Frank shkreli – Page 10 – Dielli

30-VJETORI I TAKIMIT MEKSI-CLINTON

April 24, 2023 by s p

30-VJETORI I TAKIMIT TË ISH-KRYEMINISTRIT TË REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË, ALEKSANDËR MEKSI ME PRESIDENTIN BILL CLINTON DHE ZËVËNDËS PRESIDENTIN AL GORE NË SHTËPINË E BARDHË

Nga Frank Shkreli*

Ishte 22 Prilli, 1993 – 30- vjet më parë – Muri i Berlinit ishte shembur, regjimi komunist i Enver Hoxhës – të pakën në sipërfaqe dukej se kishte rënë — dhe marrëdhëniet shqiptaro-amerikane — pas një ndërprerjeje të njëanshme prej pothuaj një gjysëm shekulli nga regjimi diktatorial komunist enverist – ishin rivendosur me 15 mars 1991. Delegacioni i parë diplomatik amerikan vajti menjëherë në Shqipëri për të filluar kontaktet e para dhe kishte ndërmarrë hapat e parë për hapjen e ambasadës së Shteteve të Bashkuara në mars/prill, 1991, në Tiranë. Ekzistonte një entuziazëm i paparë deri atëherë nga Tirana zyrtare dhe Kombi shqiptar në përgjithësi, por edhe nga Washingtoni zyrtar, për rivendosjen e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane dhe për zhvillimin e mëtejshëm të marrëdhënieve midis dy kombeve tona – të ndërprera, aq brutalisht, për pothuaj 5 dekada nga regjimi barbar komunist i Enver Hoxhës.

Gjithçka kishte filluar me këmbë të mbarë në marrëdhënie e reja—ose të njoma – aq shumë inocente që dukeshin në atë kohë – përball realitetit të sotëm, midis dy kombeve tona. Ish-Presidenti i Shqipërisë, Dr Sali Berisha, i ftuar nga Presidenti George H. Bush i vjetër, kishte vizituar Shtëpinë e Bardhë në qershor të vitit 1992.

Një vit më vonë, me 22 Prill, 1993 Kryemistri i atëhershëm i Republikës së Shqipërisë, Aleksandër Meksi ishte ftuar në Washington nga Presidenti demokrat Bill Clinton. Presidenti i Shteteve të Bashkuara Clinton kishte ftuar udhëheqës shtetesh e qeverish nga Evropa Lindore/Qendrore për të marrë pjesë në hapjen e Muzeut të Hollokaustit në Washington, Prill, 1993. Takimi ishte gjithashtu edhe një rast i mirë për udhëheqsit e rinj amerikanë që të takoheshin me disa prej udhëheqsve post-komunistë të Evropës Lindore/Qendrore, me të cilët do merreshin për 8-vitet e ardhëshme të mandatit Clinton/Gore.

Shqipëria përfaqësohej nga Kryeministri i saj, Aleksandër Meksi me delegacionin e tij, i cili zhvilloi një takim me Presidentin Clinton e që pas pak kohë, takimit iu bashkua edhe Zevendës Presidenti Al Gore. Të dy udhëheqsit amerikanë u treguan shumë të interesuar për zhvillimet demokratike në Shqipëri por edhe për zhvillimet në rajon, duke marrë parsyshë luftën në ish-Jugosllavi. Të gjithë e dinin se ishte çeshtje kohe që lufta do përhapej edhe në Kosovë.

Shqipëria kishte treguar interesim që t’i bashkohej Aleancës së Atlantikut Verior, NATO-s. Çdo delegacion i qeverisë së re të Partisë Demokratike të Shqipërisë – në takimet e tyre me zyrtarët më të lartë amerikanë në Washington — kërkonte në atë kohë, antarësimin e Shqipërisë në NATO. Ky ishte një subjekt bisedimi Meksi/Clinton, në takimin e tyre 30-vjet më parë – më 22 prill, 1993.

Ndër vendet që përfaqësoheshin në atë tubim të organizuar nga Shtëpia e Bardhë ishin Shqipëria, Portugalia, Kroacia, Rumania, Bullgaria, Hungaria, Polonia, Sllovenia, Republika Çeke, Sllovakia, Moldova dhe natyrisht edhe Izraeli, pasi kremtohej hapja e Muzeut të Hollokaustit në Washington.

Qysh atëherë, Shqipëria kishte treguar interesim e saj që t’i bashkohej Aleancës së Atlantikut Verior, NATO-s. Çdo delegacion i qeverisë së re të Partisë Demokratike të Shqipërisë – në takimet e tyre me zyrtarët më të lartë amerikanë në Washington — kërkonte në atë kohë, antarësimin e Shqipërisë në NATO. Ky ishte një subjekt edhe i takimit Meksi/Clinton në takimin e tyre 30-vjet më parë – më 22 prill, 1993.

Kryeministri i Republikës së Shqipërisë, Aleksandër Meksi, kryeministri i parë post-komunist i atij vendi, i qeverisë së dalë nga Partia Demokratike e Shqipërisë me delegacionin e tij (Arian Starova dhe Roland Bimo) në takim me Presidentin e Shteteve të Bashkuara, Bill Clinton dhe Zëvendës Presidentin Al Gore në Shtëpinë e Bardhë, 22 Prill, 1993. (Autori në të djathtë të fotos)

Frank Shkreli

*Shënim nga historia e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane

Sikur të ishin dy miq të vjetër…para takimit zyrtar – 22 prill, 1993

GJEKË MARINAJ: “PARADIGMA E PARAJSËS – Poezi për dashurinë”

April 22, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli

“Gjekë Marinaj dallohet ndër poetët më të mirë shqiptarë të kohës. Kjo do të thotë se ai zë vend midis poetëve më të mirë evropianë…Kur lexojmë poezinë e tij për kalimin e Akeronit, lumit të sketërrës, atë që ndan jetën nga vdekja, s’ka si të mos na kujtohet episodi prekës, ku ai, djaloshi i ri, u arratis dramatikisht nga Shqpëria totalitare më 1990, duke kapërcyer me “not” një lumë, që shërbente si kufi”. (Ismail Kadare për librin më të fundit, “Paradigma e Parajsës), të poetit dhe shkrimtarit Gjekë Marinaj).

Dr Gjekë Marinaj, poeti dhe shkrimtari shqiptaro-amerikan është i mirënjohur tashmë, jo vetëm në Shqipëri, në Kosovë dhe në trojet mbarë shqiptare. Ata që ndjekin veprimtarinë e tij si poet e shkrimtar, përkthyes, kritik letrar, botues dhe filozof, e dinë se Dr. Gjekë Marinaj vazhdon të kapërcej kufijt dhe kufizimet intelektuale, që dekada më parë, kishte imponuar mbi të dhe të gjithë bashkatdhetarët e tij, regjimi barbar komunist enverist, për pothuaj një gjysëm shekulli. Përveç veprimtarisë së tij si poet e shkrimtar dhe si profesor që jep mësim në një prej universiteteve më të njohura në shtetit Teksas të Shteteve të Bashkuara – poeti me origjinë nga Malësia e Madhe – me kontributet dhe kapacitetet e tija intelektuale të përmasave botërore, Dr. Marinaj nderon veten, komunitetin shqiptaro-amerikan, por mbi të gjitha i jep një emër të mirë Kombit shqiptar dhe shqiptarëve kudo. Gjekë Marinaj dallohet ndër poetët më të mirë shqiptarë të kohës. Kjo do të thotë se ai zë vend midis poetëve më të mirë evropianë”, është vlersimi që i bënë, Ismail Kadare librit më të fundit të Gjekë Marinajt —“Paradigma e Parajsës – Poezi për dashurinë”.

Me veprimtarinë e tij gjithëpërfshirse, ai njihet tanimë, jo vetëm këtu në Shtetet e Bashkuara, por edhe anë e mbanë botës, si një intelektual i dorës së parë, i cili ka tejkaluar me guxim dhe kuriozitet, jo vetëm kufijt gjeografikë midis kombeve dhe kontinenteve, por edhe kufijt e mirëkuptimit midis njerëzve, kulturave dhe gjuhëve botërore. Poeti shqiptaro-amerikan, Dr Gjekë Marinaj ka siguruar një reputacion ndërkombëtar tashmë, për tu pasur lakmi nga çdo kush, si një mbështetës dhe promovues i diplomacisë kulturore dhe si ndërmjetës midis letërsisë dhe filozofisë në shoqëri dhe në botë. Frank Shkreli: Gjekë Marinaj, poeti erudit malësor shqiptaro-amerikan po pushton botën me poezinë e tij | Gazeta Telegraf

Akademiku, poeti dhe shkrimtari ynë i nderuar nga Malësia e Madhe — i palodhëshëm dhe shpesh i paarritshëm në fushën e veprimtarisë së tij të gjithëanshme – ka pasuruar jo vetëm botën shqiptare por mbarë botën, në kuptimin e vërtetë të fjalës – me mbi 20-vepra, të përkthyera dhe të botuara në më shumë se një dyzinë gjuhësh të huaja, në disa kontinente. “Marinaj është një nga poetët më të rëndësishëm të shekullit 21, siç ishte Pablo Neruda në shekullin 20-të”, vlerëson poetin shqiptaro-amerikan për veprën e tij më të fundit, “Paradigma e Parajsës – Poezi për dashurinë”, ndër të tjerë edhe Gazeta Gyeonggi nga Seuli i Koresë së Jugut. Ndërsa gazeta Washington Daily News shprehet për poetin toinë malësor, se “Gjekë Marinaj është poeti për të cilin bota ka pritur kaq gjatë.”

Libri i fundit që Dr Gjekë Marinaj ka botuar në shqip nga Shtëpia Botuese, “Faik Konica” në Prishtinë – besoj se së shpejti, siç ka ndodhur me librat e tij më të hershme, do të përkthehet gjithashtu edhe në gjuhë të huaja, është “Paradigma e Parajsës –me 51 poezi gjithsejt kushtuar, siç shkruan vet autori, “bashkshortes sime Dusitës në 30-vjetorin e martesës.” Përveç poezive dedikuar bashshortes së tij me rastin e 30-vjetorit të martesës së tyre, Gjekë Marinaj ka përfshirë në këtë vëllim edhe poezi të tjera të pabotuara më parë, sipas autorit.

Mua më pëlqen poezia në përgjithsi, por nuk mund të them se jam i aftë të gjykoj as të vlerësoj poezinë e Gjekë Marinajt, apo ndonjë poeti tjetër, ashtu siç do të bënte një poet i mirëfillt, pasi fatkqesisht, nuk është një fushë me të cilën jam marrë në jetën dhe karrierën time. Por, ajo që vej re dhe që mund të them deri diku me siguri — me aq sa mund të gjykoj unë — vepra e fundit e Gjekë Marinajt por edhe të tjera në përgjithësi të këtij poeti e shkrimtari, tashti i njohur botërisht për meritat e tija letraro-artistike dhe jo vetëm e që pasurojnë bibliotekat shqiptare dhe botërore. Po jam i bindur se Gjekë Marinaj po jep një kontribut edhe më të rëndësishëm, në nxitjen e forcave pozitive kombëtare dhe ndërkombëtare, forcave krijuese të mirëkuptimit njerëzor – në botën tonë shqiptare, po se po, por edhe anë mbanë botës. Të gjithë ata që dinë më shumë për poezinë dhe që njohin mirë veprimtarinë poetike të Gjekë Marinajt, shprehen se poezia e tij pasqyron me guxim dhe aftësi të jashtzakonshme motivet e ditëve tona, duke u marrë edhe me problemet e realitetit tonë, qoftë madje edhe subjekti i dashurisë ose mirëkuptimi midis njerëzve, kulturave dhe gjuhëve. Trajtimi i subjekteve bashkohore është i rëndësishëm për poetin si një mjet që ndryshon veten, ndërsa përpiqet të ndërrojë, njëkohsisht, edhe botëkuptimet dhe psikolgjinë e të tjerëve për rreth.

“Gjatë kompozimit të këtyre vargjeve kam besuar si gjithmonë, se vjershat e dashurisë, nëse të menduara mirë dhe të shprehura mirë, me kulturë të lartë gjuhësore e dhunti të vërtetë poetike, e kanë aftësinë për të bërë ndryshime pozitive në jetën tonë. Midis tjerash ato mund të na edukojnë, frymëzojnë, argëtojnë dhe të na japin mundësinë për ta kuptur veten dhe botën më mirë,” shprehet autori në parathenjen e librit të tij më të fundit, “Paradigma e Parajsës – Poezi për dashurinë”.

E thonë ekspertët se Gjekë Marinaj me poezinë e tij ka sjellë një frymë të re që ka filluar të përshkojë jo vetëm poezinë shqiptare, por edhe atë botërore, si një domosdoshmëri e kohës, si një afrim i saj me jetën bashkohore moderne të ditëve të sotëme, përtej kufijve gjuhësorë, politikë dhe intelektualë. Është një frymë e re që siç duket ka tërhequr tashmë vëmendjen e personaliteteve eskpertë më të njohura të poezisë

botërore por edhe të qarqeve akademike amerikane dhe ndërkombëtare, gjë që duhet të na bejë të gjithëve krenarë për veprimtarië dhe reputacionin ndërkombëtar të poetit dhe shkrimtarit shqiptaro-amerikan, Dr Gjekë Marinaj.

Po e përmbylli këtë shënim modest me rastin e botimit më të fundit të poetit Dr. Gjekë Marinaj – me një vlerësim nga Z. Wole Soyinka, autorit e poetit nigerian dhe fituesit të Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1986: “Kur miku im Prof. Jerry Kuye më tha se kishte zbuluar një poet të veçantë nga të gjithë poetët që ai kishte lexuar më parë, mendova se poezitë (që ai m’i la për t’u hedhur një sy) do të ishin të shkruara me numra apo simbole abstrakte, e jo me shkronja. Vetëm pasi i lexova ato, të cilat mbanin për autor poetin Gjekë Marinaj, e kuptova se ku ishte fjala. Nëse Marinaj vazhdon të shkruaj kështu, ka gjasa se një ditë jo të largët, e gjithë bota letrare do e kuptojë domethënien e fjalëve vlerësuese të Prof. Kuye’s për Gjekën”, ka shkruar në librin e Gjekë Marinajt, fituesi i Çmimit Nobel për Letërsi në vitin 1986, nigeriani Wole Soyinka.

Përballë këtyre vlerësimeve nga disa prej emrave më të njohur të letërsisë botërore, për veprën e fundit të poetit shqiptaro-amerikan, Gjekë Marinajt — fjalët e mia do të ishin të tepërta, të panevojshme dhe të padobishme.

Frank Shkreli

Wole Soyinka, autori e Ismail Kadare

poetit nigerian dhe fituesi i

Çmimit Nobel për Letërsi

në vitin 1986

A child standing in front of a chalkboard

Description automatically generated with medium confidence

Për të interesuarit, libri mund të gjëndet në Amazon books — Paradigma e parajses: Gjeke Marinaj: 9780982576748: Amazon.com: Books

“NGA SOT KEMI NJË COPËZ KOSOVË NË ZEMËR TË KALABRISË”

April 13, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli

Kështu u shpreh Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani gjatë vizitës së saj këto ditë në Kalabri. Ajo gjëndet në mesin e Arbëreshve të Italisë me ftesë të komuniteteve të ndryshme arbëreshe të rajonit të Kalabrisë. Sipas portalit të zyrës së Presidentes Osmani, gjatë vizitës së saj në Kalabri, ajo zhvilloi takime veças me kryetarin e Rajonit të Kalabrisë, në Katanzaro, me kryetaren e Provincës së Kozencës, si dhe me kryetarët e komunave arbëreshë të atij rajoni, me të cilët do të diskutojë mbi mundësitë e thellimit të mëtejshëm të bashkëpunimit të Republikës së Kosovës me komunat arbëreshe të asaj zone. Ndërkohë që, në një ceremoni të veçantë, në komunën e Frasnitës, Presidentes Osmani do t’i ndahet çmimi “Gjergj Kastrioti”. Presidentja Osmani, në ditën e dytë të vizitës së saj në Kalabri, është takuar edhe me kryetarin e Rajonit të Kalabrisë, Roberto Occhiuto, me të cilin bisedoi mbi shtrirjen e mëtejme të bashkëpunimit mes Republikës së Kosovës dhe Rajonit të Kalabrisë.

Presidentja Osmani ishte ftuar të vizitojë Universitetin Kalabria ku ka zhvilluar një bashkëbisedim me studentët dhe mësimdhënësit e atij universiteti të njohur. Në të gjitha këto takime, thuhet në njoftimin e Presidencës së Republikës së Kosovës, se Zonja Osmani do ta shtrojë mundësinë e bashkëpunimit të Kosovës me komunat e Kalabrisë ku jetojnë arbëreshët, si dhe mbi bashkunimin e institucioneve të Kosovës për të ndihmuar komunitetet arbëreshe për ruajtjen e identitetit kombëtar, gjuhësor e kulturor. Mbledhja e traditës gojore arbëreshe, si dhe regjistrimi i pasurisë gjuhësore, si pjesë e ruajtjes së identitetit të tyre, do të jenë në qendër të vëmendjes së vizitës së Presidentes Osmani, thuhet në njoftimin për vizitën. Ndërkaq, theksohet se gjatë vizitës së saj në Kalabri, Presidentja e Kosovës mori pjesë në aktivitete të shumta me një përqëndrim në traditën, ritet dhe kulturën arbëreshe.

Zonja Osmani e ka cilësuar komunitetin Arbëresh në Itali si një shtyllë e kulturës dhe e identitetit kombëtar të shqiptarëve, ndërsa ka shprehur mirënjohjen e saj për mikpritjen që i bënë me këtë rast vëllezërit dhe motrat arbëreshe. “Për shekuj të tërë, ata e kanë ruajtur identitetin kombëtar e gjuhësor, traditën, ritet e kulturën e të parëve të tyre. Ideja e Rilindjes kombëtare dhe historia e heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastriotit, e gjejnë burimin në tokën e arbëreshëve”, është shprehur Presidentja e Republikës së Kosovës, në takimet e saj me Arbëreshët.

Udhëheqsja e Republikës së Kosovës i shprehi falënderimet e saja komunës së Frasnitës për çmimin “Gjergj Kastrioti”, akorduar asaj nga kjo komunë arbëreshe. Ky çmim është një mirënjohje, para së gjithash, për betejën historike të Kosovës për liri dhe për ruajtjen e identitetit kombëtar, ka thenë Presidentja Osmani. Gjatë qendrimit të saj në atë zonë, “në zemër të Arbërisë”, në praninë e shumë arbëreshëve të Frasnitës, është inauguruar sheshi, i cili tani e tutje, do mbaj emrin e Republikës sonë, sheshi, “Kosova” — një copëz Kosovë mu në zemër të Kalabrisë, ka theksuar Presidentja e Republikës së Kosovës, Zonja Vjosa Osmani.

Presidentja e Republikës së Kosovës ka thenë se “Identiteti kulturor e gjuhësor është pjesë e çmueshme e identitetit dhe kulturës shqiptare, Prandaj, ruajtja e tij është jetike për gjithë Kombin tonë”, ka shtuar ajo duke theksuar se, “Festa e Valleve” gjatë vizitës së saj në komunat në komunat Çift dhe Frasnitë, është një dëshmi e ruajtjes së këtyre traditive shekullore ndër Arbëreshët, ka theksuar Zonja Osmani.

Kosova, Shqipëria dhe mbarë Kombi Shqiptar u kanë shumë borxhe Arbëreshve, të cilët për pothuaj 600-vjet, ata ruajtën gjuhë e tradita në Italinë mikëpritëse. Me në krye poetin e madh arbëresh, Jeronim De Radën – apostullin e parë të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, shumë intelektualë arbëreshë, gjatë shekujve mblodhën dhe ruajtën vlerat, gjuhën dhe traditat, rezultatin e frutëshëm, e të cilave e shohim edhe sot të shpalosur gjatë vizitës së Presidentes së Kosovës në zonat arbëreshe të Italisë. “Pesë shekuj besnikërie të nji jete kalue në hullin e dokeve arbnore, larg trollit të dheut të të Parëve, u ligjuen në vepër të De Radës, e cila i dha veshtrim të lumnueshëm mërgimit shekullor të Arbëreshvet”, ka shkuar Ernest Koliqi, edhe ky vet një kontribues i madh i ruajtjes së kulturës, gjuhës dhe traditave në komunitetet arbëreshe në Itali, shekullin e kaluar. “Prandaj, na Shqiptarët, që muarme në dorëzim nga De Rada amanetin e lanun Arbëreshvet prej Skanderbegut, d.m.th fytyrimin e Shqipnisë së lirë, duhet t’i jemi mirënjohës, jo vetëm Poetit të Makjit (De Radës) por edhe vëllazënvet të nji gjuhe e gjaku që nën qiella të huaja, atë amanet ruajtën me besniki të patrandëshme”, ka shkruar Profesor Ernest Koliqi, në artikullin me titull, “T’u jemi mirënjohës Arbëreshvet të Italisë”, botuar në revistën e tij Shejzat, VIII, 1964. Kombi shqiptar u është borxhli dhe duhet t’u jetë mirënjohës Arbëreshvet, sepse sipas Ernest Koliqit, “Nepër poezi e apostullatë të Jeronim De Radës, Arbreshët e Italisë kryen atë vepër të mistershme shpërblimi njerzor e kombtar, që i Nalti Perendi u caktoi atyre, kur në nji stinë duhie e tmeri, kanë lanë brigjet e Atdheut dhe mërguan në vis të huaj, me ikonat (e tyre) fetare dhe me hire shqiptare.”

Këto hire, këto bukuri e hijeshi shqiptare, për të cilat ka shkruar Ernest Koliqi 60-vjete më parë në revistën Shejzat, përfshir identitetin kulturor e gjuhësor të Arbëreshve, e për të cilat foli edhe Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani gjatë vizitës së saj në Kalabri — e që sipas saj janë, “Pjesë e çmueshme e identitetit dhe e kulturës shqiptare. Prandaj, ruajtja e tyre është jetike për gjithë Kombin tonë”, ka theksuar Presidentja e Republikës së Kosovës,

Ruajtja e identitetit kombëtar vërtetë është jetike, qoftë në trojet shqiptare, qoftë edhe jashtë tyre siç janë Arbëreshët e Italisë, për një të ardhme më të mirë për mbarë Kombin shqiptar, shpesh të gjunjëzuar gjatë historisë, por kurrë i humbur! Ky ishte edhe mesazhi i vizitës së Presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në krahinat arbëreshe të Italisë, këto ditë por dhe simbolika e pritjes madhështore që i akorduan asaj vëllëzërit edhe motrat arbëreshe të “gjakut ynë të shprishur”!

Frank Shkreli

*Fotot janë marrë nga faqja fejsbuk e Presidencës së Kosovës

PAPA FRANÇESKU ME KARDINALIN SHQIPTAR ERNEST SIMONIN PËR BEKIMIN “URBIS ET ORBI”, ME RASTIN E PASHKËVE, 2023

April 8, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli/

Fjala dhe bekimi drejtuar, “Urbi et Orbi” –qytetit të Romës dhe Botës mbarë – është bekimi dhe rasti më solemn i Kishës Katolike dhe rezervohet për rastet më solemne të Kishës, siç janë Pashkët e Krishtlindjet. Bekimet “Urbi et Orbi”, drejtuar qytetit të Romës dhe Botës, jepen nga e ashtuquajtura “loggia” e Bazilikës së Shën Pjetrit në Romë, normalisht në orën 12 të mesditës dhe transmetohen anë e mbanë botës nga enti evropian, European Broadcasting Union dhe nga lidhje të tjera transmetuese botërore. Predikimi dhe bekimi me këtë rast përfundon me përshëndetje dhe urim nga Papa, për festën e rastit, në shumë gjuhë të huaja, përfshir gjuhën shqipe.

Një lajm shumë i bukur ky! Këtë të djelë të Pashkëve (2023), krah për krah me Papa Françeskun në atë platformë për të bekuar “Urbi et Orbi” dhe për të përshëndetur Botën mbarë me rastin e kësaj feste të madhe për Kishën Katolike, do të jetë Kardinali shqiptar, Ernest Simoni, sipas një njoftimi nga Radio Vatikani shqip. Ky lajm më solli ndër mend kohën gjatë luftës së ftohtë kurnë raste të tilla edhe Zëri i Amerikës transmetonte pa vonesë përshëndetjet e Papës, drejtuar botës në gjuhë të ndryshme, përfshir edhe gjuhën shqipe.

Natyrisht se ky është një moment historik dhe i paharrueshëm për Kardinalin Ernest Simonin, personalisht, por edhe për Kishën e vuajtur Katolike shqiptare. Frank Shkreli: Kardinali Ernest Simoni, martiri i gjallë i kombit shqiptar | Gazeta Telegraf. E gjithë bota do mësojë se megjithë përpjekjet prej gjyësm shekulli të regjimit komunist të Enver Hoxhës, për ta zhdukur atë dhe klerikët e saj nga faqja e dheut, Kisha Katolike shqiptare qenka gjallë.

Reagimi i Kardinalit shqiptar për të qenë bashkë me papën në këtë moment ishte, kuptueshëm, tepër emocionues dhe i papritshëm. “Emocion i jashtëzakonshëm me marrë lajmin e shoqnimit të Atit Shêjt në bekimin “Urbi et Orbi”, si kardinal daikon”, është shprehur Kardinal Simoni për Radio Vatikanin – “lêne ma me kremtue të dielen e Pashkëve në atë balkon, nga i cili, gjatë historisë së Kishës, shumë Papë i kanë drejtue lutje dhe bekime botës mbarë”, ka thenë ai.

Është ky një moment vërtetë i rëndësishëm në jetën e Ernest Simonit, Kardinalit të moshuar 94-vjeçar nga Shqipëria, përfaqsues i Kishës së martizuar Katolike Shqiptare, i cili është emëruar kardinal nga Papa për dëshminë e tij dhe besnikërinë e tij ndaj fesë së tij gjatë 28-viteve burgim e punë të detyruar, “besnik i patrembur”, siç e ka quajtur atë Papa Françesku, duke filluar nga viti 1961 e deri në vitin 1991.

“E kush do ta besonte, kur diktatura korrte e grinte kryekreje meshtarët, se njëri prej tyre do të ngjitej një ditë të lumnueshme Pashkësh, aty ku ngjiten përfaqësusit më në zë të krishterimit? “Armiku i popullit” i akuzuar se kishte kremtuar Meshë për pushimin e pasosur të Presidentit katolik John Fitzgerald Kennedy, i vrarë në Dallas në vitin ’63…”, thuhet në lajmin e botuar për këtë ngjarje nga Radio Vatikani dhe citon një deklaratë të Kardinal Ernest Simonit mbi përvojn e tij në burgjet e Enver Hoxhës:

“Kur isha në burg” – kujton ai – “e zbardhte agimi, nuk e dijshim a do ta shihshim ma diellin në perëndim mbas ditës të kalueme me tortura, ngacmime, dhunë dhe marrje në pyetje, ku na kërkohej të trathtojshim deri dhe përmbajtjen e rrëfimeve. Gjatë ndalimit në kampet e punës, në minierat ku nxirrnim bakër dhe pirit, po të kishte ra një gur në tunele, të gjithë do të fluturojshim në Parriz, njeni-mbas-tjetrit, tue pasë parasysh kushtet e pasigurta në të cilat kemi punue, pa asnjë siguri apo mbrojtje”.

Kjo, ishte jeta e kardinalit! Megjithatë, kurrë nuk e humbi shpresën: “Nuk do ta kisha besue kurrë se mbas aq shumë goditjesh, dhimbjesh mizore të shkaktueme prej zinxhirëve që m’i shtërngonin tmerrësisht kyçet, mbasi më kishin heqë lirinë e, mbi të gjitha, pa mujtë me ushtrue shërbimin e priftit për t’i shërbye njerëzve dhe për të shpallë Lajmin e Madh të Shëlbimit, do të jetojshe tashti ditë kaq të bukura, të pasuna me dhanti shpirtnore në shërbim të besimtarëve, për shpëtimin e shpirtënve. Nuk e kisha mendue kurrë se do të merrja Mitrën e kardinalit, dhuratë e madhe e papritun, dhuratë, që nuk do ta heq kurrë ma. Nuk më mbetë tjetër, veçse me e falënderue me gjithë zemër Papën Françesku; të lutemi për Atin e Shenjtë, që Zoti t’i japë forcë dhe shëndet në shërbesën e tij universale, si pasardhës i Shën Pjetrit”, ka përfunduar Kardinal Ernest Simoni reagimin e tij ndaj nderit që i ka bërë Papa Françesku këtij prelati të lartë të Kishës Katolike Shqiptare, duke e ftuar t’i bashkohet atij me rastin e festës së Pashkëve për të uruar, bekuar dhe për të përshëndetur mbarë botën me këtë rast.

Jetë të gjatë edhe Kardinalit Ernest Simoni, ashtuqë edhe ky të jetojë për të dëshmuar duke treguar krimet barbare të regjimit komunist të Enver Hoxhës, jo vetëm kundër Kishës Katolike dhe klerit të saj, por kundër një Kombi të zënë rob për një gjysëm shekulli!

Paqë të gjithë shqiptarëve me Zotin dhe me njëri tjetrin!

6 PRILLI I KRYENGRITJES SË MALËSISË SË MADHE: “ME SHTATË PUSHKË E NJË ALLTI”!

April 7, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag behind him

Description automatically generated with medium confidence

Sivjet, 6 prilli shënoi 112-vjetorin (6 Prill,1911) e ngritjes së Flamurit Kombëtar nga Heroi i kombit, Dedë Gjon Luli, për herë të parë në pothuaj 500-vjet të pushtimit turko-osman në trojet shqiptare. Ngritjes së Flamurit Kombëtar të shqiptarëve i pati paraprirë kryengritja e Malësisë së Madhe, një kryengritje kjo që zgjati nga marsi deri në gusht të vitit 1911 dhe që mund të thuhet se një kryengritje e tillë nuk kishte ndodhur më parë në trojet shqiptare, qysh prej kohës së Gjergj Kastriot Skënderbeut. Në këngën e 28-të të “Lahutës së Malësisë” — epopesë kombëtare të shqiptarëve — i madhi i letrave shqipe, At Gjergj Fishta e përshkruan kështu trimërinë e Dedë Gjon Lulit dhe malësorëve të tij: Deda niset me një grusht malësorë për në Rapshë të Hotit, për t’u takuar me plakun Marash Ucin, të cilin e njofton, por të merrte gjithashtu edhe pëlqimin e tij për kryengritjen, sepse me djemtë që kishte me vete, kishte vendosur t’i binte Turkut para afatit të caktuar nga paria e maleve. Dedë Gjon Luli ngarkon Marash Ucin me detyrën që të lajmërojë për këtë nismë kombëtare, fiset Shkrel e Kastrat, pasi ushtarët e tij ishin vetëm 20 — “me shtatë pushkë e një allti”. Kryengritësit malësorë marrin nën kontroll postet e mbretit dhe zënë robër 60 ushtarë anadollakë të cilëve kryengritsit malësorë u marrin armët dhe i nisin për Shkodër.

Luftimet pëlcasin aty këtu në mbarë Malësinë e Madhe. Fishta përshkruan me zotësinë e tij prej poeti, se si rojet turke bien e dorëzohen anë e mbanë Malësisë. Me të marrë vesh për luftën e malësorëve, Sulltani dërgon në Shkodër 70 taborë nën komandën e Turgut Pashës kundër malësorëve, por malësorët nuk dorëzohen. Paria e maleve takohet me Luigj Gurakuqin në krye dhe vendosin t’i përgjigjen Pashës me barut, sipas Gjergj Fishtës: “Mësyn Turku me furi, e pret Malësia me trimëri”, këndon At Gjergj Fishta në vjershën 28-të të “Lahutës së Malësisë”.

Vendi kallet flakë: gjëmojnë male e kodra, ushtojnë gryka e humnera, fishkëllejnë plumba e gjyle topash. Ethem Pasha mësyn Kelmendin nga ana e Gucisë dhe malësorët tashti gjenden mes dy zjarreve, por nuk ligështohen. Forcat dërmuese anadollake, për fat të keq, fitojnë, por toka lahet në gjak dhe shtrohet pëllëmbë për pëllëmbë me ushtarë të vdekur anadollakë.

Evropa habitet nga trimëria e malësorëve dhe më në fund kontinenti i vjetër e sheh vendosmërinë e shqiptarëve për të jetuar të lirë në trojet e veta, pas pushtimit osman prej 500-vjetësh, interpreton Fishta.

Në këtë 6 prill kujtojmë pra me fjalët e Poetit Kombëtar, At Gjergj Fishtës, kryengritjen e Malësisë së Madhe dhe Dedë Gjon Lulin, i cili me aktin e ngritjes së Flamurit Kombëtar për herë të parë në 500-vjet të pushtimit osman, tregoi guximin dhe trimërinë e tij dhe të bashkëluftëtarëve të tij malësorë, duke sfiduar perandorinë osmane, më e madhja e asaj kohe, dhe kolonializmin e institucioneve të saj në trojet shqiptare, duke ndryshuar kështu përgjithmonë historinë e Kombit shqiptar dhe duke i çuar shqiptarët drejtë fillimit eventual të lirisë shoqërore dhe pavarësisë politike.

Megjithëse ngritja e Flamurit Kombëtar nga Dedë Gjon Luli dhe malësorët ishte hedhur në harresë nga regjimi komunist për arsyet e tija ideologjike, gjë që nuk ka ndryshuar shumë as këto 30 vjet post-komunizëm, ngritja e Flamurit në Deçiq të Malësisë së Madhe, sot e kësaj dite, mbetet një akt i madh historik e patriotik, që do të kujtohet gjithmonë me krenari frymëzuese dhe si simbol i paharrueshëm i fuqisë morale të malësorëve dhe të Kombit shqiptar, në përgjithësi, kundër pushtuesve të huaj dhe armiqëve shekullorë të kombit, atëherë dhe sot. Megjithatë, rëndësia e rolit historik të Dedë Gjon Lulit, e Kryengritjes së Malësisë së Madhe dhe ngritja e Flamurit kombëtar në Deçiq me 6 prill, 1911 nga Dedë Gjon Luli me malësorë, është për meritën se konsolidoi hovin që kryengritja i dha idesë së Lidhjes së Prizrenit për një Shqipëri të lirë e të pavarur, për një Shqipëri që brenda kufijve të saj do të përfshinte të gjithë ata që e konsiderojnë veten bijë e bija, nipa, stërnipa e mbesa të Gjergj Kastriot Skënderbeut.

A picture containing text, person, posing, sign

Description automatically generated

Një meritë tjetër e këtyre burrave, është se kryengritësit malësorë i erdhën në ndihmë kombit në çastin kur mendohej se raca shqiptare po jepte shpirt, e ndarë dhe e përçarë, e harruar nga bota perëndimore. Nga ajo botë ku e kishte vendin dhe që, fatkeqsisht, sot e asaj dite mbetet kjo ide mbetet ende një ëndërr e pa realizuar për shqiptarët. Dedë Gjon Luli me malësorët e tij i erdhën në ndihmë tokës arbërore, atëherë kur dukej se shpresat e shqiptarëve për liri e pavarësi po zhdukeshin dhe kur fqinjët, lakmues të tokave shqiptare — nëpër kancelaritë e Evropës — bërtisnin duke thënë se nuk kishte komb shqiptar. Malësorët e vitit 1911, jo vetëm që u bënë simboli i Rilindjes Kombëtare, por ata ishin edhe dallëndyshet që paralajmëruan pavarësinë kombëtare të shqiptarëve një vit më vonë.

Ata ishin lajmëtarët e kombit që njoftuan Evropën dhe botën se toka e Gjergj Kastriotit, më fund, kishte zot. Në përpjekjet e tyre për liri e pavarësi, Ded Gjon Luli dhe malësorët e tij gjetën mbështetjen e Ismail Qemalit e Luigj Gurakuqit, të cilët të inkurajuar nga lufta e malësorëve kundër armikut janë takuar me Dedë Gjonin për të përpiluar Memorandumin historik që, ndër të tjera, përmbante kërkesat e Malësorëve dhe të gjithë Shqiptarëve, për një Shqipëri me administratë në gjuhën shqipe dhe për buxhet të vetin. Mund të ishte ky fillimi i një përpjekjeje, që sot do ta quanim “ndërkombëtarizim të çështjes shqiptare”, duke pasqyruar dëshirën e të gjithë shqiptarëve për bashkim, për liri e pavarësi. Ishte pra një mesazh i fuqishëm për atë kohë, por edhe për sot se shqiptari dëshiron të jetojë në shtëpinë e vet, zot i fatit të vet, pa ndërhyrje dhe influenca nga jashtë, në paqe e siguri me fqinjët, si pjesë e familjes së madhe evropiane.

Në botën aktuale shqiptare të koncesioneve ekonomike, publiko-private, të interesave të shumëllojshme personale e partiake, përfshirë interesat dhe influencat e huaja që nuk prajnë kurrë duke vepruar kundër interesave shqiptare, është mirë të kujtohet me këtë rast se kryengritja e Malësisë së Madhe dhe ngritja e Flamurit në Deçiq me 6 prill, 1911, u bë thjesht për ideale të larta kombëtare. Ato përpjekje nuk ishin ndërmarrje për përfitime të përkohëshme personale, krahinore, fetare ose ideologjike, por ishte një luftë për jetë a vdekje, për mbijetesën dhe lirinë e kombit shqiptar dhe si e tillë kishte qëllime dhe objektiva të interesit mbarë kombëtar, për ruajtjen e identitetit dhe të vlerave e karakteristikave që kanë dalluar gjithmonë shqiptarët nga të gjithë popujt e tjerë: nderi, besa dhe burrëria!

Gëzuar 6 Prillin, Malësisë së Madhe dhe mbarë Kombit shqiptar!

Frank Shkreli