Archives for February 2013

Eshtrat në Previ kërkojnë drejtësi

February 12, 2013 by dgreca

100 vjet nga Masakra e Previsë në krahinën martire të Plavë-Guci, ku malazezët vranë barbarisht 700 shqiptarë/

Nga Rexhep Dedushaj/
(Historian)/

Pasiqë Mali i Zi e okupoi krahinën e Plavë-Gucisë në tetor të vitit 1912, nuk kursehej asnjë formë e zhdukjes së popullsisë shqiptare, etnisë më të vjetër në Ballkan, duke i vrarë, masakruar, ndrrue fenë e kombësinë dhe përndjekur nga tokatë e tyre. Për vrazhdësinë e ardhacakëve sllavë mbi shqiptarët dëshmojnë veprat e ndërkombëtarëve si: “Enquete fans les Balkans”, Paris, 1914; Leo Preudlich: ”Albanians Golgotha”, Vjenë, 1913; Edith Durham: ”The Strugle of Scutari”, etj.
Pasiqë Veshoviqi e shfryni mllefin e vet duke i vrarë më se 63 burra të zgjedhur në Vuthaj dhe dhjetra të tjerë rreth e përqark tyre, kaloi në Deçan në dhjetor të vitit 1912 duke ia lëshuar vendin kriminelit ordiner: Avro Cemoviqit (i njohur në popull si Avro Cemi). Ky pasi i kishte pastruar etnikisht rrethin e Istogut të Pejes dhe të Rozhajës iu përvesh punës në Guci:
Së pari, ngriti gjyqet e jashtëzakonshme ushtarake-mbretërore dhe menjëherë filloi me ekzekutime të njerëzve të pafajshëm. Pushkatoi njerëz në Racinë të Plavës, duke filluar nga 5 marsi i vitit 1913.
Pastaj në Guci dhe nga 9 marsi 1913 fillon t’i dërgoi në kufirin Malazezo-Shqiptar, në Qafë të Previsë.
Sipas regjistrave të të denuarve nëpër gjyqet e lartpërmendura deri më tani dihet se nëpër varreza masive në Qafë të Previsë gjenden eshtrat e Haxhi Hasit, Haxhi Beqit, Ibrahim Halilit dhe vëllezërve Halil e Murat Haxhiut – të Radonciqëve; të Mulla Sheqit, Mujë Agës dhe dy djemëve të Talit e Hako Alit – të gjithë Omeragaj; të Ramë Zeqirit e Hasan Alkut të Kolinës; të Mala i Haxhi Sejdit – Nikoçaj dhe Sejdo Metku-Laliciq; të Ramë Kuja – Shujak dhe Hako Lita – i Cekajve; të Hako Smajli i Baliqëve dhe Jakup Arifi dhe Shaban Hasani – të Pepajve; të Began Sharku, Nuc Jakupi e Jupo Rexha – Sharkinaj; të Avdyl Zeka, Shaban Hasani e Mehmet Shabani – të Qosaj; të Reko Rama i Çelajve; Çelë Shaban Gjonbalaj dhe Mal Ibishi.
Grupi i dytë: Hasan Bajri, Adem Basha, Haxhi Shabani, Ali Frici, Bajër Zeqiri, Ibrahim Rrustemi dhe Sylë Istrefi – Nikoçaj; Avdi Hasani, Ibër Ahmet Aga dhe Avdi – Omeragaj, Mulla Emini dhe Mulla Hasi – të Bekteshaj; Mujk Ahmeti Delaj, Haxhi Jakupi Laliciq, Adem e Din Radonciqi; Hasan Smajli–Kolina; Ramë Nuri Sujkaj, Nuro Hysi Mekulaj, Asllan Jakupi Ferataj, Bajram Haxhia e Arif Avdyli – Balidemaj; Halil Sejdi – Dërvishaj; Adem Zeka – Qosaj, vëllezërit Shog dhe Hul Sokoli – Goçaj; Mujë Gali i Hasangjekaj, Bajram Xhuku-Dedushaj.
Por vërtetë ka edhe shumë e shumë të tjerë që s’i kanë rregjistruar fare, çka tregon edhe rasti i 16 vjeçarit Halil Nimanit – Çelaj, nipit të Memë Osës, djali i Memës, siç e quan rapsodi popullor, i pushkatuar më 9 mars: Djali i Memës është tmerrue/Ç’janë këto vorre babë tue i marue???
Kështu, me gjyq e pa gjyq, siç thotë në një rast akademik Mark Krasniqi, u vranë gjithësejt 700 veta. Vetem nga Vuthajt janë 78 vetë, duke i përfshirë edhe ata të Çeremit e të Valbonës. Në Dukagjin, kur vdes ndonjë burrë e pyetin: A ka vdekë pak a krejt? Pak është nese ka lënë djalë të hajrit mbrapa e krejt nëse s’ka lënë fare. Ata të shkretë që kalben në Qafë të Previsë, kanë lënë asi pasardhësish që sot s’e dinë as çka janë: Do thonë se janë shqiptar, do boshnjak, do turq e ca të tjerë kanë filluar të thonë se janë “Cernogorski Muslimani”(!!) E çka është më e keqja janë shpërndarë nëpër botë si zogjtë e qyqes dhe na bëjnë për të qeshur kur dëgjon se e kanë ngritur një pllakë përkujtimore për të masakruarit në Previ në një fshat të Nju Jorkut me emër si sllav: Monte Sello (!!) E asesi s’guxojnë ta ngritin një të tillë në Previ apo në Guci, prej kahit vijnë shumica e të masakruarëve !? Aty ku Hasan Bajri i tha atë ditë Avro Cemit:”Largou shkja g’jat je afrua”… Ndërsa vëllezërit Goçaj: Shok e Hul Sokoli u nisën duke kënduar.
Sidoqoftë, historia është histori.
Ata kalben në Previ, në kufi të Shqipërisë me Mal të Zi, duke bërë roje të përhershmë në atë kufi dhe duke dëshmuar kështu për genocidin e parë sllav përmes formacioneve ushtarake të gjeneralëve fashist Veshoviq dhe Cemoviq ndaj popullit shqiptar.
Ishte ky një Holokaust shumë më përpara atij të Hebrenjve, të orkestruar nga dora fashiste hitleriane, që ka mbetur i padënuar, që plot 100 vjet !!?? Duhet të kërkohet përkrahje nga LQSHA e Dioguardit dhe nga Federata Panshqiptare “Vatra”, që kjo çështje të kalojë në tavolinat e kancelarive diplomatike dhe mekanizmave ndërkombëtar në Bruksel dhe në Uashington.
Dihet se Turqinë po e pengojnë Armenët të hyjë në Bashkimin Europian për shkak të genocidit që ajo e bëri mbi ta në fillim të viteve 20-ta të shek XX. Nuk thuhet kot se Historia që harrohet përseritet. Kjo ekzakt është dëshmuar në atë krahinë edhe më 1919 ( kur u vranë e masakruan 500 veta) dhe më 1944-45, kur u vranë hiç më pak se 800 veta, nga të njëjtit – Vasoviqasit…

“Vatra e shqiptarëve të Amerikës”, një film me vlera të veçanta

February 12, 2013 by dgreca

Ilia Terpini dhe Anxhelina Xhara , në një dokumentar mbresëlënës per VATREN

Nga Baxhul Merkaj/Kritik Arti

Si studiues e kritik arti, jam marrë me elitën e artit shqiptar. Por këto ditë më bëri shumë përshtypje filmi dokumentar ”Vatra e shqiptarëve të Amerikës”. Këto emocione e mbresa me shtynë që të hedh këto pak rreshta për kontributin e shqiptarëve të Amerikës në këto 100 vite të saj. Tejmeritori Fan Noli dhe mendjendrituri Konica ishin në qendër të këtij dokumentari të xhiruar me mjaft kulturë nga Mjeshtri i madh i artit, Ilia Terpini, dhe skenariste Anxhelina Xhara. Mjeshtri Terpini, pas nje kontributi dhe nje eksperience mjaft të pasur në këtë gjini të artit kinematografik si kineast, por dhe si regjisor i filmave dokumentare, ka dhënë një kontribut të vyer për një kohë të gjatë. Si i tille ka një karrierë artistike mbi 40 vjet, ku ka xhiruar 26 filma artistik si drejtor fotografie dhe mbi 60 filma dokumentar si regjisor i tyre si “Një vizite ne Athine”: Dashuria e një zonjë franceze për Shqipërinë, ”Mbresa nga Turqia”, ”Parisi”, ”Brukseli”, ”Baleti shqiptar ne kështjellën e Hamletit”, Shoqata Albanopulli ne Paris”, ”Marseja etj.Po mjeshtri i artit, Ilia Terpini, ka rrënjë të thella në art, pasi babai i tij, anëtar i shoqatës “Vatra”, në bandën kombëtare “Vatra”, por edhe kur erdhi në Shqipëri dha një kontribut të çmuar si mësues dhe atdhetar. Petro Ilia Terpini, pasi hapi shkollën e parë shqipe në fshatin Hoçisht për këto kontribute që kurse ishte gjalle ju dha titulli me i larte “Urdhri i Flamuri” por edhe me tej meritoi dekoratën e lartë “Urdhri për patriotizëm”. Edhe skenaristja Anxhelina Xhara Papalilo, me një eksperiencë të pasur si skenariste e filmave dokumentare kishte në shoqatën “Vatra” njerëzit më të dashur të saj. I bashkoi te dy këta artiste dashuria e tejskajshme për shqiptarët e Amerikës që realizuan këtë film tej te arrire në këtë 100-vjetor të pavarësisë.

Salla e kinemasë “Millenium” ne Tirane e mbushur plot e përplot me artiste kineastë, studiues, intelektual te të gjitha fushave. Këta artdashës ndoqën me mjaft interes kuadrot e filmit qe te rrëmbente me mënyrën e tregimit te ngrohte, emocional dhe profesional për historinë e “Vatres” shoqatës me te madhe ne diaspore, shoqatës me jetëgjatësi shekullore. Filmi te çon ne mënyrë magjike ne Amerikën dje dhe ne Amerikën sot.. Turmat e vizitoreve te sotshëm alternuar me turmat e emigranteve te dikurshëm qe vinin me ëndrrën e madhe për një jetë më të mirë, një gjetje e bukur, emocionale, qe te trondiste me detaje sugjestionuese për shqiptaret e par qe shkelen ne Amerikën e lirë. Te mbetet ne kujtese kënga e një kitaristi buzë oqeanit ne statujën e lirisë. Me pas vazhdon njohja me dy figurat korifenj te “Vatrës”, Fan Noli e Faik Konica, me detaje aq jetësore, si shkallet e shtëpisë se Nolit apo rruga e Bostonit, ku Konica u shfaq me kostum kombëtar. Vete “Vatra” me zjarr është përdorur në mënyrë dramaturgjike, si një detaj i bukur figurativ e dramaturgjik për te kaluar ne çastet kulmore te historisë së shoqatës qe nga themelimi i saj. Me mitingjet madhështore te protestave ne qytet kryesore Amerikane me Parasqevi Qirjazi ne krye me mbledhjen e ndihmave qe do te mundësonin realizimin e detyrave te mëdha te vatrës, si qeveri ne mërgim, mbështetjen e qeverise te kongresit të Lushnjës etj. Gjate gjithë filmit kishte një harmonizim te plote te tekstit, figurës e muzikës. Nuk munguan edhe zërat e mrekullueshëm te Nolit e Konicës, i pari në fjalën e tij ne konferencën e Gjenevës apo ndihmesën e patrioteve te tjerë të shquar si Dr. Turtulli apo Mehmet Konica, i dyti me fjalën e tij në anglisht nga Uashingtoni kundër pushtimit te Shqipërisë nga Italia fashiste. Për realizimin e këtij filmi një ndihmese te madhe ka dhënë kryetari i “Vatrës”, Gjon Bucaj dhe ish-kryetari i “Vatrës” për një kohë shume te gjate Agim Karagjozi njeri me virtyte patriotike. Kryesia e “Vatrës”, vuri ne dispozicion te gjithë arkivin e saj, një material shumë i pasur nëpërmjet edhe te gazetës “Dielli” ku një ndihmesë të çmuar ka dhënë editori Dalip Greca. Kjo gazetë ka qenë yll ndriçues për mbarë emigrantët e asaj kohe. Filmi, nëpërmjet episodeve te ndryshme, tregon se si Fan Noli dhe Konica munden të bashkojnë të gjitha shoqatat e krijuara nëpër qytete të ndryshme të Amerikës, në një të vetme dhe krijoi ”Vatrën”. Ndihmës të madhe dha poetja e talentuar Ilirjana Sulkuqi, e cila i priti realizuesit e këtij filmi me një dashuri të madhe, gjithashtu, një punë të palodhur ka bërë dhe konsulli shqiptar ne New York, Dritan Mishto. Gjithashtu, një ndihmesë për filmin ka dhënë dhe ish-punonjësi i Kinostudios Arben Faber, në Boston. Ne gjakun e këtyre emigranteve ziente malli për atdheun. Regjisori i filmit, Ilia Terpini, duke ndenjur me ore te tera ne ishullin muze ne Neë York, gjeti materiale te asaj kohe, si pasaportën e një gruaje shqiptare shkruar shqip, e cila ndodheshe ne muze. Kuadrot e filmit na çojnë në një stende ku operatori i filmit Zhani Terpini zbuloi këpucët e një fëmije shqiptar të shkruar “Albania”. Ky operator vjen nga një përvojë artistike, e cila ka xhiruar filma të tillë: “I kudondodhuri”, ”Blloku”, ”Marseja”, ”Dita e fundit”, etj., dhe ka marrë pjesë në disa festivale si në Gjermani, Greqi, Itali, dhe është vlerësuar me çmim në festivalin e filmit në Tiranë. Kuadrot e xhiruar nga drejtori i fotografisë, Zhani Terpini, na sjellin Amerikën me pranë brenda nesh. Nuk mund të lë pa përmendur bisedën e bërë me mjeshtrin e madh të artit, Ilia Terpini. Është pikërisht ky kineast dhe regjisor, veprimtaria e vyer e të cilit është futur në librin tim “Personalitete elitare të artit shqiptar”, botuar para pak kohësh. Ai është rreshtuar në këtë libër krahas artisteve me të mëdhenj të kombit shqiptare. Ilia Terpini me ka folur me mall për kujtimet për babanë e tij, i cili kishte jetuar dhe punuar ne Amerike ne gjirin e “Vatrës”. Petro Terpini, babai i regjisorit Ilia Terpini, jetoi 91 vjet dhe në çdo takim fliste për aktivitetin e madhe të shoqatës “Vatra”ai ishte pjesëtar i bandës muzikore kombëtare “Vatra” dhe fotografia e bandës muzikore ndodhet në familjen e Ilias. Para 2-vjetësh, ky patriot u vlerësua, përveç medaljeve dhe dekoratave që kishte marrë, qyteti i Korçës i dha titullin “Qytetar nderi i qarkut të Korçës”. Regjisori Ilia Terpini dhe skenaristja Anxhelina Xhara te dy kanë pasur dëshirë që këtë film ta bënin qysh në vitin 1993. Por ja që tashmë në këtë kohë u realizua ëndrra e tyre. Regjisori Terpini arriti qe Brenda 47 min te tregoje periudhën 100-vjeçare të shoqatës “Vatra”. Shikuesi mori emocione te veçanta dhe informacion te plote edhe nga intervistat e shkurtra tepër shprehëse nga studiues, historian si Dr. Prof. Beqir Meta, konsulenti i filmit historian, Luan Malltezi, drejtor i muzeut kombëtar Tirane, gazetari i zërit të Amerikës, Ilir Konomi, historian Neritan Ceka, Dr. Ana Kohe apo të afërm të vatranëve filmi është i realizuar profesionalisht dhe te emocionon. Një intervistues ka ne dore një fotografi te thjeshte dhe thotë se të afërmit e tij shiten shtëpinë në Amerikë për të ardhur ne luftën e Vlorës, në 1920 kur “Vatra” dërgoi 250 vullnetaret e saj ne Shqipëri. Dhe me pas shton se ky gjest fatkeqësisht nuk mund te përsëritet ne ditët tona. Kur e pyeta skenaristen e filmit se çfarë mesazhi kryesor keni sjell në këtë film m’u përgjigj: Kol Tromara, ishte kryetar i “Vatrës” ka bere tekstin e këngës patriotike dua me shume Shqipërinë, sot duhet të ndryshoj koha e foljes duhet ta duam pak me shume Shqipërinë. Prej kësaj, vijnë të mira të mëdha për të gjithë në shqiptaret, pa dallim feje besimi e ideje… ide e arte e rilindësve të mëdhenj që vatranët e zjarrte patriote të “Vatrës” e bënë realitet duke mbrojtur Shqipërinë nga copëtimi i Shqipërisë që rrezikonte deri në mosekzistencën e Shqipërisë së sotme. Ndërsa regjisori i filmit mjeshtri i madh Ilia Terpini shton ky film ka nisur te realizohet si ide para 20-vjetësh. Bashkë me skenaristen Anxhelinen që ka pasur gjyshin e saj Kristaq Koco ne banden “Vatra”, sikurse dhe unë babanë Petro Terpini, i kemi propozuar projektin tone për dokumentarin, Antoni At ”Thanas dhe filmi mbeti për mungese të mbështetjes financiare dhe ja erdhi çasti i 100-vjetorit te “Vatres” që përkoi me 100 vjetorin e pavarësisë qe te realizohet. Një ndihme te madhe ka dhënë muzeu historik kombëtar, muzeu i pavarësisë “Vlora”, Mësonjëtorja, biblioteka Kombëtare Tirane, biblioteka Korçë etj. Me interes është dhënë në film përkushtimi i Presidenti amerikan, Ëillson, i cili beri qe Shqipëria te mos copëtohej. Gjesti i mbi 250 shqiptareve qe lanë shtëpitë, punën, dollarët dhe erdhën në luftën e Vlorës ishte i madh. Ilia Terpini, bashke me regjisorin Maharrem Fejzo xhiruan filmin “Guna përmbi tela”, ku sekuencat e tij u përdorën në këtë film me sukses. Kuadrot e papërsëritshme janë ato ku nipi i babait të Ilias mban në dorë flautin e gjyshit të tij të cilin ai e kishte sjelle nga Bostoni. Gjithashtu, mbyllja e filmit jepet me himnin e “Vatrës”, drejtuar nga mjeshtri Zhani Ciko. Ky episode jepet bashkë me hyrjen në Vlorën e çliruar ku banda muzikore “Vatra” ekzekuton këngën “Vlora” te kompozuar nga Thoma Nasi dirigjent i Vatrës me tekst të Ali Asllanit. Për Vlerësimin e filmit mund te përmendim fjalët e bukura te artistes se madhe nderit të kombit Drita Pelingu, Margarita Xhepes, Tinka Kurti, Reshat Arbanes, Teodor Lacos, Robert Ndrenikes, Raimonda Bulkut, Saimir Kumbaros, Kujtim Gjonajt, Petrit Rukes ku e vlerësuan maksimalisht realizimin tepër profesional te këtij filmi. Nuk mund te le pa përmendur komponentët e tjerë te filmit si muzika funksionale e kompozitorit Thoma Gaqi dhe Gerti Druga, Regjisorin e montazhit Lulzim Sula, spikerin e talentuar Xhelil Aliu, te cilët si një ansamble plotësuan me se miri realizimin e këtij filmi. Ky film i realizuar artistikisht renditet krahas filmave me te mire te vitit.

Diaspora Shqiptare dhe “Fjala e Lirë” në 15 vjetorin e saj

February 12, 2013 by dgreca

Nga Vilhelme Vranari Haxhiraj

U bë shkak ditëlindja e Fjalës së Lirë, e cila sot është e brishtë, si një vashëz e re 15 vjeçare, me ëndrrat dhe shpresat e një adoleshenteje, por bënë punë që u përkasin të moshuarëve. Nuk më pëlqen t’i uroj 100 vjet jetë asaj reviste që u bë tribuna e mendimit dhe fjalës së lirë, që deri dje ishte burgosur brenda mendjeve të mykura. Revistës “Fjala e Lirë”i uroj jetë të suksesshme në përjetësi! Jeho Përjetësisht, o Fjalë e Dëlirë, e Ëmbël Shqipe! Ky përvjetor i mikes sonë Fjala e Lirë, më bëri që të shprehja dëshirën time si më poshtë…

Shqipëria ndër kohëra ka mbartur, ka nxjerrë dhe do të dalin prej saj figura të spikatura dhe të ndritura në fusha të ndryshme të jetës. Në fushën e hartimit të fjalorit shqip, përhapjes së gjuhës dhe shkollave shqipe, si dhe fillimeve të letërsisë sonë kombëtare, vlera të mëdha ka Rilindja jonë Kombëtare, e cila përgatiti terrenin dhe ka qenë Prologu i Pavarësisë Kombëtare. Klubet dhe shoqëritë atdhetare shqiptare të themeluara në mërgim, të drejtuara nga intelektualët më në zë shqiptarë, duke shpërndarë abetaren shqipe në të gjithë vendin, hodhën themelet e tempullit të dijes, si udhërrëfyes dhe udhëheqës të së ardhmes sonë kombëtare. Kjo lëvizje kulturore, me nismë në vatrat e nxehta, ku jetonin e vepronin shqiptarët e ditur e mëmëdhetarë si në: Stamboll, Rumani, Bullgari, Kalabri, Sh.BA, Greqi, Australi e në shumë shtete të Evropës Qëndrore dhe Perëndimore, arritën ta bëjnë të njohur çështjen shqiptare. Hapja e shkollave shqipe në të gjithë vendin zgjoi e rriti ndërgjegjen dhe dashurinë për tokën e të parëve, historinë, traditën, si dhe kulturën e të gjithë bashkëkombasve brenda apo jashtë kufijëve. Pas Luftës së Dytë Botërore, edhe pse ekzistonin dhe vazhdonin aktivitetin këto vatra kulturore, politika e dyerve të mbyllura në diktaturën komuniste heshti, madje shpesh herë u akuzuan si tradhëtarë të kombit gjithë ata që e vazhduan traditën e bukur të Rilindasve.

Duhej përmbysja e sistemit diktatorial, që shqiptarët e emigracionit të vjetër dhe të ri, ndoqën, rinisën, apo nisën nga A-ja një punë të madhe me median, si vazhdues të rilindësve tanë. Pushteti i medias së lirë ka vlera të jashtëzakonshme për një komb që përqafon rrugën e zhvillimit. Veç ripërtritjes së atyre ekzistuese, u çelën mjaftë media të reja, virtuale apo gazeta dhe revista të shkruara, sidomos jashtë vendit, të cilat nuk janë nën influencën e asnjë force politike. Ato i shërbejnë kombit pa interes vetjak, duke shpalosur kulturën, historinë, traditën dhe situatat e shkuara që përjetuam, situatën aktuale të një tranzicioni të tejzgjatur e premisat-dilema që kanë lindur si përgjegjësi morale, qytetare dhe kombëtare për të gjithë intelektualët shqiptarë në çdo kënd të globit ku jetojnë dhe punojnë. Ata shërbejnë dhe janë Ambasadorë të Shqipërisë të paemëruar nga shteti, janë vetemëruar dhe përzgjedhur nga bashkëpunëtorët apo lexuesit e panumërt, në saj të ndërgjegjes që i udhëheq për të thënë të vërtetën e mohuar apo të lënë në harreesë mbi Shqipërinë dhe shqiptarët.

Çdo komb ka elitat e veta. Asnjë elitë nuk ka brirë, as e ka të shkruar në ballë. Elita del natyrshëm, nuk emërohet e nuk drejtohet nga askush, por me intelekt, vullnet, profesionalizëm dhe punë, mendimi i saj i avancuar, ndiqet apo përkrahet nga të gjithë. Natyrisht të gjithë ata që punojnë dhe pasqyrojnë arritjet, mbajnë qëndrim kritikë ndaj mosarritjeve, apo ndaj gjithçkaje që bëhet keq, në këtë mënyrë ndihmojnë çështjen kombëtare shqiptare. Këto janë vlerat e vërteta intelektule, të cilat kanë nevojë për një falendereim, për një mirënjohje, për një ftesë nga organet përkatëse administrative dhe të publikohen për gjithçka që bëjnë në favor të vendit të tyre. Një veprim i tillë do të rriste autoritetin e Shqipërisë në botë, si komb që di të vlerësojë intelektualët. Nuk duhet të harrojmë se ata janë emigrantë që përqafuan kulturën, kushtet e zhvillimit dhe iu përshtatën qytetarisë evropiane, amerikane etje. Asnjë emigrant nuk e gjeti rrugën të shtruar me dafina, ndaj puna që bëjnë për vendin e tyre, duke u rrëmbyer kohën problemeve familjare, është sakrificë sublime. Kjo punë e pashpërblyer, të paemëruar nga asnjë institucion shtetëror, i ka bërë ata jo vetëm të jenë vetvetja, dikushi, por i kanë treguar botës se shqiptarët janë njerëz të vlerave. Natyrisht duke punuar në fusha të ndryshme, secili prej tyre jep një apo më tepër vlera të ndryshme, por gjithmonë në favor të Shqipërisë.

Mes këtyre mediave për punën e mrekullueshme që bëjnë, do të përmendja disa prej tyre që kanë shmangur urrejtjen dhe nxitjen e hakmarrjes, por reflektojnë kulturë, dije dhe vëllazërim si: “Fjala e Lirë”, “Albania News”, “Dielli”, “Illyria”, “Bota e Gruas shqiptare”, “Tribuna Shqiptare”, “Gazeta Kritika”, “Albanezul/Shqiptari”, “Rrënjët”, “Fjala Arbëreshe”, “Vatra Arbëreshe”, “Zemra Shqiptare”, “Voal”, “Dituria”, “Forumi Shqiptar” dhe disa media tjera të rëndësishme.

Propozim!

Të nderuar, miq, lexues dhe bashkëpunëtorë të mediave në emigracion, krijues dhe studiues, kritikë dhe analistë brenda dhe jashtë vendit! Bota nuk i ka heronjtë apo njerëzit e shquar dhe i krijon, kurse ne i kemi dhe i lëmë në harresë, ose i ngremë në piedestal pas vdekjes. Duke parë se antivlera në tërësi ka mbuluar vlerat reale, ku vlerësohen me fushata në bazë miqësie dhe partiake. Vlera nuk matet nga sasia, por nga cilësia e vlerave intelektuale që i shërbejnë kombit, shoqërisë dhe edukatës sonë. Mediat e sipërpërmendura që punojnë në emigracion nuk janë fluide, as abstrakte. Ato drejtohen nga stafe të formuara në bazë shoqërie dhe atdhetarie dhe po japin vlera maksimale. Jam e mendimit që intelektualët e shquar që veprojnë vullnetarisht në emigracion për njohjen e historisë, kulturës dhe vlerave kombëtare, të vlerësohen, në këtë vit me të cilin nis 100 vjetori i dytë i Pavarsisë. Po ju paraqes një kërkesë që intelektualët e shquar sipas listës dhe vlerave të secilit, t’i propozohet Ministrisë së Kulturës të vlerësohen gjatë këtij viti:

1. Fatmir Terziu, Botues dhe drejtor i revistës prestigjioze Akademia “Fjala e Lirë” dhe “Albania News”, si intelektual i shquar që e ka vendosur veten mes personaliteteve botërore në fushën e kritikës, kinematografisë, publicistikës, botimit dhe shkrimtar mjaftë i talentuar në disa gjini, i vlerësuar me disa çmime kombëtare dhe ndërkombëtare, që jeton dhe punon si Akademik në Londër, mendoj të vlerësohet me Urdhërin “Naim Frashëri” i Artë

2. Baki Ymeri, kryeredaktor i revistave “Shqiptari” dhe “Kosovoa”, poet, përkthyes dhe publicist, që me shumë kurajo, vullnet dhe dinjitet vazhdon punën e rilindësve të dikurshëm të Shoqërisë“Drita” në Bukuresht, i çmuar nga mbarë bota shqiptare, meriton një vlerësim të veçantë.

3. Dalip Greca, kr/redaktor i Gazetës “Dielli”, publicist, ShBA.

4. Gëzim Marku, drejtor i revistës “Zemra Shqiptare”, Angli

5. Ajet Nuro, drejtor i Tribuna Shqiptare, publicist, Kanada.

6. Ruben Avxhiu, drejtor i Gazetës “Illyria”, publicist, Sh.BA.

7. Kozeta Zylo, poete, publiciste, ka hapur shkollë shqipe dhe televizion shqip ShB.A.

8. Hasan Aliaj, publicist, drejtor i gazetës “Rrënjët”, Itali

9. Elida Buçpapaj,poete, publiciste dhe drejtuese e “Voal”, Zvicër

10.Sedulla Zendeli Daja, hartues i katër fjalorëve shqip-suedisht dhe suedisht-shqip, si dhe i një gramatike dhe fjalori për fëmijë, Suedi

11.Ermira Babamusta, botuese e gazetës “Prishtina News” (via Prishtinë-Londër-New York)

12.Vasil Qesari, gazetar i TV Francë, publicist dhe fotograf i talentuar

13. Sokol Demaku, botues i revistës “Dituria”në Suedi

P. S. Si individë me vlera të rralla publicistike në mbrojtje të çështjes kombëtare veçoj: Prof. Dr Eshref Ymeri, Dr. Vedat Shehu dhe Prof. Dr. Rasim Bebo.

SPECIALE- DORËHEQJA E BENEDIKTIT XVI NGA MISIONI I TIJ PAPNOR

February 11, 2013 by dgreca

Lajm historik, i papritur e i përvuajtur i Papës Benediktit XVI dhënë sot gjatë Koncistorit kardinalor publike mbajtur sot paradite në Vatikan, ai i dorëheqjes nga papnia, ai i dorëheqjes nga shërbimi ipeshkvnor në selinë e Pjetrit. Nga data 28 shkurt 2013, ora 20.00 Selia e Shenjtë do të jetë seli vakante.
Pra në Koncistorin e sotëm për shpalljen e shenjtorëve të rinj, Papa Benedikti XVI bënë një deklaratë pa precedent, me të cilën shpall dorëheqjen nga shërbimi tij ipeshkvnor në selinë e Pjetrit, më 28 shkurt, pra në fund të këtij muaji. Ja deklarata e plotë:

“Të dashur Vëllezër,
ju thirra në këtë Koncistor jo vetëm për tre shenjtërimet, por edhe për t’ju komunikuar një vendim me rëndësi të madhe për jetën e Kishës. Pasi rrëmova shumë herë ndërgjegjen time para Zotit, jam tashmë i sigurtë se forcat e mia, për shkak të moshës së shtyrë, nuk janë më të mjaftueshme për të ushtruar si duhet shërbimin tim petrin. Jam mëse i vetëdijshëm se ky shërbim, për thelbin e tij shpirtëror, duhet të kryhet jo vetëm me vepra e me fjalë, por jo më pak, edhe duke vuajtur e duke u lutur. Gjithsesi, në botën e sotme, e cila u nënshtrohet ndryshimeve të shpejta e shqetësohet nga çështje me rëndësi të madhe për jetën e fesë, për të drejtuar barkën e Shën Pjetrit e për të shpallur Ungjillin, është e nevojshme si fuqia e trupit, ashtu edhe e shpirtit, fuqi, që gjatë muajve të fundit, më ka lënë aq, sa të pranoj se nuk jam më në gjendje ta kryej si duhet shërbimin, që m’u besua. Për këtë, mëse i vetëdijshëm për rëndësinë e këtij akti, me liri të plotë, deklaroj se heq dorë nga shërbimi i Ipeshkvit të Romës, Pasardhës i Shën Pjetrit, që m’u besua përmes kardinajve më 19 prill 2005, në mënyrë të tillë që, nga 28 shkurti 2013, në orën 20.00, selia e Romës, selia e Shën Pjetrit, të jetë vakante e të thirret nga ata, që e kanë për detyrë, Konklavi për zgjedhjen e Papës së ri.
Të dashur vëllezër, ju falenderoj me gjithë zemër për gjithë dashurinë e punën me të cilën keni mbajtur bashkë me mua, peshën e ministerit tim, e ju kërkoj falje për të gjitha të metat e mia. Tani, t’ia besojmë Kishën Shenjte kujdesit të Bariut të saj, Zotit tonë, Jezu Krishtit e, t’i lutemi Marisë, Nënës së tij të shenjtë, që t’i ndihmojë me mirësinë e saj amnore etërit kardinaj në zgjedhjen e një Pape të ri. Përsa më përket mua, edhe në të ardhmen, do t’i shërbej me gjithë zemër, me një jetë kushtuar lutjes, Kishës së Shenjtë të Zotit.

Nga Vatikani, 10 shkurt 2013”
Kardinali Sodano: ylli i papnisë së Tij do të vezullojë përgjithmonë mes nesh

Shenjtëri, i dashur dhe i nderuar Pasardhës i Pjetrit, si një rrufe në qiell të kthjellët, jehoi në këtë sallë mesazhi juaj prekës. E dëgjuam të përhumbur, si dëgjohet një kumt gati-gati i pabesueshëm. Në fjalët tuaja vërejtëm dashurinë e madhe, që keni pasur gjithnjë për Kishën Shenjte të Hyjit, për këtë Kishë, që ju e deshët aq shumë. Tani, më lejoni t’ju them, në emër të këtij çenakulli apostolik, kolegjit kardinalor, në emër të këtyre bashëkëpunëtorëve tuaj të dashur, më lejoni, pra, t’ju them se jemi më shumë se kurrë pranë jush, ashtu si ishim gjatë këtyre tetë vjetëve të ndritshme të papnisë suaj. Më 19 prill 2005, me sa më kujtohet, në përfundim të Konklavit, unë ju pyeta, me zërin, që më dridhej nga emocioni: “A e pranoni zgjedhjen tuaj kanonike si Papë?”. E ju nuk vonuat, ndonëse me emocion, të përgjigjeshit. Pohuat se e pranoni, duke u mbështetur në Hirin e Zotit e në ndërmjetësimin amtar të Marisë, Nënës së Kishës. Ashtu si Maria, edhe ju, në ato ditë, thatë ‘po-në’ tuaj dhe e nisët papninë tuaj të ndritshme, në hullinë e vazhdimësisë, të asaj vazhdimësie, për të cilën ju na keni folur aq shumë në historinë e Kishës; në hullinë e vazhdimësisë me 265 paraardhësit në katedrën e Pjetrit, gjatë dymijë vjet historie, nga Apostulli Pjetër, peshkatar i përvuajtur i Galilesë, deri tek Papët e mëdhenj të shekullit të kaluar, duke nisur nga Shën Piu X, deri tek i Lumi Gjon Pali II.
Atë i Shenjtë, para 28 shkurtit, siç thatë edhe Ju vetë, ditë, në të cilën dëshironi të thoni fjalën e fundit të shërbimit tuaj papnor, kryer me aq dashuri e përvuajtëri, para 28 shkurtit, do të kemi mundësinë t’jua shprehim më mirë ndjenjat tona. Kështu do të bëjnë gjithë barinjtë e besimtarët, përhapur nëpër botë, e po kështu, edhe njerëzit vullnetmirë, njëherësh me autoritetet e shumë vendeve. Pastaj akoma, në këtë muaj, do të kemi gëzimin ta dëgjojmë zërin tuaj prej bariu të mërkurën, ditën e Përhimjes, e pastaj edhe të enjten, me klerin e Romës, në lutjet e Engjëllit të Tënzot të këtyre të dielave e në audiencat e të mërkurave. Do të kemi, prandaj, edhe shumë raste të tjera për ta dëgjuar zërin tuaj atëror. Por misioni juaj do të vijojë. Ju na thatë se do të jeni gjithnjë pranë nesh me dëshminë tuaj e me lutjen tuaj. Sigurisht yjet në qiell do të vijojnë të vezullojnë e kështu do të vezullojë mes nesh edhe ylli i papnisë suaj. Jemi pranë jush, Atë i Shenjtë, e na beko!

Papnia e Benediktit XVI: 8 vjet nën shenjën e fesë

“Unë, shërbëtor i ligshtë i Zotit, duhet ta marr mbi vete këtë detyrë të pashembullt, që e kapërcen çdo aftësi njerëzore”. Me këto fjalë, shqiptuar në homelinë e 24 prillit 2005, e niste papninë e tij Benedikti XVI.
E, në Meshën për fillimin e papnisë, shpjegonte: “Programi im i vërtetë i qeverisjes, është të mos bëj vullnetin tim, të mos ndjek idetë e mia, por të vihem, me gjithë Kishën, në dëgjim të fjalës e të vullnetit ë Zotit e ta lë veten të më prijë Ai vetë”.
U zgjodh në fronin e Shën Pjetrit më 19 prill 2005, në moshën 78 vjeçare, duke u bërë Papa i shtatë gjerman në historinë e Kishës, pas një Konklavi, që zgjati vetëm dy ditë, me katër numërime votash. Zinte vendin e Gjon Palit II.
Në fjalimin e parë të Benediktit XVI, ndjekur nga bekimi Urbi et Orbi-Romës e Botës, nuk mungoi kujtimi për paraardhësin “Pas Papës së madh Gjon Pali II, zotërinjtë kardinaj më zgjodhën mua, punëtorin e thjeshtë e të përvuajtur në vreshtin e Zotit. Më ngushëllon fakti se Zoti di të punojë e të veprojë edhe me mjete të mangta e, posaçërisht, mbështetem në lutjet tuaja”.
Me rastin e audiencës së parë të përgjithshme në Sheshin e Shën Pjetrit, më 27 prill 2005, shpjegonte arsyet e zgjedhjes së emrit papnor: “Desha të quhem Benedikti XVI për t’u rilidhur simbolikisht me papën e nderuar Benedikti XV, i cili i priu Kishës në një periudhë tejet të trazuar, për shkak të luftës botërore. Qe profet guximtar e i vërtetë i paqes e punoi me qëndresë burrërore, një herë për ta shmangur dramën e luftës, e pastaj për t’i kufizuar pasojat e saj orgurzeza. Dëshiroj të ec mbi gjurmët e tij, në shërbim të paqes e të harmonisë ndërmjet njerëzve e popujve, me bindje të thellë se e mira e madhe e paqes është, mbi të gjitha, dhuratë e Zotit, ndonëse tejet e brishtë dhe e çmuar, për të cilën duhet të lutemi e ta ruajmë, duke e ndërtuar ditë për ditë me ndihmesën e të gjithëve”.
Më 7 maj 2005, në Bazilikën e Shën Gjonit në Lateran, gjatë Meshës për fillimin e papnisë, Benedikti XVI e përsëriti edhe një herë konceptin e “shërbëtorit të ligshtë të Zotit”: “Ai, që kryen misionin papnor, duhet të jetë i vetëdijshëm se është njeri i brishtë e i ligshtë – siç janë të brishta e të ligshta forcat e tij – e gjithnjë nevojtar për pastrim e pendesë”.
Gjatë pothuajse tetë vjetëve të papnisë, Benedikti XVI e vuri gjithnjë fenë, në qendër të çdo veprimtarie. Një primat, që e pati theksuar në Eukaristinë Pro Eligendo Romano Pontefice kur, si dekan i Kolegjit kardinalor, aso kohe ende Jozef Ratcinger, pohonte: “ Një fe, që ndjek valët e modave dhe të renë e fundit, nuk mund të themi se ka fituar pjekurinë. E rritur dhe e pjekur është feja e ngulitur thellësisht në miqësinë me Krishtin. Është kjo miqësi, që i hap rrugën gjitha të mirave e që na jep kriterin për të dalluar çiltërisnë, nga mashtrimi; të vërtetën, nga gënjeshtra”.
Gjatë papnisë së tij, Benedikti XVI shkroi e shpalli tri Letra enciklike (“Deus caritas est”, “Spe salvi” dhe “Caritas in veritate”).
Veç tyre, botoi katër Nxitje apostolike pas sinodale: “Sacramentun Caritatis”, kushtuar Eukaristisë si burim e kulm i jetës dhe i misionit të Kishës (22 shkurt 2007), “Verbum Domini”, kushtuar Fjalës së Zotit në jetën dhe misionin e Kishës (30 shtator 2010); “Africa munus”, kushtuar Kishës në Afrikë, në shërbim të pajtimit, të drejtësisë e paqes (19 nëntor 2011); “Kisha në Lindjen e Mesme: bashkim e dëshmi” (14 shtator 2012), kushtuar pikërisht Kishës së kësaj zone të trazuar të botës.
Botoi tre libra personalë, kushtuar figurës historike të Jezu Krishtit: “Jezusi i Nazaretit”(2007); “Jezusi i Nazaretit. Nga hyrja në Jeruzalem deri në ngjallje”(2011); dhe “Fëmijëria e Jezusit” (2012).
Benedikti XVI shtegtoi në 21 vende të të pesë kontinenteve: vizitoi tri herë Gjermaninë (shtegtimi i parë apostolik jashtë kufirit, ai për Ditën Botërore të Rinisë të Këlnit); pastaj Poloninë, atdhe i Gjon Palit II; Spanjën (tre shtegtime, një për Ditën Botërore të Rinisë); Turqinë, Austrinë, Francën, Republikën Çeke, Maltën, Portugalinë, Qipron, Mbretërinë e Bashkuar, Kroacinë dhe San Marinon.
Shtatë, shtegtimet e tij apostolike ndërkontinentale: në Brazil, SHBA, Meksikë, Kubë, Australi, Afrikë (Kamerun, Angola e Benin); Liban e Tokë Shenjte (Jordani, Izrael).
Tridhjetë, vizitat apostolike në Itali: në Bari (29 maj 2009, në përfundim të Kongresit XXIV Eukaristik Kombëtar); në Shenjtëroren e Fytyrës së Shenjtë të Manopelos (1 shtator 2006); Veronë (19 tetor 2006, për Takimin IV Kombëtar të Kishës italiane); Vigjevano e Pavi (21-22 prill 2007); Asizi (2 herë: 17 qershor 2007 per 800-vjetorin e Kthimit të Shën Françeskut dhe më 17 tetor 2011, për Ditën e reflektimit, dialogut dhe lutjes për paqen e drejtësinë në botë); Loreto (2 herë: më 1-2 shtator 2007, me rastin e takimit të të rinjve italianë; më 4 tetor 2012 në 50-vjetorin e shtegtimit të Gjonit XXIII); Veletri-Senji (23 shtator 2007); Napoli (21 tetor 2007); Savonë e Gjenovë (17-18 maj 2008); Santa Maria di Leuka e Brindizi (14-15 qershor 2008); Caliari (7 shtator 2008); Shenjtërorja Papnore e Pompeit (19 tetor 2008); zonat e dëmtuara nga tërmeti të Abruzeve (28 prill 2009); Casino e Montecasino (24 maj 2009); San Giovanni Rotondo (21 qershor 2009); Viterbo e Banjoregjo (6 shtator 2009); Bresha e Conçesio (8 nëntor 2009); Torino (2 maj 2010); Sulmona (4 korrik 2010); Karpineto Romano (5 shtator 2010); Palermo (3 tetor 2010); Akuileia e Venecia (7-8 maj 2011); San Marino-Montefeltro (19 qershor 2011); Ankona (11 shtator 2011 për përfundimin e Kongresit XXV Eukaristik Kombëtar); Lamecia Terme e Serra San Bruno (9 tetor 2011); Areco, La Verna e Sansepolkro (13 maj 2012); Milano (1-3 qershor 2012 per Takimin VII Botëror të Familjeve); në zonat e dëmtuara nga tërmeti të Emilia-Romanjës (26 qershor 2012).
Më 11 shkurt 2013, njoftimi për dorëheqjen gjatë Koncistorit për disa çëshje shenjtërimi. Shkruhet në Kodin e së Drejtës Kanonike, në paragrafin e dytë, neni 332: “Në rast se Papa i Romës heq dorë nga detyra e tij, kërkohet, për vlefshmëri, që dorëheqja të bëhet lirisht e të shprehet siç i takon. Nuk kërkohet, ndërkaq, që ndokush ta pranojë”.

Përmbledhje nga takimi i atë Lombardit me gazetarë për dorëheqjen e Papës

Papa na zuri paksa në befasi e pastaj, në një ditë që, kemi parasysh Vatikanin, është festive, prej këndej, na u desh të organizohemi shpejt e shpejt për këtë ngjarje tejet të rëndësishme. Siç e dinin shumë nga ju, sot paradite do të mbahej Koncistori i zakonshëm publik për disa çështje shenjtërimesh e, prej këndej, do të caktohej edhe dita e shenjtërimit të disa shenjtorëve të rinj. Me këtë rast u thirrën – prandaj quhet koncistor publik – kardinajtë, të gjithë kardinajtë, që janë në Romë e që mund të marrin pjesë. Ishte, prandaj, një numër i madh kardinajsh. Kush mundi t’i ndjekë edhe pamjet, e unë munda t’i ndjek, pa se në sallën e Koncistorit, rreth Atit të Shenjtë, ishin shumë kardinaj. Mund të themi se Papa e zgjodhi këtë rast, posaçërisht domethënës, në mes të kardinajve, së paku atyre që janë këtu në Romë, për ta dhënë këtë njoftim kaq të rëndësishëm.

Tekstin e dorëheqjes Papa e lexoi në gjuhën latine, në përfundim të Koncistorit.

Në të Ati i Shenjtë thekson se e rrëmoi vazhdimisht ndërgjegjen para syve të Zotit. E kështu arriti tek ky përfundim personal, i thellë, i marrë në atmosferën e lutjes përballë Zotit, nga i cili e ka marrë misionin, që po kryen. U bind, kështu, se forcat e tij, për shkak të moshës së shtyrë, nuk janë më të përshtatshme për të ushtruar si duhet ministerin papnor. E ky është edhe shkaku kryesor i vendimit. Rrëmimi i ndërgjegjes për forcat, në lidhje me ministerin, me detyrën, që duhet kryer. Vijon, pastaj, duke pohuar se është plotësisht i vetëdijshëm që ky minister, për natyrën e vet shpirtërore, duhet kryer jo vetëm me vepra e me fjalë, por edhe me vuajtje e me lutje, prej këndej, është edhe vlera e vuajtjes dhe e lutjes në këtë minister.

Ndërmjet shkaqeve të dorëheqjes së Papës, siç vërehet në fjalët e tij, janë edhe rrethanat e botës së sotme, në krahasim me të kaluarën, posaçërisht impenjative, për shpejtësinë e cilësinë e ngjarjeve e të problemeve, që krijojnë e, prej këndej, edhe kërkesa për më shumë energji, se në të kaluarën. Energji, që Papa pohon se i janë pakësuar muajt e fundit.
Domethënëse fraza: “Mëse i vetëdijshëm për këtë akt, me liri të plotë, deklaroj se heq dorë nga shërbimi i Ipeshkvit të Romës, Pasardhës i Shën Pjetrit”. Kjo është deklarata, si të themi, formale, e rëndësishme në këndvështrimin juridik. Në Kodin e së Drejtës Kanonike, neni 332, paragrafi 2, lexojmë: “Në rast se Papa i Romës heq dorë nga detyra e tij, kërkohet, për vlefshmëri, që dorëheqja të bëhet lirisht e të shprehet siç i takon. Nuk kërkohet, ndërkaq, që ndokush ta pranojë”.
Dy pikat themelore janë liria dhe shprehja e duhur.
Liri e shprehje publike, siç është publik Koncistori, në të cilin Papa shprehu vullnetin e tij.

Benedikti XVI do të vijojë t’i kryejë plotësisht funksionet e shërbimit të tij, deri më 28 shkurt, në orën 20.00. Nga ky çast, nis situata e selisë vakante, e cila rregullohet në këndvështimin juridik e kanonik, nga tekstet, që kanë të bëjnë me selinë vakante në Kodin e së Drejtës Kanonike dhe në Kushtetutën Apostolike të Gjon Palit II ‘Universi dominici gregis’ mbi vendin vakant të Selisë Apostolike.

Deklarata e Papës, pra, është në përkim të plotë me atë, që pati deklaruar edhe në librin-intervistë “Drita e botës”, të Peter Seewald, në të cilin lexojmë dy pyetje të sakta, që hamendësojnë mundësinë e dorëheqjes.
Seewald-i e pati pyetur Papën, e kjo ishte pyetja e parë, për situatat e vështira, për peshën e tyre mbi papninë e për ndikimin mbi një dorëheqje të mundshme. E Papa u përgjigj: “Kur rreziku është i madh, nuk mund të ikësh, e ja pse ky, sigurisht, nuk është çasti për të hequr dorë(bëhej fjalë për çështjen e shpërdorimeve e kështu me radhë); pikërisht në çaste si ky, është e nevojshme të qëndrosh e ta kapërcesh situatën e vështirë. Kështu mendoj unë. Mund të hiqet dorë në çaste të qeta, ose kur nuk mundesh më, sepse të shterrojnë forcat. Nuk mund të ikësh në çastin e vështirë e të thuash: ‘Le të meret dikush tjetër me të”.
Papa, pra, kishte thënë, kështu, se nuk ishin vështirësitë ato, që mund ta shtynin për të dhënë dorëheqjen, madje ishin për të mos e dhënë.Pyetja e dytë e Seewald-it: “Prej këndej, mund ta marrim me mend se ka edhe situata, që ju ju duken të përshtatshme për dorëheqjen e papës?”. Përgjigjja ishte: “Po, kur Papa bindet plotësisht se nuk është më në gjendje fizike, mendore e shpirtërore ta kryejë detyrën, që i është besuar, atëherë ka të drejtë, e në disa rrethana, edhe detyrë, të heqë dorë”.(Kortezi-Radio Vaticani)

PO ATYNE, KUSH DO T’U VEJE KUNORE?

February 11, 2013 by dgreca

Nga Daniel Gàzulli*/

Po atyne, kush do t’u vejë kunorë?/

In memoria /

Një komb i ban nder vetes tue vu kunorë në vorret e Martirëve, të çdo kohe qofshin ata.Mirëpo, kujt i bie në mend se ka edhe disa vorre, për të cilat institucionet as kujtohen se janë të bijëve e bijave ma të mirë të kombit?! Për ta nuk ka një 5 Maji. Për ta nuk ka kunora me lule. Nuk ka, sepse ende nuk arrijmë të çlirohemi nga mendësi të trashigueme nga e kaluemja e hidhun.

Krimet që bani komunizmi, ma së pari mbi të krishtenë në përgjithësi, e mbi klerikë në veçanti, nuk janë fantazi artistike, po fakte tragjike që i provoi ky popull. Në një qytet si Shkodra (pra Shkodra me 40.000 banorë, jo Londra shtatëmiljonshe), në vitin 1946 kishte 26 burgje:

Seksioni i Mbrendshëm ose Dega e Punëve te Mbrendëshme.

Hetuesia (Shtëpia e Pjetër Çurçisë).

Burgu i Prefekturës (kati përdhé).

Konvikti “Malet tona”.

Burgu i Madh pranë Prefekturës.

Burgu i Kishës së Fretënve (Kuvendi) në Gjuhadol.

Burgu i vjetër i Gestapos pranë shtëpisë së Zef Shirokës.

Shtëpia e Ulqinakut.

Kuvendi i Motrave Servite.

Kisha e Motrave Servite.

Shkolla e Çelës.

Podrumi i shtëpisë së Faslli Ademit (nën farmaci).

Burgu i Çekës (sot Instituti “Nanë Tereza”).

Toga e Ndjekjes së Sigurimit (tek Sanatoriumi i sotëm).

Burgu i Postës, tek harku kundrejt Xhamisë së Kuqe në Perash.

Shtëpia e Rrojëve (pranë Maternitetit të vjetër).

Shtëpia e Guljelm Lukës, në krye të rrugës të Jezuitëve (prej nga internonin).

Shtëpia e Dr. Karamitrit.

Shtëpia e Lec Shkrelit, tek Dugajtë e Reja.

Hoteli i Bepit të Mishiqit (ishte përballë Institutit Pedagogjik).

Shtëpia e Guljelm Sumës.

Shtëpia e Sandër Saraçit.

Shtëpia përdhese e Vuksanëve, mbas shtëpisë së Shkrelit.

Spitali i burgut përballë Shtëpisë së Kulturës.

Spitali i burgut tek Spitali Civil sot.

Burgu i ushtrisë tek rekrutimi.

Në këto shtëpi-burgje, ose jo fort larg tyne, kanë gjetë vdekjen me vjerrje në litar, pushkatim ose vdekje në tortura lulja e atdhetarëve, ata që deshten një Shqipni vërtetë të lirë e demokratrike. Këtu ma poshtë po rendis vetëm disa prej tyne, sa për kujtim, e njëherësh tue u kërkue ndjesë familjarëve të të tjerëve që, tue mbas i pasë nëpër duer në skedimet e mia, nuk ua përmend emnin. Janë vetëm çka përfshinte aso kohe Prefektura e Shkodrës, pra Shqipnia Veriperëndimore.

Paraprakisht po sjell edhe disa citime shumë domethanëse pse u mbytën ata Atdhetarë.

Mjaftojnë tre të tillë. Kujtoj se përsekutorët ia kanë ba akuzën vetes. Komentet janë të tepërta.

Pandi Kristo pohon në gjyq se: “Ato Lleshrat e Prengrat i kemi vrarë faj e pafaj vetëm sëpse kanë qenë katolikë!…”

Koçi Xoxe deklaron: “Për vrasjet pa gjyq kam qenë këshilluar dhe janë bërë me urdhër të shokut Komandant. Ka pasur edhe vendim Byroje për këtë!”(Dosja 1623)

Dom Alfonsi nuk e meritonte dënimin me vdekje, mbasi s’ishte kriminel, por u dënua si klerikal. Në anën katolike është ndjerë dhëmshuri për këtë.

Shef i Seksionit Shkodër(Zoji Themeli) d.v.

Histori barbare që formojnë një enciklopedi tragjike krimesh shqiptare mbi shqiptarë. Prandaj po sjell vetëm emnat.

Populli që ka kujtesë i di, nuk ka si ta harrojë veprën e tyne.

Kel Abati, Shaban Abdullahi Riza Alia

Dr. Alfred Ashiku, Kolë Ashiku, At Anton Harapi,

Dul Bajrami Injac Baqli, At Bernardin Llupi,

At Bernardin Palaj, Skënder Sadik Çaushaj, At Çiprian Nika,

At Daniel Dajani SJ, At Florian Berisha SJ, At Gaspër Suma,

At Giovani Fausti SJ,At Gjon Shllaku, Pashuk Biba,

Mark Cacaj, Prekë Cali, Mark Çuni,

Tomë Lekë Daka, Bardhosh Dani At Mati Prennushi,

Simon Darragjati, Zef Darragjati, Kolec Deda,

Nikollë Prenk Deda, Pjetër Shan Deda, Maliq Bajrami

Prof. Simon Deda, Brahim Derguti Qemal Draçani

Caf Dragusha Dom Aleksander Sirdani, Mark Sadiku,

Dom Alfons Tracki, Dom Andrea Kalamashi, Dom Anton Muzaj,

Dom Anton Zogaj, Dom Dedë Malaj, Dom Ejëll Deda,

Dom Ejëll Kovaçi, Dom Kolec Prennushi, Dom Lazër Jubani,

Dom Lazër Shantoja, Dom Lec Sahatçija, Dom Luigj Pici,

Dom Luigj Prendushi, Dom Marin Shkurti, Dom Mark Dushi,

Dom Mark Hasi, Dom Mark Xhani, Dom Ndre Zadêja,

Dom Nikollë Gàzulli, Dom Nikoll Gjini, Dom Nikoll Shelqeti,

Dom Nikollë Kaçorri, Dom Nikoll Laskaj, Dom Pal Gjini,

Dom Pjetër Çuni, Dom Pjetër Gruda, Dom Pjetër Tusha,

Dom Shtjefën Kurti, Dom Zef Bici, Dom Zef Maksen,

Fra Gjon Pantalia, Gaspër Simon Gaspri, Pjetër Gegë Gurakuqi,

Pjetër Dedë Gjedashi, Lulash Gjeloshi – Bajraktari i Shoshit,

Ndokë Gjeloshi, Pjetër Gjoka, Mark Luc Gjoni,

Mark (Markagjoni), Llesh Gjon Marku (Markagjoni), Pashko Zef Hoti,

Imz. Ernesto Çoba, Imz. Frano Gjini, Imz. Gjergj Volaj,

Imz. Jul Bonatti, Imz. Nikoll Deda Imz.Vinçenc Prennushi,

Ndoc Jakova, Zef Jakoviq, Xhelal Hardolli

Prof. Prenkë Kaçinari, Luigj Gjeto Kastrati, Dulo Kali

Simon Kraja, Jup Kazazi Sadik Kazazi

Ndrekë Loka, Gjelosh Lulash Bajraktari, Prof. Gjelosh Lulashi,

Llesh Marashi, Kolë Margjini, Angjelina Marku,

Bal Marku, Gjush Marku, Gjergj Martini,

Caf Meti Frano Pjetër Mirakaj Pashuk Bib, Mirakaj,

Pal Bib Mirakaj, Marash Miri, Mark Miri,

Zef Miri, Qerim Sadik Myftari Ingj. Ludovik Zojzi,

Gjon Mark Ndoj, Mëhill Ndoja, Gjokë Nikaj,

Dodë Nikolla, Dr. Av. Paulin Pali, Mark Pali,

Mark Zef Pali, Ndue Pali, Pjetër Prendush Pali,

Prof. Kolë Parubi, Av. Myzafer Pipa Martin Sheldija

Prof. Kolë Prela, Zef Kolë Prela, Ndrec Prenga,

Ndrekë Puka, Dr. Luigj Radoja Kir Dul Doshi,

Gjelosh Luli, Ludovik Saraçi, Cin Serreqi,

Dedë Lulash Smajli, Kolë Sokoli, Guljelm Suma,

Kolë Nuri Sheldija, Çezar Shllaku, Marie Shllaku,

Mark Temali, Kol Mark Toma, Maria Tuci,

Pal Thani, Gjergj Vata (Cukali), Gjokë Nikoll Voci,

Dedë Mirash Zefi, Prof. Alush Lushanaku, Maria Zojzi (Deda).

E di, lista nuk asht e plotë. As ishte ky qellimi im.

Deshta vetëm t’ju kujtoja se nuk duhet harrue!

Ata u flijuen si Martirë për Atdhe.

Shenim: Të dhanat historike u nxoren nga libri i Fritz Radovanit

“Një monument nën dhé” e me leje të Autorit.

Shtator 2012.

* Me dt. 12 Shkurt, i Ndjeri Daniel Gazulli ban tre muej qe u nda prej nesh.Ne kujtim te Tij po Ju dergoj nje artikull te cilin Ai ma dergoi para se te shkonte per mjekim ne Itali. Kush ka mundsi asht mire me e botue.

Me respekt, Fritz Radovani.