Shtetet e Bashkueme kane pothuejse cdo gja te nevojshme, per te zgjidhun pa vonese problemet qe mund te paraqiten./
Nga David Petraeus e Michael O’Hanlon/
Washington Post/
Perktheu per DIELLIN- GJON KADELI/
Ne Shtetet e Bashkueme, me afat te shkurte, zhvillimi ekonomik asht i mire. Papunesia asht paksue. Veprimtaria ekonomike asht ne rritje. Deficitet jane ma pake se gjysma e atyne qe ishin gjate krizes se
fundit ekonomike. Cmimi i naftes asht ma i ulet, qytetaret i kane pague borxhet ne nji menyre te dukeshme dhe konsumatoret kane nji ndjesi pozitive.
Megjithe kete ka ende njerez qe jane pesimiste, dhe mendojne se Amerika asht ne dobsim e siper. Ky pesimizem, nuk asht i kufizuem vetem brenda Shteteve te Bashkueme. Aleatet kryesore te Shteteve te
Bashkueme ne Europe dhe ne Azi, po pershkohen nga nji dobsim i vazhdueshem i gjendjes ekonomike, nga probleme shqetesuese popullsise (demografike) dhe dobsimi i fuqise se tyne, shkakton qe shume njerez te mendojne se Bota Perendimore, asht ne nji faze terheqjeje. Me gjithe kete, ne pergjithesi, kjo ndjesi nuk kan e baze, persa u perket Shteteve te Bashkueme dhe Amerikes Veriore.
Ne te vertete, Shtetet e Bashkueme , jane ne nji pozite ma te mire, se cdo vend tjeter, gjate 20-30 vjeteve te ardheshme, dhe ka shume gjase(sheje), qe edhe per nji kohe ma te gjate. Bashke me Kanadane dhe
Meksiken, kane gjithashtu mundesina te konkurrojne bashkarisht, tuej pase perparesine ne fushen toksoro-politike (gjeopolitike), popullsine, burimet e landeve djegese, burimet e tjera natyrore dhe
rrjetin prodhues industrial, teknologjine, dhe mbi te gjitha, aftesine shpikese (inovacionin). Prandaj, nese “Qindvjeteshi i 20-te asht cilsue, “Qindvjeteshi Amerikan, atehere, edhe qindvjeteshi ne te cilin
po jetojme do te quhet Qindvjeteshi Amerikan; sepse Amerika ne krye me Shtetet e Bashkueme, e ka vu vehten ne nji pozite te tille, per t’a sigurue kete titull.
Qe nga koha qe ja paraqitem kete mendim, para dy vjeteve gazete Uashington Post, disa sheje te vecanta te favorshme, e kane perforcue,
ne te vertete shpejtesue kete pritje.
Tashti, Shtetet e Bashkueme, jane prodhuesi numer nji i naftes dhe i gazit natyror ne bote, me Kanadane dhe Meksiken, si luejtese te nji roli me randesi ne fushe te energjise.
Prodhimi industrial tashti, megjithse, nuk ka mberrijte ne nivelin e dikurshem, ka ba te mundun qe te punesohen me qinda mija njerez, dhe Meksika asht tashti e afte te konkurroje plotesisht me Kinen dhe me qendra te tjera me randesi te Azise, ne fushen e prodhimit industrial.
Shtetet e Bashkueme jane vendi numer nji, ne fushen e teknologjise moderne, si per shembull, ne ate aeuronautikes dhe te farmaceutikes.Deficiti i buxhetit federal, megjithse, ende i nalte, asht nen 3 perqind e prodhimit te pergjithshem kombetar brut, dhe borxhi publik, ne krahasim me borxhet e maparshe, asht stabilizue.
Simbas Forumit Ekonomik Botnor, Shtetet e Bashkueme dhe Gjermania jane dy nga fuqite ma te medhja ekonomike te botes. Ato jane pothuejse te barabarta, persa u perket aftesive te tyne konkurruese. Aftesia e Shteteve te Bashkueme bazohet ne madhesine e tregut te saj, kultures inisiativmarrese, dhe rrjetit te gjane finaciar. kurse Gjermania ne fushen e prodhimit te pergjithshem industrial dhe me aftesine e theksueme organizuese dhe mbareshtruese, qe cdo gja te kryhet simbas planit dhe prodhimi te jete shume cilsor.
Rritja e prodhimit brut kombetar te Shteteve te Bashkueme asht tashti mbi 3 per qind. Ne te vertete tashti per tashti duket se ekonomia e Shteteve te Bashkueme, per here te pare ne 9 vjete, te rritet ne
pikpamje te pergjitheshme absolute, tuej marre parasyshe dollarin, te rritet me shume se ajo e Kines. Pika e fundit asht vendimtare. Kina ka ba perparim te jashtzakonshem, sa qe asht cilsue historik,por
mberritja e saj ne nji Super Fuqi nuk asht e sigurt. Te lame me nji ane, faktin, se sistemi ekonomik e politik i atij vendi, nuk asht terheqes, ajo gjindet perball domosdoshmenise te fazes kalimtare, domethane, nga nji force punetore te pagueme pak, ne nji force punetore qe duhet te paguhet ma shume. Kines, nder te tjera i duhet te baje, keto gjana:
1) Te shtoje shpenzimet per mbrojtjen e ambientit.
2) Te uli nivelin e korrupcionit.
3) Te perimresoj sistemin prodhues.
4) Te zgjidhe problemin qe kane ndermarrjet shtetenore, te cilat kane nji sistem prodhues shume te dobet.
5) I duhet te paksoj borxhin e vendit, i cili asht ma i madhi ne bote, qe te jete mbrenda caceve, domethane qe te bazohet ne prodhimin e pergjithshem kombetar brut, si edhe zgjidhjen e
shuime problemeve te tjera.
Ne te vertete, dietari i Institutit Brookings David Dollarka, ka argumentue, se edhe ne qofte se Kina jau tejkalon Shteteve te Bashkueme, ne prodhimin e pergjithshem kombetar brut, mbrenda 20 vjeteve te ardheshme, Shtetet e Bashkueme mund t”a marrin ate titull perseri, mund t’a marrin ate titull perseri ma vone gjate ketij qindvjeteshi, ne qofte se modeli politik kinez mbetet autorita.
Shtetet e Bashkueme, ma shume se cdo vend tjeter i botes ne histori,kane burimet e nevojshme .e i perballue problemet e tyne; prandej edhe ky qindvjetesh do te quhet “Qindvjeteshi Amerikan”