Sami repishti – Dielli

Kryesisë dhe të gjithe antarsisë së Organizatës

July 7, 2023 by s p

hope.peace.org@gmail.com

Shumë e nderuemja Zonja Mimoza Dajçi

Krytare e Organizatës Ridgefield, CT. USA

New York City, N.Y. 3 korrik 2023

Të nderuemet Zonja të Kryesisë dhe Anëtarsisë së Organizats Shqiptare-Amerikane Hope.Peace.org@gmail.com

Kam marrë këto dit kopjen e certifikatës së vlerësimit qytetar të Nans sime (pastë dritë) HAVA BUSHATI REPISHTI, që me interesimin tuej fisnik e atdhetar u lëshue nga Senatorja e Shtetit të Neë Yorkut the Honorable Nathalia Fernandez.

Jam gëzue shumë dhe kam pasë ndjenjen e lehtësimit të dhimbjes së madhe që vuejtjet e jetës kanë mbulue jetën e Nanës sime deshmore e vuejtjeve të tri diktaturave-fashiste, naziste dhe sidomos komuniste.

E përbuzun, e përndjekun dhe e denueme me vuejtë nji vorfëni pa skaj, kjo Nanë me tre djem të rritun, nji fenomen i pakonceptueshëm në Botën e Lirë, kjo Nanë e mjerueme nuk u dekurajue asnjiherë. Shprehja e saj “edhe na si e gjithë bota’ referohej vorfënisë tragjike që kaloi ai popull per 45 vjet me rradhë, dhe rrjedhimet e së cilës ndiehen edhe sot e kësaj dite.

Gjesti I juej fisnik e atdhetar ka dhe randësin e vet të veçantë sepse kujton viktimët e verteta të vuejtjes e mjerimit, gruen shqiptare që e mbyllun në botën e shurdhër të patriarkalizmit banal dhe idiot, vuen në heshtje, nji heshtje që flet ma shumë se volumet e shkrueme e që neglizhojnë me vue në dukje thellësinë e vuejtjes së grues shqiptare. Me këte gjest ju keni ngritë nivelin e grues shqip-tare nji shkallë ma nalt, dhe të denjë për respekt ashtu si veprojnë të gjith vendet e qytenueme të Botës së Lirë.

I përjetëshëm qoftë kujtimi i viktims Hava Bushati Repishti, dhe i përjetëshëm do të jetë edhe respekti i im për organizaten tuej dhe të gjithë ju per vumjen në dukje ate qe politika e propaganda bajate mohojnë shpesh herë.

T nderueme Zonja, ju lutem pranoni falënderimet e mia ma të thella dhe urimet e mia ma të mira. Zoti ju ndhmoftë!

Sami Repishti, Ph.D.

Univ. “La Sorbonne” Paris, France

Graduate Center, C.U.N.Y.

Ish I burgosun politik- 1946-56

në Shqipëri dhe ish-Jugosllavi

The New York Times

June 20, 2023 by s p

Sami Repishti, Ph.D.

co-author of “Studies on Kosova”C.U.P 1984/

June 3, 2023

LETTER

To THE EDITOR

I have studied “the problem of Kosovo” for many years. I must recognize that your two recent articles “Time of Rising Tensions in Kosovo and Serbia”(May 31,2023) and the second article “Djakovic Launched Himself Into Another Fiery Controversy”(June 1,2023) are balanced,Informative, and factual. The authors deserve our gratitude!

The Western Balkan’s States,without exception, include one or more ethnic minorities who have been oppressed, and have revolted. The most important case is the Republic of Kosovo, an independent state since 17 February 2008, recognized by more than 100 nations, including the United States, the United Kingdom and France. Conspicuously absent are the Russian Federation and the Republic of China, two major powers and members of the UN Security Council.

The reason for this dichotomy -it’s a general belief- is the presence of large minorities in both two countries. Their diplomacies have opposed all attempts made by the Republic of Kosovo to integrate itself fully in the society of nations, fearing that an independent Republic of Kosovo will be seen as a “model” by the subjugated minorities to strive for independence, or request to join their brothers and sisters of the neighboring state, part of which they have always claimed to be.

The Republc of Kosovo was freed from the Serbian yoke after a struggle of many decades, especially since the 1878 Treaty of Berlin, when the Albanian population was still occupied by the Turks. Kosovo without a Great Power friend, and Serbia a bridgehead of Imperalist Russia in her efforts to reach the warm waters of the Mediterranean, was no match to fight and win. The unjust geography in the Western Balkans took the present shape and kept expanding by the 1913 London Conference and the 1919-20 Peace Treaties in Paris, especially in favor of Serbia, an ally of the victorious states.

A small State of Albania was formed in 1912, but the trauma of dismemberment never ended until the destruction of the second Yugoslavia, brought about by an expansionist Serbia. In Spring 1999, a NATO coalition military power expelled Serbia out of Kosovo, and sponsored the creation of the Republic of Kosovo free, independent, democratic, united and European state.

It’s hoped that a more friendly atmosphere will reach the Western Balkans states too, and that the two neighbors, Albanians and Serbs, will learn to live in peace and constructive cooperation with each other

Sami Repishti, Ph.D.

Dr. Sami Repishti co-author of “Studies on Kosova”C.U.P 1984

“Regency”

638-49 Danbury Road

Ridgefield, CT 06877

HOMAZH PATRIOTIZMIT TE POPULLIT UKRAINAS

May 31, 2023 by s p

Sami Repishti, PhD./

“Ukraina ashtë në vijën e parë të mbrojtjes së gjithçkaje që ne, europianët, e kemi të shenjtë, lirinë tonë, demokracinë tonë, lirinë e mendimit dhe të fjalës. Me guxim, Ukraina po lufton për idealet e Europës që na nderojmë sot” (Znja Ursula van der Leyen, Presidente e Komisionit Europian.”VoA 9.V.2023)
Ridgefield, CT.- Me 24 shkurt 2022, bota u zgjue nga zhurma e randë e armëve sulmuese ruse, në nji luftë të pa shpallun kundër fqiut shekullor, Ukrainës heroike e paqësore. Ky sulm i pa parapamë, i paprovokuem, i pamerituem kundër nji shteti fqinj kalon kufinjtë e fantazisë normale në lamin ndërkombëtar. Ajo që rezultoi, ka qenë dhe vazhdon të jetë nji rezistencë luaniane e nji populli, viktimë e plotë e agresionit, dhe nji falimentim i vajtueshëm për agresorin.
Ish Bashkimi Sovjetik, sot Republika e Federatës Ruse gjindet në nji pozitë shumë të vështirë politike-ushtarake – Presidenti aktiv i saj ashtë i akuzuem nga Gjykata Ndërkombëtare për Krime kundër Njerëzimit, (e OKB-së). Historikisht, personat politikë të këtij rrangu, të akuzuem nga kjo Organizatë, nuk i kanë shpëtue denimit, me përjashtim të atyne që eliminoi vdekja e parakohëshme.
Bota e qytetnueme gjindet para nji dileme etike nga ma të randësishmet: duhet të denohet përgjegjsi i krimit? Tragjedia ukrainase deri sot ka kushtue qindra mijëra viktima të rij, sot ushtarë- pa numrue jetët civile në luftën e përgjakëshme për 16 muej me rradhë….Deri tashti, përgjigja ka qenë pozitive: Presidenti i Federatës Ruse, Vladimir Putin, akuzohet për krime masive në Ukrainë!
Invazioni rus në Ukrainë më solli kujtimet e rinisë sime kur A. Hitleri sulmoi Poloninë, 1939, dhe fotografitë e J.V.Stalinit dhe ministrit nazist von Ribbentrop që coptuen viktimën polake me “marrëveshje”.(Të gjetun në nji pozitë turpnuese, ish-kolegët komunistë të Liceut të Shkodrës u përgjigjen: “Ashtë bashkue ‘puna’ kunder ‘kapitalit’’; kryesisht Anglia dhe Franca. Verbëria e viktimave të indoktrinueme, nuk njeh kufi… !)

Filloi L2B ! U hap kasaphanja pa kufinj që konsumoi rreth 50 miljonë viktima. Personalisht, gjatë asaj lufte humba babën, viktimë e terrorit fashist, dhe kushërinin 17 vjeçar viktimë e terrorit nazist. Nazistët fajtorë u denuen nga Gjykata Speciale Gjermane, “fajtorë” të krimeve, dhe u varën në litar. As edhe nji zyrtar kriminel rus doli para gjyqit për krimet e kryeme. Kështu sot, ballafaqohemi me të njajtën dilemë morale: A duhet të dalë para Gjykatës Ndërkombëtare për Krimet e Luftës së OKB-së Presidenti Putin i Federatës Ruse? Përgjigja ime: PO!
Shkatërrimi i diktaturave fashiste, naziste, e militariste japoneze dhe traktatet e paqës që u nënshkruen me këte event historik, nuk sollën paqen e dëshirueme. Ndryshime të imponueme karakterizuen atmosferën politike në Europë dhe Azi. Ambiciet e udhëheqësve komunistë në Moskë ma parë, dhe në Peking pesë vjet ma vonë, 1949, inzistuen me tezën e karakterit botënor të marksizmit. Nga lufta e ngrohët pa vite paqësore kaluem në “luftën e ftohët”. U zhvillue “globalizmi” dhe viktima e parë u ba “fryma kombëtare”, identiteti i veçantë i çdo kombi. Konfliktet që vijuen, krysisht në Kore dhe në Vietman mbrojshin dy ideologji në dyluftim për dominimin botënor.
Në këte gjendje fluide, propaganda komuniste gjeti shesh të përshtatshëm për indoktrinim, dhe për imponim me dhunë të nji identiteti të ri ideologjik, komunizmin stalinian. U formuen “kampet” e mëdha ideologjike. “Kombi” humbi randësinë e vet si elementi i parë dhe i domosdoshëm për “qenjen” e shtetit kombëtar, dhe rinia, sidomos rinia, humbi objektin kryesor të “identitetit”, vlerat kombëtare. Forca brute e irracionale e “diktaturës së proletariatit” dhe propaganda intensive marksiste në sherbim të ekspansionizmit stalinist u banë aleatët e parë.
Me shembjen e “rregimit të kuq”, në Shqipëri, filloi përshkallëzimi i largimit të elementit të edukuem dhe profesionist nga vendlindja, dhe masave të përndjekuna që kerkuen lirinë e mohueme në vendlindje. Skenat televizive te botes, si ato të 2 prilit 1990, dhe ikja e turmave të papërgatituna për emigrim tronditën ndërgjegjet e miljonave., dhe morën tiparet e asaj që sot quhet “rrjedhja e trurit”.
Sot, vetë mbijetesa e nji kombi shqiptar të lirë po rrezikohet! Gjendja e sotme në Shqipëri, ku 28 përqind e popullsisë konfirmohet të ketë abandonue vendlindjen, e cilësueme si “periudha transitore në demokraci”, reflekton këte rrezik, dhe më frikëson pa kufi….!
Vlerësime nga bota e jashtëme për Shqipërinë janë shqetësuese. Organizata “Freedom House”(April 2022) shkruen:“Shumica e udhëheqsive politike shqiptare mbeten armiqsore ndaj vlerave liberale demokratike, dhe kanë treguar pak vlerësim për faktin se barazia nën ligjë dhe respektimi i shtetit të së drejtës janë vlera të randësishme demokratike”.
Aspekti i dytë i patriotizmit ukrainas ashtë me karakter civil, dhe në frymën mbizotnuese të ndihmës reciproke në mes të popullsisë civile të pa angazhueme në luftime -solidaritet i bashkësisë. Nga 9 miljonë plus ukrainas të spostuem dhe të ndjekun nga agresori rus, mbas shumë muejve të gjatë të konfliktit të pa justifikuem, ma shumë se 5.5 miljonë ish refugjatë janë kthye në votrat e tyne tue rifillue nji jetë të vështirë dhe plot rreziqe. Për meriten e naltë të kësaj popullsie fryma e rindertimit ashtë kudo ku ka shkelë dhe ka shkatërrue agresioni rus. Grupe të rinjsh që nuk kanë arrijtë moshën e rekrutimit japin shembullin e shkelqyeshëm për të gjithë botën: “Ashtë toka e jonë” thonë ata; janë “Votrat tona” “kemi shtëpitë gjysëm të djeguna, por ata na mbajnë me shpresë se …do të fitojmë!”
Në fshatin Pokrovski, raportojnë gazetat amerikane, ndigjohen krizmat çmendse të artilerisë ruse-dhe pergjigjet ukrainase. Në këte atmosferë zanet e fëmijve ukrainas ndigjohen që lozin -në mënyren e tyne-në orët e natës, sepse dita asht e rrezikshme nga artileria e aviacioni i agresorit barbar rus, që mbushin ajrin e fshatit. Tregu ka mjaft mallna për shitje. Dyqanet për lule, shesin për kunorat që familjet vejnë në vorrezat e të sakrifikuemëve për lirinë e pavarësinë e atdheut. Qyteti ashte ba”…i panjofshëm” nga jeta e rifillueme. Nuk ka ma dritore të mbylluna me drrasa dhe kopshte ku bari rritet nga pakujdesia. Banorët qarkullojnë tue mos perfillë bombardimet. Kambëngulja në vendlindje ka zevendsue frikën e invazionit, megjithëse Rusia agresore bombardon pa pushim.
Kthimi në atdhe ka ndryshue gjithçka! Jeta adaptohet simbas ditës. Të gjithë së bashku, rreth 5.5 miljonë “ish-emigrantë” janë kthye në votrat e tyne me nji kambëngulje kundër “fatit” dhe me ballafaqim të tij. Lufta vazhdon dhe nuk ka vend të sigurtë. Por votra familjare ashtë në Ukrainë, “në fshatin tim”, dhe shpresa e gjallë ashtë “në shtëpinë stërgjyshore”….! deklarojnë ata. Nji patriotizëm i cilësisë ma të naltë!
Me 17 maj, gazeta The New York Times botoi nji raport me titull :”Ri-ndertimi i fshateve, dhe bashkëpunimi në mes të rinjve dhe pleqve në Ukrainë”. Åshtë nji raport frymëzues!
Në fshatin Lukashivka, Ukrainë, të rinjtë, shumica qytetarë nga qytetet për rreth, vullnetarisht vijnë e pastrojnë grumbujt e rrenimeve të mbetuna nga bombardimet ruse, e rindertojnë. Në fshate ka vetëm pleq, 70 dhe 80 vjeçarë që mirëpresin “vullnetarët” me gjellë të përgadituna për ata. Quhen “Ndertojmë të gjithë së bashku!”, organizatë vullnetare që ndihmon civilët me ndertime në rrethet e Kievit dhe Çernikhovit, zona të rimarruna nga okupatori rus vitin e kaluem. Grupi ka rindertue 120 shtëpi në nji duzinë fshatesh, ka pastrue mbeturinat e ndertesave të damtueme, dhe pritet në verë ritmi i punës të shpejtohet.
‘Perpjekja e përbashkët na ka afrue, dy breznitë që zakonisht kanë kontakte të pakëta. Eksperienca e luftës na ka afrue” tregojnë vendësit
Tani, organizojnë Çfaqje muzikore (DJ’s) si dhe veprimtari kulturore për banorët e fshatrave për rreth….’ Zonja Mezin ka qenë e strehueme në podrumin e shtëpisë bashkë me burrin e saj. Marsin e kaluem, kur nji predhë shkatërroi shtëpinë… çatia u dogj dhe gjithçka tjetër që kishte në shtëpi. “Jam shumë mirënjohëse për këta të rinj; punojnë kaq shumë e në punë të randa….” tregon ajo.
Heroj të rezistencës kambëngulëse ukrainase: “Rrofshi ! Kurr mos u harrofshi; me kangë e valle për jetë u kujtofshi” uronte At Gjergj Fishta!
Po ky poet që i këndoi lavdisë kombëtare gjeti mjaft kurajo me vajtue tragjedinë që mbuloi kombin tonë shqiptar, kur invazionet e hueja, në Veri e në Jug, detyruen qindwra mijwra shqiptarë me u shperngulë me forcë tue përfundue në zona ma miqsore, ose në vende te hueja:
“Mbaroi Malësia/Lekë ma sot nuk ka/… Murojë me i ndejë Shqipnisë…/Malësori ashtë thye/ E i dëbuem ai me trathëti/ Pa Atme sot ka mbetë/Pa plang, pa shtëpi”. Kakteristike kanë qenë ¨Üllishtat e Vlorës dhe emigrimi i viktimave në Ameriken mirëpritëse, si dhe kampet e refugjatëve shqiptarë në Veri dhe emigrimi në tokët mikpritëse të Shqipërisë së paokupueme, dhe Turqisë jo aq mikpritëse…!
Emigracioni nuk ashtë nji fatkeqsi e panjohun nga shqiptarët e merguem ose të përndjekun. Në Mesjetë, pothuejse e gjithë popullsia arvanitase e Moresë emigroi në Italinë e Jugut, ku formoi dhe mbajti të gjallë sentimentin për origjinën dhe shpresën e ri-atdhesimit ….nji ditë, shpresë që tradhëtoi. I njajti fat ndoqi kosovarët nga terroti serb. Gjatë viteve të terrorit komunist (1944-1990) mijëra shqiptarë, të përbuzun e të përndjekun, rrezikuen jetën për nji vend ma të sigurtë se ajo “gropë e zezë si ferri” që u ba Shqipëria: me arrestime, tortura, dhe sidomos pushkatime…!. Dhe kjo ikje spjegohet e kuptohet. Ka qenë dëshira me jetue në liri ashtë e pa përmbajtun. Pse kjo ikje sot?
Rregjimi i kuq duket se ka degjenerue shoqwninë tonë pa reparim ….!
Ajo që ngjau mbas përmbysjes së diktaturës ma të randë që ka pa vendi i jonë në historinë e tij -diktatura e proletariatit -ashtë shumë e trishtë, brengosëse, dhe potencialisht fatale për kombin tonë: shqiptarët largohen nga vendlindja dhe kerkojnë strehim në vende mikpritës dhe jo aq të dëshirueshëm, me rrezikun e jetës ose me dokumentacione falso, dhe nuk e kthejnë kokën mbrapa, as tregojnë dëshiren për kthim në votrat stërgjyshore. Patriotizmi shqiptar përballon nji krizë ekzistenciale!
Ky problem madhor kerkon nji kujdes dhe nji studim të veçantë, të thellë dhe serioz, përtej suazave të partive politike të vendit: ku ashtë atdhedashunia e këndueme në kangët tona dhe e përsëritun mijëra herë në fjalët e fjalimet tona?
Cila ashtë përgjigja e jonë pyetjeve të herojve dhe deshmorëve që dhanë jetën për shekuj me rradhë, e të gjithë atyne që “deshën Shqipwrinw për nji stan në Trebeshinë”?
Kur do të dalë edhe për ty Pranvera, o Shqipëria e ime?

PS. Autori, ish i burgosun politik, u arratis në gusht të vitit 1959.

SH.B.A: Nji tentativë me përmbysë demokracinë. Faktori Trump!

November 16, 2022 by s p

Sami Repishti, PhD*

Ridgefield,CT.-Me 8 qershor 2022, nji Komision Kombëtar Special, i autorizuem nga Dhoma e Perfaqsuesve (Parlamenti) me nandë anëtarë nga të dy partitë politike amerikane-demokratike dhe republikane- mbajti sesionin e parë publik. Komisioni Special krysohet nga Kongresmeni Ben Thompson (D.Missisipi).

Qellimi i nji inisiative të këtillë ka qenë, dhe mbetet, sqarimi i veprimeve jo-ligjore në datën 6 janar 2021 që ish-presidenti Donald J. Trump ndermori me diskreditue sistemin e zgjedhjeve elektorale të lira presidenciale të nandorit 2020, dhe përfundimin e tyne me humbjen-diferencë të madhe prej 7+(shtatë-plus) miljonë vota ma pak për ish presidentin D.J.Trump dhe fitoren e kandidatit demokrat të ish nen-presidentit demokrat Joseph J. Biden JR, për postin e presidentit të Republikës Amerikane.

I paknaqun me këto zhvillime, ish presidenti Trump shkeli traditën 238 vjeçare të transferimit normalisht të pushtetit në mënyrë paqësore, me pranimin publik të rezultateve. Z. Trump deklaroi se votimet ishin të padrejta, të manipulueme, të vjedhuna e të tjetërsueme; prandej të pavlefëshme.

Karakteristika dalluese e këtyne votimeve ka qenë organizimi korrekt, rregjistrimi, zhvillimi i lirë, numërimi i tyne pa incidente, kontrolli nga përfaqsues zyrtarë të dy partive politike, si dhe deklarimi publik e zyrtar i rezultatit. Kërkesat e Z. Trump kanë nji karakteristikë të përbashkët: mungesën e provave, akte të pakonfirmueme, dhe mashtrime të qellimëshme – të njohuna me sloganin “the Big Lie” (gënjeshtra e madhe), dhe rrëzimin e të gjitha kërkesave të tia nga Gjykatat e Apelimit.

Me 5 janar 2021, djali I ish Presidentit Trump, Donald Trump Jr.ka tekstue për shefin e personelit të Shtëpisë së Bardhë, Mark Meadows, nji plan: si krijohet mundësia që babaj i tij të qendronte në fuqi edhe katër vjet të tjera si president mbas numrimit të votave. Ky mesazh kërkonte që ndjekësit e Z.Trump të krijojshin nji situatë ku thuhej se asnjeni kandidat kishte fitue, dhe se vendimi mbetej në duert e Dhomës së Përfaqsuesve. Në fakt, plani ishte përgatitë nga këshilltari jo zyrtar (eminence grise!) Stephen K. Bannon, nji figure e njohun mirë për parimet e tia ultra-konservatore.

Kjo taktikë kërkonte dy nderhymje ilegale;

E para, N/Presidenti Mike Pence duhej të shkelë Kushtetutën me 6 janar 2021, ditën kur votat e “Kolegjit Elektoral” , (organi që ka fjalën e fundit, simbas Kushtetutës Amerikane), numrohen, tue krijue kështu përshtypjen se e drejta e deklarimit të fituesit i kalon organeve legjislative të 50 shteteve. Këtu ish presidenti Trump do të përdoronte të gjitha manovrimet e tia me mohue votat e 83 miljonë votuesve per J. R.Biden, Jr. dhe me fitue Presidencën edhe katër vite të tjera.

E dyta, me zgjedhë të gjithë anëtarët e ri të Kolegjit Elektoral nga elemente pro-Trump në Asambletë e 50 shteteve dhe me sigurue kështu fitoren e tij.

Hapi I parë, presioni dhe kercënimet direkte mbi N/Presidentin Pence i cili refuzoi me zbatue urdhnin e Presidentit Trump “si i paligjëshëm” tue shkelë Kushtetutën. Për këte qellim, me 6 janar 2021, ish presidenti Trump urdhnoi ndjeksit e tij me sulmue Kapitolin, ndertesa e Parlamentit dhe fortesë e demokacisë. Demonstratorët luftuen me Policinë e Kapitolit për tri orë. N/Presidenti Pence dhe Zonja Nancy Pelosi, speaker e Parlamentit, u kercënuen me varje ne litar por ata shpëtuen. Nji strukturë prej druni me litar për varje u ngrit në oborrin e Kapitolit.

Kush ashtë “fajtori”? Ligjërisht, “fajtor” ashtë ai që ban nji akt të keq, të denueshëm nga ligji dhe të kryem me qellime kriminale. Për 16 muej me rradhë, Komisoni Special ka mbledhë dokumentacionin e akteve të kryeme dhe tashti i paraqet për njoftimin për qytetarët amerikanë. Ashtë opinioni i shumicës dërmuese të qytetarëve amerikanë se demonstruesët luftuen me Policinë e Kapitolit për tri orë me inkurajimin direkt të ish Presidentit Trump.

Natyrisht, pyetja kryesore ashtë: Në se ish presidenti Trump deklarohet “fajtor” për aktet e tia dhe zhvillimet e rrjedhuna, ai mund të arrestohet, të gjykohet e të denohet? Kushtetuta amerikane konfirmon se asnji qytetar qendron përmbi ligjin, tue përfshi kështu edhe Presidentin. Ndërkohë, drama në Kongres vijon….!

*****

Shtypi amerikan paraqet këte dramë politike si lufta e Trump-it me qendrue në zyrën presidenciale edhe mbas humbjes së thellë në votime. Për këte, Z.Trump kishte përkrahjen e nji turme lojale por të paedukueme politikisht, mbrenda dhe jashtë strukturës së Administratës. Kapitull mbas kapitulli drama u përsërit pa efekt, sepse organet gjyqsore refuzuen kërkesat për çvleftësimin e votimeve, dhe gjykatat federale përfunduen se ankesat ishin “without merit” (pa meritë), si dhe aktet në esencë kishin elementë të nji “konspiracioni kriminel”, rrjedhimet e të cilit ishin damtimi i njenës nga shtyllat e demokracisë amerikane (zgjedhjet e lira dhe të drejta). Z. Trump shkoi aq larg sa që planifikoi mundësinë e përdorimit të forcave ushtarake të Departmentit të Homeland Security për konfiskimin e të gjitha kutive të votimit (sic!).

Evidenca që konfirmon nji dramë të këtillë ashtë tronditëse! Z.Trump humbi kontrollin e duhun. Speakeri i Dhomës së Përfaqasuesve, Zonja Nancy Pelosi, e frikësueme nga sjellja e ish Presidentit kontaktoi Shefin e Shtabit të Forcave të Armatosuna Amerikane, Gjeneralin Miller, dhe e këshilloi të konsultohet para se të veprojë me masa të jashtëzakonëshme me kërkesë të ish Presidentit….! Gjenerali Miller u pergjegj pozitivisht.

( Kushtetuta amerikane cakton Speaker-in e Dhomës me marrë pozitën e Presidentit në rast emergjence për Presidentin dhe N/Presidentin) Manovrimet e Z. Trump morën nji drejtim absurd. Deklarata “Italogate” reklamonte pa asnji bazë se disa persona italianë kanë përdorue teknologjinë ushtarake me konvertue votat në maqinat e votimeve në SHBA. Ide të këtilla qarkullojshin në Shtëpinë e Bardhë, si sekuestrimi i të gjitha kutive të votimit, perdorimi i forcës ushtarake dhe invokimi i “ligjit martial”, përdorimi i reparteve ushtarake për qellime të caktueme etj.

“Marc Meadows, “shkruente gazeta The New York Times,” konfidon pwr Kwshillin e ShtpIs s Bardh se (Presidenti) Trump mendon (N/Presidenti) Pence ‘meriton’ tw varet nw litar” (21.VI.2022) Dwshmitarja Cassidy Hutchinson, Kryesekretare e Mark Meadows, tha para Komisionit Special:” Mw kujtohet Pat (Cipolloni, kwshilltar legal i Presidentit Trump) qw thonte diçka tw kwtillw”. Mark, duhet detyrimisht tw bajmw dikça. Åta (ndjeksit e ish-Presidentit Trump) kerkojnw qw N/Presidenti (Pence) tw varet nw litar”; dhe shtoi:”… Mark (Meadows) pwrgjigjet diçka si “ Ju e ndigjuet kwte Pat. Ai (ish -Presidenti Trump) mendon se Mike (Pence) e meriton. Ai mendon se ata (ndjeksit) nuk e kanw gabim….”

Kwtu, ish presidenti Trump mohonte votat e 83 miljonë votuesve pro-Biden dhe “fitoren”: Presidencën edhe për katër vite tjera. Hapi i parë: me sulmue Kapitolin-ndertesa e Kongresit. Demonstratorët sulmuen Policinë për Mbrojtjen e Kapitolit për tri orë dhe shkaktuen shumë dame materiale.. Pesë viktima vdiqën. Ma shumë se 100 u plagosën, mbi 800 demonstrues u arrestuen dhe do të dalin para Gjyqit.

Përforcimet policore ia dolën me zmbrapë demonstruesit që shkaktuen konfuzionin e madh dhe rreth 36 mijonë dame materiale. Por N/Presidenti Pence ia arriti me konvokue Mbledhjen Solemne dhe me lexue publikisht rezultatet e dhanuna nga Komisioni Qendror i Votimeve: Z. Joseph R Biden, Jr. fitonte bindshëm me shumicë votash. Ky akt kushtetues konfirmonte zgjedhjen e Z. Joseph R. Biden Jr. President i Amerikës.

Tentativa me vashdue në përpjekjet e rritjes së “’krimit të pengimit qellimisht të njI procesi zyrtar” dhe konspiracioni me mashtrue Shtetet e Bashkueme deshtoi, me gjithë kundërshtimin e hapët të humbësit, Z. Trump, i cil fillloi, drejtoi dhe inkurajoi këte proces revoltimi kundër Kushtetutës amerikane me fjalime të mbajtuna pubiikisht, dhe instruksione sekrete. Makina propagandistike e ish presidentit Trump prodhoi nji lum keqinformimesh për konfuzion të masave.

Zyra legale e Shtëpisë së Bardhë njoftoi shefin e personelit të Shtëpisë së Bardhë dhe përfaqsuesët republikanë të Kongresit se “…plani me përdorue ‘zgjedhje alternative’ për zgjedhjen e Presidentit nuk kishte “nji bazë legale të shëndoshë”; Z.Trump e përkrahsit e tij nuk e pranuen verdiktin. Mbetej presioni mbi N/Presidentin Pence me vendosë arbitrarisht: me mohue legjitimitetin e votimeve të deklarueme me 6 janar 2021, dita kur Kongresi do të mblidhej me konfirmue rezultatin e votimeve, akti final I zgjedhjes së Presidentit. Kur N/Presidenti Pence refuzoi kërkesën e ish Presidentit Trump, në turmen e grumbullueme filluen thirrjet “Pence në litar!”, dhe “Ku ashtë Nancy Pelosi?” u rriten dhe konfirmuen egërsinë e revoltës trumpiane .

I dekurajuem, tue folë para përkrahësve, Z. Trump përsëriti:” Këto zgjedhje u vodhën…por ashtë koha me u shpërnda”…dhe”ne ju duem, ju jeni të veçantë per ne…”. Simbas nji deshmitari okular raporton gazeta The New York TImes , Z. Trump tha edhe ”…ndoshta Z, Pence duhet të varet në litar!…! ”E pabesueshme!

Përforcime policore dhe të ‘National Guard’ zmbrapsen demonstruesët agresivë. Asnji ushtar i Forcave të Armatosuna u mobilizue për veprim. Amerikanët janë shumë të kujdesshëm mos me angazhue ushtrinë në probleme të mbrendshme që zakonisht janë “probleme” për Policinë dhe National Guard. Ndërkaq, në sallën e caktueme të Kapitolit, N/Presidenti kryesoi mbledhjen solemne të Kongresit (të dy Dhomat) dhe lexoi publikisht Raportin e Komisionit Qendror të Votimeve. Kandidati Joseph R Biden Jr, u zgjodh President i Amerikës me shumice votash : Biden:306 vota; Trump:232 vota. Tentativa me vazhdue veprimtarinë anti-kushtetuese të pengimit te aktit zyrtar dhe konspiracioni me mashtrue 330 miljonë amerikaneë deshtoi përfundimisht!

Në edicionn e saj te 14 qershorit 2021, fletorja The New York Times pershkruen me hollësi qendrimin e ish-Presidentit Trump :”Pa interesim me u familjarizue me faktet”nji frazë e ish Prokurorit të Përgjithshëm, William Barr. Komisioni special që heton ngjarjet e 6 janarit 2021, “sulmi mbi Kapitolin”, shkruente gazeta, trajtoi me hollesi rastin kur ish Presidenti Trump krijoi, dhe pa nderpremje përhapi “gënjeshtren e madhe” sikur zgjedhjet e vitit 2020 kanë qenë të vjedhuna në kurriz të tij tue marrë parasyshë evidencën përherë në rritje e të grumbullueme nga nji grup këshiltarësh.

Komiteti special ashtë tashti në kërkim të zanafillës dhe zhvillimit te asaj që ashtë përshkrue si “genjeshtra e madhe” (the Big Lie!) e Z.Trump. Ky kërkim nga deshmitë e gjata okulare të rregjistrueme, zbulon si ish presidenti kundërshtonte këshillat e “ndihmësve” të tij, tue insistue se ai kishte fitue “votimer e nandorit 2020” para se të deklarohej përfundimisht numërimi nga Komisioni Qendror i Votimeve, si dhe u banë përpjekje me kundërshtue humbjen e tij me argumente të pabesueshëm dhe pa nji bazë. Para nji situate të këtillë, Prokurori W.Barr bani deklaratën e ma sipërme…”pa interesim me u familjarizue me faktet…”!

*****

Analisti me renome nderkombëtare, Thomas L. Friedman komentonte:” …realisht, nuk ka as edhe nji dyshim se Trump bani përpjekje me përmbysë rezultatet e zgjedhjeve ligjore, dhe çdo gja deshtoi…Trump u inkurajue dhe bani perpjekje tue ndihmue nji sulm violent kundër Kongresit….Nuk ka personë të arsyeshëm që mohon se ajo që ngjau mbas zgjedhjeve të vitit 2020 ka qenë nji përpjekje për njI grusht shteti, dhe nji trathëti kundër çdo vlere që Amerika përfaqson….Veprimet e Trumpit janë shumë ma të damshme se çdo gja që njI tjetër President të ketë ba…Megjithate, 175 përfaqsues repubikanë në Dhomën e Përfaqsuesve votuen KUNDER formimit të nji komisioni kombëtar për hetimet e kryengritjes se 6 janarit (2020) dhe vetëm 35 në FAVOR…! Pa dyshim, nji disfatë morale historike për partinë republikane amerikane.

Politologu Richard L Hansen komentoi: “ish presidenti duhet të ndiqet penalisht per hir të mbrojtjes së demokracisë….Z.Trump çdo gja që bani në tanësi dhe në disa raste edhe në veçanti ka qenë kriminale! Analisti Bret Stephens shtoi:” Nuk shpresoj se (fanatikët republikanë) do të tregojnë ndjekësve : ‘Na ishim në rrugë të gabueme; na ngritëm në idhull nji njeri të gabuem. Por, mund të shohim nji lëvizje të qetë në anëtarsinë repubikane të largimit nga ky qendrim anormal që të mjaftojë për (eklipsimin e Trumpit)….

Qendrimet ekstra-egoiste të ish presidentit Trump kanë shkaktue ndasinë e thellë të shoqënisë amerikane. Åmerika ka nevojë për nji periudhë kohe kur të gjithë – jo vetëm nji parti!- të dedikohen në forcimin e idesë së sherbimit për atdhe, patriotizëm të sinqertë, ku “partia”, “ideologjia” e “-izma” të tjerë zajnë vendin e dytë e të tretë në prioritetet e mbar kombit amerikan. Aleksander Hamilton në frazën e parë të The Federalist Papers, e percaktonte momentin kritik :”Këto janë kohë që vejnë në provë shpirtët tonë.”

Që tashti, kanë fillue të krijohen shoqata amerikane dedikue lavrimit të idesë patriotike. Të gjitha kombet përjetojnë stuhitë e historisë së tyne. Ata mobilizohen, rezistojnë dhe fitojnë kur qytetarët mbahen të fortë në këto stuhi që na sjell fati, mbeten të fortë dhe marrin frymëzim nga pëshpëritjet e stërgjyshëve të tyne që kërkojnë ruejtjen e andrrës dhe kthimin e saj në realitet.

“Z. Trump” shkruen Richard L. Hansen” ka qenë i 45-ti president, dhe jo mbreti i parë amerikan; por në se na nuk përbuzim praktikën e tij, mbas-ardhësi president mund të shkojë edhe ma larg, dhe ma afër deklarimit të nji lloj pushteti absolut i cili do të ishte anti-teza e gjithëçkaje që na vlerësojmë sot me krenari si amerikanë.”

*Autori ashtë qytetar amerikan.

SI DESHIROJ UNE TE KUJTOHET GORBAÇEV-I

September 23, 2022 by s p

Hoëard A. Baker, III

Ish Sekretari I Shtetit -1989-1991

Ridgefield, CT. (Gazeta me influence globale, The New York Times botoi me 6 shtator 2022 nji shkrim nekrologjik për Presidentin e ish Bashkimit Sovietik, Mikhail Gorbaçev që vdiq me daten 30 gusht 2022. Figura e këtij udhëheqsi do të rikujtohet, studjohet, gjykohet, dhe vendoset në histori përjetësisht.

Nga leximet mbi këte figure historike e paqësore në krye të nji shteti agresiv siç ka qene “Bashkimi Sovietik”, dhe kontributi I tij me përfundue “Luften e Ftohët” pa gjakderdhje, tue rifillue marrëdhanjet normale me nji botë ku sundon legjitimiteti i shteteve ashtë shkrue -. Shkrimi ma konkret, i ndershëm dhe objektiv , për mendimin tim,ashtë ba nga ish Sekretari i Shtetit amerikan, i nderuemi James Å. Baker, III -që shqiptarët njohin dhe kujtojnë që nga vizita e tij në pranverën e vitit 1991 në Tiranë, si dhe fjalimin e tij që deklaronte kthimin e lirisë në nji vend ish komunist.

Kam përkthye shkrimin e Z. Baker që të ekspozoi lexuesin shqiptar me nji pikëpamje qe spjegon nji të kalueme të hidhun. Falënderoj me këte rast Z. Baker për kontributin e tij t çmueshëm dhe gazetën The New York Times për botimin e këtij shkrimi. Përkthimi ashtë edhe tributi I nji viktimë të terrorizmit stalinian në Shqipëri për këte figure të madhe që luftoi për “paqën në botë” dhe “lirinë e popujve”- Sami Repishti)

***

“ Nuk ka udhëheqës politik botënor që zen nji vend ma me randësi në historinë e viteve të fundit të shekullit njizet, se Mikhail Gorbaçev, për rolin kryesor që ai luejti në përfundimin e Luftës së Ftohët. Bota e Lirë do të jetë për jetë mirnjohse pr veprimtarinë e tij, megjithëse mjaft nga bashkatdhetarët e tij, nuk janë.

Ne vitet 1950-a, Bashkimi Sovjetik dergoi tankset me ruejte tanësin e imperatorisë sovjetike nga lëvizjet për liri në Gjermaninë Lindore, 1953, Hungari, 1956, dhe Çekosllovaki, 1968.

Por, me 6 tetor 1989, Z.Gorbaçev, hapi nji rrugë të re. Në nji fjalim të mbajtun në ndertesën e Asambles Popullore në Berlinin Lindor ai arriti në përfundimin se çdo komb në Europën Lindore duhet të gjej rrugën e vet drejt socializmit. “Vendimi si ashtë e organizueme nji shoqëni duhet vendosë nga populli vet, por ma parë asht i nevojshm varieteti. E ardhmja e Gjermanisë Lindore, -deklaroi Z. Gorbaçev me fuqi,- duhet të vendoset në Berlin, e jo në Moskë!”.

Dhe ashtu u ba! Në nandor 1989, Z. Gorbaçev nuk u frikësue nga “hard-liners” në Moskë, dhe refuzoi me përdorue forcën e me pengue ardhjen e lirisë. Megjithate, Lufta e Ftohët që kercënoi Botën me asgjasimin atomik për ma shumë se katër dekada, filloi me u dekompozue.

Z.Gorbaçev ishte nji forcë me peshë në bashkëpunimin ndërkombëtar. Na, në qeverinë e SHBA-së ne atë kohë e kuptuem se duhet të përpiqemi me bashkëpunue me Z. Gorbaçev, sepse nji marrëdhanje produktive me Bashkimin Sovjetik, dhe ma vonë me Rusinë, mund të revelohej si baza e nji rendi të ri mbas Luftës së Ftoht- njI rend në të cilin demokracitë mund të lulzojn. Fatkeqisht, sot na jemi akoma larg nga ky moment optimizmi për arsye të luftës së Vladimir Putin-it në Ukrainë.

Megjithëse u përpoq me riformue eksperimentin e falimentuem me diktaturën komuniste, ai punoi me frymë ndertuese me rivalt e së kaluemes për kombin e tij.- Shtetet e Bashkueme, Franca, dhe Britania e Madhe-me bashkue Lindjen me Gjermaninë Perendimore. Ai përfundoi marrëveshje me presidentët Reagan dhe George H .Ë.Bush me pakësue arsenalin e armëve që efektivisht përfunduen vrapimin për armët atomike të ndermarrun nga të dy superfuqitë. Ai bashkëpunoi fortësisht me Shtetet e Bashkueme në Organizatën e Kombeve të Bashkueme me detyrue Irakun të tërhiqej nga okupacioni I Kuveit-it, si dhe me Shtetet e Bashkueme me promovue paqën në mes të Israelit dhe Årabëve si bashkëkryetar i Konferencës për Paqë në Madrid. Ndamja për shumë dekada në Lindje dhe Perendim, u mbyll.

Po me aq randësi. demokracia dhe liria filuen të përhapen në çdo kand të Botës, ndërsa grushti i tiranisë u dobësue. Me 1987, qytetarët e 75 vendeve të botës jetojshin nën sundimin e rregjimeve autoritare. Por me mbarimin e Luftës së Ftohët edhe vetë Bashkimi Sovjetik pushoi së ekzistuemi, demokracia u përhap me shpejtësi. Në vitin 2017, vetëm 15 kombe vepronin si rregjime autoritare. Dhe megjithse “demokracia”pësoi disa disfata në zhvilimin e saj në botë në vitet e fundit, afërsisht ma shumë se gjysma e vendeve të Botës jeton në forma qeveritare demokratike.

Ka shumë faktorë që kontribuen në përfundimin e Luftës së Ftoht, e veçanërisht fryma rezistuese e popujve të robnuemë të Europës Lindore. Por Amerika, pa dyshim luejti nji rol me randësi. Çdo udhëheqës amerikan që nga Harry Truman deri te George H.W. Bush qendroi pa u lëkundë n kundërshtim të vijës ekspansioniste sovjetikel. Kur erdhi koha, Presidenti George H.Ë. Bush qendroi, në bashkëpunim me Z.Gorbaçev dhe Presidentin Yeltsin, rregulluen me aftësi përfundimin e lojës, kështu që konflikti përfundoi në mënyrë paqësore., dhe jo me krizmat e armëve bërthamore që miljonat kanë përjetue për vite të gjata.

Tek Z. Gorbaçev, dy presidentët e fundit amerikanë të Luftës së Ftohët, Z. Bush dhe Z. Reagan- gjetën nji udhëheqje sovjetike që kuptonte se vendi I tyne nuk ishte në gjendje me përballue nji konfllkt militarisht as ekonomikisht me Botën Perendimore. Të dy leaderët amerikanë kuptuen se udhëheqsi sovjetik Gorbaçev kishte të njajtën energji, dhe frymëzohej nga I njajti optimizëm si dhe ata, të dy.

Megjthëse Z. Gorbaçev nuk ishte nji figurë impozante, personaliteti I tij mbushte dhomën meë nji qendrim qellim-mirë qe entuziasmonte të pranishmit. Përmbi të gjitha, Z.Gorbaçev, Z. Reagan dhe Z. Bush formuen nji mirëkuptim për mirëbesim që ishte I paimagjinueshëm per parardhësit e tyne, si dhe ata sovjetikë. Ka qenë nji privilegj me punue afersisht dhe bashkërisht me Z. Gorbaçev gjatë atyne ditëve të ndryshimeve dramatike në marrëdhanjet Lindje- Perendim. Me ramjen e Bashkimit Sovjetik, megjithate,, Z.Gorbaçev humbi besimin e popullit të vet, dhe u detyeue me dhanë dorëheqje, 1991. Ai u detyrue të tërhiqet nga skena politike në njI situatë kur Rusia përpiqej akoma me zhvillue nji demokraci të fortë dhe nji ekonomi prodhuese. Por aI luftoi per ato!

Përsëri për ma shumë se nji dekadë mbas dorëheqjes së tij, Lufta e Ftohët përfundoi. Kompanitë perendimore filuen afarizmin e tyne në Moskë, dhe marrëdhanjet Lindje-Perendim, me gjithë vështirësitë që perballuen, kanë qenë mjaft miqsore. Ekzistonte nji bashkëpunim aktiv në shume sektore. Përsëri, pesembjetë kombe të pavaruna u formuen, dhe qytetarët e ish Bashkimit Sovjetik filiuen me gëzue liritë që ata nuk kishin njohë kurrë ma parë.

Sot, andrra e Z.Gorbaçev për nji Rsui demokratike dhe të zhvillueme mirë, në paq me fqinjt e saj, ashtë dermue me Z.Putin në fuqi, vendi ka zbritë në autoritarianizëm. Në botën e jashtëme, Z. Putin ka preferue ballafaqimin me Shtetet e Bashkueme dhe Botën Perendimore. Ai ka shkelë vazhdimisht normat ndërkombëtare të sjelljes korrekte, veçanerisht me sulmin e pa provokuem të invazionit të Ukrainës. Sot, jemi në Luftë të Ftohët prsëri me Rusin, nji situatë në të cilen Moska përsri ban përpjekje me imponue vullnetin e saj me forcën e grushtit që kercënon jo vetëm Ukrainën, por edhe paqen në të gjithë Europen.

Ka mendje që gjykojnë se Shtetet e Bashkueme dhe aleatët perendimorë duhet të pranojnë nji pjesë të prgjegjsisë për situatën e tanishme. Megjithëse korrekt në politiken e tyne, rritja e NATO-s mbas Luftës së Ftohët u arrit n nji atmosferë që alarmoi Moskën. Akoma ma shumë, ndoshta do të ishte arrrijtë në se do të ishte angazhue edhe Rusia në nji partneritet me të vertetë strategjik. Por asnji nga këto potencialitete, ose heqja e tyne, sherben nji justifikin për Z.Putin me deklarue luftën kundër nji vendi fqinj.

Deri në fund, Z. Gorbaçev qendroi i dedikuem kauzës së paqës. Megjithëse, shëndeti I tij i dobët e pengoi nga komentimet per invazionin në Ukrainë ne fillim të ketij viti, Fondacioni Gorbaçev u deklarue qartësisht me deklaratën:

’Na konfirmojm nevojen për nji pushim të luftave dhe per nji fillim imediat të negociatave për paqë. Asgja tjetër ashtë ma e çmueshme për Botën se jetët njerëzore.’ (Theksi i im.SR)

Nji deklaratë e këtillë ashtë besnike e trashëgimit të Mikhail Gorbaçev-it, njI udhëheqës i guximshëm që u ba nji frymëzues dhe avokat për ma shumë liri për popjt e Bashkimit Sovjetik. Dëshira e këtyne popujve për liri nuk do të shuhet kurrë. Dhe as edhe kujtesa e trashgimisë së tij, përpjekjet me arrijtë ate liri për të gjithe ata,”

Pushoftë në Paqë!

—————————————————————————

( James A. Baker, the U.S.Secretary of State from 1989 to 1991. “How I Want the World to Remember Gorbachev” Th N.Y.Times 6 Sept. 2022 Opinion Page.