Archives for November 2012

MOSMARREVESHJA E KADARESE ME POPULLIN E TIJ

November 14, 2012 by dgreca

NGA AGRON GJEKMARKAJ/

Të shkruash për librat e Ismail Kadaresë është mundësi, tentacion vanitoz, por edhe risk mbytës njëkohësisht. Kur pretendon të bëhesh ndërmjetës mes tij e lexuesit, sapo ke kaluar ngushticën e Shilës e Karibdës. Më shumë se proza artistike janë esetë, të cilat shfaqen si sisteme të mbyllura të vetëmjaftueshme, intensive e munduese për një qasje recensionale.
Për ato asgjë nuk mund të thuash më mirë se autori, asgjë ndryshe nga autori, asgjë më pak se ai e asgjë më tepër. Rrezikon të ecësh nën tehun e teprimit dhe të mungesës. Mirëpo shija e udhëtimeve të tilla është ngasje unike, ia vlen të rrezikosh.
“Turk e trim” do të thoshin disa shqiptarë, duke gjykuar përmasat e sfidës. Provokative kjo “fjalë e urtë”, shenjë e “tjetërsimit” dhe “flirtit”, po a nuk thotë Kadare “nëse donim ta kishim bashkë perandorinë, duhej të jetonim e vdisnim si turq”; Tashmë jashtë perandorie falë Zotit vende-vende nostalgjia për trimërinë turke të unifikuar na ka mbetur! Kjo nostalgji në të gjitha format e shfaqjes së saj nxit “Mosmarrëveshjen” e Ismail Kadaresë me popullin e tij.
Përtej figurës, “Mosmarrëveshja”, libri i fundit i sapodalë nga shtypi (në variantin përfundimtar), paraqitet si një analizë në diakroninë dhe sinkroninë e transformimit antropologjik në amzën e këtij kombi gjatë një pushtimi pesëshekullor, plus diktaturën 50-vjeçare e tranzicionin 22-vjeçar. Një libër që e strukturon realitetin, duke reflektuar mbi të. Ky libër me një gjykim të ndërtuar mbi krahasimin shqyrton raportet e shqiptarit me veten dhe me të tjerët, me Shqipërinë dhe Kosovën, me flamurin dhe themeluesit, me mitet dhe çmitizuesit, me renegatet dhe shenjtorët, me diktatorin dhe diktaturën, me mbretin dhe mbretërinë, me Geraldinën dhe Sofinë, me identitetin e fetë, me gjuhën dhe agresorët e saj, me robërinë dhe lirinë, me krishterimin e islamin, me konvertimin dhe qëndresën, me sllavët e grekët, me italianët e gjermanët, por mbi të gjitha me pushtuesin otoman dje dhe neootomanizmin sot, me shqiptarët dhe Europën përgjithmonë, mes të cilëve qëndron “Dosja Kastrioti”.
Po si dalin shqiptarët nga kjo analizë që vetëm Ismail Kadare ka tagrin dhe fuqinë për ta bërë?! Leximi na zbulon se “Shqipëria sasinë e rimohuesve e ka tepër të lartë. Më të lartë se caku i lejueshëm, pas të cilit kombi përmbysej”. Identitetet e lëvizshme të përcaktuara nga mohimi e rimohimi janë përvijuar shpesh në historinë tonë, thelbin e të cilave shkrimtari e përmbledh edhe kështu “Jep kryqin, të marrësh grada dhe poste. Mbaj kryqin, jep gjuhën shqipe. Mbaj kishën, jep Kastriotin. Merr tituj, jep emrin shqiptar. Mbaj armën, jep kryqin. Dhe kryesorja: që të jesh turk, do të përfitosh si i tillë, por ndërkaq, si i tillë, si i pabesë do të ndëshkohesh”.
Shqipëria e Ismail Kadaresë në këtë “Mosmarrëveshje” nuk ngjason me asnjë Shqipëri tjetër, të rrëfyer nga historianë apo albanologë, nga shqiptarë apo të huaj. Temë e një karriere të sprovuar apo e një doktorate të lartë për kombin e ka quajtur një tjetër shkrimtar shqiptar.
“Mosmarrëveshja” është akti më i madh i dashurisë që shkrimtari me famë të përbotshme i blaton vendit të vet, por njëkohësisht është një shpallje lufte me artileri të rëndë, me zjarrin e së cilës duhet të bëjnë llogaritë përgjithmonë ata që në gjak kanë flirtin, tjetërsimin, nostalgjinë për pushtuesin dhe urrejtjen për Gjergjin Skënderbe, i cili do të krahasohet nga Kadare me Krishtin njësoj pa varr, i ngjitur në qiell në amshim, në përjetësi, ndaj i patakueshëm nga toka.
Gjergji hero i qytetërimit europian, i mbrojtur nga Europa si i tillë, Gjergji hero kombëtar i shqiptarëve i vënë në diskutim prej vetë shqiptarëve. Nënë Tereza gjithashtu, Ismail Qemali po aq. Te kjo përputhje dhe mospërputhje konsumohet “Mosmarrëveshja”. Por shkrimtari nuk lodhet së përsërituri se “Dosja Kastrioti” është thagma e Shqipërisë europiane, shpirti, identiteti i qytetërimit perëndimor në këtë vend dhe ndaj rimohuesit me një tjetër identitet, qerosë apo me mjekra, me gjuhë kozmopolitizmi apo mbllaçitje revanie plot gulçe e rënkim prej shekujsh, i mëshojnë mallkimit të luftës kundër padishahut.
Kadare shfaqet si racionalizues i historisë, por edhe paralajmërues për të ardhmen, njësi kohore nga anon kahu i këtij libri, kur thotë “se pa Shqipërinë ai jetonte, kurse Shqipëria s’bënte dot pa të”. Kundër tij kishin punuar “burgjet, jataganët, daullet, lajkat, zërat e zvargur të hoxhallarëve nga minaret”.
Nga ana tjetër, për herë të parë në këtë “sprovë” gjejmë një formë te re konfigurimi të krenarisë kombëtare nëpërmjet pohimit se shqiptarët nuk janë ai populli paqësor e qyqar që ka marrë shpulla nga gjithkush ndër shekuj. Jo, përkundrazi, edhe ata kanë ushtruar dhunë ndaj të tjerëve e për këtë duhet të ndihen po aq krenarë ose fajtorë si gjithë popujt europianë që në origjinë e kanë këtë fenomen. Portreti i viktimës ngjall mëshirë momentale, por jo konsideratë afatgjatë.
Kadare pothuaj i vetëm në këtë pikëpamje hedh poshtë me forcë tezën që konvertimi në islamizëm i shpëtoi shqiptarët nga asimilimi sllav. Tezë kjo sipas tij justifikuese për të përligjur flirtin. Vazhdimësinë historike të katolikëve në Shqipëri e Kosovë Kadare nuk e sheh si sasi numerike, por si qytetërim dhe njësi përbashkuese me Europën, me efekte të drejtpërdrejta mbi gjuhën dhe alfabetin.
Kadare, pasi ka evidentuar cenet, nuk është kursyer në ekspozimin e virtyteve si prani ekuilibruese, të cilat nuk janë një e dhënë e përjetshme në qoftë se nuk kultivohen.
Sot, magjepsjen ndaj Europës dhe harmoninë fetare e konstaton te shumica e shqiptarëve, i bindur që kombi paraqitet mbi besimet, e këtu Kadarenë e gjejmë në hullinë e Rilindjes Kombëtare si përmbyllës i epërm i saj, por edhe zëdhënës të mendimit laiko-liberal.
Zanafillën e diktaturës ose krimin themelues e gjen te historia tragjike e Ramize Gjebresë. Po aty zbulon simptomat e mohimit të Kosovës, mbi betejat e së cilës vetëm ndalet gjatë, kund me pesimizëm, kund me shpresë, kund me pezëm e kund pa e fshehur kënaqësinë.
Na feks mendimi që te fati i Kastriotit nën presionin e “dergjjes otomane” dhe me një Shqipëri që dergjet në portat e Europës për “tri ligje dhe një kryetar qarku”, Kadare “Mbreti i letërsisë shqipe”, nëse do të përdornim përcaktimin e një politikani të lartë shqiptar, sheh të ngjashmin fat të tij mes “moshash” e “shtresash” në një të ardhme të mesme. Mos ndoshta do të mbetet ai më shumë shkrimtar i Francës apo Europës sesa i Shqipërisë? Vallë mes kësaj të fundit dhe kontinentit do të kemi “Dosjen Kadare” një ditë? Mos transformimi i poezisë së Naimit “Fati ynë u ngrit prej gropës/Si i vdekuri nga varri/Mori udhën e Europës/ Duke rendur si i marri?/ është autoreferencial?”
Mbase janë vetëm një lajthitje e jona këto pyetje “marazi”, ashtu si yshtja e pacak për të folur mbi këtë libër të vështirë në këtë prag panairi, ngjarje kjo që do të vërtitet rreth “Mosmarrëveshjes”.
Ecëm mes mungesës dhe teprimit e të dyja nxorën krye, thamë më pak se autori, pa stilin dhe solemnitetin e tij, e përsëritëm atë, me të vetmen shpresë që së paku do të bëhemi lajmës të librit të librave mbi Shqipërinë dhe shqiptarët. Për lajmësin ka gjithmonë besë…!(kortezi Panorama)

GËZUAR SHQIPËRI, 100 VJET PAVARËSI KOMBËTARE!

November 14, 2012 by dgreca

Ismail Qemali Arkitekt i Shpalljes së Pavarësisë Kombëtare/

Nga Vilhelme Vranari Haxhiraj/

Të gjithë shqiptarët në fillim të shekullit XX, shpresonin se kishte ardhur koha që Shqipëria të ishte e Pavarur, pas 5 shekuj robëri. Pas vdekjes së Skënderbeut, grindjet mes principatave nuk e favorizonin kurrë njohjen e Shqipërisë si komb. Patriotët e Rilindjes Shqiptare dhe Arbëreshe kishin punuar për ta përgatitur opinionin për domosdoshmërinë e shkëputjes nga Turqia. Këtë mision e mori në dorë njeriu që e njihte mirë Turqinë dhe politikën e saj.

Ismail Qemali si diplomat, i pajisur me kulturë të gjerë, njohës i disa gjuhëve, shfrytëzoi rrethanat e kohës. *Pozita gjeografike e Shqipërisë si nyje në Mesdhe;*shtrirja nga Danubi në Gjirin e Artës, nga Vardari në brigjet e dy deteve;*kushtet fiziko- gjeogrfike, (vend malor i alternuar me fusha, ultësira dhe kodra), ndikuan në ruajtjen e kulturës, gjuhës dhe traditës, jo vetëm si dëshmi e etnisë pellazgo-iliro-arbëre, por faktorë që ndihmuan për Pavarësinë. *Bashkëjetesa e tri besimeve fetare ka ruajtur etninë dhe vëllazërimin e shqiptarëve, faktorë që i shfrytëzoi I. Qemali, i cili vuri në plan të parë *çështjen kombëtare, që evitoi *përçarjet mes shqiptarëve. *Vrasja e gjyshit të tij nga sulltani, bëri që ai të ishte shumë i matur në kërkesat ndaj P. Lartë. Për këtë arsye fillimisht kërkoi* Autonominë e Shqipërisë.

Si përkthyes i zoti, ai bëri karrierë politike. Qysh në moshë të re emërohet,*Guvernator i Varnës (Bullgari), ku jo më kot priti Perandorin Franc Jozef. Pas internimit në Azi të Vogël, shkon *Kryetar i Komisionit N/kombëtar në Danub. Më vonë *Kryetar i Dhomës së Deputetëve në Parlamentin turk, ku zhvilloi biseda mbi gjendjen aktuale të P. Osmane dhe zgjedhën e shteteve nën sundimin e saj. Këto takime apo poste titullare, ai i shfrytëzoi për çështjen kombëtare. *Analiza e tij mbi gjëndjen e Perandorisë në Egjipt, mbi çështjen e Kretës dhe luftën ruso-turke, e pavlerësuar nga sulltani, bëri që Porta e Lartë të pësonte disfatë. *Porse pasojat ranë mbi shtetet evropiane nën sundimin e Turqisë. Veçse kjo *analizë social-politike e I. Qemalit, i ngjante projektit të një arkitekti për të ngritur një ngrehinë të shndërruar në gërmadhë nga shekujt. Pra u bë përvoja parësore e Ismail Qemalit për të synuar drejt shpalljes së Pavarësisë kombëtare. *Posti i Ministrit të Jashtëm, që e dëmtonte çështjen shqiptare, u refuzua nga I. Qemali. *Njohja me rrethet përparimtare të Evropës e me personalitetet e shquara politike të kohës, e favorizonin për të bërë prezent problemin kombëtar në opinion botëror. Pas Mit’hat Pashës,*Kryetar i Partisë liberale turke u bë I. Qemali. Në një intervistë në Giornale d’Italia) më 23 qershor 1909, Ismail Qemali thekson: “Liberalët e Europës Perëndimore ngjajnë me trashëgimtarët e një pasurie të madhe, që shqetësohen për t’u kënaqur me të ardhurat e grumbulluara nga pararendësit e tyre. Nëse në Perëndim liberalizmi është etiketë e një partie për të marrë pushtetin; në Lindje mjafton mendimi liberal që të ngjallen dyshime të cilat sjellin të këqija të mëdha.” *Kjo analizë i vlente për të nesërmen e afërt të vendit dhe ishte një afirmim diplomatik i tij në botën evropiane.

Ardhjen e turqëve të rinj ai e quan *anarki të rëndë që vjen nga lart, e cila është më e rrezikshme dhe më e dëmshme se ajo që vjen nga poshtë. Ndërsa *komitetin “Bashkim e Përparim” të xhonturqve e quan shtet brenda shtetit, që imponon vullnetin e tij, shtyp liritë e njeriut dhe i kundërvihet kushtetutës. *Politika e tyre e detyroi atë të ndërtojë platformën e qeverisjes së Shqipërisë.”*Kushtetuta nuk është qëllimi, por mjeti për zhvillim dhe përparim.”- thekson Ismail Qemali. Ndërkohë Sulltani e emëroi Guvernator në Tripolitani. Ai nuhati rrezikun dhe kërkoi strehim politik në ambasadën angleze, e cila e nisi në Athinë. Menjëherë nisi fushatën diplomatike nëpër oborret e Europës, me ftesën e bërë nga shqiptarët e Australisë që aktualisht ndodheshin (në Athinë). Që arkitekti të ndërtonte ngrehinën e shqiptarëve, i duhej lënda e parë, e cila ishte *mbështetja e Fuqive të Mëdha evropiane. Menjëherë nisi *maratonën nëpër oborret e Evropës dhe nuk harroi të publikonte situatën politike të kohës. Udhëtimin e nisi me vende ku *çështja shqiptare njihej mirë, si me Romën, Siçilinë e Kalabrinë, ku *shfrytëzoi mosmarrëveshjet Austri- Itali për influencën e secilës në Shqipëri. Ismail Qemali frenoi disi përpjekjet për epërsi ndaj Shqipërisë si: të Austrisë, Greqisë, Italisë e Serbisë. *Me shkathtësinë e tij, ai shfrytëzoi situatat ose më mirë grindjet politike mes shteteve evropiane dhe të secilit në veçanti. Më pas shkoi në Gjenevë, Bruksel, ku takoi Faik Konicën për të reklamuar çështjen kombëtare në gazetën e drejtuar prej tij, “Albania”. Botimi i gazetës së tij (I.Qemalit) me titull “Shpëtimi i Shqipërisë”, në gjuhë shqipe, greke dhe turke, u përdor për të ringjallur ndjenjën kombëtare te shqiptarët në botë. Me nuhatje shfrytëzoi vdekjen e mbretëreshës Viktoria të Anglisë dhe shkoi në Londër për ngushëllim, ku u takua me personalitete të politikës botërore. Shkoi në Egjipt, ku kishte shumë shqiptarë. Sulltani, për hesape të vjetra, e dënoi me vdekje në mungesë. Ai shfrytëzoi me *mençuri dobësimin e P. Osmane, për shkak të kryengritjeve, sidomos në Ballkan, të cilat ai diti t’i shfrytëzojë me maturi. *Traktati i Shën Stefanit dhe Kongresi i Berlinit 1878, e copëzonin Shqipërinë, gjë që nuk ishte në favor të terrenit që po përgatiste I.Qemali.

Në çastin fatlum, këtij burri të mençur iu desh të *shfytëzojë ndarjen e turqve të rinj më 1908. Ndaj për I. Qemalin *shpallja e kushtetutës do të ishte faza e parë për Autonomi. *Përvoja diplomatike dhe vizitat nëpër oborret e Europës, bën që ai u mbështet në 2 Fuqi të Mëdha: Austro-Hungari dhe Itali, të cilat për qëllimet e tyre, ishin kundër pushtimit të Shqipërisë nga Greqia dhe Serbia. Bisedimet me qarqet e lëvizjes përparimtare në Athinë, Romë,Vjenë, Paris, Londër, Kajro, Bukuresht dhe me shqiptarët jashtë vendit, bënë të ndryshonte opinioni i Europës për shqiptarët, të cilët i konsideronin pa ideale kombëtare.

*Hartimi i Memorandumit të Gërçës nga I. Qemali dhe Hasan Prishtina, me 12 kërkesa, sipas të cilave të 4 vilajetet shqiptare të kishin autonomi administrative për çastin, nën vartësinë e Xhonturqëve, pati rëndësi: *Nisën kryengritjet e Malësisë së Madhe me Dedë Gjo Lulin, dhe *kryengritjet e përgjithëshme 1909-1911. *Arkitekti i shtetit të parë shqiptar, Ismail Qemali si largpamës dhe vazhdues i programit të Rilindasëve, e dinte se rruga e nisur, donte mbështetjen e ndërkombëtarëve, para të cilëve doli me këto kërkesa:*1- Kushtetutë dhe Autonomi administrative për popujt e ndryshëm të P.Osmane; *2- Shqipëria të ketë 2-3 apo 4 vilajete me krahina shqiptare. *3- Hapja e shkollave shqipe dhe shpërndadja e librave në gjuhë amtare në çdo trevë ku flitet shqip..*4- Gjuhë zyrtare të ishte shqipja. *5- Të krijohej policia, postë telegrafa, *marrëdhënie diplomatike me Perëndimin dhe fqinjësia e mirë. *Kërkesa për autonomi dhe jo Pavarësi, përputhej me kushtet ekonomike, si ide përparimtare për kohën. Ai kërkoi *organizimin e shtetit me frymë europiane. Në Nicë të Francës *më 19 shkurt 1912 ai doli me idenë e Pavarësisë. Ambasadori italian Tommasso Tittoni njoftoi se në Nicë po mbahet një kongres sekret, me praninë e I. Qemalit. Ai shprehet:”Një fis që kërcënohet nga serbët e grekët, është fis i vjetër ilir i shqiptarëve, që ruan e do të ruajë traditën dhe identitetin e lashtë kombëtar”.

I. Qemali më 5 Nëntor 1912 u takua me shqiptarët e Bukureshtit, ku dolën me një Rezolutë. Por kjo varej nga Fuqitë e Mëdha. Në Vjenë, gjeti mbështetjen e Berchtold dhe ambasadorit Avarna. Më 20 /XI /1912 nga Trieste niset për Shqipëri. Ditën që Skënderbeu ngriti flamurinnë Krujë, edhe Ismail Qemali më 28 -XI- 1912 ngriti flamurin e kuq me shkabën e zezë në Vlorë. Shpallja e Pavarsisë së Shqipërisë u mirëprit nga Italia, Austria dhe Rumania. Kurse Serbia nuk e njohu aktin madhor që shpalli pavarësinë e Shqipërisë. Stambolli heshti, kurse Greqia dhe Mali i Zi, synonin copëzimin e Shqipërisë. Formimi i Qeverisë së Vlorës me Kryeministër I.smail Qemalin, me anëtarë kabineti nga të gjitha trojet shqiptare dhe me përfaqësues nga tri besimet fetare, ishte akti final i njohjes së Shqipërisë si komb i pavarur. U mbushën 100 vjet nga shpallja e pavarësisë së cunguar të shqiptarëve, dhe kombi ynë përsëri ka mjaft probleme , të cilat po ia lemë kohës t’i zgjidhë!

Shqiptarë, kudo që jeni, Ju uroj :”Gëzuar 100 vjet Pavarësi Kombëtare!”

NE QENDER TE 100 VJETORIT, BASHKIMI JO NDARJA

November 14, 2012 by dgreca

4 shekuj në mbrojtje të identitetit kombëtar-shembulli i duhur për ne/
100 vjetrori i shpalljes së Pavarësisë sonë kombëtare është eventi më i madh i historisë moderne shqiptare, prandaj në qendër duhet të jetë bashkimi dhe jo ndarja,evidentimi i përpjekjeve të patriotëve të vërtetë dhe jo i tradhëtarëve, i mendjeve të ndritura dhe jo i mendjeve të shkrurtëra. Por i gjithë viti jubilar u shënua nga shumë incidente mes vetë shqiptarëve nga paaftësia e klasës poltike shqiptare që po tregohet e papërmbajtur dhe e nervozuar që në këtë përvjetor vetë ata të mos mungojnë. Cili është kontributi i tyre real? Nuk kanë asnjë gjurmë që të mund të krenohen. Vula e gjurmëve është 100 vjet më parë me disa prej kolosëve që e ideuan. Të duash të shmangësh Vlorën nga festimet me pretekstin se edhe Amerika kështu veproi dikur, është një naivitet kryekëput. E përse duhet ndjekur shembulli amerikan edhe në festën tonë kombëtare? Një prej momenteve për të cilën duhet të krenohemi për historinë tonë është rikthimi i Mesharit të Gjon Buzukut në Atdhe, pasi është dëshmia e parë e identitetit tonë kombëtar e shprehur në gjuhë. I takonte Akademisë sonë që të organizonte një simpozium të madh për këtë gjurmë të gjuhës sonë, por ajo heshti para akademizmit diletant të një kryeministri të kudondodhur dhe në dukje poliedrik. Në Itali u festua 400 vjetori i gjurmëve të para të shkruara të identitetit, i Fjalorit të Akademisë Crusca 1612, por nuk pamë ndonjë politikan që ta rrëmbente mikrofonin dhe të mbante ligjëratë për gjuhën italiane. Tek ne orientime të njerëzve jokompetentë dhe mediokër e futën në sherr edhe gjuhësinë shqiptare me ëndrrat për ta ndryshuar atë letrare, sepse janë bërë padrejtësi ndaj dialekteve. O tempora o moris!

Një përvjetor nuk synon vetëm një datë, por vazhdimësinë e kontributeve për ta pasuruar gjuhën dhe leksikun e saj, ashtu siç bëri në të vërtetë Akademia italiane. Ishte fjalori i parë, pasi nuk e kishte asnjë prej gjuhëve moderne europiane dhe ky event e vendos Italinë në një prej vendeve që gjenialitetin e vet e kanë të shumëfishtë. U desh shumë punë deri në ditët e sotme që të inventarizohej fjalë pas fjale kjo gjuhë dhe shumë akademikë punoin gratis, nga dashuria për gjuhën. Nuk ishin vetëm filologë, por shkencëtarë dhe artistë që u shëndërruan në leksikografë të mirëfilltë për ta evidentuar këtë pasuri. A nuk e bënë këtë gjë edhe studiuesit shqiptarë në vitet e shekullit të kaluar? E kryen me devotshmëri detyrën për ta mbrojtur gjuhën tonë kombëtare, bile vendosën edhe disa standarte që sot disa pseudostudiues po përpiqen që ta përmbysin. Më datën 16 nëntor do të mbahet në Korçë një Akademi me rastin e përvjetorit të 40 të Kongresit të drejtshkrimit të gjuhës shqipe dhe do të dëshiroja që nga soleminiteti i saj të dilnin me një përgjigje të qartë se gjuha jonë letrare nuk është

një mall që ta shkëmbejmë në treg apo ta sakatosim sa herë që të ndryshojnë mendjet e politikanëve. Në gjuhë ka një natyrë dialektike të zhvillimit dhe nuk mund të veprohet sipas tekave të një grupi shoqëror që as vetë ata nuk dinë ta flasin atë korrekt atë. Çdo gjuhë ka një të shkuar që hedh bazat e saj, një të tashme dhe një të ardhme. A mund ta pranonin italianët një histori të identitetit të tyre pa veprën e Dantes, Petrarkës apo Bokaços? Jo, asnjëherë. Po të gjitha përpjekjet e shumë studiuesve të tjerë deri në ditën e shndërrimti të gjuhës italiane në letrare kombëtare? Përsëri jo, sepse nuk është kompetencë e politikanëve, por e studiuesve dhe vetëm ata e kanë ekskluzivitetin e mendimit final. Nëse një fjalor shfaqet si një regjistër i thesareve gjuhësore, përdoruesi duhet të jetë i ndërgjegjshëm që shumë prej tyre do të dalin nga përdorimi, do të zëvendësohen me të rinj, në një ripërtëritje të vazhdueshme.

Pak ditë më parë në një konferencë për gjuhët e Europës dhe mbrojtjen e tyre ku mora pjesë theksova dy gjëra që duhet t’i kemi parasysh : e para se gjuha është mjeti me të cilin ne shprehim filozofinë tonë kombëtare, pra ai nga i cili ne dallohemi në Europë dhe së dyti se gjuha shqipe si një gjuhë e Bashkimit Europian duhet mbrojtur dhe shpëtuar prej ideve të mbrapshta të kodoshëve politikë. Në konferencë doli edhe një ide tjetër shumë interesante që e ilustroi bukur edhe rektori i UPT, z. Kaçani, lidhur me kalimin nga departament të gjuhëve në një qendër tepër funksionale të tyre, ku të përmirësohet kurrikula, infrastruktura dhe t’i jepet përparësi edhe trajnimeve të stafeve dhe të studentëve. Por në këtë ide, mendoj se nuk duhet lënë jashtë gjuha jonë shqipe dhe do të ishte e udhës që një sasi orësh për ta studiuar do të ishte vendimtare. Shpresoj që kjo ide, duhet provuar nëse është efikase më parë, të implementohet edhe në universitetet e tjera shtetërore shqiptare. Ministria jonë e Arsimit duhet të jetë promotorja e universiteteve tona, pasi është tradita e gjatë e Universitetit të Tiranës, por edhe sepse mbahen nga taksapaguesit shqiptarë. Më tej duhen urgjentisht të rishikohen investimet për to, të paktën tek Korpusi qendror, kanë vite që mungojnë. Universiteti i Tiranës është pasaporta jonë kombëtare, pra nuk duhet ta humbim atë, por ta ngrejmë në standartet e Europës.

Arjan Th. Kallço

Pedagog i Gjuhës italiane

Universiteti Fan S. Noli, Korçë

ESHTE PERURUAR NE NEW YORK LIBRI I FLAMUR ANAMALIT

November 14, 2012 by dgreca

Me daten 4 Nëntor 2012, nē Staten Island ( New York) u organizua pērurimi i librit me titull “Kultura shqiptare nē tekstet e shkollēs fillore me mēsim nē gjuhēn shqipe nē Mal tē Zi”, i autorit Flamur Anamali.

Pērurimi u organizua me inicijativēn e z. Xheladin Zeneli. Organizimin e mbrēmjes sē përurimit, gjithashtu e ndihmuan dhe e sponzoruan z. Sefer Avdiu dhe z. Naser Nika.

Në këtë mbrëmje ishin të pranishëm pjesētarē të komunitetit shqiptar me banim dhe punë në SHBA, dashamirés tē librit shqip.

Fjalēn përshëndetëse si dhe trajtimin e librit në pikëpamje apo qasje politike e mbajti z. Xheladin Zeneli, ku nē mes tjerash tha: ” Autori i këtij libri, demaskon qartë qëllimet e politikës arsimore në Mal të ZI, e cila kur janë në pyetje nxënësit shqiptarë ,në vend që t’ju mësohet gjuha,letërsia,kultura ,arti dhe historia e tyre kombëtare, përkundrazi, përmes programeve shkollore të shtetit , udhëheqet një politikē asimiluese dhe sllavizuese…”.

Pēr qasjen metodike ndaj librit foli z. Xhafer Shabani i cili poashtu potencoi gjendjen e tanishme tē teksteve shkollore i cili ēshtē rezulltat i strategjisē asimiluese tē pushtetit qendror. Ai tha se ” tani është gjendja edhe më e rēndē se nē kohēn e monizmit,ngase atëherë kishim tē drejtē ligjore që tē shfrytēzojmē tekstet mësimore nga Tirana dhe Prishtina,gjē qē sot nuk lejohet nga ana e Ministrisē sē Arsimit tē Malit tē Zi”.

I fundit per librin foli vet autori Mr. Flamur Anamali, i cili ndēr tē tjera tha se gjendja e teksteve eshte shumē e pavolitshme pēr nxēnēsit shqiptar , duke u referuar ne faktin se përveç që nuk inkuadrohen vlerat e kulturës shqiptare, kemi imponim të vlerave të huaja, ku dominojnë ata sllave.Ai poashtu tērhoqi vëmendjen se faktori politik shqiptar mund të kontribojë në avancimin pozitiv të kësaj gjendjeje.

Pas fjalimeve tē rastit, fjalēn e muarēn edhe disa pjesëmarrës tē kësaj mbrëmjeje përuruese të cilët përmes pyetjeve dhe komenteve shprehën shqetësimet e tyre për gjendjen e teksteve mēsimore nē gjuhēn shqipe si dhe për pozitën diskriminuese tē nxēnēsve shqiptar nē Mal tē Zi.

Gjithashtu u diskutua edhe per format dhe mundēsitē e ofrimit tē ndihmēs dhe konstruktivitetit tē diasporës shqiptare në SHBA, për përmirësimin e kësaj gjendjeje.

Z. Arben Zenelaj, afarist shqiptar,me banim nē Staten Island,me prejardhje nga Kopliku i Shqipērisē, dhe pjesëmarrēs nē përurim, i ofroi ndihmē konkrete autorit pēr mbulimin e shpenzimeve financiare tē pērkthimit eventual tē librit nē gjuhē tē huaj,me qēllim tē senzibilizimit tē opinionit tē huaj pēr gjendjen e teksteve shkollore nē gjuhën shqipe nē Mal tē Zi.

Pēr tē gjithē tē pranishmit u shtrua edhe njē koktej rasti, poashtu i sponzoruar nga personat organizatorē tē mbrëmjes së përurimit.

Ky ishte përurimi i tretë i librit tē Flamur Anamalit, pas atij nē Ulqin,në muajin shtator dhe atij nē Pejē, muajin e kaluar.

Staten Island (NY)

Nēntor 2012

NJË LIBËR PËR PAVARËSINË U PROMOVUA NË VLORËN E FLAMURIT

November 13, 2012 by dgreca

Nje liber me emrin ‘Pavaresia’ u promovua dje ne qytetin e Flamurit.Moderatorja e këtij takimi Alfredina Kanani tha:Ne kuadër te 100 vjetorit te Pavarësisë Kombëtare , organizojme promovimin e librit “PAVARESIA” me autor studiuesin Master shkencor Gëzim Llojdia .Ne këtë libër studimor janë përfshirë’ fotografi historike dhe shkrime te mara nga shtypi i kohës janë përfshirë shkrimet publicistike e historike si :Kristo Floqi :ai flamur u gatit nga Marigo Pozio -ne shtëpinë e flamurit ne Skele. Ismail Qemali. Naimi ka punuar për te mos vdekur kurrë. Gazeta e qeverise se Vlorës –Përlindje e Shqipenies. Kompleksi historik muzeal. Lufta për flamur ne shekuj. Si e gdhendi Odise Paskali flamurtarin te varri i Ismail Qemalit . Pasuria e intelektualëve te Vlorës qe formuan Bibliotekën -Familja patriote Shyti 696 libra bibliotekës se Vlorës .Koleksioni arkeologjik Vlora.

Biblioteka e Vlorës ka regjistruar si fond themelor bibliotekën private te familjes se njohur Vlora

Skënder Spahiu-drejtor i Muzeut historik Vlorë.Botimi qe po i jepet sot ne dore lexuesit është fryt i një pune e përkushtimi kohor, dhe i shfrytëzimit te materialeve dhe dokumenteve te shumta nga ana e autorit. Ky nuk është botimi i pare i G.Llojdia por i teti ne zhanër te ndryshme. Ne këndvështrimin tim do te përqendrohem ne tre aspekte kryesore duke përshkruare te pese pjesët e këtij botimi.

l) Faktet dhe ngjarjet ne planin historik te lidhura ngushte dhe me veprimtare e patriot te periudhës se rilindjes.

2) Krijimi i një infrastrukture te muzeologjisë për te demonstruare dhe shprehur këtë ngjarjeje kthese për fatet e kombit.

3) Ruajtja dhe trashëgimia e shkrojtur e ilustruare me foto te ndryshme te kohës. Shume te vërteta historike te komplikuara,te rëndësishme nuk shfaqen dhe thuhen vetëm ne kohen e tyre por ruhen dhe transmetohen brez pas brezi. Historia i caktoi Vlorës një rol te veçante qe si gjithë shqiptaret e kryen me sukses këtë detyre. Përmes emrit te Vlorës kane kaluar ngjarje madhore te shekullit te kaluare. Historia e Vlorës ne veçanti është një fragment i mozaikut,shume shekullor te popullit shqiptar,i cili nuk i reshti asnjë çast përpjekjet dhe luftën për liri ,atë mesazh dhe amanet te patretur ,rënkimin e shpirtrave te patrioteve qe gulçonin nga e kaluara,këto kane qene rrethanat neper te cilat u capit fati ynë ,por ne fund te fundit u vendos nga djersa dhe gjaku I bijave dhe bijve Vlonjate dhe atyre Shqiptare. Popullsia e kësaj krahine ka gëzuar por edhe ruajtur privilegjin e trishtuar të të jetuarit ne terrene te rëndësishme dhe delikate gjeografikisht objekte te zilise dhe grykësive shekullore. Vlora u be simbol i atdhetarizmit gjithëshqiptar me 1912,simbol i heroizmit popullor me 1920, shkendia e shpirtit demokrat te popullit shqiptar me 1924 ,promotor e Lëvizjes dhe Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare 1939-1944 këto dhe shume ngjarje te tjera e kane vlerësuar qytetin tone “Qytet-hero.E shkuara vepron pa reshtur ,ne gjakun tone përmblidhen mira breza dhe vetitë e tyre shfaqen here pas here ne moment te vështira historike te kombit tone. Dhimbja, lëngimi i atdheut nga pushtuesit kishin mbushur plot me urrejtje hambarin e thelle te revoltës te pa përmbajtur te popullit shqiptar dhe ky terren u shfrytëzua nga patriotet e kohës për te vene ne vend dinjitetin kombëtar pra problemin shqiptar,para se te jete një problem i diplomacie, është problem i një lëvizje te lindur e te zhvilluare mbi këtë truall është ceshtje e se ardhmes se një populli qe s’humbet në morine e problemeve të saj duke dale ne drite ne periudhën për te cilën bën fjale autori dhe atëherë ai nuk rnbetet pa i shtuare edhe vëmendjes se diplomacisë,doemos ne kontekstin e problemeve te mprehta te fuqive te mëdha si pasoje e shembjes se sundimit shekullor turk ne Ballkanit.Çdo lëvizje kombëtare përmban ne vetvete dy moment te rëndësishme te lidhura ngushte me njëra tjetrën te cilat ndalin qarte ne pjesën e dyte dhe te trete ;Nga njëra ane përpjekjet me dhune ,rezistence me arme për te shkundur zgjedhën e huaj. Nga ana tjetër janë orvatjet për te përgatitur shkëputjen nga shteti shtypej,për te hedhur themelet e shtetit te ri është gjithë veprimtaria qe ka si pikësynim ‘krijimin. e^;kushteve te jashtme te pershtateshmei për një ngjarje te tille. Nuk duhet mohuare se rrethana te caktuara kane përcaktuare vonese e lëvizjes shqiptare ndaj lëvizjeve ne Ballkan, madje ,këto ia kane arritur qëllimit te shkundin zgjedhën turke dhe te krijojnë shtetet e tyre qe nga fillimi I shek.XIX(rasti I Greqise).Ishte një vonese e imponuare para se gjithash nga synimet për zgjerim territorial ne dem te trevave shqiptare gjë qe e bënte Turqinë te vetmen strehe Kjo ka sjelle vonesën dhe ne zgjimin e vetëdijes kombëtare. Për këtë arsye lëvizja e pavarësisë ka shkelur ne një terren te vështirë e te komplikuare rende edhe nga fanatizmi fetar. Megjithatë ,situate evoluon lëvizja shkon përpara me një orientim te qarte drejt pavarësisë .Veç valës se kryengritjeve ne vigjilje te kthesës historike ,lëvizja merr një përmasë te re me Kuvendin dhe Qeverinë e Përkohshme te Vlorës.. Me vet faktin e qenies se saj si dhe me veprimtarinë qe ajo zhvilloi si brenda vendit edhe ne fushën e politikes se jashtme,qeveria e pare kombëtare mishëron synimin dhe përpjekjen e lëvizjes shqiptare për te ngritur ndërtesën e re shtetërore ne truallin kombëtar. Nëpërmjet saj lëvizja kombëtare del si një element aktiv vetëveprues jo vetëm ne fazën e përpjekjeve me arme por edhe ne atë te luftës politike pra edhe diplomatike për pavarësinë dhe organizimin e shtetit te ri .Qeveria e Vlorës iu kundërvu politikes se fuqive te mëdha për te ndërkombëtarizuare veprën e krijimit te shtetit te ri Shqiptar, për ta imponuare atë nga jashtë. Analiza e këtyre fakteve ka qene detyra e autorit ne këtë botim .Prandaj ngritja e veprimtarisë se qeverise se Vlorës ne nivelin qe i takon është një plotësim thelbësor i historisë diplomatike te ceshtjes shqiptare ne periudhën e pavarësisë.

Pedagogu Shaban Mehmeti trajtoje problemet historike ne ceshtjen shqiptare .

Autori i librit Gëzim Llojdia .Ndërtesa e karantinës muzeu kombëtar i selisë së qeverisë .Strehë karantine dhe një karakoll me dy kate dhe stoike një ndërtesë historike e bërë në Skelë të Vlorës,profili i saj nga deti nga erërat s’kishte frikë,muzgje që ndërkaq thinjnin vite dhe as thinjej vet. E bërë për karantinë njerëzore në buzë të sqelës për të mbyllur fakirët,atë vit të pavarësisë mbajti qeverinë e Vlorës .Ku dergjej qeveria ,sa në konakët e Xhemilit, por hidhej tek Sharrajt,një ndërtesë të madhe tre kate zotëronin,tek telegrafi ishte Lefi dhe përmes nxënësve vlonjak të shkollës Nr 1 shkonte por dhe vinte çdo ditë,ministri i Arsimit një burrë i ditur energjik,me mustak ai ishte Gurakuqi :Për të gjithë an’ jemi rrethue/Anmiqt kqyrin me u avitë:/Don’ tok’t tona me i zaptue,/Don’krejt fare me na qitë….

Në vitin 1939,fashistët ndërsa hynin në sqelë thuhet se e qëlluan me top , që e shkrumbëzuar s’bëhet më llaf,si çdo pushtues. Për ti shuar krejt memorien historike,për ti prerë krejt gjuhën,për të djegur krejt trupin,zhuritur deri në hi. Mirëpo edhe shqiptarët në një mëndje diku aty nga viti 1925 shkatërruan një dëshmi tjetër të pavarësisë,shtëpinë e flamurit. Dhe kryetar ,më i madhi i bashkisë ,ishte firmëtar në aktin që ende nuk po e gjejmë. Fal Nosit ruajmë fotokopjen e tij. Edhe regjimi paslufte mendoi se duhej ngritur ndërgjegjja kombëtare dhe vlerat e saj,ndërsa shokonin firmëtarët me ligje,burgje etj,rindërtuan në vitin 1962 me atë stil dhe me atë pamje banesën,selinë e qeverisë,por shtëpinë e flamurit nuk është hedhur asnjë ide. Përse të mos ribëhej,shtëpia ku u ngrit flamuri?

Nxënëset e gjimnazit “Perla” Vlorë Alfredina Kanani,Enxhi Bubeqi, Xhulia Bega, Meri Llanaj,kumtojnë pjesët me te bukura librit:” Pavarësia”.