Fahri Xharra – Page 49 – Dielli

Gjakova- aty ku thyhen lindja e perëndimi

December 9, 2013 by dgreca

Sipas Willimsit, është tragjedi tej çdo përfytyrimi që kjo racë e madhe dhe shumë e lashtë të katandiset në këtë gjendje, e cila meriton të quhet skandali i qytetërimit europian. “Nuk është për t’u çuditur që pushtuesi otoman ndalonte çfarëdolloj gërmimesh në tokën shqiptare, që të mund t’i kujtonin popullit lavdinë e tij të dikurshme”. (Xhorxh Fred Uilliams)

Shkruan: Fahir XHARRA/ Gjakove/

“O zot,mos lejo që në kohë të sprovave të mëdha dhe të jashtëzakonshme ta humb durimin dhe guximin, e mbi të gjitha mos lejo ta humb drejtpeshimin”- i thoshte vetes At Gjon Nikollë Kazazi (1702-1752) i Gjakovës, në shënimet e tij.

Jemi në Gjakovën e vitit 1747, ishte muaji mars, një mars i bukur por që paralajmëronte diçka të kobshme. ”Lëvizjet e shpeshtuara të ushtrisë turke që bëheshin atyre ditëve dhe netëve nga Gjakova, e drejt nga Qafa e Prushit i kishin ra në sy gjithkujt, por që të gjithë ia kishin dronë ndonjë të ligeje që mund të përgatitej. E sigurt ishte që Porta lart, qëllimisht kishte zgjedhur hapësirën e Gjakovës, Malësinë së saj, Shkodrën e deri në det për të treguar qëllimet e saj dhe sajimin e një “tampon zoneje” të tmerrit, ngase përherë aty ishin thyer lindja dhe perëndimi në paraqitjen e fuqisë së tyre”… shkruante Gjon Nikollë Kazazi në fletorët e tij të asaj kohe, të cilat na i zbardhi Jusuf Buxhovi më 1982.

“ … Druaj, vëlla, se sërish do të na bjerë mbi kokë fatkeqësia e kufirit të ndarjes së dy botërave… O zot, mos lejo që në kohë të sprovave të mëdha dhe të jashtëzakonshme ta humb durimin dhe guximin, e mbi të gjitha mos lejo ta humb drejtpeshimin…”- i thoshte vetes At Gjon Nikollë Kazazi (1702-1752) i Gjakovës, në shënimet e tij.

“Me keqardhje“ të thellë – thoshte Kajmekami i Gjakovës, ju lajmëroj se në Gjakovë ka shpërthyer sëmundja e rrezikshme e murtajës. Ishte, më 28 mars 1747… ( Murtaja anglisht plague, turqisht veba. Forma më e shpeshtë nga Xenopsylla cheopsis e murtajës, vjen pas një pickimi të morrit të minjve. Ajo së pari i sulmon dhe i zhduk minjtë, dhe me mbytjen e tyre, e vazhdon te njeriu. Pas një inkubacioni njëjavor sëmundja shfaqet ashpër dhe mbjell vdekje. Kjo është murtaja Bubonike.) …Dhe qyteti i Gjakovës, që nga Pashtriku, deri te brenda Drinit, nga Nënshkëlzeni e deri te Lumbardhi i Deçanit, shpallej karantinë.

“…Unë, Gjon Nikollë Kazazi i biri i Pjetrit, dëshmoj për mënxyrën që na ka rënë mbi kokë dhe rrezikun të mbesim të shkëputur nga bota… Ky kërcënim lidhet me shfaqjen e murtajës për të cilën thuhet se është midis nesh, sado që ajo ende nuk është dëshmuar…(inkubacioni i pritur vazhdon f.xh.)… por shumëçka që këtu lidhet me sëmundjen, lë për të dyshuar se ajo është pjellë e ligësisë së robit….”

Pra, sëmundja ishte sjellë kastile që nga viset e largëta të Lindjes me të sëmurë, të shoqëruar me përcjellje po nga ata që e kanë derdhur sëmundjen. Kjo ishte pjesë e një loje të rrezikshme që bëhej me qëllime të caktuara nga zyrat që merreshin me shkatërrimin apo zhvendosjen e popujve, aty ku binte kufiri në mes të dy botërave.

“Çudë, për besë – fliste populli, çudë e madhe.

Flitet e përflitet për këtë të zezë sëmundje e kurrkund nuk hetohet”.. Kurse në të njëjtën kohë Kajmekami kërcënohej: ”Ata që dyshojnë në sëmundjen, janë armiq të Perandorisë dhe të gjithë ata që e hapin fjalën se nuk ka sëmundje dënohen pamëshirshëm” (?) Pritej me padurim dhe me imtësi të planifikuar të shfaqej sëmundja.

“Otomanët, meqenëse nuk arritën të krijojnë ‘njeriun e ri’ në këtë anë, i cili do të ishte i së ardhmes dhe si i tillë nuk do të kishte mendim të vetin, nuk do të kishte të kaluar, me një energji të pashtershme një ditë sjelljet e tij të mos shfaqeshin si pjesë e veprimit dhe e të menduarit sipas urdhërave”, Murtaja ishte pjellë e strategjisë. “Tek e fundit, sëmundje ka pasur dhe gjithmonë do të ketë, pse t`ua vejmë veshin gjithaq kur ato vijnë nga i madhi që mendon për të gjitha?“ e qetësonte Kajmekami parinë e Gjakovës, në marsin e vitit 1747.

“Por, koha e duhur eci dhe sëmundja u shfaq, sëmundja nuk erdhi nga zoti por nga robi, sëmundja u shfaq sipas rendit të paraparë dhe e dinin mirë ata rrjedhën e saj”- vazhdon tutje Gjon Nikollë Kazazi në shënimet e tij. Pastaj Gjakova do të bëhej varri më i madhi në botë ku dhjetëra e mijëra të dënuar me vdekje të futeshin në të.

Qytetarët habiteshin që sëmundja paraqitej në mënyrë të përzgjedhur (selektive) nëpër mëhallë të qytetit. Kishte, vallë hile edhe aty?… Sigurisht që po,hile edhe hile të mëdha

Sëmundja përhapej dhe fikej, falë gjeturisë së kundërveprimit të qetë që në të vërtetë ngërthente kundërvënien më të ashpër, jo me infrastrukturë ushtarake por me mospërfillje të urdhërave të pushtuesit.

Prurja e plakava nga Malësia që i përdornin dregëzat e nxjerra nga hunda e të sëmurit që pastaj me anë të grrithjes në lëkurën e dorës dhe fërkimit me gjakun që shfaqet, i futnin të sëmurit kundërmikrobin në trup dhe kështu i bëhej ballë sëmundjes. Plakat grrithëse ishin shpërndarë në katundet e Malësisë dhe Rekës dhe kudo i kishin grithur të sëmurët.

“Pushtuesit e dinin mirë që krahas shkombëtarizimit, asimilimit dhe shuarjes së popujve të padëgjueshëm të prekin edhe qendrat nervore ku rrënohej intelekti i tyre dhe shkaktohen çrregullime mendore dhe shpirtërore që barten brez pas brezi…”,

“Ndodhi të së djeshmes që kanë ndodhur në të nesërmen e sotme…”

Variola në Gjakovë! “Ndodhi të së djeshmes që kanë ndodhur në të nesërmen e sotme…”

Viti 1972,kur Kosova dhe posaqërisht Gjakova e pësuan një izolim të madh. Një izolim të imponuar nga një sëmundje ngjitëse vdekje prurëse Lija ( Variola Vera) .Nga një sëmundje e cila (ishte pjesë e një loje të rrezikshme që bëhej me qëllime të caktuara nga zyrat që merreshin me shkatërrimin apo zhvendosjen e popujve, aty ku binte kufiri në mes të dy botërave)

Epidemija počela u Đakovici ( Epidemia filloi në Gjakovë) ,. Pse mu në Gjakovë ?

E tëra filloi në Kosovë, kur shqiptari , Ibrahim Hoti nga Gjakova, kthehej nga haxhillëku prej Mekës- i kujtohet prof.dr. Svetomir Samargjiçit, atëherë mjek i ri ( S media ,10.03.2012) ,sot profeso i epidemiologjisë ne Fakultetin e Mjeksisë në Mitrovicë)…

. Eksperti më i madh në botë i Variola Veres , Donald Henderson vjen në vizitë.

Maj 1972- Mbaron epidemia, të infektuar 175 vetë dhe 35 të vdekur. ( Telegraf,18.03,12)

”Ibrahim Hoti dhe 12 haxhinj të tjerë ishin edhe 5 ditë tjera në Irak . Edhepse e dinin që atje ka raste të Varioles.Kur u kthye nga Qabja i kishte do shenja të sëmundjes , edhe pse dy muaj më herët ishte vakcinuar. Nuk dihe se sa njerëz janë infektuar nga ai (S Media)”

Profesori Samargjiç thoshte se në muaj e ardhshëm u zvoglua ndjeshëm numri i të sëmurëve,dhe shteti e dha urdhërin që të ndërprite shtetrrethimi për Gjakovën për shkak se afrohej sezoni turistik. Kroacija bënte presion të madh ,që të mos përhapej lajmi në Europë, për shkak të turizmit bregdetar kroat. Ne nuk e dinim kanë përfunduar me komplikime ,por pastaj filloi dyshimi se mos po luanin me ne.( ”meqenëse nuk arritën të krijojnë ‘njeriun e ri’ në këtë anë, i cili do të ishte i së ardhmes dhe si i tillë nuk do të kishte mendim të vetin, nuk do të kishte të kaluar, me një energji të pashtershme një ditë sjelljet e tij të mos shfaqeshin si pjesë e veprimit dhe e të menduarit sipas urdhërave” fxh)

Si filloj sulmi i tretë? . (“Por, koha e duhur eci dhe sëmundja u shfaq, sëmundja nuk erdhi nga zoti por nga robi, sëmundja u shfaq sipas rendit të paraparë dhe e dinin mirë ata rrjedhën e saj” fxh).Prezantimi i rasteve të helmimit të foshnjave 3 vjeçare nga entet parashkollore në qytetin e Gjakovës, e detyroi atë të ndërroj qëndrimin duke deklaruar: “Më duhet të sajoj diçka”!.“

Helmimet nëGjakovë me gazra toksike nga ana e qeverisë Jugosllave, doktrinës serbe, ndodhën në pranverën e vitit 1990 ku u helmuan me mijëra të rinj, kryesisht nxënës e në mesin e tyre kishte edhe foshnje në entët parashkollore. Fillimisht në Gjakovë.Qeveria jugosllave asokohe doli me kumtesë zyrtare se në Kosovë nuk pati helmim, por e gjithë kjo ishte: “Një inskenim i përgatitur nga separatistët shqiptarë”. Të helmuarit u quajtën aktorë të Kanës! Mjekët serb thyen rëndë kodeksin dhe Betimin e Hipokratit, duke refuzuar mjekimin e të helmuarve shqiptarë. Si reagim ndaj këtijë raporti, në Zagreb, në muajin qershor të vitit 1990, u mbajt simpoziumi me emër: “Kosova sprovë e ndërgjegjes mjekësore” Organiztor Dr. Besnik Bardhi ,Gjakovë). Në atë simpozium morën pjesë shumë ekspertë të mjekësisë nga mbarë Jugosllavia. Gjatë punimeve të këtij simpoziumi dolën në pah shumë fakte që tregonin se në fakt në Kosovë është kryer një helmim masiv i rinisë shkollore.

Argumenti më bindës në këtë simpozium padyshim, ishte publikimi i substancës kimike Dimetil phosphoditionat, e izoluar në mostrat e urinës nga të helmuarit e Kosovës, nga ana e Franjo Pllavshiqit, toksikolog dhe biokimist nga Zagrebi. Këtyre zbulimeve duhet shtuar edhe deklarimin e mjekut francez Benedetti, i cili tha: “Në Kosovë pati helmime. Në Kosovë, gjatë pranverës, me qëllim janë helmuar 3000 nxënës me gaz deri tani të pa identifikuar”[citim i duhur]. Ky mjek gjatë qëndrimit në Kosovë kishte pohuar se ka zbuluar molekula klororganike gjatë analizave që i bëri në dy laborator të Parisit nga mostrat e gjakut të fëmijëve të helmuar nga Kosova. Sipas tij, “ky krim është bërë nga agjentët e Beogradit, me siguri agjentët ushtarak “ (,Floart,2000)… Druaj, vëlla, se sërish do të na bjerë mbi kokë fatkeqësia e kufirit të ndarjes së dy botërave…

Gjakova Themelimi dhe zhvillimi i qytetit

Gjakova shtrihet në arterien kryesore të Dukagjinit, ndërmjet qyteteve Prizren – Pejë, e që nga të cilat ka një largësi 37,3 km, përkatësisht 36 km. Qysh në kohën e lashtë nëpër këtë venbanim kalonte pjesët e rrugës Via de Zenta, që ishte një ndër rrugët kryesore të Ballaknit. Kjo rrugë filllon nga Shën Gjini në Detin Adriatik, vazhdon nëpër luginën e Drinit të Bardhë në drejtim të Prizrenit dhe shkon në lindje nëpër Kosovë, Nish, Sofje për të përfunduar në Konstandinopojë. Gjakova shtrihet në bregun e majtë të Erenikut, në platonë neogjene, në të anët e përroit Krena dhe në lindje të pllajës së Çabratit, me një lartësi mesatare detare prej 365 metra. Ajo gjendet ndërmjet gjerësisë gjeografike 42,22 shkallë dhe gjatësisë gjeografike 20.26 shkallë. Në drejtim të këtij qyteti gravitojnë katundet e afërta të fushë-gropës së Gjakovës dhe të rrëzës së saj.

Gjakova me rrethinën e saj në kohën që e kemi në shqyrtim, përfshinte një territor shumë më të gjërë sesa ka sot. Kështu, në pjesën veriore shkonte deri te fshati Isniq, duke i përfshirë edhe Rekën e Madhe dhe Rekën e Keqe, në lindje kapte Dushkajën, në jug një pjesë të mirë të Hasit dhe në perëndim tërë Malësinë e Gjakovës deri te Malësia e Shkodrës. Kjo sipërfaqe kaq e gjërë ishte jo vetëm e pasur, por edhe e banuar dendur me popullsi e cila sipas shumë udhëpërshkruesve, diplomatëve dhe shkencëtarëve të kohës, ishte e shëndoshë, e pashme, e zhdërvjellët, trime dhe liridashëse. Këto elemente ia kanë shtuar rëndësinë qytetit dhe e kanë bërë atë një qendër me rëndësi ekonomike e politike, të njohur jo vetëm në Kosovë, por edhe në tërë Perandërinë Osmane. Në këtë hapësirë, sipas të dhënave që dalin – nga hulumtimet tona, përfshihen vetë qyteti me këto tërësi rajonale: Gjakova me fshatrat e afërta përreth, Reka e Madhe dhe Reka e Keqe, Malësia e Gjakovës, Hasi dhe Dushkaja. Secili nga këto rajone kishte një numër të caktuar fshatrash.

Edhe pse në Gjakovë dhe rrethinën e saj deri më sot nuk janë bërë gjurmime arkeologjike, megjithatë, janë gjetur mbeturina të kulturës materiale antike. Në anën e majtë të Drinit të Bardhë, te Gradisha, ndodhen gjurmët e një vendbanimi nga periudha ilire.Të dhënat e pakta flasin se kjo trevë ka qenë e banuar në kohën e vjetër, natyrisht me ilirë (dardanë), ndërsa elementi romak ka qenë i vendosur në postkomanda. Gjakova si vendbanim me këtë emër (edhe pse besohet se ka egzistuar edhe më herët) përmendet për herë të parë në vitit 1348 dhe bënte pjesë në ziametin e Deçanit së bashku me Rugovën.

Piratësia ilire, një shpifje historike

December 6, 2013 by dgreca

Nga Fahri XHARRA/

Ende ka zëra, jo vetëm nga të huajt por edhe nga të tanët që ilirët ishin piratë. Sa është kjo e vërtetë ? Ishin ilirët piratë apo kjo ishte një shpifje e madhe historike ,dhe që kjo shpifje , ky sajim qëllimkeq “ lundron” endje në mendjet tona ?

“ Nga fundi i shek. të tretë prK në bregun e detit të Ilirisë së lashtë arrijtën Romakët, me qëllimet e tyre ekspansioniste . Ata shkelën për herë të parë ashtu me një qellim të caktuar në bregun e detit Ilirik. Duhej pushtuar , duhej vrarë duhej gabitur . Arsyetimi : “Duhet mbrojtur kolonët grek dhe duhet shpëtuar tregtija detare ne “piratsia” Ilire !” Qëndrimi i gjatë luftarak ilir nuk mund të zgjatëte krejt jetën ..dhe filloi pushtimi. Masakrat barbare mbi meshkujt e Ilirisë , dhunimet dhe shitja e grave dhe vajzave ilire nuk ndalej, e fëmijtë e pambrojtur përfundonin duku largë që as sot nuk dihet se ku.Por më e keqja mbeti me shekuj (23 shekuj) , një e keqe që edhe ne i zurëm besë : Ilirët ishin piratë !

“Që nga kohërat shumë të herëshme , shumë të lashta , pirateria e luante një rol të madh në këto ujëra (Adriatik fxh), dhe si “mjeshtëri “ fitimprurëse ruhej brez pas brezi nga banorët e bregut lindorë “ (historiani francez Maurice Holleaux )

Ky qëndrim i historianit francez me ndikim M. Holleaux , është pjesë e teorisë së tij për piraterinë Ilire gjëja se ishte problem me shekuj në Adriatikun e vjetër. Ai qëndron fortë në teorinë e tij që kjo ishte arsyeja kryesore se pse Romakët më këtë “argument” e kaluan Adriatikun dhe ku u zhvilluan dy luftërat Ilire , ajo e vitit 229,8 dhe tjetra e vitit 219 paraK.

Shkollarët tjerë , më vonë i vuan në pikëpyetje pikëpamjet e Holleaux-it e sidomes në mbështetje të Polybusit. Si e shihte Roma Adriatikun ? Njeriu që mundohet të sqaron faktorët që e prodhuan shpifjen e piraterisë Ilire,hulumtimin e piraterisë së lashtë dhe portretësimin e Ilirëve është Edward Bragg Ph.D. Oxford 2005ai Ai në punimin e tij . “ Pirateria Ilire (Illyrian piracy – Ancient endemic or historical construct ) e spjegon që kjo shpifje ishte e Romakëve e motivuar në mbrendinë e tyre për qëllime ushtarake, politike dhe ekonomike e cila është edhe kundër argument i spjegimeve të historianit Holleaux, dhe dhe shumë holleauxave të tjeë gjatë historisë 2200 vjeqare.

“Në mesin e të parëve të Adriatikut që nga kohët më të hershme , (ilirët fxh) e kishin një zë të keq (që nga shek. i pestë prK) :se të lundrosh nëper Adriatik ishte një rrezik përrallor dhe një ndërmarrje e rrezikshme “ (Holleaux 1928) . Sa qendronte kjo?

Vetëm ta lidhim me propagandën serbe dhe do ta kemi të qartë : “Qëllimi i hulumtimit të prejardhjës së Shqiptarëve, qëndron në atë që përfundimisht të hidhet poshtë një falsifikim historik, një mit ideologjik, me të cilin ishte arsyetuar dhe legjitimuar rrëmbimi i tokave të huaja , e në këtë rast tokave tona( serbe f.xh.) , toka të cilat e kanë një vlerë që nuk maten me asgjë për historinë kulturën dhe gjeostrategjinë e popullit serb ; toka nga të cilat populli serb, kurr nuk do të hjek dorë .”( Akademik Mihajlo Markoviq).

Dr. Adrian Anastasi (Shqipëri), i cili edhe më parë ka mbrojtur me ngulm idenë e prezencës konstante të flotës tregtare ilire në ujrat e Mesdheut, shprehet se zbulimet e kohëve të fundit, në të gjithe bregdetin shqiptar, por veçanërisht këto të Durrësit hedhin poshtë tezat e “piraterisë ilire”, me të cilat mvishej padrejtësisht lundrimi i anijeve ilire gati 2 mijë vjet më parë. “Në respekt të këtij realiteti që sjellin zbulimet e fundit, rezulton se teza e “piraterisë ilire” është bllof dhe ka patur një synim politik të dominimit-vlerëson arkeologu nënujor. Siç e dimë, qytet-shtetet e Greqisë së lashtë, por edhe senati romak kërkonin shpesh herë “casus belli”, pra shkase ( pretekste) për ndërhyrje ushtarake.

Ilirët “historikisht ishin “ analfabet pa shkrim lexim , pa kulturë , barbar dhe piratë.!?

Kurse për shqiptarët vazhdon i njejta melodi :”Gjurmët e tyre duhet kërkuar nëpër varrezat e tyre nëpër bjeshkë e vështirë që gjindet diçka e mirëfilltë” (Vesna Peshiq : Shqiptarët Ilir të rrejshëm)” “Kurse shtypi i Beogradit ,kabinetet e Beogradit dhe zotërinj ministrat e punëve të jashtme i konsideronin shqiptarët raje të paemër, që banonin në vend të paemër, pa histori, pa letërsi dhe gjuhë letrare, pa tradita, pa poezi, pa të gjitha ato atributet, pra, që njeriun dhe fisin e bëjnë fis njerëzor. “(shtypi serb, Jovan Deretiç) “

Burimet e shkruara antike, të cilat nuk japin të dhëna mbi veprimtarinë tregtare të lundrimit në Ilirinë e jugut, vijnë kryesisht nga autorë të lashtësisë me përkatësi greke dhe romake, por gjetjet e relikteve të anijeve me mallra, që dilnin nga porti i Durrësit, apo shkonin drejt tij janë vërtetimi konkret i shkëmbimeve ekonomike intensive mesdhetare mes porteve të Ilirisë dhe vëndeve të tjera të pellgut mesdhetar, përfshi edhe Afrikën e veriut.

Gjërat duhet shikuar ndryshe nga ne dhe nga miqt tanë:”Veprimtaria e pandërprerë dhe intensive tregtare në të gjithë periudhën tashmë vërtetohet nga gjetjet e fundit, në të cilat nuk ka asnjë shenjë ndërhyrjeje piratësh, me djegëje, apo me armë në bord”-sqaron arkeologu me përvojë Dr. Anastasi

Harry Dell në vitin 1967 (The Origin and Nature of Illyrian Piracy ;Harry J. Dell) i ka kritikuar ashpër bindjet gjerësisht të pranuara për piratësinë Ilire duke i ndriquar me fakte shumë të meta të shpifjes së Holleaux-t (historian ,etnolog dhe gjeograf francez 1861-1932) . Holleaux-i thirrej në shkrimet e Lysias-it (445 prK—380 prK) për rreziqet e Adriatikut e i cili nuk e përmendë piraterinë si rrezik , por Lysias-i e ka cekur vetëm frigën e tregtarëve athenas në lundrimin e tyre nëpër detëra të hapur. Pra Holleaux- sajonte gënjeshtra. Harry Dell me kundërargumente të forta e mohon piratësinë ilire , duke e spjeguar frigën e athenasve vetëm nga kushtet gjeografike dhe meteorologjike e jo nga piratëria. H.Dell mendonte që për anijet e vjetra ishte më e lehtë të lundronin nëpër detërat lindor të Adriatikut (Iliria) , ku kishte porte të shumta se sa në ato anët perëndimora të cilat nuk e kishin asnjë port detar. Por lundrimi në anën lindore rrezikohej nga frymat e egra lindore të quajtura ”bora” , të cilat paprimtmas i rrezikonin anijet e dobëta athenase.Dhe friga spjegohej dhe arsyetohej me rrezikun nga piratësia. Adriatiku ishte plotë befasira.

Shpifje për Mbretëreshën Teuta, shpifje për piratërinë Ilire , por çelësi ishte të fakti se Roma e dëshironte ndikimin lundrues mbi Adriatik si dhe rëndësia e ngushticës së Otrantit, e shtrirë në mes Puljas dhe Epirit. Këtu ishte çelsi i lundrimit të suksesëshëm me një vlerë të mashe ekonomike,diplomatike dhe ushtarake. , e të cilin çelës e mbanin Ilirët. Nuk ishte në pyetje vetëm kalimi i udhëtarëve në mes lindjes e perëndimin via Brindizi dhe Apollonia por edhe tregëtia në mes të detërave Jon dhe atij Adriatik. Edhe vetë sulmi romak i vitit 229 dhe 219 ishte për zaptimin e grykës së Korfuzit dhe Apollonisë, Pastaj në fundin e dy luftërave u pa se këto vende strategjike si dhe Otranto u futën nën administrimin romak . Për Romën ishte e rëndësishme mundja e ilirëve dhe marrja nën kontrollë e kësaj zoneje të begat. “ Casus Belli”

“Populli ka dashur demokraci, por kurrë nuk e kishte shijuar, dhe e kuptoj si anarki. Fajin e kanë intelektualët që shumë pak i kemi, ndersa kemi shumë pseudointelektualë që janë bërë pseudopolitikanë. Kombin e kemi të mrekullueshëm, vetem për faktin që nuk është shuar, por me gjithë okupimet mijëravjeçare ka mbijetuar! Kemi mjaft edhe shqipfolës i kemi edhe vjedullat e kombit që me erën e tyre të keqe i lënë gjurmët në vetëdijësimin e gabuar të brezave të rinj.

Çmenduria shqiptare nën mospërfilljen ndërshqiptare

December 6, 2013 by dgreca

Nga Fahri XHARRA/

Pse jam? Çka jam?Kushjam unë? Pse jam këtu? Për çka jam këtu? Janë pyetjet e rëndomta dhe sfilitëse që na mundojnë. Të gjithë sillemi rreth shumë pyetjeve, të cilave nuk uu dimë përgjigjen. Jo pse nuk dimë të përgjigjemi por nuk mundemi. Nuk mundemi se jemi te rrethuar me shumë probleme,e nuk dijmë s e cilës t`ia gjejmë të panjohurën së pari.

Vlerësimi i vetes. Parafytyrën e vetvetes (imazhin për veten) e bën një sistem goditës, mirë i strukturuar, ngushtësisht i lidhur me vlerësimin e vetvetes për planet, dëshirat dhe motivimet vetjake të çdo motivimi. Parafytyra e vetvetes nuk është aq e lehtë për të luajtur me formën e saj, por vetë fakti i dëshirës për vlerësim të aftësive, përtej bartjes së arritjeve nga vetja te tjetri është mundësi për ndërrim të parafytyrës së vetvetes. Parafytyra e vetvetes është dinamike e gjallë, por jo aq lehtë e ndërron trajtën. Ne e kemi një parafytyrë si extravertis në të njëjtën kohë një parafytyrë intravertis. Parafytyra e vetvetes është një llojllojshmëri e përbërë nga natyrat e ndryshme. Punimet e Wylit (1974) mbi zhvillimin e parafytyrës së vetvetes e tregojnë mirë llojllojshmërinë progresive dhe dimensionet e konceptit të vetvetes gjatë etapave në vazhdimësi.

A po e vlerësojmë veten sa duhet dhe si duhet?

Çdo gjë në natyrë është fryt i saj. Çdo gjë e gjallë duhet patjetër t`u përshtatet ligjeve të natyrës, përndryshe rrezikohet nga zhdukja. Një prej ligjeve më universale të forcave të natyrës është ligji i rëndimit (i gravitetit).

Është një forcë tërheqëse në mes të të gjitha gjërave. Çdo objekt në gjithësi është i rrethuar nga fusha e rëndimit e cila rritet në pakufi në të gjitha drejtimet, fuqia e së cilës është drejtpërdrejt proporcionale me masën e objektit. Çdo copëz në gjithësi tërhiqet me gravitet nga çdo copëz tjetër. Qysh moti, popujt e civilizuar e kanë kuptuar këtë ligj të natyrës dhe e kanë krijuar qendrën e tyre të rëndimit, i kanë krijuar të gjithë parametrat për të qëndruar, evoluuar, përparuar në udhëheqjen e tyre kombëtare, fetare, intelektuale, ushtarake.

Popujt dhe kombet që nuk i janë përshtatur organizimit sipas këtij ligji, janë dobësuar, kanë mbetur të rendit të dytë apo të tretë ose edhe janë zhdukur nga faqja e dheut.

Po ne ku jemi? Historikisht a kemi pasur qendër të rëndimit, qendër të vendosjes? Jo. A e kemi sot?.Jo. Qendra nuk është e thënun të jetë në një ndërtesë të bukur, me arqitekturë ultramoderne. Por një qender me njerëz të menqur, që e udheqin kombin. Një qendër që në rastin sprovave të mëdha dhe të jashtëzakonshme nuk e humb durimin dhe guximin ,e mbi të gjitha nuk e humb drejtpeshimin. Historikisht e dijmë shumë mire që çdo herë kur kemi humbur kontrollin e përgjithshëm jemi shkokëluar në copëza të shpërndara, pa kurrfarë mundësie të kthimit në tërësinë tonë.

Bota vëren dhe vrojton. Ne shqiptarët sigurisht që jemi në qendër të vrojtimit. Ata e dinë që ne jemi të lehtë, ata e dinë që ne nuk kemi qendër të rëndimit. Duke mos pasur qendër të rëndimit, e kemi të vështirë aplikimin e koncepteve të gravitetit.

Të tjerët këtë e dinë dhe llogarisin saktë se çfarë mundi iu duhet për të na larguar nga graviteti ynë, si dhe nga orbita e jonë e qëndrueshmërisë historike. Si veprojnë ata? E kanë të qartë dhe shumë mirë të llogaritur energjinë finale dhe nxitimin e duhur të një objekti që bie prapa në tokë dhe e dinë mirë se çka duhet bërë që ne të qëndrojmë gjithmonë pezull si objektet e humbura në gjithësi.

Si veprojmë? Një nga të këqijat tona është mendimi nihilist mbi vetveten.

Nihilizmi rrjedh nga fjala latine “nihil”, që do të thotë asgjë, ajo që nuk ekziston. Nihilizmi është qëndrim mohues ndaj botës e ndaj ekzistencës së njerëzimit, qëllimit, vlerës apo të vërtetës së kuptueshme.

Nihilizmi pasqyrohet duke i mohuar vlerat e çdo strukture sociale, shtetit e ligjit, normave të vlerës dhe principeve të moralit. Këto orientime mund të çojnë kah dhuna dhe terrorizmi kundër një sistemi të vendosur edhe të rezulton në rezistencën dhe qëndrimin pasiv ndaj çdo gjëje pa kurrfarë alternative në mendje. Kur Demosteni (371-322 p.e.s.) e citon se “çka ai dëshiron të besojë duhet të jetë ajo që të tjerët të besojnë”, ai e parashtron natyrën e marrëdhënies së dijes.

Nihilizmi mund të kuptohet në rrugë të ndryshme, si: nihilzmi politik, ai etik apo moral, nihilizmi ekzistencial dhe nihilizmi kombëtar.

Çka mohon nihilisti? Qëllimet e jetës në përgjithësi, principet e moralit, rendin moral në përgjithësi, si dhe ndjenjat kombëtare. Shumë afër nihilizmit është edhe absurdizmi, që thotë se përpjekjet e njerëzimit për të gjetur mendimin e pandarë (inherent) do të dështojnë.

Ku na qojnë këto? Akund .

Kur shqiptarët mendojnë dhe thonë se Perëndimi është antishqiptar (e që s`është e vërtetë), është detyrë e njerëzve të penës të përmirësojnë mendimin e popujve vendimmarrës në politikat shtetërore, rajonale, bile edhe kontinentale,për ne. Pra a po punohet në këtë drejtim? A jemi fundamentalistë antiperëndimorë, apo jemi miq të SHBA-ve dhe të Evropës? Si guxojmë të heshtim para faktit që Jeremiqët e paraqesin veten si viktima si ato të natës së kristaltë, kur dihet se shqiptarët janë i vetmi popull që nuk i ka vrarë e as dorëzuar hebrenjtë gjatë Luftës së Dytë Botërore? Si guxojmë të heshtim ndaj Jeremiqëve sllav që në botën arabe na paraqesin si proevropian e ne botën e krishterë si” fundamentalista islamik”?

Nga vjen kjo? Nga mosperfillja ndërintelektuale nga mospërfillja ndërshqiptare. Një gjë duhet dijtur mire se mospërfillja ndërshqiptare e sjell guximin e të tjerëve për synime më të rrezikshme.

Mospërfillja ndërshqiptare shumë e lakmuar me vetëdije apo pa të, me frymëzim nga diçka që nuk po i vjen erë e mirë, mospërfillje deri në atë shkallë sa të mos vetëdurohemi, mospërfillje aq e madhe sa edhe të urrehemi ndërvete. Kjo është ikje nga vetvetja dhe një zbërthim në dromca të vogla ashtu siç e duan të tjerët.

“Perandoritë e mëdha gjatë qëndrimit të tyre plogështojnë dhe shkatërrojnë fuqinë e vendësve që ata i kanë pushtuar…dhe kur ata dështojnë gjithçka shkon në shkatërrim dhe vendësit kthehen në pre të vetvetes” (Bakon). Athua në çdo kohë duhet të jemi pre e vetvetes. Të qenurit pre e vetvetes jemi një kafshatë e përtypur dhe e lehtë për të tjerët.

Fenomeni i shamijeve dhe më thellë Vetë kërkesa për futjen e mësimit fetar në shkolla, është lëndë e parë për sajimin e përshtypjes kunderevropiane për ne. A e meritojmë këtë përshtypje e cila cimentohet ne bindje, apo vete po punojmë për të treguar atë që nuk jemi.

Kjo ndjell ndarjen, veçimin në na dhe ju, në mospërfillje të njeri-tjetrit, sajimin e identiteteve të veçuara, izolimin, e nga inati atëherë vjen përqafimi i kulturave fqinje dhe nga vetëzbërthimi fillon të kundërmon. Nuk guxojmë që në emër të lirisë së shprehjes të shfaqim atë që nuk është pjellë e mendjes sonë.

Ndërrimeve politike -Po Shamisë,përsëri -Jo !

December 2, 2013 by dgreca

Nga Fahri XHARRA/

Pas rezultateve te balotazhit , urime të gjithë atyre që fituan, por një gjë ta kemi në mendje se ne i themi : Gjithëmonë : JO , shamisë në shkollat shqipe !

” Fillimi i mijëvjecarit të tretë ende na detyron të nxjerrim mësime nga ndodhirat e pakëndshme që ne kemi kaluar. Është shumë interesante të theksohet se derisa Rilindësit tanë mundoheshin me të madhe dhe me krejt qenien dhe dijen e tyre të na drejtojnë drejt zgjimit tanë dhe ky ishte aksioni më i madhi dhe më i gjeri politik dhe kulturor; në ditët e sodit na dalin “ Rilindësit “ e rinj të cilët mundohen të na kthejnë pas, aty ku ishim para 100 vjetësh. Ne duhet ta dimë që me futjen e fesë dhe shamisë në shkollat tona e bëjmë jo vetëm përçarjen e kombit por edhe indoktrinimine të rinjve me një të paardhme.

Nuk guxojmë që me mënyrën tonë individualiste të jemi një xeherore e pafundme për të sjellë egoizëm: egoizëm fetar. “ Nuk jemi popull i vogël “, thotë Kadareja; jemi shumë të mëdhenj që të mbesim ata që jemi. Çfarë parafytyrimi kanë shqiptarët për vetveten? Fytyrën e mirë ose të keqe për ne nuk mund ta bëjnë as zyrtarët tanë, por as pështjelluesit tonë, as nacionalizmi i tepruar por as mohuesit e tij, as diplomatët mendjelehtë e as gazetarët e opinionistët e porositur, të gjithë të etur për lavdi e para pa marrë parasysh mënyrën. Kultura dhe mendimi i një populli qëndron në një lashtësi të shquar, por që përpiqet ta ngrejë lart gjithë kombin. Ne na duhet duhet që shkollat tona të jenë centropetale në edukimin tonë. Çdo futje e fesë në shkolla i aktivon forcat centrifugale që na bëjnë të ikim nga ajo që jemi; e kjo e sjell vetëm një gjë: kthimin prapa.

Nëse, ne duhet të punojmë për të mirën e kombit, për pastrimin tonë shpirtëror duhet të punojmë që t’i bindim që të gjithë të rrokemi pas një gjëje konkrete, të prekshme dhe që na bën nder në mesin e kombeve të cilivizuara. Ç’më duhet mua që fëmijën tim ta kthej mbrapa në besimin se bota është e rrafshtë, në besimin e buallit që mban botën dhe çdo lëvizje e tij i krijon tërmetet, në besimin se shkolla e Darvinit mbi evolucionin ishte e gabuar? ” (fxh)

Të kotë e kanë të gjithë ata që mendojnë që këto ndërrime befasuese në udhëheqjet komunale do të sjellin edhe ndërrime në sjelljen tonë qyetare . Asgjë nuk guxon të ndërron . Jemi ata që i kemi thonë jo shamisë , dhe prap do ti themi jo . Krizën e moralit kombëtar dhe kthimin e humbjes së vlerave të tij nuk e rregullonfutja e fesë në shkolla, ajo në të kundërtën shkon në thellimin e tyre. Krizën materiale, varfërinë ekonomike dhe mendore, lakminë e fitimit të shpejtë pa marrë parasysh rrugën dhe mjetet e sollëm vetë ne me mënyrën tonë të bërjes së shtetit.

Kur shpirti i një kombi stërkeqet nga varfëria e nga lakmia, nuk ka asnjë bindje fetare që mund ta shërojë atë. Vetem kamja mund t`a ndritë mendjen.Nuk ka nevojë që t’i bindim edhe bashkatdhetarët tanë nëpër Evropë nga misionarët tanë se si të largohen nga e keqja; kur ata jetojë në vende moderne aty ku dihet se si ndahet “shapi nga sheqeri” .

Dikush më shkroi në faqën time : ”JO-së suaj po i vie fundi, komunistat, islamofobistat, kripto-ultraekstremistat dhe mbeturinat e tyre moren goditjen më te rendë sot. Pas një faze tranzitore politikanët tonë po i kthehen lëkurës së popullit. Urime Kosovë…! ”

Jo ore zotëri , jo ! Mos i mprehni dhëmbët se do të ketë lakim ,bishtërim ose ndërrim të laicizmit të shtetit të Kosovës .E pa mundura , në rastin tonë kurrën e kurrës s´do të jetë e mundur .

Tajar Zavalani shkruante: ” Të merremi vesh mirë, ç`kuptojnë me fjalën qytetërim, dhe a mund të jetë i qytetëruar një skllav? I pari fitim i qytetërimit është triumfi i lirisë personale. Gruaja myslimane është skllave e burrit deri sa ky e detyron të dalë e mbuluar.”

-Femrës shqiptare i pëlqen të dalë e mbuluar? Kjo është një fyerje për gocën, vajzën, gruan, femrën tonë e cila ka dëshirë të zjarrtë të jetë e lirë dhe e qytetëruar si çdo krijesë njerëzore që jeton në këtë milenium. A thua me të vërtetë shamia, çarçafi, ferexheja e ruajnë namuzin e femrës? Nga përvoja në shtetet arabe

e aziatike mbulimi sjell vetëm shëmtim që bie në sy, shëmtim nga zgjedha e shpikur nga shpirtrat sadistë.

Këtu në trevat shqiptare nuk do të lejojmë kthehemi prapa dhe të lejojmë krijimin e një krijese fatkeqe që të këput shpirtin. Çfarë aftësie mund të ketë ajo për të rritur fëmijë. Ata fëmijë që do të jenë shpresa e së nesërmes së këtij vendi. Trashëgimia e atdheut dhe krenaria e kombit.

Edhe një herë urime juve që fituat dhe ju lutem t´a kini mëndjen në ardhmërinë e kombit.

Fahri Xharra

02,12,13 Gjakovë

As gegë e as toskë por vetëm shqiptarë Z.Mustafa Nano !

November 25, 2013 by dgreca

Nga Fahri XHARRA/

Deshta të bëj një analizë pak si ndryshe te një libri të botuar rishtas: “ Unë jam gegë”të Mustafa Nanos. Po them ndryshe sepse do të nisëm vetëm nga qëllimi i mesazhit (kumtit) të cilin libri mundohet të na jep. Librit ia potencon qëllimin e keq të tij edhe parathënja e Primo Shllakut. Jo rastësisht u gjetën këta të dy. Por të shkojmë rradhazi , dhe të shofim se si libri na e thotë atë që e thoshin të tjerët ; apo e thot Mustafa Nano atë që ne nuk deshem ta thonim:

“ Tani për tani është e pamundur studimi i të kaluarës së shqiptarëve me metoda arkeologjike ngase nuk ka gjurmë për to.Kjo s`është e jashtëzakonshme, sepse shqiptarët e sotëm janë një përzierje e komponenteve të ndryshëm etnike gjegjësisht kulturave të ndryshme. Janë blegtorë të ardhur dhe kështu në mënyrë arkeologjike janë të pa diktueshëm ( që nuk vërehen). Gjurmët e tyre duhet kërkuar nëpër varrezat e tyre nëpër bjeshkë e vështirë që gjindet diçka e mirëfilltë” (Vesna Peshiq : Shqiptarët Ilir të rrejshëm)”… thonë serbët , dhe pyesin :

“ A e kanë shqiptarët së paku gjuhën e tyre ëmëtare? Jo , nuk e kanë. Prova më e mirë për këte është n’ faktin që kur shoqata angleze biblike e cila e boton Librin e shenjt për çdo popull në gjuhën e tij, ishte e obliguar që për Arnautët të boton Biblën në 5 përkthime të ndryshme “….. “ në mesin e këtyre pesë”dialekteve” , dy nga ata janë më të përhapurit , atë të cilin e flasin gegët dhe gjuha e shqiptarëve të Jugut , i cile quhet toskërisht. Këto gjuhë janë aq të ndryshme sa që Gega nuk e merr vesh Toskën dhe anasjelltas . Bile kur delegacioni i Ali pahë Tepelenës e vizitonte Mustafa Pashën e Shkodrës , edhe pse të gjithë arnaut i dashke të sillnin me veti përkthyesin e posaçëm , sepse ata nuk e kuptonin gjuhën Gegë “ ( V.Nelezhejov , Të drejtat e shqiptarëve për shtet B. Нележојев, Албанска права на државу, »Самоуправа« за год. 1912, бр. 319.” ) . Nano , ore Nano!

E keqja vje nga jasht e edhe nga mbrenda : ”Deri vonë në shekullin XIX shumica e shqiptarëve nga administrata osmane konsideroheshin ose “turq” (d.m.th. myslimanë), ose “grekë” (ortodoksë) dhe “latinë” (katolikë). Shumica, sipas Schmitt, edhe ndiheshin të tillë. Jo kombi, por përkatësia fetare ishte primare. Ashtu si sot në Kosovë kur bashkësia ndërkombëtare përpiqet të ndërtojë një komb (“nation-building”) edhe para 120-130 vjetëve diplomatët austriakë dhe hungarezë, por edhe shkencëtarët zhvillonin përpjekje për të krijuar kombin shqiptar (. Me Ankaranë apo me Brukselin? – Enver Robelli)”

“Kurse shtypi i Beogradit ,kabinetet e Beogradit dhe zotërinj ministrat e punëve të jashtme i konsideronin shqiptarët raje të paemër, që banonin në vend të paemër, pa histori, pa letërsi dhe gjuhë letrare, pa tradita, pa poezi, pa të gjitha ato atributet, pra, që njeriun dhe fisin e bëjnë fis njerëzor. “(shtypi serb, Jovan Deretiç)

Para se të dilet me një libër të tillë si Unë jam gegë , duhet të pyesim ( nëse jemi shqiptar ) se çka thonin e çka thonë të tjerët për ne ?: ” Pra , Arnautët jo që nuk e kanë gjuhën e tyre të përbashkët popullore por nuk e kanë as alfabetin e tyre (. Ueber das Albanesische, Berlin, 1855.) dhe parathënësi i librit Primo Shllaku shkruan diku tjetër ”Standardi dështoi (balkanweb.com) ” (Primo Shllaku ,Poet, Drejtues i Institutit të Promovimit të Vlerave të Gjuhës Shqipe) ????Më vjen për të mënduar seriozisht por me një habi të madhe se çka anlizon Mustafa Nano në ” Unë jam gegë ” , pse ate e brengos që aq rrallë po u përmendkan ” toskët” dhe ”gegët” nga historianët tanë. Apo e ka qëllimin e deretiqëve , peshiqëve dhe cvijiqëve të cituar më lartë që karshi botës të paraqitemi si popull :” këta Gegë dhe këta Toskë, këta melezë të tipave të ndryshëm antropologjikë, kjo bandë e përçarë në pesëdhjetë dialekte plotësisht të pakuptueshme,” .

Ju lutem pak vëmendje nga libri :”Aleks Buda , që e ndjek gur me gur historinë e Shqipërisë… nuk ia ka nxënë goja qoftë edhe një herë të vetme termat ”gegë” e ”tosk” (Unë jam gegë fq.13) …Kristo Frashëri e bënë të njejtën gjë në librat e tij ,fjala vjen në librin e tij ”Historia e qytetërimit shqiptar” gjendet fjala”Toskëri ” që përdoret 3-4 herë….Po ky autor (Kristo Frashëri fxh) e ka përdorur një herë fjalën ” Toskëri” e një herë fjalën ” ”gegëri” në librin Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë. ( po aty ,faqe 13.)” …. ankohet M.Nano ankohet.

Pastaj ,pa menduar fare qëllimin e të tjerëve M.N. shkruan: ”Si zor të gjendet pra ndonjë historigraf, konsull, etnolog …. që të mos ketë shkruar për shqiptarët e të mos ketë folur për gegët e toskët.” Po ja qëllimi i tyre zoti M.Nano:” :“Qysh para disa vitesh, udhëtarët në Shqipëri paskan parë njerëz me bisht, “me bisht të kalit ose të dhisë” dhe këta Bastarde të Tribalëve dhe Skordiskëve antikë, këta Gegë dhe këta Toskë, këta melezë të tipave të ndryshëm antropologjikë, kjo bandë e përçarë në pesëdhjetë dialekte plotësisht të pakuptueshme, bërtet dhe thërret ndër vetë në anarki skëterrëse “ (shtypi serb , Cvijiç) . Të shkruajmë edhe ne si këta? Po Mustafa Nano shkruan ”Nga ilirët te gegët, nga epirotët tek toskët ” e kërkon ndarjen gjenetike ”antropologu” ynë në librin e tij ” Unë jam gegë”.

“Në mbledhjen e Manastirit në vitin 1910, një nga përfaqësuesit e shquar të asaj kohe për çështjet shqiptare, Dervish Hima, u ngrit e tha:

– Dua të flas për Kosovën. Serbët po derdhin shumë të holla për të shkombëtarizuar vëllezrit tanë dhe thonë se vendësit e Kosovës janë më të shumtit serbë. Kurrë s’mund të bëhet që ne shqiptarët të heshtim duke parë gjithë këto gjëra që bëhen kundër nesh.

Që sot e tutje nuk do të përmendim më fjalën gegë e toskë, por vetëm shqiptarë, sepse gjithë shqiptarë jemi, të gjithë një gjuhë e një gjak kemi, të gjithë një atdhe e një qëllim të lartë kemi i cili është: përparimi i kombit shqiptar!”( gazetakritika.net)

”Pas shpalljes së Pavarsisë, më 1912, një gazetar anglez e pyeti Heroin e Popullit Ismail Qemali: – Si do t’i bashkoni në një shtet katolikët e Veriut me myslimanët e Shqipërisë së Mesme me ortodoksët e Jugut? Dhe Ismail Qemali ia priti: – Mos kini frikë, zotëri. Ata janë bashkuar e bërë njësh prej kohësh, përmes kultit të të njëjtit atdhe, të cilin e kanë në zemër prej shekujsh përpara se t’i sillnin të huajt këto besime! -”

Po e citoj edhe këte të intervistë të Gazetes Express : ”Mustafa Nano në librin e tij të fundit “Unë jam Gegë” thotë se çështja e shqipes standarde e ka tejkaluar Shkumbinin, si kufi ndarës mes dialektit Gegë dhe Toskë, dhe tashmë është zhvendosur në Morinë.

Mehmet Kraja përgjigjet: Nuk do të duhej të përgjigjesha në këtë pyetje, vetëm për faktin se më citoni këtu një gazetar jokompetent, madje aksidental, dhe nuk iu referoheni profesionistëve, atyre që janë kompetentë dhe që çështjen e gjuhës e trajtojnë me informacion të mjaftueshëm, me dije kulturore dhe me akribi shkencore. Me injorantë të këtillë nuk do të doja kurrë t’i diskutoja çështjet e gjuhës, madje as të motit. ”

Ndërsa autorët serbë na këshillojnë: “ Për shqiptarët kishte me qenë në interes më të madh nacional sikur të përcaktohej qartë identiteti i tyre etnik dhe në atë mënyrë e kishin fituar epitetin e një populli të rëndësishëm të Kaukazit me një civilizim dhe traditë mijëravjeqare; se sa me kokëfortësi të paraqiten si pasardhës të ilireve dhe me vetëdije të sajojnë një rrenë me përkatësinë më të ultë morale – vetëzhgënjimin:”( Vesna Peshiq- Albanci lazni Iliri). Çfarë këshille e mençur! dhe ne si i themi kësaj? Fol Mustafa Nano!

Fahri Xharra

Gjakovë 22.11.13