• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Arsyet pse shqiptaro amerikanët rivotojnë me 3 nëntor 2020 arritjet e administratës së Presidentit Trump

October 19, 2020 by dgreca

Nga Klajd Kapinova/New York/

Ringritja e shpejtë ekonomike/

Për 47 muaj patriotët amerikanë, kanë parë nën drejtimin e Presidentit Donald J. Trump arritje rekord në fushën ekonomike dhe politikën e jashtme, duke rritur prestigjin e shtetit amerikan.

Falë mbështetjes së madhe popullore, që ai gëzon në të gjithë shtetet e Amerikës, duke pëfshirë edhe shtetet që votojnë tradicionalisht për socialistët, vala e madhe e kuqe me elefantë do të përfshijë të gjithë SHBA.

 Kështu shteti iMinesotës, sipas sondazheve të pavarur do të votojnë për Presidentin Trump, sepse ai ka rihapur atje minierat e qymyrgurit dhe uzinat e shkrrjes sëçelikut, të cilat ishin mbyllyr me arrogance nga ish Presidenti Barok Hysen Obama dhe Sleepy Joe Biden. Sipas analistëve thuhet se adminstrata Obama-Biden ishte radikalisht socialiste dheantiamerikane si më e keqja në tw gjithë historinë 45-vjeçare presidenciale të SHBA-së.

Në një reportazh të transmetuar para disa ditësh në kanalin televiziv MaxNews TV sipas intervistave të punëtorëve të minierave dhe shkrirjes sëçelikut ata masivisht shprehen se do të votojnë për Presidentin Trump. Kështu 9 major (kryetar bashkie) socialistë të shtetit të Minesotës, janë shprehur hapur në mbështetje të Presidentit Trump, duke e kthyer këtë shtet me ngjyrë të kuqe, valë e cila fatmirësisht ka përfshirë të gjithë SHBA.

Sipas sondazheve të pavaruara mbi 30-40% e popullsisë me ngjyrë afrikano amerikanë (që përbën 13% të popullisë së gjithë SHBA-së), do të mbështesin republikanin Donald J. Trump.

Sipas shifrave federale amerikane popullsia ispanike (kryesisht nga Amerika Latine, Mexico dhe Amerika Qendrore) këtu përbën 34% të numërit të përgjithshëm të popullsisë së SHBA.Pothuajse se gjysma e tyre mendohet se do të votojnë për Trump. Për herë të parë e gjithë komuniteti armeno – amerikanë, që ndodhet me shumicë në shtetin e Californisë, janë shprehur hapur në mbështetje të Presidentit Trump, duke sjellë shqetësimë tepër serioze tek Sleepy Joe Biden në këtë shtet tradicionalisht të mbushur me gomarë blu.

Minesota, qysh nga viti 1972, ka votuar tradicionalisht për partinë “demokratike” amerikane.Trump, po ndryshon historinë për të mirën e popullit amerikan.

Edhe në pjesën perëndimore të SHBA-së, ka shumë gjasa që edhe California dhe New York të votojnë për presidentin Trump edhe pse tradicionalisht ata janë shtete socialiste. Këto dy shtete janë të mbushur me njerëz të varfër dhe taksat më të larta në të gjithë SHBA.

Kështu NYPD (Departamenti i Policisë së shtetit të Neë York), unionet e mëdha të policisë së shtetit metropolitan, për herë të parë në të gjithë historinë e shtetit dhe SHBA-së,do të mbështetin një kandidat politik në zgjedhjet presidenciale të 3 nëntorit 2020.

Të gjithë shtetet e SHBA, duke përfshirë edhe organizatat e mëdha të policisë së SHBA-së, kanë mbështetur hapur Presidentin Donald J. Trump, në rizgjedhje si president i SHBA. Trump, mbeshtet fuqishëm policinë amerikane, është kundër Policisë dhe pro organizatave terroriste dhe anarkiste marksiste Antifa dhe BLM…

Rritjen e ekonomisë amerikane bisnesmeni i suksesshëm TRUMP, do ta bëj përsëri pas rizgjedhjes për herë të dytë në postin e Presidentit të SHBA-së, pas 3 nëntorit 2020.

Edhe pse prej 7 muajsh vazhdon luftra me pandeminë globale të Cocid 19, sërisht për 4 muaj Trump, ka ulur papunësinë dhe ka hapur vende të reja pune me mbi 11,5 milion, bursa apo stak marketi gjithnjëështë në shifrat e larta record,çka tregon se ekonomia amerikane po rimkëmbet me shpejtësi.

Shifra dhe faktet e administratës Trump

Media ultra e majtë marksiste, anarkiste Fake “News” në SHBA, gjithnjë në kor papagalesh vazhdojnë të gënjejnë dhe mashtrojnë ditën për diell shikuesit dhe lexuesit amerikanë dhe ndërkombëtarë mbi Presidentin Trump dhe injorojnë korrupsionin dhe krimin federal te familjes Biden…

Rikthimi i Rritjes së Madhe Amerikane, është në proces dhe Presidenti Donald J. Trump, është njeriu që po e realizon atë me sukses për 47 muaj dhe do ta drejtojë me një ringritje të re ekonominë e vendit edhe në të ardhen mbas fitores së mandatit të dytë në Shtëpinë e Bardhë. Këto ditë pritet shifra e lartë e GDP, që mendohet se do të jetë një tregues se ekonomia amerikane është në rrugë të mbarë.

Në muajin janar 2021 shifrat e rritjes so të jenë record, sipas analistëve dhe ekonomistëve amerikanë.

Për fat të keq edhe media në Kosovë dhe Shqipëri vazhdojnë t’i shpërlajnë trurin bashkatdhetarëve të tyre, duke përhapur lajme dhe“analiza” të mbushur me rrena, të marra të gatshme nga mediat anarkiste, si: CNN, ABC “News”, Boston Glob, The New York Times, Washington Post, Daily News, TIME, etj. Në youtube pothuajse cdo ditë ndjeku me kujdes lajmet nga vendlindja në lidhje më zgjedhjet presidenciale në SHBA.

Para publikut kampione të gënjeshtrave janësot mediat e “pavarura” të majta si RTVSH, Top Channel, Tv Klan, Vizion Plus etj., të cilat përkthejnë “lajme” të rreme propagandisatike, të marrë nga zyrat propagandistike shterpe të partisë demokratikë në SHBA.

Kështu në muajin gusht 2020, u hapen 1.4 milion vende pune të reja, dhe në shtator 661.579 vende të reja pune, të cilat iu shtuan përsëri ekonomisë amerikane, të prekur rëndë nga pandemia botërore e Covid 19.

Sipas statistikave të pavaruara amerikane, që tregojnë sesi po ecën ekonomia e prekur rëndë nga korona virusi, niveli i papunësisë ra sërisht për SHBA, ku, muaji i nxehtë i gushtit shënoi rritjen e katërt më të madh të hapjes së vendeve të punës në historinë amerikane.

Në 4 muajt e fundit, 11.6 milion vende pune janë shtuar në ekonominë e vendit., ku 45,000 punë prodhuese u shtuan sërisht, kurse industria me pakicë arriti të shtoi 249,000 vende të reja pune.

Në sektorin e industrisë u hapën edhe 174,000 vende pune. Shkalla e papunësisë ra 1.8 pikë në shkallë kombëtare, kurse shkalla e papunësisë së grave u ul me 2%. Po ashtu niveli i papunësisë në komunitetin me ngjyrë afrikano amerikanë ra në nivelin 1.6% dhe për komunitetin e madh amerikano-hispanik ra në nivelin 2.4%. Po ashtu ra shkalla e papunësisë për komunitetin aziatiko-amerikane në nivelin 1.3%…

Nën drejtimin e administratës së Presidentit Trump, 5.6 milion njerëz kanë dalë nga pulla ushqimore (asistenca sociale) dhe qysh kur ai mori detyrën në Shtëpinë e Bardhë mbi 2.4 milion amerikanë janë hequr nga varfëria, sikurse 1.4 milion fëmijë amerikanë janë larguar nga niveli i varfërisë.

Po ashtu bursa e aksioneve ka arritur nivele rritjeje record.Kongresi miratoi ulje historike të taksave dhe lehtësime, për amerikanët që punojnë shumë.Akti i shkurtimeve dhe vendeve të punës të taksave,historikisht është reforma e parë e madhe tatimore e nënshkruar në 30 vjet dhe paketa më e madhe e reformës tatimore në histori.

Rritja ekonomike vazhdon

Si rezultat i shkurtimeve historike të taksave në vitin 2019, gati 9,000 Zona të Mundësive u krijuan në të 50 shtetet, DC dhe 5 territore. Zonat e Mundësive nxitën 100 miliard dollarë në investime private të kapitalit dhe ndikojn në afro 35 milion amerikanë.

Akti i shkurtimit të taksave dhe punësimit dyfishoi kredinë për taksën e fëmijëve. Në vitin tatimor 2019, gati 40 milion familje përfituan nga kredia e taksës së fëmijëve (CTC), duke marrë një përfitim mesatar prej 2,200 dollarë gjithsej kreditë prej 88 miliardë dollarësh.

Në vitin tatimor 2019, gati 6 milion familje përfituan nga kredia e taksave për fëmijën dhe kujdesin e varur (CDCTC), duke marrë një përfitim mesatar prej 551 dollarë me kreditë totale prej $3 miliardë.

Politika patriotike America First e Presidentit Trump, ka rikthyer rregulloret e panevojshme për vrasjen e vendeve të punës me një ritëm historik.

Sasia e vendeve të punës të shtuara në ekonominë amerikane gjatë 4 muajve të fundit, ka tejkaluar pritjet me një kombinim prej 12.2 milion vendeve të punës.

Administrata ka eleminuar gati 8 rregullore për çdo rregull të ri. Ky tejkalon shumë premtimin e bërë për të shkurtuar 2 rregullore për çdo 1 rregulloreshtuar.

Kostot rregullatore janë zvogëluar me gati 50 miliardë dollarë dhe i kanë kursyertatimpaguesit me 220 miliardë dollarë, ku janë zbatuar plotësisht veprimet.

Përpjekjet për heqjen e rregullave do të kursejnë familjeve amerikane rreth 3,100 dollarë në vit, kur Presidenti Trump ndërmori veprim, për të rritur transparencën në agjencitë federale dhembrojnë amerikanët nga abuzimi me administratën.

Administrata formoi Nismën e Guvernatorëve për Inovacionin Rregullatore cila synon të harmonizojë më mirë përpjekjet shtetërore dhe Federale, për të ulur rregulloret dhe kostot shtesë të panevojshme.

Masat e administratës Trump kundra koronavirusit

Përgjigja e Administratës së Presidentit Trump filloi herët. Në 31 janar 2020, Trump shpalli koronavirusin një emergjencë të shëndetit publik dhe pezulloi hyrjen në SHBA nga Kina dhe shtetet e Europëspër të ndihmuar në ndalimin e përhapjes.

Kështu Presidenti Trump, CDC dhe Task Force Coronavirus i Shtëpisë së Bardhë, të kryesuar nga Zëvendës Presidenti Mike Pence, lëshuan udhëzime për të ndjekur të gjithë amerikanët.

Më 13 mars, Presidenti Trump deklaroi një emergjencë kombëtare e cila i dha akses 42 miliardë dollarë, për të luftuar koronavirusin.

Për herë të parë, Presidenti Trump deklaroi se një katastrofë e madhe ekzistonte brenda të 50 shteteve në të njëjtën kohë.

Shtëpia e Bardhë njoftoi se Presidenti Trump dhuroi pagën e tij të katërt për të luftuar koronavirusin.

Më 27 mars, ai nënshkroi ligjin bipartizan me 2 trilion dollarë ndihma, Ndihma dhe Siguria Ekonomike e Koronavirusit (CARES). Nga ana e tjetër, Akti Cares, siguroi lehtësimin e nevojshëm për bizneset dhe punëtorët e shtresës së mesme dhe ndihmoi në stabilizimin e ekonomisë.

Pikat kryesore

Ndihma e drejtpërdrejtë për familjet dhe punëtorët, përmes kontrolleve të rimëkëmbjes. Individët, kishin të drejtë për çeqe deri në 1,200 dollarë dhe çiftet e martuara kanë të drejtë për çeqe deri në 2,400 dollarë, me 500 dollarë shtesë për çdo fëmijë.

Ligji CARES,gjithashtu forcon dhe zgjeron sigurimin e papunësisë, për amerikanët, që nuk mund të punonin për shkak të pandemisë.

I përfshirë në Aktin Cares ishte Programi i Mbrojtjes së Paycheck (PPP), një program me miliarda dollarë, që ofron 8 javë ndihmë për bizneset e vogla.

Financim shtesë në Aktin CARES: 17 miliardë dollarë lehtësim të borxhit të biznesit të vogël dhe 45 miliardë dollarë për fondin e ndihmës nga katastrofat FEMA.

Trump dhe Task Forca e Shtëpisë së Bardhë

Presidenti Trump dhe Task Forca e Shtëpisë së Bardhë për Coronavirus po udhëheqin një të paparë, qasje gjithëpërfshirëse dhe agresive e gjithë Amerikës, për të ngadalësuar përhapjen e virusit vdekjeprurës.

Mbi 159 milion amerikanë morën Pagesë të Ndikimit Ekonomik çeqe. Programi i Mbrojtjes së Paycheck (PPP) e cila fatmirësisht shpëtoi 51 milion vende pune dhe mbi 5.2 milion hua arritën në mbi 525 miliard dollarë.

Rikthimi i shpejtë amerikan

Administra Trump dha mbi 19 miliardë dollarë për Departamentin e Çështjeve të Veteranëve për të mbështetur veteranët tanë, mbi 100 miliardë dollarë për spitalet dhe ofruesit e kujdesit shëndetësor, 16 miliardë dollarë për pajisjet e mbrojtjes personale (PPE), ventilatorët dhe pajisjet mjekësore, 4.3 miliardë dollarë për CDC.

Në muajin gusht, Presidenti Trump ndërmori veprime shtesë, për t’u siguruar familjeve mbështetje nga pandemia.

Veprimet përfshijnë:

Lehtësim i përkohshëm i taksës së pagave, përfitimet e papunësisë në 400 dollarë në javë, për ata që kanë humbur punën e tyre, për shkak të pandemisë. Relieffromresidentialeialeviction ose para mbylljes, lehtësim i huasë studentore.

Media e majtë Fake “news” sistematikisht mundohen të fshehin informacionet zyrtare, se sot Shtetet e Bashkuara janë lider botëror në testime.

Mbi 100 milion teste janë përfunduar, shumë më tepër se çdo vend tjetër, ku 94% e pacientëve po marrin rezultatet e tyre të provës brenda vetëm 3 ditësh.

Presidenti Trump shkatërroi burokracinë dhe nisi “Operacionin Shpejtësia e prishjes”, për të prodhuar një vaksinë sa më shpejt të jetë e mundur.

FDA, ka autorizuar më shumë se 185 teste, nën autoritetet e urgjencës përfshirë teste molekulare dhe antitrupash, ku mbi 270 prova klinike janë aktualisht në proces për trajtime me koronavirus.

Presidenti Trump, ka udhëhequr mobilizimin më të madh kombëtar, që nga Lufta e Dytë Botërore, për të dhënë Pajisjet Mbrojtëse Personale (PPE) dhe furnizimet, më shumë se 200 milion maska 855 milion maska kirurgjikale 36 milion mburoja fytyre, 364 milion fustane dhe mbulesë edhe 21 miliardë doreza.

Kështu asnjë amerikan, që i është dashur një ventilator i është afruar menjëherë. Trupat e Inxhinierëve të Ushtrisë, në një kohë të shkurtër ndërtuan spitale të përkohshme në terren, duke përfshirë një nëJavits Center në New York City. Ata gjithashtu ndërtuan vende alternative të kujdesit nështetet në të gjithë vendin.

Gjithashtu Flota Amerikane vendosi anijet spitalore USNS Comfort dhe USNS Mercy dhe mbi 100 fluturime të Project Airbridge mbërritën në SHBA, duke transportuar gati 750 milioncopa PPE dhe pajisje të tjera mjekësore.

Për më tepër, duke iu përgjigjur thirrjes së Presidentit Trump, kompanitë e sektorit privat përfshirë FordMotor Company, Apple, Ralph Lauren, Brooks Brothers, 3M dhe të tjerët shkelënderi në prodhimin e PPE dhe furnizimeve mjekësore.

Presidenti Trump përdori Aktin e Prodhimit të Mbrojtjes 33 herë për të siguruar pacientët në gjendje kritike.

 Aadministrata Trump, ka trefishuar numrin e maskave në më shumë se 40 milion, sikurse trefishoi numrin e fustaneve (pelerinave) në 15 milion, katërfishoi numrin e ventilatorëve në gati 70,000 ndihmojnë në ndalimin e virusit, forcuar rezervat strategjike kombëtare për çdo sfidë.

Administrata Trump shpërndau mbi 12 miliardë dollarë nga Fondi i Ndihmës së Sigurisë

Për t’i ardhur në ndihmë shërbimit shëndetsor amerikanë, u bënë pagesa për 395 spitale në të gjithë vendin.

Presidenti Trump, ka ndërmarrë hapa për të mbrojtur të moshuarit amerikanë dhe më së shumti administrata ngriti standardet e mbrotjes nga sëmundjet infektive në shtëpitë e pleqve dhe furnizimet me ndihma kritike vazhdojnë të shpërndahen tek të moshuarit në SHBA.HHS njoftoi gati 1 miliard dollarë grante, për të ndihmuar të moshuarit, duke siguruar shërbimet e nevojshme.

Sërisht USDA punoi për të shpërndarë 1 milion vakte (ushqim) në javë për fëmijët rurale jashtë shkollës.

Departamenti i Shtetit i kryesuar nga Sekretari i Shtetit Mike Pompei, solli në shtëpi më shumë se 50,000 amerikanë të bllokuar jashtë shtetit si rezultat i kufizimeve të udhëtimit të koronavirusit, në një kohë që shumë shtete të botës nuk kanë mundur të bëjnë një gjë të tillë.

Presidenti Trump, urdhëroi Departamentin e Energjisë të blinte naftë për rezervën strategjike të naftës.

Zyra e Shkencës dhe Teknologjisë e Shtëpisë së Bardhë, njoftoi një konsorcium publik-privat, për të avancuar hulumtimin e koronavirusit dhe për të siguruar hyrje në teknologjinë informatike për studiuesit.

SHBA largohet Organizata Botërore e Shëndetësisë

Vazhdimisht, administrata Trump, mori masa të rëndësishme për të siguruar kufirin dhe për të mbajtur SHBA-në e sigurtë.Ai lëshoi shpejt një njoftim udhëtimi për Kinën dhe rriti kontrollimin e aeroportit, para se të kishte ndonjë rast të koronavirusit në ShBA.

Kështu Trump, siguroi kufirin dhe lëshoi kufizime kritike të udhëtimit, të cilat ngadalësuan përhapjen, ku njoftoi se SHBA po vendos një pauzë 60 ditore për imigracionin në mënyrë që punëtorët amerikanë të mbrohen.

Kështu 2 miliard dollarë janë investuar në qendrat shëndetësore të komunitetit si dhe Presidenti Trump dorëzoi 1 miliard dollarë në Kolegjet dhe Universitetet e komunitetit afrikano amerikanë, institucionet hispanike, që shërbejnë dhe pakica të tjera që shërbejnë në institucionet e ndikuara nga koronavirusi.

Një fakt pozitiv historik ëshë, se Presidenti Trump njoftoi se SHBA do të tërhiqej nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, duke i kritikuar ata si përgjegjës për keqmenaxhimin e koronavirusit dhe Presidenti me Task Forcën e Koronavirusit në Shtëpinë, lëshuan udhëzime përkatëse për të mbrojtur amerkanët nga sëmundja pandemike.

Filed Under: Analiza Tagged With: Arsyet pse shqiptaro amerikanët, Klajd Kapinova, rivotojnë, Trump

PRESIDENTI TRUMP DHE SUSAN BROWNELL ANTHONY

August 28, 2020 by dgreca

Presidenti Trump dha një falje presidenciale për Susan Brownell Anthony në 100-vjetorin e vuajtjeve të grave për të drejtë vote–

“Ajo nuk u fal kurrë. Pse zgjati kaq shumë? Kjo është ajo që ka të bëjë gjithçka këtu për një votim të sinqertë.” – President Donald J. Trump

“Ne u kemi borxh atyre grave, një borxh mirënjohjeje, dhe të gjithë duhet të kujtojmë se çfarë detyre e shenjtë është të hedhësh një votim. Votimi sot përcakton rrugën që do të marrë bashkësia dhe kombi ynë nesër. Ne duhet të zgjedhim me mençuri.” – Linda App 

Nga Klajd Kapinova/

Presidenti Donald J. Trump, nënshkroi një shpallje që njeh 100-vjetorin e ratifikimit të Amandamentit të 19-të, në dhomën e kaltër të Shtëpisë së Bardhë, në Washington D.C.

Duke shoqëruar 100-vjetor e votimit të grave, Presidenti Trump të martën më 25 gusht 2020, fali pas vdekjes, aktivisten e shquar amerikane Susan B. Anthony, në lidhje me arrestimin e saj për votimin e rreth 148 vjet më parë.

Presidenti Trump u shoqërua nga disa të ftuar, përfshirë Marjorie Dannenfesler, presidente e rrjetit kundër abortit “Susan B. Anthony List”, një avokate konservatore e hershme, e cila më parë përfaqësonte Shoqatën Kombëtare të Armëve të SHBA-së.

Kush ishte Susan B. Anthony?

Susan B. Anthony (1820-1906), ishte një reformatore shoqërore amerikane dhe aktiviste për të drejtat e grave, që luajti një rol kryesor në lëvizjen e votave të grave. 

Susan Anthony lindi më 15 shkurt të vitit 1820, në Daniel Anthony dhe Lucy Read në Adams, Massachusetts, e dyta nga shtatë fëmijët. Ajo u quajt Susan, për nder të gjyshen së saj nënë Susanah, dhe për nder të motrën së babait të saj Susan. 

Në rininë e saj, ajo dhe motrat e saj iu përgjigjën një mani të madhe për inicialet e mesme, duke shtuar inicialet e mesme në emrat e tyre. Anthony përdori “B.” si fillestare e saj e mesme, sepse tezja e saj me emrin hallë Susan ishte martuar me një burrë të quajtur Brownell. 

Familja e saj ndau një pasion për reformën sociale. Vëllezërit e saj Daniel dhe Merritt u transferuan në Kansas për të mbështetur lëvizjen kundër skllavërisë atje. Merritt luftoi me John Brown kundër forcave pro-skllavopronare, gjatë krizës së Bleeding Kansas. 

Daniel përfundimisht zotëronte një gazetë dhe u bë kryetar i Leavenëorth. Motra e Anthony Mary, me të cilën ndau një shtëpi në vitet e mëvonshme, u bë drejtore e shkollës publike në Rochester, dhe një aktiviste e të drejtave të një gruaje. 

Babai i saj vazhdoi të ndiqte mbledhjet e Kuaker dhe u bë edhe më radikal në besimet e tij. Nëna e Anthony ishte një metodiste dhe ndihmoi në rritjen e fëmijëve të tyre në një version më tolerant të traditës fetare të burrit të saj. 

Babai i tyre i inkurajoi ata të gjithë, vajza, si dhe djem, të jenë të pavarur, duke u mësuar atyre parime të biznesit dhe duke u dhënë atyre përgjegjësi në një moshë të re. 

Kur Anthony ishte gjashtë vjeç, familja e saj u transferua në Battenville, New York, ku babai i saj menaxhoi një mulli të madh pambuku. Më parë ai kishte operuar fabrikën e tij të vogël të pambukut.

Kur ishte shtatëmbëdhjetë vjeç, Anthony u dërgua në një shkollë të konviktit Kuaker në Filadelfia, ku duroi në mënyrë të palumtur atmosferën e saj të rëndë. 

Kur ekonomia familjare u shkatërrua, ata u detyruan të shesin gjithçka që kishin në një ankand, por ata u shpëtuan nga xhaxhai i nënës, i cili bleu shumica e sendeve të tyre dhe ia riktheu familjes. 

Për të ndihmuar familjen e saj financiare, Anthony u largua nga shtëpia për të dhënë mësime në një shkollë të konviktit Quaker. 

Në vitin 1845, familja u transferua në një fermë në periferi të Rochester, New York, blerë pjesërisht me trashëgiminë e nënës së Anthony. 

Atje u shoqëruan me një grup reformatorësh socialë Kuaker, të cilët ishin larguar nga asambleja e tyre për shkak të kufizimeve që vendosi në aktivitetet e reformës, dhe që në 1848 formuan një organizatë të re të quajtur Miqtë e Kongregacionit. 

Fermat e Susan, shpejt u bënë vendi i mbledhur pasditen e së dielës për aktivistët lokalë, përfshirë Frederick Douglass, një ish skllav dhe një abuzionist i shquar që u bë shoku i përjetshëm i Anthony. 

Ajo lindi në një familje të përkushtuar për barazi sociale, ajo mblodhi peticione kundër skllavërisë në moshën 17 vjeç. Në 1856, ajo u bë agjentja e shtetit të New York për Shoqërinë Amerikane anntiskllavëri.

Në vitin 1851, ajo u takua me Elizabeth Cady Stanton, e cila u bë shoqja dhe bashkëpunëtorja e saj e përjetshme, në aktivitetet e reformës sociale, kryesisht në fushën e të drejtave të grave. 

Në vitin 1852, ata themeluan Shoqatën e Temperaturave Shtetërore të Grave të New York-ut pasi Anthony u ndalua të fliste në një konferencë të temperamentit, sepse ajo ishte femër. 

Në vitin 1863, ata themeluan Lidhjen Kombëtare të Besnikëve të Grave, e cila kreu peticionin më të madh në historinë e ShBA-së deri në atë kohë, duke mbledhur gati 400,000 nënshkrime në mbështetje të heqjes së skllavërisë. 

Më 1866, ata inicuan Shoqatën Amerikane për të Drejtat e Barabarta, e cila bëri fushatë për të drejtat e barabarta si për gratë ashtu edhe për afrikano-amerikanët.

Në vitin 1868, ata filluan të botojnë një gazetë për të drejtat e grave të quajtur Revolucioni. Po ashtu në 1869, ata themeluan Shoqatën Kombëtare të Suffrage Ëoman, si pjesë e një ndarje në lëvizjen e grave. 

Në vitin 1890, ndarja u shërua zyrtarisht kur organizata e tyre u bashkua me Shoqatën e Rivendosjes së Grave Votuese Amerikane, për të formuar Shoqatën Kombëtare të Suffrage Grave Amerikane, me Anthony si forcën e saj kryesore. 

Në vitin 1876, Anthony dhe Stanton filluan të punojnë me Matilda Joslyn Gage për atë që përfundimisht u shndërrua në Historinë me gjashtë vëllime të Shfrytëzimit të Grave.

Interesat e Anthony dhe Stanton ndryshuan disi në vitet e mëvonshme, por të dy mbetën miq të ngushtë.

Në vitin 1872, Anthony u arrestua për votimin në qytetin e saj të lindjes Rochester, New York dhe u dënua në një gjykim të publikuar gjerësisht. 

Megjithëse ajo nuk pranoi të paguante gjobën, autoritetet nuk pranuan të ndërmarrin veprime të mëtejshme. 

Sërisht në vitin 1878, Anthony dhe Stanton organizuan që Kongresi të paraqitej me një amandament që u jep grave të drejtën e votës. Paraqitur nga senatori Aaron A. Sargent (Republikan, California), ajo më vonë u bë e njohur në mënyrë si Ndryshimi i Susan B. Anthony. 

Më në fund u ratifikua si Amandamenti i 19-të i Kushtetutës së ShBA-së në vitin 1920.

Anthony udhëtoi gjerësisht në mbështetje të votimit të grave, duke mbajtur deri 75 deri në 100 fjalime në vit dhe duke punuar në shumë fushata shtetërore. 

Ajo ka punuar ndërkombëtarisht për të drejtat e grave, duke luajtur një rol kryesor në krijimin e Këshillit Ndërkombëtar të Grave, i cili është akoma aktiv. 

Ajo gjithashtu ndihmoi për të sjellë në Kongresin Botëror të Grave Përfaqësuese në Ekspozitën Kolumbiane të Botës në agoikago në 1893.

Kur filloi fushatën për të drejtat e grave, Anthony u tall me ashpër dhe u akuzua se po përpiqej të shkatërronte institucionin e martesës. Perceptimi publik për të ndryshoi rrënjësisht gjatë jetës së saj. 

Ditëlindja e 80-të e saj u festua në Shtëpinë e Bardhë, me ftesë të Presidentit Ëilliam McKinley. 

Ajo u bë qytetarja e parë femër, që u përshkrua në monedhën e SHBA, kur portreti i saj u shfaq në monedhën e dollarit 1979.

Gratë amerikane në epokën përparimtare

Susan Brownell Anthony konsiderohet gjerësisht një drejtuese e lëvizjes për të drejtat e grave në ShBA.

Republikanja Anthony, është më e njohur për rolin e saj në lëvizjen për të siguruar të drejtat e votës për gratë, por ajo gjithashtu ishte një pionere e fortë kundër skllavërisë dhe të drejtave të votimit.

Më 1 nëntori të vitit 1872, Susan e shoqëruar nga tre motrat e saj, u fut në një dyqan rrobash në Rochester, New York, dhe pyeti nëse ajo ishte në vendin e duhur për t’u regjistruar për të votuar. 

Asokohe dyqani u shndërruar në një zyrë regjistrimi, për zgjedhjet e pritshme midis Ulysses Grant dhe Horace Greely u menaxhua, fjalë për fjalë, nga zyrtarët e zgjedhjeve Beverly Jones, Edwin Marsh dhe William Hall.

Në dëshminë e saj, në gjyqin dy ditor të Susan B. Anthony citoi fragmentin vetëm gjashtë vjet më parë të Amandamentit të 14-të të Kushtetutës, i cili, thotë se “të gjithë personat e lindur ose natyralizuar në Shtetet e Bashkuara ishin shtetas amerikanë, dhe për këtë arsye lejohen të votojnë.” 

“Susan Brownell Anthony dëshironte të dinte nëse nën atë ishte një qytetare dhe kishte të drejtë të votonte.” kujtoi Beverly Jones.

Pas ratifikimit të amendamentit të 14-të, Susan B. Anthony dhe motrat e saj ishin midis 15 grave që votuan në 5 nëntor 1872, duke pretenduar se shteti i New York nuk mund të “zvogëlojë privilegjet ose imunitetet e qytetarëve“. 

Rreth 50 gra të tjera u përpoqën të votojnë në zonën e Rochester, por u larguan. Në gjyqin e saj dy-ditor në qershor 1873, Anthony u dënua të paguante një gjobë prej 100 dollarë dhe shpenzimet gjyqësore.

Duke përdorur prerjet e lajmeve dhe burime të tjera, Susan B. Anthony mbante shënime të kujdesshme nga viti 1868 deri në 1872 të përpjekjeve të grave për të votuar, pas ratifikimit të amandamenteve të 14 dhe 15. Të dhënat e saj tregojnë se të paktën 858 gra të New Jersey votuan ose u përpoqën të votojnë në NJ pas ratifikimit të ndryshimeve.

Në një pjesë të dëshmisë së tij nga gjyqi i vitit 1872 ndaj Susan B. Anthony, zyrtari i zgjedhjeve Beverly Jones kujton takimin e tij me Anthony pasi ajo u shfaq në një qendër të regjistrimit të votuesve dhe këmbënguli të regjistrohej edhe pse ishte e paligjshme për gratë që ta bënin atë asokohe.

Kështu 14 gra, përfshirë Anthony, u regjistruan me sukses atë ditë, por kur ajo u paraqit në kabinën e votimit katër ditë më vonë për të hedhur votën e saj, ajo u arrestua, u gjykua, u dënua e u shpall fajtore, për votime të paligjshme. Një gjykatëse gjobiti Anthony dhe e pyeti nëse ajo kishte diçka për t’i thënë gjykatës.

Sot, SHBA feston 100-vjetorin e Amandamentit të 19-të në Kushtetutën e ShBA-së (ratifikuar me 18 gusht 1920). 

Sikurse dihet, ndryshimi i 19-të nuk përmend drejtpërdrejt gratë. Në tekst thuhet: 

E drejta e qytetarëve të Shteteve të Bashkuara për të votuar nuk do të mohohet ose shkurtohet nga Shtetet e Bashkuara ose nga ndonjë shtet për shkak të seksit.

Kongresi, do të ketë fuqi të zbatojë këtë artikull me legjislacionin e duhur.

Në fakt, Kushtetuta është një dokument aspak gjinor. (Siç vëren nga Udhëzuesi i Trashëgimisë për Kushtetutën, fjala mashkull nuk u paraqit as në Kushtetutë, deri sa ratifikimi i katërmbëdhjetë u ratifikua në 1868.) 

Edhe para amandamentimit asgjë në Kushtetutën fillestare nuk i ndaloi gratë drejtpërdrejt të votojnë.

Gratë, që ishin të pamartuara u lejuan të votojnë në New Jersey nga viti 1797 deri në 1807. Por nuk ishte deri në 1869, kur territori i Wyoming u bë qeveria e parë territoriale që lejoi gratë të votojnë. 

Po ashtu, Wyoming, me marrjen e shtetësisë në 1890 u bë shteti i parë shtet, që mori pjesë në zgjedhjet federale. Deri në kohën kur ndryshimi u ratifikua (1920) gratë gëzonin një të drejtë të pakufizuar në 15 shtete, të drejtës presidenciale në 28 dhe shkallë të ndryshme të votimit vendor edhe pse shumica e të tjerave.

Në 1919 teksti i saktë i projekt-ligjit të tij u miratua nga Kongresi dhe u ratifikua nga tre të katërtat e shteteve në vitin 1920.

Para amandamentimit, gati po aq grupe anti-votimi u shfaqën në të gjithë vendin sikurse edhe grupet e votimit. Shumë gra kundërshtuan votimin nga frika se kjo do të çonte në ndryshime të dëmshme shoqërore dhe do të shkaktonte humbje të statusit dhe privilegjeve për seksin e tyre.

Disa shtete pritën më shumë se 40 vjet për të ratifikuar ndryshimin: Maryland (1941), Virginia (1952), Alabama (1953), Florida (1969, megjithëse nuk ishte e çertifikuar deri në 1973), Georgia (1970), Luiziana (1970), Karolina e Veriut (1971), dhe Mississippi (1984).

Sot, 26 gushti 2020, është 100-vjetori i kur qeveria federale çertifikoi shtetet në ratifikimin e amandamentit të 19-të, që lidhet me të drejtat e votës për gratë.

Ndryshimi federal mandaton “E drejta e qytetarëve të Shteteve të Bashkuara për të votuar nuk do të mohohet ose shkurtohet nga Shtetet e Bashkuara ose nga ndonjë shtet për shkak të seksit.” 

Përvjetori ka nxitur nisma dixhitale, monumente të reja dhe konsorciume bashkëpunuese. Ai gjithashtu ka qenë rasti për bursa të reja dhe biseda të larmishme, që komplikojnë trashëgiminë e lëvizjes së votimit dhe demonstrojnë fitoren e rëndësishme por të pjesshme të ndryshimit.

Në Muzeun e shtetit të New York-ut, ndodhen e ekspozuar histori të aktivizmit politik të grave në shumë mënyra dhe shumëllojshmëri. Ekspozita “Përtej Votimit”, përkujtoi përvjetorin e votimit të shtetit të New York në vitin 1917. 

Përmes këtyre ekspozitave, planeve mësimore dhe programeve të kaluara, shpesh lindin tema të reja në lidhje me votimin e grave.

Lëvizja e votimit dhe ndryshimi i 19-të diskriminojnë shumë gra me ngjyra. Në New York, lëvizja e votimit tërhoqi një gamë të larmishme të grave, duke përfshirë Sarah J.S. Garnet, i cili themeloi Lidhjen e Barabartë të Votimit në Kings County në fund të viteve 1880 dhe organizoi për votim, përmes Shoqatës Kombëtare të Grave me ngjyrë, dhe Mabel Lee, i cili, drejtoi një kontigjent të grave kineze dhe kineze amerikane, në një paradë të votimit poshtë Fifth Avenue në vitin 1917. 

Gratë vendase të Amerikës dhe gratë amerikane aziatike nuk u lejuan të votojnë për shkak të ligjeve të tjera të shtetësisë federale: Gratë vendase deri në vitin 1924 dhe disa gra aziatike deri në vitin 1920.

Votimi, është një ndër shumë mjetet thelbësore në kutinë e veglave të aktivizmit. Gratë shpesh kanë kërkuar ndryshime, përmes votimit ose kandidimit për në zyrë, por ata gjithashtu kanë punuar prapa skenave në qeveri dhe kanë nxitur ndryshime përmes aktivizmit thelbësorë.

Ky ishte rasti në vitin 1920, pesëdhjetë vjet më vonë në mes të kërkesave të lëvizjes çlirimtare të grave dhe në vitin 2020, me zgjedhjet e ardhshme sot.

Sot, muzetë në të gjithë Washington D,C., nderojnë 100-vjetorin e miratimit të pikës së ndryshimit të 19-të, i cili, u dha grave të drejtën e votës.

Një moment i madh në lëvizjen e votimit të grave, ndodhi pikërisht në Ëashington D,C., kur u zhvillua Procesi i Votimit të Grave në 1913. 

Mijëra vetë u bashkuan në protestë për të marshuar për të drejtën e votës, duke përfshirë folës si Helen Keller, si dhe studentë meshkuj dhe femra afrikano amerikanë nga Universiteti Howard.

Marshimi ndërtoi vrullin që përfundimisht do të kulmonte në fitimin e grave të drejtës për të votuar.

Këtë vit, muzetë dhe institucionet e shumta të D.C., po festojnë 100-vjetorin e miratimit të 19-të Amandamentit nga Kongresi më 4 qershor të vitit 1919, i cili, u dha grave të drejtën e votës në Shtetet e Bashkuara për herë të parë. 

Megjithëse nuk u ratifikua deri në 18 gusht 1920 dhe grave të Afrikës Amerikane iu mohuan të drejtat e votimit në shumë shtete Jugore deri në vitin 1965.

Si qendër e demokracisë, kryeqyteti i vendit luajti një rol të madh në ndihmën për të çuar përpara liritë e grave atëherë, dhe ajo vazhdon të shërbejë si vendi, ku, qytetarët mund të ushtrojnë lirinë e tyre të fjalës sot.

Shërbimi i Parkut Kombëtar zhvillon turne në Monumentin Kombëtar të Barazisë së Grave Belmont-Paul, një shtëpi historike 200-vjeçare në Capitol Hill, që ka qenë në qendër të luftës për të drejtat e grave qysh kur Partia e Gruas Kombëtare u bë pronar në vitin 1929. 

Ndër terrenin më të shenjtë në demokracinë amerikane është edhe një treshe me gra të mëdha që bënë revolucion në procesin e të drejtave të votimit.

Ky monument 14,000 paund pavdekson Elizabeth Cady Stanton, një nga gratë e para, që kërkoi të drejtën e votës, Susan B. Anthony, e cila propozoi Amandamentin 19-të, që do të kalonte pas vdekjes së saj, dhe Lucretia Mott, një predikuese Kuaker që luftoi për barazinë e grave në vitet 1800. 

Partia e Gruas Kombëtare, prezantoi monumentin si një dhuratë për Capitol Hill, e cila u pranua e u zbulua gjatë ditëlindjes së 101-të të Susan B. Anthony. 

Muzeu Kombëtar i Historisë Amerikane, përmban ekspozitën e shkëlqyeshme të besimit, përmban shaminë e kuqe të Susan B. Anthony, butonat e votimit, tryezën në të cilën Elizabeth Stanton hartoi Deklaratën e Ndjeshmërisë për Senekën e famshme Falls Convention dhe një vagon votash për gratë.

Kjo ekspozitë prej 3000 metrash katrorë në Galerinë Laërence F. O’Brien në Arkivin Kombëtar përdor më shumë se 90 artikuj, përfshirë regjistrime, objekte dhe fotografi, për të treguar historinë komplekse të votimit të ndryshme në sigurimin e të drejtave të grave për të votuar. 

Ekspozita që mund të shihet falas, gjithashtu shkon përtej vitit 1920, për të treguar luftën e pamëshirshme që ndodhi në të gjithë historinë e SHBA për të fituar të drejtat e votimit për të gjitha gratë. Edhe pse muzeu aktualisht është i mbyllur (për arsye Covid-19), ekspozita është falas në internet, sikurse në faqen e internetit të Bibliotekës së Kongresit Amerikan.

Ekspozita ka koleksionet e Susan B. Anthony, Elizabeth Cady Stanton, Lucy Stone, Mary Church Terrell dhe votuesit e tjerë me fjalët e tyre. Fotografitë historike, pamjet filmike dhe dorëshkrimet e rralla do t’i transportojnë vizitorët përsëri në kohë pasi gratë zunë vendin e tyre në sheshin publik. 

Gratë republikane nderojnë 100-vjetorin e ratifikimit të 19-të të votimit

Klubi i Kombeve të Bashkuara të Komonuelthit të Grave (CRWC) u takua shkurtimisht me maska dhe distancë sociale (për arsye të Covid-19), për të përkujtuar 100-vjetorin e ratifikimit të Amandamentit të 19-të, duke i dhënë grave të drejtën e votës në gusht të vitit 1920.

Anëtarët dhe të ftuarit morën kthesat, duke lexuar informacione biografike ndërsa treguan fotografi të disa prej figurave të njohura nga dekadat e udhëheqjes së lëvizjes së grave të votimit, që filluan në fillim të viteve 1800 deri në ratifikimin në vitin 1920. 

Programi nxori në pah përpjekjet për koordinim midis lëvizjet për votime, klubet e partisë republikane të njerëzve me ngjyrë të Partisë Republikane të shekullit XX, protestat e “Silent Sentinel” në Washington, DC dhe “Nata e Terrorit” etj. Udhëheqësit e përmendur përfshinë: Sojourner Truth, Harriett Tubman, Susan B. Anthony, Elizabeth Cady Stanton, Lucy Burns dhe Alice Paul.

Elizabeth Cady Stanton, Susan B. Anthony dhe Lucretia Mott

Ky monument portreti në grup për pionierët e lëvizjes së votës së grave, e cila fitoi gratë të drejtën e votës në vitin 1920, u skalit nga një bllok prej 8 tonësh mermeri në Carrara, Itali. Monumenti përmban bustet e portreteve të tre liderëve të lëvizjes: Elizabeth Cady Stanton, Susan B. Anthony dhe Lucretia Mott.

Miliona gra amerikane iu dha e drejta e votës me ratifikimin e Amandamentit të 19-të në vitin 1920, i cili shënoi përvjetorin e tij në vitin 2020. 

Por më shumë se një shekull më parë, gratë votuan ligjërisht në New Jersey nga 1776-1807. 

Në një ekspozitë të re, Muzeu i Revolucionit Amerikan, ka eksploruar historinë pak të njohur të votuesve të para lëvizjes së grave në vend dhe shqyrton sesi dhe pse u hoq kjo e drejtë në vitin 1807. 

Gratë kurajoze heroina për lirinë e votës

Në vitin 1920, Asambleja e Përgjithshme e Virginia, nuk pranoi të ratifikojë Amendamentin e 19-të të Kushtetutës së ShBA-së, për t’i dhënë grave të drejtën e votës. 

Gratë krijuan dy organizata mbarëkombëtare për të fituar të drejtën e votës. Votuesit e Virxhinisë ishin një grup i shquar i grave të talentuara dhe të përkushtuara, që pothuajse të gjitha janë harruar. 

Ata marshuan në parada, u mblodhën në kryeqytetin shtetëror, folën për turmat në qoshet e rrugës, stendat e stafit në panaire të shtetit dhe të qarqeve, lobuan ligjvënësit dhe kongresmenët, përzgjodhën Shtëpinë e Bardhë dhe madje shkuan në burg. 

Në 100-vjetorin e votimit të grave, këto gra të shquara njihen më në fund për arritjet dhe kontributet e tyre të rëndësishme.

Me rastin e 100-vjetorit të ratifikimit të amandamentit të 19-të të Kushtetutës së SHBA (dhënia e grave për të drejtën e votës), dhe 55-vjetori i Aktit për të Drejtat e Votimit të vitit 1965 (zbatimi i të drejtave të votimit për pakicat racore).

10,000 gra votuan në New Jersey midis 1790 dhe 1807

Në kohën e ratifikimit të Kushtetutës së Sh.B.A-së dhe krijimit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në 1789, votimi ishte i kufizuar për mbajtësit e pasurive mashkullore pa borxhe, ose pronarë të lirë. 

Përfaqësimi në Kongres u përcaktua duke numëruar të gjithë qytetarët e lindur dhe natyralizuar natyralë dhe 60 përqind të popullsisë skllavëruar afrikano amerikane në shtetet me skllavëri.

Në Kushtetutën e tij të vitit 1776, New Jersey u dha të drejtën e votës për “banorët e lirë të Shtetit”, të cilët ishin mbi moshën madhore (mosha 21 vjeç), kishin më shumë se 50 pasuri dhe kishin jetuar në New Jersey për më shumë se gjashtë muaj New Jersey ishte unik në lejimin e grave që plotësonin këto kritere për të votuar. Dymbëdhjetë shtetet e tjera origjinale kishin të gjitha kushtetutat, që thoshin se votuesit duhej të ishin meshkuj.

Klauzola e votimit në New Jersey zbatohej kryesisht për gratë beqare, sepse një grua e martuar humbi identitetin e saj juridik si rezultat i fshehtësisë dhe prandaj nuk lejohej të zotëronte pronë. 

Votuesit e lirë me ngjyrë, të cilët posedonin mjaft pronë mund të votonin gjithashtu. Në rikthimin e humbur të terrenit, Margaret Crocco raportoi se rreth 10,000 gra votuan në New Jersey midis 1790 dhe 1807.

Fushata e gjatë për votimin e grave

Fushata 72-vjeçare për votimin e grave filloi zyrtarisht në 1848 në Seneca Falls, New York. Konventa e Seneca Falls miratoi Deklaratën e Ndjesive, duke e modeluar atë pas Deklaratës së Pavarësisë. 

Të paktën 858 gra të New Jersey votuan ose u përpoqën të votojnë në New Jersey pas ratifikimit të ndryshimeve të 14 dhe 15.

Gjuha e amandamenteve të 14 dhe 15 fuqizoi shumë gra të testojnë të drejtën e tyre të votës. Ndryshimi i 14-të thotë:

“Të gjithë personat e lindur ose natyralizuar në Shtetet e Bashkuara, dhe janë subjekt i juridiksionit të tyre, janë shtetas të Shteteve të Bashkuara dhe të shtetit ku ata banojnë. Asnjë shtet nuk do të krijojë ose zbatojë ndonjë ligj që do të zvogëlojë privilegjet ose imunitetet e qytetarëve të Shteteve të Bashkuara; as ndonjë shtet nuk do të privojë ndonjë person nga jeta, liria ose prona, pa një proces të rregullt ligjor; as t’i mohojë ndonjë personi në juridiksionin e tij mbrojtjen e barabartë të ligjeve.”

Literatura:

  • Bacon, Margaret Hope (1986). Mothers of Feminism: The Story of Quaker Women in America. San Francisco: Harper & Row. ISBN 0-06-250043-0
  • Baker, Jean H. Sisters: The Lives of America’s Suffragists (2006) pp 55–92
  • Barry, Kathleen (1988). Susan B. Anthony: A Biography of a Singular Feminist. New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-36549-6.
  • Cullen-DuPont, Kathryn (2000). The Encyclopedia of Women’s History in America, second edition. New York: Facts on File. ISBN 0-8160-4100-8.
  • Debs, Eugene V. “Susan B. Anthony: Pioneer of Freedom,” Pearson’s Magazine, vol. 38, no. 1 (July 1917), pp. 5–7.
  • DuBois, Ellen Carol (1978). Feminism and Suffrage: The Emergence of an Independent Women’s Movement in America, 1848–1869. Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 0-8014-8641-6.
  • Dudden, Faye E (2011). Fighting Chance: The Struggle over Woman Suffrage and Black Suffrage in Reconstruction America. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-977263-6.
  • Flexner, Eleanor (1959). Century of Struggle. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0674106536.
  • Gordon, Ann D. “Susan B. Anthony” American National Biography (2000) Online
  • Gordon, Ann D. (2005). “The Trial of Susan B. Anthony” (PDF). Federal Judicial Center. Retrieved January 25, 2018.
  • Griffith, Elisabeth (1984). In Her Own Right: The Life of Elizabeth Cady Stanton. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-503440-6

Filed Under: Analiza Tagged With: DHE SUSAN B.ANTHONY, Klajd Kapinova, Trump

NGA MACRON-I TEK BORISI (DUKE KALUAR NGA TRUMP-I): DREJTUESIT E FSHIKUR NGA VIRUSI

March 14, 2020 by dgreca

Filed Under: Politike Tagged With: Eugjen Merlika, Macroni, Trump, virusi

TË VËRTETAT E PAPËLQYERA TË BE NË ERËN E RE TRUMP

February 21, 2020 by dgreca

Ndonjëherë disa lloj episodesh të vogla janë si një shqyerje  në rrjetën që zbulon se në çfarë gjëndjeje ndodhet sot Evropa dhe, brënda saj, Italia. Kush ndalet të vështrojë nëpërmjet asaj të çare do të shihte një fushë të gjërë dhe një skuadër – e jona – që ngulmon të luajë voliboll, ndërsa tashmë të tjerat, të pjesës tjetër të botës, po na përballojnë në një ndeshje madhështore regbije. Rrethanat janë të tilla që mediat ndërkombëtare i regjistrojnë në mënyrë të shpejtë, të palidhura ndërmjet tyre. Në Washington sapo u pushua nga puna një burrë që kishte qënë përcaktues në qëndresën financiare t’Evropës, edhe se shumë  njerëz nuk i a kanë dëgjuar kurrë emrin. Në të njëjtat ditë spanjoli Josef Borrel, nënkryetar i Komisionit, u shtrëngua të kërkojë ndjesë pse kishte thënë një të vërtetë të pahijshme mbi ndryshimin e klimës. Burri i pushuar në Washington  quhet David Lipton, ka një doktoratë ekonomie të Harvardit, ka punuar në administratat e Bil Clinton-it dhe Barak Obamës e, prej nëntë vitesh, ishte numuri dy i Fondit monetar ndërkombëtar. Në fakt për periudha të gjata ka mbarështuar gjithë organizatën.

            Lipton-i është vetë mishërimi i uashingtonasit ndërkombëtarist, i bindur që roli i saj në botë e detyron Amerikën të mbështesë miq dhe aleatë mbi bazën e vlerave, rregullave dhe institucioneve të përbashkëta. Në përfytyresën e tij Amerika është “qyteti që ndriçon përmbi kodër” – në citimin ungjillor të përsëritur nga John Fitzerald Kennedy, Ronald Reagan e Obama – frymëzim për pjesën tjetër të botës. Javën që shkoi Liptoni u përzu nga drejtoresha e përgjithëshme e Fondit, bullgarja Kristalina Georgieva. Arsyeja e pashpjeguar kurrë është se Shtëpia e Bardhë e Donald Trump-it ka ushtruar shumë trysni: “Është e vështirë të besohet se çfarëdo lloj organizimi i dobishëm për FMN, do të kërkonte daljen e David Lipton-it – ka komentuar ish kryetari ekonomist i Fondit, Olivier Blanchard – . Ikja e tij është një goditje e rëndë për institucionin”.

                Nga ana tjetër ky ishte objektivi: ai funksionar ishte caktuar nga një Vend, presidenti i të cilit nuk ka më asnjë interes për “qytetin që ndriçon përmbi kodër”. E ndërpreton leverdinë e vet në mënyrë tjetër. Për Trump-in Amerika  nuk është më as një model dhe as një garant për Evropën, dhe Evropa është një bashkësi fuqish të vogla që kanë si synim të nxjerrin përfitime në mënyrë të pandershme nga Amerika. Kjo e fundit është viktima – jo drejtuesja – e rendit ndërkombëtar që ajo vetë kishte krijuar dhjetëvjeçarë më parë. Heqja nga puna e Lipton-it është vetëm një tullë më shumë që Trump-i thërmon në sistemin e shumanshëm. Natyrisht, jo i pari: ka katandisur në paralizë Organizatën botërore të tregtisë, ka shpërthyer luftëra ekonomike të dyanëshme, ka nxjerrë Shtetet e Bashkuara nga marrëveshjet e Parisit mbi klimën. Tani synon të tkurrë edhe rolin e FMN në rast të krizave të reja.

            Edhe shemëria trumpiane kundrejt Kinës së Xi  Jinping-ut e përjashton në fakt Evropën, sepse nuk bazohet mbi vlerat apo ideologjitë – bota e lirë kundër mbifuqisë autoritare – por është një përballim i thjeshtë pushtetesh mes dy udhëheqësve njëlloj kombëtaristë. Nga ana tjetër ky rend gjërash nuk do të ndryshojë rrënjësisht edhe nëse Trump-i në nëndor nuk do të rizgjidhet: deri edhe kandidati demokrat më i lidhur me botën e djeshme, ish nënpresidenti Joe Biden, bën me dije se nuk do t’i rikthejë taksat e njëanshme kundër Pekinit në ata nivele të ulta të kohës kur në Shtëpinë e Bardhë ishin Obama dhe ai vetë.

            Kjo nuk është më “bota e sheshtë” e librit të Thomas Friedman të 2005. Ndërpreja relative e tanishme e taksave nga ana e Shtëpisë së Bardhë po i jep pak frymëmarrje Evropës, asgjë më shumë: kjo mbetet një botë mbas liberale, plot pengesa të reja shkëmbimeve dhe logjikash të lashta fuqish. Nuk është më as koha e klintonianes “it’s the economy, stupid”, sepse për politikën nuk vlen më vetëm rritja, përkundrazi. Ndërmjet votuesve të Brexit shpallja e vetvetsisë  vjen më parë se leverdia materiale, e deri dhe Amerika ushtron kundër aleatëve fuqinë e vet tregtare – hyrjen tek dollari, ose tek tregu – si leva për t’i përthyer politikisht. Kush bën tregëti me Iranin është jashtë Wall Street-it. Kush blen rrjeta telekomunikacionesh nga kinezët rrezikon taksa kundër makinave.

            Në pamje të parë kjo botë nuk është m’e mirë se ajo e djeshmja, por sot është ajo në të cilën banojmë e në të Evropa duket si një e mbijetuar. Arkitektura e saj ishte vizatuar në mënyrë të tillë për t’a bërë të kishte mirëqënien në një sistem të globalizuar të mbajtur nga organet e shumanëshme, ku normat e ekonomisë vlenin për të gjithë e mbeteshin të ndara nga lufta mes fuqive në sajë të miratimit të elitave ndërkombëtare. Mund të kemi mall për atë botë, ose jo, por ajo nuk është më. E megjithatë Evropa ishte ndërtuar për të jetuar brënda saj. 

            Nuk ka sintomë më mizore se sa e ashtuquajtura “gafë” e Borrellit. Pak ditë më parë përfaqësuesi i lartë i politikës së jashtëme të Brukselit, duke kujtuar caqet e ungjillizimit mjedisor t’Evropës në botë, tha : “ Do të më pëlqente të dinja nëse të rinjtë, që manifestojnë nëpër rrugët e Berlinit, duke kërkuar masa kundër ndryshimit klimaterik, a  janë të vetëdijshëm për kostot. Nëse kuptojnë se duhet të pakësojnë nivelin e tyre të jetesës për të shpërblyer minatorët polakë  të qymyrit që mbeten pa punë.”Borrell ka lënë të kuptohet se Evropa ka për të përballuar zgjedhje të vështira, nëse don të marrë rolin drejtues në botën që kërkon sot. Ka thënë se politika dhe fuqia nuk arrihen kurrë falas. Hapu o qiell: Komisioni evropian  zyrtarisht u shkëput dhe spanjoli u detyrua të kërkojë ndjesë se kishte folur për atë që quhet “sindroma Greta”; kishte guxuar të thotë një të vërtetë të papëlqyer në një Evropë të mësuar të jetojë e mbrojtur. Por një sistem që nuk duron të vërtetën është një sistem politik i dobët. Evropa sot nuk mund t’i a lejojë vetes.

*“Corriere della Sera”, 16 shkurt 2020   E përktheu Eugjen Merlika

Filed Under: Politike Tagged With: Eugjen Merlika- Federico Fubini- Corriere della Sera, Trump

Presidenti Trump: Sulmi me dron ishte për të ndaluar një luftë…

January 4, 2020 by dgreca

Mijëra njerëz janë mbledhur në Bagdad më 4 janar, para ceremonisë së varrimit të gjeneralit të vrarë iranian nga sulmet ajrore të kryera nga Shtetet e Bashkuara një ditë më parë, pranë aeroportit të Bagdadit, ngjarje kjo që ka përshkallëzuar situatën në rajon. Ndërkohë, presidenti amerikan, Donald Trump ka mbrojtur vendimin e tij për këtë sulm, duke thënë se kishte për qëllim të ndalte luftën ; dhe jo të niste një të re.

Komandanti i ushtrisë irakiane, u zotua se vendi i tij do të ndëshkojë amerikanët kudo që të jenë. Gjenerali Gholamali Abuhamzeh, komandant i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit në provincën Kerman, tha se ka njohuri për 35 pozicione të ushtrisë amerikane në rajon ;Ngushtica e Hormuzit është pikë qenësore e Perëndimit dhe një numër i madh i luftanijeve amerikane kalojnë andej… caqe vitale amerikane në rajon janë identifikuar nga Irani që një kohë të gjatë… rreth 35 caqe të SHBA-së në rajon dhe gjithashtu në Tel Aviv, citohet të ketë thënë Abuhamzeh.

Shumica nga pjesëmarrësit kanë valëvitur flamurin kombëtarë të Iranit ose flamuj të militantëve teksa organizatorë; përfshirë Forcat Popullore të Mobilizimit të Irakut, zëvendëskomandanti i së cilëve u vra në sulmin ku u vra edhe udhëheqësi i Forcave elite iraniane Quds, Qasem Soleimani ; planifikojnë që të marshojnë nga Zona e Gjelbër e qytetit drejt vendeve të shenjta shiite të Karbala dhe Al-Najaf.Makinat ushtarake bartën kufomat e personave të vrarë. Disa prej qytetarëve brohoritën : Vdekje Amerikës! Kryeministri i Irakut, Adil Abudal-Mahdi ishte në mesin e personave që ju bashkëngjitën marshit.

Ambasadori i Iranit në Kombet e Bashkuara, Majid Takht Ravanchi, ka deklaruar më 3 janar se sulmi në fakt ishte një akt i luftës nga ana e Shteteve të Bashkuara ndaj popullit Iranian ;Natën e kaluar ata nisën luftë me vrasje dhe me akt të terrorit ndaj njërit prej gjeneralëve tanë kryesorë. Pra, çfarë tjetër mund të pritet që Irani të bëjë? Ne nuk do të qëndrojmë të heshtur. Ne duhet dhe do të veprojmë;Ravachi ka thënë për CNN.

Lideri suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei gjithashtu ka paralajmëruar për kundërpërgjigje të ashpër. Nërkaq, një komandant tjetër i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit, Ali Fadavi, deklaroi për televizionin shtetëror iranian se SHBA-ja riktheu masat diplomatike të premten në mëngjes, pas sulmit.

     Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump tha më 3 janar se ai urdhëroi sulmin për të ndalur një luftë ; dhe se sipas tij, gjenerali i vrarë kishte qenë duke organizuar sulme ndaj interesave dhe aleatëve të SHBA-së.

Komentet e Trumpit vijnë pasi mediat raportuan se një sulm i dytë me dron mund të ketë goditur sot në afërsi të kampit Taji, në veri të Bagdadit, duke sugjeruar se ky sulm ka pasur për cak një konvoj me milici të mbështetura nga Irani. Por, zëdhënësi i koalicioni të udhëhequr nga SHBA-ja në Irak, tha se forcat nuk kanë kryer asnjë sulm ajror në afërsi të kampit Taji në ditët e fundit. Edhe ushtria irakiane ka mohuar se një sulm i tillë ka ndodhur.Trump i bëri këto komente në një konferencë për media në Florida, teksa mbështetësit e tij e lavdëruan për vendimin e sulmin, por kritikët ngritën shqetësimit dhe bën thirrje për ulje të tensioneve.Presidenti Trump mbrojti vendimin e tij për vrasjen e Solemanit, duke thënë se ai ndërmori veprime për të ndalur një luftë. Ne ndërmorën veprime për të ndaluar një luftë. Ne nuk morëm veprime për të nisur një luftë. Ne nuk kërkojmë ndryshimin e regjimit në Iran;tha Trump, por shtoi se SHBA-ja dinë vendndodhjen e armiqve të saj dhe se ai është i gatshëm të ndërmarrë çdo veprim që është i nevojshëm; në veçanti lidhur me Iranin.

 Uashingtoni i fajëson milicitë e mbështetura nga Irani për sulme ndaj personelit amerikan dhe irakian, përfshirë edhe sulmin ndaj ambasadës amerikane në Bagdad, që ndodhi më herët gjatë javës.Trump dhe shumë vende perëndimore fajësojnë Iranin për sponsporizimin e grupeve terroriste në mbarë rajonin, akuza këto që Teherani i hedh poshtë.

Sekretari maeirkan i shtetit, Mike Pompeo, citoi bisedat me partnerët në Lindje të Mesme dhe të tjerë që ka zhvilluar gjatë dy ditëve të fundit.Kam kaluar dy ditët e fundit duke biseduar me partnerët në rajon, duke ndarë me ta atë që po bënim, pse po e bënim, duke kërkuar ndihmën e tyre. Të gjithë kanë qenë fantastikë, deklaroi Pompeo për Fox News.

Guterres bën thirrje për përmbajtje maksimale në Lindje të Mesme , Dhe kur kemi biseduar me parterët tanë në vendet tjera që nuk kanë qenë aq të mirë. Sinqerisht, evropianët nuk kanë qenë aq përkrahës sa ne do të dëshironim, shtoi sekretari Pompeo.

Soleimani ishte udhëheqësi i forcave Quds, krah i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit, forca këto që janë fajësuar për orkestrimin e sulmeve vdekjeprurëse në gjithë rajonin. Forcat Quds nga Shtetet e Bashkuara konsideruan organizatë terroriste.Në sulmin me dron është vrarë edhe Abu Mahdi al-Muhandis, zëvendëskomandanti i Forcat Popullore të Mobilizimit të Irakut, që mbështetën nga Irani.Sulmi me dron i 3 janarit ndaj njërit prej liderëve më të fuqishëm ushtarak të Iranit, rriti shqetësimet për kundërpërgjigje nga Teherani, që do të mund të çonte në një konflikt të armatosur.Shtetet e Bashkuara njoftuan se do të dërgojnë rreth 3 mijë trupa në Lindje të Mesme dhe pas rritjes së tensioneve, i bën thirrje shtetasve amerikanë që menjëherë të largohen nga Iraku.

Filed Under: Featured Tagged With: presidenti, Sulimi ne IRan, Trump

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • …
  • 8
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT