Një opinion nga Rafael Floqi/
Berny Sander u tërhoq nga gara. Establishmenti i Demokratëve dhe pandemia e mundi. Ai dhe fushata e nuk kishte kohë të merrte veten. Ne këto kushte fushata e tij humbi shpresat se mund të ringrihej. Megjithatë Sanders i dha zë numrit në rritje të socialistëve demokratë brenda partisë së tij, dhe fakti që ai përfundoi në vendin e dytë, bëri që idetë e tij të hyjnë në rrjedhën kryesore të politikës amerikane.
Ka ca mençuri këtu. Sanders përfundimisht arriti të kap imagjinatën e votuesve të rinj, veçanërisht të rinjve të arsimuar me kolegje. Ndërsa përpjekja e tij për vitin 2020 shkoi shumë më larg nga shëtitja e tij e vitin 2016, pasi një pjesë e rëndësishme e elektoratit demokrat u lidh pas tij.
Këto ditë pandemie, duke u endur me makinë në për lagjen time ende në kishte para disa shtëpive pankarta elektorale pro Sanders edhe në ditët kur ai doli nga gara. Njerëzit kishin shpresuar. Por politika e identitetit e dëmtoi. Edhe kur Sanders arriti një fitore prej 28 pikësh në Karolinën e Jugut këtë vit, ai fitoi mes votuesve të bardhë nën 45 vjeç me një 12 %. Mos mbështetja nga afrikano amerikanët i dha dërrmën.
Ai u mbështet tek rinia. Ndërsa ky bllok i votuesve bëhet më i rëndësishëm për partinë, pasi mosha sjell një rritje të pjesëmarrjes, nuk është e paarsyeshme të mendosh që Sanders do të shihej, si një profet i epokës së ardhshme. Dhe Sanders mundet që të katër apo tetë vjet më vonë do të jetë ai që vë në dukje emrin e trashëgimtares të tij, Rep. Alexandria Ocasio-Cortez, në nominim në Konventën Kombëtare Demokrate.
Por si mund të shkojnë zgjedhjet këtë vit?
Nëse Joe Biden humbet para Donald Trumpit këtë vjeshtë, që ka shumë mundësi të ndodhë, mund të ketë një revoltë masive liberale në mes demokratëve. Ashtu si humbja e Mitt Romney-t në vitin 2012 e përçau të djathtën nacionaliste, një humbje Demokrate e kësaj radhe do të hidhte tej perdet e së majtës socialiste. Në fakt, socialistët do të duan të hakmerren fshehurazi duke bërë që të humbasë Biden-i. Votuesit e rinj kanë një problem që është se ata nuk votojnë në masën që votojnë e homologët e tyre më të vjetër. Në Michigan, p.sh stacioni i fundit pro Sanders, 63 përqind e elektoratit[FR1] ishte mbi 45 vjeç ose më i vjetër.
Por problemi është se ndërsa kjo grup-moshë rritet si votues, ajo ka tendencë të ndryshojë ideologjikisht. Çështjet që kanë më shumë rëndësi dhe zgjidhjet dhe politikat që tërheqin për 25-vjeçarët, janë shumë të ndryshme nga ato të votuesve të moshës së prindërve të tyre. Prandaj shumë njerëz që janë aktualisht në demografinë së cilës i drejtohej Sandersi do të votojnë ndryshe pas 10 vjet vjetësh. Madje, nuk ka të ngjarë që pikëpamjet e tyre do të mbeten të njëjta.
Sidomos duke pasur parasysh besimin në rritje të Partisë Republikane tek votuesit e bardhë të klasës punëtore, nuk është e paarsyeshme të mendosh që Partia Demokrate, mund të rritet më e moderuar ekonomikisht, pasi votuesit më të pasur të periferive, do t’u bashkohen radhëve të republikanëve.
Një punë e madhe që shkoi huq,
me procesin e emërimit Demokratik kësaj radhe mund të gjurmohet si një keqkuptim i performancës së Sanders të vitit 2016. Shumica e kandidatëve dhe ekspertëve lexuan fundin e madh i Sanders katër vjet më parë, por pas kësaj kohe, kësaj here u zbulua e vërteta. Edhe kur Sanders fitoi, ai po grumbullonte turma më të vogla se sa më parë. Por kur fushata u ngushtua, u zbulua se Sanders ishte ai që kishte qenë gjatë gjithë kohës: një kandidat proteste.
Duke pasur parasysh dështimet spektakolare të kandidatëve që përqafuan plotësisht çështjet thelbësore të Sandersit, si: sigurimin shëndetësor me një pagues të vetëm, si dhe Marrëveshjen e Re të Gjelbër, mund të besoni se do të jetë një shqetësim shumë më të madh për forcat e majta herën tjetër. Në fund të fundit, madje Elizabeth Warren do mbetej keq. Votuesit demokratë jo vetëm që hodhën poshtë Sanders, por ata hodhën poshtë edhe idetë e tij thelbësore radikale.
Por pse ?
Kur amerikanët flasin për socializëm, ata zakonisht nuk i referohen qeverisë për të sekuestruar prona apo për të marrë në dorë kontrollin e industrisë. Përkundrazi, ato nënkuptojnë politika më agresive dhe rishpërndarëse, me më shumë rregulla dhe taksa më të larta për të financuar shërbime më bujare të Ndihmës sociale – të ngjashme me politikat e zbatuara tashmë në Evropën Perëndimore.
Ndërsa kjo rrugë është qartësisht e preferueshme nga versionet më ekstreme të socializmit, por amerikanët janë ende të kujdesshëm. Taksat më të larta dhe shërbimet më të bujshme të ndihmave sociale dekurajojnë punën dhe i ftojnë njerëzit të mbështeten tek shteti. Përvoja komunizmit shqiptar na e tregon më së miri këtë, Venezuela po ashtu.
Vendet me kultura të forta të punës dhe përgjegjësi personale janë mbajtur gjithnjë si shembuj se si ky sistem mund të ketë sukses, por këto janë përjashtime; normat e larta të papunësisë dhe të ardhurat më të ulëta janë normë.
Amerikanët gjithashtu përballen me shqetësime unike buxhetore: Evropa ka qenë në gjendje të heqë dorë nga shpenzimet masive për mbrojtjen dhe sigurinë kombëtare kryesisht për shkak të rolit që luan ushtria amerikane në aleancat globale. Shtetet e Bashkuara nuk kanë asnjë hap të tillë të garantuar. Kuptimi i shkurtimit të shpenzimeve për mbrojtje do ta bëjë jo vetëm vendin tonë, por botën, më pak të sigurt.
Po aq e rëndësishme, amerikanët duhet të marrin parasysh se si socializmi i shtetit të mirëqenies dëmton përthithjen e të ardhurave themelore të njerëzve. Evropianët vështirë se mund të shqetësohen për të riprodhuar, janë më pak bamirës, kanë më pak angazhim qytetar dhe janë më pak sipërmarrës sesa amerikanët.
Risia, marrja e rrezikut dhe angazhimi ynë themelor për ta lënë gjeneratën e ardhshme më të mirë se e fundit do të rrezikoheshin të gjitha, nëse do përqafonim socializmin evropian. Këto janë virtytet që padyshim do të na mungojnë.
Socializmi si motiv moral
Motivimi moral për një lëvizje drejt socializmit është egalitarizmi, i marrë nga John Raels ose Jezu Krishti ose Marksi. Objektivi themelor do të ishte të shfrytëzoni pasurinë e zhvilluar nga operacioni kolektiv i ekonomisë në emër të gjithë popullatës, sepse është e padrejtë që një pakicë e vogël elitare të grumbullojë një pjesë të madhe të të ardhurave dhe pasurisë ,ndërsa miliona të tjerë të jenë të varfër.
Në përgjithësi, ekzistojnë tre objektiva kryesorë të politikës socialiste që kanë kuptimin më të madh:
E para, është një gjendje e plotë e wellfare, në të cilën shteti do të kapë çdo kategori të personave që ose bien nga puna ose nuk mund të punojnë — të papunët, fëmijët, studentët, të moshuarit, invalidët, kujdestarët etj. Sapo të përfundojë, shteti i mirëqenies heq detyrimin kapitalist për të punuar me kërcënim të varfërisë dhe e zëvendëson atë kërcënim me ofertën e vendosjes së vendeve të punës, formimit dhe kështu me radhë.
E dyta, do të ishte një treg pune rrënjësisht i transformuar, në të cilin, praktikisht, të gjithë punëtorët janë bashkuar dhe mbulohen nga kontratat e sindikatës, diferencat e pagave në mes të aftësuarve dhe të pakualifikuarve janë të tepër të vogla, dhe punëtorët përbëjnë ndoshta 33 deri në 50 për qind të vendeve të bordeve të korporatave.
E treta, është pronësia e drejtpërdrejtë shtetërore e mjeteve të prodhimit, qoftë përmes ngritjes së ndërmarrjeve shtetërore prodhuese, shtetëzimit të disa kompanive kryesore, ose shkatërrimit të një numri të madh të kapitalit korporativ dhe fondeve të pasurisë. Por kjo nuk ngjit në Amerikë.
Socializmi utopik
Sanders kandidoi me në një platformë më ambicioze radikale nga sa kanë parë shumica e votuesve amerikanë gjatë gjithë jetës së tyre, duke premtuar se do të krijojë një program kombëtar të sigurimit shëndetësor me një pagues të vetëm; do të ofrojë shkollim falas në kolegje publike dhe shkollat tregtare dhe do të anulonte borxhet e studentëve; si dhe për të filluar një Marrëveshje të re të gjelbër, e cila do të kalonte plotësisht energjinë elektrike dhe transportin me energji të rinovueshme brenda dhjetë viteve.
Shumë demokratë kanë kundërshtuar ambicien gjithëpërfshirëse të propozimeve të Sanders, si të pambështetura ekonomikisht duke pyetur nëse ato vërtet mund të kalohen dhe të zbatohen duke shprehur shqetësimet, nëse vizioni i Sanders për një shtet të mirëqenies së zgjeruar ishte në përputhje me axhendën e Partisë Demokrate. Kjo e bëri atë kandidatin më të majtë për President, që ndonjë parti e madhe e ka emëruar ndonjëherë. Por demokratët hoqën dorë nga ëndrra e një shoqërie të kontrolluar nga punëtorët dhe mendoj se edhe Bernie Sanders e ka bërë atë. Por duke e quajtur veten një socialist, unë mendoj se ai la rrugën e hapur për disa prej mbështetësve të tij që me të vërtetë duan të shkojnë në një shoqëri thjesht demokratike-socialiste.
Lufta retorike populiste
Unë mendoj se Sanders përdori një retorikë populiste të një lloji të caktuar, pasi Trump përdor një retorikë populiste të një lloji tjetër të caktuar. Retorika populiste është në dispozicion për shumë të ashtuquajtur të huaj në politikën Amerikane. Populizmi i Bernit, natyrisht, është një populizëm i krahut të majtë, i cili flet ose për një shumicë të madhe njerëzish – “nëntëdhjetë e nëntë përqind”, të pa diferencuar nga raca, përkatësia etnike ose origjina ose feja – kundër elitës ekonomike. Një populizëm i djathtë, si ai i Trump, flet për mesin popullsisë së bardhë kundër elitave të caktuara në krye, veçanërisht elitave kulturore, mediave dhe elitave të dikurshme qeverisëse. Por nuk ka politika populiste në mënyrën se si ekzistojnë politika socialiste.
Ndërsa Joe Biden përgatitet të zhvillojë një fushatë zgjedhore të përgjithshme bazuar kryesisht në fantazinë e kthimit në normalitet (domethënë në vitet e Obamës), Z. Sanders mbeti kritik ndaj jetës nën administrimin e kaluar. Ai pretendon se donacionet e Wall Street nga qeveria federale gjatë krizës financiare të vitit 2008, ishin një katastrofë që shpërbleu keqbërësit financiarë dhe se pasojat e recesionit, dhe vazhdojnë të shtypin amerikanët mesatarë me borxhe, varfëri dhe pagat e vogla.
Z. Sanders nuk fitoi, në fund të fundit. Por ai kurrë nuk gënjeu, dhe ai kurrë nuk bëri sikur po e pëlqente atë që ishte kaq e neveritshme, ose nuk u përpoq të bindte ndonjërin prej nesh, që duhet të na pëlqente.
Ai krijoi një lëvizje dhe ai besonte sinqerisht deri në fund tek ajo. Ai nuk pranoi të pajtohej me forcat që e mundën përfundimisht. Por të paktën, ka dinjitet në humbjen e tij, edhe pse qe deri diku, një humbje, apo fitore si e Pirros.
