Archives for September 2013

E PA CEZARI – KU GJËNDET ORIKU- PO U RINGRIT NGA HERODES ATTICUS

September 29, 2013 by dgreca

Nga Gëzim Llojdia*/

Me një grup studiuesish gjerman shkolla e verës Daad shkuam në këtë qytet antik në gjirin e Vlorës .Megjithëse kishim një shoqërues me një vërtetim nga DRMK ,oficeri ndaloi autobusin tek hyrja për në bazën detare të Orikut dhe mbas mbajti shënim bëri me dorë.- D.m.th hyni në bazën detare të Pashalimanit. Nga porta e hyrjes deri në Orik,rruga tregonte shumë përse dimri i shkuar kishte lënë gjurmë të thella në udhë. Kafshimi i detit të egërsuar ishte shprehja e ngulur në asfaltin e rrugës. Barrierat që kishin vite ndanë rrugës, paskan hequr keqazi nga egërsimi këtij deti.Hyrja për në Orikun antik dikur ka pasur një port hekuri lyer me ngjyrë kafe. Dhe përmbi të kishim vendosur një tabelë me fotografi:”Parku arkeologjik Orikum”, të gjithë këto shenja i përkisnin kohëve të shkuara jo shumë të largët, tre vjet më parë. Asgjë nuk shquhej prej tyre,mirëpo vizitori i huaj që shkonte me këtë Mercedes të vogël rreth 20 vetë,shikonte plotë kureshtje duke pyetur ku fillonte kufiri i zones arkeologjike. Rruga dikur mbahej pastër nga barishtet sepse vegjetacioni aty është problemi numër një, tregonte “fytyrën e pushtetit ku bimësia shprehte potencën e saj përmbi një mjedis që duhej të tregonte kulturë dhe mirëmbajtje. Aty dikur ne krijuam një parking për automobilat rreth e qark një bime përpara ndërtesës. Aty radhë-radhë vendoseshin automobilat,ata vinin për të vizituar Orikun,qytetin antik në Adriatik për të cilin flet vet Cezari. Tre vjet më parë hapëm një rrugë për të deportuar deri tek murri rrethues që shtrihej në lagunë dhe fare pranë ka qenë porti i brendshëm. Porti i përmendur prej Cezarit është lokalizuar ne lagunën 2.2 km të gjate dhe 1.2 km të gjere, e cila ka formën e një trekëndëshi me baze të drejtuar nga deti. Prej tij ajo ndahet nga një rrip ranor, në perëndim të të cilit shkruan historia gjendet kodra e qytetit. Në ekstremin perëndimor po sipaskësaj kronike ,bankina përshkohet prej një kanali, i cili e lidhte lagunën me detin. Në brendësi të lagunës nën pasqyrën e ujit, shihen gjurmët e një muri 1.80 m të gjerë, i cili lidhet me dy brigjet e saj. Kemi të bëjmë me një bankinë për akostimin e anijeve e cila, duke u nisur nga gjerësia e lagunës në këtë vend, arrinte rreth 200 m gjatësi .Rruga ishte pastruar edhe një vit më parë nga pjesëmarrësit e ekspeditës zvicerane të cilët kanë 5 vjet që gërmojnë në këtë qytet antik. Zyrat ne krijuam te ish furra e bukës një ndërtesë e vjetër të cilës i hodhëm një shtresë betoni dhe e izoluam nga ujërat e lyem me gëlqere nga jashtë dhe e pajisëm me moblije për ta kthyer në një vend pune normale brenda parkut arkeologjik, na la një shije të hidhur. Katandisur e braktisur siç mësuam edhe e kanë vjedhur madje edhe veglat e ekspeditës së huaj krijonte më së shumti një shëmti. Në të majtë të zyrës rreth 5 objekte arkeologjike të cilat ishin ekspozuar nga gjetjet e bëra në vitet ‘58-1959 pas gërmimeve të para nga ekspedita shqiptaro-sovjetike, e drejtuar nga Dhimosten Budina dhe Kabilina kur ekspedita e parë nisi të gërmojë në Orik ishin kthyer përmbys ,të rrëzuara në mëshirë të fatit. Frymëmarrja e kohëve të fundit tek fytyra e zbehtë e këtyre objekteve ruante kërcënimin e një dihatje të vështirë. Mushkëria e copëzuar nuk ndjente më sëmbimet e zemrës .Por ajo nuk ndjente më, as klithmën e dalë nga fundi i shpirtit. Pak përpara rënies së ftohmës së parë. Pak përpara ardhjes së dimrit të parë. Atë ditë , vesa kristalore pikonte, loti kullonte lot, përmbi monumentet e kulturës tonë. Dëshpërimisht shpreha indinjatë. Një arsye është sepse këto objkote ne i mblodhën nga godinat ushtarake. Ushtarakët ishin kujdesur që këto objekte të mos humbisnin dhe pasi kishin vënë ushtarët ti lyenin me gëlqere të bardhë i kishin vendosur përpara godinave për zbukurim. Aso kohe me kovën një skrepi me shumë kujdes i sollëm përpara godinës për tu bërë pjesë e vendit nga ku ishin larguar duke i ekspozuara përpara asaj. Gardhi i lyer dekorativisht ruante vetëm tre dërrasa se pjesa tjetër ishte zhdukur. Për të krijuar këtë gardhë sollëm nga Vlora dërrasat i lyem ,dy ditë punua punuar për ta zgjatur nga godina drejt zonës së teatrit. Bari ishte rritur dhe mezi lëvizej. Kompleksi i banesave ndjente peshën e rëndë të zaptimit të bimësisë që kishte tre vjet pa u vënë më dorë. Ky kompleks u pastrua për rreth 4 muaj duke e bërë të vizitueshme sepse vegjetacioni e kishte fshehur çuditërisht. Kompleksi i banesave j-l në Orik doli në dritësim në vitin 2009 nga punonjës e ZMPA Amantia-Orikum. I njohur por ekzistenca e tyre nuk shfaqej nga vegjetacioni 10 vjeçar që kishte krijuar një pyll të madh të dendur madje me Google earth fytyra e kompleksit të banesave shënonte ca njolla gri të bardhë,ndonëse pamja ulee objektivit ulet deri në disa këmbë lartësi. Përjashta këtij kompleksi ishin vetëm 3,objekte godina ,shkëmb i gdhendur në formë banese-gjysmë,sepse dihet që struktura tjetër e tij mund të ketë qenë me dru,u shprehen specialistët zviceranë që gërmuan një vit më parë në Palokastër. Rreth muajit shkurt në ditët-ikjet e tij dhe në muajt mars,prill 2009 filloi pastrimi i godinave. Ishte një territor,që zinte rreth 2500 m 50×50 m ku vegjetacioni përbëhej nga xina,drizë,ferrë,dhe bimësi shkurroje deri në 1.5-2m. Ky territor duhet të ketë pasur një pastrim diku pas viteve në 1990. Pastrimi synonte të hapte zonën e cila u zonifikua nga pamjet e google earth duke shënuar me pika të verdha në hartën satelitore zonë ku do të përfshinte pastrimin e bimësisë. Pastrimi i vegjetacionit ishte i vështirë duke ditur edhe shkallën e madhe të rrezikshmërisë që kjo zonë në vitin 1997 ka mbartur material luftarak për shkakun e bazës së Pashalimanit. Ky kompleks u vu në pah pas pastrimit të territorit në vitin 2009. Përbënë një pjesë të arkitekturës urbanistikës së qytetit. Kufizimi me rrugët të drejta që ngjiten në kodër(shkallare)tregon zbatimin e sistemit “Hipodamik” i përket shekullit të IV,para Krishtit. Tipi i banesës me”Megaron” me oborr të brendshëm ku ka gropa për grumbullimin e ujit,kombinohet me ndërtesa të thjeshta,njëkthinëshe dhe dyqane në pjesën e poshtme. Katet e dyta mendohet se kanë qenë të ndërtuara prej druri. Aktualisht sipërfaqja është 2500m .Gjithsejtë janë 11 komplekse me 2-3 godina.Aktualisht vegjetacioni është duke treguar portretin e tij në këtë sipërfaqe. Pranë vendit që ne e njohim si teatri gjetëm një pjesë të ekspeditës zvicerane që kryente punime. Pjesa tjetër e ekspeditës së huaj gjendej te murri rrethues. Ekspedita zvicerane- shqiptare e cila e ka fillesën e saj nga viti 2008 me prezencën e saj në stinën e vjeshtës me gërmimet dhe sondazhet e kryera në këtë zonë antike është ndër të vetmet ekspedita, që i ka mbetur besnikë këtij qyteti. Kjo ekspeditë vijon punën e saj prej 5 vitesh në Palokastër, kodra e akropolit ku gjenden rrënojat e qytetit të Orikut. Ekspedita është miratuar nga Këshilli kombëtar i Arkeologjisë dhe drejtohet nga pala shqiptare Dr Sajmir Shpuza ,Instituti i Arkeologjisë dhe nga pala zvicerane Prof Jean Paul Deskoudres. Objekti ishte për gërmimet në qytetin antik të Orikut, përqendrimi në ato objekte që u gërmua në vitin 2012. Kodra e Paleokastres, me sipërfaqe rreth 5 ha qarkohej ne rrezen e saj prej një muri mbrojtës 950 m të gjate. Në pjesën e sipërme të kodrës gjendej një mur i dyte, i cili krijonte Akropolin. Përveç tyre, një mur i tërthortë me drejtimin lindje – perëndim e ndante kodrën në dy pjesë simetrike me njëra – tjetrën. Ekspeditën në mesditë e gjetën te monumenti që tash e thërrasin teatër mirëpo nga gërmimi besohet se mund të ketë një funksion tjetër.Dy ishin frontet e punës të përqendruar në këtë sektorë. Së pari gërmimet në objektin e quajtur teatër i qytetit ku gjatë gërmimeve është gjetur një kanal që është nën dyshemenë duke bërë të dyshohet për ekzistencën e mëtejshme të teatrit si objekt i tillë mund të jetë një monument por me funksion tjetër dhe pranë murrit rrethues ku ndodhen kazermat e ushtrisë shqiptare. Gërmimet në ditët e kësaj vjeshte në këtë pjesë ishin përqendruar tek sheshi i orkestrës .Gërmimi ka zgjatur dy javë dhe krahas përcaktimit të vendodhjes së teatrit dhe pjesë e anekseve të tij u zbulua edhe një transhe nën dyshemenë e këtij objekti jo shumë e madhe por gjithsesi ,përmbante shkallë zbritje dhe një madhësi 4-5 m dhe gjerësi jo më shumë se 1m. A do të quhet më teatër?S’dihet?

Ekspeditat arkeologjike, gjatë këtyre 5 viteve synimi ishte të gjendej baza e hershme e qytetit. Pikërisht gjatë këtyre kërkime ata kanë hasur në një fragment muri, i cili i përket periudhës shekullit III p.e.s., si edhe gjurmë më të vona, të cilat i përkasin periudhës së Justinianit. Dr.Gonata Consagra pjesëtar i ekspeditës zvicerane që po kryen gërmime në Orik, shprehet se synimi i këtyre sondazheve është jo vetëm njohja më e mirë monumenteve të qytetit, por edhe krijimi i një kronologjie sa më të sakte për sitin. Ajo është e përbërë nga një ekip prej 11 studiuesish dhe studentësh të Universitetit të Gjenevës, si dhe rreth 10 punonjës shqiptarë. Ekspedita e parë e përbashkët zvicerane-shqiptare u udhëhoq nga drejtori shqiptar , dhe drejtori zviceran, Jean Paul Descoeudres dhe një ekip studiuesish dhe studentësh të Universitetit të Gjenevës. Gërmimi i parë i ekspeditës u krye në vitin 2008 me sondazhet në kodrën e Palokastrës. Më pas gërmimet vijuan në murrin rrethues në pjesën perëndimore të qytetit si dhe në murrin rrethues që zgjatet në det. Gjatë kërkimeve arkeologët janë ndeshur në një material të pasur arkeologjik. Muri rrethues nuk është i vetmi. Ata kanë gjetur edhe amfora të cilat mendohet se i përkasin shekullit V-VI p.e.s, të cilat mund të kenë shërbyer për transport vaji ose vere. Amforat e gjetura janë dëshmi i hershmërisë së qytetit antik të Orikut.

Fatin më të keq e kishte pësuar altari. Vegjetacioni e kishte kapluar objektin. Altari. Vendodhja -25 m. Përmendët ne gërmimet e vitit 1958-60.Dh.Budina.

Gjetjet:1-bazament me 9-10 blloqe guri,2-bazament me,3-friz me gdhendje 2,4-blloqe te muratures 3-5,5-qeramike(qeramike hollë te gjitha të shkatërruara).Altari i madh. Përmendët si zbulim në gërmimet e vitit 1958 në gjendjen që është sot. Altari i vogël sipas Ugolinit ndodhet në muzeun e Vlorës. Ka shërbyer si podium në ceremonitë fetare dhe ngjan me altarin e Apolonit zbuluar në rrënojat e Pompeut .Shek I pes. Duhet sqaruar roli i gurit kuadratik në të majtë, që mund të jetë bazament skulpturor ose pjese e murrit anësor në një tempull. Në perëndim të teatrit gjendet altari.Nga gërmimet dhe pastrimet e kryera janë nxjerrë në pah. 1-bazamenti. 2-pjese te kornizës se poshtme me gdhendje lineare.Mungojnë pjesët e sipërme që shërbenin për procesionin fetar. Koha :Shekulli IV para Krishtit.

Oriku në këtë stinë të mbylljes së turizmit ngjasonte me një pikturë të turbullte ku gjithçka ishte trazuar. Murgjit në këto anë kanë jetuar përtej kënetës te kisha e Marmiroit, megjithëse muret e vakëfit i ngritën me gurët e këtejmë sot mund të kishin një parathënie me dy kuptime. Oriku u ndërtua si port që do të thotë urë lidhëse për përtej e përkëtej,mes andej e këtej. Një qytet, port i vogël në këmbë të Akrokerauneve ,(vargmali i rrufeve fillojnë në Karaburun,vijojnë me majën Qorre,Pogonicën,majën e Shëndelliut 1404m,Gjinikën -Qeparo,Dobrat -Kudhës )që në një farë mënyre do të bëhej ferri i veprës së vet . Edhe nëse e krijuan eubeasit që u kthyen nga Troja.

Lufta zhvillohej mes trojaneve te Mikenes dhe trojaneve te Dardanise. Sipas “Odisea”-s se Homerit, nw atë kohe, diku rreth Butrintit tw sotëm, ishte një qytet i lulëzuar, i quajtur Feaka e Skerise. I pari i vendit quhej Nasution, i cili e priti me përnderime Odiseun, Mbretin e Itakes. Ne pallatin e Nasutiomt këndoi rapsodi i Skerise:

‘Ti, o udhëtar, qe breth i vetmuar neper bote,/ Sa te hysh ne kufirin tone, do takosh Nausiken e bukur,/ Vajze fisnike e bije Mbreti!/ Ajo te fton ne pallatin e saj,/ Ku te presin me dashuri, te gostitin me vere ne gota ari!/ Dhe kur ti te ikesh, ajo mbetet aty,/ Fanarendezur per udhetaret e pafat!/ Ti, o udhetar, Feaken mos e harro!/.

Përshkrimi për këtë qytetet antik është i njohur me emërtimet si : Oricus, Orikos.

Është përmendur me këtë emërtim nga autorët :(Hecat Fr 75 ap Steph B. sv;….. Herodi IX 92;.. Scyl P. 10;. Polyb vii 19;. Scymn 440;.. BEST Ad Dion 321;. Orikon, Ptol iii 14 § 2;…. PlinIII 26).

Autorët e mësipërm e quajnë:një qytet dhe port në Iliri, jo shumë larg nga Apolonia dhe goja e Aous.. Aous i njohur në burimet e kësaj periudhe .Kuptimi është për lumin ujëshumë Vjosa.Derdhja e këtij burimi kryhet në Mifol.

Legjenda ia atribuon themelet e saj Euboeans për kthimin e tyre nga Trojës .(Scymn. LC) dhe Apollonius (Argon. iv 1216.)

Flet për ardhjen e një pjese të Colchians në këtë port,dhe kështu Plini e quan atë një koloni Colchian. Orikumit është i njohur në histori si një strehë e frekuentuar nga romakët në komunikimet e tyre me Greqinë, nga të qenit të saj shumë e përshtatshme për të vendosur në kalimin nga Brundusium dhe Hydruntum.

Para erës sonë viti 214, qyteti u mor nga Philip V. i Maqedonisë, por më pas ra në duart e Romakëve dhe M. Valerius Laevinus, i cili komandoi në Brundusium, me një ushtri të vetme dhe një flotë të vogël. (Liv. XXIV. 40.)

Aty shkonin e ktheheshin udhëtarë,lundrathyer,pushtues më së shumti mizëri. Kështu historia tregon sepse ajo gjendet e gdhendur në memorien e njerëzimit por edhe e shkruar në kronikat e Romës ,Bizantit,Stambollit,Moskës etj dhe në memoriet e homerikëve shqiptarë se askush nuk ja kishte dalë, megjithë furtunat (Vërtetë e kishte vënë nën sundim por jo shumë gjatë) shquhej shkallarja,puset e ujit, një murr i zhytur në lagunë dhe në nëntokë ruante ende peshën dhe hijen e tij.

Oriku antik (rreth 5 ha, zonifikuar si PA Orik) bashkëjeton sot me bazën detare( forcat shqiptare pjesë e NATO-s),rrënojat e tij mbi dymijë e pesëqind vjeçare janë dëshmi e tregojë hijen që u bëhet në kohët sotme duke i katandisur në këtë gjendje ku nëpër rrugët e tij mbeteshin të qarta vetëm gjurmët e bagëtisë(bajgat e lopëve).

Cezari dhe kronikanët e kohës theksojnë pranin e tij në këtë port të vogël.Romakët gjatë luftërave civile, qytetin e parë që pushtuan trupat e Çezarit ,quhejOrik.

Pas fushatës së vitit 167 pr Krishtit, Paulus Aemilius hynë me trupat e tij fitimtare nga Orikumi për në Itali. (Plut. Aemil Paul 29…) Cezari, pasi kishte zbarkoi trupat e tij në PALAESTE (Lucan iv.460;. Comp caes pes iii 6,) ose plazhi i strehuar Palasë, i rrethuar nga koka e rrezikshme e maleve Ceraunian, brenda një dite të zbritjes së tij, marshuan drejt Orikumit, ku një skuadrilje e flotës Pompeian ishte stacionuar. (Iii Caes. BC 11;… Apianit, BC II 54) .

Oriki ka deklaruar mosgatishmërinë e tyre për të rezistuar, konsulli romak dhe Torquatus, guvernatori i dorëzoi çelësat e kështjellës, Cezarit.

Flota e vogël të cilën ai e kishte sjellë me forcat e tij u hodh deri në Orikum, ku porti u bllokua nga fundosje e një anije në gojën e saj. Cnaeus, bir i Pompeius, bëri një sulm të gjallë dhe ka rrekur ta mbajë nga katër anijeve të djegur në pjesën tjetër. (Iii Caes. BC. 40.)

Ajo vazhdoi si një strehë e rëndësishëm në Adriatik. (. Hor. Carm Iii 7 5;…. Propert Eleg I. 8, 20; Lucan iii.187.) P [. 493].Ajo do të duket nga Virgil (x Aen.. 136) se Orikumi ishte i famshëm për terpentinë e saj, ndërsa Nicander (Ther. 516) aludon për arka druri.

Qyteti u rindërtua nga bujari e madhe e Herodes Atticus. (Philostr.. Att saj. 5.)

(Lucius Vibullius Hipparchus Tiberius Claudius Atticus Herodes, njohur ndryshe si Herodes Atticus.( Herodes Atticus kishte një reputacion të shquar për punën e tij letrare dhe ishte një filantrop dhe mbrojtës i punëve publike. Ai ka financuar një numër të projekteve të ndërtimit, duke përfshirë:një Stadium – Athinë,odeon – Athinë,një teatër në Korint,një stadium në Delfi,banjot në Termopile,një ujësjellësi në Canusium në Itali,një ujësjellësi në Alexandria Troas,një Nimfaeum (një burim monumental) me gruan e tij në Olimpia , mirëbërësi të ndryshme ndaj popujve të Thesalisë, Epirit, Euboea Boeotia dhe Peloponez).

Goja e lumi e Dukhades është një varg i lagunave në mes i cili shtrihet Orikumi, mbi faqen e quajtur tani Erikho, (në 1818) vetëm nga dy ose tre kasollet midis, gjurmët e një ujësjellësi. (Smytb, Mesdhe, fq. 46).

Emri i pranishëm (Iericho, Anna Comn. XIII. P. 389) është shqiptim në rrokjen e fundit, si në fjalën e lashtë, dhe Ee zëvendësuar nga një ndryshim O dialektik të përbashkët. (Pouqueville, Voyage, vol Ip 2,64;….. Leake, North Greqi, vëll I. Pp 36, 90) Një monedhë e Oricus ka për llojin e saj një kokë të Apollonit. (Eckhel, vol. II. P. 167.)

Me këtë histori ,qyteti antik sot duhet të dëshmonte shumë.Të vetmit që aty punonin ishin pjestarët e huaj dhe shqiptarë të ekspeditës zvicerane.Ekspedita do ti mbyllte punimet në fund të shtatorit.Më tej vjeshta dhe cigrima e dimrit, do të kërkonin rishtazi një copë truall të ri. Ajo që mbetet është dhimbja. Dhimbja gërryhen brigjet e shpirtit tonë. Nëse nesër, vegjetacioni do të zaptojë krejt qytetin antik, frymorja e përditshmërisë së qytetit antik do të heshti përgjithmonë. Dhe ky lajm nuk vjen për mirë por që duhet korrigjuar dicka në statusin që mbahet.

*Master.Anetar i Akademise Evropiane te Arteve

*Autori ka drejtuar parqet arkeologjike Amanatia-Orikum

NAAC,udhëheqësit shqiptarë në darkë festive

September 28, 2013 by dgreca

Nga Ilir IKONOMI/

Një numër udhëheqësish shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia morën pjesë mbrëmë në darkën e përvitshme të shtruar në Nju Jork nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, një organizatë që nxit paqen dhe zhvillimin ekonomik në Ballkan. Organizata nderoi me çmime Zëvendës Ndihmës Sekretarin amerikan të Shtetit, Philip Reeker dhe nobelistin e paqes, Muhammad Yunus. Të ndjekim materialin e përgatitur nga kolegu Ilir Ikonomi.
Çdo vjeshtë, Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan mbledh në një sallë udhëheqës dhe personalitete të ndryshme shqiptare nga Ballkani, të cilët vijnë në Nju York për të përfituar nga fakti që këtu mbahet Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara. Ky është viti i 17 që Këshilli nderon njerëz të cilët kanë kontribuar në favor të shqiptarëve kudo që ndodhen. Mes atyre që janë nderuar në të kaluarën kanë qenë ish-Presidenti Bill Clinton dhe ish-kryeministri Tony Blair.

Ish-sekretarja e shtetit Hillary Clinton, e cila kishte njoftuar se do të merrte pjesë, tha se një konflikt në programin e saj e kishte detyruar të ndryshonte planet.
Në darkë ishin Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj, Zëvendës kryeministri i Maqedonisë, Musa Xhaferi, kryebashkiakja e Tetovës, Teuta Arifi dhe kryetari i Bashkisë së Preshevës, Ragmi Mustafa.
Jashtë sallës, një grup shqiptarësh të ardhur nga Miçigani, që përfaqësonin Malësinë, thanë se protestonin kundër pjesëmarrjes në darkë të Kryeministrit malazez Milo Gjukanoviç. Një përfaqësues i Këshillit Shqiptaro-Amerikan i tha Zërit të Amerikës se nuk ishte e vërtetë që zoti Gjukanoviç ishte ftuar.
Zëvendës Ndihmës Sekretari amerikan i Shtetit, Philip Reeker, u nderua me çmimin “Duart e Shpresës”. Ai tha në fjalimin e tij se brenda këtij viti, u pa qartë se një e ardhme euroatlantike është e mundur për të gjithë.
“Kroacia hyri në Bashkimin Evropian më 1 korrik, Mali i Zi ka bërë përparime në këtë rrugë dhe më 19 prill të këtij viti, Kosova dhe Serbia arritën një sukses historik dhe tani po zbatojnë marrëveshjen e parë për normalizimin e marrëdhënieve. Në Shqipëri, zgjedhjet e fundit u zhvilluan mirë dhe ne, qeveria amerikane jemi veçanërisht të kënaqur që parlamenti i ri, si qeveria e kryesuar nga Zoti Rama, ashtu edhe opozita, janë mjaft të angazhuar për ta çuar përpara Shqipërinë si një aleate e shquar e NATO-s në rrugën evropiane. Dhe, siç e kam zakon t’u kujtoj miqve të mij, më shumë Evropë nuk do të thotë më pak Shtete të Bashkuara,” tha ambasadori Reeker.
Presidenti i Shqipërisë Bujar Nishani, tha se arritjet e shqiptarëve do të kishin qenë të vështira pa ndihmën e miqve dhe aleatëve:
“Pa dyshim, Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë miku dhe aleati ynë më i madh. Ato kanë qenë të pranishme në momentet më kritike të fatit tone dhe gjatë arritjeve historike të Shqipërisë dhe shqiptarëve,” tha zoti Nishani.
Kryeministri Edi Rama tha se sukseset e shqiptarëve të Amerikës janë një shembull i qartë se sa e suksesshme mund të jetë Shqipëria në rrugën e saj për t’u bërë një demokraci e zhvilluar. Ai tha se përulet me admirim përpara komunitetit shqiptaro-amerikan që është një thesar kombëtar:
“Do të doja të ritheksoja gatishmërinë dhe dëshirën time të plotë për t’ju angazhuar juve që të ecim së bashku me një frymë të re bashkëpunimi në këtë fillim të ri të qindvjeçarit të dytë të Shqipërisë së pavarur,” tha Kryeministri Rama.
Ai u bëri thirrje shqiptaro-amerikanëve për të kontribuar, sipas fjalëve të tij, “për shpëtimin e ekonomisë së Shqipërisë, që është në një gjendje shumë të vështirë.”
Kryeministri Hashim Thaçi falenderoi zyrtarët amerikanë për njohjet e reja që ka marrë Kosova dhe që e kanë çuar numrin e përgjithshëm në 104.
“Unë vij nga një vend ku pothuajse 100 përqind e popullatës mbështet Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe jam krenar për këtë. E kam për detyrim dhe për nder që t’ju falenderoj të gjithë juve për suksesin e përbashkët në Republikën e Kosovës,” tha Kryeministri Thaçi.
Kreu i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj tha se Kosova ka nevojë sidomos për njohjen edhe nga 5 vendet e Bashkimit Evropian që ende nuk e kanë njohur dhe mënyra më e efektshme është duke e bërë Kosovën një vend më të mirë.
“Kjo do të thotë në radhë të parë luftë kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar si dhe duke e bërë Kosovën një vend të sigurtë për investime private,” tha zoti Haradinaj.
Profesor Mohammed Yunus, laureat i çmimit Nobel të Paqes për vitin 2006, foli me shembuj konkretë se si funksionon programi i tij për t’u dhënë kredi të vogla të varfërve.
Në komentet për Zërin e Amerikës, Profesor Yunus tha se programi në Shqipëri sapo ka filluar dhe ai është optimist:
“Nuk shikojmë ndonjë vështirësi. Kemi disa kufizime në financim, por një interesim të jashtëzakonshëm për këtë lloj biznesi social.”
Njerëzit, sidomos të rinjtë janë të interesuar për biznesin social. Shikojmë një entusiazëm shumë të madh, tha profesor Yunus.

Kryeministri Rama në OKB: Vizioni për Shqipërinë

September 28, 2013 by dgreca

Në Nju Jork, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara po vazhdon sesionin e 68-të, ku po marrin pjesë udhëheqës nga mbarë bota. Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama iu drejtua asamblesë para disa orësh. Kryeministri shqiptar u ndal tek imazhi i vendit të tij dhe problemet kryesore si korrupsioni. Ai tha se kjo ndikon tek investimet dhe përparimet e vendit të tij.
Korrupsioni mund dhe duhet të mundet nëse ne kërkojmë të ndërtojmë ekonominë dhe sundimin e ligjit për të cilat kemi nevojë, për investimet dhe nxitjen e turizmit. Zoti Rama shprehu angazhimin në luftën kundër korrupsionit.Kryeministri shqiptar u ndal po ashtu edhe tek aspiratat e vendit të tij drejt Bashkimit Evropian.
Zoti Rama shprehu bindjen se marrëveshja mes Kosovës dhe Serbisë ka shënuar fillimin e një epokë të re në rajon. Dialogu Prishtinë-Beograd është një akt kuraje dhe mençurie si nga Kosova dhe Serbia dhe sfidon vendet e rajonit për të mobilizuar përpjekjet për mënyra të reja bashkëpunimi që i sherbejnë ripërtëritjes ekonomike të Ballkanit drejt rrugës për në Bashkimin Evropian.
Zoti Rama shprehu angazhimin e vendit të tij për paqen dhe begatinë në rajon. Zoti Rama u bëri thirrje vendeve që nuk e kanë njohur ende pavarësinë e Kosovës që ta njohin atë. Vizioni im për Shqipërinë, përfundoi zoti Rama, është po ashtu një vizion bashkëpunimi në Ballkan, duke sfiduar të kaluarën historike të luftrave dhe konflikteve(VOA)

VATRA I PROPOZOI PRESIDENTIT DEKORIMIN E THEMELUESËVE DHE TË VATRANËVE TË DËNUAR NGA DIKTATURA KOMUNISTE

September 28, 2013 by dgreca

Të Shtunën, me 28 shtator, një përfaqësi e Vatrës është takuar me presidentin Nishani në Hotelin Lexinton. Presidenti shoqërohej në takim nga ambasadori Gilbert Galanxhi dhe Konsulli i Përgjithshëm Dritan Mishto. Përfaqësia e Vatrës përbëhej nga Kryetari dr. Gjon Buçaj, sekretarja e Vatrës, Nazo Veliu dhe editori i Diellit, Dalip Greca.

Presidenti Nishani falenderoi Vatrën për pritjen e ngrohtë gjatë vizitës së Tij në Shtëpinë e Vatrës dhe gjatë darkës, që organizoi Vatra dhe bashkësia shqiptare me 24 shtator. Ndër dhjetra takime që presidenti ka organizuar me komunitetin shqiptar në të gjithë Amerikën, veçoi atë me Vatrën, për shkak të historisë që Vatra mbanë mbi shpinë si dhe të veprimtarive të saj në shërbim të Kombit.Vatra, tha presidenti, më shumë se kushdo tjetër, është kontribuesja më e madhe e ruajtjes së identitetit shqiptar këtu në Amerikë për më shumë se 100 vite, është një urë e fuqishme miqësie mes Amerikës dhe Shqipërisë.

Puna e Vatrës është e lidhur fort me çështjen kombëtare, tha presidenti.Ajo ka përcjellë dhe vazhdon të përcjellë mesazhe bashkimi shpirtëror, kulturor për popullin shqiptar në trojet e veta etnike. Më pas Presidenti foli për sfidat që e presin Shqipërinë për të ardhmen e saj Europiane, marrjen e ftesës për në BE, realizimin e reformave, ruajtjen e standarteve demokratike, foli për sfidat që e presin Kosovën, për forcimin e shtetit, për rritjen e njohjeve ndërkombëtare, ku ka kontributin e vet edhe Shqipëria, edhe Diaspora, foli për sfidat e shqiptarëve në Maqedoni, për Marrëveshjen e Ohrit, për sfidat e të drejtave të shqiptarëve në Luginën e Preshevës dhe në Malin e Zi. Për këtë të fundit ai tha se ia ka përcjellë presidentit malazes dy kërkesat kryesore të popullsisë shqiptare për Komunën e Pavarur të Tuzit dhe hapjen e Universitetit në gjuhën shqipe. Nuk ka asnjë argument kundër, dhe për pasojë të dyja janë të realizueshme.

Më pas presidenti u ndal edhe në çështjen çame. Tani kjo çështje nuk është më tabu; për të flitet hapur në Parlament, madje ka dhe një Rezolutë të Parlamentit Shqiptar dhe Presidenti shtoi se gjatë vizitës që do të bëjë në Tiranë presidenti grek, ai do t’ia shtrojë edhe çështjen çame. Nuk bëhet fjalë për ndryshim kufijsh, sqaroi ai, por për probleme të trashëgimisë së pronave dhe shtëpive të popullsisë çame.

Diaspora shqiptare në Amerikë, tha presidenti, kërkon edhe mbështetjen dhe koordinimin me vendlindjen për t’i rritur kontributet në Washington.

Në përfundim të fjalës së tij, Presidenti tha se diaspora shqiptare, Vatra, të gjithë e kanë të hapur derën e presidencës për bashkëpunim dhe punë të përbashkëta për çështjen Kombëtare.

Dr. Gjon Buçaj, kryetar i Vatrës, e falenderoi presidentin Nishani për fjalët vlerësuese të adresuara Vatrës dhe vatranëve si dhe në adresë të diasporës në përgjithësi. Vatra, tha ai, natyrisht nuk ka pushtet egzekutiv, por ajo ka 101 vjet që i shërben çështjes Kombëtare dhe po kështu do të vazhdojnë brezat e ardhshëm.

Z. Buçaj, shprehu besimin se institucioni i presidencës do të ushtroje autoritetin e vet për të ndikuar në thellimin e reformave, duke ruajtur standartet demokratike, me qëllim që Shqipëria me dinjitet të shkojë në BE. Në mesazhin e tij, dr. Buçaj përcolli idenë se krahas integrimit në BE Shqipëria dhe Kosova si dy shtete shqiptare të ndikojën pozitivisht që të unifikohet faktori shqipatr në Ballkan për të ruajtur arritjet e deritanishme dhe për t’i çuar ato më tej. Faktori shqiptar duhet të jetë i përgatitur dhe të punojë fort për bashkimin dhe jo për ndarjen, pavarësisht ngjyrave politike.Urojmë që infrastruktura rrugore t’i lidhë të gjitha trojet, deri edhe në skajet më të largëta.

Dr. Buçaj, shprehu shqetësimin se ndërrimi i pushtetit, nuk duhet të kthehet në revansh dhe të shkatërrojë investimin e bërë në adminsitratë. Dr. Buçaj e quajti të nxituar veprimin e fitusëve të zgjdhjeve duke hequr nga zyrat e shtetit fotografinë e kryetarit të shtetit. Ai përmendi edhe pushimet pa kriter nga funksionet, siç ka ndodhë me Konsullin e Shqipërisë në New York, z. Dritan Mishto, i cili e ka mandatin edhe për një vit. Konsulli Mishto ka qenë shumë i lidhur me komunitetin shqiptar, pavarësisht orientimve politike.

Duke shtruar shqetësimet e Vatrës për zhvillimet në Shqipëri, kryetari Buçaj shfaqi brengën për uzurpimin real që i ka bërë autoqefalisë së Kishës ortodokse shqiptare Kryepeshkopi Janullatos.

Një problem tjetër, që shtroi para presidentit të Shqipërisë , kryetari i Vatrës, ishte edhe ai për vlerësimin e figurave të baltosura nga diktatura komuniste, që fatkeqësisht vazhdojnë edhe sot në demokraci. Ka figura të periudhës së Mbretit Zog dhe të kohës së okupimit, që kanë bashkëpunuar për t’i shërbyer sa të mundnin Kombit. Duhet parë me vështrim të kthjellët kontributi i Ernest Koliqit dhe bashkëpunëtorëve. A duhet vlerësuar hapja e shkollave shqipe në Kosvë?

Në fund të bisedës kryetari Buçaj i paraqiti presidentit propozimin e Vatrës për dekorimin e themeluesëve të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA si dhe të vatranëve atdhetarë të pushkatuar, të burgosur, të mbeturit pa varre nga diktatura komuniste.

“My musings from last night’s NAAC event” – Richard Lukaj (English/Shqip)

September 28, 2013 by Administrator

In the immortal words of Charlie Chaplin, nothing is permanent in this world, not even our problems!

I admire the dutiful efforts and resilience of my dear friends at NAAC for tireless efforts to host a first class event keeping a wonderful tradition alive, however I would humbly submit that the purpose of this annual tradition was for the most informed diaspora leaders to highlight the best of our community and represent the inspiring dreams and aspirations of our community here in the US, for the ears of our leaders back in the homeland; not affording endless campaigning time to various “agendas”, informing us about far less than we already know.

While some of the speakers were gifted orators, I missed the comments about justice for the crimes and atrocities committed throughout the region (including Gerdec), the demands for relief for all the families who still have no ideas about loved ones that have disappeared, specific programs for dealing with the discrimination against Albanians in many parts of the Balkans, the pathetic state of wounded war veterans, the strategy for exiting the economic travails in the forecast for the region (as there are fewer assets to sell in warped privatizations and less debt capacity to borrow to create the illusion of economic vitality), programs to address the state of Albanians in Presheva Valley, Montenegro, Macedonia, Greece and other places where Albanians depend on their homeland looking out for their citizens. The only comments about corruption in fact were largely made by people previously accused for such activities and other nefarious dealings.

Instead of just honoring international diplomats, it was always NAAC’s goal to inform them about reality in the region and to enlist them on the mission of making reality better, not to celebrate however the small role they played in comparison the sacrifices and losses of the average citizen throughout the region. The suffering is real and lingers on as a result of the shortcomings of the less than perfect democracies that are too slowly transitioning at great cost to our nation.

While there were many similar glad handing photo opportunity events during this busy diplomatic week, the NAAC event is supposed to be different, and serve to inspire the community to care and to give back to make a difference that matters. I hope there is some shared desire to reverse the recent trend back in the right direction, otherwise NAAC risks being interpreted as a PR vehicle for its various Balkan and Diaspora clients seeking to promote their agendas in Washington and in the Diaspora, eliminating what made NAAC different from so many other community groups that have been similarly manipulated over time. I don’t believe many of the NAAC loyal want to see this trend continue and I hope to offend no one with these remarks but only to share my honest observations.

I remain optimistic, by virtue of the growth, education and economic vitality of this community, that better days are ahead and we will remain up to the challenge of facing our very real problems with more substantive dialogue in the days/months/years ahead so that we can actually achieve the promises the various politicians articulated last night.

—————————————————————————————————————————

Nga i pavdekshmi Çarli Çaplin: Asgjë nuk është e përhershme në këtë botë, madje as problemet tona!

Unë i admiroj përpjekjet dhe këmbënguljen e lavdërueshmë të miqve të mij të mirë të KKSHA-a për të ruajtuar traditën dhe për të organizuar një mbrëmje gala të përvitshme të mrekullueshme. Megjithatë, përulësisht do t’u thoja atyre se qëllimi i kësaj tradite të përvitshem ka qenë qysh në krye të herës që udhëheqësit më të informuar të diasporës të vinin në dukje më të mirën që prodhon bashkësia jonë si dhe të përfaqësonin ëndrrat dhe aspiratat e shqiptaro amerikanëve duke jua përÇuar ato udhëheqëve në atdhe. Qëllimi fillestar nuk ka qenë t’u krijonin atyre mundësinë për të bërë fushata pa fund me agjenda të ndryshme, e duke na “informuar” për ato që dihen.

Megjithëse disa nga folësit e treguan veten si oratorë të zotë, nuk dëgjova ndonjë koment mbi drejtësinë për krimet e përbindshme që janë kryer në rajon (përfshi edhe Gërdecin), kërkesat e përligjura të familjeve që presin lajme nga familjarët e tyre të zhdukur, ndonjë program të veÇantë kundër diskriminimit të Shqiptarëve në shumë anë të Ballkanit, gjendjen e mjerueshme të veteranëve dhe të plagosurëve të luftës në Kosovë, ndonjë strategji ekonomike për të përballuar krizën ekonomike që ka kapluar rajonin (siÇ dihet ka më pak asete kombëtare për tu shitur në privatizime të papërkora dhe më pak kapacitet për huamarrje, qoftë edhe për të krijuar iluzionin e një ekonomie të shëndetshme), apo ndonjë program për të adresuar shqetësimet e shqiptarëve në Preshevë, Mal të Zi, Maqedoni, Greqi dhe tjerakund ku shqiptarët shohin drejt qeverisë së shtetit amë për ndihmë. Komentet e vetme mbi korrupsionin u bënë në fakt nga njerëz ish të akuzuar për veprimtari të paligjshme dhe afera të tjera.

Në vend që të merrej me nderimin e diplomatëve ndërkombëtarë, qysh në krye të herës KKSHA ka patur si qëllim madhor informimin e tyre mbi realitetet në rajon dhe t’i bënin ata bashkëudhëtarë të misionit të përmirësimit të gjendjes, e jo t’i blatonin ata për rolin sado të vogël që kanë luajtuar në krahasim me sakrificat e qytetarëve të mbarë rajonit. Vuajtjet e popullit shqiptar janë reale, dhe ato vazhdojnë si rezultat i dritëshkurtësisë së udhëheqëve të demokracive të tranzicionit që janë krijuar në rajon, duke krijuar një kosto të madhe për kombin tonë.

Ndërsa është e kuptueshme që këto javë të pasura diplomatike, ka patur shumë mundësira të tjera për të zhvilluar foto ope, aktiviteti I KKSHA duhet të ishte I ndryshëm, dhe të shërbente si frymëzim për bashkësinë ton në mënyrë që të nxitet veprimi në Çëshje të rëndësishme. Shpresoj se ende ka njerëz të cilët ndajnë me mua dëshirën për t’ja rikthyer KKSHA-s këtë rol në mënyrë që të mos kthehet në një makinë propagandistike për udhëheqësit e Ballkanit dhe klientët e tyre në Diasporë. Kjo do t’I shërbente vërtet agjendës së ngushtë klienteliste të tyre në Ballkan dhe Uashington, por gjithashtu do të eliminonte atë që e bënte KKSHAn të ndryshëm nga shumë organizata të tjera të bashkësisë shqiptaro amerikane, të cilat manipulohen kësisoj prej vitesh. Nuk besoj se shumica e anëtarëve besnikë të KKSHA dëshirojnë ta shohin këtë qasje në vazhdimësi dhe shpresoj se këto fjalë nuk do ofendojnë askënd, por do t’I shohin si shqetësime të ndershme të një miku.

Në këtë optikë, mbetem optimist se rritja, arsimimi dhe vitaliteti ekonomik i bashkësisë sonë, do të na shtyjë që të krijojmë ditë më të mira duke përballuar kësisoj sfidat shumë reale dhe të vërteta. Gjithashtu, shpresoj se do të kemi mundësinë të vazhdojmë dhe forcojmë dialogun në ditët dhe muajt që vijnë në mënyrë që premtimet që u bënë mbrëmë nga politikanët të bëhen realitet.

Me respekt,
Richard Lukaj