-Kryeministri Isa Mustafa: Projektligji për Trepçën është i një rëndësie të veçantë për Kosovën, Trepça paraqet një sinonim të zhvillimit por edhe të sakrificës dhe flijimit për Kosovën/

-Me ligj, i cili mundëson zhvillim dhe të ardhme, është thënë qartë se prona e Trepçës është pronë e Republikës së Kosovës dhe se kjo nuk mund të negociohet/

-Sipas statusit të ri që do të ketë Trepça, qeveria e Kosovës do të ketë 80 % të pronësisë së saj, ndërsa 20 % -shi do t’u takojë punëtorëve/

-Kundër Beogradi dhe serbët në qeverinë e Kuvendin e Kosovës/

-Kundërshtimet e serbëve në veri të Kosovës me bllokime të rrugës, protestë e takim urgjent të përfaqësuesve të katër komunave, Mitrovicës së Veriut, Zveçanit, Zubin Potokut e Leposaviçit/

PRISHTINË, 7 Tetor 2016-Gazeta DIELLI-Behlul JASHARI/ Kuvendi i Kosovës në seancën plenare të nisur pasdite miratoi sonte në parim Projektligjin për Trepçën me  82 vota pro e 12 abstenime. Shqyrtimi i dytë  bëhet po sonte në një seancë tjetër të veçantë që nga kryetari i Kuvendit Kadri Veseli u paralajmërua të nisë në orën 20:30 e ndërkohë takohet grupi punues për amendamentimin.

Shqyrtimi i Projektligjit për Trepçën mbeti e vetmja pikë e rendit të ditës në seancën plenare të Kuvendit të Kosovës, e cila nisi me 13 pika në axhendë. Me kërkesë të grupit parlamentar të Lidhjes Demokratike të Kosovës, kryetarit të grupit Ismet Beqiri, me 73 vota pro e  8 kundër, të gjitha pikat tjera u hoqën nga rendi i ditës dhe u vendos edhe për shmangie nga rregullorja që shqyrtimi të bëhet me procedurë të përshpejtuar.Në anën tjetër grupi parlamentar i Listës Serbe, kryetari Slavko Simiç kërkoi që Projektligji për Trepçën të hiqet fare nga rendi i ditës, por 86 deputetë ishin kundër e vetëm 8 pro.

Projektligji për Trepçën është i një rëndësie të veçantë për Kosovën, Trepça paraqet një sinonim të zhvillimit por edhe të sakrificës dhe flijimit për Kosovën, tha kryeministri Isa Mustafa sot pasdite në seancën plenare të Kuvendit të Kosovës, duke bërë prezantimin.

“Me këtë projektligj synojmë të hapim të ardhmen për Trepçën e jo ta kthejmë të kaluarën e Trepçës”, u shpreh ai.Kryeministri tha se, për përgatitjen e këtij ligji, janë shfrytëzuar përvoja nga vendet dhe raste të ndryshme, për të gjetur një zgjidhje e cila ndihmon zhvillimin ekonomik, respekton kriteret e ekonomisë së tregut dhe mbron interesat e punonjësve, përkatësisht të minatorëve të Trepçës.

“Ligji përcakton qartë se resurset minerare janë pronë e Republikës së Kosovës, prandaj me këtë ligj, prona e Trepçës është dhe mbetet pronë e Kosovës. Ndërsa, shfrytëzimi i resurseve minerale bëhet në bazë të licencës për hulumtim dhe zhvillim të lëshuar në përputhje me ligjet në fuqi”, tha kryeministri Mustafa.

Ai theksoi se, Trepça, sipas këtij ligji, do të organizohet si shoqëri aksionare, në të cilën aksionar kryesor do të jetë Qeveria me 80% të aksioneve dhe 20% do të jenë aksione të punonjësve të Trepçës.

“Mbi këtë bazë përcaktohet e drejta në qeverisje dhe në ndarjen e dividendit ndërmjet aksionarëve, proporcionalisht me pjesëmarrjen e tyre në asete të Trepçës. Fjala është për asetet mbitokësore, jo në rezervat minerale. Organizimi i tillë nxitë një frymë konkurruese për të rritë efiçiencën në punë. Është kjo një zgjidhje e cila ka treguar rezultate në vendet tjera dhe e cila, si risi, meriton të aplikohet edhe në rastin tonë”, tha kryeministri kosovar.

Ai vijoi se, çështje tjetër që meriton të nënvizohet është se Trepça do të jetë një korporatë unike, me bilanc të konsoliduar, por njësitë biznesore do të kenë pavarësinë e tyre në të ardhura dhe shpenzime, prandaj edhe në identifikimin e rezultatit financiar, i cili nuk mund të bartet nga një njësi në tjetrën, dhe se punëtorët do të korrin rezultatet e tyre, sipas punës që e bëjnë në njësitë biznesore, përfshirë edhe shpërndarjen e dividendit.

“Njësitë biznesore të Trepçës, sipas këtij projektligji janë: Minierat me Flotacion Trepça – Stan Tërg, Minierat me Flotacion Kishnicë dhe Artanë dhe Minierat me Flotacion Kopaonik – Leposaviç”, bëri të ditur kryeministri Mustafa.

Ai tha se, Ligji lë mundësi të hapura, që pas studimit të fizibilitetit, të themelohen njësitë tjera afariste të Trepçës, siç janë Metalurgjia e plumbit, e zinkut, industria kimike, por edhe njësi të tjera, për të cilat vlerësohet se ka llogari ekonomike si dhe hap mundësi optimale për tërheqjen e kapitalit privat, qoftë përmes partneritetit publik privat, investimeve direkte, investimeve të përbashkëta apo shitjes së aksioneve.

“Projektligji siguron një kujdesje ligjore dhe sipas praktikave ndërkombëtare për mjedisin dhe siguron që 20% nga renta minerare të alokohet për komunitetin në lokacionet e komunave ku ndodhen njësitë biznesore, që destinohet për mbrojtje të mjedisit, infrastrukturë, sport, shëndetësi dhe arsim”, tha kryeministri kosovar.

Ai shtoi se, asetet e tjera të, tani, ndërmarrjes shoqërore Trepça, të cilat nuk trajtohen me këtë ligj, do të trajtohen sipas rekomandimeve të studimit të fizibilitetit.

“Pretendimet e kreditoreve ndaj njësive biznesore të përcaktuara në këtë projektligj, të krijuara deri në ditën e hyrjes në fuqi, do të trajtohen nga Agjencia Kosovare e Privatizimit në cilësinë e administratorit dhe nga Dhoma e Veçantë e Gjykatës Supreme, ndërsa qeveria do të merr të gjitha obligimet që pastaj caktohen me ligj”, tha kryeministri Mustafa.

Ai bëri të ditur se, në hartimin e këtij projektligji, përveç konsultimit të ministrive dhe organeve të tjera të administratës, janë zhvilluar konsultime edhe me përfaqësues të Trepçës, Agjencisë Kosovare të Privatizimit, përfaqësues të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, përfaqësues të Fakultetit të Gjeoshkencave, ekspertë të pavarur dhe njohës të çështjeve pronësore.

“Gjithashtu, është shfrytëzuar mbështetja profesionale e institucioneve dhe organizatave përkatëse vendore dhe ndërkombëtare, përfshirë ekspertët ndërkombëtarë të thirrur nga Komisioni Parlamentar për Zhvillim Ekonomik, pastaj janë shfrytëzuar të dhënat e gjashtë studimeve të rastit të cilat janë drejtuar nga komisioni parlamentar, nga të cilat ne kemi marrë përvojat e vendeve të tjera lidhur me raste të ngjashme sikurse i Trepçës”, tha kryeministri.

Ai falënderoi grupin punues të themeluar nga qeveria për punën e bërë dhe Ministrinë e Zhvillimit Ekonomik, por po ashtu edhe Kuvendin e Kosovës, sidomos Komisionin për Ekonomi të Kuvendit dhe prof. Muhamet Mustafën, për një punë të përbashkët konsultative në të gjitha procedurat e deritanishme.

“Në fund, dëshiroj të them se transformimi i Trepçës sipas këtij Ligji, është në interes të të gjithëve, të zhvillimit ekonomik të vendit, është në interes të komunitetit në përgjithësi në vendet ku do të operojë Trepça, prandaj ligji meriton përkrahjen e të gjithëve”, theksoi kryeministri Isa Mustafa.

A vlerësoi se Ligji ka valorizuar të gjitha kriteret ekonomike dhe kriteret tjera ambientale, ka karakter inkluziv dhe hap perspektivë për ndërlidhje të fuqishme ekonomike, si faktor i rëndësishëm i jetës së përbashkët.

“Prandaj, shoh arsye që këtë ligj ta përkrahin të gjithë deputetët dhe të gjitha grupet parlamentare dhe ju rekomandoj miratimin e tij”, përfundoi kryeministri Mustafa.

Proejektligjin për Trepçën, të proceduar nga qeveria të mërkurën,  e prezantoi dhe arsyetoi në seancën plenare të Kuvendit kryeministri Isa Mustafa. Kryetari i Komisionit parlamentar për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, Muhamet Mustafa, njoftoi për shqyrtimin dhe mbështetjen në mbledhjen e Komisionit në prag të seancës së sotme të Kuvendit të Kosovës dhe vlerësoi se me ligj do krijohen mundësi për një  orientim të duhur të zhvillimit ekonomik  të Trepçës.

Në debatin që vazhdoi, grupet paralamentare  dhe deputetët nga pozita dhe opozita mbështetën Projektligjin për Trepçën, ndërsa prezantuan edhe këndvështrime të ndryshme dhe dhanë propozime për grupin punues për amendamentimin, të formuar.

Në seancën e kaluar të Kuvendit të Kosovës, në 29 shtator, kryeministri Mustafa, duke u përgjigjur në pyetjet parlamentare, paralajmëroi një Ligj për Trepçën  “në afatin që të mos rrezikohet e ardhmja e saj”.

Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Blerand Stavileci, ka njoftuar Komisionin parlamentar se me këtë projektligj është paraparë që statusi i Trepçës të jetë shoqëri aksionare. “Sipas statusit të ri që do të ketë Trepça, qeveria e Kosovës do të ketë 80 % të pronësisë së saj, ndërsa 20 % -shi do t’u takojë punëtorëve”, theksoi ai.

Kryetari i Komisionit parlamentar për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, Muhamet Mustafa, që para afër dy viteve në një bisedë që kam zhvilluar paralajmëronte se “Trepça, ristrukturimi dhe transformimi i saj do të rregullohet me ligj të veçantë”,  derisa në 19 janar 2015 në seancën e Kuvendit të Kosovës ishte në axhendë Projektligji për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për ndërmarrjet publike.

“Trepça ka shumë probleme të ndjeshme, të natyrave të ndryshme, duke filluar prej emocionale, politike, e më së shumti ekonomike. Do të kemi mundësi që me një ligj gjithëpërfshirës të sigurojmë perspektivën e mëtejme të Trepçës”, theksonte Muhamet Mustafa, i cili është edhe ekspert i ekonomisë.

Problemet rreth Trepçës, edhe në raportet  e veriut e serbëve atje me jugun në Kosovë dhe me autoritetet e Prishtinës, edhe në qëndrimin ndryshe të serbëve në qeverinë e në Kuvendin e Kosovës, edhe në pretendimet e Beogradit, u manifesuan edhe këtë javë me rastin e procedimit të projektligjit.

Në mbledhjen e qeverisë së Kosovës projektligjin për Trepçën nuk e votuan tre përfaqësuesit e Listës Serbe, që janë një zëvendëskryeministër e dy ministra. Ndërsa, në mbledhjen e Komisionit parlamentar deputeti Sasha Milosavleviç, përfaqëues i grupit parlamentar të Listës Serbe, që ka 11 deputetë në Kuvendin 120 anëtarësh, ka paralajmëruar se nuk do e përkrahin projektligjin për Trepçën.

Menaxhmenti dhe Sindikata e  Ndërmarrjes Trepça në jugun me shumicë shqiptare kanë falënderuar për procedimin e projektligjit nga qeveria e Kosovës në Kuvend dhe u kanë drejtuar mesazh të gjitha grupeve parlamentare që “duke votuar pro ligjit të bëhen pjesë e fillimit të epokës së zhvillimit për Trepçën”.

Ndërsa, në veri punëtorët serbë të Trepçës kanë  kundërshtuar procedimin e projektligjit në Kuvendin e Kosovës edhe me bllokim në Rudare të rrugës magjistrale që kalon nëpër komunën e Zveçanit dhe drejt kufirit me Serbinë, ndërsa sot në ditën e tretë zhvillohet edhe një protestë.

“Në Rudare është i pranishëm një numër i madh i qytetarëve të cilët qëndrojnë në shi, që kanë mbërritur nga Mitrovica, Zveçani, Zubin Potoku e Leposaviçi”, njofton nga vendngjarja reporteri i një mediumi të Serbisë.

Në protestë janë punëtorët serbë të Trepçës në veri, të cilët gjatë tre ditëve të fundit organizojnë këto tubime, e me qytetarët janë edhe përfaqësuesit politikë të serbëve të Kosovës. Të tubuarit mbajnë flamuj shtetërorë të Serbisë dhe të Trepçës, raporton media e Beogradit.

Për të kundërshtuar ligjin e Kosovës për Trepçën sot po mbahet edhe një takim urgjent i përfaqësuesve të katër komunave veriore të Kosovës me shumicë serbe, Mitrovicës së Veriut, Zveçanit, Zubin Potokut e Leposaviçit.

Drejtori i Zyrës për Kosovën në qeverinë e Serbisë, Marko Gjuriç ka deklaruar se, “autoritetet e Prishtinës përmes projektligjit për Trepçën duan ta nacionalizojnë atë kombinat, por kjo nuk do iu kalojë dhe se Beogradi do e mbrojë në çdo mënyrë”.

Autoritetet kosovare kanë siguruar e theksuar se ligji i ri do të jetë në favor të punëtorëve, pa dallim etnie, në të mirën e të gjithëve në jug e veri të Kosovës dhe përcakton edhe se 20 për qind nga taksat minerare do të ndahen për komunitetin, përkatësisht për komunat, në të cilat veprojnë njësitë organizative të Trepçës, në mënyrë që t’i ndihmohet atje ndërtimit të infrastrukturës, objekteve të arsimit, kulturës, shëndetësisë dhe përgjithësisht zhvillimit.

Pasuria minerare e nëntokës së Trepçës arrin vlerën  së paku 13 miliardë euro, sipas një studimi të fizibilitetit të kryer nga ekpertë vendorë dhe ndërkombëtarë, vite më parë, por mendohet se është edhe shumë më e madhe e në vlerë më të lartë.

Trepça, me minera plumbi, zingu, argjendi e ari, ka pasur mëse 22 mijë punëtorë deri në vitin 1990, kur administrata e dhunshme e instaluar nga Beogradi dëboi shqiptarët nga puna. Përfundimi i luftës para 17 viteve, në qershorin 1999, Trepçën e gjeti me shkatërrime të mëdha nga shfrytëzimi kolonial dhe në Kosovën e lirë nisën përpjekjet për rimëkëmbje.