Archives for April 2014

15-vjetori i eksodit kosovar – Shqipëria dhe Kosova me dimension të ri bashkëpunimi

April 16, 2014 by dgreca

KUKES- 15-vjetori i eksodit të mijëra familjeve kosovare të larguara nga vendi për shkak të luftës që shpërtheu në Kosovë në vitin 1999 u përkujtua sot me një sërë aktivitetesh në qytetin e Kukësit. Me këtë rast në Pallatin e Kulturës së qytetit po mbahet konferenca ”Nga eksodi tek partneriteti strategjik”, me pjesëmarrjen e delegacioneve qeveritare të Shqipërisë dhe Kosovës. Punimet e konferencës nisën me një dokumentar, si një reflektim mbi atë që ndodhi me eksodin 15 vjet më parë.
Në fjalën hapëse në konferencë, ministri i jashtëm shqiptar, Ditmir Bushati tha se 15 vjet më parë një milion shqiptarë u detyruan të linin atdheun, nën kërcënënimin e dhunës dhe gjenodit, nga aparati shtetëror i Serbisë.
“Në ato kohëra të errëta kur rajoni përjetonte pasojat katastrofike të politikave shoviniste të dhunës, kur dukej se gjithçka ishte humbur, shpirti i shqiptarit nuk u përkul, por përkundrazi, i tregoi botës çdo të thotë mikpritje e vëllazërim, dhe mbi të gjitha tregoi se ç’do të thotë të kesh shpirt human”, tha ministri Bushati.
Ai nënvizoi se të gjithë u prekën nga eksodi, një dhimbje me përmasa kombëtare e ndërkombëtare, ku të gjithë kontribuan për lehtësimin e saj, sipas mënyrës dhe mundësisë. ”Sot ne jemi mbledhur nga të gjitha trevat shqiptare për të konfirmuar vlerat tona europiane dhe për të shprehur mirënjohjen tonë të thellë ndaj partnerit tonë strategjik SHBA-së, NATO-s dhe BE-së, pasi nga ndërhyrja e tyre në mënyrë të sinkronizuar u ndal spastrimi etnik, duke krijuar shtratin dhe kushtet e nevojshme për orientimin euroatlantik të rajonit tonë”, tha ministri i jashtëm shqiptar.
Bushati nënvizoi se pas 15 vitesh, më 11 janar të këtij viti, dy vendet i dhanë udhë projekteve të përbashkëta. “Forma e re e bashkëpunimit, e institucionalizuar në Prizren është jetike për ne, stabilizuese për rajonin dhe të ardhmen tonë euroatlantike”, theksoi ai. Një nga hapat e bashkëpunimit mes dy vendeve ai veçoi marrëveshjen e interkonjeksionit, që lidhet me ndërtimin e ‘autostradës energjitike’ me Shqipërisë dhe Kosovës, por dhe marrëveshjet për tregtinë dypalëshe, në fushën e politikës së jashtme, në kulturë, arsim, etj.
Po ashtu, Bushati nënvizoi se qeveritë e dy vendeve po punojnë që të përputhin vizionin e tyre në bashkëpunimin gjithëpërfshirës rajonal, si një parakusht në proceset integruese euroatlantike.
Ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, e konsideroi konferencën kushtuar 15-vjetorit të eksodit kosovar, si ‘një pikëtakim i dy qeverive dhe i dy elitave politike, intelektuale e kulturore të dy vendeve”. Por, mbi të gjitha, tha ai ky moment “është një pikëtakim i fatit dhe i të ardhmes sonë të përbashkët”.
“Para 15 vitesh, kur qytetarët e Kosovës ishin para asgjësimit fizik nga regjimi serb ishte Kukësi dhe kuksianët, por dhe të gjitha qytetet e Shqipërisë, çdo familje shqiptare, që pranoi, strehoi dhe hapi dyert e bujarisë. Sot jemi këtu të falenderojmë Kukësin e kukësianët, por dhe çdo qytet e qytetar të Shqipërisë për mikpritjen vëllazërore në vitin 199″, tha ministri Hoxhaj.
Por, vijoi ai, sot jemi këtu që të falenderojmë shtetin shqiptar për mbështetjne e tij në luftën tonë për liri e pavarësi, si dhe për mbështjen dhe ndihmën në ndërtimin e Kosovës europiane”.

Thaçi: Sot kombi shqiptar jo vetëm më i bashkuar, por edhe më i sigurtë

“Sot kombi shqiptar është jo vetëm më i bashkuar, por edhe më i sigurt”, deklaroi të mërkurën në Kukës kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi.
Gjatë fjalës së tij në konferencën “Nga eksodi tek partneriteti strategjik”, që u zhvillua në Pallatin e Kulturës së qytetit të Kukësit me pjesëmarrjen e delegacioneve qeveritare të Shqipërisë dhe Kosovës, kryeministri Thaçi shprehu falenderimet dhe mirënjohjen për gjithë popullin shqiptar që mirëpriti vëllezërit dhe motrat kosovare në eksodin e vitit ’99.
“Jemi këtu për të nderuar dhe shprehur mirënjohjen e thellë të banorëve të Kukësit dhe gjithë shqiptarëve kudo jetojnë, për mikpritjen e jashtëzakonshme që treguan ndaj kosovarëve të dëbuar . Në emër të popullit të Kosovës unë ju them sërish faleminderit që na u gjetët si askush tjetër në ato ditë të vështira”, u shpreh Thaçi.
Ai tha se “në të njëjtën kohë falenderoj edhe njeriun, i cili në atë kohë udhëhoqi qeverinë e Republikës së Shqipërisë, kryeministrin e prapavijës së luftës së Kosovës , kryeministrin e Shqipërisë në atë kohë, Pandeli Majko”.
Një dekadë e gjysëm më parë, vijoi Thaçi, qindra mijëra civilë të pafajshëm të Kosovës që u dëbuan në mënyrë mizore gjetën strehim e ngrohtësi tek vëllezërit e motrat në Republikën e Shqipërisë.
“Kjo ndihmë bëri të mundur që këta civilë ta përballonin me dinjitet dramën që pësuan. Pamjet e familjeve kuksiane që ndanë me të sapoardhurit edhe kafshatën e fundit të bukës janë një dëshmi e paharrueshme e fisnikërisë së këtij populli. Eksodi ishte një sprovë e madhe për gjithë kombin tonë dhe që të gjithë e kaluam me sukses pa stuhi duke demonstrurar solidaritet të pakrahasueshëm dhe një unitet kombëtar të fuqishëm”, theksoi Thaçi.
Kryeministri kosovar nënvizoi se “Republika e Shqipërisë pak ditë më parë festoi 5 vjetorin e anëtarësimit në NATO dhe shpresojmë se shumë shpejt do ta marrë statusin e merituar të vendit kandidat në BE . Po ashtu Kosova sapo ka filluar krijimin e Forcave të Armatosura, ka fituar statusin e vëzhguesit në asmablenë e parlamentare të NATO-s dhe është e vendosur për të ndërmarrë me shpejtësi reformat e duhura për të arritur standardet e nevojitura për t’u bërë pjesë e aleancës veri- atlantike”.
Kreu i qeverisë kosovare shprehu gjithashtu ngushëllimet më të ngrohta për familjet e shumta të atyre që humbën njerëzit e dashur gjatë atij eksodi, të cilëve tha ai u gjendemi afër në përkujtimin e të afërmve të tyre.
Duke folur për arritjet e Kosovës në këto 15 vite pas luftës, Thaçi tha se “ky është një moment i rëndësishëm për të bërë një reflektim në arritjet e Kosovës në këto 15 vite. Pas eksodit ne ia dolëm të fitonim lirinë, falë gjakut të ushtarëve të UÇK-së , mundimit dhe durimit të popullit tonë dhe mbështetjes së aleatëve tanë perëndimorë. Falenderim i veçantë për SHBA-të, vendet e BE-së dhe NATO-n “.
“Në pak vite kohë shteti i Kosovës përmbylli me sukses procesin intensiv të shtet ndërtimit, ne po ashtu kemi nisur një udhëtim të sigurtë drejt integrimit euroatlanitk. Jemi krenarë sot të themi se Kosova gjendet e gatshme dhe i ka të gjitha potencialet për t’i bërë ballë sifidës së re të madhe që ka përpara asaj të zhvillimit ekonomik. Kosova sot është një shtet model përsa i përket respektimit të të drejtave te njeriut, është faktor stabiliteti dhe sigurie në rajon dhe shumë shpejt ka për të qenë partnere dhe kontribuese në nismat e ndryshme humanitare dhe ndërkombëtare”, tha Thaçi.
Kryeministri Thaçi nënvizoi se “politikat genocidale dhe pastrimi etnik që iu bë popullit tonë nuk ishin thjesht krime ndaj kombit tonë, por ishin krime kundër mbarë njerëzimit, kjo ishte arsyeja se pse e gjithë bota që beson në të drejtat themelore të njeriut u solidarizua me kauzën tonë dhe na ka mbështetur në të gjitha etapat e sipërmendura.
“Duke kujtuar edhe krimet e tjera ndaj popullit tonë ne nuk duam të kultivojmë urrejtjen, por duam të bëjmë të qartë të vërtetën historike. Prandaj në këtë ditë theksojmë qartë se populli ka qenë në rrugën e duhur dhe të drejtë, se lufta jonë ishte e drejtë, çlirimtare, e ndershme dhe legjitime dhe askush nuk mund ta njollosë”, tha Thaçi. Kryeministri kosovar u shpreh gjithashtu se “i jam mirënjohës qeverisë së kryeministrit Rama dhe gjithë zyrtarëve që janë angazhuar për organizimn e këtij aktiviteti dhe që kanë bërë të mundur që kjo ditë të përkujtohet ashtu siç e meriton.

Rama: Ne sot do t’i mbijetojmë paqes në Rajon për të fituar mirëqënien

Dy qeveritë shqiptare, e Shqipërisë dhe Kosovës, përkujtojnë sot në një ceremoni të organizuar në qytetin e Kukësit, 15-vjetorin e eksodit të shqiptarëve të Kosovës, në kulmin e konfliktit të armatosur të vitit 1999.
Reshjet e shiut e borës dhe temperaturat krejt të pazakonta për këtë stinë, nuk u bënë dot pengesë për dy kabinetet qeveritare, por as për mijëra qytetarë nga dy anët e kufirit, të bëhën pjesë e përkujtimores së një prej ngjarjeve më të dhimbshme në historinë e Kombit Shqiptar.
Në përfundim të ceremonisë u zhvillua konferenca“Nga eksodi te partneriteti strategjik”, e cila u hap me shfaqjen e një mini-dokumentari, me temë luftën e Kosovës, dramat që prodhoi, ndër to dhe dëbimi i shqiptarëve nga trojet e tyre.
Kryeministri i Republikës së Shqipërisë Edi Rama në fjalën e rastit vuri në dukje ndryshimin esktrem mes realitetit të 15 viteve më parë në dy anët e kufirit Shqipëri-Kosovë dhe atij aktual.
“Kur e sheh me sytë e të sotmes të shkuarën e 15 viteve më parë, duket sikur ka kalur një jetë e tërë. Në njërën anë të kufirit në Shqipëri një vend i brishtë i dalë nga një rrënim ekonomik si ai i vitit’97-ës me me një qeveri në krye të së cilës ishtë një djalë 30 vjeçar dhe nga ana tjetër e kufirit, Kosova në errësirën e një diktature gjithnjë e më barbare në një përpjekje të zgjatur në kohë e sakrifica, që shtrihej nga rezistenca paqësore e Ibrahim Rugovës tek fillimet e Luftës Clirimtare të Kosovës”, kujtoi ai.vijon.
Sipas Ramës, ishte aleanca e madhe ndërshqiptare, solidariteti mes tyre dhe humanizmi që i karakterizon, ç’ka bënë që Kombi ynë ta përballojë këtë dramë. Ai veçoi kontributin e kryeministrit të asaj kohe, Pandeli Majko.
Por Kryeministri i Shqipërisë nuk harroi të shprehte mirënjohjen edhe për paraardhësin e tij në krye të qeverisë, Sali Berisha dhe Partinë Demokratike, si pjesë e kontributit të përbashkët, për atë që siç tha ai, tashmë quhet çështja e shqiptarëve.
“Nëse e kthejmë në çështje politikë, ndasitë i krijojmë krejt lehtësisht, por ne fatmirësisht nuk ndahemi tek çështja e madhe, e cila deri dje mbante emrin çështja e Kosovës, por që sot natyrshëm mban emrin, çështja e shqiptarëve”, theksoi Rama.
Mirënjohja e Ramës për mbështetjen ndaj çështjes shqiptare dhe kontributin e SHBA-së për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, erdhi edhe për Presidentët e Amerikës, Xhorxh Bush e Bill Klinton dhe për Aleancën Euroatlantike, të NATO-s.
Rama vlerësoi më tej si shumë të rëndësishëm faktin që “vetëm 15 vjet pas luftës së Kosovës, 100 vjetori i Luftës së Parë Botërore e gjen Ballkanin në paqe, e gjen këtë zonë të lindur dhe gjithmonë të shkuar përpara në jetën e vet përmes konfliktit dhe luftrave, në kushtet kur fryn një erë krejtësisht e re, kur nuk janë më konfliktete dhe luftrat, por paqja dhe bashkëpunimi që shtyn të gjithë drejt njëri-tjetrit”.
Ndërsa e solli këtë argument si detajin më të bukur të takimit me Kancelaren Merkel, pak ditë më parë në Berlin, Rama tha se “për askënd nuk ishte e imagjinueshme të ndodhte që në 100-vjetorin e Luftës së Parë Botërore dhe vetëm pak vite nga lufta që përjetuan në lëkurën e tyre qindra mijëra qytetarë të Kosovës, Kryeministrat e Kosovës dhe Serbisë të gjenden së bashku në Londër, jo për të diskutuar ndarje territoresh apo marrëveshje armëpushimi, por për të diskutuar se çfarë do të bëhet me paqen, një paqe që në bindjen time është shumë e madhe për shpatullat e brishta të secilit prej vendeve të rajonit tonë, çka do të thotë që kërkon më shumë Europën në Rajon, që kërkon më shumë bashkëveprim mes nesh, për të kapërcyer ato pengesa që të vetëm nuk mundemi t’i kapërcejmë. Kjo është një kohë e re që do të bëjë të gjithë të reflektojnë për të ardhmen e Rajonit dhe për kohën që nuk pret për integrimin mes veti dhe me Europën e Bashkuar”, vlerësoi kreu i Ekzekutivit.< ![endif]-->
Kosovës, tashmë në proces të pandalshëm. Ai veçoi ndër të tjera unifikimin e sistemit arsimor, ku siç tha ai, “çdo shqiptar, ku do ku ka lindur, në Prishtinë apo Tiranë, në Gjakovë apo Tropojë, në Pejë apo Sarandë, do të kënë një shkollë”.
Në planin ekonomik, ai foli për intensifikim të marrëdhënjeve të ndërsjellta të sipërmarrjes, ku hodhi idenë për krijimin e Dhomës Kombëtare të Tregtisë. “Nëse FIFA na pengon të kemi Kombëtaren tonë të futbollit, akush nuk na pengon të kemi Dhomën tonë Kombëtare të Tregtisë”, tha Kryeministri, ndërsa premtoi se kjo ide do të kthehet në realitet brenda pak muajsh

Withers: Sfida kryesore për Shqipërinë, sistemi i drejtësisë

April 16, 2014 by dgreca

Ish ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Shqipëri gjatë viteve 2007 – 2010, thotë në një intervistë për Zërin e Amerikës se sfida kryesore për Shqipërinë është sistemi i drejtësisë, një sistem, sipas ambasadorit Withers i vetë-diskredituar. Sipas ambasadorit Withers, marrja e statusit të vendit kandidat në BE dhe standartet e larta që duhet të plotësojë vendi në procesin e anëtarësimitt do ta ndihmojë Shqipërinë të kapërcejë problemet e shumta të grumbulluara gjatë 20 vjetëve të fundit. Me ambasadorin Witheres bisedoi kolegu Arben Xhixho.
Zëri i Amerikës: Hera e fundit që kemi biseduar për Shqipërinë ishte para zgjedhjeve. Qeveria e re socialiste erdhi në pushtet, duke bërë fushatë me parullën “rilindje”. Tashmë pas 6 muajsh në pushtet, a mendoni se ky premtim është mbajtur?
Ambasador Withers: Mendoj se është ende herët ta thuash. Çdo qeveri e re duhet të kalojë përmes disa procesesh, duke të rimësojë mekanizmat qeverisës pasi ka qënë jashtë pushtetit për një kohë të gjatë. Mendoj se 6 muaj nuk është një periudhë e mjaftueshme për të gjykuar, në se ata do t’i mbajnë premtimet apo jo.
Zëri i Amerikës: Në Qershor Shqipëria pret përgjigje për çështjen e statusit të vendit kandidat në BE, një status që nuk e ka marë dot prej 4 vitesh. A jeni optimist se këtë herë do të marrë.
Ambasador Withers: Optimist? Po, mund të them që jam. Por besoj nuk më takon mua, një qytetar privat, që nuk flas as në emër të qeverisë amerikane, të them se çfarë mund të bëjnë, ose të mos bëjnë evropianët. Por statusi kandidat është i rëndësishëm dhe do ta ndihmojë shumë Shqipërinë. Procesi për t’u bërë anëtar i BE-së kërkon plotësimin e standarteve më të larta ndërkombëtare. Është një proces shumë më i hollësishëm dhe i ndërlikuar, se sa procesi i anëtarësimit në NATO. Dhe në shumë drejtime, si për shembull për të zgjidhur përçarjet politike që kanë pllakosur Shqipërinë prej shumë vitesh, për të gjetur një arbitër të paanshëm, për të ndihmuar me çështje të tilla jetike, si gjyqësori, apo praktikat ekonomike, ky proces i disiplinuar, që ka patur shumë përfitime për vende tjera, do të ketë përfitime edhe për Shqipërinë. Ka edhe një element tjetër që nuk duhet harruar. Anëtarësimi i Shqipërisë do të jetë përfitues edhe për vetë Bashkimin Evropian.

Ballkani historikisht ka qënë një rajon i paqëndrueshëm dhe gjatë historisë së Shqipërisë kemi parë që ajo ka luajtur një rol konstruktiv dhe bashkëpunues për të sjellë qëndrueshmëri dhe paqe në rajon. Pra, në se do të citoja një albanolog të njohur, filologun austriak Maximilian Lambertz që ka thënë pak a shumë se “historia njerëzore nuk mund të shkruhej pa shqiptarët”, për analogji, unë do të thoja sot, se një Evropë e bashkuar dhe e tërë, nuk mund të krijohet pa pjesëmarrjen e Shqipërisë në të.

Zëri i Amerikës: Ju përmendët sistemin e drejtësisë, por një element tjetër po aq i rëndësishëm është edhe ajo që përmendi komisioneri Fyle para disa ditësh, nevoja e bashkëpunimit të klasës politike. Gjashtë muaj pas qeverisë së re, në parlament po shohim të njejtat praktika, si në të kaluarën, të njejtën gjuhë të papërshtatshme. A ka ndryshuar gjë?

Ambasador Withers: Mendoj se procesi i ndryshimit, në një kuptim realist, kërkon kohë dhe nuk bëhet me shkop magjik. Gjermanisë Lindore, për shembull, iu deshën shumë vite pas bashkimit dhe vetëm tani ka arritur një nivel të krahasueshëm ekonomik me perëndimoren. Procesi i ndryshimit në Shqipëri nuk ka nevojë të zgjasë 25 vjet si në Gjermani, pasi Shqipëria është një vend më i vogël, por procesi i ndryshimit kërkon durim e përkushtim. Nuk mund të ndërtosh një shtëpi për 6 muaj, jo më të ndryshosh një shoqëri.

Zëri i Amerikës: Ndryshimet e mëdha në Shqipëri filluan para më shumë se 20 vjetësh. Qeveria e re, erdhi në pushtet me moton për të ndryshuar, për të përmirësuar shumë gjera. Por ka shumë njerëz që po ngrenë pikëpyetje për fillimin. Të marrim korrupsionin për shembull, një nga plagët më të rënda për atë vend. Shumë kritikë thonë se nuk po shkojnë pas të ashtuquajturve “peshq të mëdhenj”. Si mund ta luftojnë ata korrupsionin?

Ambasador Withers: Ju përmendni probleme madhore. Por a ka ndonjë shoqëri që e ka çrrënjosur korrupsionin dhe aq më shumë për 6 muaj? Por do të vijë dita kur publiku do t’i kërkojë llogari qeverisë: “Ku ke qënë? Çfarë ke bërë?” Nuk jemi ende në atë pikë. Por nga ana tjetër, ka patur disa zhvillime premtuese, siç është ligji për ndarjen administrative që do të jetë shumë pozitiv për zhvillimin e Shqipërisë, reforma e sistemit të pensioneve, që është shumë e rëndësishme në këto kohë të vështira ekonomike, ose masat ndaj ndërtimeve pa leje. Këto janë filiza të reja, por ende nuk e dimë, në se do të rriten për t’u kthyer në bimë të plota. Interesimi im në Shqipëri ka qënë gjithmonë me popullin dhe jo me ndonjë parti a qeveri të veçantë.

Ju përmendët korrupsionin. Ai është si një kancer. Gjithë shoqëria sëmuret në se ai nuk trajtohet. Lufta ndaj korrupsionit do të jetë përcaktuese për trashëgiminë e kësaj qeverie. Së dyti, është sistemi i drejtësisë, një sistem i diskredituar, që në në pjesën më të madhe ka diskredituar veten. Ka njerëz të interesuar në Shqipëri që e duan një sistem të tillë drejtësie, për të ndikuar në vendimet e gjykatave për interesa të tyre. Anjë nga aspiratat e popullit shqiptar nuk mund të plotësohen pa u ndërtuar një sistem gjyqësor i paanshëm që bazohet vetëm tek ligji dhe jo tek interesat e një personi të fuqishëm apo të një partie politike.

Zëri i Amerikës: Këto probleme në Shqipëri kanë egzistuar gjatë gjithë këtyre 20 vjetëve të fundit dhe politikanët nuk kanë qenë në gjendje t’i zgjidhin ato. A mendoni se shoqëria ushtron trysninë e duhur mbi ta?

Ambasador Withers: Kjo është një çështje tejet e rëndësishme. Kur analizoj rëndësinë e zgjedhjeve të qershorit, që ishin zgjedhje historike, jo aq shumë në kuptimin që sollën një parti të caktuar në pushtet, por në kuptimin që krijuan mundësinë e një ndryshimi rrënjësor se si Shqipëria është e strukturuar nga brenda, do me thënë, krijuan mundësinë për një dialog me publikun, që nuk kishte ekzistuar më parë. Për shumë vite Shqipëria sundohej me një mentalitet diktati, që qeveria miratonte ligje dhe vendi duhet t’i zbatonte. Shpresa ime është që kjo qeveri e përbërë nga njerëz të rinj, me mentalitet të ri, të arsimuar, me një numër më të madh grash, do të dëgjojë atë që thonë njerëzit dhe të hartojë politika dhe të krirjojë mekanizma për t’i zbatuar ato.

Zëri i Amerikës: Por kritikët thonë se kjo qeveri, me njerëz të rinj, siç shpreheni ju, po bën në disa aspekte, ato gjera për të cilat kritikonte qeverinë e mëparshme, si shkarkime nga administrata, apo trysnia mbi institucionet e pavarura?

Ambasador Withers: Çdo qeveri do njerëzit e vetë në poste. Por përsa thoni ju, kjo ka qënë një traditë në Shqipëri. Mua më duket se transferimi i pushtetit ka qënë më pak radikal se në të kaluarën. Por unë nuk jam në brendësi të shumë hollësive, pasi nuk i kam më ato burime informacioni, por qeveria i ka respektuar vendimet e Gjykatës Kushtetuese që kanë qënë kundër saj. Por përsëri do të thoja që pritshmëritë duhet të jenë në kufij real. Është e lehtë të thuash thjesht “bëje këtë, apo atë”, por kjo nuk është një formë demokratike e të bërit të gjërave. Forma demokratike është përmes bashkëpunimit dhe gjithë-përfshirjes. Përsëri mbetet për t’u parë në se qeveria e re do të udhëhiqet nga këto parime në jetën e saj. Kjo do të varet nga administrata e re por edhe nga një qëndrim i ri që duhet të kenë njerëzit që nuk janë fatalistë, që nuk janë cinikë, për t’u angazhuar në zhvillimet e vendit.

Dhe dua ta mbyll një citim tjetër, të një udhëtari në Shqipëri në vitin 1809, emri i tij ishte Hobhouse në se nuk gaboj dhe ai shkruan se kur udhëton në territoret e perandorisë osmane dhe i pyet njerëzit se cilët janë, të përgjigjen, myslianë, ose të krishterë, por kur pyet një shqiptar, ai të përgjigjet jam shqiptar. Sot u takon gjithë shqiptarëve, që i përkasin partisë që humbi ose që fitoi, ose partive të tjera, të mos harrojnë se janë shqiptarë dhe kanë një mundësi përpara për të përmirësuar vendin e tyre, të mos rinë pasivë, por të marrin pjesë në proces.

AMERIKA ËSHTË NË TUZ, PO TUZI NUK ËSHTË AMERIKË

April 16, 2014 by dgreca

Statusi komunar i Malësisë-Tuzi u suprimua nga Tito, u ndalua nga Millosheviçi , nuk po jepet nga Gjukanoviçi
Nga Ramiz LUSHAJ/
1.
Prapë, në fill prilli 2014, isha shkurtas në Tuzi-Malësi, një nga trevat shqiptare ma amerikandashëse në shek. XXI. Prej knejna, nga visi i Shipshanikut e kam prejardhjen e kahershme të fisit tim të Shipshanit të Malësisë së Gjakovës.Ndjej krenari se në Malësi-Tuzi kanë rrënjë e lartësi malet-fiset-bajrakët-krahinat historike emblematike të kombit: Hoti e Gruda, Triepshi e Koja (degë e Kuçit) që kanë hy edhe në anale të diplomacisë botërore si luftëtarë qëndrestarë në mbrojtje të trojeve të veta etnike. Njëherash ndjej dhimbje palcnore se kufini i padrejtë (1913) ra si gurë mes dy syve edhe në këtë trevë etnike shqiptare, e ndau thiktë më dysh Hotin: bajraku Traboini mbeti nën Malin e Zi e bajraku Rapsha në Shqipëri. Po u ngjite tek kulla e Dedë Gjon Lulit e po dredhe nëpër Leqet e Hotit e sheh e ndjen ma fort këtë padrejtësi të pandrequn mbishekullore. Patjetër, e ndjen një siguri ende të lartë se këto vise do të mbeten etnike shqiptare. Tuzi-Malësi, e para për nga popullsia e besimit katolik (në numër e përqindje) në Malin e Zi, është edhe një nga shembujt e pëlqyer të bashkëjetësës e harmonisë fetare në mes feve të ndryshme: katolikë, muslimanë, ortodoksë, si edhe në mes etnive të ndryshme: shqiptarë, malazezë, boshnjakë, serbë, etj.
Mali i Zi, anipse në kushtet e Rendit të Ri Botëror e vend kandidat për në BE e NATO, anipse Gjukanoviçi e vetdeklaron mburrtas “kampion i demokracisë në Ballkan”, ende nuk po i jep Tuzi-Malësisë një nga të drejtat demokratike, elementare, themeltare: të drejtën e vetorganizmit qeverisës e zhvillimit ekonomiko-kulturor si komunë e plotë, e pavarur, më vete, si 23 komunat e tjera.
Malësia në kohën e Jugosllavisë Avnjoiste nga pesë komuna u reduktua për dy vjet (1955-’57) në dy komuna: Tuzi e Stjepoh (Triepshi) dhe prej v. 1957 katër krahinat etno-historike të saj u keqfutën nën komunën e Podgoricës për t’i pasë nën kontroll sipëror, përditsor e gjithanshmërisht për përvuajtje, asimilim e shpërngulje të shqiptarëve etnik.
Statusi komunar i Malësisë-Tuzi u suprimua nga Tito, u ndalua nga Millosheviçi (!) Po pse nuk jepet ky status nga Gjukanoviçi, i cili mund ta kryente kaherë kit’ akt zyrtar demokratik e meritor, pasi ka 23 vite në mazhorancë me një mandat si president e shtatë mandate si kryeministër i Malit të Zi. E, përveç kësaj,Tuzi-Malësinë e ka skej vilës e zyrës së tij të ekzekutivit e partisë DPS në pushtet.

2.
Shteti, Kishat Ortodokse Sllave, Akademitë e Shkencave në trekëndshin Rusi-Serbi-Mali i Zi hartuan e zbatojnë platforma kundërshqiptare nga koha e Krajl Nikolla I e deri tek “krajli i ri” Millo Gjukanoviçi, pjesë genocidiale sllave e të cilave është edhe Malësi-Tuzi nën komunën e Podgoricës.
Dinastia Petroviç-Njegosh e pinjolli i tyre Krajl Nikolla i Malit të Zi i bani dy shekuj luftë edhe me Malësi-Tuzi (me katër fiset e saj) prej se nga koha e Bushatllinjve, Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, e mujtën me ardhë deri tek dera e Podgoricës iliro-arbnore vetëm me ndore të padrejtë të Fuqive të Mëdha, vetëm pas Konferencës së Ambasadorëve në Londër, 1913. Presidenti i “Jugosllavisë së Dytë”, Josif B. Tito, e ktheu Podgoricën në kryeqytet të dytë të Malit të Zi dhe ia vnoi emnin e vet, Titograd. Millosheviçi i “Jugosllavisë së Tretë”, e miku i tij, Gjukanoviçi i Malit të Zi, tashma shtet i pavarur, u sollën ndaj shqiptarëve etnik njësoj si paraardhësit e vet: pushtues, aneksues, diskriminues, genocidial.
Krejt Malësia-Tuzi ka votue më 2006 me e shpall Malin e Zi shtet i pavarur e sovran nga vartësia 88 vjeçare e Serbisë e jo mos me ia dhanë të drejtën ligjitime për me votue e me e pas komunën e vet të pavarur, jo nën komunën e Podgoricës, jo me shpik gjukanovisht terma (anti)juridik e provokativ si “komunë urbane” apo kjo ma e fundit “Komunë e kryeqytetit”(!)
Liderit malazez Milo Gjukanoviç nuk po i kërkon kurrkush me ia dhanë Malësi-Tuzit statusin që ia dhanë krajlët kundërshqiptarë të Jugosllavisë së Parë (Pjetri I, Aleksandri I, Pjetri II) të cilët asokohe e ndanë në pesë komuna: Tuzi (Tuzi), Triepshi (Stjepoh), Hoti (Skorraq), Gruda (Priftën), Kuçi i Poshtëm (Ubla). Nuk po i fjalathemi Gjukanoviçit t’i respektoj vendimet e mbretërve karagjorgjeviç të Serbisë, të cilët ishin dhëndur, nipa e stërnipa të Krajl Nikollës së Malit të Zi, pasi çika e madhe e tij, Zorka (Ljubica), e shkolluar në Rusi, ishte nuse e krajl Pjetrit I, e Aleksandri ishte djali i saj, e Pjetri II ishte nipi i saj.
Liderit malazez Milo Gjukanoviç nuk po i kërkon kurrkush me ia dhanë Malësi-Tuzit, statusin e nivelit të lartë: “Nënprefektura e Tuzit” në vartësi të Prefekturës së Shkodrës, sikurse ia dha në “Koha e Shqypnisë” (1941-1943) Viktor Emanueli III i Italisë, dhandrri i Krajl Nikolla I, i martuar me mjeke Helenën, e cila kësokohe mbante edhe titullin fronësor “Mbretëreshë e Shqipërisë”(!)
Liderit malazez Milo Gjukanoviç nuk po i kërkon kurrkush me ia dhanë Malësi-Tuzit statusin e dhjetëvjetëshit të parë të Titos (1945-1955) që e ndau në pesë komuna miniaturale tue shpërfill edhe identitetin fisnor të krahinës: Tuzi (Tuzi), Vuksan-Lekaj me seli në Vuksanlekaj (në vend të asaj Hoti, në Skorraq), Ubla (Ubla), Dinosha me seli në Dinoshë (në vend të asaj Gruda, Priftën) e Stjepoh (Triepshi). Askush nuk po i thotë Gjukanoviçit të aplikojnë këtë status të Titos, megjithëse ishte idealist besnik i tij, pasi ende pa i mbush 18 vjeç (1979) hyri në të vetmen parti të shtetit federal, në Lidhjen Komuniste të Jugosllavisë (LKJ) të Titos e pa kalue një dekadë arriti të jetë sekretar i saj për Republikën e Malit të Zi, derisa u krijue partia e tij, Partia Demokrate e Socialistëve (DPS), parti në pushtet tash 23 vjet.
Shqiptarët kombëtar e ndërkombëtarët euro-atlantik po i kërkojnë kryeministrit malazez, Milo Gjukanoviç, njëherash lider i mazhorancës qeverisëse, që t’iu rrijnë në kambë premtimeve të tij kokrrane të kohëpaskohshme. Pra, po i kërkojmë çka ka thanë vet, si më 23 shtator 2012 në QIK Malësia në Tuzi, ku sipas gazetës “Vijesti” e Radio Televizionit të Malit të Zi, deklaroi: “…kemi obligim që të respektojmë edhe të drejtën e vullnetin tuaj se në çfarë komune dëshironi të jetoni duke pasë parasysh interesat tuaja…” dhe i porosit që të mos shqetësohen aspak, pasi ai, qeveria e partia (DPS) e tij “…do të jetë garant, se vullneti i tyre do të respektohet…”. Fjalaflitet shpeshtas për kryerjen e Referendumit, etj.
Çështja e statusit të komunës Tuzi-Malësi, kësaj pranvere 2014, mbetet e hapur ma fort, ma shumë e ma mirë se astenjëherë tjetër: E para: me e mbajt Gjukanoviçi statusin komunë urbane ka me u rrëzue në thonin e vet. E dyta: me e mbrojt politika shqiptare e Malësisë, etj. statusin “komunë e kryeqytetit” kena me ra në klucen e Gjukanoviçit, bile ai po i hedh do troha dhe po rri sy hapët e hakrryeshëm me e hjeksue spangon e klucimit…
Protesta shqiptare e 6 prillit 2014 në Tuzi (Malësi) dhe veçmas demonstrata e shqiptaro-amerikanëve në Uashington D.C. më 8 prill 2014 dhe lëvizjet diplomatike amerikane e ato kombëtare politike shqiptare në ditët e vizitës së Gjukanoviçit në Uashington kishin një kërkesë të vetme për Tuzi-Malësi dhe presin një zgjidhje të vetme: komunë të plotë, të pavarur, më vete, si dy komunat e reja alpine: Petnjica (28 maj 2013) e Gucia (25 maj 2014).

3.
Ende në prill 2014 në Malësi, në visin e Grudës, tek vendbanimi Dheu i Zi (Shtëpitë Rakiq) ritmonte vrullshëm ngritja e një lagjeje urbane model me boshnjakë të ardhun nga veriu i Malit të Zi, nga brigje të degëve të Limit. Joshja për të ardhurit-kolonë është e madhe, pasi aty kanë infrastrukturë arsimore, mjekësore, etj. të re, i kanë magazinat 25 kompani biznesi, etj. Kjo është pjesë shovene e strategjisë të pambyllun për ndryshimin e strukturës etnike të Malësisë dhe çdo shtyrje e statusit të komunës të plotë të Tuzi-Malësi kërkon e jep kohë për realizimin e tij përshpejtues. Përveçse lojrave e kërcenimeve politike të PDS, partia kryesore në Mali i Zi, po ndikon ngeativisht me turravrapin oreksal shoven edhe Partia Boshnjake, aleancore në pushtetin malazez e me degë edhe në Tuzi-Malësi.
Në demonstratën e Uashingtonit të 8 prillit 2014 ceket edhe një fakt i tillë: në vitin 1993 Malësia, në tokën e saj etnike, kishte 93 për qind të popullsisë së saj shqiptarë etnikë, ndërsa në vitin 2003 pati një rënie deri në 80 për qind, kurse vjet, më 2013, arriti në 65 për qind (!) Ky është një “genocid modern” i Qeverisë së Malit të Zi e i komunës së Podgoricës me politikat e tyre të moszhvillimit, mospunësimit, mosfunksionimit të shërbimeve jetësore, të shpërnguljes , etj. ndaj shqiptarëve etnik në Tuzi-Malësi.
“Gjukanoviçi i dytë” apo ndryshe: Miomir Mugosha, “kopja e keqe e Gjukanoviçit”, ministri ma jetëgjatë në Malin e Zi (1990-2000), i zgjedhur në tri dekada në kryesi të DPS, kryebashkiaku i Podgoricës prej vitit 2000, është fati i keq i shqiptarëve të Malësi-Tuzit, i cili e ka pengue ma së forti e ma së tepërti statusin e komunës së plotë. Ai rrgallet me gjithato akrobacina politike e juridike për statusin, kryen pengesa artificiale për vijën kufitare, për elaboratin e komunës nga një firmë e posaçme, etj., ban akte, tarafe, barrikada vote me këshilltarë e etnitë e tjera ndaj shqiptarëve, shfaqet me kërcenime force publike edhe ndaj mediave, etj. Ai është doktor në profesionin e tij, po vet ka një sëmundje të pashërueshme “antishqiptarizmin”, të cilin ka me e manifestue me ortakëritë e tij edhe pas moskandidimit të sivjetëm për kryebashkiak i Podgoricës.
Tuzi-Malësi ka rreth 13 mijë banorë dhe siguron rreth 2.6 milionë euro të ardhura në vit, të mundshme për qëndrueshmëri ekonomiko-financiare të komunës së plotë. Diçka dihet e duket qartë: Gjukanoviç, Mugosha e Co, po e duan Tuzin-Malësi pa shqiptarë në tokën e vet etnike e në institucionet e ngritura në territoret e saj. Një dukuri të tillë shovene e hasa edhe në ecje rrugëtare pas një qëndrimi disaorësh “bllokim”(!) në Pikëkalimin Kufitar e Doganën e Hanit të Hotit, e cila ndodhet në territorin e Tuzit, ku nuk ishte asnjë shqiptar në detyrë tek dyert e trari i saj (!)
4.
Para disa ditësh, kam lexue në lajme të agjensisë “MINA” në Mali i Zi se Malësia (Tuzi) cilësohet si “Amerikë”.Diçka duhet me pasë parasysh: Amerika është kudo, po jo kudo është Amerikë. Po, realisht: Amerika është në Tuzi dhe Tuzi është në Amerikë. Po, fatkeqësisht: Tuzi nuk është Amërikë!
Tuzi-Malësi, sikurse edhe Plavë-Gucia janë dy krahina etno-historike shqiptare në Ballkan (Iliri) që e kanë ma të madhe diasporen e vet në Amerikë se sa popullsinë shqiptare në vendlindjet e veta. Vetëm në shtetin e Miçigenit (Detroit) numri i malësorëve është i barbartë (në mos ma i madh) me numrin e atyre që jetojnë në Malësi-Tuzi.
Shqiptaro-amerikanët e Malësi-Tuzit në Detroit, Nju Jork e afrinat (treshtetëshin), Boston, etj. janë lobues të mëdhenj, aktiv, të frytshëm, tejet qëndrestarë për të mbajt rrënjas në jetë identitetin shqiptar të vendlindjes dhe për të luftue për të drejtat e liritë e mohuara nga regjimi antishqiptar i Gjukanoviçit. Në përpjekjet e tyre përngjasin me hebrejtë. Ata janë kombëtarë të ëmdhenj e qytetarë të thjeshtë. Mos ua harroni Nderen, lartësojuni Emrin. Në qëndrimet e veprimet e tyre në Diasporë mbeten shqiptar gjithëkohor, si bashkatdhetarët e vet në vendlidnje, si motit, edhe sodit. Ata i kanë sytë, mendjen e zemren në vendlindje. Ata e mbajnë dorën në xhhep e në çek për vendlindjen. Edhe malësorët e viseve të Tuzit që kanë ndrrue jetë në Amerikë e kanë shpirtin në Malësi.
Malësorët e Tuzit në Amerikë ishin në lartësi kombëtare qytetare edhe në demonstratën e 8 prillit 2014 në Uashington, si nga pjesmarrja dhe toni e ritmi i saj. Aty kishte disa parulla edhe për Malësinë. Event piedestal i shqiptaro-amerikanëve të Detroitit nga vise të Tuzit ishte leximi i mesazh-përdhendetjes të kongresmenit amerikan Gary Piters nga Miçigeni, ardhja e fjala e Don Fran Kolaj, famulltar i Kishës së Shën Palit në Detroit, fjala e zjarrtë e veprimtarëve kombëtar Luigj Gjokaj e Pashko Gjokaj nga Miçigeni dhe e politikanit Nikoll Camaj i ardhun enkas nga Tuzi, etj.
Tejet madhor në këtë demonstratë panshqiptare kundër politikave antishqiptare të Gjukanoviçit është fakti emblematik se aty në Uashington, para Shtëpisë së Bardhë e Ambasadës së Malit të Zi, folën shqiptarisht e mrekullisht: asambleisti i Nju Jorkut, Mark Gjonaj nga Reçi i Ulqinit (kryefjalës i demonstratës), Esad Gjonbalaj, president i Fondacionit Plavë-Guci e koordinator i shoqatave shqiptare me origjinë nga trevat shqiptare nën Malin e Zi e me seli në Amerikë; anamalasi Xheladin Zeneli, ish deputet shqiptar në Parlamentin e Malit të Zi i cili lexoi Peticionin me kërkesat për të drejtat e liritë e mohuara të Shqiptarëve nën Malin e Zi; atdhetari i përkushtuar, Xhevat Kukaj, moderatori i zëshëm e meritor i zhvillimit të kësaj demonstrate; kandidati i sfidës për në Kongresin Amerikan, Emin Eddie Egriu që garon fortmirë në Distrikti 20 të Nju Jorkut; kryetari aktiv i shoqatës “Ana e Malit”, Ismet Kurti; nënkryetari i Shoqatës Pan-Shqiptare “Vatra”, z. Asllan Bushati i cili foli në emër të kryetarit të saj fisnik, dr. Gjon Buçaj; kryetari i shoqatës “Kombi”, Artur Vrekaj – penë zemërflaktë e Shqiptarisë; presidenti organizator i organizatës “Rrënjët Shqiptare”, z. Maro Kepi; veprimtari atdhetar Naim Balidemaj, e të tjerë.
Një nga kulmet e demonstratës ishte edhe takimi i një përfaqësie të demonstruesve me kryesues të përzgjedhur e nderimtar, asambleistin Mark Gjonaj, të cilët u takuan në mbrëmjen e 8 prillit 2014, pas demonstratës, me kongresmenin Eliot Engel e kongresmenë të tjerë, ku iu banë të njohura kërkesat e shqiptarëve, ndër të cilat edhe çështja e statusit të komunës së Tuzit. Këto iu përcollën edhe nga shqiptarët, zyrtarisht e ballas, edhe kryeministrit të Malit të Zi, Milo Gjukanoviç, gjatë vizitës së tij në Amerikë (8-10 prill 2014). Në koft se nuk i kujtohen mirë patjetër që do t’i vijnë në mendje shpejt.
Zoti e Shqiptarët e Malësisë në Trojet e veta etnike dhe në Amerikë, si edhe në Europë, e kanë ruajt Tuzin etnik shqiptar: i kanë mbajt genet e pastra shqiptare e nuk i kanë lëshue për krejt vendbanimet në relievin e saj gjeo-strategjik. Para do ditësh i ndjeva malësorët në Bardhaj të Hotit të Dedë Gjo Lulit tue u dvet ndërveti: A je te kulla e moçme apo ke ra në Tuz? Pra, ende në kullat shqiptare del tym, çprushen kujtime, çelin ëndrra, bashkëjetojnë eposi i kreshnikëve dhe epoka euro-atlantike.
Komuna e plotë Tuzit (Tuzi-Malësi) vërtetë është barometër për Demokracinë euro-atlantike e mburojë për Malësinë etnike shqiptare ndaj diskriminimit, asimilimit e shpërnguljes së shqiptarëve të saj, po nuk është zgjidhja e vetme e as e fundit, po as Malësi-Tuzi nuk është e vetme në mbijetesën e saj, në vetqeverisjen e saj plotore, në mangësi, vështirësi e arritje të sotme e të nesërme të saj.
Amerika është në Tuzi e Tuzi është në Amerikë.

KRIJOHET DEGA E VATRES NE HARTFORD, CT

April 15, 2014 by dgreca

Me dt. 13 Prill 2014, mes enthusiazmit, optimizmit dhe idealizmit patriotik e atdhetar, komuniteti shqiptaro-amerikan i Hartfordit Connecticut, me madheshtine e shqiptarise e krenarise kombetare, beri realitet hapjen e Deges e Vatres ne Hartford, Connecticut, qytet i njohur ne tere Ameriken si “qyteti simbol i Parqeve, i luleve dhe hortikultures” dhe shteti i Connecticut si shteti i themelimit te Kushtetutes Amerikane. Me ket’rast, ne kete tubim nga organizatoret u be edhe promovimi i librit publicistik “Mbaj me nder emrin shqiptar”, te shkrimtarit, patriotit, atdhetarit dhe vatranit, Andon Rrumbullaku.Te deleguar nga Federata e Vatres, ishin Kryetari FEDERATES PANSHQIPTARE TE AMERIKES” VATRA” dr..Gjon Bucaj dhe Kyetari Deges se VATRA-Florida,Jacksonville dhe anetar i Keshillit te Federates, Z. Adriatik Spahiu.
Kryetari I Federates Vatra, dr. Gjon Bucaj, prezantoi qendrimet e Vatres, veprimtarite e saj Kombetare, rregullsine e respektimit te Kanunores(Kushtetutes se Vatres)etj.
Gjate kesaj Mbledhje u zgjodh kryesia e Shoqates Vatra Dega Hartford CT

-Kryetar ILAM PECI
-NENKRYETAR ARBEN ZEQIRAJ
-SEKRETAR ILIR KOLA GJOMARKAJ
-ANETAR KRYESIE

RAIMONDA MOISIU

NESIM MUCOLLARI

ARTAN MARTINAJ

ALFRED RRUMBULLAKU(RM)

JAHO MARGJEKA, FENOMEN LETRAR I HESHTUR

April 15, 2014 by dgreca

NGA Ramiz LUSHAJ/
1.
Në agun e Demokracisë poeti Jaho Margjeka ia dërgon Shtëpisë Botuese “Naim Frashëri” në Tiranë vëllimin e parë poetik “Nesër do të agojë”, prej së cilës në vitin 1990 i vjen përgjigjia: “Pasqyrim i ftohtë i realitetit”. Kur e pata lexuar atë letër Jaho më tha ato fjalë që s’i harroj asnjëherë: “Këta të Naim Frashërit sipas kësaj letre të çojnë në burg…” Po vet Koha e burgosur e me një kambë në varr po kërkonte Lirinë… Jaho nuk kishte astenjë poezi të vetme për lidershipin e partinë-shtet, për njeriun e ri të sistemit të huajtun nga stepat e Rusisë. Ekspertat e letërsisë politike të asaj kohe ia kishin gjuejt në shenjë. Jahon, njeri i mirë në gene e fytyrë e i lindur e rritur si poet i vërtetë, realisht nuk e ngrohte koha e atëherit, ai,“dimri i madh”, si e simbolizon shkrimtari klasik universal, Ismail Kadare.
Poeti Jaho Margjeka, megjithëse i lindur kah fund marsi i pranverës, prej vitesh pena e tij e ka një luftë të pambyllun me dimrin:“I ftohtë ky dimër, edhe pse pa borë. / Muret e zemrës hèje akulli ngrirë. / Minutat çalojnë, ditënata s’ka orë./ Rrëknyer shpirti në numbëtirë. / I pashpirtë ky dimër, edhe pse i butë./ Pa cicërima e zogj nën çati…/ …I pabesë ky dimër plak, i pabesë./ Tutje pëlcet e kërcet një gosti. / Gdhihet e ngryset njeriu i urtë, / Ftohur e ngrohur me frymën e tijë. (Poezia “Ky dimër”). Edhe kryetitullin ballinës së librit me tregime margjekiane ia ka vnue “Letra nga planeti i borës” (Tiranë, Morava, 2005, redaktor Besnik Mustafaj).
Jaho Margjeka, si qytetar dardan modern dhe në poezitë e tij margjekiane bashkëkohore, ndjen dhimbje prej vakive kur dimri i egër, i pabesë, i pa shpirtë i cegmë deri në akullnim shumanësh “shpirtfisnikët e urtë”. Si poet i palctë e i kocktë, me inde e vena poetike, me detyrë misionare prej vetëvetës e me fytyrë të pastër prej të vërtetës, prej metropolit shqiptar, nga selia e RTSH, i dhemb një pemë në vendlindjen e tij breg Valbonës, në Mollën e Kuqe. Ajo pemë është e vetme në arën e madhe e ngado t’i sillesh asaj i sheh tana anët e horizontit tw Lugut tw Malwsisw sw Gjakovws. Kit’ “pemë të poetit” e kam pa edhe në FB më 21 janar 2014 me një thanie shenjtërie: “Dimër. Edhe kjo pemë ndjen ftohtë”.

2.
Fenomeni i heshtur letrar, Jaho Margjeka, ka botuar disa libra: vëllimet poetike margjekiane: Lojë në pasqyrë (1998), Ëndrra midis (2000), Edhe pak qiell për dashuri (2004), me tregime diamantore “Letra nga planeti i borës” (2005) e, diku fjalathotë, se e ka dorëshkrimor edhe një tjetër vëllim poetik “Pak dëborë e diell”, një monografi për kryetrimin luftëtar Ibish Osman Margjeka, stërgjyshi i tij, një vëllim me intervista përgjatë kohëpunës me kulmime si gazetar i mediave të shkruara e i Radio Tirana.
Mbi të gjitha poeti, prozatori e gazetari i njohur Jaho Margjeka është një njeri dinjitar i përkushtuar e ndihet krenar pa kufi për rrënjët e genet e vllaznisë e fisit të tij: … Jam bërë sa herë therorë miku im ! / Për këtë vehtes lavde s’i këndoj./ Në shkollën e qenërisë / S’u bëra dot kurrë nxënës i mirë,/ Pse e përmend s’po lavdërohem: është rrënja e fisit!/.
Poeti Jaho Margjeka e ka kullën e lindjes aty ku Valbona bigohet me lumin Bushtrica, bash në Mollë të Kuqe të Bujanit, veç 240 metra lartësi mbidetare. Në arat e tij janë disa kodra të vogla me varre ilire apo si njihen në histori e arkeologji “Tumat e Bujanit”. Në afri gjendet qyteti i fortifikuar ilir i Rosujës, sot i populluem nga dy vllazni të të njëjtit trung, nga Margjekaj e Dozhlan. Dymijë vjet para Krishtit, biles nga shek. IV i kësaj periudhe historike u kthye në qëndra ma e randësishme zejtare-tregtare dhe administrative e krahinës. Në rrënoja të saj janë gjet monedha ilire të Shkodres, Durrësit, Apollonisë, etj. As dy km. Larg kullës së tij ngrihej dikur qyteti i madh antik ilir në rrafshinën e gjanë e të gjatë të Cerrnicës së sotme, me argjilën e së cilës u ngrit dhe digat ma të mëdha në Europë, ajo e hidrocentralit të Fierzës. Ipeshkvi, shkrimtari e etnografi Frang Bardhi, një nga katër “B”-të e Letërsisë së Vjetër Shqipe, e përmend në udhëpërshkrimet e tij të shek. XVII, ndërsa albanologu i shquar Milan Shuflaj rrënojat e kalasë të Dizdarit (Cerrnicë-Zomaj) i lidhnon me qytetin mesjetar të Sapës.
Jo fort larg nga Molla e Kuqe e poetit Jaho Margjeka, në kishën e Selimajve (Geghysen) në rrethina të kalasë të princit Leka Spani, është ngritë një nga shkollat ma të vjetra në historinë e arsimit shqiptar, krahas atyne në Stubëll (1584), Himarë (1627), Kurbin të Krujës (1632), Vuno e Palasë të Himarës (1632), Korçë (1637), etj. Në këtë shkollë mësohej shqip, aritmetikë, etj. dhe, sipas kritereve të asaj kohe, vlerësohej si shkollë e mesme. Aty kanë dhanë mësim edhe personalitete të shquara kombëtare shqiptare si Frang Bardhi (1638), Pjetër Bogdani (1651) e, ky i fundit, edhe tek shkolla bash tek kisha me kullë e Grisë.
Valbona ujëkaltër e ndan kullën e kahershme të Jahos me tri kulla të historisë kombëtare shqiptare: Kulla e Mic Sokolit, Hero i Popullit, që i vuni gjoksin topit otoman; kulla e Sali Manit, e njoftun si “Kulla e Konferencës së Bujanit”, që firmosi për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë; kulla e prijesit popullor të Lidhjes së Prizrenit, Binak Alia i Mulosmanëve, “njeriu universitet popullor i urtive”, ”gjykatë supreme popullore” në Shqipwrinw e Veriut. Në mbi tre shekuj nw kwto tri kulla ishte selia e Bajrakut të fisit të Krasniqes, të fisit me histori e kulturë të Jaho Margjekës.
Këto janë “rrënjët e fisit” krenari e Jaho Margjekës, të cilat, njëherash e pandamun, e kanë krenari të tyre edhe Jaho Margjekën, si njeri qytetar, si poet, prozator e gazetar, si figurë publike e letrave shqipe. Këto rrënjë i mbajnë fort e mirë degët e fjalëve në pemët poetike të tij, që e kanë brumue, lumnue e hijeshue palcë e kockë Jaho Margjekën si një fuqi poetike e kohës.

3.
Jaho është poet e prozator me profilin e tij të mirënjohur, interpretues i talentuar i fjalës artistike, publicist me kontribute të vyera në media (ndër)kombëtare e lokale dhe në RTSH, i dhanun prej kryeherit edhe pas sporteve nga noti në Valbonë e deri tek futbolli në “Livadhin e Turkut”. Ai ka sakrifikuar jo pak në udhët e jetës së tij dinjitare, në udhën e tij si poet, prozator, publicist në shtegtimet e dijes nga shkolla e mesme në Kuçovë deri në Universitetin e Shkodrës, e mësues në Llugaj e me detyra profesionale në kulturë e media në qytetin e alpeve. I ka kapërcyer dy dekada jetë në Radio-Televizionin Shqiptar, pothuaj gjysmen e jetës, ku duket se pasionet e tij të mëdha për gazetarinë radiofonike e kanë gjetur vetëveten.
Jaho Margjeka nëpër biseda s’lenë pa përmendur me mirënjohje ndihmen e atyre që e ndihmuan për të studiuar Gjuhë-Letërsi shqipe,e ndër ta Dritëro Agollin,..
Poeti, gazetari e prozatori Jaho Margjeka në çdo hap e fjalë është vetëvetja, sikurse në ditët me diell edhe në ato me ngrica; sikur flet në Radio Tirana edhe në kafe me miq ose me kundërshtarë të vargut ose hapit; sikur shkruan një poezi, një tregim apo shkrim radiofonik, edhe kur flet në telefon celular apo kur ecë trupdrejtë e hapapeshë në dy rrugët e tij me blina: në vendlindje, nga Molla e Kuqe në qytetin alpin të Bajram Currit dhe tek puna në Tiranë, nga selia e RTSH tek banesa e vet në afri të Qytetit të Studentëve:Nuk po gjejë qetësi miku im! / Se shpirti im nuk qënka si i gjithkujt ! / Vehten s’e genjej se jam më i mirë / se të tjerët, po të tjerët qënkan më / të zgjuar, më hileqarë,…domethënë !/ Për këtë i penduar nuk jam miku im, / Se jam pjellë e tim’ eti e s’kam nga t’ia mbajë/.
Dy prindërit e tij, Salihi – baba engjëllor (që iku i nderuar nga kjo jetë) e Bora – nana hyjnore e tij, kanë për emër e mbiemër në gojën e kohës e në genet e brezave vetëm dy fjalë medalion: “njerëz të mirë”. Këta mirërritën gjashtë fëmijët. Dy iu banë poetë: Jaho që erdhi në Tiranë e Ismeti, që punoi në televizione si Shijak TV e gazeta si “Emigranti Shqiptar” gjersa shkoi emigrant politik e ekonomik në Francë, në vendin ku emigronin me seli e pushtetet e tyre edhe Ismail Qemali, edhe Ahmet Zogu.
Se mos vetëm djemtë e Salih Ramës të Margjekajve, nipat e Ram Binakut të Mollës së Kuqe të Bujanit, shkruajnë poezi për kohnat e realitetet e tyre nga Prehistoria deri tek Rendi i ri Botëror. Edhe Populli ka ngrit kangë për Derën e Margjekajve, edhe për stërgjyshin e Jahos, për brezin e shtatë të tij, për Ibish Osmanin: Dirgjet Hamza per dugaj / Po i pervet do sheherjanè / As ma paté Ibish Osmané,../.
Kah fillimi i shek. XIX, Ibish Osman Margjeka i Mollës së Kuqe vet i katërt, sëbashku me djalin e tij Daut Ibishin dhe me kushëririn e vet, Rexhë Mehmet Margjeka i Rosujës, ky i fundit, me nanën e tij-bijë Kosove, me armë brezit, ranë në tregun e Gjakovës. Këta e thyen urdhërin e Brahim Pashës për “mos me hy në shehrin e Gjakovës me armë…”. Bimbashi (majori) me zabitët (ushtarët, rojet) e tij iu dolën para në rrugë për me i çarmatos trimat e Margjekajve. Krisi pushka. N’atë përleshje u vra bimbashi me të tjerë, po mbeti shehit edhe Rexhë Mehmet Margjeka, se e kishin ba betimin: …S’ja jap turkit armët e babës / Pa ia djeg sarajet Pashës…/ Ibish Osman Margjeka, Rexhë Mehmet Margjeka, Daut Ibish Margjeka (pas vdekjes) janë shpallur “Nderi i Komunës” Bujan.
Jaho Margjeka, si stërgjyshi i tij, Ibish Osman Margjeka. Askush, astenjiherë e në asnjë kohë, nuk ka me mujt me ia hjek armën e tij, pendën si poet, si prozator, si gazetar. Krijuesit nuk kanë shumë shpenzime për vete: një stilolaps e një letër, po japin shumë për kohën e të tjerët me krijimet e tyre dhe marrin pak prej tyre.

4.
Ky emri Jaho e ka kuptimin në shqip: Jeto. E vërtetë Jaho jeton në poezi e për poezinë. Duket sikur të dy kanë lindur për njëri-tjetrin. Gurrat poetike të Jahos në mbi 30 vite krijimtari e kanë krijue tashma lumin e vet në detin e poezisë shqipe në shekuj. Është lumi poetik Margjeka, janë poezitë e tij margjekiane, janë tregimet e tij margjekiane.
Disa herë ka fitue edhe çmime (ndër)kombëtare e lokale me poezitë e tij, qyshse në vitet e rinisë studentore me çmim vjetor në revista “Nëntori” (1988). Në kit’ vargavijë stimujsh përveçon edhe Çmimi “Pjetër Budi” nga Forumi Shqiptar i Kulturës, Edukimit e Shkencës (2005). Është vlerësuar edhe Çmimin e parë “Konstandin Kristoforidhi” në Festivalin Mbarëkombëtare “Ditët poetike të verës”- Elbasan, 2006 dhe Çmimi i parë në Festivalin Mbarëkombëtar “Pranvera poetike durrsake”- Maj, 2013. Gjithashtu ka marrë çmime e mirënjohje edhe në veprimtari të tjera. Poezia e Jaho Margjekës është botuar gjithandej në hapësirat shqiptare në Ballkan por edhe më gjerë, edhe e përkthyer në anglisht në SHBA apo në rumanisht nga revista “Hemus” në Bukuresht, etj.
Ky, Jaho ynë i sotëm, poeti i përjetshëm, ka ecë me vargun e hapin poetik si të gjithë poetët e piedestalit, prej atëherit kur në shkollë të mesme në Kuçovë botonte të parat cikle me poezi në “Zëri i Rinisë” (shkurt, 1981) apo në “Nëntori” (1988) kur ishte student i gjuhë-letërsisë shqipe në Shkodër, apo mësues në Llugaj të Lugut të Malësisë së Gjakovës, e në të gjitha kohët, është në kërkim të pranverës… Po, para së gjithash, sipas këndvështrimit tim, poeti margjekian lëshon kumtin e tij: “Na duhet të jemi gjallë lum’ miku!” I dashuruar në vetvehte s’qesh’ kurrë miku im, / Se pak kohë më lanë për të lakmuar vetvehten./ Po ta shkruaj / Në rrasë të gurit këtë kumt’ miku im ! / Nëse andej të bie udha ti gjegjen po ma kthen ! / Se në ditën e amshueme / njësoj të dy do të jemi, / E deri atëherë…/ Po na duhet të jemi gjallë lum’ miku !/.