Nga Gëzim Llojdia*/
1.
Pjesëmarrja e amantasve në lojërat olimpike, që zhvillohen në kohet e hershme në shtetin fqinj,tregon se amantit ishin njerëz me kulturë dhe sportistë të mirë, fakt që e tregon edhe stadiumi i saj. Me këtë të dhënë të rëndësishme gjejmë një çelës për të hyrë në një portë të madhe. Amantasit kane hyrë në Evropë atëherë, kur në truallin tonë, që i themi Ballkan fqinjët verior nuk ishin prezent dhe s’ishin se si te ishin. Amantasi ishin te integruar qysh në atë kohë kur ardhacakët të tjerë ishin diku në stepa a ose skanë ekzistuar ndoshta fare. Amantasit kanë treguar shenja te larta civilizimi ata në fund të fundit kishin një stadium.
2.
Ky është stadiumi i vetëm dhe i rrallë në malet e Ballkanit dhe krejt Evropës.
Stadiumi ndodhet 100 m poshtë në jug lindje të fortesës kryesore. Ai eshte i gjate 55 m dhe i gjerë 12.5 m.Pika më e lartë e Amanties është 680m ndërsa stadiumi ndodhet te 580 m lartësi mbi det.Gërmimet kane nxjerr në pah se stadiumi ishte një nga monumentet kryesore te qytetit dhe shërbente për sporte si : vrapim, hedhje e shtizës, boks, hedhje e diskut etj. Stadiumi kishte 17 radhe dhe mbante 4000 persona. Në bazë të mbishkrimeve të gjetura në stadium ndërtimi i tij është bërë në vitin 300 p.k dhe ka funksionuar deri rreth viteve 30 pas Krishtit. Gjate shek.3-2 p.e.s. kultura fizike pati zhvillim të veçante dhe u ndërtuan vepra monumentale. Stadiumi i Amantias në shek 3 p.e.s.Ky stadium ka forme antike tipike me piste 184.8 m të gjatë dhe 12.25 me të gjerë dhe ruhet shumë mirë. Ne njërën anë të stadiumit ka 17 radhë shkallësh dhe në anën tjetër 8 radhe të ndërtuara me blloqe gurë gëlqeror. Që nga koha kur Izomber tek itinerari i deshifruar i historisë së arkeologjisë së Orientit,një botim ky që i përkiste vitit 1873,në faqen 871 përshkruan zbulimin e stadiumit antik në kodrën e fshatit Ploce.Thënia e Izamberit pikërisht në shekullin e 19,përbënë trokitjen e parë në dyer të këtij monumenti antik,kishte lënë gjurmë brezash në historinë e qytetërimit ilir në lartësitë e kodrës së Plocës.
Udhëtimi arkeologëve shqiptarë u bë pas afër 70-80 vjetësh nëpër luginën e Vjosës. Ata provuan se “stomaku i kodrës” nuk e kishte tretur gjithçka ndonëse mjegulla dhe largësitë kanë kapërcyer 1000 vjet nga ekzistenca e tij.
Arkeologët i gjetën rrënojat e stadiumit antik të Amantias tek vendi në hyrjen sotme të parkut arkeologjik toponimi :” Gropa e kovaçit”.
Informata e parë:Gjatë shek.3-2 p.e.s. kultura fizike pati zhvillim.
Informata e dytë,për qytetin Amantin por të shprehur nga pena e një kërkuese si zj Falaksi ka të bëjë me kulturën fizike,ose me qartazi me sportet. Një statujë që, përshkruan një boksier,ndonëse figura ka mungesë të kyçit të djathtë si dhe ndihet mungesa tek këmba e majtë,por që nuk shpërfytyrojnë figurën për të rritur më lehtë në një përfundim,për këtë boksier .Ja përshkrimi i N. Vlorës. ”Amantia:Përsosmërinë estetike të Posejdonit ta barazojmë tani me këtë trupore ilire prej bronzi te shek IV,pr. K. që përfaqëson një boksier. Nuk mund të thuhet se është i bukur,por e gjithë përmbajtja tregon një qëllim:”muskujt e zhvilluar,shikimi i mprehtë,trupi i gatshëm për mësymje,bëjnë në mënyrë që kjo trupore të ketë fuqi komunikuese. Vetëm në këtë mënyre arti e arrin bukurinë e përsosur…” Informatat e foto që sjell N.Vlora është”Amantia:pamja e përgjithshme e stadiumit të shk.I V para Krishtit .Një fakt një prej statujave gjendet si pjesë e arkivues së Muzeut Historik Kombëtar. Një staturinë bronzi ,10cm e vitit 470 para Kr,bëhet fjalë për një fitues janë:vrapim,hedhje shtize,e hedhje disku dhe boks .Figura atletesh janë gjendur dhe kanë ekzistuar edhe në muzeun e Amantise i prishur pas ndërrimit të sistemeve, aty rreth viteve ’90 ku u morën dhe u zhduken dhjetëra gjetje,figura,statuja fati i të cilave nuk dihet ende ku kanë përfunduar dhe në cilin shtet fqinj,zbukurojnë muzetë e tyre?
Stadiumi mund të kishte një kapacitet mbajtës nga 3000-4000 vende për tu ulur spektatoret. Gjë, që nuk dallon shume nga stadiumet e kohëve te sotme. Madje stadium është monumenti i parë dhe pika e takimit e vizitorëve me botën e këtij qytetërimi në kohët para fillimit të krishterimit.
3.
Kartela
Emri:stadium i lashtë Amantia.
Adresa: Plloçë, Vlorë, Shqipëri.
Gjeografike Koordinatat N / E: 40 ° 22 ‘/ 19 ° 40’.
Kodi i ‘IMK Arkivi: 1865.
Data: Shek.III pr Kr .
Kategoria: monument i kategorisë së parë.
Përdorimi aktuale për sport.
Prona : Shteti.
Shpallja: 1948
Bibliografia: Skënder Anamali “Iliria” II.
Nën akropolin e qytetit antik të Amantias, në lindje, jashtë mureve të saj, gjendet stadiumi,kohe ndërtimi në mes të shek tretë, u ndërtua Amantia, një monument i kulturës unike në territorin shqiptar. Mbi të, ajo tregon formën e shkronjës U me palët e gjatë (së bashku anën perëndimore është 54,50m dhe 46,50m lindore) . Qëndrimet e stadiumit janë zbuluar plotësisht deri pas gërmimeve te vitit 1956 nga arkeologu Skënder Anamali. Në pjesën perëndimore janë 147 rreshta me gurrë që qëndron në anën sipas shpatit natyrore, ndërsa në lindje ka vetëm 8 rreshta. Numri është i kufizuar për shkak të terrenit. Mbështetja ndërtuar depon artificiale në të gjithë gjatësinë e anës lindore, ndërtuar depon artificial një realitet që kjo mund të ndodhë nga fundosje e blloqeve prej guri në jug të kësaj anë. Përbëresit janë të konglomeratit gëlqeror nxjerrë nga fletët shkëmbore në afërsi të provincës së Plloçes. Cilësia e tyre është e dobët dhe ka shkaktuar humbjen e stabiliteti në disa blloqe. Ai është shumë i veçantë për ekzistencën e disa mbishkrime me emrat e njerëzve. Qendra e kontestit me nr 11 dhe 13 nga ana e perëndimit. Rreshti i parë ka një gjerësi prej 12,40m dhe një gjatësi prej rreth 58 m. Në fillim të pistës janë tre blloqe, prej guri të cilat kanë shërbyer si pozicionet e fillimit për atletët. që marrin pjesë në gara. Gjendja e ruajtja: Kërkon ndërhyrje urgjente restauruese.
*Autori ka drejtuar parkun kombëtar arkeologjik Amantia
DENONCIMI NË VITET 50 :”JUGU I SHQIPËRISË KA NGELUR NË GREQI QË NGA VITI 1913”
NGA GËZIM LLOJDIA/
Ka ekzistuar një shtyp,ai gjendej në emigracionin politik shqiptar,pas luftë së dytë botërore .Midis tyre gazeta “Flamuri” u botua në Romë për një periudhe kohore më shumë se 7-8 vjet me numra periodik. Duke ndjekur përshkrimet e gazetës “Flamuri”,botimi në Romë nga vitet 50.Çështja që përvijohet qartazi dhe hollësisht e mundshme për tu zbërthyer:aleatët e luftës dhe pas qëndrimi me ta. Gjemia lëkundet dhe nga vjen era fillon lëvizjen. Mirëpo le të citojmë radhë për radhë gazetën në fjalë:
“Me fqinjët Enver Hoxha ka inauguruar një politikë antikombëtare. Shqipënija ka në robni jugosllave që nga viti 1913. Krahina të gjana dhe të pasura si Kosova, Dibra, rrethet e Shkodrës, me një sipërfaqe e popullsi sa Shqipëria e sotme e quajtun e lirë. Afër 1.000.000 shqiptarë vuajtën dhe vuajnë tu pritë një ditë drejtësie për tu bashkuar me Shqipënin Nëne. Kur Shqipnija për qejf të Enver Hoxhës dhe me urdhen të Moskës kishte hyr në prerin e Jugosllavisë që e kishte robuen mirë vendin me traktate ushtarake,ekonomike,politike,marshalli Tito kishte zanë vendin e Skënderbeut. Atëherë Enver Hoxha mohonte Kosovën dhe “tanësin tokësore”tu deklarue në fillim të 1945 :”Me Jugosllavinë nuk kemi asnjë rivendikim”.Sot punët kanë ndryshuem”Shokët” janë ba armiq të tërbuem. Jugosllavija akuzon Enver Hoxhën pse prishi gjithë traktatet e akordet, dhe e armiqësoi me Shqipënin,ndërsa qeverisa komuniste e akuzon Jugosllavinë pse masakroi mijëra kosovarësh të cilët dojshin të bashkoheshin me mëmëdheun.
Ka haruar Enver Hoxha se në atë kohë pat dërguar brigadat komuniste për të shtyp kryengritjen kosovare kundër robërisë së kuqe. Politika e ndjekur me fqinjin jugor Greqinë.
Me pak rreshta citohet kështu se :”jugu i Shqipërisë ka ngelur në Greqi që nga viti 1913,Çamëria me një popullsi prej 130000 banorë. Por sot nga stërminimi sistematik i qeverive të ndryshme dhe nga shtrëngimi për ikur për në Turqi,kjo popullsi përmban 30000 shqiptarë .
Çfarë bënë qeveria e Tiranë,E.Hoxha nxirret deri ne qiell shpërthen kundra Greqisë të quajtur monarko-fashiste,por shkaku nuk janë as çamët dhe as Çamëria.
Ai është urdhëruar të mbajë në pasiguri kufirin e Epirit,për të vendosur ne vend planet e sovjetikëve. Kur çetat e ELAS dominonin në kufirin e veriut,komunistët nga viti 1943 prishën piramidat e kufirit greko-shqiptar dhe deshën të përgatisin popullin për një përqafim .
Nëse në Athin do të kishin fituar të majtët qeverisë nuk do ti binte ndërmend as për tokat shqiptare,as për çamët.
Këtu ka një citim të Mithat Frashërit në 1942:”Partia Komuniste interesohej jo për luftën kundra kombësive të huaja në Shqipëri,por për luftën kundra ideve dhe kombeve qi ishin kundra komunizmit, dhe Bashkimit Sovjetik. Sa për Shqipënin mjaftonte të tepronte nji shqiptar por aj të ishte komunist”.Për fqinjin tjetër Italinë. Thuhet se është lidhur një marrëdhënie diplomatike,por qeveria e Tiranës e shikon me syzet fashizmit. Çfarë fshihej pas asaj marrëveshje konsullore?Të futeshin në Itali agjentë për të vëzhguar dhe për të kryer atentat kundërshtarëve politikë. Kështu regjimi mori në sy të gjitha rreziqet duke u mbajtur pas kapistre të Moskës e cila nuk kishte përgatitur dhe as nuk u angazhua në ndonjë trakt për mbrojtjen e Shqipërisë.
Në një numër tjetër të gazetës lexojmë një historik të ardhjes në këtë gjendje.
Ndërsa fqinji në veri synon Shkodrën me male deri në detë,serbët po hapnin një shteg të gjatë deri në Durrës,kurse grekërit donin të kapnin Shkumbinin. Pasiç-kryeministri serb rreth datës 7 nëntor 12 është shprehur kështu”Shqiperina shqiptare do të ngjallte vatra turbullimesh dhe konfliktesh. Prandaj zgjidhja më e mirë do të ishte të zbatohej për shqiptarët trajtimi q kishin në kohën e mesme kur bëjshin pjesë te shteteve bizantinë e serbe e serbe pa pas privilegje te veçantë,por tue i respektua individualiteti dhe gjuha e tyre. Diku aty nga 14 dhjetori 1912, kryegjenerali grek ka pohuar “Ne kemi ndërmend ti ndajmë Shqipërinë mes grekëve dhe Serbëvet,mbasi autonomia shqiptare është e parealizueshme”.Kjo quhej atmosferë e vitit 12,kur Ismail Qemali nga deti,Mithati me shokë nga toka u mblodhën në Vlorë duke sjellë shpresën dhe premtimin se ‘Shqipëria nuk kishte mbaruar”Në 1912 ndriçimi shqiptar solli shpresën shqiptare duke i thënë botës se ka një komb me histori,gjuhë dhe vullnet.Por ujqëria ballkanase e solli në udhëkryq çështjen me prerjen kirurgjikale të Kosovës.
Një gazetar i huaj shkruan periodikja:” Flamuri është shprehur”
“Asnjë popull në histori nuk i është ngjitur kalvarit të përuljeve lëndore,politike e morale sa raca shqiptare. Në qoftë se duhet të çuditemi për ndonjë gjë kjo është s e ekziston gjithnjë në Shqipëri një ndenje edhe pse e zbehtë dhe shpërndamë që priret kah pohimit,kah rilindja e kombit.
Ka një shqyrtim të hollësishëm të rrjedhojave mbi të cilat ka ecur historia jonë. Sa herë përhapeshin fuqimisht e kryengritjet aq herë nxirrej në pah rreziku i pavarësisë dhe lirisë.
Ka edhe një fakt tjetër që citon e periodiku “Flamuri”.
Kryengritjet e vonta të ballkanasve ndihmoheshin e zmadhoheshin dhe në kuvende ndërkombëtare shpërbleheshin ,përpjekjet shqiptare fillonin me guxim e përfundonin me frikë sepse nuk kishte një fuqi e madhe si Rusia për sllavëve,bullgarët dhe grekërit,që të përkraheshin të drejtat e tona aq sa përkraheshin padrejtësitë e fqinjëve.
Lidhja e Prizrenit qe një kuvendim i madh dhe një kryengritje ndërsa më vonë koha solli kirurgjinë më të madhe të kombit tonë nga jugu dhe veriu.
Në 1912 Kosova humbi atdheun,Shqipëria humbi gjysmën e vetvetes shprehet periodiku Flamuri. Gjatë luftës së parë të përbotshme nuk kanë munguar sërish kasapët që janë paraqitur më harta për të bërë një tjetër kirurgji,për tu dhënë copa fqinjëve ardhacakë dhe në hartë të mbetej një Shqipëri e vockël dhe mesme. Parimet Ëilsonit dhe përpjekjet shqiptare kanë triumfuar. Ndërkaq në luftën e dytë të përbotshme aeroplanë të huaj deshën të ndihmonin kryengritjen jugosllave duke hedhur trakte dhe harta gjeografike ku Shkodra deri në Drinë në rrethin e Karagjorgjoviçit.Mirëpo shekulli i XX ishte shekulli që regjistroi humbjen e madhe shqiptare, por edhe shekulli që solli dritëzën e parë me bombat e NATO në Kosovë. Ndërkaq shekulli XXI duhet të jetë shekulli shqiptar. Defteri ku regjistrohet bashkëjetesa me fqinjët.500 vjet nga koha e tyre llogaritet ta ketë mbështjellur guaska e rëndë e perandorisë osmane. Kohërrëzimi,pra shurdhimi definitiv i saj,pritej të ndodhte riparimi. Ndërkohë vërshuan, si në skenarët e hershëm ballkanas,fqinjësia.
Harta pushtuese lexohet:veri shkjau serb,jug grekëria e pabesë .Zënia e luftës së përbotshme ishte më tepër se llaftari. Flamuj shtetesh pollën motet. Pasqyra e pushtimeve:përveçse sulme e pushtime varre të hapura, morte të rënduar,arkëmorte të rëndë. Fytyra e tyre, pasqyronte :ushtri që infektonin vdekjen.Në këtë Babiloni pushtuesish,pushtimet do të klasifikoheshin,përveçse të egra,të përbindshme pushtime.
PERMBYTJET- PERSE VLORA?
NË EMËR TË ZOTI SHI-SI TA PËRBALLOJMË KJO ËSHTË PUNA JUAJ?/
Nga Gëzim Llojdia/
1.Përmbytjet janë refren i çdo stine shiu sidomos në jug.Shiu, që bie nuk është më ai shi, që bie në Tiranë si tregon ai vargëzimi poetik dhe që të bënë romantik ,as shiu që troket në qelqet me butësi si i Kadaresë ,por stuhitë e shiut, që këto vitet e fundit kanë, qenë të shpeshta tregojnë se nga ana astronomike fenomenet në diell, çrregullimet magnetike të tokës,dhe fenomene, që duhet ti shpjegojnë meteorologët kanë ndikuar në vështirësimin e jetës së banoreve. Kemi kapërcyer kaq vite c’prej vitit paranormal ,në historinë e 60 vjetëve të fundit , kur në qytetin detar shpërthyen ujërat dhe fabrika e qumështit në lagjen :”Karabash” u pushtua nga ujërat,ndërkaq vozat e djathit rrokulliseshin drejt rrugëve të qytetit bregdetar. Mirëpo c’prej do kohësh të atij sistemi u ndërtua kanali i sipërm, që do ti derdhte ujërat në lagunën e Nartës. Dhe pas gjithë kësaj përmbytjet vazhduan në qytetin bregdetar.
2.E shtuna në mesnatë ,përmbyti me 170 mm shi, brenda një ore, Vlorën.
Pasojat. Asnjë fotografi nuk e përshkruan dot gjendjen e përmbytjeve në qytetin e Vlorës. Kush e pësoi:Bizneset,banesat,pronarët,banorët pra të gjithë.Të gjithë u prekën nga kjo gjendje,ndërsa kombëtarja fitonte në Armeni pasdite e të dielës ,ujërat qëndronin frikshëm ndër oborre,banesa,biznese. Për të mos harruar fitoren, djemtë e qytetit dolën nëpër ujera me flamurin e kuq. Të hënën, gdhiheshim të ekzaltuar nga fitorja ndërsa qindra të mjerë, nën zë luteshin të iknin ujërat nga pronat,nga banesat njëkatëshe. E marta solli këtë gjendje ujërat ikën ,por balta dhe lluca ishin pushtuesit e radhës, si një litar që i vdekuri lë jashtë.
3.Përse u përmbyt Vlora?
1-Stacioni i pompave ka punuar me një pompë mangut për 24 orë. Një pompë e difektuar. Ujërat kapicë dhe mbeturinat në kanalin e hidrovorit. Vit për vit një histori përsëritet. Problemi hidrovorë nga defektet dhe nga mos-kujdesa e njeriut si dhe nga vjetërsia e pajisjeve. Kur zënë shirat litarë, do Zoti dhe kujton përgjegjësit .Po andej nga hidrovori, c’bëhet? Hidrovori vallë ka punuar me një pompë,ra rrufeja. Këputi një pompë. Po përse rrufeja ra pikërisht aty dhe këtu e gjeti të binte?
4.
Ndërtimi i rrugës transballkanike ,më sak traseja e kësaj rruge është shkaktare që ujërat mbeten dhe flenë në gjysmën e qytetit. Nga niveli i ulët i ujërave,zonat që përmbyteshin para viteve 2000 ishin dy,Colja dhe Kume,pas ndërtimit të transballkanike, “gjeografia e përmbytjeve “ është rritur së të epërmi dhe qyteti tashmë është i gjithi nën ujë. Kush e ndërtoi transballkaniken, që të bllokonte krejt ujërat nga parku i mallrave te parku i tregtisë, gjithë zona sipër saj tashmë është në hartën e përmbytjeve. Vlora nuk përmbytet më historikisht me Colen dhe Kumen,por janë përfshirë lagjet Kushtrimi,28 Nëntori,29Nëntori,Pavarësia etj,pra një ndërtim që nuk ka llogaritur shkarkimin e ujërave ,të mëdha që vërshojnë nga të gjithë anët.
3-Ndërtimet e paligjshme. Mjaftë firma ndërtimi prishën dhe zhvendosën tubacionet të cilat nuk tërheqin dot ujërat e shumta, që vërshojnë në qytet.
4-Firma e pastrimit :”Duka” i ka vendosur kazanët e pastrimit larg nga pallatet ,ndërkohë duke munguar edhe kultura qytetare dhe aksionet vullnetare për pastrimin e pallateve,banorët i hedhin mbeturinat nëpër puseta, rrugë,sheshe,kanale,kur bota të gjobitë përse pështyn në tokë,një sasi e tillë mbeturinash bllokojnë kolektorët jo rrallë herë. A do ti afrojë firma e pastrimit kazanët e mbeturinave pranë pallateve dhe qendrave të banimit apo do të vijojë me këtë histori.
5-A ishin në gatishmëri kanalet e ujërave të bardha në qytet ?
6-Përsëritet një histori. Ngushëllime nga katastrofa e përmbytjeve. Si në ceremonitë mortore. S’na erdhën pushtetarët! Në mos ata të pushtetit,këta të opozitës, u lumçin këmbët a zgjidhën gjë?Edhe kur vijnë vizitorët a zgjidhën gjë,baltën dhe llucën, mobiliet dhe gjithçka që shkatërruan ujërat ,a ua dhanë apo mjaftojnë shqiptarçe me fjalët standarde:Të shkuara të harruara vëlla!Mirëpo kalendari shënon vjeshtë 2015,tetor dhe dimri s’ka trokitur ende. Stuhitë tjera s’kanë nisur si do ti përballojmë?Me urata dhe mashtrime apo si?
A DUHET TE VUAJ NE BURG MORINA PER NJE AKT NACIONALIST?
Nga Gezim LLOJDIA/
Po për Ballist Morinën ,ç’thuhet ?
Tash që kombëtarja shkoi definitivisht në Francë 2016 nga ngazëllimi duket se harruam një pikë të vogël. Ku gjendet njeriu i dronit me shkakun e të cilit shqiptarët u bënë krenar. Pikërisht pas hekurave në Shqipëri,atje ku se priste dhe as që e mendonte një gjë të tillë.Për ballist Morinën duhet të ketë një ndërgjegjësim qytetar për të kërkuar shpejt lirinë e tij nga qelit e burgut të atdheut amë. Nuk është pretekst mbajtja e armëve sepse dihen dhe rrethanat, që njeriu fillimisht misterioz dhe më pas i identifikuar si Ismail Morina,shkurt: Ballist Morina ,ishte autori i dronit i asaj vepre në fushën e Serbisë, që i la pa mend dhe pa pikë serbët sikurse edhe jashtë evropianit. Pra Shqipëria ka 3 pikë që ja siguroi ballist Morina në Beograd .Jo vetëm këto por Ismail Morina u himnizua pikërisht për shkakun e paraqitjes të një simboli shqiptar tash të harruara e të nëpërkëmbur nga “kurva e vjetër Evropë”,nga zyrat e kancelarive të saj,ndërkohë që ne ishim qytetarët e parë të kësaj Evrope kristiane ,atëherë kur vet nocioni i saj nuk ekzistonte .Ne kemi dëshmi autoktone dhe simbole,kemi murre dhe dokument të hershme,monedha,gurë,atefakte dhe gjithçka që i duhet një periudhe të haruara për të treguar se në kemi qenë në qendër të kësaj Evrope kur atë e kishte marrë lumi osman rreth për 25 vjet në kohët e skenderbejane ,madje më hershëm ne kemi qenë me qytetërime të hershme kur serbët dhe të ardhurit e tjerë ndër trojet tona nuk diheshin nga ishin apo nga çfarë vendi vinin. Ismail Morina nuk tha ndonjë gënjeshtër të madhe siç po kërkojnë serbët apo të tjerë fqinjë që të kërkojnë të jenë autoktonë por që janë ta ardhur dhe të vonshëm në këtë dynja dhe ndër këto troje.
Ballist Morina nuk duhet të vuaj burg për një shfaqje nacionalizmi sepse kërkoi Shqipërinë etnike e cila ka ekzistuar në fakt aq sa edhe pushtuesit gjerman të luftës së dytë botërore e respektuan këtë gjë duke ndërtuar edhe administratën e saj sikurse kishte ekzistuar. Rasti i ballist Morinës të mos na kujtojë atë precedentin tashmë të haruar nga koha e komunizmit, kosovarët e ardhur në Shqipëri të ikur nga maskara serbe ju dorëzoheshin sërish serbëve ose burgoheshin në Shqipëri ose vriteshin. Petro Marko në librin e tij brilant autobiografik flet edhe Bedri Pejanin i cili bënë një promemorie për masakrat e serbëve kundër kosovarëve ,pa folur apo cituar rastet me dhjetëra e qindra deri në vitet’ 90 kur kosovarët vëllezërit tan, shkonin ndër burgje si agjentë serbë edhe pse ata kishin ikur për ti shpëtuar mizorive serbe. Ballist Morina është i kërkuar nga Serbia dhe burgosja në trokën amë është shembulli më i keq që nga kryer ndonjë herë pas viteve 90.
Në do të dish për hallet e vatanit….
Nga Gëzim Llojdia/
Realiteti sotëm shqiptar është një kutërbim, që të tremb në çdo anë.
Realiteti i sotëm shqiptarë është më së shumti,poezia e poetit rebel Pano Taci,që nuk jeton më. I ndriftë shpirti.
Realiteti i sotëm është i përfshirë tej e tëhu në vargjet e poetit rebel.
Pra çfarë është Shqipëria e sotme?Lexoni poetin rebel:
Në do ta dish ç’është kob e zi/Eja në Shqipëri./Në do dish ç’është loti në sy,/Eja në Shqipëri./Në do të dish si vritesh për hiç gjë,/Eja në Shqipëri./Në do të dish pa brekë kush të lë/Eja në Shqipëri./Në do të dish çdo të thotë uri/Eja në Shqipëri./Në do të dish pse daci bëhet mi,/Eja në Shqipëri./Në do të dish me vdekjen kush fle,/Eja në Shqipëri./Në do të dish pse shpresa na u zhbë,/Eja në Shqipëri./Në do të dish si kafshon një ari,/Eja në Shqipëri./Në do të dish ku rri djalli i zi,/Eja në Shqipëri./Në do të dish pse bytha vend s’na zë./Eja në Shqipëri./Në do të dish me lirine ç’u bë,/Eja në Shqipëri./Në do të dish pse qan zemra në gji,/Eja në Shqipëri./Në do të dish të mos dish gjë,/Eja në Shqipëri./Në do të dish pse mallkimi s’na zë,/Eja në Shqipëri./Në do të dish kush na e solli gjëmën,/Eja në Shqipëri./Në do të dish se me një “ç’i qi tëmen”,/Rrojnë në Shqipëri./Në do të dish për hallet e vatanit./Kush vjen në Shqipëri./Si bos,kalorës përtej oqeanit.Sa çik këmba te dera e hanit./Na e pjerdh, o Perëndi!
Shqyrtime:Nuk dua të sqarojë, poezinë artistikisht .Madje koha dhe thelbi i saj është për ditë të demokracisë, më qartësisht pas vitit të mbrapshtë të 97.Ky ishte edhe frymëzimi i autorit të ndjerë.;
Luftërat na kanë ndjekur në mote të trazuar na paqe e demokraci. Dua të zbres vetë në thellësi të shekujve edhe pse poeti llafin e ka për ditët e sotme. Luftrat me Romën,me osmanët , sa shekuj,me fqinjët së fundi me serbët .Deri në kohët e demokracisë.Po lufta mes vetëve. Çfarë ishte ’97?Lufta ishte edhe punë. Dhe nga gjithë kjo, kob i zi na ka ndjekur këmba -këmbës.
Nëse shqyrtojmë se c’është loti si proces kimik është tjetër sua ,por loti në sytë e shqiptarëve nuk ka qenë i pazakontë. Luftërat,varfëria,krizat,
Tregonin se sa vinte një huaj në këtë vend, ishte i madh deri president i një vendi, mirëpo sa po kthehej në tokën e ti,j fati ishte i shkruar i tillë ose të shkarkohej ose të vdiste. Mirëpo Pano poeti e ka thanë ndryshe me bukur kështu: Në do të dish për hallet e vatanit./Kush vjen në Shqipëri./Si bos,kalorës përtej oqeanit.Sa çik këmba te dera e hanit./Na e pjerdh, o Perëndi!….
Nuk është për të vënë buzën në gas, por për të vënë duart në kokë A merret ndokush me bekimin e këtij vendi?Kemi gjithë këto fe në pak vend dhe njihemi si vendi i tolerancës fetare, por a punojnë fetë për vendin e tyre?Që të mos i fryjë as djalli e as shejtan e bir shejtani.
Gjendja dhe kandisja në këtë farë feje dhe më gjerë është në fund të fundit poezia e këtij poeti ,që të lë pa mend për mënyrën e të shkruarit dhe gjendjen reale të banorëve të këtij vendi. Kjo poezi e bukur e poetit, që nuk jeton më është e frymëzuar nga realiteti shqiptar. Në të vërtetët është vetë realiteti shqiptar. Shkurt:Fotografi e këtij realiteti.
- « Previous Page
- 1
- …
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- …
- 70
- Next Page »