Ende nuk dihet se kush e pagëzoi gazetën me këtë emër simbolik në kohën e errësirës otomane për Shqipërinë, por si kumbar mbahet Noli, ndersa ”Vatra” ka kumbar Konicen. Si vertetohet se se emri i Vatrës ka për ”at” Konicën.Është e dokumentuar kjo në një artikull të botuar në Diellin e 10 vjetorit të themelimit të Vatrës, në numrin special, ku Konica dëshmon:”Për emrin, formën federale, Kanunoren, rregulloren, dhe shpiriten e parë të VATRËS, jam responsible unë./
Nga Dalip Greca/
Kur festohej 50 vjetori i gazetës Dielli, me 24 gusht 1959, editori i parë , Fan Noli, u deklaroi vatranëve: “Kur themeluam Diellin me 15 të shkurtit 1909, nuk besonim që Turqia do shkonte nga Ballkani aq shpejt, ndonëse e dinim që ditët i kishte të shkurtëra, pranadaj për atë shkak, në programin e Diellit, kërkonim nga Turqia, pikat maksimume, por jo ckëputje prej saj. Kërkonim shkolla në gjuhën tonë, kërkonim kufi të caktuara me katër vilajetet: Kosovën, Shkodrën, Janinën dhe Manastirin brenda, dhe më në fund shtonim në program-Shqipëria të mos ketë gjë të përbashkët me Turqinë, vec ushtrinë, punët e jashtme dhe punët e luftës…Sot 50 vjet më vonë, gëzojmë një Shqipëri indipendente, por jo një shtet me katër vilajetet sikundër e dëshironim neve asi kohe.Për shpëtimin e kësaj copë Shqipërie të vogël, neve shqiptarët e Amerikës, me anë të Vatrës dhe Diellit, duhet të jemi kryelartë, se me sakrificat tona, shpëtuam Shqipërinë nga copëtimi, krijuam Kishën Kombëtare, botuam libra me rëndësi letrare, kombëtare dhe kishtare, dhe me anë të Diellit muntëm të mbajmë gjuhën dhe zakonet tona të gjalla për një gjysëm shekulli.
Në mbyllje të fjalës së tij Imzot Noli uronte”Urojmë me gjithë zemër që Dielli, gazetë e parë në gjuhën shqipe , që u botua e përditme,të arrinjë të festonjë dhe njëqind vjecarin.100 vjecarin e uruar nga Noli, Dielli u ringjall, pas dy vite e gjysëm mosbotim, dhe organizoi një festim madhështor në një nga Universitetet e New York-ut, në Monroe College. Sot ai feston ditëlindjen e 103-të.
Gazeta më e vjetër e Botës Shqiptare, me emrin simbolik “Dielli” me 15 shkurt mbushi 103 vjeç. Një mbijetesë shekullore që ua rrit krenarinë Shqiptarëve të Amerikës, të cilët e mbajtën gjallë këtë thesar të shtypit të lirë në vendin e lirisë, duke e financuar me kursimet e tyre. Gazeta”Dielli” u themelua në Boston prej Shoqërisë atdhetare Besa-Besë me 15 shkurt 1909, si gazetë e përjavshme.Më 11 mars 1912, mbasi shoqëritë shqiptare të Amerikës vendosen që të federohen në Vatër (dita zyrtare e e deklarimit te themelimit të Vatrës 28 prill 1912, dita e bashkimit 31 mars 1912, dita e njohjes nga shteti i Mass 13 qershor 1912 ), Dielli u bë pronë e Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra dhe nisi të dalë dy herë në javë.
FOTOGRAFIA: Eshte foto e vitit 1908, kur Noli dhe Peci nxirrnin ne SHBA gazeten Kombi.Mbyllja e Kombit solli lindjen e Diellit….Ne qender- Noli me Sotir Pecin dhe Kristo Kirken. (Me shume lexoni me Gazeten Dielli te printuar)