NGA HISTORIA E KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN/
Nga Frank Shkreli*
Ishte 12 prilli i vitit 1970, dita kur u hap zyrtarisht Kisha dhe Qëndra Katolike Shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pikërisht në lagjen Bronks të New Yorkut. Ishte ky një rast historik, në të cilin — ndonëse komuniteti shqiptar në New York ishte shumë i vogël në krahasim me sot –morën pjesë sipas burimeve të medias së atëhershme mbi 600-veta, përfaqsues të tre besimeve fetare dhe nga të gjitha trojet shqiptare, si dhe përfaqsues të të gjitha organizatave politike dhe kombëtare të kohës. Gazeta e njohur amerikane, The New York Times, njoftonte lexuesit e saj për këtë ngjarje të rëndësishme për komunitetin shqiptaro-amerikan– me një artikull të gjatë me fotografi nga Qëndra e re Katolike Shqiptare, të titulluar, “Kisha e Parë Katolike Shqiptare në Hemisferën Perëndimore” — “Për një qëndër fetare që sot është zemëra e një komuniteti ndër më të jashtzakonshmit që ka lindë në këtë qytet ndër vitet e fundit”, shkrunate gazeta New York Times prillin e vitit 1970.
Hapjen e kishës së parë katolike shqiptare në New York e përshëndeti edhe media shqiptare në mërgim, si revista Shëjzat, gazeta Shqiptari i Lirë, gazeta Dielli e të tjera. Revista Shëjzat drejtonte urimet e veta nga Europa me shprehjen se, duke u nisur thjeshtë nga “Pikpamja shqiptare dëshirojmë të theksojmë këtu vlerën e një orgnanizimi i cili në flakë e në dritë të fesë… synon të mbajë gjallë zakone e doke thjesht kombëtare, dmth të ruaj në vend të huaj pasuninë etnike të trashigueme nga të parët, pasuni që na lejon me u quajtë Shqiptarë në botë.”Duke i njohur meritat Mons Zef Oroshit për këtë realizim, Shëjzat shprehen se bashkë me qendrat simotra fetare myslimane dhe ortodokse të krijuara në Amerikë, edhe kjo qendër katolike shpresojmë se do të japi fryt për bashkarinë tonë aty të selitun, thekshet në shkrimin e revistës Shëjzat.
Ndërkaq, gazeta Shqiptari i Lirë, organ i Komitetit Shipëria e Lirë, komentonte se,“Kjo ngjarje kaq me rëndësi për bashkësinë shqiptare në këtë vend u bë e mundur së pari nga ardhja e mijëra katolikëve shqiptarë, të cilët të detyruar të braktisnin Atdheun nga terrori i kuq dhe pas vuajtjeve të gjata në vende të huaja, më në fund, patën fatin të vendosen në Amerikë ku me punë të ndershsme siguruan për vete një mirëqenje të plotë në liri dhe në paqë.” Shqiptari i Lirë shkruante se një faktor tjetër për realizimin e këtij qëllimi ishte ardhja meshtarit të njohur Dr. Zef Oroshi i cili i përkrahur nga një grup i ngusht idealistësh energjetikë dhe mbas përpjekjeve prej shumë vitesh, më në fund ia dolën dhe ndërtuan qendrën dhe kishën e parë katolike në Perëndim.
Duke përshëndetur të pranishmit në darkën madhështore që ishte shtruar me atë rast, Monsinjor Dr. Zef Oroshi tha se në kohë normale kur Shqipëria do të gëzonte lirinë, inaugurimi i kësaj kishe nuk do të ishte ndonjë gjë e jashtzakonshme, do të konsiderohej vetëm si hapje e një qëndre të rëndomt, nga një grup etnik në Shtetet e Bashkuara, i cili dëshiron të ruaj trashëgiminë e tij etnike, fetare dhe shoqërore. Por kjo nuk është një kohë normale për shqiptarët, tha Mons Zef Oroshi, duke shtuar se, “Pikërisht 25 vjetë më parë në Shqipëri, klerikët janë burgosur ose ekzektuar në masë, të gjitha kishat janë shkatërruar, janë mbyllur ose janë shtetëzuar dhe ata klerikë që ende janë gjallë, detyrohen të jetojnë në kampe pune.” Si rrjedhim i kësaj situate në Shqipëri, theksoi Mons Oroshi, “Kjo qëndër dhe kishë modeste është për katolikët shqiptarë si edhe për pjesëtarët e dy feve të tjera të shqiptarëve, një simbol i lirisë fetare dhe civile. Në këtë qëndër, gërshetohen dimensionet e idelave të një kombi, nderohen të gjithë ata të cilët dhanë jetën për ideale të tilladhe njëkohsisht shprehë falënderimet më të përzemërta ndaj vendit që na ka pranuar – Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilat kanë për bazë bekimet e lirisë.” Prandaj, udhëheqsi i atëhershëm i katolikëve shqiptarë në Amerikë, Dr. Zef Oroshi premtoi me rastin e inuagurimit të Qëndrës dhe Kishës së parë Katolike Shqiptare, “Zoja e Këshillit të Mirë”,para 45 vjetëve në New York,se ajo qëndër do të “shërbejë për të gjithë si një simbol i lirisë së humbur në vendin tonë.”
Duhet theksuar se ishte kjo një periudhë kur lufta dhe krimet kundër Kishës Katolike në Shqipëri kishin arritur kulmin. Dhe jo vetëm mbrenda kufijve të Shqipërisë. Lufta e regjimit komunist të Enver Hoxhës kundër Kishës Katolike kishte arritur një absurditet pëmasash botërore. Inaugurimi i Kishës së parë katolike shqiptare në New York u realizua në një dekadë kur edhe Misioni i Shqipërisë komuniste pranë Organizatës së Bombeve të Bashkuara, i kryesuar në atë kohë nga Halim Budua, e kishte venë vehtes detyrën e kryezëdhënsit të urrejtjeve dhe shpifjeve ndaj Kishës Katolike, madje edhe nga podiumi OKB-ës. Ishte i vetmi delegacion që u largua nga salla e Asamablesë së OKB-ës kur për herë të parë foli para kësaj organizate një udhëheqës i Kishës Katolike, në personin e Papa Palit të VI. Prandaj është në këtë atmosferë që duhet shikuar rëndësia e inagurimit të kësaj kishe në atë kohë.
Përveç qindra pjesëmarrsve katolikë shqiptarë dhe të feve të tjera, në inaugurim morën pjesë vëllazërisht edhe udhëheqsit e komunitetit mysliman dhe ortodoks të shqiptarëve në Amerikë. Ndër të tjerë, Peshkopi Stephen Lasko dhe Imam Isa Hoxha, si dhe udhëheqsit e komunitetit të asaj kohe, Kryetari i organizatës Vatra Peter Chicos, Anthony Athanas, Abaz Kupi, Kryetari Komitetit Shqipëria e Lirë, Dr. Rexhep Krasniqi, Ago Agaj dhe udhëheqës të tjerë të komunitetit shqiptaro-amerikan.Imam Isa Hoxha , në emër të Komunitetit mysliman shqiptar në Amerikë shfaqi urimet e tija më të përzemërta për atë që ai e cilësoi si këtë “Vepër të Shënjtë që i bëtë Atdheut, një vepër kjo që i takon çdo besimtari dhe atdhetari të mirë.”
Ndërsa Kryetari Vatrës, Peter Chicos përshëndeti inaugurimin e Qëndrës dhe të Kishës Katolike Shqiptare duke shprehur kënaqësinë që po merrte pjesë në hapjen e një qendre të re shqiptare në Amerikë, për më tepër në themelimin e Qëndrës së parë të shqiptarëve katolikë në Shtetet e Bashkuara. Ai tha me atë rast se, “Ju tani kini hedhur hapin e parë si grup, por pjesmarrja duhet të jetë si individë. Këtu të gjithë ne jemi shqiptarë në Amerikë. Si të tillë, është përgjegjësia jonë të punojmë, të kujdesemi për familjet tona, të pranojmë Amerikën si vendin tonë të ri, të bëhemi shtetas, të ruajmë dhe të kujdesemi për institucionet tona dhe të jemi të ndershëm duke qenë të denjë të vetes sonë si individë.” Ish-Kryetari i Vatrës u tha të pranishmëve se,secili prej nesh dhe kudo që jemi, duhet të jemi përgjegjës që të kultivojmë kulturën tonëkëtu në Amerikë dhe të luajmë rolin tonë në historinë e Shteteve të Bashkuara.”
Një udhëheqës tjetër i komunitetit shqiptaro-amerikan, Dr. Halim Begeja në fjalën e tij me atë rast, pasi vuri në dukje se regjimi komunist i Enver Hoxhës kishte prishur kisha dhe xhamia dhe se kishte shpallur Shqipërinë si vendi i parë ateist në botë, u shpreh se, “Sot këtu si shqiptarë me në krye vëllëzrit tonë katolikë, po i dëshmojmë botës mbarë se nuk është populli shqiptar ai që ka zgjedhë rrugën e ateizmit, por është një klikë komuniste, e cila me pushkë dhe me çdo torturë çnjerëzore është vërsulur kundër popullit shqiptar, me qëllim që ta xhveshi atë nga çdo besim dhe nga çdo traditë të bukur e të ndershme.”Duke thënë se hapja e qëndrës dhe kishës së re katolike në New York, — përveç rëndësisë fetare, kishte edhe një rëndësi tepër të madhe kombëtare — Dr. Halim Begeja iu drejtua me atë rast komunitetit katolik shqiptar në Amerikë duke theksuar rolin e këtij komuniteti në historinë e kombit shqiptar: “Prandaj motra dhe vëllëzer katolikë, ju zëni vendin e shkëlqyeshëm të historisë së Shqipërisë. Ju jeni bijat dhe bijtë e atyre që janë bërë fli për Atdhe e Fe: ju jeni bijtë dhe bijat e atyre që i kanë dhënë dritë e lulëzim Shqipërisë, e ju vet sot jeni po ata bija e ata bijtë që keni sakrifikuar gjithshkafen për të ruajtur lirinë e vërtetë të popullit shqiptar.”Dr. Halim Begeja vazhdoi duke thënë se, “Përpjekjet e katolikëve shqiptarë për lulëzim dhe përparim të racës sonë janë të lashta” duke shtuar se, “Mos harroni jo vetëm ju, por të mos harrojmë të gjithnë ne se shkollat e para shqipe janë nga ana e katolikëve shqiptarë….”, theksoi ndër të tjera Dr. Halim Begeja në fjalimin e tij.
Sipas Revistës së Qëndrës Katolike Shqiptare, “Jeta Katolike”, Qershor, 1970, ku u botuan shumica e fjalimeve dhe kronika me rastin e inuagurimit, thuhet se fjalime të shkurtëra me këtë rast mbajtën edhe Hirsija e Tij Peshkop Lasko, Z. Anthony Athanas, i cili thotë revista, ç’prej fillimit kishte qenë inkurajuesi dhe bamirësi më i mirë i qëndrës katolike shqiptare. Dr. Rexhep Krasniqi, Kryetar i Komitetit “Shqipëria e Lirë”, që cilësohet nga revista katolike shqiptare gjithashtu si përkrahës dhe ndihmës i çdo nisme të mirë. Dr. Athanas Gegaj, i cili gjithnjë sipas revistes Jeta Katolike, ka përkrah me zell në faqet e gazetës Dielli nismën për qëndrën e parë katolike shqiptare në Perëndim. Siç duket pra nga pjesëmarrsit në këtë inauagurim dhe nga deklaratat e figurave më të dalluara të komunitetit shqiptaro-amerikan nga të gjitha trojet – ndërtimi i parë i Kishës Katolike Shqiptare në Amerikë ishte gati si të thuash një prioritet kombëtar për komunitetin shqiptaro-amerikan pa dallim.
Ndërsa, i fundit foli aktivisti i njohur i komunitetit shqiptaro-amerikan dhe anëtar i Këshillit të Kishës Zoja e Kshillit të Mirë, Zef Pashko Dedambi historikun dhe përpjekjet e komunitetit prej shumë vitesh, të cilat më në fund sollën realizimin e inuagurimit të Qendrës dhe të Kishës së parë Katolike Shqiptare në Amerikë, përfundoi duke thënë se, “Nëqoftse ndonjë herë do të shkruhet historia e Shqipërisë, ose më mirë e Diasporës Shqiptare, kjo çka po inuagurojmë sonte këtu, vëllëzër e motra, do të jetë pa dyshim një kapitull me rëndësi i asaj historie. Dhe i Përndershmi At Dr. Zef Oroshi — të cilit i kërkoj ndjesë nëqoftse për hir të së vërtetës mu desht ta përmend shumë herë në këtë fjalim — do të jetë figura qëndrore e atij kapitulli, duke e shquajtur edhe si apostullin e të mërguarve shqiptarë katolikë të shekullit të 20-tët”, përfundoi ai.
Ish-Presidenti i Shqipërisë, Bamir Topi ka dekoruarMons Dr. ZefOroshin (post mortum), me Urdhërin e Lartë “GjergjKastrioti – Skëndërbeu”.
Mons Zef Oroshi citohet të ketë thënë se, “Jemi një shkëndi e vogël, që me ndihmë të Zotit do të bëhemi dritë e madhe me shëndrit edhe vatrat tona të errësuara në Atdhe.” Kjo ishte një profeci që u realizua sepse ishte Dom Rrok Mirdita, pasardhës i Mons Zef Oroshit, i cilime tëarriturnëAmerikë, meenergjinëdhe meentuziazmin e tijsollinjëbashkpunimtëzellëshëm e tëfrutshëm. Ngaaifillim modest 45 vjetëmëparë,Dom RrokMirdita (aktualishtArkipeshkëviTiranësdheDurrësit)ikadhënënjëhovtëri jo vetëmveprimtarisësëQëndrësdheKishëssëparëKatolikenëAmerikë, veprimtariqëçoinëndërtimin e kishëssë re tani e quajtur, KishaZoja e Shkodrësdhe Qëndra Nënë Tereza. Kisha dhe QëndraKatolike Shqiptare në New York tani drejtohet nga Dom Pjetër Popaji cili me veprimtarinë e tij frymëzuese dhe të palodhur dhe duke u bazuar në binomin “Fe e Atdhe me Përparim”, trashëguar nga paraadhësit e tij – në këtë 45-vjetor të inaugurimit vazhdon të jetë qendër jo vetëm evleravefetareporedhevatër e promovimit tëpatriotizmit tëpastërshqiptar, të kulturës arbërore dhe të tolerancës ndërfetare këtu në Amerikë dhe në të gjithatrojet tona shqiptare në Ballkan.
*Për hir të së vërtetës duhet shënuar se autori ka shërbyer si Sekretari Lidhjes Katolike Shqiptaro-Amerikane dhe ka qenë anëtar i grupit redaktues të revistës ‘’Jeta Katolike Shqiptare’’, për periudhën 1971-1974.
VULLNET POLITIK DHE BASHKPUNIM I TË GJITHË AKTORËVE
Nga Frank Shkreli/
Kaqë nevojitet, “Vullnet politik dhe bashkpunim i të gjithë aktorëve”, citohet nga gazeta Illyria e New Yorkut të ketë thënë Z. Mathew Holiday i Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur — gjatë një tubimi që u mbajtë të mërkurën në hapësirat e Ministrisë për Mirëqenie Sociale dhe Rinisë në Tiranë. Fjala është për “Vullnet politik dhe bashkpunim i të gjithë aktorëve” në Shqipëri, qofshin ata aktorë shtetërorë, qeveritarë, shoqërorë dhe individë të veçantë — ndihma e të cilëve është e një rëndësiethelbësorepër të gjetur varret masive të personave të zhdukur, me gjyq dhe pa gjyq, nga regjimi komunist shqiptar gjatë periudhës 1944-199 — për t’i gjetur dhe për t’i identifikuar ato viktima të komunizmit, numri i të cilëve sipas vet autoriteteve shqiptare, llogaritet të jetë mbi 6000 persona. Ky ishte apeli që u bëri autoriteteve shqiptare,Z. Mathew Holliday i Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur të mërkurën në Tiranë.
Në portalin e Ministrisë Për Mirëqenje Sociale thuhet se në këtë tryezë konsultuese, siç e quan ajo tubimin, morën pjesë zëvendësministrja e MSR-së, znj.Gentjana Sula, përfaqësuesi i Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur, z. Matthew Holliday, drejtori i Institutit të Integrimit të të Përndjekurve Politikë, z. Bilal Kola, si dhe përfaqësues të shoqatave të të përndjekurve dhe intelektualë. Njoftohet gjithashtu se, siç thuhet, me mbështjetjen e kësaj Ministrie, pranë Institutit të Integrimit të të Përndjekurve Politikë do krijohet sektori i të zhdukurve, i cili gjithnjë sipas Ministrisë së lartë përmendur, është projektuar të jetë porta pritëse e të gjitha kërkesave dhe informacioneve mbi procesin e gjetjes së personave të zhdukur gjatë periudhës së diktaturës. Ndërkaq, edhe përfaqsuesi i Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur, Mathew Holliday, në emër të organizatës së tij, premtoi ndihmesën teknike dhe mjekësore për të gjetur dhe për të identifikuar personat që kanë humbur si rrjedhojë e krimeve të komunizmit kundër popullit të vet dhe fati i të cilëve nuk dihet për pothuaj 70-vjetë tani. Ndonëse apeli i tij të gjithë aktorëve nuk përmendet në portalin e Ministrisë, ai nuk humbi kohë që të paralajmëronte se suksesi i kësaj ndërmarrjeje varet nga “vullneti politik, meqënëse mund të zbulohen fakte historike dhe dëshmi, ndaj duhet bashkëpunim i të gjithë aktorëve”,theksoi ai. Që ky proces të shënojë sukses, do të nevojitet gjithashtu dëshmia dhe bashkpunimi i ish-zyrtarëve të regjimit komunist, mbrenda dhe jashtë institucioneve të tanishme të shtetit shqiptar. Është e pamundur që të mos ketë dokumentacion dhe të mos ketë dëshmitarë që dinë se ku gjënden shumica e këtyre varreve masive, nevojitete vetëm “vullneti politik dhe bashkpunimi i të gjithë aktorëve”.Vetë Ministria njofton në portalin e saj se është evidentuar “numri i personave të zhdukur në mbi 6000 veta dhe se numri i varreve masive të pa identifikuar dhe pothuajse të pazbuluar asnjëherë shtrihet në të gjithë vendin, në rreth 30 vënde ekzekutimi”.Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Humbur ka ofruar ndihmesën teknike dhe ekspertizën mjekësore.Atëherë ku qendron problemi, pse nuk bëhen hetimet e nevojshme për zbulimin dhe për identifikimin e eshtrave të të zhdukurve nga regjimi komunist?
Zëvendësministrja Sula u shpreh se trajtimi i kësaj teme prek thelbin e drejtësisë së munguar dhe se shteti dhe shoqëria u ka borxh të gjithë atyre personave që sot e kësaj dite nuk kanë gjetur prehje, duke shtuar se “Hapja e zyrës për Personat e Zhdukur pranë Institutit të Integrimit të ish të Përndjekurve Politikë është një hap mjaft i rëndësishëm i kësaj qeverie, jo vetëm administrativ, por edhe moral, për të ndihmuar dhe lehtësuar kalvarin shumë vjeçar të familjarëve të të zhdukurve.” Zëvendësministrja Sula, tha se,“Hapja e zyrës ka për qëllim që të fillojë një kapitull të ri në trajtimin e kësaj çështjeje kaq të ndjeshme, e cila gjer më sot është trajtuar në mënyrë sporadike dhe në mungesë të një qasje të koordinuar institucionale”, theksoi znj.Sula.
Megjithëse vonë dhe ndonëse mbetet për tu pa serioziteti i kësaj nisme, është mirë që të pakën po flitet për këtë fenomen-plagë të pazgjidhur të shoqërisë shqiptare dhe që Ministria e Mirëqenjes Sociale organizoi një tubim të tillë për një çështje që kërkon zbardhje për një çerek shekulli tani.
Njerzit që dëshirojnë informacion, mbi të gjithë familjarët dhe të afërmit e viktimave të zhdukura të komunizmit, shpresojnë dhe luten që kjo nismë, jo vetëm të jetë një hap drejt “Një kapitulli të ri”, siç pretendoi zëvëndës-ministrja Sula, por duhet të konsiderohet si një përgjegjësi morale dhe shtetërore, qëkjo çështje të zbardhet njëherë e përgjithmonë.
Por,fatkeqsisht vetë njoftimi në portalin e kësaj Ministrie mbi takimin e mbajtur në Tiranë në lidhje me këtë çështje, të bën të dyshohet mbi seriozitetin e angazhimit zyrtar të autoriteteve shqiptare për realizimin e ndonjë suksesi eventual të kësaj ndërmarrjeje, ndërkohë që thuhet se,”suksesi i kësaj nisme do të varet shumë edhe nga bashkëpunimi dhe eksperienca që do të sjellin përfaqësuesit e Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur”. Duket sikurë topi i kësaj nisme po hidhet në kopshtin e Komisionit Ndërkombëtar.
Vetë përvoja e Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur gjatë viteve të kaluaranë marrëdhënjet e tija me autoritetet shqiptare duket se nuk ka qenë e kënaqshme, kryesisht për arsye të mungesës së interesimit të Tiranës zyrtare për këtë çështje.Në portalin e tij mbi Shqipërinë, Komisioni Ndërkombëtar duket se shpreh pesimizëm mbi seriozitetin e autoriteteve shqiptare për zgjidhjen e kësaj çështjeje. Në lidhje me këtë, Komisioni thotë se ndonëse,”Ç’prej vitit 1991, autoritetet shqiptare kanë miratuar më shumë se 24 akte ligjore në lidhje me viktimat e ish-regjimit, gjithnjë mbizotërojnë dyshimet dhe mos interesimi për fatin e personave të zhdukur dhe për identifikimin e vendeve ku mund të jenë varret e të zhdukurve”, duke shtuar se në Shqipëri, “pothuaj nuk është bërë asgjë për tu ofruar ndonjë ndihmë konkrete familjeve të të zhdukurve.” Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Humbur thotë gjithashtu se mungesa e informacionit dhe mosinteresimi zyrtar për të afërmit e tyre të zhdukur nga regjimi komunist është diçka tepër e vështirë që të pranohet nga familjet e tyre.Për më tepër, kjo mungesë informacioni dhe mos angazhimi zyrtar për zbulimin dhe identifikimin e të zhdukurve, sipas Komisionit Ndërkombëtar, “Po pengon gjithashtu mbarë shoqërinë shqiptare që të shkëputet njëherë e mirë nga trashëgimia e saj totalitare.”
Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Humbur pohon se megjithë përpjekjet e pakta institucionale të Shqipërisë për të zgjidhur çështjen e të zhdukurve të regjimit komunist, janë familjarët e këtyre viktimave ata që kanë vazhduar të kërkojnë dhe të zbulojnëvet eshtrat e të afërmve të tyre. Duke lexuar raportin vihet re njëfarë zhgënjimi me përvojën e Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur në Shqipëri. Komisioni pohon se në prill të vitit 2010 përfaqsues të këtij enti ndërkombëtar kanë filluar kontaktet e rregullta me qeverinë shqiptare, me disa grupe jo qeveritare që merren me të drejtat e njeriut si dhe me familjet e të zhdukurveduke u ofruar atyre ndihmë teknike për zbulimin dhe identifikimin e të zhdukurve. Në raportin e Komisionit Ndërkombëtar i datës 18 qershor, 2014, theksohet se në tetor të vitit 2012 Kryeministri i atëhershëm, Z. Sali Berisha kishte lënë të nënkuptohej se ai do të organizonte një konferencë në mbështetje të propozimeve të bëra nga Komisioni Ndërkombëtar për gjetjen dhe identifikimin e të zhdukurve nga komunizmi, por ç’rej asaj kohe nuk është shënuar ndonjë përparim në këtë fushë, përfundon raporti i Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur.
Është e qartë siç ve në dukje edhe Komisioni Ndërkombëtar se autoritetet shqiptare, tani dhe më përpara gjatë këtyre 25 viteve, ç’prej shembjes së komunizmit, nuk kanë treguar vullnetin e nevojshëm politik dhe as nuk kanë ofruar bashkpunimin e duhur për gjetjen dhe identifikimin e të zhdukurve të regjimit komunist. Për më tepër, duket sikur ata presin që dikush tjetër të merret me këtë çështje,por kjo është përgjegjësia e autoriteteve të Shqipërisë, nëqoftse ato janë me të vërtetë serioze. Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Humbur, ashtu siç ka premtuar, mund të japë ndihmesën e tij teknike në këtë mes, por jo në një boshllëk dhe në një atmosferë mungese të vullnetit të mirë dhe të bashkpunimitserioz nga autoritetet përkatëse. Andaj që ndihmesa e këtij komisioni të dalë me sukses në gjetjen dhe identifikimin e të zhdukurve të regjimit komunist në Shqipëri, Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Humbur ngulë këmbë ekziston nevoja për një vullnet politik më serioz dhe për bashkpunimin e aktorëve në të gjitha nivelet qeveritare të Shqipërisë, nëqoftse autoritetet shqiptare me të vërtetë janë të vendosura, siç tha edhe zëvendësministrja Gentjana Sula “për të ndihmuar dhe lehtësuar kalvarin shumë vjeçar të familjarëve të të zhdukurve”.
Kjo përgjegjësi nuk mund t’i kalohet askujt tjetër sepse kjo është njëpërgjegjësi themelore e autoriteteve shtetërore dhe qeveritare të Shqipërisë. Por familjet e të zhdukurve vazhdojnë të shpresojnë kundër shpresës se një ditë do të mësojnë fatin e keq të të afërmëve të tyre se ku, kur dhe pse u zhduken ata pa shënjë e pa gjurmë. Mbetet për t’u parë nëse autoritetet shqiptare me të vërtetë janë serioze, që më në fund, të përballen me këtë çështje. Zbulimi i së vërtetës është obligim ligjor dhe moral i autoriteteve të qeverisë dhe të shtetit shqiptar ndaj mijëra familjeve të viktimave të komunizmit të cilat 25 vjetë pas shembjes së Murit të Berlinit ende presin me durim të zbulojnë të vërtetën mbi fatin e të dashurve dhe të afërmëve të tyre të zhdukur nga regjimi komunisti diktatorit Enver Hoxha! Por, zbulimi i së vërtetës kërkon bindjen morale,vullnetin e mirë dhe bashkpunimin e të gjithëve, që fatkeqsisht kanë munguar gjatë 25-viteve të fundit,e që sipas Komisionit Ndërkombëtar për Personat e Humbur njëkohsisht vazhdon të pengojë mbarë shoqërinë shqiptare që të shkëputet njëherë e mirë nga trashëgimia e saj totalitare.”
“Zoti President, Malësia don Komunë”
PRESIDENTI BUJAR NISHANI VIZITOI SHQIPTARËT NË MAL TË ZI/
Nga Frank Shkreli/
Në fillim të kësaj jave, Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Bujar Nishani zhvilloi një vizitë shtetërore në Republikën e Malit të Zi. Gjatë vizitës dy ditore në shtetin fqinj,Kreu i shtetit shqiptar u takua me udhëheqsit më të lartë të Podgoricës, përfshirë homologun e tij, Presidentin malazez Filip Vujanoviq dhe Kryeministrin Milo Gjukanoviq. Zyra e Presidentit Nishani njofton në portalin e saj se gjatë këtyre takimeve dypalëshe me homologun e tij dhe me zyrtarë të tjerë malazez u biseduan çështje të interesit të përbashkët, por thuhet gjithashtu se ata shkëmbyen edhe mendime mbi gjëndjen rajonale, europiane dhe globale.
Presidenti Nishani gjatë vizitës së tij në Mal të Zi dhe gjatë bisedimeve me udhheqsit më të lartë malazez u kushtoi një vëmendje të veçantë të drejtave të pakicave kombëtare. Në takimin me Presidentin malazez, Vujanoviq, Presidenti Nishani theksoi se kishin trajtuar edhe çështjen e pakicave kombëtare, të cilat sipas tij, luajnë një rol shumë të rëndësishëm si ura lidhëse miqësie midis dy vendeve. Ai nënvijoi rëndësinë e dialogut mbi pakicat kombëtare duke shtuar se, “pakicat kombëtare meritojnë dhe duhet të gëzojnë të gjitha të drejtat që i garanton kushtetuta dhe kuadri ligjor i vendeve tona, por edhe konventat për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe Konventa kuadër për mbrojtjen e pakicave kombëtare. Në këtë kontekst”, nënvijoi Presidenti i Republikës së Shqipërisë, “Dëshiroj të theksoj se është shumë e rëndësishme që shqiptarët në Mal të Zi të ndjehen mirë të përfaqësuar, duke u bazuar në Kushtetutën e Malit të Zi, në institucionet qendrore, të vetëqeverisjes lokale dhe institucionet publike.” Presidenti Nishani përmendi edhe disa probleme aktuale me të cilat po përballen shqiptarët në Ulqin, (siç është rasti i uzurpimit të pronës private nga shteti i familjes Rudaj në Shtoj të Ulqinit) dhe sfidat me të cilat përballen shqiptarët në fuhsën e arsimit dhe të përdorimit të simboleve kombëtare. Në lidhje me këto probleme që vazhdojnë të ndjekin shqiptarët edhe pas pavarësisë së Malit të Zi, Presidenti Nishani, gjatë vizitës së tij në Podgoricë, bëri thirrje që shqiptarëve tu, “Respektohet e drejta e pronës private dhe e administrimit të saj, si dhe të gëzojë të gjithë hapësirën e nevojshme ligjore të shkollimit në gjuhën shqipe si dhe në përdorimin e simboleve dhe të gjuhës kombëtare”, u shpreh Kreu i shtetit shqiptar.
Në lidhje me kërkesat e malësorëve për Komunën e Tuzit, një problem ky që me të drejtë tashti ka marrë përmasa ndërkombëtare, si një çështje e përfaqësimit demokratik që po u mohohet shqiptarëve të Malësisë në nivel vendor, Presidenti Nishani sugjeroi se, “Zgjidhja përfundimtare e statusit të Komunës së Tuzit do të jetë një hapësirë më e madhe për zhvillim dhe bashkëpunim në të gjithë zonën.” Në përputhje me standardet e konventave ndërkombëtare mbi pakicat, si edhe me ligjet dhe kushtetutën e Malit të Zi, Z. Nishani tha se, “Dëshirojmë dhe jemi shumë të interesuar që, konform këtyre standardeve, pakicat të kenë të gjitha të drejtat dhe hapësirat e nevojshme për ruajtjen dhe trashëgiminë e identitetit historik e kulturor kombëtar.” Njoftohet se edhe në takimin e tij me Kryeministrin malazez Gjukanoviq, Presidenti Nishani ritheksoi të njëjtat tema dhe probleme përsa i përket të drejtave të shqiptarëve në Mal të Zi.
Pas takimeve zyrtare midis delegacioneve të dy vendeve, gjatë vizitës së tij zyrtare në Mal të Zi, Presidenti Nishani kishte rezervuar një agjendë të ngjeshur për takime të veçanta me komunitetin shqiptar atje — autokton në trojet veta — si dhe me përfaqsuesit e tij politikë dhe fetarë.
Kreu i shtetit shqiptar filloi takimet e tija me shqiptarët në Tuz, Ulqin e Tivar, ndërkohë që zhvilloi edhe një takim të veçantë me përfaqsuesit politikë nën ombrellën e Këshillit Nacional të Shqiptarëve në Mal të Zi. Kreu i shtetit amë u prit ngrohtë nga malësorët në Tuz, përfshirë mësues dhe nxënës të një shkolle lokale, ku u takua me përfaqësues të partive politike dhe me të zgjedhurit vendorë të kësaj komune. Sipas medias vendore, ra në sy pankarta në tubimin e pritjes në të cilën shprehej dëshira e popullësisë shqiptare të atyre anëve: “Zoti President, Malësia don Komunë”. Zyra e Presidentit Nishani njofton se, “Në takimin me përfaqësuesit e partive politike dhe të zgjedhurit vendorë të komunës urbane të Tuzit, Presidenti i Republikës i informoi ata mbi takimet e zhvilluara me përfaqësuesit më të lartë të shtetit malazez dhe mbi mesazhet e përcjella”, dhe se “Kreu i Shtetit nënvizoi se do të mbështesë dhe do ndjekë në vijimësi trajtimin e çështjeve që u diskutuan gjatë vizitës në Mal të Zi, ashtu sikurse vlerësoi maksimalisht rolin tejet pozitiv që faktori shqiptar luan në procesin e integrimeve evropiane e euroatlantike të Malit të Zi.”
Gjatë udhtimit nga Tuzi për në Ulqin, Presidenti Nishani zhvilloi një vizitë në selinë e Kryeipeshkvnisë së Tivarit ku u prit nga Kryeipeshkvi, Imzot Zef Gashi dhe Kryekancelari i Ipeshkvnisë dhe Famullitar i Kishës së Tuzit, At Pashko Gojçaj. Kryeipeshkvënia Arbërore e Tivarit ka një histori të lashtë dhe të lavdishme prej pothuaj 1000-vjetësh si qëndër e katolicizmit shqiptar në atë troje, e cila sipas disa historianëve, konsiderohet si vazhduese e Kishës së Ilirikut Lindor, themeluar në Shkup prej Justinianit të Madh në shekullin e VI. Në atë vend të rëndësishëm të historisë së kombit shqiptar, njoftohet se “Presidenti Nishani shprehu kënaqësinë për vizitën në selinë e Kryeipeshkvnisë së Tivarit duke vlerësuar institucionet fetare si një ndihmesë e madhe për ruajtjen e vlerave, traditave, identitetit kombëtar dhe gjuhës sonë, tek të gjithë shqiptarët kudo që ata ndodhen në trojet e tyre etnike në Mal të Zi, Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Luginë të Preshevës apo në diasporë”, u shpreh presidenti Nishani gjatë pritjes së tij në Kryeipeshkvëninë Arbërore të Tivarit.
Ndërsa, Kryeipeshkvi Imzot Zef Gashi falënderoi Presidentin Nishani për këtë vizitë në një objekt kulti shqiptar në Mal të Zi, që vitin e kaluar ka festuar 925-vjetorin e ekzistencës së vet. Imzot Gashi e siguroi Presdientin Nishani duke theksuar se “institucionet tona fetare do të jenë në shërbim të përjetshëm të fesë dhe të kombit, ashtu siç kanë vepruar edhe para-ardhësit tanë që i kanë drejtuar këto institucione”, pohoi Imzot Zef Gashi.
Kreu i shtetit shqiptar e përfundoi vizitën e tij në trojet shqiptare në Mal të Zi me arritjen e tij në qytetin e lashtë bregdetar shqiptar të Ulqinit ku u prit nga Kryetari i Komunës, Fatmir Gjeka dhe anëtarët e Kuvendit Komunal të Ulqinit. Presidenti Nishani u bëri thirrje udhëheqsve vendorë të Ulqinit, ndërkohë që kufijtë janë të hapur dhe munëdsitë janë të mëdha për shkëmbime në të gjitha nivelet, “duhet të shfrytëzojmë maksimalisht hapësirat që krijon liria dhe demokracia, të shkëmbejmë sa më shumë eksperiencë, dije, investime dhe të jemi më afër se asnjëherë tjetër me njëri-tjetrin.” Ndërsa Kryetari i Komunës së Ulqinit, komunë e cila gëzon një shumicë shqiptare prej 85%, sipas burimeve, e informoi Kreun e shtetit amë, mbi zhvillimet ekonomike, kulturore dhe të fushave të tjera të asaj zone dhe e falënderoi atë për interesimin e tij për fatin e shqiptarëve kudo që jetojnë. Ndërsa, thuhet se Presidenti Nishani u bëri thirje autoriteteve të komunës së Ulqinit që të punohet sa më shumë në ruajtjen e gjuhës, traditave dhe identitetit kombëtar, si vlera më e shquar që kemi si komb, ka thënë Z. Nishani. “Institucioni i Presidentit do të jetë çdoherë pranë jush në ndihmë të lidhjeve sa më të mira me institucionet shtetërore në Shqipëri dhe në përkrahje të fqinjësisë së mirë dhe të respektimit të çdo të drejte tuajën qytetare dhe kombëtare”, u premtoi Presidenti i Republikës së Shqipërisë të pranishëmve, gjatë vizitës së tij në Ulqin në fillim të kësaj jave.
Vizita e Presidentin Nishani në trojet autoktone shqiptare nën Mal të Zi është një gjest më se i mirëpritur. Ndonëse mbeten për tu parë rezultatet eventuale të kësaj vizite dhe nëse kjo vizitë do të ndihmojë në përmirësimin e gjëndjes së shqiptarëve atje, besoj se të pakën mbrenda një të ardhme të afërt, vizita e Kreut shqiptar në Mal të Zi, në mos asgjë tjetër, do të ndihmojë, në sensibilizimin e mëtejshëm të opinionit zyrtar dhe publik shqiptar mbi gjëndjen aktuale të shqiptarëve në Mal të Zi. Ta quajmë këtë vizitën e Presidentit Nishani si fillimi i “shqiptarizimit” të çështjes shqiptare në atë vend. Por do tu tregojë edhe udhëheqsve malazez se shteti amë kujdeset për fatin e shqiptarëve në atë vend. Ka rëndësi fakti që Kreu i shtetit amë gjatë një vizite zyrtare në Podgoricë – në kuadër të marrëdhënjeve të mira midis dy shteteve fqinje dhe në bazë të standardeve europiane dhe ndërkombëtare – fletë për çështjet dhe problemet me të cilat përballen sot shqiptarët në Mal të Zi. Ato janë të shumëta dhe përfshijnë shumë fushë, mbi të gjitha në arenën e përfaqësimit politik, në fushën arsimore dhe kombëtaro- kulturore, por edhe në fushën ekonomike. Është me rendësi gjithashtu angazhimi i Presidentit Nishani se nga pikëpamja e Kreut të shtetit shqiptar, “Institucioni i Presidentit do të jetë çdoherë pranë jush në ndihmë të lidhjeve sa më të mira me institucionet shtetërore në Shqipëri dhe në përkrahje të fqinjësisë së mirë dhe të respektimit të çdo të drejte tuajën qytetare dhe kombëtare.” Ky është një angazhim që duhet ta bëjë edhe Prishtina zyrtare ndaj shqiptaëve në Mal të Zi. Shqiptarët që jetojnë në trojet e veta autoktone në Mal të Zi, nuk meritojnë as më pak as më shumë të drejta se sa ato që i janë akorduar pakicave serbe dhe malazeze në Republikën e Kosovës.
Por ama, pa marrë parasyshë interesimin e Tiranës dhe të Prishtinës për fatin e shqiptarëve në Mal të Zi dhe megjithë sfidat dhe problemet e shumëta që paraqet Podgorica zyrtare ndaj zhvillimit të jetës normale politike, kombëtare dhe ekonomike për komunitetet shqiptare në Mal të Zi, përgjëgjësia më e madhe për përmirësimin e jetës dhe për fatin e mirë në përgjithësi të shqiptarëve në atë vend, bie mbi shpatullat e të zgjedhurve dhe përfaqsuesve politikë të shqiptarëve në Mal të Zi. Përçarjet dhe mosmarrveshjet politike midis tyre janë tanimë të njohura mirë, për të mos thënë legjendare. Por, janë ata që para të gjithëve duhet të tregojnë përgjegjësi të lartë politike, morale dhe kombëtare dhe të dëgjojnë thirrjet, pikëspari nga zgjedhsit e vet, por edhe nga të tjerët, për një bashkim të forcave politike atje me qëllim të përmirësimit të përgjithshëm të jetës së shqiptarëve në të gjitha fushat dhe aktivitetet e tyre në Mal të Zi.
SHQETËSIMET E KONGRESIT AMERIKAN MBI LIRINË E MEDIAS NË TURQI
Nga Frank Shkreli/
Zyra e Senatorit demokrat të shtetit të New Yorkut, Charles E. Schumer njoftoi javën që kaloi se ai dhe mbi 70-senatorë të Shteteve të Bashkuara — republikanë dhe demokratë — i dërguan një letër Sekretarit Amerikan të Shtetit John Kerry që të interesohet mbi atë që ligjvënsit amerikanë thonë se është një frikësim dhe kërcënim i vazhdueshëm ndaj medias dhe një praktikë censurimi e shtypit në Turqi, nga ana e administratës së Presidentit Taip Erdogan. Senatorët amerikanë theksojnë, në letrën e tyre se kohët e fundit, dy gazetarë që drejtojnë media të rëndësishme në Turqi dhe të cilët njihen si kritikë të administratës së Presidentit Erdogan, janë arrestuar. Para këtij incidenti, shumë gazetarë kanë humbur punën pasi kishin shkruar artikuj kritikë ndaj Presidentit Erdogan dhe administratës së tij.
Duke venë në dukje traditën e gjatë të Turqisë ndaj demokracisë dhe tolerancës ndaj mendimeve ndryshe dhe të kundërta, Senatori Schumer dhe kolegët e tij në Senatin amerikan shprehin shqetësimet e tyre mbi frikësimin e medias në atë vend dhe i bëjnë thirrje Departmentit Amerikan të Shtetit që të bashkpunojë me qeverinë turke për të zgjidhur këtë çështje në mënyrë paqësore dhe sa më parë që jetë e mundur.
Senatori Schumer dhe 74 senatorë të Shteteve të Bashkuara të cilët nënshkruan letrën drejtuar Sekretarit Kerry – që mund të jetë ndër paralajmërimet më të forta të Kongresit amerikan ndaj Turqisë — thonë se duke u bazuar në lajmet e botuara në median dhe shtypin turk dhe amerikan, administrata e Presidentit Erdogan ka frikëson dhe ngacmongazetarë turq, të cilët ajo i konsideron si kritikë të qeverisë së tanishme. Senatorët shkruajnë në letrën e tyre drejtuar Sekretarit Amerikan të Shtetit, se më 14 dhjetor ishte arrestuar krye-redaktori i gazetës Zaman, (i cili tani është liruar) një gazetë kjo me qarkullim të gjërë anë e mbanë Turqisë, si dhe pronari i Grupit të Medias Samanyolu i cili, sipas senatorëve, fatkeqsisht mbetet nën arrest. Të dy këta, thonë ligjvënsit amerikanë, janë të njohur si kritikë të administratës Erdogan. Senatori Schumer dhe kolegët e tij i bëjnë thirrje kryediplomatit amerikan që, “ta bisedojë këtë çështje me Presidentin Erdogan dhe me përfaqsues të administratës së tij, në një mënyrë që të inkurajojë një zgjidhje të
shpejtë, të nevojshme dhe paqësore të këtyre rasteve.”
Senatorët vunë në dukje se këto raste arrestimesh dhe frikësimesh të përfaqsuesve të medias janë një devijim nga tradita e gjatë e Turqisë ndaj demokracisë dhe tolerancës, duke thekësuar se, “Si një demokraci me një traditë të gjatë tolerance dhe diskutimi të lirë dhe si një vend partner i vlefshëm i Amerikës në shumë ndërmarrje, qeveria e tanishme e Turqisë nën Presidentin Erdogan duhet të ndërpresë shtypjet ndaj lirisë së shtypit dhe njëkohsisht t’u japë fund frikësimeve flagrante ndaj pjestarve të medias të cilët shprehin mendime ose raportojnë mbi ngjarjet, në një mënyrë që regjimi mendon se janë në kundërshtim me interasat e tij.
Është e rrallë që në Senatin amerikan të shfaqet një unanimitet i tillë për çfardo kauze, por në letrën që u nënshkrua nga shumica e senatorëve amerikanë (73 nga 100 senatorët gjithsejt), thuhet gjithashtu se Sekretari i Shtetit John Kerry duhet të përqëndrojë vëmendjen rreth prirjeve shqetësuese ndaj sjelljeve jo demokratike në radhët e qeverisë së presidentit turk Erdogan dhe njëkohsisht t’i bëjë thirrje qeverisë turke që të zbatojë parimet bazë të demokracisë, përfshirë edhe lirinë e shtypit, diçka që për një kohë të gjatë konsiderohej si një vlerë në Turqi, tha ndër të tjera, Senatori demokrat Charles Schumer.
Ndërsa kolegu i tij republikan dhe bashk-autori i letrës drejtuar Departmentit Amerikan të Shtetit, Senatori Roger Wicker i shtetit Mississippi u shpreh se, “Administrata e Presidentit Erdogan duhet të mbahet përgjegjëse për këto shkelje të rënda ndaj fjalës së lire dhe lirisë së medias. Arrestimi i gazetarëve dhe censurimi i medias janë shënja të një regjimi autoritar dhe jo të një demokracie të mirëfilltë. Shpresoj që Sekretari Kerry do të zgjidhë së shpejti këto zhvillime shqetësuese”, tha Senatori republikan i shtetit Mississippi.
Ndërkaq, në një deklaratë që bëri në Dhomën e Senatit, një ditë para se të botohej letra e Senatorëve drejtuar John Kerry-t, Senatori Patrick Leahy u ngrit për të denoncuar masat e qeverisë turke ndaj lirisë së medias duke thënë se, “Jo vetëm që këto masa nuk janë në përputhje me normat dhe vlerat që pritet të zbatohen nga Turqia, një vend aleat i NATO-s.” Ato masa shtoi Senatori Leahy, jo vetëm që ” Dhunojnë vet angazhimet që ka marrë përsipër Turqia në bazë të marrveshjeve ndërkombëtare, por nxisin edhe kundërshtime dhe mospajtime të mëtejshme dhe njëherazi vërtetojnë akuzat që janë bërë kundër Administratës së Erdoganit.” Senatori Leahy shprehu zhgënjimin dhe shqetësimin e tij si dhe të shumë eskpertëve të marrëdhënjve amerikano-turke se një, “zmbrapsje nga demokracia në Turqi, do të dobësonte partneritetin tonë të rëndësishëm strategjik në atë rajon.” Senatori i shtetit Vermont deklaroi se bashkohet me të gjithë ata që kanë bërë thirrje për zgjidhjen e menjëhershme të këtyre rasteve dhe që t’i, “Jepet fund arrestimeve nga ana e qeverisë turke të personave që ushtrojnë të drejtën e tyre të lirisë së shprehjes. Komuniteti ndërkombëtar dhe njerëzit vullnet mirë presin më shumë nga qeveria e këtij kombi të madh. Populli turk meriton më mirë se kaq”, përfundoi deklaratën e tij në Dhomën e Senatit amerikan, Senatori Patrick Leahy.
Reagimet ishin të shpejta kundër kësaj letre të Kongresit amerikan, nga ambasadori turk në Washington, nga media pro-Erdogan në Turqi e cila pretendoi se kongresmnët kishin marrë ryshvet për të shkruar një letër të tillë dhe nga vet Presidenti Taip Erdogani cili gjatë një vizite në Meksikë, i cilësoi anëtarët e Kongresit amerikan si “ligjvënës me qira”. Disa nga kongresmenët që kanë nënshkruar letrën thanë se reagimeve zyrtare turke “u mungon respekti”.
Ndërsa gazeta turke Zaman sjellë reagimin e një prej zërave të opozitës, grupit parlamentar të partisë turke MHP, nepërmmjet nënkryetarit të saj, Oktay Vural, i cili u shpreh për median se letra e senatorëve amerikanë erdhi tepër vonë. Oktay Vural tha se, “Liria e shtypit ësht liria e kombit tonë. Nuk mund të ndërmarrësh operacione kundër pjesëtarve të medias vetëm e vetëm sepse ata botojnë lajme për korrupcionin. Ne nuk e meritojmë një gjë të tillë. Presioni kundër medias”, shoti ai, “ka arritur pikën që po dëmton interesat turke.”
Pa marrë parasyshë reagimet zyrtare turke ndaj shqetësimeve të Kongresit amerikan mbi mungesën e lirisë së shtypit dhe mbi kërcnimet dhe arrestimet që u bëhen gazetarve turq, trajtimi i gazetarëve turq nga administrata e Presidentit Erdogan njihet mirë dhe është publikuar nga organizata të njohura ndërkombëtare që merren me të drejtat e njeriut dhe me lirinë e medias në mbarë botën, siç Human Rights Watch.
Një tjetër ent ndërkombëtar i të drejtave të njeriut, siç është liria e fjalës, organizata prestigjoze që merret me mbrojtjen e gazetarëve dhe të lirisë fjalës anë e mbanë botës, “Korrespondentët Pa Kufij” (Reporters Without Borders) e rendit Turqinë në vendin e 154 nga 180 vendet në Indeksin e Lirisë së Shtypit për vitin 2014. Turqia, sipas kësaj organizate është ndër vendet që vazhdimisht ka numrin më të madh të gazetarve të arrestuar në botë, se bashku me vendet siç janë Kina dhe Irani.
Letra e Kongresit amerikan drejtuar Sekretarit Amerikan të Shtetit është një mbështetje me rëndësi e lirisë së fjalës dhe të lirisë së punës së gazetarve jo vetëm në Turqi por në mbarë botën. Kjo mbështetje nga senatorët amerikanë e lirisë së medias në Turqi ka rëndësi edhe për pjesë të tjera të botës ku mungon, ku keqpërdoret, ose ku shkelet liria e medias. Sepse arrestimi ose keqtrajtimi i një gazetari, vetëm e vetëm sepse shpreh mendime ose shkruan për diçka që nuk i pëlqejnë , si për shembëll, autoriteteve qeveritare në Turqi ose në Kinë, është një sulm kundër çdo gazetari kudo në botë.
Frank Shkreli
LAMTUMIRË BE – ALO PUTIN, ERDOGAN, AJATOLLAH?
Në vigjilje të takimit të radhës BE-Shqipëri të martën në Tiranë/
Nga Frank Shkreli/
Në portalin e Ministrisë së Punëve të Jashtëme të Shqipërisë lexova fjalën e mbajtur javën e kaluar nga Ministri i Punëve të Jashtëme të Republikës së Shqipërisë, Ditmir Bushati në Komitetin Parlamentar të Stabilizim Asociimit, BE-Shqipëri. Ky takim është një platformë komunikimi midis Parlamentit Europian dhe Kuvendit të Shqipërisë me objektivin për përshpejtimin e procesit të integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Ministri Bushati falënderoi Parlamentin Europian për mbështetjen që i ka dhënë deri tani vendeve ballkanike, duke theksuar se “Falë kësaj mbështetjeje”, nënvijoi Ministri shqiptar, “Ballkani Perëndimor ka njohur zhvillime të rëndësishme dhe pozitive”, por paralajmëroi se megjithëkëtë, “siguria e qëndrueshme dhe stabiliteti demokratik në rajon nuk duhet të merren për të mirëqena”.
Ai shtoi se, “rajoni ynë mbetet ende hapësira brenda Evropës ku ka mosmarrëveshje dhe procese demokratike të ngrira, për sa kohë çështjet dypalëshe të pazgjidhura dhe deficitet e shtet-ndërtimit demokratik kanë potencialin të rrezikojnë të ardhmen e qytetarëve tanë.” Ministri Bushati bëri thirrje për një riangazhim strategjik të BE-së, duke paralajmëruar parlamentarët europianë se në të kundërtën, sipas kryediplomatit shqiptar, “mund të krijohet një boshllëk që mund të kërkohet të mbushet nga aktorë të tretë, të cilët me incentiva politike apo ekonomike, mund të zbehin interesin dhe vendosmërinë e vendeve të rajonit për projektin Europian”.
Kjo deklaratë e Ministrit të Jashtëm të Shqipërisë u interpretua nga disa analistë si një kërcënim që i bëhet Europës, se në mungesë të një procesi të hapjes së shpejt të negociatave BE-Shqipëri, Tirana mund të shikojë gjetiu për aleatë. Në të vërtetë ky kërcnim nga Ministri i Jashtëm i Shqipërisë javën e kaluar, ishte bërë më parë edhe nga “bosi” i tij, Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama fund vitin që kaloi, kur media raportoi në atë kohë se udhëheqsi shqiptar ashpërsoi gjuhën e tij ndaj BE-së duke kërcënuar se Ballkani s’ka më durim të presë BE-në. Kryeministri Rama në të vërtetë pohoi në mënyrë të prerë gjatë një vizite në Prishtinë dhjetorin që kaloi, se durimi i vendeve të Ballkanit duke pritur për zgjërimin e BE-së ka mbaruar.
Analistët thonë se kërcënimi publik i Ministrit të jashtëm shqiptar mund të jetë i pari i këtij lloji gjatë një takimi zyrtar me përfaqsues të Parlamentit Europian, duke lënë të nënkuptohet se Shqipëria mund të shikojë për mundësi të reja bashkpunimi jashtë zonës së BE-së.
Po ku do të shikojë Shqipëria për aleatë? Sipas Agjencisë së lajmeve noa, “Disa analistë dhe ndjekës të çështjeve europiane kohët e fundit kanë përmendur gjërësisht idenë që Shqipëria të këthejë sytë nga të tjera mundësi jashtë BE-së.” Noa thotë, në një raport të para disa ditëve se, “Ata kanë përmendur mundësinë e (Shqipërisë) për bashkpunim me Rusinë — një rivale e qartë e BE-së dhe SHBA-ave, ose me Kinën, apo Konferencën Islamike.” Kjo ide sipas agjencisë shqiptare të lajmeve, nuk është e re dhe e veçantë e qeverisë së tanishme shqiptare, sepse sipas saj, “Një tentativë të tillë kishte bërë edhe kryeministri i mëparshëm, Sali Berisha, por me nota më të buta”, raporton agjencia noa.
Kushtet e BE-së për hapjen e negociatave BE-Shqipëri kanë qenë të qarta ç’prej fillimit dhe nuk janë ndryshe nga ç’kanë qenë dhe ç’janë për secilin vend që është antarësuar si dhe për çdo vend tjetër që ende aspiron të bëhet anëtare e BE-së, pra nuk janë diskriminuese ndaj Tiranës. Kushtet që i mbeten Shqipërisë për tu plotësuar për hapjen e negociatave Shqipëri-BE, janë pesë dhe janë të njohura për lexuesit:
1. Zbatimi i reformave në administratën publike
2. Pavarësia e sistemit të drejtësisë
3. Lufta kundër korrupsionit
4. Lufta kundër krimit të organizuar
5. Mbrojtja e të drejtave të njeriut
Ministrja e Shqipërisë që merret me Integrimin europian të vendit, Klajda Gjosha në një takim të premten me Komisionerin e BE-së për zgjërimin, Johannes Hahn deklaroi se vendi i saj është i vetdijshëm se procesi i integrimit do të vlerësohet bazuar në bazë të meritës dhe në plotësimin e pesë kushteve të përmendura më lartë. Ndërsa Komisoneri Hahn tha, me fjalë të tjera, se e gjithë varet nga Shqipëria, sa më shpejtë që të plotësohen këto 5 prioritete, aq më i shpejtë do të jetë procesi i integrimit në BE.
Secili që e do Shqipërinë dhe shqiptarët në Europë dhe të integruar në organizmat euroatlantike e ndjenë vetën të mërzitur, plot frustrime e zhgënjime, 25 vjetë pas shëmbjes së komunizmit, por BE-ja e ka bërë të qartë se ajo nuk do të ulë standardet dhe kushtet për integrimin e shqiptarëve. Disa kritika ndaj BE-së mund të jenë edhe me vend, por nuk është se Europa nuk ka njohur përparimet e bëra nga Shqipëria gjatë viteve, në rrugën e saj drejtë integrimit europian. Kjo vihet re në deklaratën që lëshoi për media, Presidenti i Këshillit të Europës, Donald Tusk, pas takimit që zhvilloi muajin e kaluar me Kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama. Z. Tusk pohoi se Shqipëria ka bërë mjaftë përparime, përfshirë luftën kundër krimeve që kanë të bëjnë me drogat, por shtoi ai, gjëja që është e nevojshme është që të shënohet sukses në të gjitha fushat. Presidenti i Këshillit të Europës lavdëroi Shqipërinë për rolin e pozitiv që ajo luan në Ballkanin Perëndimor dhe angazhimin e Tiranës për të mos pasur asnjë problem me vendet fqinje. Udhëheqsi i Këshillit të Europës lavdëroi gjithashtu përputhshëmërinë, 100% siç tha ai, të politikës së jashtëme shqiptare me atë të politikës së jashtëme të BE-së. Kjo sipas tij, ka një rëndësi të madhe në procesin e integrimit, sidomos kur të merret parasyshë gjëndja në Ukrainë dhe sfidat e të tjera të përbashkëta.
Por Presidenti i Këshillit të Europës, ia bëri të qartë Kryeminstrit shqiptar se megjithë përparimet e shënuara, mbetet ende shumë për tu bërë. Ai theksoi sidomos, “Nevojën për një dialog politik më të madh dhe më të mirë” midis palëve, duke shtuar se “politika konfrontuese, bojkotet dhe qëndrimi se ‘fituesi duhet t’i marrë të gjitha’, nuk do të ndihmojë qytetarët shqiptarë.” Për tu bërë një shtet i mirëfilltë modern europian, Shqipëria — theksoi ai pas takimit me Kryeminstrin Edi Rama në muajin shkurt — duhet të krijojë një atmosferë për një kulturë kompromisi, bazuar në dialogun politik”. Shqipëria, tha Donald Tusk, “duhet të jetë aq konstruktive dhe e arsyeshme në politikën e saj të mbrendshme, ashtu siç është në politikën rajonale.”
Ndërkaq, gjëndja në rajonin e Ballkanit duket se po tërheq vëmendjen dhe shqetësimin e Shteteve të Bashkuara. Zëri i Amerikës, në një analizë të gazetares Keida Kostreci bazuar në intervista me dy ekspertë amerikanë, raportoi të premtën nga Washingtoni se Shtëpia e Bardhë konsideron se Ballkani gjëndet sot nën trysninë e dy forcave — si një pikë takimi e rreziku të ndikimit rus dhe radikalizmit islamik. Dy ekspertët, Frank Wisner, ish-ambasador i Shteteve të Bashkuara dhe ish-i dërguar i posaçëm për bisedimet e statusit mes Kosovës dhe Serbisë dhe ish-zëvendës ndihmës Sekretari i Mbrojtjes Ian Brzezinski, që tani është studiues në Këshillin e Atlantikut, i thanë Zërit të Amerikës se përveç rrezikut që këto ndikime përbëjnë për të ardhmen e këtij rajoni, përballja me këto dy sfida — d.m.th. me rrezikun që pararqet rritja e ndikimit rus në rritje e sipër dhe të ndikimit të radikalizmit islamik në Ballkanin Perëndimor – është një përparsi edhe e interesit kombëtar të Shteteve të Bashkuara në atë rajon.
Po Shqipëria dhe shqiptarët a e shikojnë agresionin rus dhe shtimin e ndikimit të Moskës si dhe ekstremizmin e dhunshëm në rajon si sfida ndaj interesave të veta kombëtare, a por udhëheqsve të saj u ka mbaruar durimi, janë lodhur nga procesi i gjatë i integrimit në BE dhe si rrjedhim po u hapin dyertë “aktorëve të tretë” siç janë Rusia, Kina, Turqia ose Konferenca Islamike? A është ky vizioni që udhëheqsit shqiptarë kanë për të ardhmen e kombit të vet, 25-vjetë pas shëmbjes së komunizmit?
Zëri i Amerikës transmetoi se si ish-ambasadori Wisner, ashtu dhe ish-zyrtari i lartë i Pentagonit, Brzezinski bien dakord se integrimi është një rrugë me dy drejtime dhe se procesin do të duhet ta udhëheqin vetë vendet e interesuara, si Shqipëria, përmes reformave agresive dhe arritjes së standardeve të nevojshme për anëtarësim të plotë në komunitetin Euro-Atlantik.
Gjëndja e tanishme ndërkombëtare në Europë dhe në botë kërkon që — nëqoftse Shqipëria është me të vërtetë e përkushtuar seriozisht ndaj procesit të integrimit në Europë – takimi i radhës i nivelit të lartë midis Bashkimit Europian dhe Shqipërisë që do të mbahet në Tiranë të martën më 24 mars, të jetë me të vërtetë fillimi i një angazhimi urgjent dhe serioz nga ana e të gjitha niveleve qeveritare, shtetërore dhe parlamentare të Shqipërisë me qëllim të përshpjetimit të procesit të integrimit të vendit në BE me qëllim që t’u mbyllen dyerët “aktorëve të tretë”, të cilët nuk ia duan të mirën afatgjatë kombit shqiptar.
Deklaratat kërcnuese të kohëve të fundit nga përfaqsuesit më të lartë të Tiranës zyrtare në mbështetje të idesë se Shqipëria mund të këthejë sytë nga të tjera mundësi aleancash jashtë BE-së, janë të pa përgjegjshme dhe të dëmshme për procesin e integrimit. Për më tepër, deklarata të tilla, janë kundër interesit afatgjatë të Shqipërisë dhe të kombit shqiptar dhe njëkohsisht prononcime të tilla dëmtojnë, jo vetëm atmosferën e bisedimeve me përfaqsues të BE-së, por dashtë e pa dashtë, mund të influencojnë negativisht edhe marrëdhënjet e kombit shqiptar me aleatët historikë të tij, siç janë Shtetet e Bashkuara, dhe dëmtojnë interesat e tyre në atë pjesë të Europës. Një përfundim i tillë nuk është i dobishëm për askënd! Shqipëria nuk do të futet në Europë me kërcënime por me një punë maksimale dhe të vendosur për përmbushjen e pesë prioriteteve — në një atmosferë dhe kulturë kompromisi, bazuar në dialogun politik midis palëve të ndryshme, sidomos midis pozitës dhe opozitës.
- « Previous Page
- 1
- …
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- …
- 175
- Next Page »