Fuat Memelli – Page 7 – Dielli

100 VJETORI I SHKOLLËS SË PARË SHQIPE FESTOHET NË “DARDHËN E DYTË”, NË AMERIKË

October 30, 2017 by dgreca

Njëqind vjetori i shkollës shqipe të Dardhës/

6 foto e perbashket 1 dita kur u hap shk e Dardh 1 Mes Leonidha Cika 3 Pjesmarr ne veprimtari 4 Pjesmarres 7 Franklin Zdruli

Nga Fuat Memelli-Boston/

100 vjetori i shkollës shqipe të Dardhës, e cila u çel në vitin 1917, u përkujtua sivjet në muajin gusht në fshat. U shkrua dhe u fol për këtë ngjarje. Por , shumë dardharë që jetojnë në emigracion, e veçanërisht ata që jetojnë në Amerikë, nuk mundën të shkojnë në vendlindje në këtë përvjetor dhe u mbeti një peng.

8 Sotir Pani 10 certifikate 9 Certifikate 5 moderatori Vaske Bruko

Një “Dardhë e dytë” e emigrantëve të këtij fshati, është në qytetin Uster pranë Bostonit. (Sipas Sotir Panit, në këtë qytet ka 22 familje dardhare ndërsa në gjithë Amerikën, bëhen 60.) Këta dardharë të mbrujtur me shpirtin patriotik të të parëve të tyre, deshën ta përkujtojnë këtë ngjarje edhe këtu në Amerikë. Dhe e përkujtuan bukur!Ditën e shtunë datë 21 tetor, dardharë që jetojnë në Uster, në Boston e qytete të tjerë si dhe miq të tyre, u mblodhën në sallën e kishës “Shën Mëria” për të përkujtuar këtë ngjarje të shënuar. Shumë prej prej ish nxënësve të asaj shkolle, i ka mbuluar bora e viteve. Në sytë e tyre ndrit malli për shkollën e parë dhe vendlindjen që i kanë larg. Organizatorë të veprimtarisë ishin dardharët Vaskë Bruko, Klodi Melka dhe Franklin Zdruli. Vaska me një ligjërim të bukur, lexoi një përmbledhje të referatit kryesor të mbajtur në Dardhë në konferencën shkencore organizuar nga Bashkia e Korçës dhe Shoqëria Dardhare “Shpresa”. Shkurt dhe qartë, ai shpalosi fakte dhe ngjarje që nga hapja e shkollës e deri në ditët tona.

FRAGMENTE NGA HISTORIKU I SHKOLLËS

Kam përpara një mori informacionesh dhe fotosh për 100 vjetorin e shkollës shqipe të Dardhës. M’i dhanë ato organizatorët e takimit në Uster si dhe dardharë të tjerë që jetojnë në Shqipëri e nëpër botë. Më kishte folur Niko Balli, kryetar i Shoqërisë Dardhare “Shpresa, kur isha në muajin maj në Sinicë; më nisën plot të dhëna e fotografi edhe dardhari i përkushtuar, Arian Çika që jeton në Tiranë; dardharja Adriana Stefani, e cila me trup është në Kanada ndërsa me zemër në Dardhë; Sotir Pani, i cili jeton në Boston, por është një “muze i gjallë” për Dardhën e më gjerë. Më vlejtën gjithashtu shkrimet e postuara nga dardhari Kristaq Balli, i cili jeton sa në Dardhë e në Korçë e që bëri një punë të veçantë për muzeun e fshjatit, etj. Unë u mundova ta “sit” këtë bollëk materialesh dhe veçova vetëm disa fragmente prej tyre.

Në Dardhë ekzistonte një shkollë qysh në shekullin e XVIII ku mësimi jepej në gjuhën greke. Rrethanat e përshtatëshme për hapjen e shkolllës shqipe, u krijuan pas shpalljes së Republikës së Korçës në dhjetor 1916. Dardharët e Amerikës të Shoqërisë “Mbleta” në një mbledhje në vitin 1916, përcaktuan si të domosdoshme hapjen e shkollës shqipe në fshatin e tyre. Dardhari Leonidha Çika mori përsipër hapjen e saj. Në vitin 1916 ai kthehet në atdhe për të përmbushur këtë mision. Shkolla shqipe në Dardhë u hap në muajin shtator 1917 me nxënës djem dhe vajza. Një foto historike e Thimi Racit, e ka fiksuar këtë moment. Leonidha gjeti mbështetje nga dardharët e Amerikës si dhe nga patriotët shqiptarë të Korçës si Themistokli Gërmenji, etj. Shkolla e Dardhës përparoi nën kujdesin e dardharëve patriotë si Josif Pani, Kosta Isak, Thoma Zengo, Andrea Ktona, Spiro Konda, Thoma Nashi, Dr. Pandeli Gliozheni, Pero Ponari, Pandi Isak, Petro Laci, Misto Millona, Kosta Çeku, Ili Zdruli, Miti Kotepano, Adham Çeku, Kristo Ktona, Pandi Tollko, Thimi Vishnja, Misto Zengo, Petro Kotepano, Thimi Ktona, etj, që kapërxyen pengesat duke i dhënë prioritet arsimimit në gjuhën shqipe. Kosta Isaku, i shkruante Leonidhës nga Bostoni: “ Me përpjekjet e tërë shqiptarëve dhe me anën e miqve amerikanë, punët zunë të kthjellohen dhe dielli zuri të ndritë edhe për ne. Nata shkoi dhe dita nisi të shkrepë”.Leonidha e mësuesja e parë e vajzave, Julia Ndili (Tromara) e më pas Eftrepi Koçi, bënë çmos për përparimin e shkollës.

Një ngjarje e veçantë në rrugën 100 vjeçare te shkollës shqipe të Dardhës, është ajo e ndërtimit të godinës së saj të re, pasi mjedisi aktual ishte i papërshtatëshëm. Leonidha u shpjegoi situatën dardharëve të Amerikës. Shoqëria “Mbleta” me kryetar Kosta Isak dhe sekretar Thoma P. Zengo, vendosën të ndërtojnë një shkollë moderne. Ata zbrazën “qeset” e tyre me zënë e parë që u bëri Vllazëria “Mbleta”, dëgjuan zënë e çilimijve të Dardhës që dridheshin si purteka nga të ftohtit dhe dërguan 12.000 dollarë ndërsa Shoqria Dardhare “Bashkimi” e Bukureshtit, dërgoi 46.000 lei. U ngrit komisioni i përbërë nga figurat e shquara të Dardhës si Prof, Spiro Konda kryetar, Leonidha Çika sekretar dhe anëtarë Dr. Pandeli Gliozheni, Jasif Pani, Ilo Zdruli dhe Thoma Nashi. Pas një pune të madhe, shkolla përfundoi së ndërtuari në vitin 1924. Në përfundim të saj komisioni i shkruan Shoqrisë “Mbleta:”… Kush e vështron këtë monument, i mbeten sytë dhe mbetet pa gojë. Është një nuse me tel e rënë prej qielli. … Leonidha Çika, dimër e behar, natë e ditë, bëri një punë që nuk matet. Puna e tij është gjigande dhe e paçmuar”. Emigrantët dardharë kontribuan për shkollën e fshatit me urdhër të ndërgjegjes, pasi siç ka thënë Volteri :” Atdheu është vëndi ku rrobërohet shpirti”. Ndërtimi i shkollës së re në Dardhë, u pasqyrua nga gazeta “Shqiptari i Amerikës” dhe “Shqipëria e re “ në Kostancë të Rumanisë.

NJË TUFË LULE QË NUK U VENDOS…

Emri i cili u lakua më shumë në konferencën shkencore mbajtur në Dardhe si dhe në mbledhjen përkujtimore që u zhvillua në Uster, ishte ai i mësuesit të parë, Leonidha Çika. Hygoi ka thënë :” E ardhmja është në dorën e mësuesve”. Dhe mësuesi patriot Leonidha Çika, e bëri realitet këtë thënie. Nipi i Leonidhës, Arian Çika , krahas materialeve për rrugën 100 vjeçare të shkollës, më dërgoi plot të dhëna edhe për mësues Leonidhën. Ishte djali i Vangjel Çikës, i cili kishte mbaruar shkollë në Greqi dhe jepte mësim në ishullin Kos. Edhe Leonidha e bëri shkollën aty. Ai u rrit mes librave që kishte i jati. Veç greqishtes mësoi në mënyrë autodidakte edhe anglisht, turqisht e fërngjisht. Krahas kontributit për hapjen e shkollës shqipe, për ndërtimin e godinës së saj, ai është autor edhe i një pune të madhe për hartimin e një teksti aritmetike me 1249 faqe. Teksti ishte ruajtur me fanatizëm nga pasardhësit dhe u publikua në këtë përvjetor. Ai u përpoq të ecte në rrugën e Mësonjtores së Parë Shqipe të Korçës dhe modelit të shkollave amerikane.

Në vitin 1924, për shkak të mbështetjes fanoliste dhe ndikimit të elementëve antishqiptarë, Leonidha pushohet nga puna. Le familjen dhe nxënësit e niset për në Amerikë me një grup dardharësh. Në vitin 1932 kthehet në atdhe dhe qëndron deri në gjysmën e parë të vitit 1934. Niset për herë të tretë në Amerikë dhe pas 7 muajsh vështirësie pas një aksidenti në dorë, vdes i varfër në moshën 54 vjeçare. Ai u përcoll për në vorreza nga shokët e tij dardharë ndërsa shërbesa fetare u krye nga Fan Noli.

Kjo ishte në vija të trasha jeta dhe kontributi i tij. Por, në këtë përvjetor të shënuar të 100 vjetorit të shkollës shqipe të Dardhës, nuk u vendos dot një tufë lule te varri i tij. Dhe kjo pasi nuk i dihet varri. Kanë kaluar shumë vite, megjithatë mendoj se varri i tij duhet të ishte gjetur, jo vetëm në këtë përvjetor por edhe më parë. Në Amerikë ka patur e ka shumë dardharë. Në Shqipëri vepron Shoqëria Dardhare “Shpresa” ndërsa në Amerikë është Shoqëria Dardhare “Bleta”. Nëpërmjet këtyre shoqatave, nëpërmjet individëve të ndryshëm, duke bashkëpunuar edhe me Ambasadën Amerikane në Tiranë si dhe struktura të tjera në Amerikë, mund të gjendet. Është në nderin e Dardhës e të dardharëve ( dhe jo vetëm) që ta bëjnë këtë. Do të ishte një homazh për njeriun që i kushtoi mendjen dhe zemrën e tij kësaj shkolle.

DARDHARËT-MODEL I EMIGRACIONIT

Kam përpara plot përshëndetje të dërguara nga dardharët në këtë përvjetor të shënuar të shkollës shqipe të Dardhës. Edhe këtu po shkëpus vetëm disa copëza prej tyre.

Raimonda Çika (Gjiknuri), Filadelfia, mbesa e Leonidha Çikës

-Dardharët e Amerikës, fizikisht janë këtu por mendjen dhe shpirtin e kanë aty në Dardhën e magjishme. Ata janë bijtë dhe niprit e patriotëve dardharë që punuan fort këtu në Amerikë dhe kontribuan për Dardhën e Shqipërinë. Ata kujtojnë me respekt e mirënjohje mësuesin e parë Leonidha Çika dhe mësuesit e tjerë të Dardhës. Në vendlindje janë shtëpitë tona, është shkolla, janë gëzimet e hidhërimet.

Doc. Petrit Skënde, Uster

-Djemtë e këtij fshati kryen një vepër madhështore. Ata mblodhën dhe investuan një shumë të mdhe për kohën, që të ndërtohej një vepër e madhe në fshatin e lindjes. Këta djem fshati, pa universitete dhe jo të pasur, patën një shtysë shpirtërore , një ndjenjë fisnike që shihnin rrotull tyre në Amerikë e Rumani. Kjo gjë nuk lindi vetvetiu, por mbiu nga ajo traditë që ishin edukuar në fshatin e lindjes.

Bardhyl Panolli, San Diego-Kalifornia

-Ne dardharët krenohemi se shkolla jonë ishte ndër të parat që pasoi Mësonjtoren e Parë Shqipe të Korçës. Hapja e shkollës i mbylli dyert gjuhës greke që impononte Patriakana e Stambollit. Ka mbetur proverbiale përgjigja e pleqve dardharë ndaj një dhesppot greki cili porosiste që në Dardhë të mësohet vetëm greqisht: “Mirë hirësi të flasim greqisht, por si të bëjmë që ëndrat i shohim në shqip?!” Dardharët u bënë model i emigracionit. Ata u bënë ambasadorë të miqësisë kudo që ishin.

Artur Liolini , kancelar i kishës së Shën Gjergjit-Boston

Neka Doko, punonjëse e librarisë dhe Qendrës Kulturore “Fan Noli”

-Në këtë ditë të shënuar, kisha jonë kujton me nderim e respekt dardharët e ditur e patriotë , basahkëpunëtorë të ngushtë të Fan Nolit si Sotir Peci, Josif dhe Vasil Pani, Kosta Isak, Leonidha Çika, Ilo dhe Julia Tromara, Gaqo Konda(Gjoleka), Goni Katundi etj..Kujtojmë me nderim të paharruarën Rozi Çeku (Theohari) që ka lënë një pasuri të vlefëshme në Bibliotekën “Fan Noli”, ndërmjet të tjerave edhe për Dardhën.

Autori i shkrimit

-Fshati im, Sinica, e cila ndodhet pranë Dardhës, ka patur e ka lidhje të shumta me këtë fshat. Hapja e shkollës shqipe në Dardhë, rezatoi në fshtrat e Devollit të Sipërm e më gjërë. Pesë vjet pas saj, u hap shkolla shqipe në Sinicë ndërsa dhjetë vjet më vonë, u hap në Arzë. Dardha e dardharët, kanë reazatuar dije e kulturë jo vetëm në zonën tonë e në qarkun e Korçës por në gjithë Shqipërinë. Para dy vjetësh u ndërtua muzeu i Dardhës. Edhe në Sinicë ka nisur puna me rikonstruksionin e shkollës ku do ngrihet muzeu, punë e cila do të vazhdojë në të ardhmen

Prof. Thanas Gjika, Uster

-Ju sot treguat kujtime të bukura nga jeta 100 vjeçare e shkollës tuaj.Po kaq e këndëshme është të jesh i bashkuar edhe në një bashkësi me përmasa kobëtare siç është Federata Panshqiptare “Vatra”, tek e cila ka dardharë si Doc. Petrit Skënde, Franklin Zdruli, etj që i janë bashkuar degës sonë këtu në Uster. Ftoj edhe dardharë të tjerë të bëhën pjesë e saj.

Mbresa të bukura nga shkolla e Dardhës, sollën për pjesëmarrësit edhe ish nxënësit e shkollës së Dardhës, Petrika Stefani e Sotir Millona. Ata e dardharë të tjerë, përmëndën me dashuri e respekt një varg mësuesish që shërbyen në vazhdim në shkollën e Dardhës si: Sotir dhe Eftimi Niçi, Dhimitraq Kere, Sotir Vangjel Zengo, Mantho e Dhora Dono,Thoma Naço, Llazi Polena, Dhimitër Ziu, Rahmi Koçibelli, Jorgji Balli, Gaqo Balli, Vangjo Konda, Loreta Laço, Koli Skënde, Mihal Pani, Shadije Batelli dhe Donika Kere, të cilët përgatitën breza të tërë nxënësish që kontribuan në fusha të ndryshme të jetës në gjithë Shqipërinë.

VLERËSIME

Pas shfaqjes së filmit të bukur dokumentar për rrugën 100 vjeçare të shkollës së Dardhës, përgatitur nga TV “Korça”, moderator i veprimtarisë Vaskë Bruko, ndau disa çertifikata “Mirënjohje” dhe të tjera, për personat që kontribuan për 100 vjetorin e shkollës, dhënë nga Bashkia e Korçës dhe Shoqëria Dardhare”Shpresa”. Me çertifikata “Mirënjohje” u nderuan: Vangjo Konda, Shoqata “Bleta” Elvira Stefani, Stafi “Dardha org.”, Dhimitër Skënde, Sotir Millona. Me çertifikatë “Pjesëmarrje” u nderuan: Sotir Pani, Petrit Skënde, Adriana Stefani, Franklin Zdruli, Klodi Melka, dhe Kristi Pina.

Një foto kolektive e gjithë pjesëmarrësve para flamurit shqiptar dhe atij amerikan, mbylli veprimtarinë e zhvilluar në Uster, në “Dardhën e dytë” këtu në Amerikë. Ajo u filmua dhe fotografua nga Ardian Murraj, i kudondodhur në veprimtaritë e shqiptarëve në Uster.

Tetor, 2017

NJË DHURATË E VEÇANTË NGA KIÇO ÇEKU

October 22, 2017 by dgreca

Skice nga Fuat Memelli-Boston/

Në Boston jemi një grup shokësh që mblidhemi herë pas here, pimë kafe (nganjëherë edhe ndonjë gotë raki)e bisedojmë për tema nga më të ndryshmet, por “çekani” më tepër rreh te Shqipëria.Grupi ynë përbëhet nga dardharët Sotir Pani e Kiço Çeku, korçari Jani Plasa, gjitokastriti Kostandin Mosko dhe unë nga Sinica.Për të bërë pak humor, grupin e kam quajtur:”Na bashkoi Bostoni”. Para disa ditësh kur u takuam te kafja jonë e preferuar,ishim :Sotiri Kiçua dhe unë. Shokët e tjerë mungonin me arsye.(Ne i “shkruajmë mungesat” si në shkollë dhe arsyet e tyre.)Këtë rradhë Kiçua ardhi me një pako të mbështiellë. Pasi shijuam kafenë e bëmë ca muhabet, Kiçua hapi pakon e na tha: “Sot iu kam sjellë një dhuratë të veçantë. Është kjo tufa e çajit, farat e të cilit i kam sjellë nga Shqipëria, që janë marë më parë në malin eGramozit.U mora rreth 20 vjet me to për t’i përshtatur në klimën e ashpër të Bostonit.Te shtëpia ime kam disa rrënjë por unë u mplaka, jam 80 e ca vjet por nuk dua të humbasë këtu në Boston çaji shqiptar i malit.Mbilleni në një vazo te shtëpitë tuaja, ujiteni nga pak në fillim sa të zihet , pastaj kur të ritet e të lëshojë shumicën e luleve, mblidhini ato, thajini dhe pini për mall një çaj mali shqiptar.Më parë i kam dhënë filiza çaji Kostës e Janit, tani e kini rradhën juve”.

Kaq tha Kiçua e pastaj na dha sejcilit nga disa filiza çaji. I kish mbështjellë me letër të lagur me ujë që filizat të qëndronin të freskët. Më emocionoi kjo dhuratë e vogël në dukje , por mjaft domethënëse. Nxora aparatin dhe bëra foton që shikoni. Ajo flet më shumë se këto rradhë.Dy fotot e tjera me çaj, Kiçua i ka bërë më parë te shtëpia e tij. Zëri i profesionit të agronomit, e ka ndjekur pas shqiptaro- amerikanin Kico Çeku edhe në Amerikë, prandaj u mor për shumë vite këtu jo vetëm me çajin, por edhe me bimë të tjera etero-vajore të sjella nga Shqipëria e të mbjella te shtëpia e djemve në Florida.

Në 15 ditëshin e dytë të tetorit dhe fillimin e nëntorit, ai do të jetë në Shqipëri. Do takojë miqtë e tij të vjetër në Tiranë e gjetkë ku ka punuar. Do takojë inxhinierin e vjetër të pyjeve, Pirro Xhumetiku, të cilin e ka patur krah të djathtë kur mbolli për herë të parë në zonën e Malësisë së Madhe në rreethin e Shkodrës , sherebele dhe bimë të tjera etero-vajore në tokat gurishtore të asaj zone.(Theksoj se pas viteve ’90, shumë familje në atë zonë mbjellin këto bimë nga të cilat sigurojnë të ardhura të mira. Ato i janë mirënjohës Kiços, i cili futi ato për herë të parë në atë zonë.)Do takohet në Tiranë edhe me Kadri Ballën e do ta ndihmojë atë për të mbjellë çaj në disa toka të varfra larg Tiranës. Do takojë miq të tjerë në Tiranë, në rrethin e Krujës ku punoi për shumë vite dhe kultivoi në atë rreth( e të tjerë) borzilokun, nga mori edhe nofkën: Kiço Borziloku.Do shkojë edhe në Korçë e Dardhë , fshat ku ka edhe origjinën. Në Dardhë ka kultivuar për shumë vjet çajin e malit, duke i sjellë të ardhura ish kooperativës. Do takojë edhe fshatarë, me të cilët ka punuar vite me rradhë në regjimin e kaluar. Fshatarët janë miqtë e tij më të afërt, Për ata na flet shpesh me dashuri e mall këtu në Boston. Do takojë në Tiranë edhe Viktor Demirasin, zv. kryeredaktorin e gazetës “Devolli”, për të marë prej tij disa kopje të kësaj gazete për ne këtu në Boston. E presim të na vijë shpejt Kiço Çekun, ngarkuar me mbresa e mall Shqipërie.

ÇAJ MALI, NË VEND TË KANABISIT

October 9, 2017 by dgreca

-Një përvojë nga Sinica e Devollit-/

Nga Fuat Memelli-Boston/

Në këtë shkrim, nuk e kam fjalën për zëvndësimin e pirjes së çajit me atë të kanabisit. Gjetkë dua të dal. E kam fjalën për mbjelljen e çajit nga fshatari Ferit Hysolli e famija e tij, në fshatin Sinicë të Devollit. Njeriu punëtor që është mësuar të rojë me djersën e ballit e në mënyrë të ligjëshme, e gjen rrugën.. Kështu e gjeti para dy vjetësh Feriti dhe bashkëshortja e tij, Liria, të ndihmuar edhe nga djali i tyre, Klodjan Hysolli. Ata nuk u morën si shumë fshatarë shqiptarë me kultivimin e kanabisit, por me atë të çajit, pasi deshën ta bëjnë gjumin të qetë. Një pjesë e mirë e tokave në Sinicë, për vështirësitë e terenit, për largimin e disa familjeve, për çmimin e lartë të karburantit, mbetën pa u punuar. Atëhere kjo familje gjeti një rrugë tjetër: atë të kultivimit të çajit. Një farë përvoje për kultivimin e kësaj bime në këtë zonë ekzistonte, pasi me nismën e specilistit të shquar, Kiço Çeku, kooperativa kishte mbjellë çaj për disa vjet në fshatin Dardhë, në toka të dobëta, të cilat sipas specialistit të mësipërm, janë të mira për çajin. Sigurisht tani në kushtet e reja të bujqësisë së privatizuar , këtë punë do ta bënin vetë dhe të ardhurat do t’i mernin po ata. Djali i tyre i cili jeton në Korçë, u lidh me një biznesmen grek. Që andej mori farën dhe këshillat e nevojëshme për kultivim. Për sigurimin e fidanave, farat i mbollën në farishte në filim të pranverës.. Pasi u rritën , në muajin maj i mbollën në tokat e tyre në vendin e quajtur Selisht që ndodhet në një lartësi prej rreth 1300 metra mbi nivelin e detit. Mbjelljen e bënë në rreshta të drejtë, në largësi 80 cm rreshti nga rreshti dhe 40 cm bima nga bima. Qëllimi ishte që bimët, jo vetëm të kishin hapësirën e nevojëshme por edhe të kultivoheshin. Nuk u përdor asnjë lloj plehu, me qëllim që bimet të ishin te pastra nga kimikate. Korja ishte një punë e madhe pasi korja do bëhej me dorë. Për këtë patën ndihmë nga njerzit e afërt. Tharja, e cila duhet bërë në hije, u krye në plevicë, por jo në kushte aq të mira. Për këtë arsye një pjesë e tij , duke qënë e ngjeshur, nuk u tha mirë, u dëmtua dhe nuk ia pranuan.

U kënaqën me prodhimin e vitit të parë, por jo sa duhet. Në pranverën e këtij viti ndërtuan një hangar për tharjen e tij, me ndarëse dhe rjeta teli. I shërbyen bimëve me frezime. Feriti, si ish traktorist me përvojë, përshtati një frezë dhe frezioi gjithë sipërfaqen. Bimët, të cilat ishin në vitin e dytë, dhanë një prodhim edhe më të madh. Korjen e bënë nga fundi i qershorit e fillimi i korrikut. Si një specialist i mire, Feriti na tregon se korjen e filluan në përputhje me teknologjinë, kur kishin çelur rreth 70 për qind e luleve. Për të përballuar mbledhjen (korjen) e çajit, morën 15 punëtorë më pagesë nga Mirasi, duke e përfunduar atë brenda 10 ditëve.Gjatë korjes bëhëj edhe pastrami nga barna të ndryshme si dhe nga dheu që mund të kishin bimët. Tharja sivjet u bë në hangar dhe cilësia ishte mjaft e mirë. Biznesmeni grek u kënaq. Edhe fitimi sivjet ishte më i madh, pasi u prodhuan 3 ton çaj i thatë, i cili u shit me 6000 lek ( të vjetra) kg.

Shëmbull i Feritit për kultivimin e çajit, u ndoq sivjet nga agronomi korçar, Vaskë Thimjo, që është dhëndër në Sinicë. Në tokat e njerëzve të tij të afërt, mbolli 20 dynymë çaj. Një shëmbull tjetër në Sinicë , është ai i Myzafer Memellit, për kultivimin e shafranit. Me ndihmën e djalit të tij, i cili jetonte në Itali, siguroi farën e nëvojëshme. Gjithashtu nga strukturat e Ministrisë së Bujqësisë, siguroi edhe dokumentacionin përkatës për importin e farave si dhe për tregëtimin në Itali. Ja , ky është modeli që na jep Sinica: të ardhura me punë të nderëshme! Përvoja e Sinicës për mbjelljen e çajit , shafranit si dhe e fermerëve të tjerë në Shqipëri që kultivojnë bimë medicinale që sjellin mjaft të ardhura, duhet përhapur e mbështetur nga qeveria shqiptare dhe dhe vartësja e saj, Ministria e Bujqësisë. Kjo mbshtetje duhet të fillojë pa vonesë, duke nisur qysh nga fillimi i vitit që vjen. Kjo rrugë si dhe të tjera dobiprurëse e të ligjëshme, do bëjnë që jo vetëm me policë, por edhe me modele të tilla, etj, si dhe me mbështetje nëpërmjet projektesh, do t’i pritet rruga kanabisit në Shqipëri. Për këtë ndoshta nuk mjafton vetëm mbështetja nga qeveria shqiptare, por t’i kërkohen fonde edhe BE-së, e cila e njeh mirë problemin e kanabizimit të Shqipërisë dhe besoj se do ta zgjidhë ca qesen, të cilën deri tani e ka patur të shtërnguar.

“VATRA” KA MBAJTUR E MBAN GJALLË SHQIPTARIZMIN

October 3, 2017 by dgreca

-Mbresa nga një vizitë në qendrën e saj në New York/

Nga Fuat Memelli –Boston/

Prej kohësh kam dashur të bëj një vizitë në mjediset e Federatës Panshqiptare “Vatra” në Neë York. Kam shkruar për ngjarje të shënuara të saj siç ishte 100 vjetori i festimit të saj ku isha me një grup shokësh në Neë York, ku u zhvillua kjo veprimtari. Kam shkruar edhe për veprimtarë të saj por në “shtëpinë” e re të “Vatrës” në Neë York, nuk kisha qënë. Siç e dimë të gjithë, “shtëpia” e saj e parë ka qënë në Boston, ku unë jetoj prej 6 vjetësh. Pas viteve ’90, ajo u çua në Neë York, por misioni i saj mbeti po ai: mbajtja gjallë e frymës së shqiptarizmit në diasporën shqiptare të Amerikës e më gjerë, në kushtet e reja pas viteve ’90.

Dhe ja më në fund dëshira për të vizituar “Vatrën” u realizua më 22 shtator të këtij viti. Nismëtar për këtë vizitë u bë veprimtari i palodhur këtu në Boston, Petrit Alibej. Pjesëtarë të grupit tonë ishin edhe Sami Ajdini e Xhoxhi Shehaj. U nisëm herët nga Bostoni për ta patur ditën përpara. Bisedat mes shokësh, këngët popullore që jehonin nga altoparlandi i makinës së Petritit, rrëfenjat e bukura e plot kripë të xha Samiut, bënë që të mos e ndjenim rrugën prej 4 orësh.

Më në fund mbritëm në dyert e” Vatrës”.- Ja ku është!-na tha Petriti. Tabela e saj në hyrje, sikur na thoshte: “Mirëseardhët!” Ngjitim shkallët e pakta dhe hyjmë në katin e parë, ku na u shfaq një sallë e madhe, mbushur me fotografi të shumta të themeluesve e veprimtarëve të saj të shquar. Në ballë të sallës flamujt e Shqipërisë e Amerikës, anash tyre fotografia e Skënderbeut, Nolit, Konicës, Nënë Terezës, Sotir Pecit, Kostë Çekrezit, Kolë Tromarës, etj si dhe faksimile të dokumetatave të saj, të personave që kanë kontribuar , foto të Bandës së “Vatrës”, të veprimtarive të ndryshme që ka zhvilluar ajo, etj.

Si të ishim miq të vjetër, na pritën plot ngrohtësi, kryetari i saj, Dritan Mishto, anëtari i kryesisë dhe arkëtari i saj, Marjan Cubi, editori i gazetës “Dielli” Dalip Greca, kordinatori i medias Dritan Haxhia si dhe ish zv. kryetari , Asllan Bushati. Editori i “Diellit, gazetari i njohur Dalip Greca, si një nga të zotët e shtëpisë, na gostiti me raki e konjak Shqipërie.-Ma kanë sjellë miq të mi për ta pirë me shokë. Gezuar!- thotë ai. Pas urimeve të mirëseardhjes, kryetari i ri Dritan Mishto, na bëri një sintezë të punëve të “Vatrës” vitet e fundit si dhe synimet e saj për të ardhmën.-Boshti i punëve të “Vatrës” do të mbetet po ai që ka qënë : mbajtja gjallë e frymës së shqiptarizmit në diasporë, mbajtja gjallë e gjuhës shqipe, përtëritja e rradhëve të saj, duke afruar të rinj e të reja, lobimi për çështjen shqiptare në strukturat e larta të shtetit amerikan, etj. “Vatra” nuk është pronë e asnjë partie por pronë e kombit shqiptar dhe e tillë do të mbetet” theksoi zoti Mishto. Në emër të grupit tonë të ardhur nga Bostoni, veprimtari Petrit Alibej, uroi kryetarin e ri të “Vatrës” për detyrën që ka marë përsipër. -Me përvojën tuaj në punët me komunitetin shqiptar në Amerikë, me përkushtimin që keni, së bashku me shokët e tjerë, me siguri do ta çoni atë në një stad më të avancuar. Më pas Petriti u ndal në mundësinë e çeljes së Degës së “Vatrës” në Boston, në qytetin ku ka lindur. –Tek ne ka mjaft shqiptarë që e duan “Vatrën” dhe me një kordinim të përbashkët të punëve, kjo ide mund të realizohet

Vatrani me përvojë, Asllan Bushati, i cili e njeh si të thuash në themel “Vatrën”, foli për disa kritere të kanunores së saj, që duhen patur parasysh për krijimin e degës së saj, si minimumi prej 15 vetësh, pagesa e kuotës vjetore, mbledhjet që duhet të zhvillojë kryesia dhe dega e saj, etj. Dalip Greca, i cili ka mbi supe barën e madhe të përgatitjes së gazetës, theksoi se ajo do të jetë e hapur jo vetëm për vatranët, por edhe të tjerë që kanë dëshirë të bashkëpunojnë me të, duke ruajtur frymën kombëtare, parimet e gazetarisë si vërtetësinë e fakteve, larg përçarjes e mllefeve personale. Me çeljen e degës në Boston , “Vatra” vjen në qytetin ku lindi dhe u rrit, theksoi ai. Në takim foli edhe anëtari i kryesisë dhe arkëtari i saj, Marjan Cubi, njeriu që ka pak fjalë por që punon me përkushtim. Autori i këtyre rradhëve theksoi se për të patur sukses në krijimin e degës së “ Vatrës” në Boston, duhet bërë një punë e mirë përgatitore e të zgjidhen në kryesi njerëz të përkushtuar , që u rreh zemra për shqiptarizmin. Mendimet për rolin e “Vatrës” si dhe çeljen e degës së saj në Boston, dha edhe Sami Hajdini, njeriu që ka mbi supe mbi 80 vjet, por që është i kudondodhur në veprimtaritë e shqiptarëve në Boston.

Kordinatori i medias Dritan Haxhia si dhe si dhe fotoreporteri ynë, Xhimi Shehu,fiksuan disa foto, të cilat do të mbeten një kujtim i bukur për ne. Më pas editori i Diellit, Dalip Greca, na shoqëroi stendë pas stende në mjediset e “Vatrës”, duke na thënë plot hollësi për veprimtarinë 105 vjeçare të saj. Për të njohur dhe prekur gjithë “thesarin” që është aty, duhet kohë e gjatë,të cilën e kishim të kufizuar atë ditë, por që shpresojmë të rikthehemi përsëri. Një drekë nga përfaqësuesit e “Vatrës” në restorantin e bashkatdhetarit me origjinë nga rrethi i Përmetit, ne Lydig Avenue, mbylli vizitën tonë të paharruar në mjediset e “Vatrës” në Neë York. Duke u larguar, na u duk sikur morëm me vete një “copëz” nga zjarri i “Vatrës” , e cila ka mbajtur dhe mban gjallë shqiptarizmin. Çdo shqiptar që jeton në Amerikë, ose që vjen në këtë vend të lirisë, është mirë ta vizitojë atë, pasi do të gjejë aty një “copëz” të bukur Shqipërie, një “copëz” të ndritur të historisë së saj.

NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË

September 27, 2017 by dgreca

1 Bush Ilia K

-Me rastin e 80 vjetorit të lindjes së Peshkopit amerikano-shqiptar, Ilia Ketri-/

Ne foto:Çast nga dreka në Çikago,me rastin e 80 vjetorit/

Nga Fuat Memelli/

Ne Foto: Ilia Ketri me familjen e tij dhe aktorin e shquar, Xhim Belushi./

55 vjet numëron Ilia Ketri në rrugëtimin e tij në shërbim të fesë. Por, vitet nuk tregojnë gjithçka. Mbi të gjitha tregojnë gjurmët që ke lënë në punët që ke kryer. Dhe Ilia Ketri ka lënë gjurmët e tij të pashlyera në shërbim të fesë orthodokse. Me fjalën e tij ka mbushur shpirtin e besimtarëve. Ajo ka “ngjitur” tek ata, pasi ai u flet në gjuhën e nënës, në gjuhën e bukur shqipe.

Ne Foto:Me besimtarët e kishës shqiptare në Çikago,në festimin e 80 vjetorit./

PËRVJETORI NË ÇIKAGO

Për dashurinë dhe respektin që kanë për Peshkop Ilia Ketrin, besimtarët e kishës së Shën Kollit në Çikago, ku ai ka shërbyer për disa vjet, i organizuan një ditlindje të bukur. Për të nderuar atë, kishin shkuar besimtarë shqiptarë nga Sinica, Qyteza e Dardha që jetojnë në Çikago, si dhe të tjerë nga Detroiti, Bostoni e Torontoja. U thanë plot fjalë zemre. Në një ekran u projektuan foto e vidjo nga jeta e tij, përgatitur nga Genc Panajoti e Artan Papazisi. Kjo veprimtari e organizuar nga një grup besimtarësh me në krye At KostandinTudën, la plot mbresa jo vetëm te Hirësi Ilia, por te gjithë të pranishmit.Të duash dhe të të duan, është një lumturi e madhe. Siç ka thënë Dostojevski:”Në kujtesën e popullit mbetet vetëm ai të cilin populli e ka dashur”.

Ne Foto:Me besimtarët e kishës Shën Trinia në Boston/

DISA “STACIONE” TË JETËS SË TIJ

Për të krijuar një ide më të plotë për figurën e tij, duhet t’i hedhim një veshtrim “udhëtimit” të Ilia Ketrit në rrugën e jetës 80 vjeçare. Janë të shumtë “stacionet”e rëndësishëm të jetës së tij dhe po t’i përmendim të gjithë, do të duheshin faqe të tëra. Për këtë arsye, po ndalemi vetëm në disa prej tyre. Ilia Ketri lindi në qytetin Sault Sainte Marie të Miçiganit, nga prindër shqiptarë me origjinë nga Sinica e Devollit. Pas mbarimit të shkollës së mesme me rezultate të shkëlqyera, vazhdoi studimet në Boston, në Seminarin e Kryqit të Nderuar për 6 vjet ku u diplomua për teologji. Në vitin 1961 u martua me Helenën me të cilën patën një djalë, Sotirin dhe një vajzë, Eugjenian. Për disa vjet ka kryer detyrën e famulltarit në kishën “Shën“Trinia” si dhe atë të sekretarit të peshkopit të dioqezës. Gjithashtu ka qënë edhe këshilltar shpirtëror i studentëve të kolegjit, pjesëmarrës në Komitetin Orthodoks të Bostonit, zv.drejtor i shtypit orthodox të Seminarit të Kryqit të Nderuar, arkëtar i thesarit të Shoqërisë Teologjike të Amerikës si dhe disa funksione të tjera. Në vitin 1972 është diplomuar në arte dhe një vit më vonë përfundoi masterin për teologji. Në edukimin dhe karierën e tij, ka ndikuar edhe peshkop Marku, të cilit ai i është mirënjohës.

Një “stacion” i rëndësishëm i jetës së tij i përket vitit 2002, ku së bashku me klerikë të lartë orthodoksë në Amerikë, u ftua në një takim me presidentin amerikan Xhorxh Ë. Bush në Shtëpinë e Bardhë. Në mars të këtij viti, së bashku me Peshkopin amerikano-shqiptar, Nikon, bashkëcelebruan Liturgjinë Hyjnore në Katedralen e Shën Gjergjit në Boston, në përkujtim të 100 vjetorit të Liturgjisë së parë Hyjnore në gjuhën shqipe në SHBA, mbajtur nga Fan Noli, duke dhënë kështu një mesazh mirëkuptimi.

Me kërkesën e Kryepeshkopit Anastas dhe miratimin e Patriarkut Ekumenik Bartolemeu, Ilia Ketri ka shërbyer kishës në Shqipëri, duke mbajtur leksione në Akademinë e Shën Vlashit në Durrës. Ai gjithashtu përfaqëson Kishën Autoqefale të Shqipërisë në dy dialogje ndërkombëtare teologjike: një me Kishën Katolike të Romës dhe një me Komunitetin Ndërkombëtar Anglikan. Si përfaqësues i kishës shqiptare, me rekomandim të Patriarkut Ekumenik, ai përfaqësoi Shqipërinë në festimet e Vatikanit , për nder të apostujve Pjetër dhe Pavël, më 29 qershor të vitit 2012.Pjesë e kësaj vizite ishte edhe një takim me Papa Venediktin e XVI. Ilia Ketri gjithashtu është anëtar i Asamblesë së Peshkopëve Orthodoksë Kanonikë të Amerikës , ku kryeson edhe Komitetin e Edukimit Teologjik. Mer pjesë gjithashtu në Konferencën Kanadeze të Peshkopëve Orthodoksë. Më 1 qershor të vitit 2014, mori pjesë në shenjtërimin e Katedrales “Ngjallja e Krishtit “ në Tiranë. Në CV-në e tij, ka edhe plot ngjarje të tjera të shënuara. Sa më lart, mund të themi se ai përfaqëson me dinjitet jo vetëm Shqipërinë, por si nënshtetas amerikan, edhe Amerikën

THJESHTËSIA DHE PATRIOTIZMI- VLERA TË ÇMUARA TË TIJ

Siç theksuam më lart, Ilia Ketri ka mbaruar shkollë të njohur në fushën e teologjisë; ka kryer punë të rëndësishme në shërbim të fesë orthodokse; ka takuar persona të rëndësishëm por gjithëmonë ka mbetur një shqiptar i thjeshtë. Thjeshtësia është një vlerë e çmuar e këtij shërbëtori të fesë. Kjo thjeshtësi vihet re në jetën, e përditëshme të tij.Vihet re në shërbimet fetare që kryen në kishë. Kam marë pjesë në disa mesha që drejton ai në kishën “Shën Trinia” në Boston. Nga fundi i meshës, pasi mbaron si të thuash “anën zyrtare” të saj, shkëputet nga letrat, del para besimtarëve dhe i flet si të thuash “vendëshe”. Kur ka munguar ca kohë pasi ka qënë në qytete të tjerë të Amerikës ose jashtë saj, i flet për udhëtimin që ka bërë dhe njerzit që ka takuar. I pyet për shëndetin e tyre dhe të fëmijëve. I flet për ndonjë problem aktual, siç u foli kohët e fundit për përmbytjet në Teksas e në Florida; i flet për të qënë besimtarë të devotshëm, për të dashur e respektuar më shumë njëri-tjetrin. I flet për edukimin shpirtëror të tyre dhe të fëmijëve.-Prindërit dhe kisha më edukuan mua, shprehet ai. Kur bie fjala për priftërinjtë shqiptarë që do të shërbejnë për komunitetin shqiptar në Amerikë, ai thotë:” Ata duhet të dinë mirë shqip e anglisht e të njohin mirë traditat shqiptare, ndryshe fjala e tyre nuk do të ngjitë te besimtarët”. Por, thjeshtësia e tij duket edhe në raste të tjera. Në sebepe të ndryshme të besimtarëve e miqve të tij, ai bëhet si të thuash, njësh me ta. Pi raki, këndon këngë patriotike e këngë të vjetra korçare. Kur është i lirë, fton për kafe, drekë ose darkë, miq të ndryshëm dhe nuk i le të futin dorën në xhep.

Ilia Ketri mer pjesë në veprimtaritë me karakter patriotik që zhvillojnë shqiptarët në Amerikë, Kanada, etj. Flet me dashuri e pasion për Fan Nolin, Faik Konicën e patriotë të tjerë, flet për emigrantët e hershëm në SHBA, etj. Ai i do më gjithë zemër Shqipërinë e shqiptarët. Për thjeshtësinë dhe shpirtin e tij patriotik, të gjithë ata që e njohin, e duan dhe e vlerësojnë peshkop Ilia Ketrin, ashtu siç i do dhe respekton ai.

NË AMERIKË DHE …SHQIPËRI

Krahas shërbimeve fetare në Boston, Çikago, Las Vegas, Detroit, Kanada, etj, herë pas here ai mer rrugën edhe për Shqipëri. Nuk është vetëm detyra që e bën të shkojë në vendin e të parëve, por është edhe zëri gjakut që e thërret. Vërtet Ilia Ketri është lindur, rritur e shkolluar në Amerkë, por ai nuk i harron asnjëherë rrënjët nga ka ardhur. Prindërit dhe njerzit e afërt, i ushqyen dashurinë jo vetëm për fshatin e tyre por për gjithë Shqipërinë. Gjatë viteve të monizmit, nuk mundi të shkojë në Shqipëri. Me ardhjen e demokracisë, shkoi në Sinicë, Qytezë, Dardhë, Korçë, Tiranë, Berat, Durrës, etj. Ka shpënë edhe gruan, djalin e vajzën për t’u njohur me vendin e të parëve. Në vitin 1992, shkoi për 6 muaj në shkollën e Shën Avlashit në rrethin e Durrësit. Aty duke mbajtur detyrën e drejtorit njëkohësisht edhe të pedagogut, dha një kontribut të çmuar në përgatitjen e prifërinjve të rinj. Në vitin 2002, pasi mori titullin e Peshkopit, shkoi në Shqipëri dhe meshën e pare pas marjes së këtij titulli, e mbajti në Sinicë, te kisha e rindërtuar e Shën Tanasit. I foli i mallëngjyer bashkëfshatarëve. U përlotën ata por u përlot edhe ai .Mesha të tjera ka mbajtur te kisha e Shën Thanasit në Qytezë kur vdiq mësuesi i nderuar, Dhimitër Farmaqi. U ngjit me kalë te kjo kishë, ashtu shoi shkonin dikur shënjtorët. Ka mbajtur mesha edhe në katedralen e Korçës, atë të Tiranës, Durrësit e Beratit. Ka qënë disa herë në ditën e Shën Kollit në festën e sinicarëve e cila zhvillohet më 20 maj. Kudo ka lënë gjurmë të pashlyera, pasi u flet shqiptarëve me gjuhën e zemrës. Ka shkuar në Shqipëri plot herë e përsëri do shkojë, pasi zemra e tij rreh sa për Amerikën, edhe për Shqipërinë.

MENDIME NGA SHQIPTARËT

Për figurën e Peshkop Ilia Ketrit, morëm disa mendime vetëm nga shqiptarë që jetojnë në Boston, por për atë mund të flisnin edhe shumë të tjerë.

Niko Dako

Në personin e Hiresisë së Tij, Peshkopit Ilia Ketri, vlerësoj me respekt, kulturën e gjerë dhe mendimin e thellë, forcën bindëse të fjalës dhe devotshmërinë për t’u shërbyer njerëzve, për t’i edukuar me fjalën e Zotit e për t’i drejtuar në rrugën e virtytit; çmoj së tepërmi aftësinë dhe këshillat e tij të urta për ne emigrantët për të mbajtur gjallë e për të transmetuar në brezat e rinj dashurinë për atdheun tonë të largët, Shqipërinë e paharruar.

Jani Plasa

Peshkop Ilia Ketri është jo vetëm një klerik i kompletuar që zotëron me themel teologjinë dhe artin e oratorisë, por edhe një burrë i ditur dhe poliglot. Ai është një njeri me shpirt të madh që rezaton dashuri, paqe dhe shpresë. Është një mik që të bën për vete me ëmbëlsinë, thjeshtësisë dhe fjalët e mënçura.

Kostandin Mosko

Për Peshkop Ilia Ketrin, kisha dëgjuar qysh në Shqipëri si një klerik ortodoks patriot. Fati e solli, ta njoh nga afër pasi ardha në Amerikë. Me përdorimin e bukur të gjuhës shqipe në mesha si dhe ngjarje të tjera të shqiptarëve ortodoksë të Amerikës, ai po i bën një shërbim të madh gjuhës shqipe, dheut të etërve të tij në mënyrën më të kulturuar e më fisnike. Ai është një nga klerikët më të shkolluar shqiptarë që nga viti 1962. Në festa, pagëzime, kurorëzim martesash dhe vdekje, i mban shqiptarët të bashkuar lidhur fort me gjuhën e tonë dhe Shqiperinë. Peshkop Ilia Ketri vazhdon të ndjekë rrugën e rilindsave tanë, tashmë në një stad më më të avancuar. Ai është një rilindas i kohëve që jetojmë, një rilindas i shekullit të 21-të.

Sotir Pani

Fjala e ngrohtë e Hirësi Ilia Ketrit në dasma, fejesa e pagëzime të shqiptarëve të Amerikës, ua shton gëzimin atyre. Në ngjarje të rënda, fjalët e tij janë melhem për shpirtrat e palgosur. E kam provuar unë fjalën e tij melhem në ndarjen nga jeta të gruas time para dy vjetësh. Midis shumë të afërmve e miqve që m’u gjenden pranë, ishte edhe Peshkop Ilia Ketri.

« Previous Page
1
…
5
6
7
8
9
…
11
Next Page »