raport – Dielli

Raporti i OSBE/ODIHR për zgjedhjet në Shqipëri

June 22, 2015 by dgreca

Drejtuesja e Misionit, amb. Odri Glover, deklaroi se fushata ishte e qetë dhe tonet e saj ishin më të qeta se më parë, por mungoi vullneti politik për të zbatuar ligjin dhe politizimi i institucioneve minoi procesin zgjedhor.

“Zgjedhjet janë për votuesit dhe duhet të jenë të mirorganizuara, kandidatët duhet të kenë qasje në media, por ne nuk mendojmë që gjithë këto kërkesa u përmbushën – tha zonja Glover. – Komisioni Qendror i Zgjedhjeve zhvilloi debate me karakter të politizuar dhe mori vendime jokonsistente”.

Sipas saj, K.Q.Z. mund të kishte nxjerrë udhëzime më të mira dhe të kishte mbikëqyrur më mirë procesin, që të ruhej besimi i publikut tek zgjedhjet.

Po ashtu, komisionet zonale nuk kanë mundur të punojnë në mënyrë efikase, sepse u munguan materialet, afatet kohore u shkelën dhe nuk u arritën objektivat.

“Edhe për mediat kemi shqetësime; ato mbajtën anën e interesave politike të pronarëve, dhe KQZ nuk e zbatoi ligjin për mediat dhe kohën e barabartë të konkurrentëve” – theksoi zonja Glover.

Sipas raportit paraprak, pranë qendrave të votimit u vunë re votime në grup dhe parregullsi proceduriale.

Po ashtu, grupe veprimtarësh partiakë rrinin jashtë qendrave dhe mund të frikësonin zgjedhësit, ndaj besimi i publikut u minua.

Ambasada e SHBA në Tiranë vlerësoi raportin e OSBE/ODIHR-it, në një deklaratë të sajën, ku theksoi se ditën e zgjedhjeve nuk pati incidente madhore apo akte dhune.

Ambasada deklaroi se ndante shqetësimin e OSBE/ODIHR-it për blerjen e votave, ankesat për presione mbi votuesit, institucionet e politizuara zgjedhore dhe parregullsi të tjera.(Zeri i Amerikes0

KONGRESI I ALFABETIT SIPAS RAPORTIT ZYTAR TË KONSULLIT TE PERKOHSHËM BRITANIK NË MANASTIR

November 19, 2014 by dgreca

Nga Avzi Mustafa/
Pa dyshim se ngjarja më e madhe pas Lidhjes së Prizrenit është Kongresi i Alfabetit në Manastir. Ai kongres është një përpjekje vigane për ta ruajtur dhe për ta afirmuar identitetin kombëtar. Kongresi i Manastirit hyri në histori si “Kongresi i Abesë” ose si “Kongresi i alfabetit” pikërisht ngase ai mori vendime të rëndësishme për punën e shkrimit të gjuhës sonë dhe i dha fund kaosit që zotëronte aty, duke e hapur kështu rrugën e njësimit të plotë të alfabetit.
Alfabeti i gjuhës shqipe nuk ishte një problem thjesht simbolesh ose, siç thoshin në fillim qeveritarët osmanë, se harfat janë problem i shtypshkronjave, por në fakt ai ishte një problem politik. Alfabeti i përbashkët latin e vinte në pah qenien e kombit shqiptar si komb më vete përmbi dallimet fetare, e theksonte unitetin kombëtar të shqiptarëve dhe mbyllte rrugën e ndikimit ideologjik e politik të të huajve.
Para se të sillet vendimi i njësimit të shkronjave dhe i hapjes së shkollave në gjuhën amtare shqipe nuk u reshtën pa edhe përpjekjet që ta ndalojnë këtë fitore të madhe të shqiptarëve. Dhe, këtë nuk e bënë vetëm osmanet, por edhe greket, austro-hungarezët, italianet e serbet. Në këtë luftë, kleri me institucionet e saj ishte mjeti më i përdorshëm që vepronte për interesat e të huajve. Kleri u vu në shërbim të drejtpërdrejtë që të ndikojë mbi ndërgjegjen kombëtare te shqiptarët nëpërmjet fesë.
Kleri ortodoks grek nuk e njihte kombin shqiptar dhe gjuhën shqipe. Ai haptazi deklaronte se popullata ortodokse shqiptare është greke. Ai ua ndalonte shqiptarëve të këtij besimi ta flisnin gjuhën shqipe. Këtë e motivonte me pohimin e paargumentuar e qesharak se gjoja gjuha shqipe s’është gjuh’ e perëndisë, është e mallkuar nga Zoti” ‹1›.
Edhe kleri reaksionar katolik ka bërë përpjekje për ta ndaluar alfabetin shqip. Kleri katolik vepronte nga Vatikani dhe nga pozicioni i politikës së Austrisë. Këtë e shohim edhe nga grindjet e klerikëve katolikë, që propozonin dy variante të alfabetit, atë të “Agimit” dhe të “ Bashkimit” ose të mbështetej ai alfabet që e kanë përdorë autorët veriorë ‹2›. Kleri mysliman me institucionet e tija fetare dhe atyre shtetërore kishte për qëllim që shqiptarët e këtij besimi t’i identifikojë nëpërmjet fesë si “turq” dhe motoja e tyre ishte se “të kënduarit shqip është mëkatë”, ndërsa ata që shkruajnë libra me shkronja latine janë “kaurë” ‹3›.
Perandoria, sidomos në periudhën e xhonturqve, në mënyrë demagogjike – gjoja se përpiqet që në shkollat turke të hyjë edhe gjuha shqipe – nga ana tjetër nëpërmjet hoxhallarëve fanatikë dhe pushtetarëve shqiptarë në administratën turke vepronte të kundërtën – se gjoja popullata shqiptare e besimit mysliman nuk i përfill këto shkronja dhe se ata kërkojnë që gjuhën shqipe ta shkruajnë me shkronja turko-arabe, ashtu si është shkruar Kurani Kerim.
Në anën tjetër veprimtarët më të shquar të lëvizjes kulturore dhe arsimore e kishin formuar edhe Komisionin për Hartimin e Alfabetit Shqip, si “Shoqërinë e të shtypurit shkronja shqip”, pastaj kishin vënë një bazë të mirë të përdorimit të shkronjave latine dhe ata i kishin përgatitur me këto shkronja edhe tekstet shkollore për shkollat që do hapeshin si p.sh. “Abetarja e gjuhës shqip”, “Shkronjëtoreja” (gramatikën), “Dheshkronja” (Gjeografia), “Këndonjtoreja”, “Arifmetika”, “Mirëvetia” (Mësimet e moralit) etj.
Me të dëgjuar se do të mbahet një kongres për shkronjat shqipe dhe se do t’i jepej fund kaosit të përdorimit të alfabeteve të ndryshme, armiqtë – sidomos të oligarkia fetare – u bënë shumë të egër, duke mos lënë asnjë gur pa lëvizur që shqiptarëve ky organizim madhështor t’u dështojë dhe kështu të futet edhe më tepër përçarja ndërmjet shqiptarëve.
Te organizatorët e Kongresit të abc-së dominonte edhe një dozë e frikës e dyshimit, se nëse dështon ky kongres i shkronjave, përçarja do të ishte edhe me e madhe ndërmjet shqiptarëve. Këtë dozë të frikës e dëshmon edhe shkencëtari Hasan Kaleshi në punimet e tij rreth alfabetit të gjuhës shqipe. Ai thotë: “Edhe pse se në fillim u përkrah alfabetin latin, por më vonë, nën presionin e qeverisë, sidomos të një pjese të madhe shqiptarësh që zinin pozita jashtëzakonisht të larta, u hoq dorë. ‹4›. Duke i shfletuar revistat dhe gazetat e ndryshme të kohës Hasan Kaleshi do të japë një tablo kësaj ngjarje. Shkrimi nga numri i parë doli në gazetën “Besa” të Stambollit, pikërisht në ditën kur delegatët u nisen për në Manastir. Ai do të citojë: “Të hënën mbrama u nisën me tren për në Arnautllëk: Ismail Hakki, hoxha Vildan efendiu, Shaqir efendiu, Fazil pashë Toptani, deputet i Prishtinës Faut pashë Prishtina, Riza beg Dibra, Maliq beg Luma, të gjithë anëtarë të shoqnisë shqiptare “Bashkimi” në Stamboll”. Në stacion u përcollën nga një shumicë e anëtarëve të klubit. Me këtë rast para nisjes së trenit, haxhi Vildani e mbajti një fjalim të bukur dhe u prit me duartrokitje të madhe. Haxhi Vildan efendiu, pasi e demaskoi sundimin despotik të Abdulhamitit dhe e lavdëroi kushtetutën, ai e theksoi nevojën e bashkimit të shqiptarëve, të cilat tani do të bashkohen edhe me një alfabet. E alfabeti – tha haxhi Vildani – është një vegël e fuqishme që i përshtatet më së miri gjuhës së tij. Prandaj shqiptarët e zgjedhin alfabetin shqiptar. Turqit gjithashtu nuk kishin shkronja për ta shkruar gjuhën e tyre – ata i kanë adaptuar shkronjat arabe. Sa për drejtimin se si lypsej të shkruhej – nga e majta në të djathtë, apo nga e djathta në të majtë – kjo nuk është punë me rëndësi. Sa i përket fesë, ajo i takon zemrës së njeriut, kështu që secili është i lirë t’i ketë pikëpamjet e veta” ‹5›. Frikë e madhe në Kongres ekzistonte se cili do të jetë qëndrimi i delegatëve të klubit të Stambollit, sepse në klubin e Manastirit mbretëronte një bindje e thellë se ata janë në realitet delegatë të xhonturqve dhe se do ta ndryshojnë mendimin dhe pjesa më e madhe do të kërkojë përvetësimin e alfabetit arab.”. ‹6›.
Mirëpo nuk ndodhi asgjë e keqe, por ndodhi ajo që shqiptarët dolën edhe më të bashkuar dhe i dha fund kaosit të alfabeteve që përdoreshin deri në këtë Kongres. Dy ditë pas përfundimit të kësaj ngjarjeje të madhe konsulli britanik do të japë raport mbi këtë kongres. Ky raport dërgohet 24 Nëntor 1908. Aty konsulli do ta informojë zotin Edward Grey me sa vijon:”

(Nr. 827)
I nderuar,
“Në praktikë, deri tani, kongresi ka pasur sukses të madh, por nuk është i përfunduar. Pesëdhjetë delegatët e pranishëm përfaqësonin të gjithë shqiptarët pa dallim – Gegë, Toskë, Katolikë dhe Ortodoksë. Përderisa klerikët ortodoksë nuk e përkrahnin Kongresin, meqë e zvogëlonte ndikimin e alfabetit grek dhe kishës mes shqiptarëve ortodoksë, një pjesë e priftërinjve katolikë nga Sentari ishin nga ata që më shumë e përkrahnin atë.” (Raporti i konsullit britanik që e posedojmë është pronë e Qeverisë Britanike dhe mban nr. 8 – Arkive, Europa Juglindore, 9 dhjetor FD.371/561)
Pas shumë mbledhjeve mbyllura dhe të hapura më në fund do të arrihen përfundime shumë pozitive e, mbi të gjitha, eliminimin e alfabeteve të ndryshme dhe përqafimin e alfabetit të Stambollit me disa plotësime, kurse si gjuhë e përbashkët të merret e dialekti i Skutarit , që është i afërt me të gjitha të folmet shqiptare.
Kongresi kishte edhe karakter politik – bashkimin e shqiptarëve pa dallim krahine e besimi, si dhe vendosjen e një bashkëpunimi në nivel kombëtar. Për këtë konsulli në raportin e tij do të shkruajë: “Si rezultat i kësaj, katër ose pesë alfabete u eliminuan, kurse njëri prej tyre, i ashtuquajturi alfabet i Konstantinopolit me shkronja italiane, i miratuar për përdorim të përgjithshëm, përveç për modifikime të caktuara, u vendos të përdoret në dialektin e Skutarit. Delegatët mbetën shumë të kënaqur me rezultatet e Kongresit. Ata shohin në të një hap drejt bashkimit kombëtar dhe është rast i parë që i ka bashkuar shqiptarët që nga koha e Aliut të Janinës”.
Gjithashtu konsulli do të njoftojë edhe pse kishte edhe dilema ato se së shpejti do të mbahet edhe një kongres për t’i eliminuar të gjitha ata. “Kongresi i dytë do të mbahet në Janinë më 1910, ku ekziston një bindje se do të ketë pjekuri të mjaftueshme për një marrëveshje të tërë”.
Siç dihet, nga organizatorët e Kongresit u vendos që mbledhjet plenare të ishin të hapura për të gjithë shqiptarët, si edhe për të tjerët që kishin ardhur për ta përkrahur ose si dëgjues nga të gjitha krahinat e Shqipërisë, si dhe nga kolonitë e shoqatat e ndryshme nga vendet botës. Manastiri në ato ditë bashkë me Dragorin flitnin vetëm shqip, kurse kënga dhe vallet me veshjen e bukur shqiptare, si plisi i bardhë e fustanellat, opingat e shamitë, tirqit e mitanët me gajtanët e zi, Manastirit i jepnin koloritin e hijeshisë si asnjëherë më parë. Mbi 400 të ardhur, si dhe shumë qytetar anembanë tokave shqiptare, si nga Malësia ashtu edhe nga vegjëlia, i treguan botës se shqiptari s’ka asgjë të përbashkët me osmanët. Nga turma shpesh po dëgjohej edhe kënga “Gjithë Ballkani qirilisht / En Shqiptari shqiptarish”.
Kongresi zgjodhi një komision prej 11 anëtarëve, që delegatët këtyre ua dhanë besimin e plotë dhe u betuan se do të pranojnë se ç’do të vendosë ky komision. Këta njerëz të besuar ishin shumë të vetëdijshëm se një ndër faktorët që mund të paraqesë pengesë ishte çështja e librit të shenjtë të myslimanëve, Kur’anit. Ky libër i shenjtë mund të paraqiste problem. Shumë çështje u biseduan në mbledhjet e veçanta, por biseda bëheshin edhe me grupe delegatësh edhe me njerëz nga masat popullore. Në një nga ato mbledhje u diskutua edhe përkthimi i Ku’ranit në shqip. Si duket, një ndër pyetjet ishte a se mund ta arrinte vlerën e vërtetë përkthimi i Ku’ranit në gjuhën shqipe. Dhe, a mund të bie poshtë mendimin i Sheh-ul Islamit, i cili trumbetonte se është “mëkat” që myslimanët shqiptarë ta mësojnë gjuhën me shkronja kaurre e ta këndojnë Ku’ranin në gjuhën që nuk e njeh Zoti. Se a ishte temë diskutimi përkthimi i Kur’anit në shqip na dëshmon edhe raporti i konsullit britanik. Në raport thuhet: “Janë mbajtur disa mbledhje me dyer të mbyllura dhe nuk përjashtohet mundësia që njohja e përkthimit shqip të Kuranit, që thuhet se tashmë ekziston në fshehtësi, të ketë qenë temë diskutimi”.
Njeriu kryesor rreth kësaj çështje ishte ngarkuar përfaqësuesi nga Shkupi Hafiz Ibrahim Shkupi. Ai edhe më herët, por edhe me pjesëmarrësit në ditët e mbajtjes së Kongresit, kishte biseduar me udhëheqës fetarë, si: Ali Afiz Korça, Faik Vildani nga Lumnica (Ribnica) e Rekës së Epërme, Haki Mbroja e shume të tjerë, se çfarë mendimi kanë mbi shkronjat e mbi shkollën në gjuhën shqipe.
Kur ishte temë diskutimi përkthimi i Ku’ranit, mbi tavolinë qëndronin fragmentet e përkthimit të Kur’anit nga Naim Frashërit, të botuar në librin “Thelb’ i Kur’anit”, që është botuar në veprën e tij “Mësime” në vitin 1894, si dhe dorëshkrimin i Ilo Mitko Qafzezit, përkthyer nga gjuha angleze prej përkthyesit Georg Sale.
Në çastin e diskutimit të përkthimit të Ku’ranit në gjuhën shqipe, kryetari i Komisionit Gjergj Fishta i lexoi disa fragmente të përkthimit të Ku’ranit, i cili ia dha bukurinë e gjuhës shqipe, ku fjala e Kuranit u dëgjua në shqip dhe tingëllonte edhe më bukur se në gjuhën që nuk kuptohej. Në një moment befas u çua në këmbë delegati i Shkupit, Ibrahim Shkupi, dhe e shtrëngoi fort për qafe dhe lëshoi lot gëzimi e tha: “Zoti është i të gjithëve. Zoti është Krijuesi i botëve dhe i kombeve, pra edhe i shqiptarëve”.
Krahas shkronjave, çështja arsimore dhe kulturore në këtë Kongres ishte pjesë e pandarë e diskutimit, ku u shtrua nevoja që t’i jepej hov më i madh arsimit në gjuhën amtare. Aty me vendosmëri kërkohej që në të gjitha shkollat shtetërore turke, fillore, qytetëse, si edhe ato shkolla ku komuniteti ortodoks mësonte në gjuhën e kishës, që edhe ata të kalojnë në shkolla shqipe. Xhonturqit, siç kuptojmë nga Raporti, nuk e kishin pritur se shqiptarët do të hapin shkolla ku mësimi do të zhvillohej vetëm në gjuhën shqipe, kurse gjuha turke do të mësohej si gjuhë mësimore nga viti i katërt e më lart.
Sipas Raportit, kuptojmë se shqiptarët me një shpejtësi të madhe, bile ende pa përfunduar Kongresi, u hapën dhe u rihapën disa shkolla në gjuhën shqipe “Është shumë e rëndësishme se arsimi shqiptar ka përfituar mbase më shumë se çdo arsim tjetër me ndryshimin e qeverisë. Një shkollë shqipe është hapur në Elbasan (raportuar nga z. Heathcote nr. 54 më 22 gusht). Në Korçë dy shkolla shqipe të mbyllura nga ish-qeveria janë rihapur, duke shtuar edhe kurse të arsimit të mesëm. Autoritetet e vilajetit e kanë përfshirë shqipen edhe në shkollat e mesme turke dhe kanë aplikuar për tridhjetë profesorë shqiptarë”.
Siç u pa, nga Kongresi i Manastirit dolën një sërë përfundimesh dhe dhanë sinjalin se shqiptarët në momentet e vështira dinë të bashkohen pas dallim besimi e krahine. Edhe pse Komiteti Xhonturk në Kongres shtirej se po mban paanësi dhe të bindur se do ta kenë shumë vështirë që shqiptarëve t’u imponojnë detyrime mbanin shpresë se nëpërmjet fanatikëve fetarë, si dhe reaksionareve të ndryshëm që punonin në dëm të shqiptarëve në Kongres, nuk e treguan fytyrën e vërtetë. Konsulli në Raport do të shkruajë: “Turqit e rinj e kanë mirëpritur kongresin shqiptar. Shumica prej tyre kanë qenë prezent dhe delegatë të Komitetit e kanë drejtuar atë. Bisedimet që kam pasur me anëtarë të komitetit, nuk mbështesin synimin për ta parë këtë lëvizje shqiptare si shqetësuese. Ata, si duket, e njohin inteligjencën superiore dhe temperamentin aktiv të shqiptarëve dhe shpresojnë në trajtim të matur për t’i bërë ata elementë fuqie e jo rreziku. Por, ata e dinë mirë se do të jetë vështirë që në mënyrë efektive t’u imponojnë shqiptarëve obligime, siç janë furnizimi me ushtarë dhe tatime. Për më tepër, ekziston një lidhje mes shqiptarëve dhe pjesës qendrore të regjimit të ri në formë të shumicës së liderëve të kryengritjeve ushtarake, siç janë Enver, Selahedin dhe Niazi Beu, dhe të një numri të madh të oficerëve ushtarakë këtu, të cilët edhe pse me arsimim turk janë me origjinë shqiptare dhe u përkasin krahinave shqiptare” .
Menjëherë pas mbylljes së Kongresit veziri Haki Pasha që në bisedën e parë në Këshillin e Ministrave do ta shpreh urrejtjen e qeverisë për “lëshimet” të xhonturqve ndaj shqiptarëve. Ai do të shprehet kështu. “Rreziku më i madh për Turqinë nga të gjitha kombet që jetojnë nën perandorinë tonë janë shqiptarët” ‹7›. Hovin që morën shqiptarët duhet t’u ndërpritet “ata ( shqiptarët) duhet t’i ndajmë e t’i përçajmë e t’i shtypim e t’i dermojmë sa mos kenë më fuqi të ngrihen” ‹8›.
Xhonturqit dhe aleatët e tyre, nëpërmjet disa deputetëve tradhtarë dhe disa feudalëve dhe fanatikëve fetarë, përsëri e shtruan problemin e çështjes së alfabetit në Parlamentin e Turqisë. Këta dolën me tezën se popullsia myslimane “gjoja ka qenë dhe janë për alfabetin turko-arab, i cili njëherazi është dhe alfabet i Kur’ anit, kurse alfabeti latin e prish fenë myslimane dhe se me të nuk shkohej në Qabe” ‹9›. Dhe, kështu xhonturqit nuk lanë gurë pa lëvizur për të sjellë huti e përçarje te shqiptarët nëpërmjet propagandës antikongresiane dhe antishqiptare. Ata ia arritën qëllimin, ashtu që më 23 korrik 1909 e përgatitën dhe organizuan Kongresin e Dibrës, ku dolën me tezën se “në këtë Kongres u mor vendimi, që ky të lihej në pëlqimin e vetë popullatës së çdo krahine” ‹10›.
Si pushteti, ashtu edhe shtetet fqinje ndërmjet propagandave nga ma të ndryshmet, si përdorimi i metodave më të egra (burgosjet, internimet, helmimet, vrasjet), e sidomos me intrigat që dilnin nga komitetet e xhonturqve të rinj në bashkëpunim me forcat reaksionare, kishin arritur që të ndikojnë ose t’i lëkundin anëtarë edhe të klubeve e disa të bëhen oportuniste e disa të veprojnë, bile edhe më keq se pushteti ashtu si veproi klubi i studentëve “Makfel” në Aksaraj.
Ndërkohë simpatizuesit e shkronjave turko-arabe nga klubi i Aksarajit “Mahfel” dërguan njëfarë Arif Hiqmeti, kinse gazetar, nga fshati Llojan i Kumanovës që ta studiojë gjendjen dhe të kontaktojë me parinë myslimane për të krijuar një besim se shkronjat turko-arabe janë shkronjat e Zotit dhe ai di vetëm ato t’i lexojë, kurse shkronjat gjahure Zoti nuk i pranon dhe i dërgon të gjithë në xhehenem ‹11›.
Çështja e alfabetit shqip dhe e shkollës shqipe ishte një ndër faktorët kryesorë për një luftë gjithëpopullore. Sipas një enciklopedie serbo-kroate-sllovene, libri II në faqen 650 thuhet: “Se lufta e shqiptarëve ishte pikërisht rezultat i asaj që Turqia dëshironte që shqiptarëve t’ua imponojë alfabetin turk dhe ta pengojë këtë… andaj ngriti shumë kazerma xhandarmerie në vendet me popullatë shqiptare, hapi shkolla turke dhe, në fund, bëri edhe çarmatimin e tyre”. ‹12›.
Lufta për alfabetin dhe për shkollën shqipe u bë e ashpër dhe nuk mban mend asnjë histori të arsimit kombëtar kaq të përgjakshme, siç është historia e arsimit shqiptar.

Referencat:
1. Alfabeti i gjuhës shqipe dhe Kongresi i Manastirit, Tiranë 1972, f. 120)
2. Po aty , f. 122)
3. Po aty, f. 120)
4. Kaleshi,Hasan:Disa aspekte të-luftës për-alfabetin shqip në-Stamboll : (http: //olsijazexhi. wordpress.com/2012/12/08/
5. Kaleshi , po aty
6. Kaleshi, po aty.
7. Kongresi, Alfabeti i gjuhës shqipe dhe Kongresi i manastirit, f. 114)
8. Po aty)
9. (“Rufeja”, 14.02.1910).
10. (Historia e Shqipërisë, Kongresi i Dibrës, vëll. II, 300-302.)
11. Mustafa, Avzi Gjurmë ndër vite,, UISHN, Shkup,2014, f.107
12. Po aty, f. 100)

13. (Kongresi, 12

FONDI I VATRES PER STUDENTET

June 8, 2013 by dgreca

Raport i Presidentit të “Vatra’s Educational Foundation” në Kuvendin e Vatrës

NGA MITHAT GASHI*/

Fondi i studentëve të Vatrës, i krijuem nga vatranët largpamës para 60 vjetëve në si Trust Fund, ka valuten $155,000 dhe manexhohet nga US Trust Bank of America.Ky fond nuk preket, përdoren interesta për bursat që akordon Vatra për studentët. Për vitin shkollor 2011-2012, nga ky fond kanë përfitue bursa 5 studentë shqiptaro-amerikanë nga $1100, dhe për vitin shkollor 2012-2013, 6 studentë kanë përfitue nga $950. Për vitin e ardhshëm shuma totale e bursave do të jetë $5,857.

Këto ndihma janë diçka por nuk janë të majftueshme. Para 50 vjetëve, pagesa mesatare njivjetore e universiteteve publike në Amerikë ka qenë rreth 300 dollarë. Sot çmimet janë shumë ma të nalta, sa që nji bursë prej $1000 në vit, në shumë raste, nuk përmbushë as koston pagesës së librave.

Për këtë arsye, kur kam pranue detyrën si drejtues i Vatra’s Educational Foundation, kam shpreh se qëllimi i im asht që fondi ekzistues të rritetet në nji milion dollarë. Komuniteti shqiptar asht nji ndër të vetmit me nji pupullatë të madhe në SHBA që nuk ka nji fond të shëndoshë për bursa. Nevoja për t’u ardhë në ndihmë studentëve shqiptarë asht e madhe. Numri i studentëve me origjinë shqiptare nëpër universistetet e Amerikës nuk dihet saktësisht, por padyshim asht ma shum se 10 mijë. Ka fonde qeveritare për të cilat mund të aplikojmë, por këto kanë kufizime. Nuk mund të kërkohen fonde vetëm për shqiptarë, sepse bahen dallime raciale dhe etnike. Edhe fondacionet private kanë kritere të tilla. Por kjo nuk do të thotë se nuk duhet të kërkojmë.

Që të rritet fondi ekzistues në 1 million dollarë duhet nji strategji për nji fushatë të vazhdueshme. Unë parashikoj që kjo fushatë të fillojë në shtator të këtij viti. Kërkoj ndihmën dhe përkrahjen e të gjithëve. Do të jem në kontakt me shumë nga ju, sidomos me kryetarët e degëve. Dhe kam shpresë se do të jemi të suksesshëm për t’u ardhë në ndihmë shtresës së re intelektuale shqiptaro-amerikane.

Unë kam shpreh mendime se Vatra për këtë viti duhet te perqendrohet ne kater pika:

1-Ristrukturimi Organizativ

2-Rritja e Anëtarësisë

3-Financat për Arritjen e Aktiviteteve Vjetore

4-Rritja e Fondit të Vatra’s Educational Foundation

Reorganizimi i strukturës organizative asht i nevojshëm. Për të mbërri këtë qëllim duhet ripërpunue kanunorja. Duhen konsultime me avokatë. Duhet caktue nji grup të merret me studimin e organizatave të tjera të ngjashme me Vatrën, financat e të cilave mbështeten tek pagesa vjetore e anëtarëve.

Duhet të caktojmë nji objektiv se sa mund ta rritim anëtarësinë e Vatrës brenda nji viti. Arritja e këtij qëllimi kërkon strategji dhe punë të vazhdueshme. Duhet përpilue edhe nji tekst i thjeshtë (jo ma shumë se nji faqe) ku artikulohen arsyet për anëtarësim. Në këte tekst duhen përfshi misioni dhe vizioni i Vatrës për Shekullin 21. Duhet mendue motivi që shtyn shqiptaro-amerikanin me u anëtarësue në Vatër.

Financimi i aktiviteteve vjetore të Vatrës asht objektiv në veti megjithse lidhet me dy të parat. Por po të punohet drejt rritjes së anëtarësisë, dhe po të parashikojmë që mbas nji viti Vatra do të ketë 2000 anëtarë, kjo do të thotë se buxheti i Vatrës nga anëtarësitë mund të mbërrijë në $200,000.

Rritja e fondit Vatra’s Educational Foundation për të cilin fola paradite ndihmon në formimin e nji shtrese të re intelektuale në SHBA. Fondi ekzistues jep interes prej 5 mijë deri në 6 mijë dollarë në vit. Kjo sasi nuk asht e mjaftueshme as edhe për nji bursë të plotë me pague “tuition” në nji shkollë shtetnore.Përveç organizimeve festive dhe takimeve me politikanë shqiptarë dhe amerikanë, nga Maj 2013 – Maj 2014, Vatra ka punë të madhe po u përqëndrue në arritjen e sukseshme të këtyne qëllimeve.

Raport i Presidentit të Vatra’s Educational Foundation, z. Mithat Gashi në Kuvendin e Vatrës

Ali Ahmeti në Çikago: Ky shekull është i shqiptarëve

May 8, 2013 by dgreca

Raport special nga takimi i Delegacionit të udhëheqësve të lartë të BDI-së, me komunitetin shqiptar/
Raporton nga Çikago, Beqir SINA/
CHICAGO – ILLINOI : Delegacioni i udhëheqësve të lartë të BDI-së, në vijim të vizitës disa ditore në Shtetet e Bashkuara, u ndalën fillimisht në Çikago. Ata zhvilluan një takim me diasporën shqiptare. Kryetari i kësaj partie zoti Ali Ahmeti i shoqëruar nga zëvendëskryeministri Musa Xhaferri, kryetari i komunës së Çairit, Izet Mexhiti dhe kryetari i komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, shefi i kabinetit të tij Artan Grubi, mbajtën takimin me Komunitetin Shqiptaro – Amerikan të shtetit Illionis, në Qendrën Kulturore, e cila ka qenë dhe nikoqire e këtij takimi.
Në këtë takim morën pjesë më shumë se 500 vetë, lider të këtij komuniteti, veprimtarë të njohur të çështjes kombëtare nga Illinois, Wisconsin dhe shtet për rreth. Në mesin e pjesmarrësve ishin edhe gazetarë, afaristë dhe biznesmen të sukseshëm, shkrimtarë dhe artistë, klerikë, studentë dhe aktivistë, kryesishtë nga Kërçova, dhe zonat për rreth saj, por, edhe shqiptarë të tjerë nga trevat e tjera shqiptare në Maqedoni, shqiptarë nga Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Lugina e Preshëvës dhe Çamëria.
Delegacioni i lartë të BDI-së, në këtë vizitë e shoqëronte edhe Konsulli i Përgjithshëm i Maqedonisë, në Çikago zoti Jakup Rexhepi Kurse, nga New Yorku, në këtë takim kishin ardhur kryetari i Akademisë Shqiptaro Amerikane, professor Skëndër Kodra, presidenti i Institutit Gjergj Kastrioti Skëndërbeu, Rrape Ruci, sekretari i shoqatës Çamëria në SHBA, inxhinier Sali Bollati, veprimtari i dalluar i komunitetit dhe zoti Ylber Pilku.
Pas intonimit të dy hymneve kombëtare, Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë, tubimin e hapi Kryetari i Komunitetit Shqiptaro – Amerikan (KSHA) për Illinoi, zoti Luan Elezi, i cili përshëndeti delegacionin e BDI-së, duke i dëshiruar mirëseardhje. Ndërkohë, që me këtë rast, ai shpalosi edhe një historik të shkurtër mbi aktivitetin e komunitetit dhe veprimtarinë e tij dhe foli pak edhe pjesmarrjen masive nga diaspora në zgjedhjet e fundit në Kërçovë.
Me këtë rast në fund të këtij tubimi, i cili shkoi mjaft mirë, kreut të BDI-së, zotit Ali Ahmeti në emër të Komunitetit Shqiptaro – Amerikan (KSHA) për Illinois, nga kryetari i kësaj shoqate i`u dorëzua një pllkat Mirënjohje për kontributin e tij në çështjen shqiptare. Ky komunitet më pllakat Mirënjohje nderoi gjithashtu edhe nën/Kryeministrin e Maqedonisë zotin Musa Xhaferrit, mirënjohje kjo që iu dorzua nga Azem Begzati kryetar i Këshillit të kësaj qendre, dhe një mirënjohje Kërçovarët kishin rezervuar edhe për kryetarin e ri zotin Fatmir Dehari, mirënjohje kjo që u dha nga drejtori i Shkollës shqipe “Kongresi i Manastirit” zoti Nuri Ibrahimi.
Lideri i BDI-së, zoti Ali Ahmeti në takimin me komunitetin, pasi ka faleminderuar komunitetin shqiptaro amerikan për kontributin e tyre, në çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës, luftën në Maqedoni, dhe së fundi për zgjedhjet atje, sidomos në fitoren e Kërçovës, ku pas 70 vjetëve shqiptarët e morën Kërçovën, ka folur edhe mbi zhvillimet e tjera aktuale në Maqedoni, çështjet dhe sfidat e shqiptarëve si dhe nevojën e integrimit të rajonit në strukturat euroatlantike.
Në fillim të fjalës së tij zoti Ahmeti tha se “Me theks të veçantë do të doja të shprehja mirënjohjen e lartë për ardhjen tuaj në votimet lokale për zgjedhjet në Kërçovë dhe fitoren e kandidatit Fatmir Dehari. Mobilizimi dhe ardhja juaj nga Amerika, tha Ahmeti, ishte inspirim për sakrificën e të tjerëve dhe se ishte ngritje morali për të gjithë në Evropë. Ky mobilizim i mërgatës, e bëri të mundur të pamundurën. Fitorja në Kërçovë ishte historike dhe tani kjo komunë menaxhohet nga shqiptarët”, theksoi Ahmeti, duke shtuar se Dehari dhe këshilli i ri komunal ka nisur proceset e reja në këtë komunë dhe krijimin e kushteve të reja për të gjithë qytetarët, si dhe njoftoi se së shpejti do të ngrihet një Memorial për të rënët gjatë luftës në Maqedoni, ku është përcaktuar vendi dhe zgjedhur edhe skulptori”
Ali Ahmeti në fjalën e tij theksoi se kishte ardhur në Çikago, për të shprehur faleminderime dhe mirënjohje për kontributin e kësaj diaspore të çmuar që sipas tij ka dhënë për çështjen shqiptare në përgjithësi. “Vizita ime këtu, tha zoti Ahmeti, është në shenjë respekti për ju të gjithë, mërgatën shqiptare, mbasi ju keni një kontribut të veçantë në ngritjen e Ushtrisë Çlirimtare, e cila ka luftuar dhe ka punuar për realizmin e idealve të tyre kombëtare. Edhe në se sot në Maqedoni gjërat kan ndryshuar për së mbari dëshirojë të theksoi tha ai se ajo që i ndryshoi këto është Ushtria Çlirimtare Kombëtare UÇK-ja”.
Ai foli edhe për Universitetin e Tetovës, për të cilin tha ai, ka një simbolik të veçantë në të gjithë botën – mbasi është i vetmi tempull i dijes në botë, që është hapur me gjak – dhe me gjak shqiptari.
“Maqedonia, sa është e Gruevskit, po aq është edhe e imja, sa është e Cervenkovskit po aq është edhe e imja, mirëpo, lojaliteti i një shteti është sa lojal tregohet shteti ndaj komuniteteve të saj.” tha lideri i BDI-së, duke shtuar se ne si pjesë e qeverisë si parti kemi qenë vazhdimisht të angazhuar për avancimin e çështjes shqiptare dhe realizimin e të drejtave të barabarta. “Ky proces, nënvizojë Ahmeti, megjithëse është i vështirë, por po ecën rrugën e mbarë. Për këtë arsye shtoi ai inkuadrimi i Maqedonisë në strukturat euroatlantike është çështje me prioritet për BDI-në, sepse, sipas tij me këtë do të krijohen kushte për demokratizimin e vendit dhe Ballkanit si dhe kushte të reja për punësime dhe siguri”.
Në ndërkohë zoti Ali Ahmeti, duke komentuar edhe çështjen e ngecjes së zgjidhjes së kontestit të emrit me Greqinë, ka theksuar se shqiptarët janë të interesuar që Maqedonia sa më shpejt të gjejë mënyrë dhe rrugë për ndryshimin e emrit, gjë e cila sipas tij nuk i pengon shqiptarët që kanë qenë , janë dhe do të jenë në këto troje. Ndërkaq shefi i kabinetit të Ahmetit, Artan Grubi disa medieve në Maqedoni, para udhëtimit për në SHBA, u ka thënë se qëndrimi i BDI-së dhe VMRO DPMNE-së për çështjen e emrit është i njëjtë, ashtu si i të gjithë subjekteve të tjera politike në Maqedoni, të cilat angazhohen për integrimin e vendit në strukturat euroatlantike
Ahmeti ka faleminderuar të gjithë mërgimtarët Kërçovarë për shkuarjen e tyre masive për fitoren e Kërçovës në zgjedhjet e fundit lokale.
“Me theks të veçantë do të doja të shprehja mirënjohjen e lartë për ardhjen tuaj në votimet lokale për zgjedhjet në Kërçovë dhe fitoren e kandidatit Fatmir Dehari. Mobilizimi dhe ardhja juaj nga Amerika, padyshim që ishte inspirim për sakrificën e të tjerëve dhe se ishte ngritje morali për të gjithë në Evropë. Ky mobilizim i mërgatës e bëri të mundur të pamundurën. Fitorja në Kërçovë, tha ai ishte historike dhe tani kjo komunë menaxhohet nga shqiptarët”, theksoi zoti Ahmeti, duke shtuar se Dehari dhe këshilli i ri komunal ka nisur proceset e reja në këtë komunë ku tani nçdo mjedis valon flamuri kuqezi, dhe krijimin e kushteve të reja për të gjithë qytetarët.
Lidhur me fitoren në zgjedhjet e 24 marsit, zoti Ahmeti ka vlerësuar shumë sovranin shqiptarë për besimin që i dha kësaj partie. ” Të kthehet edhe një herë ajo fitore si e 2002-shit, , tha zoti Ahmeti pas 11 vjetësh, do të thotë se ky është një vlerësim i lart i shqiptarëve të Maqedonisë, që nga ne kërkon jetësimin e fitores dhe materializimin e saj”.
Ahmeti i theksoi ndryshimet e arritura me Marrëveshjen e Ohrit, për të cilën tha se çështje të hapura sheh në statusin e gjuhës shqipe dhe nevojën nga punësimet e mëtutjeshme të shqiptarëve në administratën publike dhe tha se në SHBA është që të punojë edhe në përmirësimin e imazhit të Maqedonisë në botë. Ai disa herë faleminderoi Brukselin dhe SHBA në veçanti për ndihmesën që japin në drejtim të paqes dhe sigurisë në Ballkan.
Më shumë se 18 mijë shqiptarë janë punësuar në punë të ndryshme, përfshirë policinë, administratën shtetërore dhe lokale, prej se kur ne jemi në qeveri, tha në mes të tjerave zoti Ahmeti, duke shtuar se pa hapjen e vendeve të reja të punës nuk shtrohet ndonjë prespektivë, sidomos, për rininë shqiptare në Maqedoni.
Ai ftoi diasporën shqiptare që të investoi në vendlindjen e tyre, se ne tha ai i krijojmë të gjitha mundësit dhe u japim prioritet investimiteve të mërgimtarëve tanë. “Krijimi i kushteve të mira për investime, hapja e vendeve të punës, është një kauzë, që duhet t’i kontribojmë të gjithë,” tha ai.
Më pasë lideri shqiptarë në Maqedoni, zoti Ahmeti theksoi se : “Ky shekull me të drejtë është quajtur Shekulli i Shqiptarëve”
Më pasë, ai ka folur edhe për nënshkrimin e Marrëveshjes mes Kosovës e Seerbisë . “Para pesëmbëdhjet vjetësh, Kosova, tha zoti Ahmeti, as që mendohej se do të ishte shtet i pavarur i lirë , një ëndërr, kjo e cila sot është bërë realitet, duke shtuar se Marrëveshja e arritur mes Prishtinës dhe Beogradit, është një marrëveshje e integrimit të qytetarëve të saj në kuadrin e shtetit të Kosovës.” Megjithse, ka nënvizuar ai se nuk ka marrëveshje në botë që arrihet pa kompromisë, dhe nuk ka marrëveshje që të kënaqi të dy palët.
“Kosova, shtoi ai duhet të njihet dhe të bëhet anëtare e Kombeve të Bashkuara dhe pas negociatave për heqjen e vizave të fillojnë edhe negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian ashtu sikurse, për shqiptarët e Maqedonisë, nevojitet zbatim i tërësishëm i Marrëveshjes së Ohrit, që shqiptarët të jenë të barabartë me maqedonasit.”
Sot, u shpreh zoti Ahmeti, është koha e pajtimit përfundimtar midis popujve të Ballkanit, të 100-vjetorit të luftërave të përgjakshme në Ballkan, kur të gjithë ishim viktima, edhe shqiptarët edhe maqedonasit, edhe të tjerët. “Nëse kanë mundur Franca dhe Gjermania ta heqin kufirin mes vete, në vende ku mijëra fëmijë janë vrarë në luftërat mes tyre, pse të mos mundemi edhe ne? ka sqaruar ai duke shtuar se kam thënë se, nëse dëshirojmë Shqipëri të madhe, atë mund ta kemi vetëm në Bashkimin Evropian, nga Athina deri në Stokholm”, deklaroi lideri i shqiptarëve të Maqedonisë zoti Ali Ahmeti.
Kryetari i BDI-së, zoti Ali Ahmeti më pas është pyetur nga mërgimtarët e tubuar lidhur me pyetje të ndryshme. Ndërsa ai kërkoi për nevojën e kthimit të ekspertëve shqiptarë apo kuadrit të ri të shkolluar në shkollat amerikane, për të ardhur në vendlindje dhe për tu përfshirë në trendet e reja të punësimeve. Folësit, në diskutimet e tyre kërkuan institucionalizimin e mërgtatës në SHBA, pajisjen e tyre me dokumente biometrike, për të qenë në gatishmëri për zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Ahmeti në këtë takim edhe një herë mënyrë të veçantë ka falënderuar diasporën Kërçovare për përkrahjen e madhe që i dhanë, ata kandidatit të BDI-së në ditën e zgjedhjeve. Ai gjithashtu para mërgatës shqiptare, ka shpjeguar gjendjen politike në Maqedoni, përparimin e statusit të shqiptarëve dhe të arriturat të pas konfliktit të vitit 2001.
Në diskutim u përfshi edhe Zëvendës/Kryeministri i Maqedonisë për Marrëveshjen e Ohrit, zoti Musa Xhaferri, i cili nga që ju kërkua nga të pranishmit, shpalosi edhe problemin e shtetësisë së Maqedonisë, një problem që ballafaqohen shumë shqiptarë. Ai theksoi se po punohet në këtë drejtim dhe kanë parasysh shqetësimet e disa shqiptarëve, por sipas tij, ky problem dalngadal do të zgjidhet.
Në këtë takim ka folur shkurtimisht edhe kryetari i komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, i cili shprehur faleminderime të thella për angazhimin e diasporës shqiptare nga SHBA për fitoren e zgjedhjeve. “Para dy muajve kërçovarëve i premtuam me Izet Mexhitin se Kiçevën do ta bëjmë Kërçovë, tha ai dhe në fund ndodhi kjo. Ne këtu kemi ardhur për t`ju shprehur faleminderime për mobilizimin dhe pjesëmarrjen masive në votimet për zgjedhjet atje”, theksoi Dehari. I cili o shoqërua gjatë me duartrokitje të forta nga bashkëqytetarët e tij këtu në diasporë.
Në fund, Kryetari i BDI-së, zoti Ali Ahmeti, i cili i prinë delegacionit, tha se: “Kam një agjendë mjaft të ngjeshur këto ditë në Uashington, do të kemi takime me Departamentin e Shtetit, në Pentagon, dhe në Shtëpinë e Bardhë, me Këshillin e lartë të sigurisë gjithashtu. Ndërkohë, që në Kombet e Bashkuara në New York, do të kemi një takim edhe me ndërmjetësuesin për kontestin e emrit z. Metju Nimic”, deklaroi kreu i kësaj partie zoti Ali Ahmeti, i cili po udhëheq delegacionin BDI-së në përbërje të cilit janë edhe Zëvendës/Kryeministri i Maqedonisë, zoti Musa Xhaferri, kryetari i komunës së Çairit, Izet Mexhiti dhe kryetari i komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, si dhe shefi i kabinetit të tij Artan Grubi,

SHPERTHEN UZINA KIMIKE NE TEXAS- 15-20 TE VDEKUR, 165 TE PLAGOSUR

April 18, 2013 by dgreca

Fatkeqësia ka tërhequr vëmendjen e mediave në mbarë botën, si dhe ka marrë shprehjet e simpatisë dhe lutjet e personaliteteve dhe mbarë popujve të mbarë botës, përfshirë Shqipërinë, Kosovën dhe shqiptarët në viset e tyre. Papa Francis ka lëshuar një kërkesë online ku thuhet se : “Ju lutemi të bashkoheni me mua në lutjet tona për viktimat e shpërthimit në Teksas dhe familjet e tyre.”/

Raport sepcial nga New Yorku – Beqir SINA/

WACO – TEXAS : Shpërthimi në uzinën e prodhimit të plehrave kimike në Texas provokoi lëkundje të sipërfaqes së tokës me magnitudë 2.1 ballë, njoftoi Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së. Mbi zonën e shpërthimit janë ndaluar të gjitha fluturimet në lartësi më pak se një kilometër.Zjarrin në vendin e shpërthimit nuk kanë arritur ta shuajnë ende. Zjarrfikësit nuk mund të punojnë dot me kapacitet të plotë për shkak të tymit toksik dhe erës së fortë. Përveç kësaj, ekziston edhe rreziku i një shpërthimi të dytë. Aty pranë ndodhet edhe një rezervuar tjetër i madh me plehraMirëpo ajo që ka ngjallur frikë është se nga temperatura e lartë që është krijuar, ka gjasa që një tjetër shpërthim mund të ndodhë në uzinën e prodhimit të plehrave kimike në afërsi të qytetit të Waco në Texas, kështu të paktën njoftoin kanalet televizive amerikane. Sipas të dhënave thuhet se, ekziston rreziku që në këtë objekt të shpërthejë edhe një tjetër konteiner(rezervuar) i madh me plehra kimike – Nitrat Amoni.Kështu që autoritetet vendore u bënë thirrje dhe po largojnë të gjithë njerëzit brenda rrezes prej një milje nga epiqendra e shpërthimit ata u urdhëruan të evakuohen. Në operacionin për evakuimin e njerëzve janë përfshirë 6 helikopterë dhe dhjetra automjete të ndihmës së shpejt përfshirë edhe automjetet e ushtarake të një baze në afërsi të Azotikut. Të lënduarit po dërgohen në tre spitale.

15 deri në 20 njerëz të konfirmuar, janë të vrarë në shpërthimin e Uzinës së plehrave kimike, por zyrtarët kan frikë se numëri i tyre mund të shtohet dhe të ketë të vdekur të tjerëNgjarja ndodhi sot here në mëngjes kur u dëgjuan shpërthime massive të një uzine azotiku në Perëndim, të Teksasit pranë qytetit Waco.
Sipas raporteve të para thuhet se nga shpërthimi masiv në një uzinë të plehrave kimike tronditi qytetin e Waco në veri perëndimim të Teksasit, duke shkaktuar viktima të shumta dhe duke lënë njerëzit e bllokuar dhe ndërtesat në zjarr.
Personeli i emergjencës së uzinës dhe zjarrëfiksit ishin të përgatitur për mundësinë e shpëtimit të dhjetra punëtorëve dhe banorëve që jetonin për rreth uzinës . Televizionet amerikane raportuan se shpërthimet masive nisën në orën 07:53 të darkës dhe mund të dëgjoheshin 45 milje larg – pra rreth 55 kilometra larg.
Edhe pse autoritetet konfirmuan se të paktën pesë deri në 15 njerëz kishin vdekur, pak para orës 05:00 të mëngjesit të sotëm ata thanë se numëri i të vdekurve mund të rritet, mbasi dei tash nuk kanë një numër në total zyrtar. Ata kanë thënë se ata presin për të gjetur trupa të tjerë mbasi janë forca të shumta që vazhdojnë për të kërkuar në këtë zonë.
Drejtori i emregjencaver EMS për zonën në Perëndimin e Teksasit, Dr George Smith, ka konfirmuar pas intervenimit të forcave të mbrojtjes kundra zjarrit 4 puntorë të tyre dhe dy nga personeli i emergjencës ishin vrarë nga shpërthimi, i cili ndodhi në uzinën West Co, e cila ndodhet rreth 80 milje në jug të Dallasit.
Smith tha se ai ende nuk mund të konfirmojë nëse ka edhe zjarrfikësë dhe dhe ndonjë oficer policie, tjetër të vdekur, të cilët kanë qenë të raportuar si të zhdukur.
Zyrtarët thanë se më shumë se 160 njerëz kishin qenë duke u trajtuar për lëndime në spitale të ndryshme, por ky numër mund të vazhdojë të rritet mbasi personeli i emergjecave është në kërkime emergjente për të mbijetuarit, duke kërkuarderi në orën 5 të mëngjesit
Një flakë e kishte shpërthyer më herët në fabrikë, dhe shpërthimi ndodhi ndërsa zjarrfikësit ishin duke u përpjekur për ta vënë atë nën kontroll.
“Ajo ishte një zjarr i vogël dhe pastaj u mbulua në nitrat amonit, ajo shpërtheu duke na kujtuar atë shpërthimin e bombës në Oklahoma City në 19 prill 1995,” tha Jason Shelton, një nëpunës në Hotel Best Western në Waco. “Unë jetoj rreth një apo dy kilometra prej uzinës , por shpërthimi tronditi fort derën time dhe dritaret e mia, ndërsa rrafshoi shtëpitë që ishin për rreth uzinës së Azotikut. ” tha ai.
Autoritetet nisën menjëherë evakuimin e banorëve të qytezës që ka 2600 banorë, duke përfshirë më shumë se 130 banorët të një shtëpi pleqsh aty pranë të dëmtuar rëndë nnga shpërthimi që kishte përhapur mbeturinat e saj nëpër një zonë të gjerë.
Anëtari i Këshillit të Qytetit Al Vanek tha se katër-blloqe nga zona përreth Azotikut, ku ishte edhe epiqendra e shpërthimit ishte “rrafëshuar” krejtësisht.”

Dëshmitarë të tjerë, thekson shtyi amerikan bëjnë krahasime me atë skenën që kanë parë në 19 prill të vitit 1995 bombës në Oklahoma City.

Autoritetet thanë se uzina prodhonte lëndë kimike të cilat janë materiale të ngjashme me atë që përdoret për të stimuluar bombë e njëjtë si ajo e Oklahomës në ndërtesën e FBI – Murrah Federal Building 18 vjetë më parë.
Ndërtesat për rreth uzinës thanë televizionet amerikane ishin të shumta në zjarr, duke përfshirë shtëpinë e pleqve azilin, dhe në një Shkollë të Mesme . Një dispeçer nga forcat emergjente bëri thirrje për ambulanca të tjera mbasi numëri i të lënduarve ishtë i madh, tha ai duke shtuar se : “Ne nuk kemi autoambulanact sa duhet mbasi kemi shumë të plagosur këtu.”tha ai
Dhe shtoi se gjithçka rreth uzinës kishte qenë e shembur, duke përfshirë një kompleks afër uzinës me 75 apartament dhe rreth 50 njësi që kishin qenë të shkatërruara.
“Kjo në anën tëtër të qytetit duket si një katastrofë,” tha Bill Manolakis. Dëshmitarët e përshkroin si një skenë kaotike.
Një qendër e përzgjedhur është ngritur në Perëndim të qytetit në mjediset e një Shkolle të Lartë, pasi personeli i urgjencës është i shqetësuar se tymi mund të përhapet dhe është i dëmshëm për banorët.
Manolakis tha se mbas katër orëve zjarri kryesore ishte vënë nën kontroll, por banorët u kërkuan të mbeten të mbyllur dhe të mos dalin në terren deri sa të vinë forcat e emergjencës, për shkak të kërcënimit të shpërthimeve të reja ose rrjedhjet e amoniakut nga rrënojat e uzinës.
Departamenti i Sigurisë Publike transportoi disa viktima në spitalet në Waco, e cila është rreth 20 kilometra në jug të Perëndimit të uzinës.
Glenn Robinson, shefi ekzekutiv i qendrës spitalore Hillcrest Baptist Medical Center në Waco, tha se spitali i tyre kishte marrë rreth 100 pacientë të cilët mbërritën me ambulanca dhe automjete private.
Ai tha se më shumë se 40 njerëz ishin në gjendje të rëndë, me lëndime që përfshijnë djegiet e rënda, kocka të thyera dhe çarje të mëdha në trup nga shpërthimet e fuqishme., duke shtuar se edhe pse disa njerëz ishin ende në kirurgji rreth oërs 01:30, të mesnatës “shumë prej tyre që tashmë janë trajtuar në spital dhe u dërguan në shtëpi.”
Të gjithë pacientët të cilët kishin ardhur në spital kishte mbijetuar, tha Robinson. Ambulancat nga mbarë Teksas Qendrore kishte ndihmuar transportin e pacientëve, dhe më shumë se 250 mjekët dhe infermieret janë përgjigjur rastit emergjentë.
Enti Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara rapotoi se shpërthimi ka gjeneruar mjaft forcë për të u regjistruar si një tërmet me magnitudë 2.1 ballë.
Kryqi i Kuq Amerikan ka dërguar ekipe nga i gjithë rajoni dhe ishte duke punuar për të gjetur strehim për të shpërngulurit.
Bordi i Sigurisë Kimike në SHBA ka dërguar një ekip të madh hetimor në uzinën e përpunimit të pleherave kimike në Waco, , dhe Governatori i Teksasit Rick Perry dhe zyrtarët e lartë shtetërore janë duke monitoruar zhvillimet.
“Ne jemi … në mbledhjen e informacionit, si detaje që të dalim me konkluzione konkrete në lidhje me këtë incident,” tha ai. “Ne kemi mobilizuar edhe burimet shtetërore për të ndihmuar autoritetet lokale. Mendimet dhe lutjet tona janë me popullin dhe përgjigjen e parë në vendngjarje. ”
Byroja e alkoolit, duhanit, Armëve të Zjarrit dhe eksplozivët do të hetojnë incidentin, por zyrtarët kanë theksuar se ata nuk kanë vendosur nëse incidenti ishte një gabim njerëzorë, apo një aksident industrial. Megjithatë, autoritetet kanë thënë se ata do të trajtojnë zonën e shpërthimit, si një skenë e krimit derisa ata kanë për të përcaktuar shkakun e shpërthimit”, tha Governatori i Teksasit Rick Perry
Fatkeqësia ka tërhequr vëmendjen e mediave në mbarë botën, si dhe ka marrë shprehjet e simpatisë dhe lutjet e personaliteteve dhe mbarë popujve të mbarë botës, përfshirë Shqipërinë, Kosovën dhe shqiptarët në viset e tyre. Papa Francis ka lëshuar një kërkesë online ku thuhet se : “Ju lutemi të bashkoheni me mua në lutjet tona për viktimat e shpërthimit në Teksas dhe familjet e tyre.”