Heshtja – Dielli

HESHTJA ËSHTË FSHEHTËSI E ZANAFILLËS

March 30, 2020 by dgreca

Shkruan: Don Robert KOLA/

Njeriu përmes heshtjes përmbledh mrekullinë e krijesës në gjirin e vet. Çka bebëza e syrit është për shikimin, heshtja është për mahnitjen. Heshtja është bebëza e mahnitjes. Në gjirin e heshtjes mahnitja bëhet e tejdukshme. Heshtja denjësohet vetëm në gjirin prej nga buron fjala. Poeti është edhe gjiri i fjalës. Fjala: “falë heshtjes bëhet mbretëreshë e qenies njerëzore.”^[1]

Mishërimi i aktit të heshtjes kryhet dhe përkryhet vetëm përmes hirit të Hyjit. Hiri i heshtjes është i ngjeshur me misteret e Hyjit dhe përshkon qenien e njeriut me vrushkujt e dritës që shpërthen në mahnitje, siç këndon poeti:

Heshtja është hiri i Hyjit,

ngrohtësi e pashuar dashurie

e ngjeshur me misteret e Tij,

që nëpër qiell e tokë

përhapet me shkëlqimin e yjeve

të qëndisur me bardhësi resh –

gjakim i ëndrrave të etura;

është joshje që nuk resht,

kërkim i skajeve të thellësive

që të robërojnë me prirje të pafundësisë,

ujëvare ndriçuese e vrushkujve

ngjizur dhe me penjtë e errësirës:

dallgëzim i vijueshëm i shpirtit –

përshkuar nga drithërima rrëzellitëse.^[2]

Besëlidhja me hirin e Hyjit mbahet edhe përmes heshtjes. Kjo besëlidhje e heshtjes është e heshtur si vetë hiri i saj, e ngjeshur me dritën e mistereve të Tij. Antifona në Tetëditëshin e Krishtlindjes, i këndon misterit të hirit të heshtjes që zbret nga froni mbretëror i Hyjit, në të cilin qëndron gjithë plani i shpëtimit: “Cum enim quietum silentium contineret omnia.” (krahs Ur 18, 14-15)

Fshehtësia e heshtjes është fshehtësi e zanafillës. Heshtja i përket zanafillës dhe është fshehtësi herake. Ajo qëndron në pamjen e saj zanafillëse dhe është si vetë natyra e hirit të saj: gjithmonë zanafillore. “Përmes heshtjes, në çdo çast njeriu mund të gjendet në zanafillë. Kur është i lidhur me heshtjen, njeriu jo vetëm që merr pjesë në zanafillën e saj, por gjendet edhe në zanafillën e çdo gjejë.”^[3]

Heshtja nuk përfshihet duke e gjurmuar atë, por duke u gjurmuar prej hirit të saj. Ajo është si hiri i pëllumbeshës në plasat e shkëmbit, siç këndon Kënga e këngës. Qëndron në plasat e shkëmbit dhe është thjesht aty vetëm për të shfaqur fytyrën në gjithë shkëlqimin e bukurisë dhe fjalën me plot ëmbëlsim (krhs Kk 2, 14). “Fjala duhet të mbetet e lidhur me heshtjen nga ku shpërthen. Është veçantia e qenësisë njerëzore që fjala të kthehet kah heshtja, është pikërisht vetia e qenies së njeriut të kthehet mbrapa drejt vendit nga ku vjen heshtja. Fjala e njeriut nuk është e përcaktuar vetëm nga e vërteta, por edhe nga mirësia: përmes mirësisë së zemrës fjala i kthehet zanafillës. Është e rëndësishme që përmes mirësisë fjala të jetë e lidhur me heshtjen, sepse në këtë mënyrë, çdo fjalë veç mban në vetë dhe natyrën e saj: zotërimin ndaj mirësisë. Në fjalën e lidhur me heshtjen më të lartë banon mirësia më e thellë.”^[4]

Heshtja është prehër i fjalës. Në prehrin e heshtjes fjala bëhet vatër e mirësisë. Shën Benedikti, duke e cilësuar heshtjen si “taciturnitas,” që nënkupton dashurinë ndaj heshtjes, që përbën edhe shpirtin e jetës murgjerore, porosit se heshtja dhe dëgjimi i përket nxënësit: “tacere et audire discipulum convenit.” (Bendikti, Regula 6).

Heshtja nuk improvizohet. Çdo vegël për të mbërritur heshtjen është “kitsch” i heshtjes. Sikur ka në art “kitsch,” ka edhe “kitsch” në heshtje. Heshtja është aty ku të qenit shfaqet. Më shumë ka heshtje në lojën e një fëmijë, në përqafimin e dy të dashuruarve, në përkëdheljen e nënës, në fytyrën e rrudhur të një të varfëri, në vallen e fluturimit të shpendëve, në sythin e lules që bulëzon. Me një fjalë, aty ku thjesht shfaqet krijesa është heshtja. Heshtja nuk është shurdhësi ndaj krijesës, por është hapje zanafillore ndaj saj. Asgjë nuk e kërcënon heshtjen e njëmend, sikur pandehma e panteizmit që ngulfat dhe ngulfatet në shurdhësi ndaj rendit të krijesës. “Panteizmi është mospërfillje pikërisht ndaj gjithësisë; është rrënjësisht plogështia rrënjësore që të pranojë tërë njëmendësinë e kësaj bote. Duke e humbur fijen absolute që i lidh gjërat e kufizuara në mes tyre, që i jep secilës kuptimin e saj dhe të vërtetën e saj, panteizmi i kthehet domosdoshmërisht përfytyrimit të kësaj bote relative duke bërë prej saj një hyj. Ndaj edhe fytyra e misterit, kthehet vetëm në tymnajë. Panteizmi perëndimor, i cili dora – dorës rrëshqet në kultin drejt botës materiale dhe të ndjeshmërisë, i mban për iluzion gjërat e shpirtit, ndërsa panteizmi oriental, i përqendruar në botën e brendshme të shpirtit, e mban vetëm për joshje mikluese botën e ndjeshme dhe të dukshme. Çdo panteizëm në pandehmat e veta teorike për të hyjnizuar botën, mbaron në gjymtim të krijesës.”^[5]

Aty ku mohohet krijesa, mohohet edhe heshtja. Asgjë nuk i kundërvihet heshtjes sikur qëllimi. Qëllimi është sajim. Sajesa qëndron vetëm për të joshur. Flaka e saj është të yshturit për të joshur sa më shumë dhe sa më shumë josh, aq më e pa pangopur bëhet. Bile, duke ngrenë bëhet edhe me e uritur. Joshja është pangopësi e pangopur. Heshtja nuk është joshje e qetësisë, por është rrokje e njëmendësisë.

Heshtja s’ka qëllim. Trajta e saj është virgjërore, siç është drita. Jo pse është e paprekshme, por sipas vetë natyrës së saj ontologjike është plotësi e plotë. Nuk kërkon asgjë, thjesht është. Ajo qëndron në trajtën e saj. Trajta e heshtjes e shquan thelbin dhe përmbajtjen e saj.

Pikërisht për këtë heshtja bëhet tërheqëse për krijuesit: për poetin, mistikun, kompozitorin. Krijimtaria e tyre bëhet tërheqëse falë trajtës e cila shquhet dhe shquan përmbajtjen dhe thelbin e krijimit të tyre. Ato falin një dritë zanafillore, mbase mbajnë në vete një heshtje virgjërore të plotësisë që plotëson, sa herë që shfaqen. Janë të mbjella në heshtje dhe mbjellin heshtje.

Hiri i heshtjes nuk është privilegj vetëm i krijuesve. Me siguri, heshtja e mbjellë nga veprat e tyre është mahnitëse, por fryti i saj mblidhet vetëm në përsosjen e përmbushjes në “Amen-in” e pambaruar të Lavdisë së Hyjit, që do të përfshijë mbarë krijesën. “Heshtja është fshehtësia e botës që do të vijë.”^[6] Kremtimi i veprave të Mbretërisë së Hyjit është duvaku nusëror i heshtjes, që fal Dritën e Zanafillës dhe Zjarrin transfigurues të Apokalipsës. Përmes heshtjes bëhet e tejdukshme drita e Zanafillës: “Në heshtjen e Hyjit është heshtja e Zanafillës, e krijesës dhe e fillimit, që rishtazi shfaqet.”^[7] Në heshtje është i përmbledhur edhe Zjarri i Apokalipsës, që shfaq “tokën e re dhe qiellin e ri.” (Zb 21, 1)

Heshtja është duvaku i endur nga drita e Zanafillës dhe Zjarri i Apokalipsës, që tejfiguron krijesën në shkëlqimin e Mbretërisë hyjnore. Lavdia e Hyjit është kurora dhe kurorëzimi i krijesës. Psalmtari i cili thur këngën e lavdeve që është frymëmarrja e lirisë së krijesës, duke kundruar misterin e Hyjit në heshtje, heton se ajo është lavdërim për Hyjin: “Tibi silentium laus.” (Ps 64, 2).

Heshtja është vesë e hirit të heshtur, përmes të cilës thuret dhe epikleza e lavdisë së Hyjit me rrahje të pashqyrtueshme, mu në zemrën e krijesës. Heshtja është balsami shugurues i krijesës, e cila e thur krijesën me Dritën e Zanafillës dhe me Zjarrin e Apokalipsës.

^[1] H. E. MUÇA, Nga “Prushi i bukurisë” tek hiri i “Syve të heshtjes,” në: A. N. BERISHA, Sytë e heshtjes, Vëll. 3, Shtëpia Botuese Faik Konica – Kuvendi Françeskan i Gjakovës, Prishtinë 2019, f. 133.

^[2] A. N. BERISHA, Sytë e heshtjes, f. 95.

^[3] M. PICCARD, Il mondo del silenzio, Servitium 2014, f. 24.

^[4] M. PICCARD, Il mondo del silenzio, f. 37.

^[5] G. THIBON, Il tempo perduto, l’eternita trovata, D’Ettoris Editori 2018, f.35t.

^[6] ϹЄРAФІM СAРOBСКИ, Пророk љyбaви божије, Бeoгрaд 2007, f. 51.

^[7] F. MANNS, Simboli biblici, Chirico 2013, f. 65.

Heshtja nuk tregon urtësi në këtë rast

February 13, 2017 by dgreca

-Intelektualit të sotëm po “i griset” dinjiteti dhe durimi, përmes kësaj indiference të stërzgjatur/

nga Majlinda BUSHJA/

Nuk ke për çfarë të flasësh më parë, në këto kohë të vështira. Shqetësim ka krijuar grabitja e bankave për të disatën herë, nga ana tjetër vetingu dhe përplasja Llalla –Lu kanë krijuar tensione të vazhdueshme në politikë, në parlament vazhdojnë si serial i radhës, zënkat, dhe disa ditë më vonë kemi protestën e 18 shkurtit të organizuar nga opozita. Ikën dhe 8 thasë me para, jo pak por, 3.2 milionë dollarë citojnë mediat. Të dhënat janë kontradiktore si gjithmonë në media, disa thonë ishin 7 thasë, të tjerat 10, e disa të tjera 8. Fakti që përforcohet gjthmonë e më shumë në këtë vend dhe rast, është kriza e sigurisë.

Në javën që lamë pas, të enjten në mbrëmje, emisioni “Opinion” në televizionin “Klan”, shtroi si temë diskutimi këtë problematik të përsëritur që është vërtetë shumë serioze, ku Fevziu i qau hallin policëve privat që marrin një rrogë prej 18 000 mijë lekësh në muaj, dhe mirë bëri. Ç’janë 180 mijë lekë në ditët e sotme, ku ritmi i jetës aq më tepër në kryeqytet është shumë larg kësaj rroge dhe çmimet krahasuar me vendet e tjera janë të larta. Por gazetari që punon prej disa vitesh në median e shkruar dhe elektronike nuk ja ka qarë ndonjëherë hallin kolegëve gazetarë që keqpaguhen, paguhen me vonesë, apo nuk paguhen fare, apo nuk i hyn gjemb në këmb, ndërkohë këmbët e kolegëve janë mbushur plot, e në rastin më të parë nxjerrin në shesh problematikën. Pothuajse rrallë herë është shtruar kjo temë për diskutim dhe më të guximshmit kanë guxuar të flasin.

Pasi, disa ditë më parë Deutsche Welle publikoi një artikull për gazetarët shqiptar që u pasqyrua edhe në mediat tona me titull: “ Gazetarët e Shqipërisë të pambrojtur”, ku trajtohej problemi i vonesave të pagave, kontratat individuale apo moskontratat fare, puna në të zezë dhe drobitjen e gazetarëve shqiptar në kushte pasigurie për punën dhe ekzistencën e tyre. Ndërkohë që gazetarët ngrenë zërin me forcë për të gjitha shqetësimet e qytetarëve duke vrapuar nga një skaj i vendit në tjetrin në çdo kohë, nuk kanë zë për të drejtat e tyre. Kur puna shkon aty, mbizotëron heshtje, por heshtja në këtë rast nuk është maturi, por nënshtrim. E kur çdo gazetar pajtohet me këtë nënshtrim, me frikën e humbjes së vendit të punës, ai ka pranuar të gjitha presionet e tjera që vijnë si rrjedhojë e së parës. Ndërkohë që flet gjithë ditën për të drejtën e vërtetën, ai, gazetari, fsheh të vërtetën e tij, dhe të drejtën e tij e ka lënë të fundit për nga radha. Mirëpo, askush nuk guxon të flasë e të mbrojë gazetarin, as ai vet, vetveten, e të kthejë faqen e historisë njëherë e përgjithmonë. Të paktët që guxojnë harrohen shpejtë dhe humbasin mes problematikave të përditshme.

Në këtë rast me të drejtë lind pyetja: Pse duhet të flas Deutsche Welle për gazetarët shqiptar të katandisur e të pambrojtur ku vet të zotët e punës vegjetojnë duke pranuar realitetin që nuk dihet për sa kohë do të jetë i tillë. E ku protestat s’ekzistojnë e as që merren me mend përveç një protestë të gazetarëve të televizionit A1News, një televizion në vitin e parë të tij. Askush nuk duhet të ketë frikë nga e drejta, nëse e meriton duhet ta gëzosh. Por nëse je gazetar këtu në Shqipëri ke frikë nga e drejta jote, kështu ka ndodhur këto 27 vite, të pas ’90-tës. Heshtja ka qenë e para dhe e drejta ka shkuar pas saj po në heshtje.

Nëse rikujtojmë, një raport të Unionit të Gazetarëve Shqiptarë, 3 maj 2015 , (Dita Ndërkombëtare e Lirisë së Medias), shifrat janë tronditëse përsa i përket realitetit. Një realitet i maskuar që sa herë heq maskën të lë pa fjalë nga ku ndër të tjera në raport thuhet; “Në 23 gazeta të përditshme të vendit, vetëm në 4 prej tyre respektohet dhënia e pagave korrekte në kohë; në 72 televizionet e vendit, vetëm në 10 prej tyre nuk ka vonesa të pagave dhe detyrimeve financiare të punonjësve, nga 71 radiot, vetëm në 8 paguhen rrogat në mënyrë korrekte dhe nga 250 webe dhe gazeta online të çelura pas periudhës 2014 e gjer më sot, në të cilat rezulton të jenë punësuar 320 gazetarë, vetëm në 50 prej tyre rezulton një sistem modest pagash. Pra, në 85 % të mediave të vendit gazetarët ose nuk janë paguar në kohë, ose nuk janë paguar fare”. Pavarsisht se, ka kaluar më shumë se një vit e gjysmë që atëherë gjerat nuk kanë ndryshuar. Shkrimi i Deutsche Welle përforcon edhe njëherë faktin se gjerat nuk kanë ndryshuar. Këto të dhëna nuk përbëjnë lajm për qarqet gazetareske pasi dihen prej kohësh, por askush nuk merr guximin për të ndryshuar gjendjen ku puna të fuksionojë në bazë të rregullave dhe të çmohet me seriozitetin e shpërblimit të merituar. Nëse tregu mediatik është në krizë, nisur nga situata që flet vet sot, atëherë pse nuk duhet ta pranojmë, ku gazetari i paguar keq, apo i papaguar është më gjyhnaqarë se ata policët që janë paguar keq dhe janë të pamotivuar për ta bërë punën mirë. Pasi nuk rrinë bashkë arti i të shkruarit, me këpucët e grisura, por këto të fundit mund të shërbejnë për art. Madje janë tregues që intelektualit të sotëm po “i griset” dinjiteti dhe durimi, përmes kësaj indiference të stërzgjatur.

“HESHTJA” ASHT EDHE TRADHËTI !

March 28, 2015 by dgreca

Ne Foto: BAJRAM CURRI(1862 – 1925)/
Nga Fritz RADOVANI/*
29 MARS 1925 ….
■Kur tradhëtarët e Atdheut të vet marrin pushtetin fillojnë vrasjet e Atdhetarëve!
“Mbylleni gojen! Këtu, do të bëhet si them unë!..Për ke nuk do, veprojmë dhe ndryshej!” Heshtja i paraprinë harresës, ndersa harresa… paralajmon tradhëtinë e Atdheut!
Që mundemi me heshtë per Luigj Gurakuqin, edhe mundemi, mbasi Katolikët nuk janë aq shumë sa me ua pasë frikën se po na prishin “harmoninë fetare”… Ata janë tash ma shumë se 70 vjetë që po i vrasim e sakatojmë, e askujt nuk po i dëgjohet zani… Mandej, nuk asht i pari që po harrojmë Luigj Gurakuqi… As Bajram Currin nuk po e kujton kush! Po të donte me e kujtue Shqipnia, kur i thane sa pare don, pse nuk i mori? Ne, ua dhame një mësim në Rinas me Eshtnat e Don Nikoll Kaçorrit, që Ai ishte nenkryetar i Qeverisë së Vlonës në vitin 1912… Luigji, ishte shumë ma pak se Ai… A nuk e kanë kuptue “ata” kur ne sollëm Mbretin Ahmet Zogolli, dhe e pau gjithë bota si e pritem ne ate…
Luigji po të kishte mendue se si duhet të pritej nga Qveria Shqiptare, Ai nuk duhet të na kishte kthye fare thesarin e Bankes Shtetnore, kur iku në dhjetor të 1924. As nuk ishte mbushë muej në Janarin e 1925, kur e rikthej Luigji thesarin në Tiranë…
Ahmet Zogu, Mbreti i të gjithë Shqiptarëve, kur e mori thesarin e Shtetit me 7 prill 1939, ai e mori ditën per diell… E disa, kanë fëtyrë me thanë “Zogu, vodhi thesarin e iku…”
Sikur, edhe Ahmet Zogu, ta kishte kthye ashtu si Luigj Gurakuqi, as ate nuk e kishim pritë ashtu si e pritme, madje, as nuk kishim nxjerrë asnjë hajdut të Qeverisë sotme aty! As nuk e kishim bajtë në krah me ushtarë e muzikë bandash, po e kishim vue edhe ate në ndonje sharabajkë si Don Nikollin… I nipi i Ahmet Zogut këtu asht (nuk e kam fjalen per atë nipin që kujtoni ju, po per ate që jam tue kujtue unë!). Të provojnë me na e kthye neser thesarin që ka nder bankat e hueja, mbasneser edhe ne i themi: Merre gjyshin tashti e çoje prap ngjitë me varrin e Esad Pashë Toptanit, aty ku ishte nder varrezat serbe të Parisit, se nuk e kemi nder mend me u prishë me sternipat e Pashiqit!
Shqiptarëve u ka ikë turpi e fëtyra! Po si i permendet hajnia Mbretit Shqipnisë? Ne një Mbret kishim, po sikur tu shpallte Mbret edhe Enver Hoxha e Ramiz Alia, shka paskan pasë nder mend me thanë Shqiptarët?! Edhe këtyne keni dashtë me i kerkue thesarin?!
Hapni gojen po deshet! Në Tiranë i keni edhe Mbretneshat, të vdekunat e të gjallat!
Besoj, edhe ju pasuesit e Bajram Currit e Hasan Prishtinë e morët vesh se ke kujtojmë ne sot. Po deshet, me u marrë me Bajram Currat, Hasan Prishtinat e Isa Boletinët, se per Luigjin e Don Nikollin e morët vesh… Hypni veturave e shkoni në Gjuhadol të Shkodres, aty e keni çerdhen e dikurshme të Tyne, aty keni edhe skutat e Kuvendit Fretenve, ku ua kemi marrë shpirtin në hu… Shkoni, po deshët e ankonju aty…Aty u ankojshin edhe Ata “zotrinjtë” per Mbretin e per sllavin, per masonët e italianët… derisa ua rregulluem edhe atyne samarët. Në kjoftë se nuk dini me gjetë Kuvendin e Fretenve, pyetni nipat e mesat e Adile Boletinit dhe vajzat e zotni Ragip Metes, se nuk besoj se e kanë harrue “Deren e Burgut të Kishës”…Po, mbasi nuk e nisem edhe Ragipin me Imzot Gjinin, e fretnit At Prennushi, Çiprian Nika, e At Palë Doden… “Mirë bëjnë që edhe na kerkojnë sot, që ti kujtojmë dhe të mos i harrojmë ata inkuizitorë!..” Nuk janë fjalët e mija këto…
Zgjohet somnabul Nexhmije Hoxha dhe flet në Laprakë, tue kujtue se asht me Edin…
Shpesh, i shkon goja e i thotë Edit, shiko Sali…”More vesh?! U bënë 70 vjetë dyke ju mësuar edhe juve si atë matufin që kisha në shtrat kot së koti..se, as për burrë nuk ishte!
Harroni emrat e tyre! Kjo është edhe porosia e Ahmet Zogut, desha të them e Ramiz Alisë, dreqi i hengërt, se dhe mua po më merren mendët, dyke dashur të them Enverit!”
Gjysë somnabul, gjysë matyfe e gjysë… deshta me thanë, një e gjysë gjarpnushë… edhe sot, me panolini…po vazhdon me qeverisë Shqipninë! A po jo, “shoku” kryeminister?…
“Nëse dishroni ju bëj dhe listat e harresës…Emrat e tyre nuk dua t’ i dëgjoj fare!…”
***
Tek Shpella e Dragobisë…
Per Ju, Bajram Curri: “Vdekja me nder asht kapak ari!”…
Kujdes, se “këta” të vjedhin edhe kapakun!..
Melbourne, 29 Mars 2015.

Heshtja e një historije që flet

February 21, 2015 by dgreca

Nga Marjana Bulku/
Përse kur diskutohet a debatohet medoemos duhet të viktimizohet dikush?!
Përse kur trumpetojme se jemi ndarë nga e kaluara riciklojmë pjesët më të errëta te saj duke krijuar viktima të reja, ndërsa ato plot shkëlqim e vezullim i fshehim,i strukim, i lemë të heshtin deri ne honet më të thella të harrimit?!
Përse jemi kaq të padrejtë me të drejtët, të ndershmit,të diturit,me ata që heshtin kur ju dhemb dhe lehtësojnë plagët e të tjerëve me fjalën e mirë?!
Përse asnjëhere nuk u kërkua falje dhe kur i afrohemi refleksionit për të, krijojmë zhurmë e tymnajë që fjala, ajo e matura që shtrenjt peshon ,të interferojë me jehonen zhurmuese që vetëm shurdhon…
Janë disa PERSE që lindën nga historia me VISAR, kështu preferoj ta quaj pseudodiskutimin apsurd që prodhoi dicka që unë dua ta ndaj me lexuesit e mi, jo aspak me vendimmarresit.
Kjo histori prodhoi tri faktorë në një skenë politike dhe shoqërore plot llum e përmbytje jo vetëm për shkak te reshjeve;
1.një kryeministër që shkon përtej subjektit politik që përfaqson,
2.një president që paragjykohet dhe vihet nën presion kushtesh dhe rrethanash që nuk i perceptoj dhe kuptoj dot ,
3. një VISAR që shkëlqen edhe në dhimbje.
Kjo skenë na coi sa larg ,afër, përmes diskutimeve, etiketimeve,polemikave shterpe, ndërsa përpara syve te mi krijoi një terren ku natyrisht jo të gjithë duartrokitën ,por ku qartësisht shtresëzohen grupime që cmojnë visarin si fenomen që mbart :dijen,vuajtjen,nderin,krijimtarinë,urtësine,maturinë,persekutimin e padrejtë dhe dhimbjen njerëzore dhe nga kjo pikpamje ai perfaqëson shumë,shumë. Hidhini nje sy familjes/shoqëri si institucion, a nuk i gjen pikërisht aty të gjitha këto atribute?!
Kjo skenë ku jo të gjithë duartrokitën prodhoi pikërisht atë histori që ne e kemi jetuar në diktaturë;me proletariatin që bën zhurmë kur vendimmarresit bëhen të padrejtë, zvarrisin, konfuzojnë qëllimshem,nje histori ku vlerat shkëlqejne si floriri ne zjarr, por pak, sa pak i hyjne ne punë apsurdes kohe që rend pas shkëlqimeve fallco.Dhe historia përsëritet duke pluhrosur paprejtësisht,,,cka nuk duhet të ndodhe, a duhet lejuar të ndodhë?!
Ata që duartrokiten pro visarit -fenomen ishin ; të ndershmit e të dy kraheve politike, poetët që marrin frymë nëpër cdo varg, besimtaret e devotshem të cdo besimi ,intelektualët që atdheut i duan më të mirën, ata që persekutimin komunist nuk e kishin merituar,të heshturit…
Përmes kësaj historie unë arrita të kuptoj atë që 25 vjet më parë vargjet e Zhitit transmetonin,,,”duhet të jesh i lire për të diskutuar, gjykuar, marrë vendime, cdo rrethane tjetër është joliri dhe shkakton kaos dhe konfuzion”.
25 vjet më vonë Visari na rrëfeu edhe njëherë mbi pluralizmin, na tregoi me maturinë e tij të heshtur se në një sistem të tillë të gjitha palët duhet të punojnë , cdo kapacitet njerëzor dhe intelektual është aset që nuk duhet humbur, flakur, burgosur, nëperkëmbur.
Unë nuk e njoh Visarin ,njoh fatin e tij, sigurisht që e lexoj dhe kam kuptuar se njerëz si ai janë në ballë te etapave historike ku kohët ndahen,ndeshen, ballafaqohen edhe nëpër kaos, prandaj mendje të tilla janë thesare të cmuara, të gjalla , që gjenerojne shtigje mendimi edhe pse udhekryqeve.Ekzistojnë disa vlera pranë të cilave të gjithe përfitojmë,mësojmë, maturohemi e do të ishte luks në kohë të tilla krizash të përfaqësohemi prej tyre.Ka ditë që matem të shkruaj për këtë histori,,,edhe pse kam pritur që vendimmarrja e drejtë do i nxjerre nul mendimet e mia ,ka dicka që vjen si një mësim i madh prej mendjesh të hapura, ato nuk zhvleftësohen kurrë, janë si oksigjeni në kushtet kur jetës i limitohen mundësitë. Teksa kujtoheshin momentet e shembjes së përmendores diktaturë edhe pse do kisha dashur që përmendore të tilla të mos ndërtoheshin kurrë, ato të ndërgjegjes përmendore janë më të rrezikshmet sepse nuk shembeshkan asnjëhere , as me sharje e shpifje,as me dhune e agresion…ndoshta prandaj na duhen poetët misionarë. Janë diktaturat në ndëgjegje që krijojnë njeriun e kompleksuar që na u shfaq përsëri këto ditë ,jo i lirë, edhe pse diktatori kish vdekur bashkë me përmendoren e tij.Kur reflektoj mbi lirinë, ndalem nëpër vargje, vepra, njerëz që frymëzojne dhe ngjallin besimin,shpresën edhe në zhgënjime të thella.
Në atë prag 90 -te kur demokracia të gjithëve na gjeti të brishte,viktima,të internuar,të arratisur,të persekutuar, ndoshta edhe të paditur sepse koha për të gjithe ishte një burg apsurd izolimi ,personalisht isha studente e si shumë të tjerë as për të ardhmen tonë nuk vendosnim dot sepse të tjerë kishin vendosur për ne forumeve të partise shtet të asaj kohe ,vargjet e tij na rrëfyen se padrejtësia partiake shkonte deri ne marrëzi…ndërsa jeta e tij kishte qenë burg i urrejtjes pa shkak pikerisht prej kësaj padrejtësie.E sot,,,marrëzia partiake nuk duhet të shkaktojë përsëri padrejtësi! – thotë me heshtjen qe flet kjo histori.

HESHTJA NXIT DHUNEN

November 26, 2014 by dgreca

Me heshtjen e shoqërisë nxitet dhuna. Thyeni Heshtjen, t’i themi: NDAL DHUNËS ndaj GRAVE & VAJZAVE!/
Opinion nga Raimionda MOISIU/
Ndërsa koha kalon, dita – ditës shikojmë një realitet të ri të krimit, një botë ku po lulëzon agresiviteti, urrejtja, hakmarrja, dhuna fizike, dhunimi verbal, sharje,frike tmerr makabritet, drame mjerim,dhuna sociale, morale, dhuna mashkullore e shpeshtë dhe e pandalshme ndaj grave e vajzave, si përgjigje ndaj frustrimeve dhe anktheve, që mbushin jetën mes të përditshmes njerëzore. Në vend që ne duhet të kërkojmë arsyet e këtij realiteti të dhimbshme e të mjerë, në vend që të shqyrtojmë degradimin e dhunshëm të personave që janë pjesë e shoqërisë, përballemi me heshtjen e kësaj shoqërie, heshtje që nxit akoma më shumë dhunën,përballemi me obskurantimin e mentalitetit shqiptar. Heshtja ndaj këtij realiteti të trishtë e “të ftohtë” po ndrydh standardet e mirësjelljes, po kontribuon në mungesën e respektit për shenjtërinë e jetës njerëzore në të gjitha kushtet dhe fazat e saj. Si rezultat i heshtjes të shoqërisë, jeta e grave dhe vajzave të reja është bërë tejet dramatike.Dhuna ndaj grave është forma më diskriminuese dhe shkelje e të drejtave të saj njerëzore. Dhuna ndaj tyre shkakton mjerim të pallogaritur, shkurton jetën dhe gra të panumërta që i gërryen dhimbja, ankthi, nën kërcënim e frikë për jetën e tyre, fëmijëve e të familjes. Dominanca e dhunës mashkullore dëmton familjet në të gjitha brezat, mjeron e varfëron komunitetin dhe përforcon forma të tjera të dhunës në shoqëri, kufizon rritjen ekonomike dhe minon zhvillimin. Shtrirja dhe shkalla e dhunës ndaj grave janë pasqyrimi i diskriminimit që gratë e vajzat shqiptare vazhdojnë të përballen. Heshtje që ka dramën e saj por që nuk do t’ia dijë askush! Më pas krime të tilla kthehen në diskutime të shpjegimeve psikologjike të krimit, duke përfshirë një rishikim të marrëdhënieve ndërmjet personalitetit, intelektit, sëmundjes mendore dhe sjelljes së dhunshme. Zgjedhje racionale e teori rutinë këto, për shkakun e integrimit të krimit, që bëhen jo vetëm material për gazetat, analistët, shoqatat jo qeveritare, drejtësinë e politikën, etj., etj.,-por dalin në konkluzionin se të gjitha veprimet e njeriut-duke përfshirë edhe dhunën, vrasjen, masakrimin, injorancën, pedofilinë, perversitetin-janë produkte racionale të vendimmarrjes në nivel individual. Pra, merren disa ditë me të, si ajo çudia më e madhe që zgjat tre ditë dhe përsëri;- HESHTJE!!!Shoqëria para se të intensifikojë shkakun e dhunës dhe shkaqet e kriminalitetit, duhet të thyejë heshtjen, që të jetë më mirë e në gjendje për të parandaluar dhunën që në fillesën e saj, ose të paktën të jetë në pozicionin për ta ndëshkuar atë, me identifikimin e autorëve të dhunshëm, trajtimin e rehabilitimin e tyre nëpërmjet disiplinave akademike, duke përfshirë antropologji, biologji, kriminologji, psikiatri, punë sociale, dhe sociologji –teori të veçanta këto, që shpjegojnë më së miri fillimin dhe insistimin e sjelljeve të dhunshme. Në anën tjetër të spektrit të dhunës e krimit qëndrojnë “krenare” variablat si varfëria, pabarazia sociale, dhuna fizike, sociale e morale, diskriminimi dhe inferioriteti maskilist, injoranca dhe mosarsimimi, papunësia, imoraliteti, etj. Sot në përqindjen më të madhe kemi një rini të papunë,- kemi një rini pa të ardhme. Edhe ajo rini që është arsimuar nuk ka ku të punojë, ndërsa vajzat e reja adoleshente dhunohen çdo ditë e orë, për mishin e tyre të njomë e të bardhë nga epshi hamshor i elitës së të kamurve, të zengjinëve pedofilë e perversë në moshë madhore, që për një unazë, për një fustan në mbrëmjen e maturës apo një nënë e re e divorcuar për një pjatë gjellë e bukë në tavolinë për engjëjt e saj, mbyllin sytë shkojnë në shtrat për një orë apo natë me ta, e më pas i vrasin i copëtojnë,-masakrojnë! A nuk mund të konsiderohen këto si shpjegimi i zanafillës të sjelljeve të dhunshme? Shoqëria hesht para këtij realiteti të dhimbshëm, mjeran e të trishtë!Por mos harroni se fytyra e dhunshme e shoqërisë, çorganizimi i komunitetit, privimi ekonomik, pabarazia sociale, imoraliteti dhe ndikimi i tendosjes së krimit, janë fokusi i parimeve të fytyrës së shtetit, kontrollit social në nivel individual e shoqëror, që vërtet sot për sot, është shumë vështirë për të negociuar me rishikimin e rrënjëve të dhunës e shkakut të krimit. Sepse idetë dhe gjuha e urrejtjes që del nga implikimet e mëdha të klasës politike e shtetërore ndikojnë pafundësisht në rritjen e fushëveprimit të dhunës fizike, sociale e ekonomike, nxitin heshtjen në përkufizimin e krimit e perspektivave kritike të rolit në marrëdhëniet e shtetit me shoqërinë si vazhdimin e kësaj dhune në jetën e përditshme. Rrethana të tilla si varfëria, mungesa e përkrahjes familjare dhe e shoqërisë që i rrethon, shkaktojnë një dhunë të drejtpërdrejtë. Faktorët e rrezikut të dhunës sikundër; mungesa e shpresës dhe ndjeshmërisë, vetëvlerësim i ulët, mungesa e dukshme e mjeteve për të jetuar, varfëria, impulsiviteti, pabarazitë e padrejtësitë sociale, që përfshijnë të rinjtë dhe e çojnë drejt dhunës e krimit. Për të ndryshuar këtë situatë dhe për të krijuar shpresë të qëndrueshme dhe mundësi për gratë e vajzat, të rinjtë e të rejat, shoqëria duhet të besojë në një qasje gjithëpërfshirëse dhe të harmonizuar. Pra, të gjithë së bashku si shoqëri të thyejmë heshtjen, të sigurojmë një kontekst social me strategjinë e fuqizimit në kuadër për të gjitha aktivitetet në komunitet, në shkollat e qendra të ndryshme sociale për edukimin e brezit të ardhshëm, rinisë, mbi modelet e reja të arritjeve, sigurimin e fuqisë punëtore dhe arsimore, të gjitha këto kolektivisht të vlerësohen në mënyrë për të ofruar mbrojtjen me të prekshme e të mundshme në parandalimin e dhunës. Prevelenca e vazhdueshme e dhunës kundër gruas është dëshmi e faktit se shoqëria jo vetëm duhet të thyejë heshtjen, por është domosdoshmëri e angazhimit të klasës politike, shoqërisë civile, kastës qytetare e intelektuale.Dhuna kundër grave nuk është as e pandryshueshme as e pashmangshme, mund të reduktohet me vullnet politik, social qytetar, intelektual, dhe burimet e nevojshme. Shoqëria të mos heshtë, por të identifikojë mënyrat për të mbyllur hendekun e kësaj heshtje e plage, mes detyrimeve morale, sociale, shtetërore, të drejtës për të qenë të lirë në një botë të lirë, ta sjellë në vëmendjen e publikut, të shoqatave të grave (jo qeveritare). Shteti të marrë përgjegjësitë e veta sipas normave dhe standardeve, me instrumentet politike të zbatimit, sensibilizimit dhe përpjekjet për të çrrënjosur dhunën kundër grave dhe krimin, duke e bërë prioritet kryesor e të rëndësishëm në nivel kombëtar. Me heshtjen e shoqërisë nxitet dhuna. Thyeni Heshtjen, t’i themi: NDAL DHUNËS!
Sot eshte Dita Nderkombetare e dhunes ndaj Gruas