Nga Fadil LUSHI/

Sot votuesit shqiptarë dhe të përzgjedhurit e tyre politikë më shumë do të “parapëlqejnë që të përgojohen” për tolerancë të tepruar, për çallëm, megalomani provinciale, për mosunitet ndërpartiak dhe kohë pas kohe edhe për patriotizëm të rremë (sidomos tani në vigjilje të zgjedhjeve presidenciale në mos edhe ato të parakohshme parlamentare), sesa të akuzohen për arrogancë, shovinizëm, nacionalizëm dhe rebelizëm. Parashtrohet pyetja se a ka ndonjë njeri që do të mundet t’i përjashtojë këto përgojime, akuza pothuaj edhe etiketime që u ngjiten vijimisht shqiptarëve, etiketime që ndoshta edhe paraqiten si pengesa të politikës sonë në rrugëtimin e saj drejt strukturave euroatlantike. A mos vallë partitë politike shqiptare që veprojnë në Republikën e Maqedonisë, edhe kësaj radhe do të duhet të ballafaqohen me inatet e tyre homerike, a mos vallë edhe kësaj radhe do thyejnë kokat e njëri-tjetrit në kërkim të një kandidati  konsensual (gjithsesi maqedonas), për president shteti! A mos vallë edhe kësaj radhe do t’u mundësojmë të tjerëve të na paragjykojnë për politikëbërje joparimore. A mos vallë partive politike shqiptare edhe kësaj radhe do t’u mungojë “takati mental karshi shkrirjes së akullit antarktik”(!?) (që shumë vështirë se do shkrihet edhe në këtë pranverë), a mos vallë nuk do të mund ta  mbulojnë me beton atë gropë të madhe dhe të zezë që është e mbushur me gjymtime, ndasi, makiavelizëm provincial dhe mbase edhe me inate histerike! A mos vallë edhe kësaj radhe edhe dreqi do të ikë nga “kjo vaki”, e lëre më ai qytetari  i rëndomtë të cilit e gjithë kjo as që i hyn në punë. E gjithë kjo që u tha më lart sikur shqiptarëve nuk u mjaftoi sidomos përvojat e deritanishme mbase të hidhura. Pse shqiptarëve u duhet gjithë ky vrap sa i përket kërkimit të një figure politike dhe karizmatike për president shteti (që (nuk) do t’u shkojë për shtati të gjitha komuniteteve). Pse ky kërkim figure duhet të bëhet lajm i ditës, një lajm bajat, i zbehtë, sidomos për ata që nuk kanë kurrfarë roli në tregun politik të Maqedonisë. Dhe, tani, shqiptarët ç’duhet të presin nga zgjedhjet presidenciale. Do të themi, asgjë të veçantë.

Për partitë politike shqiptare, sot, nuk është me rëndësi emri dhe mbiemri i kandidatit (qoftë ai të jetë edhe konsensual), me rëndësi është se çka do të “prodhojë” ai në mandatin pesëvjeçar, a do të jetë një kopje e zbehtë e këtij që aktualisht është në detyrë apo diçka tjetër! A do të duhet që shqiptarët t’i besojnë edhe më tej historisë së deritanishme që llafos ciklin e zgjedhjeve të organizuara qofshin ato vendore, parlamentare a edhe presidenciale. Kjo histori ka treguar se partitë politike maqedonase si VMRO-DPMNE, LSDM e të tjera, sa herë kur kanë qenë fjala për partitë politike shqiptare (PPD, PDSh, BDI, RDK e të tjera parti), aq herë do të  rreshtohen në një front të vetëm politik…, dhe po aq herë do të na urrejnë për vdekje. A mos vallë partitë politike shqiptare nuk kanë nevojë për këtë “përvojë” maqedonase, apo edhe më tej duhet të nënshtrohen dhe t’u besojnë deri në fund marrëveshjeve politike që nuk respektojnë parime dhe standarde…, marrëveshje të njëanshme, të papërgjegjshme, të pandershme…, që nëpërkëmbin idetë e të tjerëve apo institucionin – mendim ndryshe.

Politikës së Shkupit nuk i duhet ai “ruleti i kazinosë ku hidhen zaret me emra të shkruar të kandidatëve të mundshëm për president shteti”! Në këtë gjysmëshekull nga mëvetësimi, Republikës së Maqedonisë i duhet një intelektual i rafinuar, një njeri i cili do mbajë shikimin a vështrimin nga Europa…, një politikan (por jo vetëm politikan) i cili nuk do të lejojë që virtytet e tij të shndërrohen në gjymtime, një figurë e ndritur dhe e urtë, i duhet një personalitet me një kostum politik krejt tjetër, i duhet një figurë që në rrethana të caktuara politike, do ta njohë dhe do ta respektojë deri në fund institucionin e dorëheqjes! Maqedonisë do t’i duhet për president “një aristokrat i fjalës dhe i mendimit politik…”, një personalitet që do të jetë i sajdisur a i respektuar nga të gjithë shqiptarët. Duhet patjetër të jetë një president, i cili kurrën e kurrës nuk do të lejojë që për çfarëdo kapricesh politike t’u nënshtrohet urdhrave të diletantëve dhe xhelatëve politikë…, një figurë me moral të ri. Presidenti i ardhshëm i Republikës së Maqedonisë do të duhet të zotërojë të gjitha kompetencat që i takojnë me Kushtetutë, një president që do të duhet të jetë mbi të gjitha palët politike, një president që nuk ka nevojë për “mentor politik, qoftë ai të jetë edhe gjeniali i diplomacisë maqedonase”(!)…, ai nuk duhet të lejojë që prej tij të bëjnë një “kukull politike”!

Sot, Maqedonisë, “si shtet gjysmëshekullor”, nuk mund t’i propozosh gjithfarë emrash për president shteti, nuk mund t’i propozosh edhe asi emrash që prej fillimi do t’u mungojë “… ndjenja e përgjegjësisë dhe integriteti intelektual”, siç do të thotë Max Veber…, asaj (Maqedonisë) nuk mund t’i propozosh politikan, të cilit do t’i mungojë guximi që “kryeministrit t’ia plasë derën para hundës apo edhe ndonjë politikani tjetër me ndikim”! Maqedonisë duhet t’i propozosh një njeri a një personalitet që do të  “… prezantojë-përfaqësojë shumatoren e vlerave dhe interesave të shqiptarëve dhe të tjerëve…, një personalitet që shquhet në fushën e shkencës, kulturës, politikës…, një njeri që do të nderojë kulturën dhe gjuhën e të tjerëve…,” një njeri i cili nuk do t’u shërbejë klaneve të partive politike dhe makiavelizmit të tyre…, një njeri që do t’i bindet kushtetutës dhe ligjeve të vendit…, një njeri që do të gëzojë reputacion ndërkombëtar në profesionin e tij…, një personalitet që me lehtësi dhe pa ndjenjën e inferioritetit do të mund të ngjitet shkallëve të diplomacisë evropiane, një intelektual që do të perceptohet a dallohet me zërin e tij të kualifikuar.

Njeriu i cili do të jetë president i ardhshëm i Republikës së Maqedonisë në radhë të parë duhet t’i shërbejë popullit, duhet t’i shërbejë Kushtetutës, duhet t’i shërbejë përgjegjësisë, duhet t’i shërbejë institucionit të kujdesit dhe jo partive politike, kryeministrit e të tjerëve…, ai nuk duhet t’u “shërbejë çudirave”, por së vërtetës.

Dikur shteti i Shqipërisë u kishte kërkuar Gjermanisë dhe Italisë dëmshpërblime lufte. Ata kishin qeshur duke thënë: “Në Shqipëri nuk kemi shkatërruar gjë, sepse Shqipëria s’kishte gjë për t’u shkatërruar…, ne në atë shtet vetëm ndërtuam! Rruga e parë nacionale në Shqipëri u ndërtua nga Italia fashiste”! Kjo pa fije dyshimi është një e vërtetë e madhe dhe, kështu siç shpjegohet, assesi nuk mund të kontestohet, siç nuk mund të kontestohet edhe hiseja e partive politike shqiptare në ndërtimin e pluralizmit politik në Republikën e Maqedonisë, sidomos në pjesën e ndërtimit të institucionit kushtetues siç është ai presidenti i shtetit!