Ne Foto: ADEM BERISHA(1948-2012)/

Nga Shaban Cakolli/

                        Kjo botë nuk është shtëpia jonë e përjetshme,sado e duam dhe e ndërtojmë,një ditë meodomos duhet të e lëmë,dikush më herët,dikush më vonë.Mirëpo me vite të tëra rrugëtojmë nëpër te,rrëpatemi,bëjmë vepra dhe nuk kënaqemi me ate që bëjmë,bëjmë sakrifica

për të arritur më shumë,por vjen koha papritur dhe i lëmë të gjitha,padyshim se na dhimbsen.Jeta është mister i madh,hedh hapat sot,pa ditur nëse mund të i hedhish nesër.Dikush thotë jeta është si një hije,hyn nga porta ,del nga dritarja.E keqja qëndron mu aty,nga se janë rregulla të natyrës nga të cilat nuk mund të ndryshojmë asgjë.Këto ligje të natyres,ia kanë lënë njeriut një privilegj,të jetoj sa mund të jetohet,të sundoj mbi natyrën,të e ndërtoj ate me punë e vepra.Njeriu nuk është ndonjë materje kimike,molekulë që tretet e zhduket si fluskë sapuni.Njeriu është çenja më e rëndësishme në rruzullin tokësorë,ai ka rrënjë,histori dhe identitet.Njeriu e bënë jetën në natyrë,ajo jetë është formë lufte,një luftë për të mbijetuar,dikush hapëron me më shumë suksese,dikush më pak.Ka disa faktorë të cilët na ndihmojnë të kalojmë ditët e  shpresa,besimi,dashuria për jetë,dhe secili bënë jetën e vet ashtu si ka fuqinë,dikush me vepra më të mëdha,dikush më të vogla,por një ditë secili nga ne meodomos do e lëmë. Megjithatë çdo njeri gjatë rrugëtimit në jetën e tij lë gjurmë.Ka njerëz që jetojnë të vdekur,ka të vdekur që jetojnë nëpër breza.Kur njeriut i vdes një i dashur,padyshim njeriu nuk ndihet vetëm i hidhëruar,ndihet i zemëruar,i hutuar dhe friksuar.Isha shumë i ri,kur më vdiq një i dashur,nuk mund i mbaja dot lotët,mundohesha të ndrydhë dhembjen nga brenda.Atë botë më pat pyetur i madhi Azem Shkreli:Përse ndihesh kaq i trishtuar?I rrëfeva për dhimbjen që kisha për humbjen e një të dashuri,dhe prap më pyeti:Ka vdekur i tëri, apo vetëm gjysma?!Isha i ri dhe në vitet e mia,nuk më kishte rënë të dëgjoi pyetje të këtij lloji.Për disa momente mbeta i heshtur,duke u munduar të bluaj kuptimin e këtyre fjalëve,por duke u bazuar në mençurinë e të madhit Shkreli,ngula këmbë të mësoj kuptimin

e kësaj pyetje!Si,ka vdekur i tëri ,apo vetëm gjysma?Njeriu kur vdes,vdes i tëri i thash i habitur!Jo,jo më tha Shkreli:Disa njerëz jetojnë të vdekur,ata përveq që dëmtojnë natyrën,dëmtojnë shoqërinë,kombin,e keqja është se bëjnë edhe hargjime në këtë jetë,por

ditën që zhduken,nëse gjejnë njerëz të mjaftueshëm për të i bërë një varr,emri i tyre shuhet nga ajo ditë,nuk i kujton kush më,përveq nëse ua kujton dobësitë që i kanë sjellur,familjes,rrethit,shoqërisë,kombit,,,,,,

Njerëz të cilët kanë bërë vepra të mira për familjen,atdheun,kombin,nuk vdesin kurrë.Ata kanë lënë vepra të cilat ua kujton çdo ditë familja,rrethi,atdheu,kombi,dhe vepra e tyre i bënë të kujtohen brez pas brezi.Këtë e kam mësuar nga i madhi Azem Shkreli,dhe kur

e kam mësuar më u është larguar gjysma e dhimbjes për humbjen e të dashurit tim,nga se ai kishte lënë vepra të mira,të cilat i kujtojmë jo vetëm ne,por edhe të afërmit dhe rrethi ynë.Kohët e fundit sikur kam fituar përshtypjen se rrufeja po godiska vetëm lisa të

mëdhenj.Sikur më duket se vdekja po vepron e sulmon padrejtësisht mbi shkrimtarët dhe poetët,në kohën kur na janë më se të nevojshëm.Brenda dhjetëvjetshit që po e lëmë sulmoi:Azem Shkrelin,Ferit Ramadanin,Ibrahim Ibishin,Bardh Hamzën,Din Mehmetin,

Adem Berishën,Ali Podrimen,e dhjetëra të tjerë,në moshë të re,në kohën kur kishim shpresa në ta dhe kur më shumë se kurrë na duheshin të ishin në mes nesh.Maji i vitit që lam pas,pabesisht na e mori Adem Berishën,e mori tinëzisht në kohën kur askush nuk

e priste as që e mendonte.Atë ditë kobzezë,baca ishte në krye të detyrës,ishte plot energji,shpresë,madje synonte edhe të shkonte në LSHK,por një fatkeqësi natyrore e ndaloj,ia ndau ëndrrat përgjysmë.Atë ditë dikush e shpalli këtë lajm në facebook.Nuk më kujtohet

kush,sepse ndihesha i mpirë.Reagova shumë shpejt dhe kundërshtova,jo dhe jo,baca është gjallë.Nuk munda të e pranoj dhe as sot nuk mund të e pranoj se baca nuk është më me ne!Disi e ndjejë thell brenda vetës se lajmi ishte vetëm një ëndërr e keqe,se baca është

gjallë dhe do kthehet në mesin tonë si më parë.Ka kaluar një vit nga ajo kohë,shpesh baca më shfaqet në ëndërr,madje në disa çaste më duket sikur e shoh të ndjerin në rrugë,diku në një autobus,pranë trotuareve duke kaluar,i fshijë sytë dhe sërish më vjen një hije

ngjajshmërie e tij,sikur më ndezë shpresën,se gjithçka e folur për vdekjen e tij,ka qenë vetëm një keqkuptim.Megjithatë jeta kërkon të njohim realitetin,e realiteti thotë se baca nuk është më me ne.më kot përpiqem të vendos midis qenjes dhe mosqenjës.

Eh,çka të bëjmë?Prej lëkurës nuk dilet,në këtë botë të gjithë jemi rrugëtarë për në rrugën e fundit,dikush më herët,dikush më vonë.Kur kuptova se Adem Berisha nuk është më u shtanga,u pllakosa.Mërgimi kjo plagë kobi,nuk më mundësoi të isha atë çast atje,

të e përqafoja,të ia thoja lamtumirën e fundit,të ia hidhja një grusht dhe mbi varr,një buqetë lule kujtimi mbi varrin e tij.Po,përse ndodhi kjo?Sepse gjithçka erdhi tinëzisht,sepse nuk e priste as baca,as ne,sepse një natë më parë kishim biseduar në facebook me

bacën deri në orët e vona,kurse tani kur pabesia ndodhi,nuk isha i pregatitur,deri sa unë të arrija në Kosovë bacen nuk do e linin mbi dhe,nga se udhëtimet nga Gjermania në vendlindje bëheshin tri herë në javë,madje duhej të rezervonim edhe bileta udhëtimi,

e për gjitha këto duhej kohë.Baca Adem Berisha,duhej të ishte njeriu më i mirë dhe më i dashur,të cilin kam mundur të e njoh në jetën time.Mendoj se baca ka pasur nga një mik në çdo shtëpi shqiptare,ishte i urtër,i dashur,bëmirës,mësues,veprimtarë kombëtarë,

poet i shquar,eh po çka nuk ishte,nuk kishte diçka e mirë që i mungonte atij.Vetëm mërgimi na pat nda,me trup ishim larg njëri-tjetrit,por në mjetet elektronike ishim gjithnjë bashkë në mëngjez e mbrëmje.Me bacën komunikonim gjërë e gjatë deri në orët

e vona të natës,për artin e kulturën,pse jo edhe për gjendjen në të cilën ishte katandisur vendi ynë,e cila na rëndonte të gjithëve.Me bacën rrugëtonim bashkë në gazeta e revista,facebook dhe forume,nëpër radio,kudo kishim të njejtin mendim dhe të njejtin

rrugëtim,mirreshim me problemet e letërsisë,kulturës,botimeve,sigurimin e librave,etj…….Baca ishte një patriot i madh,ishte madje njeri me ngarkesë psikologjike për fatin e atdheut si po rrokullisej,po kishte edhe një ngarkesë për mbesën e vet Diellzën,të cilës

në moshën më të njomë ia shou jetën një makinë,dhembje të cilën vështirë e përballonte,dhembje të cilën e ndante me ne miqët,të cilët kësaj ëngjëllushke ia patëm kushtuar nga në poezi dhimbje,e të cilat baca i përmblodhi në një libër”LULJA LA LULISHTËN”:

Eh,kush do e mendonte se edhe bacën do të e gjente i njejti fat si mbesën Diellzën?Edhe bacën atë ditë të kobshme maji,e ndaloi një fatkeqësi komunikacioni,për të lënë ëndërrat përgjysmë,librin,LSH,miqët,veprat që donte të i përfundoj……………………………………………

Tani po vjen maji tjetër,natyra ka marrë pamje pitoreske,padyshim ka gjelbëruar varrin ku pushon baca,ka hedhur lule mbi vendpushimin e tij,por aty mungon buqeta e luleve të mia të cilat nuk munda të ia lë pranë e kjo më rëndon shpirtin.

Adem Berisha ishte poet i ndritshëm,ai nuk ngutej të botoj,por kur botonte,botonte fuqishëm,unë e pata quajtur poet që i gjasonte Gjergj Fishtes.Së fundi baca pat botuar një përmbledhje poetike të cilën e pati titulluar”PËRBALLJE”:Athua baca kishte parandjenja

se po i ndodhte diçka e keqe?Unë jam i sigurtë se po!Në fillim kur ishte para përfundimit të librit,më pat thënë se do të e titullonte ndryshe,madje kur e botoi u morëm vesh që librin të mos ma dërgoj me postë në mërgim,po doja të e përgëzoja në Kosovë ku edhe

do të organizonim një promovim të atij libri.Nuk vonoi një javë dhe libri më erdhi në postë,në te kishte lënë dorëshkrim:”Kujtoje bacën Adem,edhe kur të mos jetë më”,eh po kujt do të i shkonte mendja se baca do të shuhej atë javë?!Atë ditë që mora librin e bacës,

i shkrova dhe e përgëzova dhe e falemnderova,por nuk u durova pa e pyetur:Përse bacë më dërgove librin në postë,kur e lam të e promovojmë në Kosovë?Paj,nuk mund u durova pa ta dërguar më tha baca!Kur e pyeta,përse kishte bërë ndryshim në pagëzimin e librit,

më tha se ndërrova mendje!Më vonë kam mësuar nga miqët,se të gjithëve që ju kishte dërguar librin ua kishte lënë mbishkrimin”Kujtojeni bacen Adem,edhe kur të mos jetë më”,si dhe ndërrimi i titullit të librit”Përballje”,më kanë bërë përshtypjen se baca kishte

parandjenja se po ndahej nga ne,madje vet emërtimi”PËRBALLJA”,sikur e bënte ate të kuptoj se po përballej me diçka që po ia shuante ëndrrat.Miq sikur ishte Adem Berisha vijnë shumë rrallëMe shpirtin krijues që e karakterizonte, me dashurinë për letërsinë dhe artin,

me humanizmin e gjerë dhe të pashoq, shkrimtari vazhdoi të shkruante dhe të botonte deri në fund të jetës së tij:Unë ia kam shpërnda botimet e tij në gazeta,revista,blogje,forume dhe ai më ishte mirënjohës.Fatkeqësisht librin e fundit”PËRBALLJE”,nuk ia kam shpërnda,

as nuk do të mundem kurrë të ia shpërndajë.Lajmi për ndarëjen e baces nga ne,më këputi dy krahët,më pllakosi dhe më mori fuqinë,sa e sa herë jam munduar të e përshkruaj,por kur hap kopertinat,kur lexoj mbishkrimin e tij,kur më bie në sy poezia të cilën më kishte

përkushtuar mua,nuk gjejë forcë as një shkronjë të e nxjerr nga ky libër.Vdekja e Adem Berishës,më ka shkaktuar barrë të rëndë,kur e kuptoj se më nuk do të takohemi,se më nuk do të lexojmë shkrime të reja nga ai,më duket sikur truri më shkëputet nga koka,dhe

e peshoj dhe e mbajë rëndë kokën me dy duart.Megjithatë e kujtoj se një privilegj e kisha që njoha bacën,një krenari për veprat që na i la.Thellësisht nga shpirti e ndjejë dhimbjen për bacen që nuk ndodhet më në mes nesh.ngushëllohem që nuk e kemi fizikisht

në mesin tonë,por ai jeton në ndërgjegjen time shpirtërore si një qenie e pashuar,të cilin e kujtoj dhe ndjejë çdo çast.

 

 

 

Adem Berisha u lind më 03. 05. 1948 në fshatin Gjyrgjevik i Madh të komunës së Klinës, fshat ky historik dhe vendlindja e heroit të pavdekshëm kombtar, Sadik Ramë Gjurgjevikut.

 

Xhaxha Ademi rrjedh nga një familje e varfër fshatare por të paster për nga ideali dhe përcaktimi kombëtar. I ati i autorit Zeqë Ramadani ishte kinse i mobilizuar si partizan në luften e dytë botërore, por në vend të kësaj përjetoi marshin famkeq e për shumë kënd edhe tragjik – ate

drejt masakres së Tivarit të 1945-tës bashkë me disa bashkëfshatarë të tij si Jusuf Mangjolli, Prekë Martini, Tafil Bajrami e të tjerë. Kjo njësi pati fatin t’i shpëtonte masakrës së Tivarit si njësi plotësuese a arradhave partizane të Dalmacisë dhe Istres e duke iu falenderuar disa

oficerëve kroatë të cilët e tërhoqen drejt destinimit.

 

Në dimërin e egër të 1947-ës bashkë me të vëllanë Rexhep Ramadanin dhe birin e vëllait Mus Rexhepin gjëndet i lidhur për kumbullat e Sali Gjokës për tri javë rresht, presion ky për të treguar se ku gjëndet Ukë Sadiku, Halil Sadrija (biri i vëllait) dhe Qazim Bajraktari i Ostrozubit të cilët

ishin pjestarë të organizatës patriotike “Besa kombtare” e dalë nga kuvendi i LNDSH-së, mbajtur më 4-5 gusht 1945 në fshatin Doberdol të Llapushës të cilin e drejtuan prof. Ymer Berisha, Ukë Sadiku e Marie Shllaku.

Kjo zgjatë gjerë më daten 17. 02. 1947 kur kuislingët dhe sherbëtorët e armikut iu bien në gjurmë dhe i qesin në pritë në fshatin Sferkë të Gashit, në avlinë e dhëndërrit të Ukë Sadikut – Sokol Dinit me ç’rast vriten në vend Halil Sadrija e Qazim Bajraktari ndërsa Ukë Sadiku plagoset rëndë

por arrin të largohet nga vendi i ngjarjës e më pas sipas kërkesës së prokurorit të atlherëshëm, antishqiptarit të përbetuar e famkeq Ali Shukrija, ekzekutohet në Prishtinë.

 

I ati i xhaxha Ademit, Zeqa vdes në moshen 40 vjeçare duke lënë pas të ëmen Shahen, bashkëshorten Fazilen, Ademin 6 vjeçar dhe Shabanin 1 vjeçar. Çka të flitet për jeten që pastaj kanë bërë këta bonjakë të cilëve pas tri vitesh iu vdes edhe gjyshja Shaha e ata mbesin vetëm në përkujdesjen

e nënës Fazile 32 vjeçare dhe e cila jetoi gjer më daten 17. 02. 2007.

 

Xhaxhai dhe vellau ynë t Adem Berisha në kushte gati të pa para varfërie vazhdoi mësimet pranë shkollës fillore “Zejnel Hajdini” në Ujmirë dhe përkundër gjithë vështirësive, u dallua ndër nxënësit më të mirë të shkollës. Që atëherë ai ishte anëtar i grupit letrar të shkollës, atij dramatik

dhe atij muzikor, cka dmth se dashuria e Adem Berishës per vargun dhe artin ne pergjidhësi nuk eshte shume e rastesishme ndonese ne moshen me te re dallohet me prirjet e tij prej poeti.

 

Pas përfundimit të shkollës fillore me sukses të shkëlqyeshëm u regjistrua në shkollen normale atëherë “Silvira Tomazini” në Skenderaj si paralele e ndarë e normalës së Mitrovicës e cila pas ardhjes së Ahmet Malokut për drejtor ndërroi emërin në “Hasan Prishtina”. Pas kryerjes së vitit

të dytë në vitin 1965, për shkak të kushteve tejet të vështira ekonomike detyrohet të nderpres shkollimin dhe të punojë si mësues i pakualifikuar nëpër fshatrat më të largëta si në Gorozhup të Hasit, Carravranë, tani Gurbardh të Malishevës, Millanoviq, tani Shkozë poashtu të Malishevës etj.

 

Në vitin 1968 përsëri këthehet si nxënës i rregullt në kl. e III-të të normalës në Mitrovicë në të cilin vit ndodhin demonstratat e nëntorit të cilat përfshjnë pothuajse të gjitha qytetet e Kosovës e poashtu edhe Mitrovicen, bartës te të cilave ishin nxënësit e normalës, ata të gjimnazit dhe të

shkollës teknike nder të cilët edhe vetë i madhi Adem Berisha. Edhe si normalist ia kishte ëndja që kohë pas kohe të merrej me shkrime, kryesisht poezi por ishte temperament dhe shkrimet e tij ishin të papërshtatshme për kohen. Kështu, gjatë ndejave me shokë shpesh kishte dëshirë të

citonte vargjet e Migjeni

 

.

 

Pas përfundimit të normalës me sukses të shkelqyeshëm punoi edhe dy vite të tjera si mësues ndërsa që nga viti 1973 punon si punëtor i administratës komunale në komunen e Rahovecit ku u dallua si një nder punëtorët më të mirë, vlerësim ky i cili ishte bërë gjatë mbikqyerjes inspektuese

të kryeinspektorit të atëherëshëm për financa të Kosovës – Azem Hajdini – Xani, Vibar Hani etj.

 

Mirëpo gjithënjë e përcjellë fati i lig dhe asnjëherë nuk e lënë të qetë të punojë dhe të krijojë sepse si anëtarë dhe djalë i familjës balliste, konsiderohej i papërshtatshëm dhe i rrezikshëm për bijt e “nënë Titos e të bab Partisë” (kështu e quanin ata veten kur e humbnin durimin), kështu

që shumicen e jetës mund të thuhet se e kaloi me vështërsi të një pas njëshme.

 

Në periudhen e vlimeve politike të viteve të 80-ta hapur demaskon politiken diskriminuese e antishqitare të regjimit të kohës kështuqë në vitet 1989-90 u dallua si njëri nder aktivistët e parë në këshillin nismëtar për themelimin e Lidhjes Demokratike të Kosovës – Dega në Rahovec.

Në Kuvendin themelues të Degës, në Krushë të Madhe zgjedhet delegat i Kuvendit dhe anëtar i kryesisë së Degës të cilin aktivitet e vazhdon për disa vite. Poashtu ishte njëri ndër themeluesit e Sindikatës së Pavarur të organeve të administratës dhe judikatuës së Rahovecit e më vonë nga

baza zgjedhet dhe delegohet si anëtar i Këshillit Ekzekutiv të Degës së administratës dhe judikaturës së Kosovës pranë BSPK në Prishtinë.

 

Bashkëpunon ngusht edhe me Këshillin lokal të pajtimit në nivel komunal dhe bashkë me udhëheqësin e mirënjohur të këtij aksioni, tashmë të ndjerin prof. Anton Çetta si dhe aktivistët e këtij këshilli e veprimtarët tjerë të njohur siç ishin profesorët e Universitetit të Prishtinës prof. dr.

Hajrullah Gorani, prof. dr. Rexhep Mehmeti, prof. dr. Zekeria Cana, prof. dr. , Muj Rugova e shumë të tjerë, merr pjesë në shumë pajtime të gjaqeve dhe ngatrresave.

 

Viteve të fundit kohë pas kohe merret me shkrime, poezi, të cilat(disa prej tyre) i përmblodhi në përmbledhjen “Krenaria dhe pikëllimi”. Këto vite ballafaqohet me sëmundjen e kancerit në mushkëri por ende e perballon me plot krenari dhe dinjitet. Është entuziast dhe i pandalëshëm

ndërsa për miqët dhe shokët ka një shpirt tepër dashamirës.

 

 

 

Adem Berisha ishte krijues,veprimtarë kombëtarë,i dashur për miqët,i pa ndarë nga aktivitetet kulturore,kombëtare dhe humanitare.Ishte plot energji,punoi në krijimtarinë letrare deri në frymën e tij të fundit. Adem Berisha ka botuar këto përmbledhje poetike:

 

KRENARIA DHE PIKËLLIMI

LULJA LA LULISHTEN

PËRBALLJE

 

Për ata që nuk kanë pasur rastin të lexojnë nga baca Adem,po u japim një cikël poetik nga vepra e tij”KRENARIA DHE PIKËLLIMI”,ku do të kuptojnë sa e dashi atdheun,kombin dhe shoqërinë:

 

 

 

 

TY O AT E MËMË

– Atdheut tim-

Mbijetove acare e stuhi,

ngadhënjeve nder shekuj,

të dua në zor e në liri –

ishe dhe mbete tempull mbi tempuj.

 

Të dua, të dua mbi të gjitha,

të dua më shumë se veten,

të dua se je djepi im,

në Ty gjej vetëm të vërtetën.

 

Qielli mbi Ty është më ndryshe

nga ai në mërgim,

dielli tek Ti ngrohë më ëmbël

o i dashuri, Atdheu i im.

 

Fusha, ara e livadhe

të përshkojnë pa mbarim,

i dua e s’mund të iu ndahem

sot e deri në amshim.

 

Malet plot me drunj,

kullosa e shkëmbinj

shtrihen si kurora

deri në pakufi.

 

Lumenjtë e liqenet

me ujë të kthjelltë si loti,

për ne dhe vetëm për ne

i kishte krijuar Zoti.

 

Ke gjithfarë minierash,

energji e gjithçka tjetër

vështirë mund të numërohen

dhe vendosën në letër.

 

Djem e vasha të bukura ke,

pëtrita e skiftera,

si luleve të trëndafilit

larg iu ndihet era.

 

Ke shumë njerëz të ditur,

shkrimtarë e shkencëtarë,

ke edhe nobelistë,

priftërinj e hoxhallarë.

 

Për këto e shumë të tjera

shkrova e këndova

e kur e kërkoi koha

dola dhe luftova.

 

Jo pse e doja luftën

me plot mizori,

po pse u sulmova

mu nga fqinjët e mi.

 

Jo pse e doja luftën

të pushtoj të tjerë,

po për të mbrojtur t’imën

që e kisha, e do ta kem përherë.

 

ISHA, JAM DHE DO TË JEM

 

Jam një bli i madh

dhe kam rrënjë të thella,

luleve të mia të freskëta

larg iu ndihet era.

 

I ruaj me fanatizëm

gjithë lulet e mia,

edhe unë do ec’ përpara

si e gjithë njerëzia.

 

S’erdha nga Karpatet,

jo as nga Rusia!

po u linda në këto troje

o pika nga gjithësia.

 

Jam i lashtë sa bota,

rritem n’Arbëri,

kam shumë të mira tjera

të gjithë më kanë lakmi.

 

por, kam do degë të prera

me sopatë të topitur,

m’i kanë prerë barbarët

përherë të uritur.

 

mua më sakatuan

e veten e turpëruan,

por ne do të shkojmë përpara

dhe prapë do të jem’ të bashkuem.

 

Gjithçka pashë e përjetova,

tmerr e krime mbijetova,

vendit shpinën kurrë s’ia ktheva

dhe as emrin nuk e ndërrova.

 

Ruajta gjuhen time,

traditë e kulturë,

nder sfida të kohërave

s’u përkula kurrë.

 

S’zhdukem kurrë nga trualli,

t’a dini or barbarë,

shumë herë jam farkuar

u kalita në zjarr.

 

E po, deshët ju a s’deshët

o të mjerët mëkatarë,

unë mbeta ai që isha

dhe gjithë do të jem shqiptar.

 

DASMA E LIRISË

 

Eu sa leu dielli o mbi at kodër

u hap lajmi-o n’Shkup e n’Shkodër

nga Evropa e n’Amerikë,

nga Azia në Afrikë,

prej andej n’Australi

se n’Kosovë ka një risi

i madh e i vogël o janë bë një

eu kanë nisë luftën o për Liri.

 

Eu n’Dukagjin t’Binak Alisë,

u lidh Besa e shqiptarisë,

me ia kthye pushkën Serbisë,

për t’a mbrojtur pragun e sh’pisë

si luaj djemtë e Lirisë

të betuar n’besë të zotit

si në kohen e Kastriotit

si ç’vepruan të parët e motit

eu i ranë n’ballë armikut t’sotit

 

Eu n’atë Prekaz të Ahmet Delisë,

në ABC-në e trimërisë,

në Piramidën e burrërisë,

nen flamurin e Pavarësisë

u nis dasma e Lirisë

grusht i madh iu dha Serbisë

iu ndërruan rrjedhat e historisë

iu kthye nderi shqiptarisë

eu iu thyen planet o të Rusisë.

 

Eu n’Shalë të Bajgores së Boletinit

në vendlindjen e Isa trimit,

trimit të Vlorës e gjithë Shqipërisë

i madh e i vogël o janë ngre n’këmbë

ndal Serbisë o na i kanë thënë

Nish, Prokuple na i ke marrë

ke marrë Vranjën me Kurshumli

Ulqin, Plavë edhe Guci

ke cunguar at Iliri

na i ke veshë trojet me të zi

eu të vraftë zoti me gjithë Rusi.

 

Eu n’atë Grykë të Llapit të Bec Sinanit,

digës së gjallë të këtij vatanit,

Shaqir Grishës e trimav’ t’motit

që u flijuan për ditë të sodit

si luaj djemtë e malësisë

dalin n’skenë Yjtë e Lirisë

si në krahët tjerë të shqiptarisë

kundër të keqes e padrejtësisë,

kundër presë e barbarisë,

kundër dhunës e mizorisë

të ushtruar gjithë prej Serbisë

eu qysh prej shekujsh të historisë.

 

Eu n’ballë t’furtunës – o prinë Zahiri,

Edmond Hoxha dhe Hakifi

sypatrembur si zana të malit

përgjatë Llapit e tërë Gollakut,

Nerodimes e Karadakut,

Kaçanikut të Idriz Seferit

pa iu nda kurrë fushës së nderit,

si stërnipa të Skënderit,

si stërnipa të Kastriotit,

pa iu tremb pushkës as topit

e bënë luftën për liri të pop’llit

eu jo për poste as të liga të sodit.

 

LEGJENDA DRENICARE

 

U linde në Prekazin e Ahmet Delisë

që tok me Murselin i dhanë vulë burrërisë.

 

U linde në Drenicën e Azem Galicës,

të Shotës e t’Shabanit-simbole t’sakrificës.

 

U rrite dhe u edukove në frymën e traditës

mu si e kanë zakon trimat e Drenicës.

 

Nuk të dhimbsej jeta, familja as pasuria!

Një për ty ishte mbi të gjitha, Atdheu dhe Liria.

 

Bëre të jashtëzakonshmen për të shtrenjtën Liri

vetëm që Kosova të mos jetojë në robëri.

 

Formove UÇK-në nga lulet e këtij kombi

vallë, për Liri të Kosovës të kishte krijuar Zoti?!

 

Shkjau ty prore të ka friken por të ka edhe lakmi,

Ti i tregove gjithë botës ç’bëjnë shqiptarët për Pavarësi.

 

Prehu i qetë n’Prekaz o Adem Jashari!

Ty edhe në mes të errësirës si yll të shndrin varri.

 

Ti je udhërrëfyes i gjithë breznive të reja,

për armiqtë e këtij trualli prapë do të shkrepësh si rrëfeja.

 

Populli Drenicës, Kosovës e gjithë Shqipërisë,

të ka për Legjendë të kohës dhe gjithë historisë.

 

IDEATORIT TË PAVARËSISË

(Kushtuar arkitektit të pavarësisë

së Kosovës – dr. Ibrahim Rugova)

 

Si granit në bjeshkët e Kelmendit

lindë e rritë, je edukuar

veç për të mirë të këtij vendit

zoti i madh të ka krijuar.

 

Me madhështinë që zoti të fali

atdheut tënd iu përkushtove,

në vepra të mëdha asgjë s’të ndali

Kosovës nënë prore i ndihmove.

 

Kurrë s’u trembe nga armiku

o arkitekti i pavarësisë,

hallkë e fortë je prej çeliku

në zinxhirët e historisë.

 

Nuri yt ish porsi yll drite

nëpër sfida kurrë s’u gjunjëzove,

të urresh ti kurrë nuk dite

kurrë njeri nuk ofendove.

 

Vepra e jote është e përmotshme

brezat kurrë s’do ta harrojnë,

figurën tënde të palodhshme

në piedestal lartë do ta çojnë.

 

E tash si bora e majës së malit

kur rrezet dielli mbi te lëshon,

si çiltëria e kristalit

i pavdekshëm lartë qëndron.

 

BIJA E SOVRANIT

 

E dalë nga gjiri i popullit

të Kosovës nënë,

me nderë dhe krenari emrin

Ushtri Çlirimtare e mbanë.

 

Me emblemë të UÇK-së në krah

e flamurin Kuq e Zi,

anë e kënd Kosovës

lufton për liri.

 

S’e ndal shiu as bora,

s’e tremb gjylja e topit

kurrë nuk i dridhet dora,

mbesës së Gjergj Kastriotit.

 

Nuk i trembet vdekjes,

nuk i trembet varrit,

është kjo luanesha,

bija e Adem Jasharit.

 

Përpara i ka vënë vetës

detyrë të shenjtë madhore,

Kosovën të çlirojë

këtë tokë të shtrenjtë arbërore.

 

Popullit i ka dhanë besën

kombit i është zotuar

Flamurin Kuq e Zi

nga dora për të mos e lëshuar.

 

Të jep gjithçka nga vetja

gjakun e rininë . . .

Eu, . . . Zoti e bekoftë ore!

mbi të gjitha e kishte Lirinë.

 

Dëshmorëve që ranë për liri,

të rënë për të mos vdekur,

populli do u këndojë lavdi

me dashuri e respekt të paepur.

 

DESHMORIT TË RËNË

 

Edhe shqipja e malev’ tona

lakmi të kishte ty o trim,

çka është frika kurrë nuk dije

Ti për ne je udhërrëfim.

 

Si rrufe që vije prej qiellit,

si vetëtima që shkrumbon,

vdekja jote shumë e hershme

zemrat tona na i përvëlon.

 

Jo, për ju unë nuk kam vdekur,

në zemrat tuaja rrënjë kam shti,

siç kam qenë, i tillë kam mbetur

tash jam lule në pavdekësi.

 

Kurrë për mua mos derdhni lot

as harenë mos e ndaloni,

zemrave tuaja s’iu ndahem dot

gjithë me mua do të bashkëjetoni.

 

Shokët këngën të mos e ndalin,

le të këndojnë si në ditë të mira,

veç nga ‘i pikë lot le të më falin

oh, i kam lënë bre në kohëra të vështira.

 

NËNTORËT E LAVDISË

 

Me Njëzetetetë Nëntor

nga plaku mjekërbardhë,

u ngrit në Vlorën tonë

Flamuri jonë kombëtar.

 

Ish Nëntori i Dytë

qe nga Kruja e Skënderbeut,

me atë flamur që lartë u ngrit

iu kthye nderi mbarë atdheut.

 

Ne të tretin e lavdisë,

i shkëlqyer që ish si ari

në Prekazin heroik

u lind Adem Jashari.

 

Në nëntor të 97-ës

si luaj djemtë e lirisë

në Llaushë të Drenicës,

grusht të fortë i dhanë Serbisë.

 

Muja, Rexha dhe Dauti,

si skiftera fluturuan,

të vërtetën mbi UÇK-në

hapur botës ia treguan.

 

KRENARI NDERSHEKULLORE

 

Njëzetetetë Nëntori

rroftë deri në pakufi,

është Dita e Flamurit

shumë luftërave që iu ka pri.

 

Krenari ndërshekullore

e kishim e do ta kemi,

me te i tregojmë gjithë botës

kush, në të vërtetë na jemi.

 

Jem’ bijtë e asaj shqipeje

ndër shekuj me gjak të larë,

kurrë të pa gjunjëzuar

prore mbetem krenarë.

 

Sot flamuri jonë

tjetër mision ka,

të na prij në fitore

mbi projekte të mëdha

 

Në çdo njëzetetetë nëntor

ju këndoni e festoni,

shqipen dykrenare

sa më lartë ta çoni.

 

Le të valojë e bekuara

si në kohë të Skënderbeut,

forcë e krenari

le t’i sjell Atdheut.

 

HOMERIT TË SHQIPËRISË

 

Lum shqiptarët e lum Shqipëria

për atë yll që u fali zoti,

lakmi i kish këtij gjithë njerëzia

kishte shpirtin të kthjelltë si loti.

 

Humanist e dijetar,

si At Gjergji është vështirë me le,

mbi të gjitha atdhetar,

prijatar në shkencë e fe.

 

Nga e mori atë energji

aq me forcë ta dojë Shqipërinë,

këtë veç zoti mund ta di

që i dha Gjergjit madhështinë.

 

Motet ndërrohen si â zakoni

por kujtimi vije tu u shtue,

këngët e tij tash lirshëm këndohen

dhe s’ mund kush më me i ndalue.

 

At Gjergj Fishtës të madhit vëlla

le t’i këndojmë lavdi përherë,

për gjithë veprat qe na i dha

si një engjëll i krishterë

 

KUR ZOTI BËRI BOTEN

 

Kur zoti bëri boten

me plot mrekulli

i fali kësaj të veçantën

që quhej ILIRI.

 

I fali tokë e det

dhe shumë begati,

i fali edhe një kalá

që sot e quajnë SHQIPËRI.

 

Dhe në shqip ai porositi,

që shqiptarët ta kuptojnë,

token dhe det’n e tyre

me çdo kusht ta mbrojnë.

 

Bëhuni tha të vyeshëm,

të dashur e humanë,

po e deshët ju veten,

unë gjithë me ju do të jam.

 

Dojeni tha njëri tjetrin

siç e duani veten,

dojeni gjithë çka ‘u fala,

ju duhet të gëzoni jetën.

 

Ju fala edhe tri fé

me një zot përmbi,

kjo s’është hendikep

por është begati.

 

Ju dhashë Gjergja e Skëndera,

Pjetër Buda e Naima,

qëndrojnë lartë këta si skiftera

dhe shkëlqejnë porsi vetëtima.

 

Unë ju dhashë dhe shumë Azema,

shumë Adema dhe Ibrahima,

që për të mirë të jeni emblema

vetë ju zgjodha ju’ për trima.

 

PSE TË QUHEM ÇFARË NUK JAM

 

Unë jetoj n’Kosovë

por s’jam kosovar

i tillë çfarë më quajnë

disa ndërkombëtarë.

 

Kush këtë emër më imponon

mik i imi kurrë s’ka qenë,

as sot të mirën nuk ma don,

don të më shtyj të ndërroj idenë.

 

Por ideja e ime s’ndërrohet

as nder vite as nder shekuj,

për çdo ditë ajo forcohet

si granit edhe si hekur.

 

Ç’prej dardanëve e deri n’ditë të sodit

kurdoherë kam qenë shqiptar,

ç’arsye ka që pas shumë shekujsh

të mohoj trungun tim kombëtar?

 

Pse pra të quhem çfarë nuk jam,

qenien time t’a hudh n’ujë,

sa të kenë shqipe nëpër male

kurrë me mua i huaji s’do të luaj.

 

PSE ? dhe PSE ?!

 

Pse dy sy të një koke të ndahen

kur vetë Zoti s’i ka nda,

pse përherë të derdhin lot,

pse gjithmonë të rrinë tue kja?

 

Pse në gjak ata të lahen

pa e pasur as të vetmin faj?

pse s’ka mjek t’ua shërojë plagët?

janë shenjtorë e nuk janë djaj.

 

Pse një trup duhet gjymtuar,

pse t’i priten duar e këmbë?

bukurinë për t’ia shëmtuar

pse s’ka babë e pse s’ka nënë?!

 

Kush kësaj të keqeje i kontribuon

të vetmin trup për t’a copëtuar,

zoti i madh e bëftë bejan,

për jetë qoftë ai i mallkuar.

 

Kush në jetë nuk don të pendohet

për gjithë të ligat qe ka bâ,

zoti kurrë këtij mos i dhashtë

vajzë as djalë, motër as vëlla.

 

Gjithçka tjerëve që u ka bërë

bumerang iu kthefshin prapë,

“të gjitha kthehen në këtë botë”

zoti i madh do të merr hak.

 

Se nj’ai zot që është për tânë

askujt të keqen që nuk i don,

pjesët e trupit të copëtuar

përsëri do t’i bashkon.

 

DRITAT QE NUK FIKEN

 

Ai m’kujton Azemin,

Ajo më kujton Shotën,

vepra e të cilëve

pat mahnitur boten.

 

Dinin çka kërkonin,

për te edhe punuan,

dinin të luftonin

për Atdhe u flijuan.

 

Vepra tyre e ndritur

kushtuar Atdheut

rrënjët i ka të thella –

nga kohë e Skënderbeut.

 

Fehmiu edhe Xheva

Yje të Lirisë do të mbesin,

në zemrat e këtij populli

ata kurrë s’do vdesin.

 

Si dëshmorë t’Lirisë

të Kosovës nënë,

në historinë e lavdishme

vend të merituar kanë.

 

Porositë e Tyre

në vend do t’i çojmë,

mësimin edhe punën

kurrë nuk do t’i lëshojmë.

 

Populli po edhe koha

tash nga ne kërkojnë,

Kosovën tonë të dashur

shpejt ta lulëzojmë.

 

Mos të humbasim kohën

të shtrenjtë si flori,

populli le ta ndiej

se jeton në liri.

 

JEM’ KRENARË QË . . .

 

Kurrë nuk ishim arnautë,

kurrë nuk ishim as “shiftarë”,

kurrnjëherë nuk qemë hajdutë

jem’ krenarë që jem’ shqiptarë.

 

Kurrë të huajën nuk lakmuam,

e për t’onen derdhem gjak,

kurrë askënd nuk e sulmuam

gjithë na u desh të marrim hak.

 

Kurrë varreza nuk shkatërruam,

shishen “mbrapa” nuk e shtiem,

kurrë askënd nuk e dhunuam

s’e turpëruam kurrë shqiptarinë.

 

Martinoviqtë e “vdiqët” tjerë

krejt çka munden inskenuan,

vollën helm e vollën vrer

më në fund turpshëm dështuan.

 

Gjithfarë emrash na adresuan

që mbarojnë me “ist” dhe “ist”,

dhe më në fund nuk hezituan

qe të na quajnë kanibalistë.

 

Mirëpo, edhe zoti vetë ka thënë

që kjo tokë askujt s’i falet,

askush në shpinë këtë nuk e solli

nga Urali as nga Karpatet.

 

Dhe, krejt ku bukës i thonë bukë

e krejt ku ujit i thonë ujë,

le ta di dhe zoti vetë

s’do të sundojë më kurrë i huaji.

 

VIGANI I LIRISË

(kushtuar Xhelal Hajdës-TONI)

 

Porsi si një yll drite

që shkëlqen në qiell,

erdhi nga mërgimi

me shpirtin e dëlirë.

 

Erdhi se e desht Atdheun

për te dhe do flijohet,

heroikisht ra për të mos vdekur

që kurrë të mos harrohet.

 

Shiu, bora e stuhia

s’e ndalnin dot TONIN,

e shtrenjtë për te ishte Liria –

mbi të gjitha ai kishte kombin.

 

Besën që kishte dhënë