i deklaroi kryeministri,ka urdhëruar Ministrinë e Arsimit që të hyjë në marrveshje me Kryqin e Kuq Shqiptar që të ndërtohet sa më shpejtë godina që i nevoitet koviktit „Camëria“. ( Gazeta „Demokratia“ Gjirokastër 25 korrik 1937 ).

Edhe gjatë vitit 1938 qeveria fashiste greke vazhdoi në mënyrë sistematike dhunën e saj të pashembullt ndaj banorëve të pafajshëm të Camërisë.Mbreti i Greqisë, në unison me dhunën koloniale shovene të Musolinit dhe Hitlerit, ndërmorri një varg reformash administrative, posaçërisht për të përzënë shqiptarët prej vatrave stërgjyshore dhe për t’i kolonizuar ato treva me popullin helen.Fashizmi i cili po pushtonte çdo ditë e më shumë territore të reja e fashiti edhe atë luftë të shtetit shqiptar në mbrojtje të bashkëkombasve të vet.Diplomacia evropiane u gjend e papërgaditur dhe nuk mund të merrej me zërat e popujve të vegjël që shtypeshin e dhunoheshin, ndërsa harta e Evropës çdo ditë Caktonte kufij të rinj.Në këto kushte plaga e gjenocidit helen ndaj trevave të Camërisë vazhdonte të rishte gjak.

Bern-Zvicër

MES PATRIOTIZMIT DHE NACIONALIZMIT

April 1, 2013 by dgreca

Shkruan Eugen SHEHU/

Prurjet e kohërave të reja, në rrafsh të zhvillimeve botëkuptimore filozofike, sociale, etike, etj, ndonëse kanë ndikuar në pjekurinë dhe gjykimin e kombeve të ndryshëm, asesi nuk kanë mundur të realizojnë balanca simetrike të ideve me kahjen e lëvizjeve reale. Në mënyrë të veçantë, keqinterpretimi vazhdon të ekzistojë midis asaj që neve e quajmë patriotizëm dhe nacionalizëm, aq shumë të përfolur me këtë mijëvjeçar të ri.
Ndonëse flitet rëndom nëpër mediat e shkruara dhe ato vizive, është vështirë të kuptosh se kur bëhet fjalë për patriotizëm dhe kur për nacionalizëm, një gjë e tillë ndodh edhe në instancat më të larta të politikës. I shtyrë nga kureshtja, personalisht kam studiuar disa programe të partive politike shqiptare (brenda dhe jashtë shtetit amë) me ç’rast kam vërejtur se modelet dhe nocionet e nacionalizmit dhe patriotizmit keqkuptohen dhe serviren jo rrallë në mënyra qesharake dhe butaforeske. Ndërsa në programet e disa partive të majta madje dhe disa demokrate, jo vetëm që termi nacionalizëm nuk përmendet fare, për hir të qëndrimeve servile ndaj faktorëve europianë, por shpesh e anatemojnë atë.

PATRIOTIZMI – ATDHEDASHURIA

Një shpjegim i sipërfaqshëm gjuhësor do të na vinte sidoqoftë në ndihmë tani. Fjala patriotizëm vjen prej latinishtes “pater”, në shqip at’. Një sinonimi llogjike e kësaj fjale të huaj është padyshim fjala “atdhedashuri”, e përdorur nga shqiptarët qysh herët. Sidoqoftë, pa marrë përsipër të futemi në rrafshe linguistike, unë mendoj se gjerësia me të cilën mund të përfytyrohet shprehja e fjalës “atdhedashuri” është e jashtëzakonshme. Në vetë konotacionin shpirtëror të shqiptarëve, me anë të kësaj fjale, nënkuptojmë jo vetëm dashurinë për atdheun, por gjithçka që lidhet me të: trojet, kufijtë, shtëpitë, të afërmit tanë e gjithçka tjetër. Pra, në rastin konkret, atdhedashuria nuk mund të konsiderohet si një nocion statik, përkundrazi është realisht një ndjenjë kaq e madhe dhe e fuqishme saqë mund të përcillet nga gjenerata në gjeneratë, duke u rritur sipas vizionit të ortekut të dëborës që zbret nga mali. A shquhemi ne shqiptarët për këtë ndjenjë? Mendoj se po. Pa dashur të hulumtoj në historinë e lashtë tonë, do të sillja shembullin e shkëlqyer të kryetrimit, Gjergj Kastrioti-Skënderbeu. Është dokumentuar tanimë historikisht se, falë dhuntive të tij ushtarake, heroi ynë kombëtar mundi të ngjitej në shkallët më të larta të karrierës në Portën e Lartë. Por malli për atdhenë u ngrit mbi hierarkinë ushtarake dhe ai ngarendi drejt viseve arbërore për të shkruar më pas epopenë më të lavdishme të kombit. Pothuaj pesë shekuj më pas, Shqipëria u gjend sërisht në udhëkryq. Fjala ishte për vetë ekzistencën e saj, ngase fqinjët ishin përgatitur ta copëtonin dhe barbarisht ta ndanin pjesë-pjesë. A nuk ishin gati 70 përqind e atyre që shpallën pavarësinë më 28 nëntor 1912, burra që kishin ofiqe të mëdha në perandorinë osmane? Ata braktisën karriera dhe ofiqe, të përvëluar nga dashuria për vatanin, dhe treguan me vepra se çfarë qenë të zotë të bënin. Vepra madhore e vëllezërve Frashëri, ajo e Faik Konicës, Mit’hat Frashërit,Ahmet Zogut, Dhimitër Beratit, Xhafer Devës, Fuat Dibrës, Rexhep Mitrovicës,Mehmet Pashë Dërrallës, Luigj Gurakuqit, Shtjefën Gjeçovit, Patër Fishtës, Isa Boletinit e qindra të tjerëve, mbetën padyshim monumente të përjetshëm të atdhedashurisë. Ende sot, në këtë mijëvjeçar të ri, ka qindra e mijëra shembuj të kësaj ndjenje të fuqishme që na lidh me atdheun, ç’ka më bën të rikujtoj shpesh thënien e mençur të Gëtes se “patriotizmit askurrë nuk i ikën koha”. Luftërat e shkëlqyera të tre UK-ve dhe qindra e qindra patriotëve të ramë në altarin e lirisë nga trojet etnike shqiptare, pa dyshim se janë vlera më e lartë e moralit, kulturës dhe traditës sonë kombëtare. Tjetër është, si temë më vete, se sa dhe si ka dështuar patriotizmi politik shqiptar, nga arsye më të ndryshme e në veçanti nga servilizmi dhe puthadorësia ndaj diplomacisë perverse ndërkombëtare, e cila vazhdon me avazin e vjetër të përbuzjes së vlerave historike, kulturore e kombëtare të kombeve të tjerë, e në veçanti të kombit shqiptar. Patriotizmi shqiptar mbetet i gjallë dhe rezistues ndaj kësaj dukurie dëmprurëse për kombin dhe atdheun etnik shqiptar.

NACIONALIZMI RACIONAL SHQIPTAR DHE SËMUNDJA SHOVENE SLLAVE

Sa jemi ne shqiptarët nacionalistë? Le të përsijasim shkurtimisht rreth kësaj ideje. Kur thamë më sipër se patriotizmi shfaqet në çdo rast si ndjenjë, atëhere çfarë kohezioni ruan ai me nacionalizmin? Për hir të së vërtetës, vlen të thuhet se edhe termi nacionalizëm nuk vjen nga burimet shqipe. Së pari, ai gjendet në burimin latin “nation”, e mandej duke evoluar shumë pak, pothuaj në këtë trajtë, takohet edhe në gjuhët romake. Në mënyrë të përgjithshme mund të thuhet se përkundër termit patriotizëm, si ndjenjë nacionalizmi (në shqip kombëtarizmi), është një doktrinë që rreket jo vetëm të shpjegojë këtë ndjenjë por edhe ta sendërtojë atë, duke interpretuar në mënyrë filozofike, sipas rrethanave dhe realiteteve të ndryshme. Nisur nga faktet e shumtë të historisë së popullit tonë, nga burime të etnogjenezës dhe zhvillimet dramatike deri në ditët e sotme, unë besoj se ne shqiptarët përgjithësisht jemi të prirur në kahjen e një nacionalizmi racional. Është tjetër gjë të bësh llogari se çfarë kemi fituar dhe çfarë kemi humbur ne, duke u rrekur t’i përmbahemi këtij lloj nacionalizmi, kësaj shprehjeje më të pastër dhe moderne të tij. Instikti i vetpërmbajtjes ka një bashkekzistencë të justifikuar në zhvillimin e ndjenjës sonë kombëtare, dhe kjo ka patur arsyet e veta. Së pari, vlen të shohim rastin e shthurjes së perandorisë otomane dhe famëkeqin Traktatin e Shën Stefanit. Ngase klasa feudale shqiptare e parapa rrezikun e copëtimit, duke shfrytëzuar ndjenjën foshnjore të kombëtarizimit, u ngrit menjëherë në këmbë. Lidhja Shqiptare e Prizrenit ishte përgjigja flakë për flakë që ne i jepnim opinionit ndërkombëtar. Ç’ndodhi në të vërtetë? Lidhja u shtyp me zjarr dhe hekur, ndërsa viset shqiptare në Mal të Zi iu bënë dhuratë të tjerëve. Po kështu ndodhi edhe në vitin 1913. Historia ripërsëritej duke gjymtuar dhimbshëm troje të tjera. Shqiptarët e ngritën zërin fort, rrëmbyen armët, derdhën gjakun e tyre por e mbramja u plotësua vullneti i të tjerëve, i fqinjëve tanë dinakë. Po ashtu, edhe në vitet që rrodhën më pas, shqiptarët të trysnuar nga ideja e pazareve të tjera mbi tokat e mbetura, ndërtuan llogore dhe në dhjetëvjeçarë jetuan brenda tyre, duke bërë kësisoj të mundur kushtëzimin gati biologjik të instiktit vetëmbrojtës. Në lindjen dhe sendërtimin e nacionalizmit racional, tek shqiptarët kanë luajtur rol edhe trillet e fatit historik.. Në këtë mënyrë, që kur Fuqitë e Mëdha të Europës janë ulur për të parën herë në tavolinë e deri më sot, ato e kanë parë Shqipërinë si një mall pa zot, të gatshëm ta copëtojnë për të përmbushur orekset shovene të vasalëve të tyre në Ballkan. Duke na munguar përjetësisht përkrahja, ne jemi përpjekur që kufijtë tanë tokësorë të mos rrudhen më, duke fashitur në shumë raste në subkoshiencën tonë vullnete të shumtë vetëm e vetëm që të mos shuheshim si komb. Është interesante të mendosh se nacionalizmi shqiptar, i ngjizur në rreziqe të mëdha, dhe në momente kyçe të fateve të vendit, nuk ka patur dhe nuk ka ende sot asnjë tipar të përbashkët me nacionalshovinizmin e fqinjëve tanë. I artikuluar më së shumti si një doktrinë social-politike dhe filozofike, nacionalizmi shqiptar ka tentuar realisht ndaj realiteteve që shfaqin vlera, duke shmangur çdo lloj shovinizmi apo racizmi. Njëkohësisht, duke qenë gjithmonë aktiv përballë shovinizmave dhe ekspansionizmit sllav, të cilët kanë përdorur çdo mënyrë e mjet për shkatërrimin dhe përmbysjen e vlerave tona historike e kulturore si dhe pushtimin e hapësirës sonë etnike gjeografike. Por krejt ndryshe është shfaqur nacionalizmi tek fqinjët e shqiptarëve, duke çuar jo rrallë në konflikte të armatosura dhe mëri në dhjetëra dhjetëvjeçarë. Tipari kryesor që i bashkon nacionalizmat e prodhuar në boshtin sllav Moskë,Beograd, dhe Athinë, është pikërisht fakti që ata e nisin historinë e kombeve të tyre jo nga komuniteti primitiv (siç bëjnë edhe popuj të tjerë në Europë dhe në botë), por pikërisht nga koha kur kanë lulëzuar si perandori-Bizantine. Paradoksalisht, jeta e këtyre kombeve fillon në kulmet e lavdive të shkuara, dhe ëndrra e tyre e madhe është të përfundojnë sërisht në ato hapësira të mëdha toke, anipse shtëpitë e tyre mund të ngrihen mbi varret masive të popujve të tjerë. Beogradi sistematikisht e ka fshehur faktin se kur fiset sllave kanë ardhur në Ballkan në shekullin e VII e që njiheshin si barbarë por edhe si bujqë, kanë gjetur banorë me një identitet të përcaktuar jo vetëm kombëtar por edhe social dhe kulturor. Ata gjetën në trevat e Kosovës së sotme dardanët, madje sipas burimeve dokumentare për shumë kohë përdorën në shkëmbime të ndryshme monedhën ilire. Por këto realitete nuk mund të pranohen nga psikika e sëmurë serbe. I.Rackoviç në librin e tij “Vendi i çmendur”, midis të tjerave, shkruan: “Ne serbët jemi pinjollët e Adamit, popullit me fat tragjik dhe hyjnor. Në zanafillën e identitetit tonë etnik ndodhet bashkimi mes qiellit dhe identitetit nacional”. Të njejtën tezë patën propaganduar edhe teoricienët hebrenj në kohëra të shkuara dhe kjo mund të ishte njëra nga shfaqjet e urrejtjes me anë të së cilës, në vitin 1943, Beogradi pushkatoi pa gjyq mijëra të tillë. Gjenerali serb Milan Nediç i shkruante Hitlerit ekzaktësisht: “Serbia është kombi i parë që ka arritur zgjedhjen e duhur. Kemi eleminuar 94 përqind të hebrenjve serbë”. sllavomaqedonasit e sotëm s’janë gjë tjetër, pos një përzierje identitetesh e kulturash të disa dhjetëramijëra sllavë kolonë. E theksoj fjalën kolonë ngase ata nëpër dhejtëvjeçarë të tërë, kanë dashur t’i largohen identitetit të tyre kombëtar, duke harruar se kanë ardhur në Ballkan në të njejtën kohë me serbët nga shkretëtirat e Azisë për një copë buke. Këta i përcakton saktësisht filozofi P.Mercier, kur thotë se “etnia është një grupim që rrjedh nga një stërgjysh i përbashkët, apo më e përgjithësuar që kanë të njëjtën origjinë, një kulturë homogjene dhe që flasin gjuhë të përbashkët”. Ndërkaq moria e botimeve, gojëdhënave, legjendave apo qëndrimeve kinse akademike të Shkupit, është përpjekur të krijojë ndër mendjet e maqedonasvesllav idenë e rrejshme se ata janë stërnipërit e Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Përçartja psikike e tyre shkon deri aty sa të kenë nostalgji për të gjitha tokat që dikur pati pushtuar Aleksandri i Madh, ç´prej Greqie deri në Egjypt dhe Iran. Të prirur prej delirëve të tillë ata e kanë të vështirë rikthimin në realitetet e këtij mijëvjeçari, ndaj manifestojnë shovinizëm e histeri gjithfarësh kur bëhet fjalë për të drejtat dhe liritë themelore të shqiptarëve etnikë, brenda kufijve të tyre politikë, dhe në trojet e veta arbërore. Gjeopolitika e sotme, duke analizuar nacionalizmat ballkanikë, trajton gjerësisht edhe shpirtin integral të ortodoksëve grekë. Militantizmi i këtij religjioni, prej kohësh ka ardhur duke u zhvilluar, aq sa, në kundërshtim me parimet demokratike të proceseve europianizuese, po sundon si një ideologji shtetërore. Panhelenizmi ende sot ruan në kujtesën e vet të sëmurë “Magna-Grecia”, hapësirat kulturore të së cilës shkonin deri në kufijtë e Azisë së Vogël. Madje e armatosur me ortodoksizëm pervers, Athina synon t´i pushtojë këto territore tanimë jo me kulturë, por me forca ushtarake. Nuk dua të ndalem gjatë këtu për çështjen e Vorio Epirit, çështje e cila nuk inkriminon vetëm disa qarqe të caktuara (siç flitet rëndom në Tiranën zyrtare) por krejt shoqërinë dhe shtetin helen. Këtë e ka dëshmuar dhe dëshmon deri në ditët e sotme etnocidi i tyre kundër shqiptarëve.

REFLEKTIMI KLASËS POLITIKE SHQIPTARE

Natyrisht, në kushtet kur nacionalizmi në Europën Juglindore sundohet nga agresiviteti, çdokush do të pyeste: Sa i vlershëm është nacionalizmi racional i shqiptarëve? Pikërisht vlen të përsijasim në mënyra sa më konkrete. Në racionalitetin e vetëdijes sonë kombëtare janë ndërthurur (jo në mënyrë të përkryer sigurisht) elementët e një tradite dhe bashkekzistence shekullore me fqinjët. Ne i kemi pranuar fqinjët sikundër janë, pa u bërë atyre historinë, pa u kujtuar se janë ardhacakë në këtë tokë, siç është fjala për sllavomaqedonasit në Shqipërinë Lindore,ose thënë në Maqedoninë Shqiptare. Po kështu i kemi pranuar dhe ndihmuar helenët në momentet kruciale të historisë së tyre kombëtare. Edhe ndaj pakicave vllehe, greke, bullgare apo maqedonase, ne kemi së paku një shekull që shquhemi për një integrim social të kënaqshëm. Ne s´i kemi parë askurrë këto pakica si prishës të vizionit të komunitetit etnik apo vatra të mundshme tensioni, sikundër paragjykohen shqiptarët etnikë në Beograd, Shkup dhe Athinë. Por nacionalizmi racional asnjëherë nuk duhet njehsuar me antishqiptarizmin. Kur në Maqedoninë shqiptare dhunohet jeta dhe ardhmëria e qindra mijra njerëzve, kur atyre u mohohen të drejtat themelore siç janë puna, shkolla, flamuri, kur falangat kriminale policore dërgohen natën për të vrarë shqiptarë të pafajshëm dhe për të gjitha këto Tiranaapo Prishtina zyrtare bëjnë ndonjë deklaratë të vakët, atëhere ky është antishqiptarizëm i hapur. Racionalizmi në vetëdijen tonë nuk mund të keqkuptohet kur hapur ai fyen vëllezërit e një etnie, të një gjaku, për më tepër në genocid shekullor siç është ishte rasti i Kosovës.. Të kërkosh me kushte një të drejtë që buron prej së drejtës së madhe, nuk ka asgjë të përbashkët me nacionalizmin racional. Është momenti që klasa politike shqiptare të reflektojë thellë, duke përkrahur pa asnjë paragjykim dhe rezervë idenë e kombit të bashkuar shqiptar në gadishullin e trazuar dhe të mbarsur me rreziqe të shumta.Tek e fundit Shqipëria Etnike,nuk presupozon pushtimin e territoreve të fqinjëve,përkundrazi kthimin e aytre teritorreve që ishin dhe mbeten përjetësisht shqiptare.Kjo pastaj rivrndoste ekuilibrat ballaknike dhe siguronte paqen dhe stabilitetin e përjetshëm në gadishullin Ilirik sotmë Ballaknik.Përderisa nuk rrishikohen vendimet famkeqe të Lo0ndrës së 1913-ës,natyrisht se do të gjallërojnë nacionalshovenizmat sllavo-helen,po ashtu nacionalizmi i ndershëm shqiptar,do të përkushtohet me sublimitetin e saj gjithmonë duke e shëndruar aspiratën në realitet,me të gjitha mjetet demokratike,ku dhe përdorimi i forcës në vetëmrojtje ashtë një mjet legjitim,sipas parimeve të demokracive botërore.

Bern-Zvicër

ABAZ ERMENJI- PUSHKË E PENDË PËR SHQIPËRINË ETNIKE(1913 – 2003)

March 28, 2013 by dgreca

Shkruan Eugen SHEHU/

Historitë e kombeve,janë në vetvete historitë e njerëzve të shquar të tij. Këto histori mbeten të pavdekshme,pothuajse të përjetshme duke u përcjellë nga brezi në brez, pikërisht sepse mbrohen me jetën,mendimin dhe veprën e burrave të shquar të vet.Në këto histori plazmohen jo vetëm të vërtetat e mëdha por edhe dramat dhe emocionet e mëdha,luftërat dhe përpjekjet, klithmat e nëntokës dhe gjurmë te vetëtimave në qiej. Një dimension i tillë do të përcillte të 90-të vitet e Abaz Ermenjit deri para pak viteve,kur ai do të mbyllte sytë përgjithmonë.Jeta mendimi dhe vepra e tij, gjithsesi do të mbeten të shenjta për të gjithë ne,pasi ato nën simbiozën e një bashkimi organik iu blatuan kurdoherë ardhmërisë shqiptare. Një jetë e jetuar vetëm me dashurinë e madhe për kombin, është e denjë të vendoset në piedestalet e nderit të këtij kombi.

Abaz Ermenji lindi më 24 dhjetor 1913,në fshatin e vogël e të largët të shtetit amë, në Gërmenj,midis maleve e krojeve të Skraparit e Gramshit. Midis atyre pyjeve e legjendave të kaçakëve shqiptarë,Abazi i vogël do të hidhte shtat me të vetmen ëndërr të bëhej kaçak,tëhidhte pushkën në krahe të luftonte çdokëmbë të huaji në viset etnike shqiptare. Prindëri u kujdesën që djali i tyre të shkonte në shkollë dhe ai mësimet e para doti merrte në shkollën pranë fshatit, në vitin1920. Qielli shqiptar flakëronte prej vetëtimave .Duhe shporrur italianin ga Vlora. Me qindra ishin edhe burrat nga Skrapari të cilë trrëmbyen armët dhe zunë kodrat e Vlorës.Kështu ndërsa mendimtarët shqiptarë përpiqeshin në Paris e gjetkë, për t’umbushur mendjen Fuqive të Mëdha të Evropës , se kufijtë shqiptarë nuk mund të cënohen mëtej , trimat në shtetin amë kanë rrëmbyer armët.Së toku me burrat e Ermenjit tëlargët, kaqenë edhe i jat i i Abazit tëvogël.Kur ai u kthye fitimtarë nga Vlora, e mori Abazin dhe e ngjiti lartë në Teqenë e famshme të Kulmakut në atë strehë trimash e burrash të vërtetë Babai i teqesë bektashiane, duke parë se si ndriqonin sytë e djaloshit 8 vjeçar nga Ermenji e mor pranë vetes duke pyetur ; Çfarë do të bëhesh kur të rritesh? -Kaçak!-Po pse nuk bëhesh mësues ?-Se dua të çliroj Atdhenë!
Burrat nuk kishin qeshur. Burrat ndjenin dhimbje për Kosovën, Çamërinë dhe Maqedoninë Shqiptare ndaj u vinte mirë që kjo dashuri e shenjtë përcillej nga gjenerata në gjeneratë . Abaz Ermenjii qe lutur të jatit që nëse do të shkonte sërish në Vlorë, ta merrte me vete dhe atë. Ndërsa vite më vonë lidhur me këtë luftë penda e mençur e tij do të shkruante: “Pasi krisi topi i Italisë,shqipot u hodhën në sulm më 5 Qershor të rreptë si breshëri , dhe i kapën një nga një postkumandat dhe pozicionet e jashtme të italianëve.Por këta u mbyllën brenda vijave të fortifikuara duke u mbrojtur me anë të mjeteve dhe të armatimit të rëndë. Morali i tyre u trondit që në fillim, sepse shqiptarët sulmuan befas dhe nga të gjitha anët menjë guxim të atillë që italianëve siukishte vajtur nëpërmend. Luftime heroike ngjajtën në Kotë, ku fshatarët trima të komanduar prej Ahmet Lepenicës u hodhën mbi tela duke vënë guna përsipër dhe iu hynë kazermavet brenda.Po në atë mënyrë u muarrën të gjitha pozicionet e forta të italianëve , Gjormi, Llogaraja , Tepelena, Drashovica. Në Tepelenë lufta vazhdoi e rreptë gjatë pesë ditëve,por me fuqitë që erdhën prej krahinave rreth e qark dhe disa qindra burra që komandonte Ali Këlcya u lirua më në fund edhe qyteti i Ali Pashës. Komisioni ushtrak shqiptar ngrehu qendrën e tij në Drashovicë. Komiteti i “Mbrojtjes Kombëtare” i kërkoi edhe një herë gjeneral Piacentinit dorëzimin e Vlorës. Mbasi ky nuk dëgjoi,uvendos që të sulmohej qyteti. Natën duke u gdhirë 12 qershori u hodhën si shqiponja mbi bregoret e Babicës në qafën e Koçiut,në fortesën e Kaninës dhe fitorja e tyre u vulos në ullishtat e Vlorës me gjakun Selam Musajt” (Abaz Ermenji“ Vendi që zë Skënderbeu në historinë e Shqipërisë” botim i Komitetit “Shqipëria e Lirë ”në mërgim vitit 1968, faqe 377 )

Në fillim të viteve 20-të në shekullin që lamë pas,Abaz Ermenji vazhdon mësimet në gjimnazin e qytetit të Shkodrës ku për hirë të sëvërtetës duhet thënë se gjimnazi në fjalë ishte shndrruar në vatër të lëvizjes kombëtare shqiptare. Idetë që shpalosnin aty mësuesit shqiptarë për ti përcjellë tek gjeneratat e reja,përpiqen të artikulonin zgjimin e një fryme demokracie e prosperiteti në vetëdijen nacionale. Reformat arsimore të udhëhequra mençurisht prej ministrit të athershëm Mirash Ivanaj synonin të edukonin breznitë,së pari me dashurinë e shenjtë të trojeve etnikë shqiptarë. Abaz Ermenji do të edukohej e mëkohej pikërisht me këtë dashuri, duke qenë i bindur se vetëm
bashkimi i tokave të ndara shqiptare do të ishte ardhmëria e lume e kombit tonë. Në të njëjtën kohë rezultatet e larta të Ermenjit në gjimnazin e Shkodrës e detyruan shtetin shqiptarë të asaj kohe, ti akordonte djaloshit nga Ermenji i largët, bursë për të vazhduar studimet e larta në Francë.
Në Sorbonë, Ermenji nis studimet në fakultetin e letërsisë. Studimet do ta tërhiqnin së tepërmi dhe do të fitonte shumë shpejt admirimin dhe simpatinë e profesorëve francezë. Por sa më shumë mrekullohej prej historisë së letrave frënge, aq më shumë ideja kombëtare shndrrohej në forcë lëvizëse brenda tij. Në vitin 1933 i takon të njihet rastësisht me atdhetarin e shquar Mehdi Frashëri. Ky duke qenë ekspert i shkëlqyer në fushën e të drejtave ndërkombëtare, ishte dërguar aty nga vetë Mbreti Zog, për të marrë pjesë në debatin me përfaqësuesit e qeverisë greke, lidhur me dëbimin e shqiptarëve etnikë nga Çamëria, për në Anadoll. Studenti Ermenji do të mësonte nga goja e Mehdi Frashërit, jo vetëm tragjedinë e dhimbshme të banorëve të Çamërisë, por edhe të kaluarën e lavdishme të arvanitasve të djeshëm, të cilët i patën falur pavarësisë së Greqisë dhjetra mijra zemra shqiptare,ndërsa tani nëpërkëmbeshin për turp. Në kujtimet e tij, Mehdi Frashëri shkruan se i vetmi student shqiptari cili ishte i pranishëm në bisedimet e replikat e ashpra tonat me grekët, ishte Abaz Ermenji.Pamvarësisht se protokolli i bisedimeve e ndalonte studentin e letërsisë të fliste, unë e shihja në ndonjë rast se si i ndizeshin sytë nga zemërimi e urrejtja.Mbas mbarimit të studimeve në Sorbonë, Abaz Ermenji merr titullin “Akademik licencie as lettres” dhe dërgohet në Liceun francez të Korçës për të dhënë mësim. Nxënësit shqiptarë të këtij liceu, mbajnë mend mirë mësuesin e rreptë të letërsisë franceze, i cili dinte mjaft mirë dhe fliste rrejdhshëm edhe për letërsinë dhe sidomos historinë e Shqipërisë. Por këta nxënës nuk do të harrojnë kurrë profesorin e tyre,Ermenjin, në demostratën e organizuar në Korçë, më 28 nëndor të vitit 1939, i cili me flamurin kombëtar në
duar u printe nxënësve të vet duke kënduar vargjet e famshëm të këngës “Për Mëmëdhenë!” Ka qenë kjo arësyeja që vetëm katër ditë pas kësaj demonstrate,autoritetet italiane të pushtimit e arrestojnë Abaz Ermenjin dhe së bashku me Safet Butkën, Stavro Skëndin, Llazar Fundon, Selman Rizën, Fazlli Frashëri etj, i dërgojnë në burgun e Barit. Disa muaj më pas,duke i paraparë si element turbullues të regjimit të vendosur, gjykatat italine i internojnë këta burra në ishullin famëkeq të Ventotenës. Por vuajtjet aty nuk mundën ta ligështonin shpirtin e paepur të nacionalistit të madh. Prej Ventotene, Ermenji ndjek me vëmendje ngjarjet e trazuara në Evropë dhe parasheh në krejt këto trazime lëvizjet e mundshme të shqiptarëve drejt lirisë dhe prosperitetit të tyre.
Në vjeshtën e vitit 1941, ka qenë Mustafa Kruja, e cili ka detyruar palën italiane të çojë në Shqipëri dhjetra nacionalistë të ndershëm të cilët kishin mbushur burgjet italianë. Abaz Ermenji shkon së pari për tu shmallur me prindërit dhe dy javë më pas, në nëndorin e vitit 1941, takohet me Skënder Muçon, Hysni Lepenica dhe Safet Butkën. Midis këtyre burrave të shquar të Shqipërisë së jugut lidhet besa për të organizuar popullin e për tu hedhur në veprime luftarake konkrete kundër pushtuesve italianë. Në pranverën e vitit 1942, Ermenji thirret në Tiranë nga kreu i nacionalistëve shqiptarë Mid‘hat Frashëri dhe së bashku me Skënder Muçon e Zef Palin, përcaktojnë
në mënyrë përfundimtare veprimet luftarake e politikë sipas Dekalogut të Ballit Kombëtar. Ky Dekalog do të mbetet për burrin nga Ermenji, bibla e përjetshme deri në çastet e mbramë. Një prej pikave të këtij dekalogu parashihte çlirimin e trojeve shqiptare etnike nga thundra e huaj dhe vetvendosja sipas parimeve të Kartës të Gjenevës. Në këtë pikë, po realizohej profecia e tij, kur në moshën 7 vjeçare i thoshte babait të teqesë së Kulmakut se “do të çliroj Kosovën!”Abaz Ermenji, 30 vjeçar i doktoruar në Sorbonë në fushën e letrave, i apasionuar pas letësisë dhe historisë shqiptare, tani do të kalërojë nëpër jugun e Shqipërisë dhe së bashku me Muharrem Kapllanin, Tefik Çfirin ,Maliq Dusharin, Pasho Kolanecin dhe Nezir Muzhaqin në dimrin e vitit 1942-1943 do të ndërmarrin një varg luftimesh kundër forcave italiane. Pushka e nacionalistëve të Shqipërisë së jugut do të shkrepte për lirinë e shenjtë në Vlorë, Mallakastër, Tepelenë,Përmet, Skrapar, Kolonjë e Starovë. Profesori i dikurshëm i liceut të Koçës ishte vënë tani me radhët e para të këtyre formacioneve luftarake. Atdheu mbrohej me pushkë dhe pendë. Trimi i bën të dyja edhe
pushkën edhe pendën. Një varg dokumentesh italianë,na bëjnë me dije rreth luftimeve të ashpra të forcave të tyre me ato nacionaliste të komanduara prej Ermenjit, sidomos në vitin 1943. Këto beteja do të mbeteshin shëmbuj të shkëlqyer të historizmit në historinë e luftrave të kombit tonë.I orientuar drejt një civilizimi perëndimor, Abaz Ermenji do të bënte çmos të ndalonte gjakderdhjen e kotë midis shqiptarëve, sidomos midis nacionalistëve dhe komunistëve. Ai do të dinte të falte kurdoherë,kur fjala ishte për realizimin e ëndrrës së kahershme Shqipërisë Etnike. Rreth kësaj tragjedie më vonë ai do të kumtonte: “Balli Kombëtar ishte ndën kryesinë e Mid‘hat Frashërit, udhëheqës i provuar që përfaqësonte traditën e vërtetë nacionaliste dhe aspiratat e drejta të kombit shqiptar. Balli Kombëtar mundohej t‘i tregonte popullit se si qëndronte e vërteta se si paraqitëshin problemet dhe mundësitë e tij dhe si parashihej e ardhmja e Shqipërisë. Kurse partia komuniste i tregonte ëndrra fantastike, përralla fëmijësh, dhe gënjente në mënyrën më të paturpshme duke i thënë së bardhës “e zezë” dhe së zezës “ e bardhë”. Balli Kombëtar që mundohej të ruante kasollen e bujkut dhe të kursente deri pikën e gjakut shqiptar-prandaj e godiste armikun nëpër vende ku s‘mund të dëmtohëshin shtëpia dhe popullsia civile-ishte gjithmonë në kundërshtim me taktikën e komunistëve të cilët quanin “luftë” disa pushkë që hidhnin mbi forcat fashiste nëpër qendrat e populluara,me qëllim që armiku të bënte për hakmarrje djegjen e vrasjen në masë mbi popullin rreth e qark, se ashtu mund të shtohej numri i “proletarëve”, i të arratisurve që do të shumonte rradhët komuniste. Një tjetër problem që e vinte Ballni Kombëtarë në kundështim të papajtuarshëm me Partinë Komuniste ishte çështja e Shqipërisë Etnike. Dihet se Kosova dhe Çamëria kishin qenë shkëputur nga zgjedhja Jugoslave e greke prej fuqive të Boshtit, dhe se bashkimi i tyre me Shqipërinë nuk mund të quhej çështje e rregulluar. Balli Kombëtar ishte i pari që e kuptonte atë punë,dhe çlirimin e këtyre krahinave nuk e lidhte me rrethanën e një fitoreje të përkohshme të Gjermanisë naziste, por me të drejtën e vetvendosjes së popujve që mbahej si parimi themelor i Kartës së Atlantikut,shpallur prej Rosvelt-it dhe Churchillit më 14 Gusht 1941. Që popullsia e Kosovës edhe e Çamërisë, të ishin në gjendje për ta kërkuar dhe për ta mbrojtur atë të drejtë, duheshin organizuar dhe ndihmuar prej vëllezërve të tyre të Shqipërisë politike. Nëpër këtë rrugë e kuptonte Balli Kombëtar çlirimin e atyre krahinave dhe kjo ishte lufta që ky desh të bëntepër Shqipërinë Etnike”.(Abaz Ermenji “Vendi që zë Skënderbeu në Historinë e Shqipërisë” botim i Komitetit “Shqipëria e lirë” në mërgim 1968, faqe463-164).
Kapitullimi i ushtrisë italiane në shtatorin e vitit 1943 u duk se do të ndryshonte fatet e shqiptarëve të lidhur luftërash të pandërprera. Por në horizontet shqiptare u dukën ushtritë gjermane, të cilat ndonëse në qëllimet strategjike nuk përfshinin pushtimin e shtetit amë shqiptar, sidoqoftë nuk mund të mos kishin pasoja në trazirat ballkanike dhe ato evropiane. Pikërisht në atë shtjellë të fuqishme ngjarjesh, do të shfaqej dimensioni atdhetar i Abaz Ermenjit i cili do të prirej kurdoherë nga shqiptarizma. Në momentin kur klika komuniste e Tiranës, e udhëhequr nga Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha, urdhëroi të hapej zjarr i fuqishëm kundër nacionalistëve shqiptarë të cilët kërkonin Kosovën, Abaz Ermenji duke ruajtur formacionet e veta, iu shmang sa më shumë kësaj lufte.Në ndikimin e drejtpërdrejt dhe të mëdh të Mid‘hat Frashërit, burri i shquar i Ermenjit do të mund të ndalte flakën e luftës vëllavrasëse në Shqipëri, aq sa mundëte për të përcjellë në rreshtat e luftëtarëve nacionalistë, mesazhin e madh se Shqipëria është e shqiptarëve dhe jo e ortodoksve serbosllav apo grekë.Dhe kur lufta kundër gjermanëve po përfshinte shumë vise të Shqipërisë, duke i dhënë Evropës të kujtohej se nacionalizmi i kulluar shqiptar nuk kishte asgjë të përbashkët me nacionalsocializmin e Hitlerit, Abaz Ermenji ndërmerr një varg aksionesh kundër forcave gjermane, sidomos në Shqipërinë e Mesme. Pamvarëisht se historiografia shqiptare e ideologjizuar e ka lënë qëllimisht në harresë kët fakt, kjo nuk parakupton në asnjë moment parullën famëkeqe sipas së cilës Ermenji ka bashkëpunuar me armikun” Unë do të doja t‘iu sillja lexuesve tanë, vetëm një pasazh të shkurtër të librit të Julian Amerit,të këtij misionari britanik i cili kajetuar në vitet 1943-1944 në Shqipëri. Pos të tjerave ku autori shkruan: “ Me shpirt reformator, Abaz Ermenji gjente një farë shpëtimi në luftë, kundër komunizmi dhe pikërisht, për faktin që Balli Kombëtari ofronte një alternativë të tillë, Ermenji nuk e kursente as veten as njerëzit e tij. Mid‘hati dhe Abas Ermenji kishin ardhur si delegatë politik dhe ushtrak të Ballit Kombëtar për të na informuar zyrtarisht se gjithë Komiteti i tyre Qëndror ndodhej tani në mal dhe se kishin vendosur të fillonin operacionet kundërgjermanëve,qyshditënenesërme.AbazErmenjipërgatitej të fillonte betejën në një pritë në rrugën Tiranë-Shkodër ndaj, kërkoi që t‘i jepnin një oficerë britanik, për të parë qëndrimin e njerëzve të tij dhe për të vërtetuar rezultatet e aksionit. Ne pranuam përnjëherësh kërkesën e tij dhe Mereti u zgjodh si oficer ynë ndërlidhës pranë forcave të Ballit Kombëtar. Ditën e nesërme Abaz Ermenji zuri pritë ashtu siç ishte vendosur dhe, me një forcë prej dyqind burrash sulmuan papritmas një autokolonë gjermane të përbërë prej dyzetë kamionësh. Mereti na lajmëroi pastaj se tre kamiona ishin djegur, tetëmbëdhjetë plaçkitur dhe dëmtuar, tetë motoçikleta u shkatërruan dhe më tepër se tridhjetë gjermanë kishin mbetur t ëvrarë”. (I.Amery “Bijtë e Shqipes” shtëpia botuese“LumoSkëndo”Tiranë2002,faqe329-330)
Në nëndorin e vitit 1944, atëherë kur në Shqipëri vendosej pushteti i bolshevikëve ortodoks rusë, Abaz Ermenji do të shpallte përpara prijësve të nacionalizmit shqiptarë kredon e tij:”Pushkën nuk do t‘a lëshojmë, kush të dojë le të ndjekë!” Ç‘prej atij momenti e deri në vitin 1946, plot dy vjet me radhë,në bashkëpunim të ngushtë me vëllezërit Kazazi, Abaz Ermenji do t‘i bashkangjitej lëvizjes antikomuniste shqiptare, duke u shndrruar në interpret të aspiratave kulmore të popullit të vet për liri e demokraci.Luftimet në Bajzë e Koplik, në Postribë e Shalë, Orosh e Peshkopi, në Çerem e Golaj, do të ushëhiqeshin trimërisht nga Abaz Ermenji, i shpallur “kriminel lufte” prej regjimit komunist të Tiranës. Paradoksi qëndron në faktin se shpallej “bashkëpunëtor i italianëve dhe gjermanëve” pikërisht ai nacionalist i cili pat marrë titujt akademikë francezë, duke luftuar me armë në dorë, për vite të tërë, kundër italianëve dhe gjermanëve.Në vjeshtën e vitit 1946, atëherë kur repartet e divizionit të Mbrojtjes së Popullit po digjnin shtëpitë e Skraparit e Kolonjës ( pasi aty ish
strehuar Abaz Ermenji) nacionalisti i madh vendos të hidhet në Greqi. Ç‘prej vitit 1946-1949 Ermenji do të vuaj nëpër kampet famëkeq të Greqisë, madje jeta e tij do të virej në rrezik nga komunistët grekë. Ka qenë sigurisht ndërhyrja e angloamerikanëve me ç‘rast Abaz Ermenji dërgohet në Itali, posaçërisht për t‘u vënë në krye të forcave antikomuniste shqiptare në mërgim. Aty sërish fiton dimensioni i vet human, për t‘u rrethuar të gjithë në frontin antikomunist, pavarësisht se çfarë partie përfaqësoje apo çfarë ideje shpalosje.Viset etnike shqiptarë do të shërbenin kurdoherë për burrin e Ermenjit ashtu si konstelacione yjore që u rrëfenin në lashtësi udhën, detarëve trima. Edhe në vitin 1954 kur Abaz Ermenji viret në krye të Komitetit Kombëtar Demokrat “Shqipëria e Lirë” në Paris,vizioni për Shqipërinë Etnike do të mbetej i pandryshueshëm për të. Në mjaft takime, konferenca, biseda me politikanë të shquar perëndimorë, Ermenji do të përcillte idenë se një Shqipëri Etnike është faktor stabiliteti në Ballkan ose në të kundërt, një Shqipëri e copëtuar do të reflektonte një nënqiell të trazuar ballkanik për decenie të tëra.I ftuar nga organizma të paqes në Evropë e SHBA,profesor Abaz Ermenji do të kontribuonte duke rrëfyer se komunizmi kjo sëmundje e urryer për shqiptarët nuk kishte asgjë të përbashkët me kontinuitetin shpirtëror të bashkëkombasve të vet, përkundrazi ishte instaluar atje përmes lumenjve të gjakut të derdhur midis vëllezërve të një nëne. Ai do të merrte në New York dekoratën “Ajzenhaur” dhënë nga Presidenti i SHBA për luftën dhe përpjekjet e pandërprera kundër komunizmit.Por energjitë e këtij burri nuk mund të gjenin paqe edhe pas këtyre nderimeve, të vetmet që i bëheshin një shqiptari. Në kuvendin me rastin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në New York pos të tjerave professor Ermenji do të kumtonte: “Duhet të themelojmë një shtet shqiptarë të plotë që të jetë një faktorë përparimi dhe paqeje krahas me popujt e tjerë të Ballkanit. Në Shqipërinë politike dhe jashtë saj kemi sot afro pesë milionë shqiptarë që kanë një vetëdije kombëtare shumë më të zhvilluar se e kishin në kohën e Lidhjes së Prizrenit. Që e shikojnë me helm në zemër se Prizreni e Shkupi qëndrat e Shqipërisë së atëhershme nuk bëjne pjesë në Shqipërinë politike të sotme. Këta shqiptarë nuk do t‘i lëshojnë kurrë armët nga dora derisa të gjithë bijtë e kombit të mblidhen nën një atdhe të përbashkët. Me të gjitha mjetet brutale që përdorën armiqtë tanë, drita jonë nuk do të shuhet kurrë sepse nuk shuhet shpirti i një kombi. Jemi regjur me të gjitha vuajtje dhe përpjekjet prandaj vullnetin tonë s‘ka forcë që e thyen. Do të luftojmë të papërkulshëm derisa të kemi frymë dhe kanë për ta vazhduar luftën
të papërkulshëm ata që vijnë pas nesh. Drita jonë dhe armët tona do të shkojnë dorë më dorë, populli do e luftojë brez pas brezi gjersa parimet që vuri Lidhja e Prizrenit të bëhen realitet, derisa i tërë kombi shqiptar, kombi më i vjetër në Ballkan, të bashkohet në një shtet të plotë, në një shtet të lirë, që ta drejtojë vetë jetën e tij dhe të bëhet zot i fateve të tij”. (Marrë nga fjalimi me rastin e 100-vjetorit të Lidhjes së Prizrenit” New York, 24 qershor 1978).

Nga fundi i viteve 80-të, të shekullit që lamë pas, kur e kam takuar për së pari profesor Abaz Ermenjin në Paris, më ka habitur jo vetëm kthjellësia e tij politike, por sidomos energjitë e mëdha dhe guximi për t‘i shkuar deri në fund ëndrrës së rinisë të tij,bashkimit të trojeve shqiptare. Në zhvillimet e reja evropinae, nacionalisti i madh, parashihte jo vetëm rrëzimin e komunizmit, si sistem i kalbëzuar ekonomik por edhe një frymë lirie e demokracie, ç‘ka nënkuptonte parashtrimin e ideve të Shqipërisë Etnike.Gjithashtu në fillim të viteve 90-të, Abaz Ermenji do të virej në krye të punëve të mëdha, për rikrijimin e Partisë “Balli Kombëtar” si në shtetin amë ashtu edhe në Evropë e ma gjërë. I fundmi nacionalist i madh i cili e pa Shqipërinë të lirë prej telave me gjemba të komunizmit, gjatë këtyre viteve u përpoq me mish e me shpirt, jo vetëm të evokonte të kaluarën e lavdishme të nacionalizmit shqiptar, por edhe të provonte se idetë e mëdha të Ballit Kombëtar, kanë qenë dhe mbeten tejpamëse deri në këto vite të milleniumit të ri. Ato ide mbijetuan dhe përcillen
ende sot, pasi janë shpresa e krejt shqiptarëve, kudo ku ata jetojnë në çdo çep të globit.Në kulmin e vrasjeve dhe dhunimeve serbe në marsin e vitit 1999, Abaz Ermenji kryetar i Partisë “Balli Kombëtar”, nëpërmjet adresës elektronike të tij në internet do t‘u drejtohej bashkëkombasve të vet:
“Thirrje gjithë shqiptarëvet!Sikurse e parashikonim serbët po zhdukin me rrënjë popullin e Kosovës duke vrarë burrat dhe duke hedhur jashtë kufijve gra, pleq e fëmijë në kushtet më barbare që mund të mendohet kanë shpërngulur gjer tani prej vatrave të tyre lart nga 1 000 000 frymë që banonin në ato vende qysh nga koha e ilirëve. Iu kanë marrë gjithçka kishin, iu kanë djegur shtëpitë, fshatrat dhe qytetet, i kanë hedhur në rrugë pa i lejuar të merrnin me vete as një copë
bukë. Prej këtyre, mbasi kanë kaluar ditë e net nëpër pyje me dëborë, më se 200.000 kanë ardhur në Shqipëri.Të tjerë kanë hyrë në Maqedoni dhe Mal të Zi, ku po heqin të gjitha të zezat. Të tjerë fshihen akoma në pyjet e Kosovës pa ushqim dhe veshmbathje.Jam kryelartë që po bën ç‘është e mundur për t‘i ndihmuar këta të mjerë, duke i marrë nëpër familje dhe duke e ndarë me ta kafshatën e bukës. Ky është një zgjim i ndjenjës kombëtare, një dashuri e hovshme për
Shqipërinë.Por duhet të bëjmë më shumë se kaq. Duhet të bëjmëtë gjitha përpjekjet tona, duhet të japim tërë ndihmën tonë për çlirimin e Kosovës dhe kthimin e këtyre vëllezërve të mjeruar në vendin e tyre. Kosovën duhet ta çlirojmë me doemos, ose duhet të vdesim të gjithë.
Një gjëmë kaq e rëndë sa kjo rrallë herë e ka goditur kombin shqiptar. Duhet ta përballojmë me guxim burrash.Ka të ngjarë që fuqitë e NATO-s të zbresin në tokën e Kosovës. Por tani për tani duhet t‘i japim tërë ndihmën tonë Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Iu bëj thirrje të gjithë atyre kosovarëve që janë anëtarë të Ballit Kombëtar të bahskohen me UÇK-në. është koha o sot o kurrë, të sakrifikojmë gjithçka për Shqipërinë dhe për shpëtimin e kombit Shqiptar.Për çlirimin e Kosovës, “autonomia” e kosovarëve nuk do të ketë më asnjë kuptim, sepse këta nuk mund të jetojnë në një kuadër me Serbinë që po kërkon t‘i shfaros me rrënjë. Kosova do të bëhet e pavarur. Duhet të luftojmë dhe të punojmë të gjithë në këtë drejtim.Duhet ta mbajmë të bashkuar popullin e mërguar të Kosovës që të kthehet në vartrat e tij mbasi të çlirohet toka kosovare, nuk duhet të pranojmë asnjë ndarje të asaj toke që ka qenë përjetësisht e shqiptarëve. Mundohuni burra e gra ta arrijmë këtë qëllim të lartë kombëtar. Sepse vetëm atëhere do t‘i kemi kryer detyrat tonat të shenjta dhe do ta kemi ndërgjegjen të qetë.Abaz Ermenji” (Gazeta “Balli i
Kombit”, Tiranë 11 mars 1999) Në të njëjtën kohë ndonëse mosha po e mundonte së tepërmi Abaz Ermenji do të mbështeste pa rezerva edhe luftën e shqiptarëve etnikë në Maqedoni, në mbrojtje të të drejtave elementare dhe shtetformuese të tyre. Shqiptarët në Kumanovë,Shkup, Tetovë, Gostivarë, Kërçovë, Ohër dhe Strugë do t‘u jenë kurdoherë mirënjohës nacionalistit të madh Abaz Ermenjit. Ata si krejt shqiptarët do të dijnë të çmojnë veprën e komandanti legjendar të tyre, prijësit tejpamës politik, luftëtarit të pamposhtur për çështjen shqiptare. Muza e tij ashtu si kundër muza e Orfeut të lashtë gjallëron tashmë shpirtrat e trazuar të shqiptarëve kudo që janë. Prandaj krejt nacionalistët shqiptarë, që në Hagë të shekullit të kaluar e deri tek gjenerata e sotme do të dijnë të ndajnë jetën e tij fizike, nga ajo e përjetshmja e luftëtarit Abaz Ermenjit. Prandaj të gjithë Ballistët, duke përcjellë për në banesën e fundit do të rreshtohen me nderim duke i thënë :ishim dhe jemi krenar me veprën tënde patriotike e atdhetare,tani pusho i qetë,nën dheun që të lindi dhe për të cilin jetove dhe luftove tërë jetën,nacionalizmi yt është fanar për gjeneratat e sotme e të nesërmet.Kisha nderin dhe privilegjin të isha nën direktivat tuajanën mësimet e juaja,nën udhëzimet e juaja,dhe jo vetëm unë personalisht por dhe gjithë antarët e rimëkëbur të Ballit Kombëtar.Amanetet e juaja se “Penda e Pushka bëhen binjake kur e don Liria” mbeten të gdhendura në memorien e gjithë “Shërbestarëve të Shqipërisë”.

Bern-Zvicër, mars 2013

NACIONALIZMI ETNIK

March 3, 2013 by dgreca

Shkruan Eugen SHEHU/

Në shekullin e mbramë të mijëvjeçarit që lamë pas,termi nacionalizëm kish fituar me të drejtë,të drejtën qytetare për të hyrë në krejt kancelaritë evropiane e më gjërë.Dy luftërat botërore, ishin në fund të fundit përleshje të tmershme fizike të popujve që inspironin hegjemoni dhe të tjerëve,të vegjëlve ( të humbur apo të fituar) që në luftën egzistenciale të tyre,përpiqeshin me shpirt ndër dhëmbë që të mos zhdukeshin nga faqja e dheut.Popujt në këto përleshje,kuptohet edhe pse të udhëhequr prej elitave të tyre,rrëfyen kush më shumë e kush më pak,ndjenjën nacionale të tyre, atë vetëdije të çuditshme që ngjizet nëpër shekuj dhe kalon përmes traktesh shpirtërore të panumërt si edhe kodeve zakonore që zavendësojnë njëri-tjetrin.Ne shqiptarët patëm fatin e keq të krijojmë këtë vetëdije nacionale shumë kohë më pas se shtete e tjera madje dhe ato të fqinjëve tanë shoven.Tani që u detyrohemi paraardhësve tanë shpirtërisht dhe moralisht,fatkeqësisht dalin në skenë dhe kalemxhij të çoroditur me apo pa qëllim,të keqen e perspektivës tonë shqiptare e shohin tek Nacionalizmi Shqiptar,duke hedhur në opinion çfardo lloj maskaradash opinioniste,filluar nga gjeneza shqiptare,gjuha,kultura dhe simbolet kombëtare shqiptare.E tërë kjo fushatë antinacionaliste shqiptare,pa dashur të rikthehem në të kaluarën jo të largët,filloi pikërisht që të nesërmen e manifestimeve madhështore të 100 vjetorit të shpalljes së Pamvarsisë së Shqipërisë (atëherë etnike) kur Kryeministri i Shqipërisë dhe Shqiptarëve z.Sali Berisha,hapurazi deklaroi për kombin dhe atdheun e bashkuar si rrugë e drejtë drejt Europës së Bashkuar,pra kur Kryeministri pa paragjykime ndaj fqinjëve iu rikujtoj shqiptarëve ( madje dhe fqinjëve grabitçarë)dhe kombit në gjithësinë e tij,se jetojmë ende në kohëra të rrethuara nga fobi si ato antishqiptare por edhe ato fetare,se pse e them dhe fetare,dhe kjo ka spjegimin e saj.

Këta tellallë të antinacionalizmit shqiptar,me sa duket nuk kanë hequr duar nga djellëzitë e tyre,pasiqë periudha e pas luftërave çlirimtare (tre uçk-të ) iu dhanë akomodimin dhe luksin e rikthimit në skenën agjenturore,duke u vënë në shërbim të hazardeve diplomatike dhe pse jo dhe agjenturave sllavo-greke,s’ka se si spjegohet ndryshe kur opinionet e tyre janë mjaft të përafërta me ato sllavo-greke apo dhe të ndonjë dilpomati narcizoit ndërkombëtar,po kta opinionist dallaveraxhi paskan haruar kur kryeministri hajdut Fatos Nano mu në kohë të flakëve dhe barotit,deklaronte nga Barcellona se rruga e Kosovës drejt Europës kalon nga Beogradi,kur ministri i jashtëm i Shqipërisë minoritari kuazihistorian Paskal Milo,deklaronte për begatinë,lumturinë e shqiptarëve në Maqedoni,atëherë kur në Maqedoninë Shqiptare derdhej gjak e lot,sa ishte çmimi i atyre deklaratave qëllimkqija,vetëm për të justifikuar “revulucionin bollshevik” të 1997-ës para korit diplomatik ndërkombëtar,ne Nacionalistët Shqiptar kemi memorje që e përcjellim me një racionalitet dhe jo emotiv,ndaj Nacionalizmi Shqiptar jo vetëm gjatë diktaturës enveriste e titiste por dhe pas komuniste shqiptarin e ushqeu gjithmonë nga kjo ndjenjë që është konstitucioni moral i kombit tonë.Gjysëm shekulli të sundimit komunist Nacionalizmi Shqiptar u pushkatua,u varos pa vare,u burgosën me detyrime pune,u internuan,pastaj u fyen,u etiketuan,u larguan,si andej si këndej kufirit të shtetit amë,por gjithsesi mbijetoi.Me shembjen e Komunizmit në shtetin amë,fjala e parë me delegacionin e studentëve të dhjetorit,krimineli i fundit Komunist Ramiz Alia,thoshte që “bëni parti apo shoqata,por kurrë nuk do të lejojmë Ballin Kombëtar dhe Legalitetin,me çdo çmim”,kjo dëshmonte dhe njëherë për urrejtjet patalogjike të atyre që muarrën pushtetin me tradhëti dhe e dorzuan me paturpësi,por Nacionalizmi Shqiptar u kthye më 1992,ani se ballafaqohej me mbeturinat e diktaturës hoxhiste,ai nuk kërkoi hakmarrje por drejtësi morale dhe historike,në dy dekada tranzicioni shqiptar,ku gjdo gjë fillonte nga pluhuri dhe hiri,Demokratët dhe Nacionalistët në koalicion,ia dolën që nga vetëm një kallëp sapuni të ngrejnë Shqipërinë në botën më të avancuar virtuale,me gjithë krimet dhe pasojat nga mbeturinat komuniste të vitit 1997.Tanimë shteti amë ka forcën dhe energjinë për tu vënë përballë peshës së rreziqeve ngado që ata të ngrejnë kryet.Tek e fundit shteti amë ka detyrim Kushtetues ndaj mbarrë kombit shqiptar për mbrojtjen e tyre,sipas kartës dhe deklaratës së Kombeve të Bashkuara.

NACIONALIZMI UDHËRRËFYES DREJT LIRISË

E para dua tju kujtoj bashkëkombasve të mij dhe kuazihistorianëve shqiptarë se Lufta e parë Ballkanike ishte një aleancë ortodokse e sponsorizuar nga Rusia cariste,Franca dhe Anglia,për rrëmbimin dhe pushtimin e sa më shumë territoreve shqiptare,dhe jo sipas historisë komuniste siç shkruhet dhe interpretohet, se gjoja ishte luftë kundra reparteve të mbetura të fundit të ushtrisë Osmane,mbrenda një muaji,sa edhe zgjati ajo luftë,u pushtuan territore të mëdhaja të shqiptarëve nga pushtuesit serb e grek,por edhe maqedonia e Pirinit dhe ajo e Egjeut,ky ishte një akrobacion diplomatik e ushtarak,për zvetnimin e influencës turke dhe asaj austrohungareze në Ballkan,dhe kjo dredhi u qartësua në Konferencën e Londrës 1913,dhe në marrveshjen e fshehtë të Londrës 1915-të.

Po kta shtete formuan shtetin SKS më 1919,ndaj dhe rrezulltatet e Konferencës së Paqës në Paris mbetën të njejta si ato të Londrës 1913,të gjitha këto pushtime dhe vendime ndërkombëtare Nacionalistët Shqiptarë nuk i njohën dhe as që i pranuan ndonjëherë.Me pushtimin fashist të Shqipërisë më 7 prill 1939,Italia fashiste pranoi rivedikimin e teritorreve shqiptare,dhe Shqipëria Etnike thuajse filloi të jetsohej me përjashtim të disa pjesëve nën pushtimin Bullgar,që më pas do ti ktheheshin shtetit amë sipas kërkesës së qeverive të atëhershme shqiptare,si ajo e Mustafa Krujës,Rexhep Mitrovicës apo Fiqri Dines,mirëpo ndodhi fenomeni komunist i maskuar pas termit “Nacionalçlirmtar”,në grupet komuniste shqiptare si asaj të Shkodrës dhe të Korçës u infiltruan pas Dushan Mugoshës dhe Miladin Popoviçit dhe një grumbull i madh komunistësh jugosllav në emër të Kominternit,me të vetmin qëllim për të vënë në krye të partisë komuniste të shqipërisë elementin më të kalbëzuar të komunistëve shqiptarë,të cilët jo vetëm do të eleminonin intelektualët komunist si Dr.Imer Dishnicën me shokë që themeluan partinë komuniste në shqipëri,por dhe do të tradhëtonin mbledhjen e Mukjes dhe do të shpallnin luftën civile,me të vetmin qëllim se në mbledhjen e Mukjes ishin dakorduar dhe kishin nënshkruar marrëveshjen si ata të Ballit Kombëtar dhe ata të “Nacionalçlirimtarëve” për Shqipërinë Etnike dhe ky element proserb do të udhëhiqej nga një cigareshitës i quajtur Enver Hoxha,i cili më pas u bë xhelati i krejt kombit shqiptar për gjysëm shekulli.Nacionalizmi Shqiptar u përmbajt nga vëllavrasja dhe më pas u tërhoq në exsil duke u riorganizuar rreth Komitetit Kombëtar Demokrat “Shqipëria e Lirë” e thmeluar dhe udhëhequr nga ideologu i Nacionalizmës Shqiptare Mit’hat Frashëri.KKD”Shqipëria e lirë” mbylli aktivitetin e saj më 17.shtator.1993 në Romë.

Nacionalizmi Shqiptar në ekzil,kishte hedhur rrënjë të thella në diplomacinë ndërkombëtare e në veçanti ate të SHBA-ve,përmes lobimeve të saja,pamvarsisht cila parti ishte ajo,Balli,Legaliteti, Blloku Independent,Lidhje e II e Prizrenit,apo Bashkimi Demokrat Shqiptar,ata së bashku kishin një qëllim rrëzimin e komunizmit në shtetin amë dhe çlirimin e trojeve etnike të mbetura jashtë trungut të saj,me theks të veçantë nën moton Shqipëri me Kosovë e Camëri,kjo rrugë e trasuar rruge në pesë dekada me rradhë dha frytet e saja që me Luftën për Clirimin e Kosovës,ku vendi llogjistik ishte shteti amë.Kur maqinerisë kriminale shfarosëse serbosllave i vinte fundi,para nënshkrimit të kapitullimit në Kumanovë 199,forcat Ruse në shpejtësi nga Bosnja u dislokuan në Aeroportin e Prishtinës, ndërsa ata Franceze me nguti strategjike u vendosën në veriun e Kosovës,në Mitrovicë këto dy pika kishin për qëllim të detyrimit të rinegocimit mes interesave Franko-Ruse dhe atyre të Forcave të Veri Atllantikut për zonat e influencës,megjithatë ndërhyrja energjike e Gjermanisë dhe Turqisë,bëri që NATO,të mos përfill as karakterin as formën e negocimit,por me të vetmin kusht që një kohë të jenë në Kosovë me prezencën e tyre vetëm në kuadër të KFOR-it,që drejtohej nga shtabi i NATO-s,dihej që as Rusia as Franca nuk janë antare të NATO-s,dhe pikërisht këtu ngjallen djajt.

Rusia u tërhoq nga Kosova pas presioneve Gjermane dhe për të rishikuar pozicionet e prezencës së saj në Ballkan e cila fillimisht kërkoi vendosjen e një baze ushtarake në Krivollak të IRJM-së por kjo ide u kundërshtua nga SHBA-të ndërsa Franca vazhdoi prezencën e saj duke u dhënë minoritetit serb dhe shtetit serb duar të lira dhe komoditet riorganizimi në ver të Republikës së Kosovës,pasojat e së cilës ende sot i vuajm.Mllefi i kapitullimit ushtarak serb në Kosovë do të derdhej mbi shqiptarët e Kosovës Lindore,apo siç njihet si Lugina e Preshevës,kjo bëri që në mbrojtje të dinjitetit,identitetit dhe egzistencës fizike të shqiptarëve të shfaqej UCPMB-ja,si guerile e fuqishme mbarëkombëtare e cila si për nga forma e organizimit,si nga doktrinat e veprimeve ushtarake dhe morali luftarak, vëndosi në pozicion tejet të vështirë dhe vet ushtarakët e lartë ndërkombëtar,ndërsa ushtrinë dhe paramilitarët shoven serb i vunë përballë dilemës së shqyrtimit të doktrinës së tyre ushtarake,pasiqë nuk arrinin asesi të thyenin rrezistencën e UCPMB-së.Kjo paraqiste një shqetsim më veti tek sisa shtete në gjirin e Bashkimit Europian dhe nga ana tjetër,llogaritej shtet fomimi i Republikës së Kosovës,ku presionet ndërkombëtare do të binin mbi politikën shqiptare në përgjithësi dhe ate shqiptare në Kosovë në veçanti.Qëndresa e UCPMB-së më në fund rrezulltoi përsëri me një marrveshje trepalëshe në Konçull,me ate ndërkombëtare,serbe dhe ajo të shqiptarëve të Luginës. Kohë më pas në afërsi të Medvegjës me vendim të shtetit serb,oficialisht o vendos një bazë Ruse, e cila siç e quajnë Rusët,Agjencia për Emergjenca Civile.Natyrisht kjo ska të bëjë me zjarfikës por me ushtarakë të specializuar për ndërhyrje dhe akcione ushtarake,të tilla agjenci ka në çeçeni etj. Vendosja e saj në ate zonë mban nën vëzhgim jo vetëm Kosovën Lindore por edhe Sanxhakun e nxehtë dhe Republika Sëpska në Bosnjë,por dhe turbullon gjnedjen në Kosovën Veriore.Tani që kemi këtë situatë të papërgjegjshme të diplomacisë evropiane shfaqet sërisht nacionalshovenizmi serb i cili asesi të rimar vehten pas dy kapitullimeve që nënshkruajti.Tanimë serbia si djallëzi që i ka vë në lojë elementin e vet kolaboratorësh për të sulmuar dhe për ta izoluar Nacionalizmin Shqiptar sado racional që të jetë ai përballë situatave.Të gjitha kartat,projektet dhe platformat e saja që nga Garashanini,Cubrilloviçi,Tito e deri tek Millosheviçi,ua ka djegur Nacionalizmi Shqiptar. Por me sa duket se ka element shqiptar që ose për nostalgjinë e së kaluarës,ose prej luksit që mund të gëzojnë tani,ata duan të shpërqendrojnë vigjilencën e Nacionalizmit duke qenë të atakuar nga vetë mbrendësia shqiptare.Pikërisht kjo nuk do të ndodhë deri sa Shqipërisë amë nuk do ti bashkohen gjymtyrët saja, që padrejtësisht iu shkëputën në një konferencë debilësh në Londrën e 1913-ës.

FUNDAMENTALIZMI KRISHTERË SLLAVOMAQEDONAS

Të gjitha turbullirat dhe përplasjet e armatosura mes pushtuesve serb dhe çlirimtarëve shqiptarë, padyshim që do të reflektonin edhe në Fyromin e brishtë, ku veç më tensionet ndëretnike ishin prezente dhe të grumbulluara.Guerila shqiptare tanimë me emblemën e Ushtrisë Clirimtare Kombëtare do të identifikohej me domosdoshmërinë e mbrojtjes Kombëtare nga institucionet e dhunshme shtetërore të trashëguara nga ish sistemi komunist jugosllav.Fyromi që nga formimi i saj nga jugosllavia Avnojiste,ashtu siç u formua ashtu dhe mbeti dhe u trashëgua si hapsirë gjeografike ku do të eksperimentoheshin mënyra dhe format më të vrazhda ndaj shqiptarëve që pastaj edhe do të praktikoheshin në teren si në Kosovë e më tej në trojet shqiptare,terrori fizik e psikologjik,montimet dhe burgimet politike,vrasjet e dyshimta dhe eleminimet e pazbardhura kurë,vendosjen e kolonëve nga banati i serbisë dhe egejve të greqisë,frikësimin dhe shpërnguljen e familjeve shqiptare,edhe në aspektin fetar nga njëra anë shqiptarët ortodoks i maqedonizonin,ndërsa muslimanët i shpërngunin nga Fyromi verilindor,shumica detyrohej të emigrojë për Turqi. Të tëra këto eksperimente antishqiptare mbuloheshin nën vellon e “vllezërim-bashkimit”,në fakt realiteti ishte dhe mbetet krejt ndryshe,ajo që është zbërthyer tashmë qartasi,se kjo krijesë asesi të çlirohet nga albanofobia dhe fundamentalizmi i krishterë ortodoks.Përkundrazi tashmë ka marrë dhe përmasa ma të mëdhaja,kishin rastin me tentativën e ngritjes së një kishe në Kalanë e Shkupit,Sekuestrohen dhe nuk ipen Vakëfet Bashkësisë Islame,pa përmendur gjitha djegjet e Xhamive në Manastir e Prilep,fyerjet në baza fetare islame,fyerje institucionale ndaj femrës islame,montimi i proceseve antiislame dhe antishqiptare,rrihen fëmijët pse nuk puthin kryqin rasti më i fundit,madje kërkohet dhe punohet në ngritjen e një shtëpie muze kriminale që simbolizon gjenocidin serbosllav,bash mbi rrënojat e Burmali Xhamisë që ka qenë një pasuri e jashtëzakonshme jo vetëm për kulturën islame por me vlera historike për mbarë ballkanin.

Atë që Ushtria Clirimtare Kombëtare me mbështetjen e popullatës shqiptare dhe partive politike shqiptare të asaj kohe korri rrezulltate të dukshme në luftën e saj,përfunduan në një marrëveshje politike me afat kohor në implementimin e saj në Kushtetun e atij vendi.Ajo marrëveshje tashmë kaloi në kosh plehërash.Ish pjestarë të UCK-tare vuajnë dënimiet e burgimit edhe pse asht aprovuar amnestia,disa të tjerë u terrorizuan dhe elminuan,fyerjet ndëretnike dhe djegjet e flamurit kombëtar shqiptar vazhdon,taksa paguesit shqiptarë përbëjnë 40% ndërsa nga buxheti i shtetit marrin vetëm 3% për institucionet komunale ndërsa ato kulturore e arsimore mund vetëm të ëndrojnë,gjuha shqipe po avullohet nga institucionet e shtetit,me dhjetra mijëra shqiptarë nuk iu ipen dokumentat e identitetit edhe pse janë lindur e rritur në Maqedoninë Shqiptare,për gjdo javë ka incidente të rënda ndëretnike ku pësojnë qytetarët shqiptarë,rrihen brutalisht nxënësit shqiptarë,madje edhe demostruesit në mënyrë institucionale rrihen në mes të ditës, etj. E gjith kjo tashmë fuqishëm zhveshi ish drejtuesit politik të UCK-re,nga qëllimi i drejtë i nisur i saj.Kjo politikë dhe kjo kastë politike vërtetohet qartë se nuk e posedon ate kapacitet të nevojshëm politik dhe intelektual,për të shpërthyer albanofoninë institucionale të Fyromit.E veçanta është karta me të cilën sllavomaqedonasit përdorin për të futur në lojë vetë shqiptarët,ndërsa ata vetë si komunistët e LSDM-së si demokristianët e VMRO-së,janë në unison kur janë në pyetje shqiptarët,s’kan dallime. Tani e tëra kjo tregon qartazi,ate që dhe më herët kam thënë,se federalizimi i Fyromit do të ishte e vetmja alternativë,pa na vënë dhe një herë në sprovë,nga pala shqiptare duhet një rrotacion politik qeverisës,asnjë parti politike sllavomaqedonase nuk mund të formojë qeveri pa njërën palë shqiptare,fjalën e ka tanimë elektorati shqiptar atje,do të vazhdojë në qorsokakun marksist-leninist apo do të vendoset në binaret e shqiptarizmës,koha që rrjedh do ta provojë.

Situata e tillë e cilla tashmë mbretëron në Fyrom,kërkon veprimin konkret të shtetit amë të ngrejë këtë çështje në nivel të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara,edhe Qeveria e Republikës së Kosovës,duhet të miratojë një Rezolutë në Parlamentin e saj për dënimin krimit shtetërorë në IRJM,dhe jo të japin deklarata të vakëta,thua se shqiptarët janë fajtorë.

Ata që mbajnë të freskët kujtesën jo të largët,e dinë sa është e vlefshme Liria,Dinjiteti,Morali si individ por edhe familjar,ata din të vlersojnë vlerat edhe Historike edhe Kombëtare,Nacionalizmi Shqiptar është konstitucioni moral i Kombit Shqiptar.

Bern-Zvicër

HAMID MATJANI, GJËMIMI ANTIKOMUNIST

February 26, 2013 by dgreca

Gjëmon vendi anembanë/ Kush e mban Hamid Matjanë ?/

Shkruan Eugen SHEHU/

Konstitucioni moral i popullit tonë,mbart brenda hapsirave të tij,vlera të paçmuara.Nderi dhe besa,mikëpritja e bujaria,dhe ajo e para,shenjtëria e lirisë,na kanë përcjellë neve kurdoherë nëpër dallgë historie duke ruajtur të paprekur aspiratën e të drejtave natyrore.Në këtë rafsh,ky konstitucion,nuk e ka pranaur si të qenësishëm komunizmin.Përkundrazi edhe nëse e ka pranuar në detyrim e heshtje,kjo lidhet dretëpërsëdrejti me metodat barbare që ky komunizëm i ardhur nga Uralet e largëta uhstroi për pesë decenie me radhë në pafajshërinë e kombit tonë. Por jo të gjithë shqiptarët heshtën,jo të gjithë u mashtruan,jo të gjithë e duartrokitën këtë sëmundje më të ligë se kanceri.Vetë burgjet e Tiranës,Beogradit dhe Shkupit,në këto pesë decenie,mbushur ding me antikomunistë shqiptarë,dëshmojnë genin e lirisë në gjakun tonë.Vetë vrasjet me mijëra, malltretimet,dëbimet nëpër gulagë më të tmershëm se ato staliniane,akuzojnë.Ndër këta shqiptarë,që e patën kuptuar ç’ishte komunizmi,që e luftuan ate me armë në dorë deri në çastet e mbarme,është padyshim edhe Hamid Matjani.Në vegjëlinë time dikur në Gostivar,kamë dëgjuar në natën e heshtur,(se dhe muret,doherë, kanë veshë,) prej babasë tim,për këtë trim e burrë baroti, i kanë thënë Robin Hudi shqipëtar.

Ka lindur në verën e vitit 1910 në fshatin Matjan,midis kodrave të bukura të Lushnjës dhe Peqinit.Fshati mbante këtë emër ngase të parët e Hamidit kishin ardhur këtu nga Mati,në shekullin e kaluar.Gjakmarrja,ky mekanizëm i verbër i rregullimit të jetës shqiptare,ka bërë që gjyshi i Hamidit të linte malet më pyje të Matit për të shkuar në kudrat e Myzeqese¨.Vetë Hamidi,rritet trim.Dallohet nëpër shokë për disa cilësi të vyera si besa e burrëria me ç’rast edhe shokët do t’i kishte kurdoherë më të mëdhenj në moshë,se sa vetja.Mësimet e para i merr në vendlindje e më tej shkon në Lushnjë.Edhe këtu është tepër aktiv dhe duke parë gjallërinë dhe seriozitetin,prindërit e çojnë djalin e tyre në Tiranë.Por,ata nuk mund të shkollojnë dot jashtë Shqipërie dhe Hamidi ende i ri, e ndjen se ka edhe detyrime karshi shtëpisë.Për këtë ai futet në një kurs të xhandarmërisë me ç’rast rezulltatet i ka mjaft të larta.E vërteta është se në fillim të viteve 30-të xhandarmëria shqiptare po ndodhej sipas sistemeve perëndimore të kësaj arme.Vetë Mbreti Ahmet Zogu,kishte për armën e xhandarmërisë këshilltarë perëndimorë dhe ai kujdesej që kjo armë të virej sa më mirë në ruajtjen e rendit.Pa dashur të zgjatemi së tepërmi për xhandarmërinë shqiptare të atyre viteve,mund të themi se ajo ishte plotësisht e gatshme në shërbim të popullit të vet.Këtë kishte parasysh edhe Hamid Matjani i cili fillon karierën këtu, me gradën e togerit,në vitin 1931.Peqini, lushnja,Durrësi dhe Tirana,do të ishin disa prej vendeve ku Hamidi shërbeu për 8 vjet me radhë.Aty ku detyrat ishin më të vështira,aty ku guximi vlente të ish sa ma i madh,aty ishte kurdoherë edhe Hamidi.

Dramën e prillit të vitit 1939,do ta përjetonin thellë.Që herët ai kishte shfaqur mosbesim ndaj disa qëndrimeve italiane me ç’rast komanda evropiane i kishte bërë edhe kritika.Dihet tanimë se ç’ngjau në Shqipëri më 7 prill.Mijëra ushtarë dhe oficerë italianë,të mbështetur prej tankeve, topave, destrojerëve dhe avionëve luftarak,iu vërsulën bregdetit shqiptar në vazhdim të synimeve shovene për të dalë në bullgari.Hamid Matjani,së bashku me disa shokë të tij xhandarmë të Lushnjës,vrapuan të armatosur në Durrës ku qëndresën shqiptare e udhëhiqte Abaz Kupi.Por kjo qëndresë natyrisht do të mund të arrinte veç kufijtë e simbolikës,ngase përballë 50 mijë ushtarëve italianë ishin vetëm 300 xhandarë dhe ushtarë të Mbrojtjes Kombëatre Shqiptare.“Mbasi Italia fashiste pushtoi Shqipërinë,Hamid Matjani ishte nga të parët që u ndoq dhe u arestua nga agjentët e Musolinit duke u vlerësuar si „elemet me rrezikshmëri të lartë“.U gjykua dhe u dënua nga pushtuesi fashist me „varje në litar“.I ndihmuar nga disa miq të tij,dhe veçanërisht prej Qazim Dervishit nga lushnja,më 27 shkurt 1940,Hamid Matjani mbasi sharroi hekurat e dritares së burgut,arratiset edhe me armë në dorë vazhdon luftën kundër pushtuesit fashist“.( Gazeta „Kosova“ shtator 1995).

Menjëherë pas Italisë fashiste,Hamid Matjani do të ofroj ndihmën e vet në armën e xhandarmërisë shqiptare.Tek ai,patën zënë vend idetë nacionalsite monarkiste dhe shihte me keqardhej se si komunistët bënin ndonjë atentat të turpshëm ndaj shqiptarëve të pasur,vetëm e vetëm pse këta nuk jepnin ndihmë në para.Në ditët e para të shtatorit 1943,ate e thërret në Lushnjë biri i Kosovës Isa Manastirliu.Ai kërkon bashkëpunimin e Hamid Matjanit ngase ka mësuar po aq,sa për trimërinë,edhe për sinqeritetin dhe pastërtinë në kryerjen e detyrave.E vërteta është se në Shqipërinë e asaj kohe,menjëherë pas tradhëtisë që komunistët i bënë Mukjes,kish filluar një luftë e llahtarshme civile.Forcat nacionaliste shqiptare,të udhëhequra prej burrave të shquar si Mid’hat Frashëri,Fuad Dibra,Hasan Dosti,Kol Tromara etj,u pëpoqën me çdo kusht të shmangen nga kjo luftë që merrte jetë vëllezërish.Por kjo nuk ndodhte në kampin e komunistëve shqiptarë ngase ata e patën shitur vehten e tyre dhe krejt Shqipërinë,në duart e internacionalistëve serbo-malazes. Kështu që në vitin 1943,Isa Manastirliu,në detyrën e qarkkomandantit të Lushnjës,pret në qytet një grup nacionalistësh me në krye Mid?hat Frashërin.Mjaft prej qytetarëve aty u shprehën se do të ishin mbështetje e fuqishme e organizatës së Ballit Kombëtar dhe Legalitetit.Natyrisht,në këtë ngjarje,nuk mund të mos binte në sy,figura e Hamid Matjanit.me anë të një mikut të vet,që njihej si simpatizant i komunistëve,hamidi hapi fjalë se Lushnja i përket nacionalistëve ndaj veprimtaria më e thjeshtë do t’u kushtonte shtrenjtë komunistëve.Madje ishte po Hamid Matjani që disa ditë më pas,organizoi një pritë ndaj forcave të mehmet Shehut e Dushan Mugoshës.

Është tanimë e njohur prej të gjithëve,se terrorizmi ka qenë natyrë e ndytë e veprimtarisë komuniste si në vitet 1943-1944 edhe më pas.Kështu,në vjeshtën e vitit 1943,forcat komuniste shqiptare,pasi goditën nacionalsitët në qytetin e Lushnjës,drejtuan aksionin e tyre edhe ndaj fshatrave përreth.Pos të tjerave,meren 72 djem e burra të këtyre fshatrave,lidhen me tela me gjëmba dhe me urdhër të kriminelit Mehmet Shehu dërgohen në Matjan,në fshatin e Hamidit ku merren edhe në pyetje nëse dini gjë për Hamidin.Më pas të 72 djemtë pushkatohen në varrezat e fshatit,ngase ishin shprehur se nuk donin të bashkëpunonin me komunistët.Gjatë vitit 1944, Hamid Matjani së bashku me Isa Manastirliun,ndërmuarën disa luftime ndaj forcave komuniste.Drejtimi i tyre „me dorë të hekurt“ bëri që në zonat Lushnjë-Fier-Berat,ndikimi i nacionalizmit të ishte i madh.Ajo çka vlen të mos harrohet,është fakti se Hamid Matjani,bashkëpunonte si me organizatën e Ballit Kombëtar ashtu edhe me Lëvizjen e legalitetit të cilën po e gjallëronte së tepërmi trimi Abaz Kupi.Ky bashkëpunim i Hamidit me këto dy grupime nacionalsite shqiptare,shprehte hapur qëndrimin e vendosur të tij si antikomunist.Tepër i rreptë,trupbëshëm,me sy që i shkrepitnin,biri i Mtajanit,do të sihte kurdoherë në krye të aksioneve,në ballë të burrave. Vjeshta e vitit 1944,do të jetohej në viset shqiptare,përmes trazirave të pafund.Si rrjedhojë e tërheqjes së trupave gjermane (paradoksalisht quhet thyerja e tyre nga nacionalçlirimtarët e Tiranës dhe beogradit) fitorja e komunistëve ndaj nacionlaizmit shqiptar u arrit lehtë.Tashmë,në ndihmë të komunistëve të Tiranës,vinin instruktorë prej Beogradit dhe udhëzimet e tyre ishin të prera :Luftë pa kompromis ndaj nacionalsitëve !.Anipse jugosllavët e quanin veten internacionalsitë,ata në fshehtësi ishin dhe mbetën nxënës të verbër të shovenizmit të tyre sllavo-ortodoks.Për Hamid Matjanin,si për dhjetra nacionalistë të tjerë shqiptarë,tashmë ishte e qartë.Ata duhej të largoheshin për t’u bashkuar diku në mërgim,me shpresën e madhe të angloamerikanëve,se një ditë do të mund të vinin në Shqipërinë e tyre.Ata kurrësesi nuk do të mund ta kuptonin fatin e atdheut të tyre në duart e përgjakura të komunistëve.Hamid Matjani së bashku me bijtë e tjerë të nacionalizmit shqiptar do të konstruktonin pas vitit 1944 qëndresën e madhe shqiptare ndaj sllavokomunizmit i cili po montohej për ditë e më shumë.Natyrisht jeta e tij në kampet e Greqisë dhe Italisë,do të ishte e vështirë.Nëpër këto kampe,nacionalistët shqiptarë u provokuan prej lloj-lloj njerëzish e ideshë.Por askurrë ata nuk mund të binin në batakun e mjerë për të shitur atdheun.Ngase bindjet e tyre kishin qenë kurdoherë për ta parë Shqipërinë të lirë,demokratike,ngase kishin kërkuar që viset etnike të bashkoheshin në një të vetëm,ata i rezistuan deri në fund çdo lloj mundimi fizik dhe shpirtëror.Hamid Matjani,në këto kampe kaloi përmes sakrificave të mëdha.Atij iu desh të duronte jo vetëm jetën e mundimshme të përditshme,por edhe dhimbjen që provonte ndërsa familja dhe të afërmit e tij burgoseshin e torturoheshin nëpër zyrat famkeqe të sigurimit shqiptar.

Qëndresa shqiptare,ndërkaq kish filluar të ravijëzohej si në vetëdijen e qytetarëve në shtetin amë,ashtu edhe në planet angloamerikane të cilët e parashihnin rrezikun e madh që do t’u vinte prej komunizmit.Në fillim të vitit 1950,grupime antikomuniste në shtetin amë,patën krijuar organizatën „Bashkimi Kombëtar“.Ndër synimet kryesore të kësaj organizate,ishte propaganda e gjërë në masat popullore që shqiptarët të mos gënjeheshin prej komunizmit,që ata të bënin rezistencën e të përkrahnin idetë nacionaliste.Kjo organizatë përfshiu në gjirin e vet mjaft intelektualë shqiptarë,me ç’rast edhe idetë e vendimet e marra konvergonin tek rrëzimi i pushtetit komunist me mjete paqësore.Në një prej thirjeve që qarkulloi në pjesën më të madhe të shtetit amë,gjatë kësaj kohe është thënë :“Ju qytetarë që nuk kursyet asgjë në luftën e përbashkët,ju që dhatë djemtë më të mirë për çlirimin e Shqipërisë,që luftuat me krenari për një Shqipëri të Lirë dhe Demokratike,u tradhëtuat në mënyrën më të poshtër nga partia famëkeqe komuniste,si koseguencë e egzistencës së saj në vendin tonë,po vuani si ma keq në mizerjen e urisë.Bashkohuni si një grusht i vetëm,në ndihmë të „Bashkimit Kombëtar“ e cila në saje të ndihmave dhe udhëzimeve të komitetit „Shqipëria e Lirë“,ka për qëllim të çliroje vendin nga skllavëria komuniste ! Jepni pra të kuptoje,qeverisë tradhëtare të Tiranës se populli do liri,do demokracinë e vërtetë,bukën,bollëkun,punën elirë dhe se nuk gënjehet me fjalime teorike që u ka dalë boja.Jepni pra,me kuptue se ka ardhur dita me kërkue demokracinë e vërtetë,lirinë e fjalës,të shtypit dhe të mbledhjevet“.(Arkivi i Ministrisë së Rendit,Tiranë,fondi „Bashkimi Kombëtar“fleta 81 ).

Hamid Matjani,mësohet të ketë mbajtur lidhje të ngushta me këtë organizatë.Guximi i tij i sprovuar,ka bërë që të kontaktojë shpesh me krerë të kësaj organizate duke u dhënë shpresë dhe udhëzime konkrete se si duhej të vepronin në ilegalitet të plotë.Gjithashtu,burime dokumentare të oborit mbretëror shqiptar,në mërgim,flasin për lidhje të sinqerta të Hamid Matjanit me Mbretin Ahmed Zogun.Dy burrat e Matit,do t’i bashkonte jo vetëm origjina e tyre por sidomos vendosmëria për të luftuar deri në fund komunizmin.Në hyrje-daljet ilegale të Hamid Matjani,në shtetin amë,pat rënë në sy zgjuarsia e madhe e tij për t’u shpëtuar grackave të sigurimit të shtetit shqiptar,kësaj arme famëkeqe që gjoja në mbrojtje të diktaturës së proletariatit ka kryer krime nga më monstruozet.Edhe pse,sigurimi shqiptar,ka qenë mbështetur nga agjentë specialë të KGB-së sovjetike,Hamid Matjani mundi të jetojë me muaj të tërë në Shqipëri,me ç’rast ka bërë për vete mjaft bashkëkombas.Është kjo arsyeja që një libër rreth që qarkullonte në vitet 1949-1950,në krejt organizatat komuniste të Shqipërisë,me titull „Kriminelët e luftës mbrohen nga imperializmi“ ishte përfshirë edhe emri i Hamid Matjanit.Paradoksi i këtij libri ka qenë pos të tjerave,në akuzën që u bëhej nacionalistëve të tillë si :Mid’hat Frashëri,Ahmet Zogu,Ago Agaj,Vasil Andoni,Hamid Matjani e tj,thuhej tekstualisht : „bëjnë pjes në planin e përgjithshëm luftënxitës dhe të ekspansionit të kampit imperialist antidemokratik,me në krye SHBA-në,që për epshet dhe dëshirat e tyre skallavëruese duan të përgadisin një luftë të tretë kundër Bashkimit Sovjetik si edhe demokracive të tjera“.( Krimet e luftës… tiranë 1948 ,faqe 25 ). Është qesharake që të mendosh për një çast që klika e Tiranës,ajo që pat mbytur çdo liri njerzore nga më të egrat në Evropë,akuzonte Amerikën si shtet antidemokratik !. Është i njohur fakti që zbulimi i fshehtë amerikan, i jepte një rëndësi të veçantë fjalëve dhe veprave të nacionalsitëve më të shquar shqiptar. Kështu midis Mbretit Ahmet Zogut dhe disa oficerëve të lartë amerikan,diskutohet në Vashimgton mundësia e dërgimit dhe instalimit për disa kohë në Shqipëri,Hamid Matjani.Analisti i njohur Nikolas Bethel,lidhur me këtë çështje shkruan ; „Ata ranë dakord se për këtë gjë,më i përshtatshmi ishte Hamid Matjani i cili jo vetëm një herë,kish dalë fitimtar ndaj autoriteteve italiane,gjermane e komuniste në Shqipëri“ ( Nikolas Bethel „ Tradhëtia e Madhe „ faqe 181 ).

Vdekja e diktatorit Stalin në fillimmarsin e vitit 1953,duket se zgjoi shpresa jo vetëm tek antikomunistët shqiptar por kudo.Në shtetin amë,revolta e heshtur bëri punën e vet por diktatura godiste aq rëndë sa mijëra Tiranas i bënin homazhe Stalinit duke fshahur zemërimin diku brenda vehtes.Një dritë shprese sigurisht është ndezur edhe në zbulimet angloamerikane të cilat shpejtuan të dërgonin për në Shqipëri Hamid Matjanin së bashku me Zenel Shehun,Halil Branicën dhe Haxhi Gjylën.Këta tri të fundit,shërbenin si oficerë në oborrin mbretëror dhe ishin ndër figurat më të dashura e besnike të Mbretit Ahmet Zogu. Ndër synimet kryesore të këtij misioni,ishte aktivizimi i antikomunistëve të deklaruar,në shtetin amë,krijimi i bazave të reja të rezistencës,zgjerimi i radhëve të atyre që donin të luftonin pushtetin komunist të klikës së Hoxhës.Ndryshe nga çështë thënë e shkruar deri më sot prej pseudohistorianëve të Tiranës,Prishtinës,ky mision nuk pat asnjë plan për terror në msa popullore.Ai sigurisht kërkonte të përmbyste pushtetin e instaluar me tradhëti,pushtetin e dhunës diktatoriale komuniste,por duke nxitur për këtë masat popullore që vuanin në kuriz të zezat e regjimit.Sigurisht një mbështetje e këtij misioni,mund të ishin pinjollët e familjeve të mëdha,të cilët u dhunuan dhe shkatërruan në mënyrë sistematike,me ç’rast shkatërrohej vetë kombi ynë.Një periudhë përgaditore në vendin e quajtur Haxhiniklis,do t’i shërbente Hamid Matjanit,për t’u njohur edhe me nacionalsitë të tjerë shqiptarë të cilët patën vënë jetën e tyre në shërbim të idealeve antikomuniste.Krejt shoqëror në këto biseda,biri i Matit do t’u imponohej atyre jo me emrin dhe famën që pat fituar,se sa me urrejtjen e madhe që kish për komunizmin.

Kështu në natën e 30 prillit të vitit 1953,një avion ushtarak duke iu drejtuar alpeve shqiptare,mbante në bord misionarët shqiptarë antikomunist.Ndërsa fluturonin drejt vendlindjes,ata sigurisht nuk dinin se ishin kthyer në pengje të garës që zbulimet dhe kundërzbulimet amerikane dhe sovjetike bënin midis njëri-tjetrit.Kim Filbi,ky agjent i njohur i disa zbulimeve (ndofta i trefishtë) kësaj radhe dpunuar për KGB-enë sovjetike,çonte ata burra shqiptarë,direkt dhe në duar të sigurimit të shtetit.Sapo hidhen nga avioni,në një fshat të Matit,të tradhëtuar,Hamid Matjani,së bashku me G.Malushin dhe N.Sulën,nuk mundin dot as të fshehin parashutat.Në fshehtësinë më të madhe,ata u transportuan për në Tiranë duke u vënë nën kontroll të reptë të KGB-së sovjetike.Është i njohur gjithshtu fakti se,në krye të këtij superaksioni si ta quajm të KGB-ës në Shqipëri ishte vendosur vetë krimineli Kadri Azbiu,ish ministër i punëve të mbrendshme i asaj kohe.

E vërteta (ashtu siç ka dalur dhe në gjuq) është se pothuaj një vitë më parë,me anë të Kim Filbit,KGB-ja drejtonte në pjesën më të madhe agjenturën,në Shqipëri.Ish ky agjent i cili jo njiherë pat kryer edhe atentate ndaj figurave nacionalsite shqiptare në mërgim.Hamid Matjani,në fillim iu propozua që të vazhdonte „lojën“ duke deklaruar zbulimit amerikan se po vazhdonte detyrën.Por trimi i Matit e kuptoi se kjo do të ishte një humbje e thellë jo vetëm për dhjetra nacionalsitë që mund të vriteshin,por për krejt qëndresën shqiptare antikomuniste.Ai kurrsesi nuk mund t’i këmbente 44 vitet e jetës së tij,me çmimin e ndyrë të tradhëtisë.Më tej,kur të gjitha manovrat e KGB-së,për të mposhtur trimin nacionalist Hamid Matjanin dështuan,mbi te u përdorën krejt arsenalet e torturave për të treguar gjithashtu çfar dinte.Por edhe kësaj radhe,biri i Matit,dijti të fitonte me stoicizmin dhe heshtjen e vet.Mesa dukej,tek personaliteti i Hamid Matjanit,kish ndalur përgjithmonë akrepi i shpresave të KGB-ës.Sigurisht kanë qenë ekspertë të saj,që u sugjeruan komunistëve të Tiranës daljen në gjuqe të mëdha,popullore të këtyre „Kriminelëve që donin rrëzimin e pushtetit popullor komunist“.Vasal të bindur të bollshevikëve rus,internacionalsitët e Tiranës nuk munguan të bëjnë gjyqe të tilla „të fuqishme“ për të terrorizuar edhe më shumë popullin shqiptar.Nuk mund të jepte „sihariqin“ e madh se banda e Hamid Matjanit është kapur dhe do t’i jepet gjyqit. Procesi gjyqësor është mbajtur në prillin e vitit 1954.Edhe ai u kthye në farsë për t’i shërbyer farsës groteske të legjislativit të Tiranës.

„Për një javë të tërë komuniteti shqiptar në mërgim,në Romë,Athinë,Mynih dhe Aleksandria, dëgjonte me tmerr se si radio Tirana informonte botën me aktivitetin ushtarak dhe politik të tyre… Më 12 prill,mbreti Zog dhe familja e tij ishin ulur rreth radios në vilën e tyre në Aleksandri dhe dëgjonin se si gjyqtari në Tiranë shpalli se të akuzuarit provohen se janë fajtorë dhe dha vendimin:

Sheu,Brainica,Sula dhe Malushi u dënuan me pushkatim.Hamid Matjani me varje sipas frazës së frikshme të gjyqtarit „ta vuaj vdekjen në litar“.(N.Bethel,“Tradhëtia e Madhe“,faqe 196-197).

Ndërsa disa shqiptarë mjeranë servil,mercenarë e duartrokisnin këtë vendim,ndaj „armikut“ Hamid Matjanit,të tjerë,ata që e patën njohur në trimëritë dhe bujarinë e tij,natyrisht trishtuan.Vetë biri i Matit nuk dinte se ndërsa ecete drejt litarit mbytës komunist,qindra kilomatra larg,në Lushnjë,Fier,Vlorë,Burrel,Strugë,Gostivar,Pejë,Prishtinë,Romë,Bruksel,Paris,Nju Jork,Sidnej e gjetiu ku shtriheshin nacionalsitët,kish nisur të këndohej nën zë,një këngë që fillonte me vargjet :

Gjëmon vendi anembanë

Kush e mban Hamid Matjanë ?

Nacionalist i përbetuar,monarkist i vendosur,besëfort dhe trim i pashoq,Hamid Matjani ngel i nderuar jo vetëm në faqet e historisë së ndershme shqiptare në përpjekjet antikomuniste,por edhe në shpirtin e gjdo nacionalsiti si shembull sakrifice,duke qenë besnik i Kombit dhe Atdheut.

Shkruan Eugen SHEHU/

Bern-2000