Archives for July 2013

AMERIKA FESTON 4 KORRIKUN, 237 VJETORIN E SHPALLJES SE PAVARESISE

July 3, 2013 by dgreca

Dita e pavarësisë, 4 korriku është festë kombëtare e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, që shënohet në shenjë të kujtimit të nënshkrimit të Deklaratës për pavarësinë nga ana e Kongresit kontinental më 4 korrik të vitit 1776 në Filadelfia, shteti federativ i Pelsivanisë.!/

Shkruan:Beqir SINA/

PHILADELFIA – Shteti simbol i botës, lirisë dhe demokracisë shënon te enjten festën më të madhe kombëtare, 4 Korrikun 1776 Ditëlindjen e saj – 237 Vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë. E gjithë SHBA-ja mbushet me flamuj amerikanë, dhe simbolet e saj – ndërkohë që miliona amerikanët kremtojnë në çdo mjedisë me ndjenjën e madhe të krenarisë, teksa shënohen plot 237 vjet të Dekleratës së Pavarësisë.

Tonelata me fishekzjarre, parada multi kulturore dhe sportive, karnavale shumëngjyrshme dhe të mahnitshme, koncerte të ndryshme, lojëra sportive( basketbolli, futbolli, bejzbolli e gara të tjera sportive) organizohen me këtë rast. Në sheshe, parqe, dhe vende të veçanta, mbahen fjalime politike, akademi solemne dhe organizime private me vendosje të luleve në varrezat e dëshmorve pritet të mbahen sot për të festuar historinë dhe kujtuar të rënët, qeverisjen dhe traditat e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Gjatë nënshkrimit të Deklaratës, SHBA-të ishin të përbërë prej 13 kolonish nën administrim të mbretit anglez Xhorxhi i Tretë. Arsye për nënshkrimin ishte pakënaqësia e rritur e kolonive për shkak të tatimeve të larta që kolonitë duhej t`i paguanin Anglisë.

Në korrik të vitit 1776, “Pensilvania ivning post” është gazeta që e publikoi Deklaratën për pavarësi.

Më 8 korrik të vitit 1776, në sheshin “Pavarësia” në Filadelfia u bë publik për herë të parë Deklarata, ndërsa zilja në Pallatin e pavarësisë që ishte e njohur si “Zilja e provincës”, do të riemërohet në “Zilja e lirisë” (Liberty bell).

Në gusht të vitit të njëjtë, detyra e filluar më 4 korrik rreth nënshkrimit të Deklaratës për pavarësi nuk ishte përfunduar tërësisht deri më gusht. Por, pavarësisht nga kjo, 4 korriku është pranuar si datë zyrtare e shpalljes së pavarësisë së SHBA-së nga Britania.

4 Korriku 1776 Dita e Pavarësisë së SHBA-ve – Ditëlindja 237-të e Amerikës
Sot, është 4 korriku 2013, Dita e Pavarësisë në Shtetet e Bashkuara, Ditëlindja e 237 të e saj. Më 4 korrik të vitit 1776, 56 përfaqësues të 13 kolonive britanike të Amerikës Veriore, deklaruan, se me autoritetin e popullit, ata po krijonin një komb të ri.

Do të duheshin edhe 6 vjet të tjerë luftë me Britaninë, në atë kohë fuqia më e madhe ushtarake e botës, para se të fitohej pavarësia e Amerikës nga ai vend. Më 1782, Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin ende larg bashkimit.

Ato ishin në fakt, një konferderatë e paqëndrueshme, me një qeveri qendrore të dobët. Fuqinë e vërtetë e kishin qeveritë e sheteve të ndryshme.Por shtetet ishin shumë të ndryshme nga njeri tjetri, përsa i përket praktikave fetare, opinionit politik dhe interesave ekonomike. Ato kishin vendosur tarifa dhe barriera tregtare ndaj njëri tjetrit. Monedha ishte e fryrë nga inflacioni dhe ishin vendosur taksa që pengonin zhvillimin.

Kaosi ekonomik çoi në paqëndrueshmërinë civile. Filluan konflitetet mes shteteve lidhur me kufijtë, Qeverisë kombëtare i mungonin forcat ushtarake për trajtimin e kërcënimeve të sigurisë. Amerikanët filluan të kërkojnë mënyra për zgjidhjen e këtyre problemeve. Përgjigja ishte një kushtetutë e re, e cila do të krijonte një qeveri kombëtare të fuqishme, e cila të trajtonte nevojat e vendit, ndërkohë që t’u jepte fuqi të caktuara shteteve të ndryshme. Por amerikanët ishin të ndarë lidhur me formën që do të merrte qeveria e re.

Shtetet e vogla kërkonin përfaqësim të barabartë me shtetet e mëdha. Shumë qytetarë druheshin se një qeveri e fortë kombëtare do të shtypte të drejtat e individit. Këto çështje u zgjidhën, vetëm pas disa vite debatesh dhe kompromisesh. Kushtetuta e re u ratifikua në vitin 1789, vetëm pasi u shtuan 8 amendamente, të cilat garantonin të drejtat themelore të shtetasve, mes tyre lirinë e ushtrimit të fesë, të fjalës dhe shtypit, të drejtën për të zhvilluar procese gjyqësore dhe mbrojtjen kundër abuzimit të qeverisë ndaj qytetarëve.

Kushtetuta nuk është një instrument në duart e qeverisë për ta kufizuar popullin, tha në atë kohë Patrik Henri, një nga udhëheqësit amerikanë në luftën për pavarësi, ajo është një instrument në duart e popullit, për të kufizuar qeverinë, që ajo të mos e sundojë jetën tonë. Më tepër se 237 vjet pas miratimit të kushtetutës, ajo mbetet garancia e lirisë për të gjithë amerikanët,

4 Korrikut 1776 – Ditëlindja e Shteteve të Bashkuara/Njerëzit e thjeshtë mund të kryejnë bëma të jashtezakonshme.
Dëgjojini këto fjalë të Deklaratës së Pavarësisë Amerikane, të shkruara 237 vjet më parë: “Ne i konsiderojmë, këto të drejta të jënë të vetëkuptueshme: që të gjithë njërëzit janë krijuar të barabartë; që ata janë pajisur nga Krijuesi i tyre me disa të drejta të patjetërsueshme; dhe mes tyre janë jeta, liria dhe kërkimi i lumturisë; që për të siguruar këto të drejta, qeveritë krijohen nga njërëzit, duke e përftuar pushtetin e tyre të drejtë nga pëlqimi i zgjedhësve…”. Këto fjalë ndryshuan përgjithmonë parimet e qeverisë. Kush i shkroi këto fjalë të jashtëzakonshme, duke ndryshuar përgjithmonë parimet e qeverisë. Ishin ata politikanë te shquar, akademikë e teoricienë politikë. Jo, ata ishin fermerë (bujq), avokatë, tregtarë, një botues librash, dhe një topograf.

Asnjë prej tyre nuk kishte mbajtur ndonje ofiq të lartë qeveritar. Në fakt, zor se ndonjeri prej tyre kishte mbajtur ndonjë ofiq qeveritar. Disa kishin lindur të varfër. Të tjerët ishin pronarë tokash. Të gjithë ishin të mirëarsimuar; pothuajse të gjithë kishin lexuar veprat e Ciceronit mbi virtytin. Të gjithë meshkuj e të bardhë, nuk ishin tipike të popullsisë si e tërë, nuk ishin as nga elita politike. Ata ishin njerëz të thjeshtë, të cilët shqetesoheshin thellësisht për lirinë, lirinë personale, për qeverinë përfaqesuese të bazuar në sovranitetin popullor. Ata janë quajtur me të drejtë brezi më i madh i talentit politik në historinë amerikane. Krijimi i nje kombi te pavarur amerikan ndodhi papritmas, jo gradualisht. Ishte nje proces revolucionar, e jo evolucionist. Asnje prej atyre qe firmosen Deklaraten e Pavaresise, nuk e dinte se si do te pefundonte.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë tani republika më e vjetër që i ka qëndruar historisë botërore, me një serë institucionesh dhe traditash politike. Ato, që tani konsiderohen “idealet amerikane”, jane përqafuar në mbarë botën; forma alternative të organizatave dhe qeverive politike kanë ardhur e kanë ikur gjatë këtyre 237 vjetësh. Kuadri politik i ngritur në ato fjalë të thjeshta, të sipër cituara në fillim, janë idetë për të themeluara për herë të parë Shtetet e Bashkuara të Amerikës në fund të shekullit 18-të.

Dhe kanë vazhduar. Burrat dhe gratë bëjnë historinë. Burra dhe gra të zakonshme mund të kryejnë bëma të jashtëzakonshme. Ata që rrezikuan gjithçka për të shpallur këtë Deklaratë Pavarësie ishin njerëz të thjeshtë. Deklarata mbyllet: “Dhe në mbështetje të kësaj deklarate, me një besim të patundur në mbrojtjen e Perendisë Hyjnore, ne së bashku i betohemi njeri-tjetrit me jetën tonë, pasurine tonë, dhe nderin tonë të shenjtë”. Keta qytetare te thjeshte krijuan ideale politike te reja te jashtezakonshme. Hartuesit e Kushtetutes sone, 13 vjet me vone krijuan kuadrin e qeverise se SHBA-së, te bazuar ne keto ide revolucionare.

Karta e te Drejtave vijoi mbas dy vjetesh. Krijimi i nje qeverie kerkon kohe. Nuk eshte kurre e thjeshte. Kerkon eksperimentim dhe kurajon per te flakur tutje ate qe nuk funksionon. Ai perfshin edhe rrezik. Sic tregon Kushtetuta e pare e SHBA-es, kerkon kompromis. Por, qytetaret e thjeshte mund te kryejne bema te jashtezakonshme. Kombet mund te themelohen, idealet mund te perhapen. Shtetet e Bashkuara të Amerikës edhe tash pas 237 vjetëve të 4 Korrikut 1776 – Ditëlindjes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës, vazhdojnë të përpiqen e të ndihmojn popullin shqiptarë për të arritur tek idealet tona, për të arritur tek aspiratat e shqiptarëve .

E ardhmja e SHBA-es prej qytetareve te saj i duket e qarte, ashtu si duhet t’iu kete dukur ajo e Amerikes se Eterve Themelues me 1776 apo edhe me 1783, apo edhe sot pas 237 vjetve. Qe nga ai 4 Korriku i pare, ka qene tradite qe te festohet ditelindja e Amerikes me fishekzjarre dhe sonte SHBA-es, e vazhdojne ate tradite “Gezuar Ditelindjen Amerike”

Për ne shqiptarët aq sa i perket kjo festë kombit Amerikan, po aq u përket edhe shqiptarëve, kombit shqiptar, dhe të gjithë atyre kombeve nga mbarë bota që luftojnë për liri e demokraci dhe që duan idealet dhe principet amerikane.

Ngaqë për gjithë këto vjet, SHBA ka luajtur rol mjaft të rëndësishëm dhe model për demokracinë dhe liritë e njerëzve në botë. 4 Korriku 1776, Dita e Pavaresise se SHBA, ka një kuptim tjetër edhe për shqiptarët, 23 vjet më parë me ndihmën e SHBA, vendi ynë do të ecte drejt rrugës për liri dhe demokraci. Pra, “për ne mikun e madh dhe të përjetshëm” si thoshte Presidenti i parë dhe hsitorik i Kosovës, Ibrahim Rugova.

Mbas 45 vjetëve të sundimit komunist ishte 2 korriku ai që shënoi rënien e komunizmit në Shqipëri.

Duke qenë të vetëdijshëm për momentin historik para të cilit ndodhej Kosova, atëhere delegatët e atëhershëm të Kuvendit të Kosovës, më 2 korrik të vitit 1990, miratuan publikisht (para Kuvendit të Kosovës) Deklaratën Kushtetuese, me të cilën Kosova u shpall njësi e veçantë në kuadër të federatës së atëhershme jugosllave.

Ky ishte një akt historik i pritur moti dhe që shprehte aspiratat shekullore të popullit të Kosovës për mëvetësi shtetërore e territoriale nga Serbia dhe 9 vjetë(1999) më pas nga ky akt vjen çlirimi i Kosoves dhe 18 vjet(2008) vjen Pavaresia e saj.

Andaj aq sa i perket kjo festë kombit Amerikan, po aq u përket edhe shqiptarëve, kombit shqiptar, dhe të gjithë atyre kombeve nga mbarë bota që luftojnë për liri e demokeaci dhe që duan.

DOMENICO MUSTILLI ARKEOLOGU ITALIAN MBROJTI PROBLEMIN E PËRKATËSISË ETNIKE TË BANORËVE TË EPIRIT

July 3, 2013 by dgreca

Shkruan: GËZIM LLOJDIA*

Sinteza e Fabrizio Vistoli në biografinë e Mustilli/

Emrin e Domenico Mustillit, arkeologut italian,mbrojtësi i problemit të përkatësisë etnike të banorëve të Epirit të titulluar :“Gli Illiri nell’Epiro” (Ilirët në Epir), botuar nga Akademia e Italisë në përmbledhjen me titull “Le terre albanesi redente”, Romë 1941,shpesh e ndesh nga raportimet dhe gjurmimet, që ka kryer misioni arkeologjik italian në Shqipëri.

Fabrizio Vistoli sjell shkurtimisht biografin e D.Mustillit të përshkruar te:”Fjalor biografik i Italisht – Volume 77.

Ai ka lindur në Napoli,thotë F.Vistoli,më 3 dhjetor 1899 nga prindërit Leonardo dhe Maria Testa . Anëtar i një familjeje të lashtë katolike me origjinë nga Ravello, pjesëtarë në Luftën e Parë Botërore ku fituan Kryqin e Trimërisë Ushtarake dhe Kryqin e Meritës së luftës.

Ai u kthye për studimet në Universitetin e Napolit. Aty ai kishte studentët e tjerë mes të cilëve , Paola Montuoro, Olga Elia dhe Dominic Zancani. Mësohet se Mustilli u diplomua në dhjetor të vitit 1924, në arkeologjinë klasike, me një tezë përgatitur nën drejtimin e Giulio Emanuele Rizzo. Zgjedhja e një teme të pikturës vazo greke, si dhe predikimet e tij për qeramikën e lashtë dhe përgjithësisht të botës klasike duket se kanë origjinën nga një rrjedh kujtimesh historike dhe artistike e Sant’Agata de ‘Goti (Benevento ). Shtëpi stërgjyshore dhe sidomos nga koleksioni i madh i vazove greke vënë së bashku në ruajtje nga një paraardhës në shekullin e tetëmbëdhjetë dhe ruajtur me kujdes nga një xhaxha atëror.

Student i Shkollës Arkeologjike italiane të Athinës (vitet 1926-28), ai mori pjesë në hulumtim, në ishullin e Lemnos drejtuara nga Alessandro Della Seta. Këtu ndeshet me çështjen e vështirë të gërmimeve në nekropolin e parë, Hephaisti ku ka përgatitur disa të dhëna të dendura informative rreth ‘etruskëve (‘ qytetërimit lokal) .

Vite më vonë, në kujtesën e madhe u shfaq Shkolla Arkeologjik e Athinës dhe të misioneve italiane në Lindje ( vitet 1932-1933).Rrugëtimi i tij vijon kështu: Kthehet në Itali, ai u vendos në Romë, ku G.E.Rizzo, i cili u zhvendos nga Napoli, e kishte favorizuar (nëntor 1928)me emërimin si asistent të përhershëm në Departamentin e Arkeologjisë në Universitet. Vitet romake u pikëzuar me një numër të madh të përpjekjeve shkencore dhe një hulumtim të ethshme, të cilat dëmtuan shëndetin nervor, por edhe nga një seri e arritjeve të shquara profesionale, disa prej të cilave janë në origjinën e reputacionit dhe nderim në të cilën ishte gjithmonë i rrethuar më vonë, emrin i tij.

Në të njëjtën kohë, që përkojnë punimet për ndërtimin e kampusit,ku mbikëqyri riorganizimin sistematik të grumbullimit të pasur së Urbis studim, në lidhje me atë kohë u zhvendos nga vendndodhja e vjetër e bujtinë e S. Michele në mjedise të reja brenda ndërtesës së Fakultetit të letrave.

Ky aktivitet i dha llogari në një artikull të botuar në shqyrtimin e arteve në vitin 1936 .Pas shtatë vitesh si asistentë së bashku me Rizzo dhe pasi ka marrë diplomë në arkeologji dhe historinë e artit të lashtë (28 nëntor 1933), në korrik të 1935, ai fitoi konkursin për një vend në rolin e inspektorit të Monumenteve , galeritë dhe gërmimet arkeologjike, që hyjnë në mënyrë të drejtpërdrejtë në Mbikëqyrjen napolitane të Amedeo Maiuri, i cili në atë kohë përbënte një palestër të jashtëzakonshme, për një arkeolog militant të gatshëm.

Gjatë tre viteve të ardhshme ka ushtruar funksionet e kontrollit dhe mbrojtjes së lashtë në faqet e shumta të Campania (Pompei dhe Herkulani) dhe botoi disa shkrime të rëndësishme në revistat antichistica, duke përfshirë edhe ato të lidhura me dy veprave me interes të jashtëzakonshëm në ato zbulime (Apolloni ,zbuluar në vitin 1930 në ujërat e Gjirit të Salerno dhe busti madhështor të perandorit Augustus zbuluar në Fondet në vitin 1936), në të cilën ai u kthye më vonë me punim më të gjerë.

Nga 1 dhjetori 1938, menjëherë pas martesës me Anna De Marco në Romë, nga e cila ai nuk kishte fëmijë, ai e la postin e tij si pasojë e emërimit inspektues si profesor i jashtëzakonshëm (dhe pastaj nga viti 1941), arkeologjisë dhe historisë greke dhe Romane në Universitetin e Napolit, ku për një vit ai mbajti emërimin palethnology.

Aktivitetet arsimore të përditshme, të ushtruara në Romë pas vdekjes së Rizzo, nuk e kanë penguar atë, që të vazhdojë punën e tij shkencore me zjarr dhe me të vërtetë ka ndihmuar për të zgjeruar fushën.

Pas vdekjes së Pirro Marconi, i cili e kishte paraprirë atë edhe në karrigen universitare, Mustilli ka drejtuar në mes të viteve 1938 dhe 1941, Misionin arkeologjik italian në Shqipëri.

Aktivitet intensiv dhe të frytshme në vendin ballkanik janë dëshmi jo vetëm për rezultatet e hulumtimit të kryer në akropolin e Butrintit, në zonën e Zadarit dhe malet Acroceraunians, sidomos renditen të pasura në shkrime dhe monografi, që merren me tema, që lidhen me të kaluarën e rajoneve me pamje nga bregu lindor i Adriatikut.

Duke studiuar Shqipërinë e lashtë, Mustilli kishte për të përsëritur përballjen me problemet e arkeologjisë prehistorike dhe kjo ishte pikërisht, disiplina për të tërhequr dhe mbajtur interesat e veta afatgjata në mënyrë për ta nxitur atë, për të dhënë një pamje të saktë, sidomos për trajnimin e studentëve të tij të rinj në vëllimin e parë :Një Histori Universale e Vallard-i botuar në vitin 1959.

Megjithatë, hulumtimet e tjera ishin më të pëlqyeshëm, veçanërisht ato të aparatit paraprak shkencor përbëhet nga të dhëna historike mbi individualin monumental duke synuar që të thellojë problemet kritike dhe Eksegjetik të pazgjidhura. Kështu ai e mori në detyrën e ardhshme shqyrtimin kritik, fjalimet përkujtimore, shkrimet dhe enciklopedi e rastit, një lloj shumë e veçantë e studimit të orientimit shkencor, u përqendrua në topografi historike e Campania greko-romake dhe qytetërimit të lashtë e Sicilisë dhe Magna Graecia.

Në këtë zonë gjurmohen, midis të tjerash, ese origjinale në shenjtëroren Hera Argive (1941, 1943), dyqanet artizanale të Pompeit (1950), i ashtuquajturi Villa i Papyri në Herculaneum pseudourbana (1956), në Qytetin Messapia përmendur nga Straboni (1957), kujtimet e para në rrënojat e Paestum (1959), dhe jo më pak, lidhjet kulturore, që bashkoi rajonin jugor të gadishullit italian dikur kolonizuar nga grekët ,Sicilinë dhe ‘ Italinë veriore (studimi përfshinë vitet 1963, 1966).

Nga ky grup i interesave konkrete për sektorin jugor të lashtë dhe origjinën e angazhimin të saj në themel në vitet 1956-1957, Qendra e Studimeve të Universitetit të Napolit, ku ishte rektor Ernesto Pontieri, si dhe mbështetja dhe pjesëmarrja e vazhdueshme nga viti 1961në konferenca vjetore të Institutit të Historisë dhe Arkeologjisë të Greqisë së lashtë (ISAMG) e Tarantos.

Ai vdiq papritmas në Napoli, në 20 shkurt 1966. Me mendje të hapur, Mustilli iu përkushtua me pasion punës në përhapjen e njohurive të mësuar dhe ka ndjekur me interes të veçantë, sidomos në pjesën e fundit të jetës së tij, arritjet dhe përparimet në teknologji të cilat erdhën gradualisht duke bërë hetim në dispozicionin arkeologjik. Ai ishte anëtar i akademive të ndryshme dhe e emëruan atë për të mbajtur pozita e përgjegjësi të lartë në kuadër të Komitetit Kombëtar për Shkencat historike, filozofike dhe filologjike të Këshillit Kombëtar, të Kërkimit dhe të Këshillit ,të Lartë për Antikitetet dhe Arteve të Bukura.

Vlerësimi i historianit Kristo Frashëri

Lidhur me qëndrimet arkeologut italian Mustilli,historiani Kristo Frashëri shkruan: Autori i tretë, i cili e trajton gjithashtu në mënyrë dinjitoze problemin e përkatësisë etnike të banorëve të Epirit është historiani dhe arkeologu i njohur italian Domenico Mustilli. Ai e trajton këtë problem në një punim italisht të titulluar “Gli Illiri nell’Epiro” (Ilirët në Epir), botuar nga Akademia e Italisë në përmbledhjen me titull “Le terre albanesi redente”, Romë 1941.
Problemin e banorëve të lashtë të Epirit, D. Mustilli e trajton që nga kohët parahistorike. Ai pohon se gjetjet arkeologjike që kanë dalë në dritë tregojnë se treva e Epirit ka qenë e banuar para se të shfaqeshin grekët në histori. Ai vë në dukje se Epiri pësoi një dyndje popullatash në epokën e Bronzit, e cila karakterizohet nga qeramika e pikturuar. Kjo qeramikë, – thekson ai, – nuk ka lidhje fare me kulturën arkaike greke .Për sa i përket fillimeve të epokës së Hekurit, ai vinte në dukje se nuk kishte të dhëna që të provonin praninë e banorëve grekë në këtë trevë. Duke u mbështetur në të dhënat arkeologjike që njiheshin në kohën e tij, ai pohonte se gjurmët më të hershme të pranisë greke në Epir i takojnë periudhës helenistike. Nuk e mohonte faktin se në Dodonë ishin zbuluar objekte të kulturës helenike, si statueta, fragmente skulpturash arkaike, të cilat i takojnë shekullit VI, madje edhe një fibul e tipit aisatik e shekullit VII. Por këto nuk qenë prodhime vendëse. Ato tregojnë marrëdhëniet që kishte Dodona me botën greke. Nga ana tjetër, vazhdon D. Mustilli, në truallin e Epirit janë zbuluar objekte arkeologjike që tregojnë lidhje kulturore me qytetërimin e veriut, pra me viset ilire (një shpatë e tipit krejtësisht verior dhe një sëpatë e tipit hallshtatianë e pranuar edhe nga arkeologë të tjerë). Veç kësaj, vazhdon ai, edhe në Orestidë, e cila bënte pjesë herë në Epir, herë në Maqedoninë Perëndimore, mungojnë gati krejtësisht dëshmitë arkeologjike për kohën pas epokës së Bronzit dhe para shfaqjes së objekteve të qytetërimit dhe të industrisë greke. Vetëm ndonjë enë korinthiane zbuluar këtu, – nënvizon D. Mustilli, formon urën ndërmjet epokës së Bronzit dhe kohës helenistike. Varre arkaike u gjetën pranë Cotylionit dhe kishin kufoma me skelet dhe të djegura me urnë e me enë bronzi. Më tej ai shkruan: Në Epir “mungojnë pra, elemente për të ndriçuar gjendjen pas kohës së Bronzit. Mund të themi vetëm se gërmimet e deritanishme (pra deri në vitin 1941 – K.F.) provojnë në një mënyrë mjaft të qartë importimin (pra jo prodhimin në vend – K.F.) të objekteve nga Greqia në Epir që nga shekulli VII p.e.s., ndoshta edhe nga një kohë më e hershme”.D. Mustilli thotë se dëshmitë për të provuar se banorët epirotë qenë grekë janë shumë të cekëta, kurse teza e kundërt se nuk qenë grekë është mjaft e bazuar. Ai sjell si dëshmi Thukididin, i cili i quan molosët barbarë (I 68; II 80). Po ashtu edhe Straboni (VII, 321). Nuk mund të dyshohet, shkruan historiani italian, se etolët qenë grekë, por territori i tyre pati një imigrim të fortë nga veriu, saqë Filipi në bisedimet për paqe me romakët, para Kinaskefalit pohonte se pjesa më e madhe e etolëve nuk janë grekë (Polibi XVIII 5,8; Livi XXXII, 34). Për Filipin, vazhdon D. Mustilli, nuk ishin grekë as amfilokët, as agrejtë që banonin në verilindje të euritanëve, as apodotët që banonin në luginën e Dafnos.Arkeologu italian vë në dukje se në shekujt e mëvonshëm në Epir vihet re ndikimi i kulturës greke. Ai sjell si shembull fortifikimet e shekullit V p.e.s. të Finiqit dhe të disa ndërtesave të tjera të mëvonshme. Po kështu edhe në Butrint. E njëjta gjë ndodh edhe në Dodonë, ku u ndërtua një faltore madhështore dhe kur u shfaqën mbishkrimet greqishte. Këtu, thotë arkeologu italian, shtrohet pyetja: “Si mund të pajtohet prania që nga shekulli V e gjurmëve helene me mungesën e tyre të plotë para shekullit V”? Pyetja e dytë që shtrohet, sipas tij, është kjo: “Si mund të pajtohet prania pas shekullit V e kulturës materiale greke me të dhënat gjuhësore, të cilat pohojnë në mënyrë të padyshimtë praninë në Epir të elementit ilir”? Nga këto dy pyetje, arkeologu italian shtron për zgjidhje problemin: “Kush ishin këta ilirë? Në çfarë objektesh, në çfarë manifestimesh konkretizohet qytetërimi i tyre nga pikëpamja arkeologjike”? Arkeologu gjen kështu rastin që të kundërshtojë pikëpamjen e përhapur në kohën e tij – pikëpamje të cilën, siç u pa, po e shfrytëzon në mënyrë spekulative Hammondi, – mbi përhapjen e popullsisë së Lausitzit në Epir. Është e vërtetë, pohon ai, se gjurmë mjaft të sigurta të bartësve të qytetërimit të Lausitzit duken në Maqedoni gjatë luginës së Vardarit (Aksiosi antik). Është gjithashtu e njohur pikëpamja se nga përzierja e shtegtarëve të rinj me banorët e mëparshëm u mbrujt qytetërimi maqedon i fillimit të epokës së Hekurit. Vendbanimi i Verrias buzë Haliakmonit tregon përhapjen nga Perëndimi, pohon D. Mustilli në drejtim të Epirit të këtij qytetërimi maqedon të kohës së Hekurit. Megjithatë, deri tani ai ngul këmbë se në Epir nuk janë zbuluar gjurmë të popullit të Lausitzit, pavarësisht se ndonjë element i këtij qytetërimi ka depërtuar edhe më në jug, në krahinat greke. Përkundrazi, sipas D. Mustillit, përveçse në Korkyra ku sundonin liburnët, prania e ilirëve është vërtetuar edhe nga emri Hylloi, i identifikuar në vendin e quajtur sot Chalkiopulos. Deri sot, përfundon ai, nuk kanë dalë objekte arkeologjike që të provojnë praninë e popullit të Lausitzit, qoftë në epokën e Bronzit, qoftë në atë të fillimit të Hekurit. Gjurmë të kulturës ilire gjejmë edhe në Epir. Mjafton të thuhet se në Dodonë nuk mungojnë objekte që provojnë prejardhjen e tyre nga veriu.

*Master.Anetar i Akademisë Evropiane et Arteve

Fitoi apo humbi sovrani/popull?!

July 3, 2013 by dgreca

nga Dr. Elton Mara, Nju York/

Fitoi aleanca e majtë, një fitore e thellë e paparashikuar as nga vetë ky grupim. Por, problemi që shtrohet apo pyetja që del vetvetiu, me këtë rast, është: a fitoi vërtet populli përmes këtyre zgjedhjeve?

Mendoj se zgjedhjet e 23 qershorit na shpalosën dy tablo të ndryshme të cilat po përpiqem t’i shtjelloj më poshtë.

E quaj të rëndësishme të vë në dukje se për herë të parë tek ne u realizuan zgjedhje sipas standarteve të larta, siç është pohuar e vlerësuar jo vetëm nga analistët e institucionet tona, por dhe nga ato ndërkombëtare. Na pëlqen apo nuk na pëlqen ta pranojmë, por për realizimin e këtyre standarteve, merita kryesore, në mos e gjitha, i takon qeverisë Berisha, e cila e mbajti fjalën e dhënë, duke bërë realitet kështu një nga kushtet e vëna nga institucionet e BE-së për statusin e kandidatit.

E papritura e madhe e këtyre zgjedhjeve, siç e theksuam që në fillim, qe fitorja e thellë e së majtës, në përgjithësi, dhe e LSI-së, në vecanti. Dikush mund të thotë: “Po pse duhet të habitemi? I ka demokracia këto. Herë fiton një palë, e herë një tjetër? Herë me diferenca të vogla, e herë me të mëdha?!” Teorikisht ashtu duhet të jetë, por konkretisht unë mendoj se jo. Fitorja e këtij grupi dhe vëçanërisht ajo e LSI-së, nuk është aspak bindëse dhe, për pasojë nuk pasqyron dëshirën e vërtetë të shqiptarëve. Mos vallë po them ndonjë gjë të re? Absolutisht jo! Këtë e kanë thënë me kohë gjithë ata që u morën me analizën e zgjedhjeve tona, qofshin ata punonjës të medias apo dhe vetë politikanët, shumë kohë para se të zhvilloheshin ato. A nuk ishte LSI-ja e kryetari i saj, Ilir Meta, më e kritikuara e më e përfolura gjatë gjithë fushatës apo dhe para saj? A nuk bashkoheshin të gjithë në konkluzionin se ajo duhet të kishte humbjen më të madhe në këto zgjedhje, për vetë qëndrimet klienteliste në mos edhe mafioze, që kishtë mbajtur gjatë gjithë ekzistencë së saj? Jo vetëm kaq, por propaganda e të dy krahëve, bashkëpunimin me të e shihnin dhe e vlerësonin si politikën më të pamoralshme që ka ndjekur ndonjë parti gjatë pluralizmit tonë. Por ja që çudia ndodhi e jemi para një fakti të kryer: ajo jo vetëm që nuk humbi, por fitoi më shumë se çdo parti tjetër. Nga 4 mandate të mundimëshme që arriti të sigurojë më 2009, tani mori lehtësisht 17 mandate, më shumë se katërfishin, me shtrirje në të gjithë vëndin. E çuditëshme apo gati e pabesueshme: një parti që ishte në bashkë-qeverisje me PD-në për 4 vjet rresht, e që është bashkë-autore me të, si për sukseset ashtu dhe dështimet e saj, tani na del

triumfatore.

Populli ynë ka një fjalë të urtë, kur është puna për të gjykuar tjetrin: “Inat kije, por hakun mos ia haj!”. Ajo diti aq mirë të shfrytëzojë të dy partitë kryesore, si gjatë kohës që ishtë në pushtet me to, ashtu dhe në opozitë. Do të mjaftonte vetëm ky fakt që ta renditësh atë në krye të politikës pragmatiste që ka mbizotëruar tek ne në pjesën më të madhe të këtyre dy dekadave.

Një pyetje tjetër që del natyrshëm këtu është: a kemi të bëjmë me nje rastësi apo mrekulli që ia dha Zoti apo me diçka tjetër që analistët tanë sikur nuk po e vënë shumë në dukje, me apo pa qëllim? Mendoj se enigma ëshët plotësisht e shpjegueshme po të shihen e të analizohen me gjakftohtësi mënyra se si u arrit kjo fitore, rrugët që u ndoqën e mjetet që u përdorën

Mund të themi pa e tepëruar se LSI-ja fushatën zgjedhore e filloi që kur hyri në koalicion me PD-në. Siç po del tani bindshëm, gjatë kohës që ishte në pushtet, ajo kapi jo rastësisht dikasteret më të rëndësishme lart, dhe tërë zyrat e tjera me interes të piramidës së pushtetit, deri në qarqe, rrethe, lagje e fshatara. Ndërsa qeveritarët PD-istë çallstisnin lart e poshtë për të kryer detyrat që iu kishin premtuar zgjedhësve, duke filluar nga ndërtimet madhore të rrugëve, hidrocentraleve, shkollave, qëndrave shëndetësore e kështu me radhë, LSI-stët e administratës, duke kapur postet kryesore në tërë kaskadën pushtetore, futnin në punë njerëzit hallexhinj, jashtë cdo kriteri, jepnin licenca e bënin favore të tjera që të jep pushteti, duke marrë prej tyre premtimin se do të votonin përherë për LSI-në, sikundër edhe ndodhi. Ky ishte një nga kontigjentet e votuesve të saj.

Kur filloi fushata, pas rokadës që bëri me PS-në, ajo nuk u kufizua me mitingje e thirrje apo duke vrarë mendjen për ndonjë program tërheqës, por mobilizoi tërë militantët e saj, që ia kishin borxh se i kishte favorizuar më se një herë, që të shkonin shtëpi më shtëpi e të premtonin punësime apo dhe zgjidhje problemesh të tjera, në këmbim të votës. Ky ishtë kontigjeni i dytë i madh i votuesve të saj dhe po të kemi parasysh vështirësitë aktuale me të cilat përballet populli sot, numuri i hallexhinjve që joshen kollaj me premtime, nuk është i vogël por goxha i madh. Mjafton të kujtoni qytetarët që mbushin për ditë sportelet e zyrave si hipotekat, ato të punësismit në arsim, shëndetësi, nëpër bashkitë ku merren licencat nga më të ndryshmet e kështu me radhë në gjithë sektorët e tjerë. Dhe në to, as më shumë e as më pak, e bënin ligjin LSI-stët që i kishin kapur ato vende jo vetëm për të mbushur xhepat por dhe për karriget e ardhëshme të parlamentit. Unë mbeta pa mend kur një miku im, komplet i bindjeve të djathta, ma pohoi hapur se kishte votuar për LSI-në thjesht për punësimin e premtuar. Pri shirita përurimesh kryeministri poshtë e lart duke ndarë me popullin kënaqësinë që të jep realizimi i një ëndre të tillë siç është tërë infrastruktura e re e krijuar nga Jugu në Veri. Shko e hajde në Bruksel e Strasburg; bisedo me parlamentarë e komisionerë për heqjen e vizave; udhëto deri në Azerbaxhan më se njëherë për projektin e TAP-it; gdhije në zyrë për të ndjekur përballimin e përmbytjeve në Veri… Ndërkohë, LSI-stët vazhdonin të trokisnin derë më derë, duke premtuar vende pune, licenca ndërtimi, tendera të majme, vetëm me një kusht: më 23 qershor të votoni për ne!

Një tjetër kontigjent jo i vogël qe nga emigrantët tanë në Greqi dhe Itali. Përvec vetë kryetarëve Rama e Meta që organizuan mitingje, u dërguan në këto vende edhe tërë ato grupe pune, me disa objektiva. Së pari, premtime për farefisin e tyre në Shqipëri, po qe se votoin të majtën. E dyta, ata vunë në dispozicion të tyre tërë ata autobuza e tragete, duke iu paguar biletat vajtje-ardhje. Por të gjitha këto kërkojnë një faturë jo të vogël shpenzimesh monetare. Ju kujtoni se qe problem për ta? Harruat se në këtë grup gjoja të majtë, ka mbi njëzet milionerë, në mos edhe më shumë, që nuk iu dhimbsen dollarët e eurot, sepse e dinë shumë mire që ato para do shumëfishohen shumë shpejt duke vjedhur taksapaguesit

Nga ana tjetër, kryetari PS-së premtonte qiqra në hell që s’ka për t’i realizuar kurrë, si shërbimi shëndëtësor falas, vendosjen e taksës progresive, legalizimet etj. etj. Dolëm kështu tek një pikë tjetër e diskutimit të këtyre zgjedhjeve që ka të bëjë me qeverinë e ardhëshme. Do të uroja me gjithë zemër që të kishte sukses, jo për ta, por për të mirën e popullit. Por ja që mendja e ftohtë del para zemrës dhe më kap pesimizmi, në mos edhe dyshimi se ajo nuk do t’i ketë të gjata ditët, po vazhdoi të gënjejë veten e të tjerët, si deri tani. Për të mos u zgjatur me llafe, le të flasim më konkretisht.

Marrim më të përfolurën e tyre, shëndetësinë falas. Unë vetë jam mjek dhe më tepër se kushdo do të isha i interesuar që ky sektor të hynte më në fund në rrugën e mbarë. Por si mund të flitet për shërbim falas, si në kohën e diktaturës, kur kjo nënkupton tërë ato shpenzime? Nga do të dalin ato? Kur është fjala për ata që nuk kanë të ardhura, dakord, madje kjo është realizuar që tani nga qeveritë e majta e të djathta. Por për popullin, në përgjithësi, as që mund të flitet për një koncept të tillë. Si mund të jetë shërbimi i njëllojtë edhe për biznesmenët edhe për pensionistët apo dhe ato kontigjente me të ardhura të pakta? A nuk të kujton kjo “barazinë në varfëri”, që na katandisi për turp të botës? Jo vetëm që kjo është e papërballueshme, por do të ketë dhe efekte të tjera anësore, ndër të cilat po përmend rritjen e korrupsionit dhe uljen e ndjeshme të profesionalizmit të bluzave të bardha.

Aktualisht Shqipërija, për shërbimin shëndetësor, ka taksën mbi pagat 3.4 përqind, nga më të ultat në rajon. Greqija dhe Maqedonija ndajnë përkatësisht nga 6-10 përqind. Po u hoqën dhe këto kontribute, siç pretendojnë të majtët, do ketë ulje drastike për investime në këtë sektor të rëndësishëm jetësor, në një kohë që kemi aq shumë nevojë për të kundërtën, për të ecur në një hap me botën e qytetëruar.

Taksa progressive ose ndryshe taksa vetëm për ata që janë më të pasur, të kujton kohën e pas luftës kur shteti i vendosi taksa të papërballueshme sektorit privat, me synimin që dhe ata pak të pasur që kishte vendi të bëheshin të varfër si të tjerët. Taksa e sheshtë është shumë më efikase, veçanërisht për kushtet tona. Biznesmenët e pasur të ardhurat që nxjerrin nga përfitimi i taksave kanë mundësi t’i investojnë përsëri, duke krijuar kështu një klimë punësimi shumë më të favorshme. Taksat progresive, nga ana tjetër, zvogëlojnë efektin e taksave të njerëzit me aftësi paguese të ulët, duke e zhvendosur atë në mënyrë joproporcionale tek ata me aftësi paguese më të lartë. Por kjo bie ndesh me parimet bazë të barazisë, që duhet të ishte tipar qënësor i të majtëve. Në vështrim të parë duket sikur taksimi progresiv i bën të gjithë qytetarët të barabartë në sakrifica nga që shteti duket sikur ushtron të njëjtin presion mbi të gjithë. Në të vërtetë, është e kundërta se taksat progresive shkelin parimin e barazisë para ligjit. Si i tillë, taksimi progresiv synon të luftojë në mënyrë të gabuar pabarazinë e njerëzve. Kjo do ta polarizonte edhe më tej shoqërinë shqiptare e do t’i kundërvinte të pasurit kundër të varfërve, nga që të dy palët dukej se po ia hedhin njera tjetrës.

Një tjetër premtim që ka bërë e majta është legalizimi falas për ndërtimet informale. Por a është menduar se sa është kostoja për këto legalizime që qeverija e ardhshme ka premtuar t’i mbulojë? Asnjëherë nuk është sqaruar nga lidershipi i së majtës se sa do jete në total kjo faturë. Këtë premtim bosh unë e përkthej si një thirrje që kjo qeveri i bën popullsisë së zonave rurale që të sulen drejt qyteteve të mëdha pasi jo vetëm që s’do të kenë pengese në strehim por dhe dokumentat për legalizimin e tokave të pushtuara do t’i kenë falas. Kjo na kujton metodat që përdori Partia e Punës kur solli në qytetet e mëdha ushtarakë, policë e sigurimsa në pallatet që i ndërtoi enkas për ta, në pronat e klasave të përmbysura që ose i kishte vrarë ose dergjeshin në burgje nga regjimi i komunistëve.

Ndërkohë, LSI-ja në mënyrë masive do vazhdojë zanatin e vjetër duke punësuar ata që i dhanë votën, pa respektuar konkurencën e ndershme të tregut aktual të punës. Duke qënë thjesht militantë partie e jo profesionistë, ata do të jenë lehtësisht të korruptueshëm. Zyrat e partive kështu po kthehen në famëkeqet e zyrave të kuadrit të kohës së diktaturës.

Nga gjithë sa thashë më sipër, e kam të vështirë në mos edhe të pamundur që të besoj sadopak se me zgjedhjet që u bënë fitoi populli, apo sovrani, siç iu pëlqen ta quajnë politikanët tanë të nderuar që do të na qeverisin.

SHTOHEN SHANSET PER KEN BIBERAJ

July 2, 2013 by dgreca

*Një Epokë e re tek Demokratët dhe Klubi Politik i Pavarur – janë për Ken Biberajn për Këshillin Bashkiak /

*Organizata e pavarur “Një Epokë e re tek Demokratët”, e cila qendron gjithmon shumë afër demokratëve dhe në zgjedhjet e fundit ka mbështetur fuqimisht Presidentin Obama, në New York, thotë se “Ken ka parimet demokratike dhe kualifikimet e lidershipit të nevojshme për të përfaqësuar jo vetëm anën e Perëndimit të qytetit, por të gjithë New York Cityn.”/

Nga BEQIR SINA, New York City/

WEST SIDE – NEW YORK CITY : Në njoftimin më të fundit, përcjellur për shtypin amerikan dhe shqiptarë, nga znj. Mediha Kosovrasti, zëdhënsia dhe manaxheria e fushatës së kandidatit për Këshillin e Bashkisë së qytetit të New Yorkut, Kandidatit Demokratë, Ken Biberaj – Qarku 6 -të, thotë se organizata e pavarur “Një Epokë e re tek Demokratët” – dhe Klubi Politik i Pavarur – përkrah Ken Biberajn për në Këshillin Bashkiak të qytetit të New Yorkut.

Organizata e pavarur  “Një Epokë e re tek Demokratët”, e cila qendron gjithmon shumë afër demokratëve dhe në zgjedhjet e fundit ka mbështetur fuqimisht Presidentin Obama, në New York, thotë se “Ken ka parimet demokratike dhe kualifikimet e lidershipit të nevojshme për të përfaqësuar jo vetëm anën e Perëndimit të qytetit, por të gjithë New York Cityn.” – thotë Presidenti John Orlando.
“Me ndryshimet e ardhshme dhe “pasojat” që priten vitin e ardhshëm ne kemi nevojë, për një njeri si Ken në Këshillin e Bashkisë së Qytetit të New Yorkut, për të parë të gjithë me sinqertë dhe të fokusuar në atë që është më e rëndësishme për lagjet tona dhe bizneset e vogla.” – ka thënë Mateu W. Daus
“West Side – Pjesa Perendimore”, është një lagje e madhe, që përballet me të njëjtat sfida si shumë komunitete të tjera të tjera në qytetin tonë. Njerëzit duhet të kuptojnë se Këshilli Bashkiak merr vendime që ndikojnë të gjithë ne. Ken do të jetë i sinqertë se lideri i aftë që kërkon të ketë mbështetjen tonë;  “Një Epokë e re tek Demokratët” – dhe Klubit Politik i Pavarur – . Unë pres që të punojë me të( Ken) në Këshillin e Qytetit “- ka deklaruar 97 vjeçaria Mary C. Sansone. e cila është dhe themeluese e NED
“Unë jam i nderuar që të kemë mbështetjen e demokratëve, të “Një Epokë e re tek Demokratët” , thuhet në dekleratën për shtyp të fushatës së Ken Biberaj. “Ky klub i pavarur politik, thotë më tej Ken Biberaj me të vërtetë mishëron frymën që unë jam sjellë në fushatën time. Ne kemi nevojë për njerëz “shpëtimtar” për problemet në qeverisjen e qytetit, jo për politikanët.Unë dua të të sjellë energji të përtërirë të Këshillit Bashkiak, dhe me mbështetjen e demokratëve të  “Një Epokë e re tek Demokratët” , ne shpresojmë për të përmbushur këtë qëllim. ”
Organizata  “Një Epokë e re tek Demokratët”- NED, është një organizatë e pavarur politike, por që është shumë e afërt dhe bënë politikën e Demokratëve, duke besuar se duhet të jetë më e aftë për detyrën e qeverisjes, dhe njerëzit duhet të jenë ata që zgjidhen për të bërë këtë. NED është e përkushtuar ndaj idesë që votuesit të votojnë për një kandidat dhe jo një parti.

Në fund të dekleratës për shtyp thuhet se: “Ken Biberaj – është një kandidat nga partia Demokratike për Këshillin Bashkiak të qytetit të New Yorkut, Zona Elektorale numër 6-të në Upper West Side, në një garë që është hapur për të zënë një vend për herë të parë mbas 12 vjetëve, ku si anëtare aktuale e Këshillit të Bashkisë, është Gale Brewer, e cila ka arritur kufirin e afatit limit- dhe dorzon mandatin e saj.

Ken aktualisht punon si Vice President i lokalit më të njohur në New York Russian Tea Room dhe ka një Master në Politikat Publike nga Shkolla Kennedy në Harvard, si dhe një JD nga Shkolla Juridike në New York. Para se t’i bashkohej firmës të pasurive të patundshme që zotëron Russian Tea Room, ai shërbeu si Drejtor i Kërkimeve në Florida për fushatën presidenciale të John Kerry. ”

XHEBRO GJIKA, BARD I SPIKATUR I HUMORIT DHE KRIJIMTARISË POPULLORE

July 2, 2013 by dgreca

Shkruan: Albert R. HABAZAJ/

Xhebro Gjika nga Tërbaçi i Labërisë së Brendshme të Vlorës, klasifikohet ndër ata persona të veçantë, të cilëve, s’ka nevojë t’u përmendësh as ditëlindje, as ditëvdekje, sepse është emri i tyre, gjurma e tyre, lënë brezave, që i bën të pavdekshëm. Si shumë tërbaçiotë të tjerë, edhe Xhebro Gjika, mori pjesë dhe u plagos në Epopenë Legjendare të 20 – ës. Në nderim të 93 vjetorit të Luftës së Vlorës, Tërbaçi ka kujtuar e kujton Selman Hysenin, Selam Habazin, Selman Alikon, Islam Harizin, Beqir Selimin, Xhebro Gjikën, Laze Malon, Halim Xhelon, Murat Tërbaçin, Arshi Xhelilin, Sinan Mullahun, Muço Delon, Gani Iliaz Habazaj, shehitët Qamil Mezini, Sali Gjika etj. Në Luftën Antifashiste Nacional – Çlirimtare Xhebro Gjika mori pjesë me armë në dorë, si tërë blloku tërbaçiot, u plagos rëndë e u internua në kampet e Zemunit në Jugosllavi….Historia e Tërbaçit nuk është vetëm histori e luftërave dhe e krismave të mëdha. Ajo, po aq, është edhe histori e penës, e poezisë dhe e folklorit të madh. Rapsodi popullor, atdhetari me emër, Xhebro Gjika s’i përket vetëm Tërbaçit, Labërisë dhe Vlorës; ai është figurë e përmasave kombëtare në fushën e krijimtarisë popullore. Këngët e tij janë kënduar e këndohen me ëndje në trevën tonë; ato janë botuar në almanakët folklorikë “Buçet kënga labe” qysh në vitet ’70 të shek. kaluar; më 1979 shtëpia botuese “Naim Frashëri” Tiranë, nën redaktimin serioz të Pandeli Koçit, i botoi një pjesë të krijimtarisë së tij në vëllimin poetik “Zemra më këndon”. Edhe broshura e thjeshtë e Hamit Gjikës është një shënjë respekti për emrin e xha Xhebros. Bukur portretin e tij e ka gdhendur studiuesi i njohur, Prof. Bardhosh Gaçe, në punimin shkencor “Rapsodi Xhebro Gjika”, botuar më 1997 po nga shtëpia botuese “Naim Frashëri”: Xha Xhebrua, siç e thërriste me dashuri populli -shkruan studiuesi – është një ndër ata këngëtarë të talentuar e zemërzjarrtë që kënduan e luftuan me pushkë për lirinë e pavarësinë e Shqipërisë. Si këngëtar krah për krah rapsodëve më të shquar ai ka zënë vend të merituar në historinë e folkloristikës shqiptare”. E veçantë është vepra e tij për lirinë e Atdheut, lufta ndaj bishës naziste dhe qëndrimi i paepur në kampet e Beogradit, janë legjendë e pashoqe për brezat. Xhebro Gjika për ne është liria dhe kënga. “ Këto këng’ kush i ka shkruar/- thotë diku – Xhebro Gjika nga Tërbaçi/ Çuditem si kam shpëtuar/ m’u si nga thonjt’ e lugatit” … Kënga e këtij artisti të madh është si furtunë në pllajat e Labërisë. Ai, me emrin e tij, i ka zbardhur faqen Tërbaçit. Bashkë me xha Maton e Selim Hasanin, xha Xhebrua është krijuesi folklorik më me popullaritet. Ja ç’vlerësim bën rapsodi Feti Brahimi për bardin tonë: “Xhebro Gjika e xha Selimi,/ si një yll përkrah një ylli, /si Stogoi e si Çipini ”. Kush i thotë vetes rapsod popullor, apo çdo poet i Labërisë duhet t’i ketë në tavolinën e tij të punës këngët e xha Xhebros. Këngët e tij janë si Kurani dhe Bibla e poezisë labe. Gurra popullore e Tërbaçit ëshët e pashtershme, e kristaltë, me ujë bore e borë Çike. Po ashtu, Puçe Velikua, Sinan Mullahu, Sinan Abazi, Arshi Xhelili, Hamdi Hodo e Sinan Gjondeda na kanë një thesar të çmuar për pasqyrimin e shpirtit të madh të popullit në vargjet e tyre. Dragoi i këngës së Madhe të Tërbaçit, Kujtim Mici i vlerëson pararendësit si bujqit që hodhën farë/ dhe korrën pranverë…Kënga e Xhebro Gjikës është një himn për njeriun që lufton me jetën, sepse vetëm aty gjen kuptimin ekzistenca e tij. Vargjet e tij të rapsodisë “Tërbaçi”, botuar së pari në Almanakun Folklorik” Buçet kënga labe”, Vlorë, nëntor 1972, fq .47 – 50, unë do t’i quaja kodin moral të çdo tërbaçioti, të çdo labi, të çdo shqiptari, si dhe një mesazh për brezat:“Çoku ngjante më të rrallë / gabonte ndonjë njeri/ e keshëm zakon të vendit/ s’e jepnim në qeveri, besa – besë, burri-burrit/ ia bënim gjyqin aty…” Kush poet nuk do ta kishte zili lirikën e tij dashurore: “Kur më shkon si kaçandone/ tinë të plakesh harrone!…”. Dhe kritikë e studiues do të ndiheshin të pafuqishëm për një kritikë letrare të këtyre margaritarëve të xha Xhebros, i cili është një gurrë ku pijnë poetët, burim që nuk shteron se ka lirikën humorin, jetën dhe veprën e tij shembullore. I thotë bukur Pelivan Bajrami i njohur, në këngën e tij poetike: “Gurra labe – Xhebro Gjika/ ujë bore, ujë nga Çika /s’ngopemi të pijmë përdita!” Xhebro Gjika është shpallur “Personalitet i Shquar i Labërisë”. Ai s’di gjë, e s’na dëgjon, se ka ikur, ka ca punë…Ai s’ka patur nevojë për dekorata e dafina lavdie, sepse derdhi gjak për Shqipëri e këndoi për Liri. Labëria ka nevojë për emrin e tij, se i bën nder. Shqipëria i jep nder atij dhe gojëbiblilëve si ai dhe, ata shpirtgurgullues si ujëvarat alpine të pranverës shqiptare, i bëjnë dritë e nder me vargjet e tyre – thesar shpirtëror i kombit të vendit të shqipeve, siç na quajnë studiuesit e huaj. Besoj se i bëhet një shërbim i çmuar edhe kulturës kombëtare, sepse vlerësohet një bard i veçantë, një rapsod i formatit të madh si një nga zërat më përfaqësues, më të plotë, më të fuqishëm të brezit të tij. Xhebro Gjika është Kurorë dafine në mbarë folklorin e Labërisë. Jeta e xha Xhebros është një punë heroike, ndërkohë që ai klasifikohet personalitet i kulturës popullore. Trashëgimia që zotërojmë nga Xhebro Gjika, pa llogaritur humbjet e rrudhjet, është e begatë edhe falë energjive krijuese të tij. Xhebro Gjika është shprehja më e spikatur e intelektit, humorit, tabanit popullor të Tërbaçit, duke u bërë një simbol, një sintezë e kësaj treve; është pasqyra më e mirë, më e bukur, e vitryteve më reale të tërbaçiotëve. Figura e Xhebro Gjikës gjendet në çdo fis, në çdo familje tërbaçiote. Historia e Xhebro Gjikës është pjesë, grimcëz e historisë së Tërbaçit, sepse asgjë nuk lind në vend bosh dhe, Tërbaçi përfshin një komunitet, që ka lënë gjurmë, si pjesë e së tërës labe e shqiptare; përfshin një bashkësi sociale me personalitete, me data, me ngjarje të mëdha, krahas të tjerëve. Duhet të kuptojmë që një popull pa figura të shquara, me një të kaluar anonime, s’ka si të ketë përmasë të së nesërmes. Në konstelacionin e yjeve i ndritshëm është pavdekësuar Xhebro Gjika.Vazhdimësia e virtyteve dhe e vlerave të xha Xhebros shprehet shumë qartë te pasardhësit e tij.

*) sekretar i Shoqatës “Labëria” për Vlorën dhe kryetar i Shoqatës “Tërbaçi”