• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for November 2013

CHAMERIA – A brief description

November 2, 2013 by dgreca

By Prof. Sami REPISHTI/

“ Chameria is the region stretching over the southernmost part of the area inhabited by Albanians. It comprises the land all along the Ionian Sea, and extends to the east up to the mountain chains separating it from the Janina (Ioannina) Valley. To the North, it borders on the river Pavel ; to the South on the Bay of Preveza. Only the northern stretch, around the town of Konispoli is part of the territory of the Republic of Albania; the rest is part of Greece, as was decided by the London Conference of Ambassadors, in 1913. The main inhabited centers of Chameria are Filati, Igumenitsa, Paramithia, Margellichi, and Parga, all located outside the state borders of the Republic of Albania. Seven villages are included within the borders of the Republic of Albania, and centered around the town of Konispoli. The name Chameria (pronounced: Cham-ree-yah) is associated with the ancient river Thyamis (now Kalamas) running through the region. In ancient times, Chameria was inhabited by the Illyrian tribes of Thesprotes; its history is part of the ancient Epirus. Later on, the region fell to Romans, and successively to the Byzantine Empire. At the beginning of the 13th century, it was part of the Despotate of Epirus, while in the second half of the 14th century, was part of the Albanian Despotate of Arta. In the 15th century Chameria was a battlefield in the struggle against the Ottoman invasion, in a movement led by the feudal family of Zenevisi. One of these leaders, Simon Zenevisi, was a military ally of Skenderbeu (the Albanian national hero, 1412-1468,SR). Under the Ottoman occupation, Chameria was part of the provinces (Sandjak) of Delvina, as well as of Janina; again, it became the battlefield of several anti-Ottoman insurrections during the 16th century, and the beginning of the 17th c. During the 18th century, a process of islamization involved a good part of the region. Parts of the populations of Souli and Parga emigrated to the islands of Greece to escape their conversion to Islam. In Chameria, the economic development brought the regime of local landowners, who became an important factor in the wars for local domination of the area, until Chameria fell under the rule of Ali Pasha Tepelena (1740-1822), the ruler of the “pashallek” (county) of Janina. Between the years 1820-1850, Chameria was involved with the huge insurrections against the Ottoman rule. In 1854 and 1877 incursions of irregular Greek bands were repelled with force by the local Albanian population. During 1978-81, branches of the Albanian League of Prizren in the region of Chameria participated in the general struggle of the Albanian people for the defense of territorial integrity of their ancestral lands. But, in the insurrections of the Albanians during the first decades of the 20th century, Chameria became the battlefield of Albanian patriotic insurrectionists, and members of various Albanian committees. During the Balkan Wars (1912-1913) regular Greek armies invaded the region of Chameria. The call for help was answered by the newly formed Albanian Government of Vlora, by sending military units to their defense. The decision of the London Conference of Ambassadors (July,1913) left Chameria to Greece. After World War One (1914-1918), several Greek governments forcefully expelled thousands of Chamerian Moslems to Turkey, under the pretext of their being Turkish citizens due to their Moslem religion. At the end of World War Two, (1939-1945), the terror exercised and the repressive policies of the various Greek Governments against the local Moslem Chamerian population forced over 25.000 Moslem Chamerians to abandon their ancestral homes, and ask for asylum within the borders of territory of the Republic of Albania, where they live as of this day.” (Source: “The Encyclopedic Dictionnary” , The Academy of Sciences and Arts of Albania, Tirana, 1985, pp.149-150) *** (Translator’s note: Another wave of crimes hit the unprotected Moslem population of Chameria in 1943 and especially in the summer of 1944, when Greek paramilitary units massacred over 30.000 Chamerian Moslems, mostly the elderly, women and children unable to escape the massacres. There are now app. 250.000 to 300.000 Chamerians living in Albania as “Albanian citizens” whose citizenship was arbitrarily changed by the Communist Government in 1953. They have their own political party , and since 2013, five representatives in the Albanian Parliament. They insist on the right to return, on the repossession of their expropriated properties, as well as on having their Greek citizenship reinstated. Sami Repishti)

Filed Under: Featured

A i keni rezervuar biletat per Festivalin e 23-te Shqiptar ne New York?

November 2, 2013 by dgreca

Edhe tete dite na ndajne nga Festivali i 23-te Shqiptar qe organizohet me date 10 nentor nga Qendra Kulturore “Nene Tereza” prane kishes Katolike Shqiptare”Nena Tereze” . Cdo vit Festivali ndiqet nga rreth 3 mije e me shume shikues. Mos u vononi per te siguruar biletat. Klikoni mbi fotografi qe te merrni me shume informacion.

Filed Under: Kulture Tagged With: 10 Nentor, Festivali shqiptar, ne Nju Jork

Filmi i parë shqiptaro-amerikan MikeyBoy në teatrin e famshëm të Manhattanit

November 2, 2013 by dgreca

Nga Keze Kozeta Zylo/

Në teatrin e famshëm të Manhattanit AMC u shfaq premiera e filmit të parë komik shqiptaro amerikan MIKEYBOY. Rolin kryesor në këtë film e ka aktori shqiptaro amerikan i Hollivudit Mike Dusi.  Në hyrje të teatrit shpërndanin biletat dhe flyer për Majkun Marko Kepi, president i organizatës “Rrënjët” të cilët vazhdimisht mbështesin aktivitete të ndryshme.  Ajo që do më bënte përshtypje në hyrje ishte dhe takimi me gazetaren Enid Alvarez e gazetës së mirënjohur amerikane “Daily News” e cila kishte ardhur enkas për të parë premierën dhe për ta publikuar në gazetë.  Para se të shfaqej premiera e filmit Mike Dusi dhe familja e tij iu uronte mirëseardhjen të gjithë pjesëmarrësve dhe i ftonte për të bërë një foto së bashku në karpetin e kuq që ishte shtruar enkas për aktorin e Hollivudit Mike Dusi.  Për të parë shfaqjen e premierës kishin ardhur artistë, aktorë amerikanë dhe shqiptarë, regjsorë filmash, producentë amerikane dhe shqiptarë, aktivistë të Diasporës dhe njerëz të thjeshtë.  Producenti i filmit MikeyBoy amerikani z.Ron Singer tha se ndihej krenar per bashkëpunimin me Majkun dhe është kënaqësi e veçantë të punosh me këtë aktor i cili premton dhe më shumë në të ardhmen. Dallonte në këtë pjesëmarrje të shumtë aktorja e Hollivudit Liza Dushku, e cila gjatë intervistave të shumta që dha si dhe për TV Alba Life u shpreh se jam krenare me Mikun për çfarë ka arritur dhe është bukur kur dy shqiptarë janë së bashku në Hollivud.  Ajo tha se ndihem shkëlqyeshëm që kam pashaportë shqiptare ku gjaku im është në deje shqiptar.  Artistja plot sharm dhe elegancë pozoi së bashku me Makkun me shqiptarë të shumtë, të cilët ishin vënë në radhë për të pasur një kujtim të bukur me dy aktorët e Hollivudit. 

          Shumë emocionante ishte kur në tapetin e kuq u shfaq babai i Majkut së bashku me një shqiptar tjetër të veshur me kostumin kombëtar dhe me çiftelinë në dorë.  Babai i Majkut këndoi nga zemra vargje nën tingujt e çiftelisë që i thureshin Shqipërisë dhe Gjergj Kastriotit, ishin momente e gëzueshme të një prindi dhe krenaria e ligjshme e tij për arritjen e të birit në Hollivud. 

          Mbështetja për Majkun ishte nga e gjithë Diaspora shqiptare në Amerikë ku kishte njerëz të shumte që kishin udhëtuar nga larg.  Regjisori dhe aktori i mirënjohur Xhevat Limani tha se ndihej krenar që ndodhej në këtë aktivitet të rëndësishëm.  Ndërsa sopranoja e shquar Lindita Mezini Lole e cila ishte takuar një javë më parë me Majkun nga vizita e tij në shkollën shqipe “Alba Life” ne Staten Island tha se nuk ka më kënaqësi kur shikon artistë shqiptarë që të të prezantojnë plot kulturë në skenat botërore.  Drejtori i festivalit të filmit shqiptar që do të organizohet javën tjetër z.Ariot Myrtaj shprehu kënaqësinë e tij dhe i uroi Majkut suksese të mëtejshme në botën e artit.  Profesori i pianos Petrika Melo e vlerësoi punën e Majkut dhe tha se arritja e tij në Hollivud është nder për ne si shqiptarë.  Ish kongresisti Joe Dio Guardi i intervistuar nga zonjusha Arlinda Balidemaj tha se Majku është një djalë energjik, plot talent dhe shpresoj shumë për të ardhmen e tij të shkëlqyer.  Qysh në bisedën e parë që pata me të u ndjeva i ngazëllyer nga energjia pozitive që ai çlironte dhe thashë se ky djalë do të eci shumë.  Më vonë aktori Dusi i ka ftuar të gjithë pjesëmarrësit të shkojnë në sallën e kinemasë për të parë filmin Mikeyboy”.  Salla ishte e mbushur plot e përplot, kishte dy ditë që ishin shitur biletat para se të shfaqej premiera e filmit.  Subjekti i filmit ndonëse ka pjesë të shumta nga jeta e tij ka arritur mjeshtërisht ta ngrejë në art punën që ka bërë qysh fëmijë në Piceri, ku pronarë janë prindërit e tij Maira dhe Zef Dusi në Ozone Park në Quins, Nju Jork.  Ajo që të bënte përshtypje ishte se në film luanin dhe njerëz realë si prindërit, vëllai apo dhe shokë fëmijërie, ku prindërit e tij donin që djali i tyre Majku të gjente një nuse shqiptare me mblesëri.  Në fakt në film Majku nuk pranoi rrugën e mblesërisë, por me ndihmën e mikut të tij Robin rigjeti të dashurën e tij amerikane dhe zgjodhi rrugën e vështirë por të mahnitshme të artit.  Ndërsa vëllai i tij Tomi një jetë të thjeshtë, normale dhe një nuse me mblesëri shqiptare.  Humori dhe pjesët komike të realizuara plot art dhe profesionalizëm në film nga Majku bënë që herë pas here filmi të duartrokitej nga salla.  Në film me krenari babai i tij i tregoi dhe artikullin që ishte shkruar për Majkun në gazeten e mirënjohur “Illyria”, si dhe pati dialogje në gjuhën shqipe që përktheheshin në anglisht. Pas shfaqjes shikuesit shqiptarë dhe amerikanë u larguan me përshtypje nga më të mirat dhe mjaft mbresëlënëse.  Mjaft shqiptarë dhe amerikanë thanë se ne do t’ju themi të gjithë miqve tanë për të ardhur dhe parë filmin “Mikeyboy” një film që do të na ngelet gjatë në kujtesën tonë.  Filmi MikeBoy së shpejti do të shfaqet në Kosove, Maqedoni, Shqipëri dhe ne i urojmë shumë suksese aktorit të Hollivudit Mike Dusi.

1 Nëntor, 2013

Manhattan, New York

 

 

 

 

Filed Under: Kulture Tagged With: film shqiptaro-amerikan, Keze Zylo, Mike Dusi, MikeBoy

KRIME TE KOMUNISTEVE TE VLORES ENDE TE PA NDËSHKUARA

November 2, 2013 by dgreca

Nga ing. ARSHI RAMOSAÇO/

Kohet e fundit inxhinjeri dhe intelektuali njohur i vlonjat Arshi Ramosaço (1933), ka botur librin “Radhima 2013”, në të cilin ka përmbledhur kujtimet e jetës dhe të dhëna enciklopedike për vendlindjen e tij, Radhimën dhe Vlorën.

Arshiu është sot në moshën 80 vjeçare dhe ka vendosur që kujtimet të mos i marrë me vete por t`ua lerë të gjallëve këtu në tokë.

Nga ky libër shkëputim dhe botojmë shkrimin “Pushkatimi”, f. 193-197, sipas tregimit të komunistëve Myslym Cane dhe Ismail Xhelili.

Në këtë tregim pasqyrohet krimi kundër njerzimit i pushkatimit të 22 robërve italianë, nga komunistët e Vloës, ende i pa ndëshkuar nga drejtësia.

Në tregim, del e qartë se ndërsa fshatrët me bujari i ndihmojnë dhe ushqejnë robërit, komunistët që s`kanë lidhje me traditat shqiptare tregohen të pa mëshirshëm, barbarë.

Pushkatimi i robërve të luftës është krim kundër njerzimit, akt çnjerzor që e kanë venë re dhe e kanë denoncuar edhe misionarët anglez në Shqipëri gjatë viteve 1943 – 1944. Shih për më shumë: Reginald Hibbert “Fitorja e hidhur”, Tiranë 1993.

E urojme Arshi Ramosaçon te jetojë sa të dojë vetë.

1943. PUSHKATIMI ÇNJERZOR  I  22  ROBËRVE ITALIANE

 U ndodhëm diku afër Majës së Zezë në malin e Tragjasit, tek shoku im, Bego Meçua, në stanin e kooperativës. Begua na mbajti për drekë dhe sipas zakonit na theri një qengj, shpenzimet u rregjistruan mbi atë dhe ai i pagoi.

Ishim tre miq: Unë, bashkfshatari Begos, Myslym Cane, kunati shokut Hysni Kapo, më i largëti dhe miku kryesor mbetej Ismail Xhelili nga Gumenica.

Myslymi dhe Ismaili, kishin dalë malit për gjah, ndërsa unë si inxhinjer kishja dalë për të parë pyjet dhe bimët, por më shumë doja të takoja shokun tim Begon dhe barinjtë e tjerë që i kam dashur dhe i dua dhe kështu u takuam të tre së bashku.

Duke ditur se Myslyli dhe Ismaili kishin qënë të dy partizanë të orëve të para, si rastësisht unë hapa muhabetin dhe thash se diku këtu afër, në Lug të Gorrit, janë pushkatuar 40 italianë. Myslymi u murzit dhe më pyeti:

–          Nga e di ti?

–          Ishte një mëngjez vere, i thash unë, atëhere ishja 9 vjeç dhe  po kullosja shelegët aty afër

Lugut të Gorrit, ndwrkohw dwgjova  krismwn e mitrolozit dhe të pushkëve, sepse ishja afër. Robërit italianë në darkë kishin qënë në stanet tona dhe u dhamë për të ngrënë nga një copë bukë dhe nga dy thela mish të pjekur. Robrit u pushkatuan në një mëngjez vere në Lug të Gorrit, aty ku dy lajthi të mëdha bëjnë kokra të hidhura.

Myslym Cania, kishte mbaruar shkollën ushtarake në Bashkimin Socjetik, shkruante libra dhe artikuj por gjithmonë me një kod: sipas porososë nga lart! Ai kishte shokollë dhe arsye por biografitë i nxinte dhe kishte zakon të raportonte.

Pasi mbarova unë ndërhyri Ismail Xhelili duke thënë: Inxhinjeri ka të drejtë.

Ismail Xhelili, që kishte qënë anëtar i njësiteve guerile komuniste, u bë më i zymtë në fytyrë nga Myslymi, por më i çliruar në shpirt dhe në mëndime dhe ai me gojën e tij na tregoi këtë histori:

*     *     *

„ Italianët u zunë robër në Luftën e Selenicës. I hodhëm në Vjosë dhe u shpumë në Shtabin Operativ , që atëhere ndodhej në Mallakastër, në fshatin Çorrush. Nuk ishin 40, por 22 ushtarë italianë, robër lufte.

Aty takuam shokun Hysni Kapo, i cili më foli me inat:

–          Keni bërë gabim që i prutë robërit këtu – dhe më dha urdhër të prerë:

–          Të pushkatohen në një vend të thellë dhe të paditur. Në qoftë se do të shpëtojë edhe një i vetëm ai do të na denoncoi.

I kthyem robërit nga kishim ardhur, kaluam përsëri Vjosën, dolëm në Sevaster, udhëtuam të lodhur deri në Gumenicë dhe prej andej në malin e Tragjasit. Ne ishim tre partizanë të armatosur dhe 22 robër lufte italianë. Robrit kuptohet nuk kishin armë dhe nuk ishin të lidhur, kurse ne tre partizanët ishm të armatosur mirë. Dy vetë ishin roje prapa dhe unë Ismal Xhelili udhëhiqja udhën përpara.

Robërit gjatë udhëtimit nuk bënë asnjë lëvizje, ne u rrinim larg se mos na rrëmbenin armët. Urdhërin e pushkatimit e dija vetëm unë Islam Xhelili. Robërve sipas rregullave të luftës botërisht të njohura, as që u vinte në mënd se do të pushkatoheshin, madje edhe njerzit tanë nuk e dinin dhe nuk e besonin se çdo të ndodhte.

Tragjasi ishta rrafshuar dy herë nga lufta. Shumë djem të fshatit kishin rënë dëshmorë. Italianët e kishin rrethuat fshatin me këmbsori, nga kodrat e qëllonin me murtajë dhe nga deti me artileri. Nga ajëri aeroplanët, kaçiatorë mitralonin njerëzit që lëviznin dhe fëmijët që iknin këmba doras për t`u fshahur në pyje, në shpella dhe në male.

Lugu i Gorrit ishte një vend i thellë. Duke vajtur te ky vend fshatarët fisnikë tragjasiote të staneve u dhanë buke robërve dhe ç`ju ndodhej. Unë mendoja se njeriu nuk ngopet me jetë por kur të vdesë duhet të iki i ngopur, prandaj i lashë robërit të merrnin bukën nga fshatarët. Atë natë fjetëm atje. Dërguam në Gumenicë të na vinin disa partizanë të çetës territoriale dhe me dy mushka për dore.

Në mëngjez herët sapo doli dielli robërit italianë i rreshtuam dhe i xhveshëm, duke i lënë vetëm në të mbathura, sepse rrobat na duheshin për partizanët, që ishin zbathur  dhe flinin në majë të maleve me borë. Në këtë kohë kishin mbritur edhe fshatarët nga Gumenica me dy mushkat e porositura. Në këtë kohë filluam të pushkatonim robrit italianë.

Ata ulërinin dhe kërkonin falje, por neve s`na e bënte tërr syri! I qëllonim pa mëshirë me një mitroloz “Breda”, ndërsa anash me me dyfekë të shkurtër dhe të gjatë italianë.

Robërit nuk na ikën dot, ata u ngjeshën me njeri tjetrin, ndoshta për tu mbrojtur, ose për t`utakuar me njeri tjetrin për herë të fundit.

Ngarkuam me gëzim dy mushkat me rroba dhe kaluam më atë anë të malit.Nga pushkatimi kishte mbetur një rob i gjallë nën trupat e të vrarëve. Ai paska ikur  dhe në këmbët e malit e kishin zënë komunistët e Gumenicës dhe e prunë tek unë Ismail Xhelili. Ishte i xhveshur, vetëm me mbathje, ishte bërë tërë gjak nga gjaku shokëve të vrarë. U lut shumë të mos e vrisnin edhe fshatarët e mi sapo morën vesh mu lutënë që të mos e vrisnim sepse ishte ligj i shenjtë që kur shpëton nga pushkatimi njeriu e aq më keq robërit nuk vriten. Por urdhëri i shokut Hysni Kapo ishte i prerë. E pushkatova edhe atë dhe u mundova ta mbuloj me dhe. Kufomat e robërve të tjera mbetën pa u varrosur, se nuk kishim kohë dhe kazma e lopata.

Unë kam bindjen se edhe vendimi edhe pushkatimi robërve kanë qënë të drejta”.

*     *     *

    Kanë kaluar shumë vite. Myslymi dhe Ismaili kanë vdekur, ndërsa unë jam plakur dhe jam në moshën 80 vjeç.

Kur ishja i vogël kishja frikë dhe nuk iu afrova Lugut të Gorrit. Natën lëshonim qente nga zinxhiri. Në mëngjez gjenim këmbë dhe duar njeriu që i binin natën qentë. Ishte një mish i zi, i klabur.

Ditën fluturonin korbat, gaba  dhe zhgabonja në drejtim të Lugut të Gorrit edhe ato si komunistët, vinin për të ngrënë mish njeriu. Kur u rrita vajta në Lug të Gorrit. Aty pashë togun me kalamidhe, gëzhoja, dhe kocka e kafka njeriu, disa tok dhe disa të shpërndara.

Më vonë kam dëgjuar se aty erdhi një gjeneral italian për të mbledhur eshtrat e ushtarëve të pushkatuar dhe për t`ua shpurë nënave të tyre. Kam bindjen se jo të gjitha eshtrat e atyre të mjerëve që u pushkatuan në mënyrë barbare, janë gjetur.

*     *    *Tani në sheshin e vogël të Lugut të Gorrit ka birë barë i njomë  dhe shkuret për rreth çelin lule. Kurse aty afër, dy lajthi të mëdha dhe gjysëm të prera bëjnë kokra të hidhura, pra edhe bimët janë helmuar nga ajo që ndodhi, ndërsa komunistët nuk ndiejnë hidhërim e pendim për krimet e tyre.

 

 

Filed Under: Featured

MONOPOLI I VEPRIMTARISË PLURIPARTITISTE NË POLITIKËN PARAZGJEDHORE

November 2, 2013 by dgreca

Shkruan: Isuf Bajrami/ Vend i Lekës/

Në Kosovë mund të flitet për pluripartitizëm, ndonëse kjo paraqet disa veçori që e dallojnë nga dukuritë e ngjashme në vende të tjera evropiane. Duke pasur parasysh veçoritë e çdo vendi, do të ishte e habitshme në fakt e kundërta, pra sikur pluripartitizmi politik të mos prezantohej alla kosovarçe.

Pluripartitizmi merr formë në çastin kur me çdo kusht tenton të realizohet dominimi i partitokracistëve në jetën shoqërore, politike dhe ekonomike. Ky dominim nyjëzohet nëpërmjet pranisë dhe rrënjosjes masive të titistëve nëpër partitë e “mëdha” të vendit. Disa karakteristika që e dëshmojnë fare mirë këtë janë: programet fotokopje të partive politike; prirja për marrjen me çdo kusht e kompetencave institucionale; mungesa e lidhjes me bazën; ndarja e bazës elektorale mbi baza gjeografike,klanore e familjare; polarizimi i qëllimshëm i politikës. Një nga tiparet universale të pluripartitistëve është edhe monopoli i veprimtarisë së tyre në politikë. Në Kosovë, kjo mund të pohohet pa frikë, për sa kohë që sindikatat, shoqatat, fondacionet, në përgjithësi shoqëria civile, është ende në gjumë, për të mos thënë në komë, duke ua dorëzuar politikën tërësisht partive pluripartitiste. Partitë politike nuk janë të rrënjosura në shoqëri, as në territor, në kuptimin tradicional të përhapjes së organizatës partiake. Tërheqja e partive nga terreni ka pasoja të dyanshme; nga një anë partitë privohen nga funksioni i interpretimit të kërkesave sociale, duke filluar nga baza, çka do të thotë se partitë nuk janë në gjendje ta njohin realisht shoqërinë që duhet të përfaqësojnë; nga ana tjetër japin përshtypjen se nuk anojnë t’i uzurpojnë tërë hapësirat e jetës sociale. Partitokracistët,rezultojnë kështu,përderisa refuzojnë të rrënjoset në shoqëri, por në të njëjtën kohë mëtojnë se përfaqësojnë legjitimishtë të gjitha instancat shoqërore. Kapilarizimi i strukturave partiake në shoqëri më kujton epoka të kaluara, por njëkohësisht edhe vulën e padiskutueshme të partitokracisë së skajshme, si pushtet absolut i partisë mbi shoqërinë dhe ekonominë.

Më duhet të them se nga pikëpamja e përfaqësimit, sistemi i partive u shndërrua në partitokraci në momentin kur partitë shprehin vetëm interesa madhore, të përgjithshme, përgjithësuese e centraliste, pra kur humbasin aftësinë e shprehjes së interesave të vogla, të diferencave, të veçorive. Reagensi i partitokracisë identifikohet fillimisht tekpaaftësia e partive për të interpretuar dëshirën për ndryshime rrënjësore, sepse inercia e partive dallohet edhe tek përpjekja për të ruajtur status quo-në e së kaluarës. Rrjedhimisht shtrohet pyetja, a i duhen qytetarëve partitë politike që nuk e luajnë siç duhet rolin e tyre në shoqëri ?!!! Këtu batuta për shkërdhatokracinë e famshme pluri-par–titiste vjen e natyrshme, si fill i kuq që potencialisht ose realisht i përshkon të gjitha qelizat e shoqërisë stalinisto-titiste .

Për të përqafuar me optimizëm pluralizmin demokratik, duhet në radhë të parë të sqarohemi nëse pluripartitokracia e sotme, e pjesshme ose tërësore, nuk është pjellë e kultit stalinisto-titistë, pra nëse nuk është produkt i praktikave socialiste-vetëqeverisëse-titiste në mënyrë shabllone.

Ka nga ata që e shohin shpëtimin e deformimeve partiake tek ndikimet e huaja, ndoshta edhe tek globalizimi, që shkon përtej logjikës së partive nacionale. Në këtë rast mund të thuhej se në “laboratorin Kosovë” po testohet një variant i ri i pluripartitokracisë post totalitare komuniste.

Kur partitë organizohen në mënyrë demokratike, brenda kornizave të demokracisë së mirëfilltë pluraliste, për të mirën e qytetarëve që përfaqësojnë ligjërisht, pa ambicie monopolizuese e totalitarizuese, luajnë rol të rëndësishëm për bashkësinë shoqërore. Në të kundërtën, shndërrohen në problem për vetë jetën e qytetarëve për të cilën pretendojnë ta përfaqësojnë me qëllim që ta “përmirësojnë”.

Thelbi i sistemit demokratik është qytetari dhe dialogu i qytetarit me të ngjashmit e tij,e jo pushteti e monologu. Dialogu është thelbi ekspozues i demokracisë, përkatësisht përmes tij konvertohet pushteti në autoritet dialogues, ku qytetarët realizojnë vetveten e tyre dhe të tjerët në komunitet. Derisa dialogu është pjesa thelbësore, jo çdo dialog dhe komunikim shtrohet si duhet. Reklama politike është njëra prej formave komunikuese dhe, në të njëjtën kohë, manipuluese masive e qytetarëve. Pushteti në demokraci ka një status të veçantë, është i definuar qartë, dhe sa më i kufizuar që është ai mundësia për të abuzuar me të është ma i vogël.

Dialogu është kushti nëpërmjet të cilit njerëzit e realizojnë esencën e tyre në demokraci. Kjo do të thotë që njerëzit nuk mund të qeverisen para se të debatojnë lirshëm lidhur me formatin dhe rregullat e lojës së qeverisjes. Ky dialog, pra ka të bëjë me justifikimin e aktivitetit politik dhe, në planin koheziv, lidhet me një kontekst më të gjerë. Pra, konteksti në fjalë siguron që politika në vetvete të mbart një infuzion demokratik dhe në mënyrë permanente të justifikohet para popullit,para një opinioni publik real, e jo fiktiv apo siç njihet ndryshe publik fantazmë i ardhur nga diku tjetër. Për të qenë e realizuar kjo në rrafshin horizontal e praktik, më tej, shtron nevojën e krijimit të një opinioni të edukuar që gjykon politikën dhe që është i aftë të dekodojë fjalorin politikë të së kaluarës,tashmes dhe të së ardhmes. Më saktësisht, kjo lidhet me domosdoshmërinë e një publiku aktiv që është barometri kryesor i legjitimitetit.

Demokracia do të duhej të siguronte disa kushte që vet konceptualizmi i saj të mos shtrembërohej. Një prej këtyre kushteve që demokracia do të duhej të siguronte, që shekullarizmi i politikës e bëri të mundur atë, është konvertimi i statusit të pushtetit. Pra,në demokraci pushteti del si një vend i zbrazët: atë s’mund ta mishëroj më asnjë individ, organ apo parti, askush s’mund të jetë bashkësubstancial me të. Pushteti,sipas kësaj pikëpamje shihet qartë se është një “tokë e askujt”. Pra, kjo nënkupton se demokracia nuk i jep askujt një pushtet premordial-hyjnor në aspektin kohor. Ata që janë aty, përkohësisht (pushtetarët), janë sepse i janë nënshtruar një procedure periodike, përndryshe nuk do të ishin ose nuk do të ishte vet demokracia. Kjo lidhet me atë që pushteti në politikë është si paraja në ekonomi, ata që e kanë pushtetin e kanë për një periodë të shkurtër dhe qëndrimi i tyre aty (posti) varet nga rezultatet e punës së tyre dhe vlerësimi që do t’u bëhet këtyre rezultateve nga zgjedhësit-populli. Sikurse ekonomistët që konkurrojnë dhe pushtojnë tregje për të fituar , ashtu edhe politikanët konkurrojnë për pushtet në “tregjet politike”apo të quajtura ndryshe zgjedhje periodike. Pra,qeverisja demokratike është e kufizuar në planin kohor nëpërmjet zgjedhjeve periodike demokratike dhe mundëson shpëtimin e pushtetit nga monopoli si në komunizëm.

Demokracia e shpreh ekzistencën e vet përmes arsyetimit të aktveprimeve politike.Arsyetimi i aktveprimeve politike në raport me qytetarin është përgjithshmërishtë i lidhur me legjitimitetin e atyre veprimeve. Ky legjitimitet ka të bëjë me kapacitetin e sistemit politik në fjalë për të prodhuar veprime,të cilat qytetarët do t’i konsideronin legjitime dhe të drejta. Premisa parësore është se, në demokraci e drejta është jashtë sferës së pushtetit të përjetshëm. Pra, në këtë proces kërkimi, akterët politikë të këtij sistemi (politikanët, partitë politike) kërkojnë legjitimitet përmes debatit, përkatësisht komunikimit. Fusha (hapësira) ku kërkohet ky legjitimitet është publiku, kurse koha më e përshtatshme për aktorët e skenës politike (telepolitikanët) në kërkim të këtij legjitimitetit është fushata parazgjedhore.

Megjithëse politikanët reduktojnë kërkimin e legjitimitetit në një akt elektoral. Legjitimiteti nuk duhet të shihet në këtë prizëm, si një akt, sepse edhe si i tillë nuk është. Legjitimiteti nuk paraqet një akt kërkim që e gjejmë njëherë e përgjithmonë. Ai duhet, dhe do të duhej të kërkohej vazhdimisht për faktin e thjeshtë se, veprimi politik (veçanërisht sot) është veprim i komunikuar, e për më tepër, i mediatizuar. Në këtë kontekst, pushteti (që është synim i akterëve politikë) për të qenë legjitim duhet ,ose do të duhej që vet pushteti të krijon parakushte,ku do të debatohej mbi legjitimen dhe jolegjitimen.

Për ta kuptuar komunikimin politik (gjuhën e pushtetit ose gjuhën e atyre që e synojnë atë), që është një komunikim veprimi dhe që lidhet drejtpërdrejt me atë që quhet politikë simbolike, duhet ta shqyrtojmë realitetin politik. Realiteti politik, është një realitet i dyfishtë. Pra, të gjitha veprimet politike ndahen në mes të dimensionit instrumental dhe dimensionit ekspresiv. Dimensioni instrumental (vlera nominale) i realitetit politik karakterizohet përmes efekteve të vërteta të veprimeve politike, kurse dimensioni ekspresiv-shprehës (vlera simbolike) karakterizohet me simbole që iu servohen publikut në mënyrë të fabrikuar. Pjesë e këtij komunikimi,që është karakteristikë e politikës së kaluar simbolike, janë p.sh: stemat partiake,himnet ,flamujt, karizma e politikanit, buzëqeshjet koinciduese, shtrëngimi i duarve, etj. Dimensioni ekspresiv i veprimit politik është i lidhur pazgjidhshmërisht me politikën simbolike dhe është për ta kuptuar komunikimin politik në rrethanat konkrete. Dhe, për më tepër, të dyja këto dimensione lidhen me mediat dhe rolin e tyre. Në këtë rast,qytetarët mund të pyesin: a është politika simbolike produkt i nënshtrimit mediatik, pra a bëhet fjalë për një politikë të “mediatizuar”, të nënshtruar nga mediat, që gjithnjë e më shumë po e humbë kuptimin e saj (sidomos gjatë fushatave zgjedhore, ku rregullat vendosen nga mediatorët)? Pra, politika simbolike ,së pari, është realitet i çdo shoqërie politike që nga fillimi i veprimit politik. Së dyti,politika simbolike bashkëkohore ka marrë një proporcionalitet të zhdrejtë në tërësinë e realitetit politik sot, pra ka një proporcionalitet të zhdrejtë në raport me dimensionin instrumental (veprimet konkrete politike) dhe, për më tepër, janë krijuar simbole të reja për shkak të veprimit të instrumenteve mediatike , që shpesh quhet edhe pushtet masmediatik.

Në realitetin faktik, simbolet përdoren për ndërmjetësimin politik ndërmjet akterëve politik (politikanëve,partive politike,etj.) dhe telepublikut përmes reklamave mediale. Këto reklama mund të pasqyrohen si manipuluese, ku qytetari mund të humbë aftësinë e tij dalluese në këtë konfuzion të mjegullt dhe, pse jo, manipulues në përcaktimin e nevojave të tij. Metaforën e reklamës e përdor edhe përfaqësues i demokracisë minimaliste, ku politikanët i vendos në të njëjtën paralele me tregtarët dhe, sipas tij, që të dy e përdorin reklamën për të prekur indin emocional , emotiv, impulsiv të qytetarit. Qytetari, posa hynë në fushën e politikës, për shkak të mungesës së informacionit burimor për nevojën e analizës së tij politike, gjykon në mënyrë adoleshente,fëmijërore. Pra, shikuar në këtë linjë diskursi mund të afirmohet se politika dhe telepolitikanët (pra, këtu bëhet fjalë për prezantuesit e politikës, jo politikbërësit) janë shumë të shkëputur nga realiteti esencial, duke substituar agjendat politike me inskenime mediatike (apo bashkërenduar ato), dhe duke krijuar imazhe të paqena dhe identitete fiktive,e që e tëra akordohet me një telepublik politikisht pasiv dhe që e kupton pakë apo aspak politikën. Pra, shikuar në tërësi, këto agjenda të bashkërenduara me inskenime politike ngjasojnë si një katalog, recetë, kod apo plan”hyjnor” që zbatohen ose synohet të zbatohen në tokë. Parë si tërësi këto agjenda premtimesh përmbajnë: fjalë, intelektualizma, simbole, fraza josubstanciale, premtime, supozime, dispozime për një botë tjetër.

Megjithëkëtë, mund të konkludohet se politika simbolike është e pashmangshme për çdo realitet politik, nëpërmjet së cilës telepolitikanët janë në gjendje të socializojnë dhe formojnë një vullnet politik. Akterët politikë me anë të kësaj politike simbolike reflektojnë emocionet e publikut, e që e tëra ngërthen atraktivitet, pse jo shpesh herë, edhe zbavitje, edhe pse nga politika kërkohet përgjegjësi, seriozitet, e jo zbavitje. Meqenëse politika është komplekse për shumicën e qytetarëve, pra një sistem me shumë të panjohura,prezantimi i politikës para opinionit publik bëhet në formë ritualesh, stereotipash, skemash, simbolesh që përgjithësisht janë të pranuara nga publiku. Përderisa politika simbolike paraqitet si politikë simbolesh, ritualesh, pak a shumë të kuptueshme, simbole që janë publikisht të pranuara nga realiteti publik, veprimi politik mbetet në terr prapa skenës së mediave.

Pra,demokracia e mirëfilltë është një teknikë politike që kërkon një tërësi kushtesh. Konvertimi i statusit të pushtetit, ose formula gjithë pushteti askujt, minon mundësinë për të abuzuar me pushtet, dhe është thembra e Akilit në një shoqëri politike parademokratike. Dialogu me qytetarin drejtpërsëdrejti, ekspozon kushtin thelbësor që ushqen demokracinë me legjitimitet, dhe fusha ku kërkohet ky i fundit është opinioni publik, kurse koha më e përshtatshme është fushata parazgjedhore.

Vend i Lekës 02 nëntor 2013

 

Filed Under: Analiza Tagged With: Isuf Bajrami, Monopoli i veprimatrise, pluripartise, politika parazgjedhore

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • …
  • 68
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”
  • 18 dhjetori është Dita Ndërkombëtare e Emigrantëve
  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT