Nga Rafael Floqi/
“Gradualisht, amerikanët kuptuan se nuk po u pëlqente politika e jashtme , që ata vetë e kishin dashur. Tani ata duan një politikë të jashtme më të vendosur dhe më të suksesshme”
Presidenti Obama ka të drejtë ta identifikojë ISIS-in, si një forcë brutale të rrezikshme, terroriste, luftarake që kërcënon rajonin, Perëndimin, dhe Shtetet e Bashkuara. Ai ka të e drejtë të nxisë çdo përpjekje për ta “dërmuar dhe më në fund për ta shpartalluar ” atë grup. Ata janë të këqij, kasapë fanatikë, të cilët kuptojnë vetëm forcën, dhe ata duhet të ndalen. Obama deklaroi se ISIS nuk është as islam e as një shtet – por ata absolutisht veprojnë në emër të Islamit (siç bëjnë shumë grupe terroriste), dhe qëllimi i tyre është që të krijojnë dhe të zgjerojnë një shtet islamik, të njohur si kalifat. Në fakt,ata kanë qenë tmerrësisht të suksesshëm për të arritur qëllimin e tyre, duke kapur hapësira të gjera toke dhe qytetet e mëdha në Siri dhe Irak, me një popullsi prej gati 8 milionë banorësh, dhe duke grumbulluar më shumë para dhe burime të tjera, sesa çdo organizatë terroriste në botë .
Sipas Presidentit Obama, ISIS “nuk ka vizion tjetër, veç masakrimit të gjithë atyre që qëndrojnë në rrugën e vet “, por kjo nuk është e saktë. ISIS ka një vizion, dhe ata kanë arritur atë me brutalitetin e tmerrshëm dhe me shumë efikasitet. Kjo përhapje “kanceri”, për të marrë hua fjalët e presidentit, nuk ndodhi brenda natës. Ajo u ndërtua dhe u rrit vit pas viti, një fakt që administrata Obama e dinte dhe e nënvlerësoi e nuk bëri praktikisht asgjë për ta ndalur, derisa gazetarëve amerikanë iu pre koka para kamerave, dhe kjo bëri që erërat politike të ndryshonin drejtim. Të njëjtën gjë bënë dhe me vrasjen e punonjësit britanik të ndihmave. ISIS me djallëzi po përdor impaktin e mass-medias me këto vrasje kanibale mesjetare, duke joshur edhe Britaninë dhe Evropën të përfshihen në terren. Duket sikur ISIS po kërkon vetë praninë e ushtrisë amerikane në terren.
Obama paraqiti një plan me katër pjesë: me sulme ajrore sistematike (duke përfshirë ato në Siri),me rritjen e mbështetjes për forcat anti-ISIS në terren (në mënyrë eksplicite duke përjashtuar praninë e trupave luftarake amerikane në terren), me rritjen e fuqisë të zbulimit dhe të kundër-terrorizmit në përpjekjet për të penguar ISIS-in të cënonte Perëndimin (ai vuri në dukje se mijëra shtetas perëndimorë janë bashkuar në xhihad), dhe vazhdimin e ndihmave humanitare për popullsitë e dëmtuara dhe të zhvendosura nga dhuna e ISIS-it. Një klauzolë duhet hapur këtu për ne shqiptarët, për rolin e radikalëve myslimanë shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia në Siri. Me gjithë tolerancën tradicionale fetare shqiptare, rreziku i infektimit radikal vehabist mbetet një risk. Është fakt që gjuha shqipe figuron në pesë gjuhët në dokumentin e krijimit të ISIS-it, sa libri i fundit i Ben Blushit, “Hëna e Shqipërisë” nga fantazi mund të shndërrohet në profeci.
Pak amerikanë kundërshtojnë artikujt një, tre dhe katër të fjalimit të presidentit , (edhe pse shumica nuk do të pajtohen me deklaratën e Obamës se ai posedon autoritet për një fushatë të zgjatur ajrore pa miratimin e Kongresit), por pjesa tjetër është shumë më e komplikuar. Armatosja dhe mbështetja e kurdëve në Irakun e veriut duket e arsyeshme, por Obama gjithashtu foli për “shtimin” e ndihmës ndaj opozitës siriane, dhe i bëri thirrje Kongresit për të siguruar autoritetin dhe burimet për “trajnimet dhe pajisjen” e këtyre forcave.
Por kush janë këta njerëz? Një nga shqetësimet legjitime rreth armatosjen të “rebelëve” të moderuar në të kaluarën, është se është shumë e vështirë për të ndare të mirin nga e keqi. Vetë Obama e pat venë në lojë këtë koncept ,si një “fantazi” më 8 gusht, të këtij viti. Por tani si ndodhi të shndërrohet në politikë zyrtare? Si ndodhi ky tranzicion të quajtur fillimisht ” një fantazi totale” në qëndrimin “që le ta bëjmë këtë” në katër javë?
Nga ana tjetër, shembujt e cituar si “sukses”nga Obama, nuk ngjallin shumë besim. Ndërsa është e vërtetë që amerikanët kanë përdorur goditjet me avionë pa pilot ( drones), për të vrarë udhëheqësit kryesorë të xhihadit në vende të tilla, si: Jemeni dhe Somalia, por a është ky sukses? Në fakt, kjo çështje e luhatshme u kritikua sa majtas-djathtas. Është gjithashtu mistifikues qëndrimi kur Obama e shpall politikën e tij te likuidimit te armëve kimike të Asadit si një sukses. Presidenti vërtet tërhoqi një vijë të kuqe, që Asadi e ka shkelur në mënyrë të përsëritur dhe Shtëpia e Bardhë ka bërë deklarata të paqarta. Pikërisht, një vit më parë, Obama ishte duke u përpjekur për të krijuar rastin për bombarduar Assadin, ndërsa tani ne jemi duke bombarduar armiqtë Asadit, dhe aksidentalisht plani Putin / Kerry për çarmatim s’dihet se ku ka mbetur. Përtej afateve të shumta të ultimatumeve të humbura, qeveria jonë po e akuzon regjimin sirian për mosdeklarimin dhe mos heqjen dorë nga të gjitha stoqet e saj të paligjshme të armëve kimike siç i kërkohej (dhe siç ishte parashikuar),nga shërbimet inteligjente duke zbuluar se qeveria e Asadit vazhdonte të hidhte gaz mbi njerëzit e pafajshëm, të paktën, gjer në këtë pranverë. Në fakt,politika e administratës ndaj Sirisë ka qenë jo decizive dhe e paqëndrueshme.
Nga ana tjetër, kemi një President Obama, i cili ishte kundër luftës, dhe ri-shkallëzimit të konfliktit në Irak dhe më gjerë, sepse situata në terren, sipas tij, “ishte një rrëmujë gjigande e përgjakshme.” Kështu pati mosangazhim, injorim dhe minimizim të kërcënimin në rritje nëpër vite. Ndërsa, tani ne dëgjojmë nga presidenti se ai dëshpërimisht donte të mbante një forcë ushtarake në Irak për të ndihmuar sigurimin e tranzicionit nga ndonjë kërcënim terrorist, sado i vogël (kjo ishte pozita e tij e deklaruar për një kohë, por kjo gjë ishte kundërshtuar nga irakianët. Pra, nuk kishte zgjidhje në kohë për problemin. “Nga ana tjetër, është një lajm i mirë, që ai e filloi fjalimin duke i kujtuar botës, se Amerika është duke lëvizur përpara me planin e tërheqjes nga Afganistani, ku talebanët mesi presin gati në pritë për largimin tonë . Çfarë mund të shkojnë më keq. Kur madje dhe në qëndrimin ndaj ISIS, paraqitet një president , hiper-politik që reagon me shumë vonesë, duke mos bërë (kryesisht) gjënë e duhur, duke mos u paraqitur se ka mësuar diçka nga gabimet e mëparshme”, thonë kritikët e tij.
Ndërkohë, që Kombet e Bashkuara pohojnë se gati gjysma e popullsisë së Sirisë është detyruar të largohet nga lufta civile, e cila është përkeqësuar edhe më, ndërsa ekstremistët e Shtetit Islamik morën më tepër territore. Sekretari amerikan i Shtetit Kerry ishte javën e kaluar në një udhëtim një-javor për të ndihmuar në ndërtimin e një koalicioni global për të luftuar grupin ekstremist, që ka tronditur botën me një fushatë brutale prerje kokash dhe vrasjesh sektare. Autoritetet amerikane të zbulimit thanë se Shteti Islamik është më i fuqishëm nga sa ata kishin vlerësuar fillimisht. Agjencia Qendrore e Zbulimit, CIA, tha se grupi ka rreth 20 deri në 31 mijë luftëtarë në terren, në Irak dhe Siri. Ky vlerësim është shumë më e lartë se ai i mëparshëm prej vetëm 10 mijë luftëtarësh.
Politika e jashtme tani po vepron në drejtimin e duhur dhe me motorë të ndezur. Gjatë bisedimeve të zotit Kerry, në Arabinë Saudite, një aleat si Turqia nuk pranoi të mbështesë një plan gjithëpërfshirës të udhëhequr nga SHBA-ja për të mundur grupin militant sunit. Turqia, e cila ka një kufi 900 kilometra të gjatë me Sirinë, ka hezituar të marrë një rol aktiv në koalicionin ndërkombëtar. Luftëtarët e Shtetit Islamik aktualisht mbajnë 49 shtetas turq, duke përfshirë disa diplomatë dhe familjet e tyre, të cilët u rrëmbyen nga një konsullatë në muajin qershor. Ndërkohë dhjetë vende arabe u bashkuan me aleancën,24 anëtarëshe duke premtuar të ndihmojnë SHBA-në për të shkatërruar Shtetin Islamik kudo që të jetë, duke përfshirë Irakun dhe Sirinë. Në një deklaratë thuhet se koalicioni ndërkombëtar do të ndalojë shtimin e luftëtarëve të huaj, do të bllokojë fondet drejt ISIS-it dhe do të sigurojë ndihmë për njerëzit e terrorizuar nga grupi, kur të jetë e përshtatshme. Këto duken si “aspekte të shumta të një fushate të koordinuar ushtarake. Dhe kjo duket rruga e duhur.”
Sondazhet tregojnë një mbështetje në rritje për një politikë më të guximshme kundër grupimit të njohur si Shteti Islamik. Në një sondazh i gazetës Wall Street Journal dhe rrjetit NBC tregon se 61% e amerikanëve janë në favor të sulmeve ajrore kundër ISIS. Kurse një sondazh i gazetës Washington Post dhe rrjetit ABC thotë se 71% janë dakord për sulmet ajrore në Irak. Ndërsa 65% janë në favor të sulmeve në Siri. Një tjetër sondazh i fundit nga firma Pew, tregon se 54% e amerikanëve mendojnë se politika e jashtme e vendit nuk është aq e ashpër sa duhet.
Udhëheqësit në të dyja dhomat kanë qenë kryesisht mbështetës të asaj që presidenti dëshiron, edhe pse nuk ka grindje në radhët mes të demokratëvet dhe republikanëvet. Dhe për një tjetër pushim Kongresit javën e ardhshme, ka pak kohë për administratën për të mbledhur më shumë mbështetje për autorizimin zoti Obama po kërkon, si dhe strategjinë e tij të përgjithshëme.
Kjo detyrë do t’i bjerë Sekretarit të Shtetit John Kerry dhe Sekretari të Mbrojtjes Chuck Hagel, që të shkojnë në Kapitol Hill këtë javë për t’iu përgjigjur pyetjeve të ligjvënësve për tre ditë para se të nisë debati i katër komisioneve të ndryshme të kongresit.
“Kerry duhet të na tregojë se çfarë janë qëllimet, çfarë janë planet, dhe pse kjo mund të punojnë edhe pa çizme në terren,” tha kongresmeni Eliot Engel, demokrati kryesor në komisionin për punë të jashtme Dhomës së Përfaqësuesve për CBS News. Unë mendoj se ka vetëm një skepticizëm i përgjithshëm se pse kjo do të punojnë, dhe pse kjo është ndryshe, se pse kjo nuk do të zvarritet. Misioni ku ne do të erës deri me çizme në terren. Ka arsye të mira për të për këtë. ” Por ai mendon për trupa tokësorë arabë ne terren janë një zgjidhje e pranueshme.
Presidenti Barak Obama e përfundoi fjalimin e tij me tone patriotike dhe morale duke thënë , “Ky pra, është roli që ne luajmë për një botë më të mirë, pasi edhe vet siguria jonë varet nga gatishmëria dhe vullneti ynë për të mbrojtur kombin tonë ,duke jetuar dhe duke zbatuar vlerat njerëzore në të cilat besojmë — ideale dhe vlera të përhershme këto, të cilat do të mbijetojnë edhe pasi të jenë zhdukur nga kjo tokë, ata që ofrojnë vetëm urrejtje dhe shkatërrim”. Por a mjafton vetëm kjo retorikë? Në fjalimin e tij, Presidenti Obama nënvizoi, gjithashtu edhe nevojën e mbështetjes së dy partive kryesore për strategjinë e tij, dhe fushatën ushtarake amerikane kundër grupit terrorist ISIL, duke mirëpritur mbështetjen e përfaqësuesve të Partisë Republikane në opozitë dhe të Partisë Demokrate në Kongresin amerikan, për t’i treguar botës, siç tha ai, se “Amerikanët janë të bashkuar përballë rrezikut që i kërcënon” .
Me gjithë sondazhet që tregojnë rënie, Presidenti gjeti përsëri mbështetje në rritje për një ndryshim në politikën e jashtme që, sipas Michael O’Hanlon të Institutit Brookings ka bërë, që “Gradualisht, amerikanët kuptuan se nuk po u pëlqente politika e jashtme , që ata vetë e kishin dashur. Tani ata duan një politikë të jashtme më të vendosur dhe më të suksesshme”. dhe zoti Obama po lëviz në atë drejtim.