Archives for December 2013

Mirënjohje e përhershme për një doktoraturë

December 7, 2013 by dgreca

Nga Saimir Lolja/

Më 3 Janar 2012, në Departamentin e Historisë së Vjetër dhe Mesjetës të Universitetit të Sorbonës (Universiteti Paris IV), në Paris të Francës, Mathieu Aref (Arif Mati) mbrojti tezën ë doktoraturës me temë: “Studime e kërkime shkencore mbi Pellazgët në prejardhjen e qytetërimit grek”Mathieu Aref e filloi kërkimin shkencor për doktoraturën në moshën 70 vjeçare (Shtator 2008) dhe e mbrojti në moshën 74 vjeçare (Janar 2012).

Mathieu Aref është shqiptar Egjypti, domethënë i lindur në Kajro nga prindër shqiptarë nga Mati dhe pjestarë të kolonisë së atëhershme shqiptare të Egjyptit. Në vitin 1952, ushtarakë të udhëhequr nga Muhamed Naguib dhe Gemal Abdel Naser rrëzojnë nga fuqia mbretin Faruk të Egjyptit, i cili ishte i fundit (i dhjeti) i dinastisë shqiptare që sundoi Egjyptin e Sudanin që nga viti 1805. Mbas rrëzimit të mbretit Faruk, kolonia shqiptare mbi-një-milionshe e Egjyptit filloi të thërmohet dhe shqiptarët e saj filluan të largohen prej Egjyptit. Familja e Mathieu Arefit arriti në Francë më 1961 dhe që nga ajo kohë Mathieu Aref ka jetuar atje.

Doktoratura e sapombrojtur pason dy libra të botuar më parë në frëngjisht nga Mathieu Aref (Arif Mati) dhe të përkthyer në shqip: Mathieu Aref, Albanie ou l’incroyable odyssée d’un peuple préhellénique, Paris, 2003

Mathieu Aref, Shqipëria: Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen, Plejad, Tiranë, 2007

Mathieu Aref, Greece (Mycenies=Pelasges) ou la solution d’une enigme, Paris, 2004

Mathieu Aref, Mikenët=Pellazgët, Greqia, zgjidhja e një enigme, Plejad, Tiranë, 2008

Mathieu Aref është një shembull i atyre shqiptarëve që, ndonëse të lindur e rritur larg tokës shqiptare, shqiptarinë e kanë patur mision gjatë tërë jetës së tyre.

Paqja pa anti-fashizëm?

December 7, 2013 by dgreca

Nga Albin KURTI/

Gabimi i pacifizmit evropian kundrejt fashizmit ndërmjet dy luftërave botërore po përsëritet në Ballkan, në vigjile të 100 vjetorit të Luftës së Parë Botërore. Paqja nuk është qasja e drejtë dhe as e dobishme karshi fashizmit. Nuk kemi nevojë për përvoja të hidhura të na përsëriten për të mësuar atë që tashmë e dimë. Pacifizmi nuk e pacifikon fashizmin (të cilin kështu vetëm sa e inkurajon), por pikërisht pacifikuesin. Paqja ndaj fashistëve është marrëdhënie e njëanshme: mund të japësh paqe por s’merr dot paqe mbrapsht. Fashizmi serb aktualisht përfaqësohet nga treshja Nikoliq-Vuçiq-Daçiq. Origjina e tij është Nikola Pashiqi kurse prindërit e drejtpërdrejtë të këtyre bijve të fashizmit serb janë Milosheviqi e Shesheli. Si asnjëherë më parë ky fashizëm po shpërblehet jo vetëm duke u toleruar si nga Brukseli zyrtar po ashtu edhe nga Prishtina zyrtare. Dialogu politik në Bruksel shënohet nga kërkesat e Daçiqit, koncesionet e Thaçit dhe ndërmjetësimi i Baroneshës Ashton. Vëllimi ishte anormal: për vetëm një vit, që prej tetorit të vitit të kaluar, Thaçi është takuar plot 18 herë me Daçiqin. Ajo që po normalizohet është gjithsesi anormale.

Dikur Serbia e konsideronte Kosovën çështje të brendshme të saj. Sot, Serbia është bërë çështje e brendshme e Kosovës. Thaçi dikur s’e pranonte tezën që Kosova është çështje e brendshme e Serbisë, mirëpo vetëm 15 vjet më vonë ai edhe e pranon edhe e zbaton tezën që Serbia të jetë çështje e brendshme e Kosovës. Dalja e Kosovës nga Serbia po zëvendësohet me hyrjen e Serbisë në Kosovë.

Me dialogun në Bruksel po normalizohet Serbia brenda Kosovës. Ky normalizim është gjithsesi forcim i Serbisë jo vetëm brenda Kosovës: ajo po forcohet edhe në kontekstin rajonal edhe në raport me BE-në. Dikur, në kohën e Milosheviqit e të Koshtunicës, Serbia mbante qëndrim kundër BE-së dhe NATO-s dhe i dirigjonte serbët e Kosovës përkundër perëndimit. Tash, nëpërmjet dialogut politik me Thaçin, ajo po e vazhdon dhe shton kontrollin mbi serbët pa pasur nevojë të jetë kundër perëndimit.

Baronesha Ashton në Bruksel (me EULEX-in në Kosovë) dhe Daçiqi në Beograd (me Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë) janë shndërruar në pronarët e vërtetë të Kosovës. Qeveritarët e Kosovës janë menaxherët, kryeministri Thaçi është CEO (Chief Executive Officer), ndërkaq ambasadorët e Quintit në Prishtinë paraqesin Bordin e Drejtorëve. CEO-së, apo ‘shefit’, i japin bonuse, teksa pronarët menaxhojnë gjithë menaxherët (me në krye shefin). Ishte simptomatike ajo shprehja e famshme ‘shefi i shefave’ te afera Pronto, apo jo?

Në raport me Serbinë, Kosova nuk i ka problem vetëm krimet e luftës, por edhe qëllimet kriminale të saj që vazhdojnë të gjallojnë. Thaçi nuk do t’ia dijë për asnjërën prej këtyre. Thjesht, shumë më tepër Daçiqi beson në Serbinë si shtet sesa që Thaçi beson në shtetin dhe Republikën e Kosovës. Thaçi beson në para e në pushtet dhe që të dyja i do për vete. Paratë i ka për pushtet; pushtetin e ka për para.

“Asociacioni i komunave me shumicë serbe do të dominohet nga veriu, pavarësisht numrit dhe popullsisë më të madhe në komunat me shumicë serbe në jug. Një aksion i mundshëm që do të dëshmohej posaçërisht problematik do të ishte bartja e kërkesave të gjera dhe të pazgjidhura pronësore të Serbisë anekënd Kosovës (p.sh. përtej 10 komunave anëtare) te Asociacioni i komunave me shumicë serbe. Për më tepër, disa frikësohen që dykuptimësitë do të shfrytëzohen nga Asociacioni që të grabis pushtet në Kosovë. Siç tha një diplomat evropian i intervistuar, ‘Beogradi do të përgatisë serbët lokalë të thonë që gjithçka që nuk është eksplicite është kompetencë e Asociacionit’. Nëse njëra apo dy nga këto mundësi do të realizohen, kjo do të përmbushte druajtjen e errët që Asociacioni do të bëhet një ‘entitet’, sikurse Republika Serbe në Bosnje e Hercegovinë”. Kështu thuhet në një raport të botuar këto ditë nga Këshilli i Politikës për Demokratizim (DPC) e që mban titullin “Ujdi ende e papërfunduar: Kosova dhe marrëveshja Prishtinë-Beograd”. Fundja, Lista Serbe e Daçiqit njëherë u quajt Lista Serbia, ashtu qysh edhe Bosnja quhej Serbi për t’u kurorëzuar me Republikën Serbe atje që paraqet vetë arkivolin e shtetit të Bosnjes.

9 maji, Dita e Evropës, lidhet me deklaratën e burrështetasit francez, Robert Schuman, nga viti 1950. Mirëpo, nuk duhet harruar që, para kësaj, saktësisht pesë vjet më herët, u shënua ngadhënjimi mbi fashizmin në Evropë, më 9 maj 1945. Themeli i Bashkimit të sotëm Evropian nuk është thjesht paqja, por (edhe) anti-fashizmi. Fitorja mbi fashizmin e solli paqen kurse paqja ndaj fashizmit e solli Luftën e Dytë Botërore.

Me qasjen e saj në Ballkan, Baronesha Ashton po e shpërfill anti-fashizmin nga parimet themeltare të BE-së duke e lënë aty të vetmuar paqen. Paqja pa anti-fashizëm është spostim i luftës për ‘ditë më të mira’. E, kushedi, Baronesha Ashton mund të jetë vetëm një gur në mozaikun e madh evropian ku tolerimi i partive të djathta ekstreme i kombinuar me fjalën magjike ‘austerity’ (shkurtesat) vetëm sa e ka forcuar fashizmin prej Greqisë e deri në Holandë, prej Francës e deri në Finlandë…

PRESIDENTI NISHANI E DEKRETOI TE BIRIN E XHELIL GJONIT

December 7, 2013 by dgreca

Nga ELIDA BUÇPAPAJ/

Autorja e këtyre rradhëve i dërgoi më 3 dhjetor 2013 një Letër të Hapur Presidentit të Republikës së Shqipërisë, ku i kërkonte të mos dekretonte Ambasador në Zvicër të birin e Xhelil Gjonit, ish-eksponent i nomenklaturës komuniste. Kjo letër iu ridërgua Bujar Nishanit po përmes dy këshilltarëve të tij për diasporën në rrugë elektronike më 4 dhjetor, shoqëruar me Apelin “Bashkohuni me ne – Jo në Ambasada e Konsullata njerëz me lidhje me diktaturën“, i cili u mbështet përmes Facebook-ut dhe portalëve online nga shqiptarë të ndryshëm, në mesin e tyre edhe figura publike.
Por Bujar Nishani nënshkroi dekretin më 5 dhjetor 2013 sa hap e mbyll sytë. Askush nuk dyshonte se do të vepronte ndryshe. Sepse Bujar Nishani njihet si një yesman i bindur. Kësisoj i ka ngjitur shkallët më të larta të pushtetit. I binduri i Berishës.
Bujar Nishani nuk përfaqëson unitetin e kombit. Ai është shprehja më brilante e klientelizmit të pushtetit. Atë e zgjodhi në postin e kryetarit të shtetit një maxhorancë me një shumicë minimale, produkt i trafikimit të deputetëve. Kjo maxhorancë pastaj do të humbiste katastrofikisht më 23 qershor 2013.
Bujar Nishani mund të mos e kishte nënshkruar me kaq ngut dekretin. Gjatë nëntorit ai u përfol në shtypin e Tiranës se kishte refuzuar, nën presionin e Berishës, të firmoste largimin e Neritan Cekës nga posti i Ambasadorit në Romë. Ndërsa nuk e mori absolutisht parasysh Letrën e Hapur të një gazetareje dhe as Apelin për të mos e hedhur firmën për një emër që lidhet në mënyrë shumë të qartë me nomenklaturën e lartë të shtetit diktatorial.
Midis emrave që iu bashkuan Apelit përmes Facebook-ut, i cili u botua tek Zëri i Shqiptarëve www.voal-online, tek gazeta Dielli e Vatrës në SHBA si dhe në disa platforma albanofone në Perëndim – dhe vetëm tek gazeta e Durrësit në Shqipëri, – ka përfaqësues nga bota akademike, ish-të burgosur politikë, është bashkëshortja e Mandelës shqiptar, Pjetër Arbnori, është Kryetari i Vatrës Z. Gjon Buçaj, ka artistë, veprimtarë, humanistë, mjekë, gazetarë, botues, juristë, mësues, njerëz të thjeshtë, pa asnjë dallim politik dhe kufizim kufijsh. Por Bujar Nishani nuk bëri as mundimin më të vogël për të vendosur asnjë lloj komunikimi as përmes këshilltarëve të tij për diasporën, të cilët nuk u lodhën të kthenin asnjë gjysmë fjale përgjigje, ndërsa linqet që i vendosa në faqen zyrtare të Nishanit në facebook u hoqën menjëherë.
Ishte pikërisht po ky Bujar Nishani që nuk pranoi të ushtronte rolin që i jep Kushtetuta e Shqipërisë kur ish- të përndjekurit e regjimit komunist u futën në grevë urie në vjeshtën e vitit 2012. Ai as komunikoi dhe as pranoi të takohej me grevistët, megjithë lutjet e atyre njerëzve të përvuajtur dhe apelit të faktorit ndërkombëtar.
Në Letrën e Hapur i kërkova Nishanit që të kontaktonte me këshilltarin e tij të kulturës, Amik Kasoruho, një ish i burgosur i ndërgjegjes dhe vuajtës i Gulagëve shqiptarë, të jatin e të cilit diktatura e kishte pushkatuar pa gjyq, por Bujar Nishani e bëri veshin shurdh e syrin qorr. Sepse është një president kukull.
Bujar Nishani mund të kontaktonte edhe me figurat që i bënin Apel. Disa prej tyre, përfaqësues të nderuar të diasporës shqiptaro-amerikane, e kanë pritur me nderime në SHBA, si përfaqësues i unitetit kombëtar, por Bujar Nishani nuk ka si të jetë simbol i këtij unitetit, kur nuk i përfaqëson viktimat e dala nga regjimi totalitarist. Prandaj ai është një president kukull.
I tillë është sistemi zgjedhor në Shqipëri, që prodhon deputetë kukulla, institucione kukulla të cilat varen nga njëshi, që futen në lista nga njëshi, që dalin prej listave po nga njëshi. Produkt i të cilit është edhe presidenti kukull i Shqipërisë.
Sepse, nëse do të përfaqësonte unitetin kombëtar, ai do të duhej të merrte parasysh historinë bashkëkohore të shqiptarëve, përshkuar nga një diktaturë mizore; ai duhej të merrte parasysh vuajtjet e viktimave të pafajshme; ai do të duhej të merrte parasysh iniciativat e Vaclav Havelit dhe Presidentit të Gjermanisë Joachim Gauck që janë „Deklarata e Pragës për Ndërgjegjen e Europës dhe Komunizmin“, 2008 dhe “Deklarata mbi krimet e komunizmit”, 2010, ku bëhet thirrje për “dënimin e krimeve të diktaturave komuniste, të cilat duhet të vlerësohen si krime kundër njerëzimit, në të njëjtën mënyrë si krimet e Nazizmit që u dënuan nga Tribunali Nurembergut”.
Haveli dhe Gauck, ndërgjegja humaniste e Europës, kanë njohur tragjedinë e shkaktuar nga sistemi totalitarist, prandaj kanë kërkuar drejtësi, e cila nuk lejon që në administratën e lartë të shtetit, të një vendi që thuhet se ka përmbysur diktaturën më 22 mars 1992, të punësohen ose ish-zyrtarë të lartë sistemit totalitarist ose njerëz me lidhje gjaku me nomenklaturën më të lartë.
Por Bujar Nishani nuk i kupton iniciativat e Vaclav Havelit dhe Joachim Gauck. Sepse ai është një president kukull.

BUTRINTI

December 7, 2013 by dgreca

Nga NELSON CABEJ/

Qytet iliro-epirot në jug të Shqipërisë. (në greqishten e vjetër Butroton (Βουθρωτόν) and latinisht Buthrotum). Të dhënat arkeologjike tregojnë se në Butrintin e sotëm ekzistonte një vëndbanim prehistorik¹ iliro-epirot që nga shekulli XII p.e.s. Ky vëndbanim ishte në tërritorin e fisit të madh të kaonëve. Pesë shekuj më vonë, nga fillimi i shekullit VII p.e.s. aty u ngulën aty edhe kolonë nga kolonia greke e Kerkirës dhe formuan një koloni greke. Pas pushtimit romak Butrinti u bë një protektorat romak qysh në vitin 228 p.e.s. e më vonë Jul Cezari e shpalli atë koloni romake dhe rreth vitit 30 p.e.s. shumë kolonë romakë u vendosën në këtë qytet.

Sipas mitologjisë romake, Butrinti u themelua nga trojanët pas shkatërrimit të Trojës nga grekët. Themeluesi mitologjik i qytetit është Helenusi, biri i Priamit, mbretit të Trojës. Sipas Virgjilit, qyteti u ndërtua për t’i ngjasuar Trojës nga Enea pasi shpëtoi “nga grekët fitimtarë’. Poeti romak Publius Ovidius Naso (43 p.e.s-17/18), i njohur përgjithsisht si Ovidi, shkruan: “Pastaj ata shkuan drejt vëndit të pheakasve, të pasur me fruta të shijshme, dhe arritën pastaj Butrintin në Epir, që i ngjante Trojës.”². Sipas legjendës romake Butrintin e vizitoi edhe Enea, para se të shkonte me ushtrinë e tij në Dodonë për të marrë këshillat e orakullit³.

Në Tabula Peuttingeriana (shekulli IV) qyteti del me emrin Butharoto dhe në shekullin IX flitet për një peshkopatë të Bothrotos të varur nga arkipeshkopata e Naupaktit⁴. Në shekullin VI, në Hieroclis Synecdemus qyteti del me emrin Βουτρυτός (Butrytos)⁵.

Në mesjetën e vonë qyteti del në dokumente venedikase me emrin Butrinto. Që këtë emër ata e kanë marrë nga banorët shqipfolës të rajonit kuptohet jo vetëm sepse ata ranë në kontakt të drejtpërdrejtë me të vetëm në shekullin XV, kur morën në zotërim Butrintin, por edhe nga fakti se evolucioni i vëndemërit Buthrotum në Butrint ka ndodhur në përputhje me ligjet fonetike të shqipes e as të italishtes as të greqishtes. Nga e para do pritej që normalisht të binte prapashtesa –um dhe të dilte forma Butroto, e cila ka dalë në fakt dhe është përdorur e vazhdon të përdoret edhe sot në italisht. Forma shqip Butrint u italainizua në Butrinto duke marrë prapashtesën karakteristike italiane -o. Forma italisht u përhap edhe në gjuhë të tjera të Europës perëndimore.

Për greqishten, duhet mbajtur parasysh edhe vwrejtja e Kretschmer-it se prapashtesa -ot- wshtw e huaj pwr greqishten⁶. Duke qënë një gjuhë conservative, ajo do të ruante formën e lashtë, me të vetmin ndryshim të pritshëm, shndërimin e b-së nistore në v-. Në vënd të kësaj në të folurën e popullit greqisht, siç e ka marrë nga goja e greqishtfolësve dhe e ka hedhur në hartë në shekullin XIX gjeografi gjerman i lashtësisë Heinrich Kiepert (1818 – 1899), ajo ka evoluar në Vutzindro⁷. Forma Vutzindro, që del dhe në hartën e Turqisë europiane të Kiepertit⁸, duket qartë se ka kaluar në greqisht përmes shqipes.

Forma Butrint shihet qartë se ka dalë nga evolucioni normal i Buthrotum në bazë të regullave fonetike të shqipes, duke humbur prapashtesën -um dhe duke pësuar shndërrimin e -t- në -nt-, që, sipas Pokorny-t, është karakteristik për shqipen dhe ilirishten⁹.

Referimet

1. Ceka, N. (2005). Butrint: A guide to the city and its monuments. Tiranë, 1919.

2. P. Ovidius Naso, Metamorphoses, Libri XIII, 719-21: “.Proxima Phaeacum felicibus obsita pomis rura petunt, Epiros ab his regnataque vati Buthrotos Phrygio simulataque Troia tenetur”.

3. The Roman Antiquities of Dionysius of Halicarnassus Libri I, 51, 1.

4. Prinzing, G. (2012). The AutocephalousByzantineEcclesiasticalProvince of Bulgaria: How independent were its archbishops? Bulgaria Mediaevalis, III, 355-383 (376).

5. Hieroclis Synecdemvs: accedvnt fragmenta apvd Constantinvm Porphyrogennetvm servata et nomina vrbivm mvtat. Red. B. G. Teubner, Leipzig, 1893, f. 13.

6. Kretschmer, P. (1896). Einleitung in die Geschichte der griechischen Sprache. Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen, f. 257.

7. Kiepert, H. (1878). Lehrbuch der alten Geographie. D. Reimer, f. 301.

8. Kiepert H. General-Karte von der europäischen Türkei : nach allen vorhandenen Originalkarten und itinerarischen Hülfsmitteln / bearbeitet und gezeichnet von Heinrich Kiepert; Schrift gestochen von W.u.C. Kratz in Weimar ; Terrain radirt von C. Ohmann in Berlin. Në internet:

http://www.lib.uchicago.edu/e/collections/maps/kiepert/

9. Pokorny J. (1959). Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Francke, Bern, 1959-1969. Internet: http://dnghu.org/indoeuropean.html

LIDERËT SHQIPTARË:HISTORI ME DINAMIT

December 7, 2013 by dgreca

Shkruan: Valdet ERMALI/

Ditën e përurimit të fillimit të punimeve në rrugën (ndër)kombëtare Milot-Rrëshen, loti i parë i saj, kryeministri socialist Fatos Nano pultoi e zona përrreth u mjergullue nga shpërthimi i dinamitit dhe, ashtu, tue qesh para televizioneve, deklaroi plot cinizëm ballkanik: “E hodhëm në erë Ilir Metën”. Asnjë kryeministër në kohën e sotme nuk mund të vepronte kësisoj si ky i yni, ndaj paraardhësit të vet me dy mandate kryeministrore, biles as ndaj një qytetari të lirë të botës. I çuditshëm është ky dinamiti. E mban një fitil të pandezun. Iu shkreh Nanos nëpër duar. Ia spirravi karriken. E gropoj. Thonë se Nano iku në Vjenë të Austrisë në ekzil turistik. Ilir Meta u rikthye si fitore e të majtës në elektoriadën e fundit, si kryetar i Parlamentit të Shqipërisë, si bashkëkryetar i mazhorancës së sotme qeverisëse.

Me të ardhun triumfator i pasluftës në Tiranë, kryetari i Qeverisë Enver Hoxha, nga punët e para të tij, do të shkatërronte me dinamit në dhjetor 1944 Mauzoleumin e Nanës Mbretneshë Sadije (nana e mbretit Zog) përndryshe edhe Mauzoleumin e Familjes Mbretërore Shqiptare. Kohët ecën tue orakullue: Enveri në Varrezat Publike të Sharrës dhe Mbreti Zog e Mbretëresha Geraldina, Mbreti Leka I e Mbretëresha Suzan, rikthen tek Mouzoleumi Mbretëror, tek Nana Mbretëreshë Sadije, në nëntor 2012, në 100 vjetorin e Pavarësisë Kombetëre Shqiptare.

Më ka rastis të jem në Tiranë atë mbasdite vere të vitit 1980 kur kryeministri Mehmet Shehu me trupa xheniere kreu shembjen me 90 kg dinamit të godinës së Komitetit Ekzekutiv të KP të rrethit të Tiranës e, njëherash, edhe të një banjoje turke në rrethatinë. Më 17 dhjetor 1981 kryeministri Shehu do të (vet)vritej në vilën e tij… Tjetra: Në këtë hapësirë përqakore u ngrit Memoriali i liderit komunist të luftës e punës, Enver Hoxha, që u rrëzue nga populli më 20 shkurt 1991 tue u tërhjek zhag deri në Qytetin Studenti, në Sheshin “Demokracia”.

Këso sjelljeje me dinamit po praktikojnë edhe vazhdimtarët e tyre, të njoftun në politikë si socialistë të brezit të dytë e të tretë të tyre. Këta po eksplozivin gjithandej pallate, etj., si në Tiranë, Vlorë, etj. Mirëpo këto nuk të sjellin një fund të mirë e as nuk të përcjellin një emër të mirë. Vet shpikësi i dinamitit, Alfred Nobel, ende thirret “tregtar i vdekjes”, ndonëse njerëz nga ma të shquarit e botës e në gjithato fusha të jetës e mbajnë emrin e tij fisnik: Çmimi Nobel.