Archives for July 2014

Replikë Panajot Barkës: Gjenocidi ka ndodhur kundër popullsisë Çame, këtë e pranojnë vetë grekët

July 3, 2014 by dgreca

“Atdheu im, një mural i mbajtur prej shtyllave franceze, shqiptare, vllahe e turke. Kushdo që i përmend, shkon drejtë e në burg”.(Nobelisti, Odysseas Elytis)/
Nga Arben LLALLA/
Profesori i akuzuar disa herë për vjedhje dhe mashtrime, minoritari i lënë rrugës nga mëma e tij Greqia, dhe që e shkolloj njerka Shqipëri, hedh baltë qëllimisht për të mohuar atë që ka ndodhur para 70 viteve rreth gjenocidin grek kundër popullsisë shqiptare nga Çamëria. Që ti bëj ripërsëritje Barkës së humbur nëpër shkëmbinjtë e Gjinokastrës nuk është asnjëherë humbje kohë për të thënë dhe mbrojtur të vërtetën.

Dhuna ndaj minoritetit shqiptar 1913-1945

Me një mjeshtëri raciste shteti grek që nga fundi i vitit 1912 dhe fillimi i vitit 1913 ka ditur të përzërë sistematikisht shqiptarët e Greqisë. Bëhet fjalë në përgjithësi për shqiptarët e fesë islame. Por edhe ata shqiptar ortodoks që nuk pranuan të deklaroheshin me kombësi greke u masakruan ose u përzunë nga shtëpitë e tyre për të jetuar në qytetet në thellësi të Greqisë për tu asimiluar më shpejtë. Shqiptarët që u përzunë nga shtëpitë e tyre dhe ishin shtetas grek në fillim ju hoq shtetësia greke dhe i deklaruan të humbur, njerëz pa adresë. Më tej ju përvetësuan pasuritë dhe ua ndanë të tjerëve. Një pjesë e mirë e kësaj pasurie u vendosën emigrantët ortodoksë të ardhur nga Azia e vogël. Shqiptarëve që ju janë përvetësuar pasuritë nga shteti grek ndahen në dy kategori:
a). Shqiptarët që ju përvetësuar pasuria me marrëveshjen e Lozanës si popullsi e shkëmbyeshme islame me ortodoksit.
b). Popullsia shqiptare nga Çamëria që u quajt nga grekët bashkëpunëtore e pushtuesve gjermanë.
Me dekret ligji të viteve 1923-1932, Greqia përvetësoi të tërë pasuritë e shqiptarëve islamik me pretekstin e marrëveshjes së Lozanës si popullsi shkëmbyese midis turqve islamik dhe ortodoksëve grekë.
Kjo ide gjente mbështetje në qarkoren e Ministrisë së Bujqësisë Greke, të 1 tetor 1922, e cila urdhëronte administratën e përgjithshme të Epirit, që”… familjet e refugjatëve të stabilizoheshin në pronat e myslimanëve shqiptarë”, (AYE/A/5 (9). (Guvernatori i Përgjithshëm i Epirit, MPJ Greke, Janinë 2 mars 1923). Në qendrat kryesore të Çamërisë, si në Filat, Paramithi e Margelliç u krijuan enkas zyra për të shtetëzuar pronat e myslimanëve shqiptarë, (Conference de Lausanne sur les Affaires du Prache Orient, 1922-1923).
Në fillim të vitit 1926 në Gjenevë Kryetari i Greqisë Teodoros Pangallos bëri një deklaratë zyrtare para Lidhjes së Kombeve me të cilën Greqia njihte minoritetin shqiptar dhe nuk i quante më shqiptarët muhamedanë që jetonin në territorin e saj si popullsi turke. Ai ndër të tjera deklaroi: “Pavarësia dhe statukuoja e Shqipërisë përbëjnë interes të madh për Greqinë, sepse politika e saj është bazë për ruajtjen e paqes në Ballkan…
Teza që është mbajtur nga ne deri sot se ortodoksit shqiptar janë grekë është e gabuar dhe e shkelmuar nga të gjithë. Me që ajo ka marrë të tatëpjetën dhe arriti pikën e rraskapitjes, mora masat e duhura dhe shpërndava të gjitha shoqëritë vorioepiriote që mëshironin skaje më ekstreme të këtij mendimi të sëmurë”.
Më 18 janar, ambasadori shqiptar në Athinë, Mit’hat Frashëri mori premtimin nga ministri grek i Jashtëm se do të merrej ai personalisht me çështjen e shkëmbimit të çamëve, ndërkohe që vetë z.Pangallos i deklaroi se çamët myslimanë do të përjashtoheshin nga procesi i shkëmbimit. Një muaj më vonë, në shkurt të të njëjtit vit, u shpall dhe zyrtarisht vendimi për përjashtimin e të gjithë shqiptarëve të Epirit nga masa e shkëmbimit të detyruar dhe amnistinë e çamëve që akuzoheshin për kryerjen e propagandës politike, duke i dhënë në këtë mënyrë një zgjidhje përfundimtare çështjes, zgjidhje e cila sigurisht kënaqte në mënyrë absolute palën shqiptare.
Deklarimi i Kryetarit të Republikës Greke, gjenerali Teodor Pangallos për të përjashtuar shqiptarët çamë të Epirit nga masa e shkëmbimit midis popullsisë turke myslimane me popullsinë kristiane greke ishte vendimtar për ecurinë e të gjithë çështjeve. Përmbajtja e çështjes u zhvendos nga përcaktimi i prejardhjes dhe identiteti kombëtar të popullsisë myslimane të Epirit dhe nga përfshirja ose jo në masën e shkëmbimit të detyruar, në procesin e përfshirjes së saj në shtetin grek dhe respektin ose jo të të drejtave të saj nga autoritetet greke.
Kështu, nga çështja “greko-turke”, tashmë zhvillohet tema që ka të bëjnë me marrëdhëniet greko-shqiptare, të cilat do të ndikojnë dhe në periudhën e ardhshme në një shkalle shumë të lartë. Prezenca e myslimanëve çamë në Epir përbënte një rast të veçantë dhe një dokument të fortë bisedimesh që synonte të përdorte qeveria shqiptare me qëllim arritjen e një normalizimi të kënaqshëm të synimeve të saj ekonomike për sa i përkiste çështjes së pronave.
Por çështja e shqiptarëve në Çamëri nuk do të zgjidhej edhe pse diplomatët dhe politikanët grek premtonin. Vitet në vazhdim shteti grek në emër të reformës agrare 1925-1927 u ndaloji të gjithë atyre njerëzve që nuk kishin kombësi greke të drejtën e tokës bujqësore. Italianët, francezët, gjermanët, turqit që kishin prona në Greqi u dëmshpërblyen, vetëm shqiptarët nuk u dëmshpërblyen. Pas pak vitesh do të fillonte lufta e dytë botërore. Me kapitullimin e Gjermanisë grekët rinisën masakrat mbi popullsinë shqiptare në Çamëri.
Shqiptarët çam që u përzunë në vitet 1944-1945 shteti grek i quajti bashkëpunëtor të gjermanëve dhe në mënyrë kolektive u hoqi shtetësinë greke, u përvetësojë dhe pasuritë. Me disa ligje primitive Greqia u mohoji çdo të drejtë njerëzore të gjithë atyre shtetasve grekë që nuk kishin pranuar kombësinë greke të rikthehen ndonjëherë edhe si vizitor në Greqi.
Gjatë luftës qytetare greke për pushtet 1946-1949 midis forcave të djathta dhe komuniste përmenden edhe shqiptarët e Greqisë që ishin përzënë me dhunë në vitin 1945 nga forcat e djathta që udhëhiqeshin nga Napolon Zerva. Nga dokumentat historike veçojmë kërkesat e kryetarit të Qeverisë së Përkohshme Greke, Marko Vafiadhis i cili i parashtroji midis shumë kërkesave Enver Hoxhës për të mundësuar çamët e përzënë të rreshtohen në ushtrinë Demokratike Greke që udhëhiqeshin nga komunistët.
Në 24.09.194, Marko Vafiadhis vjen në Tiranë me nxitim për mes Korçës si Kryetar i Qeverisë së Përkohshme Demokratike për të kërkuar ndihmë. Markoja kërkon nga
Enver Hoxha që të dërgoje çamë të dëbuar prej Greqisë në malin Gramoz, që të luftojnë përkrah kryengritësve greke…
Marko Vafiadhis vjen pa ndonjë lajmërim paraprak në Tiranë. Për këtë arsye Enver Hoxha nuk e takoi, por ngarkon një anëtarë nga Byroja Politike për të biseduar me të. Gjatë takimit Marko Vafiadhi i parashtron qeverisë shqiptare kërkesat e mëposhtme:
Të dërgohen 3.000-4.000 mijë çamë për Ushtrinë Demokratike Greke nga 18.000 mijë që jetonin në Shqipëri, të dëbuar prej forcave të Napolon Zervës.
Sipas të dhënave politikanët grekë të kohës e pranonin që çamët ishin përzënë nga shtëpitë e tyre në Greqi nga forcat raciste të Napolon Zervës. Në kërkesën e qeverisë demokratike greke pranohet se janë përzënë rreth 18 mijë çamë, por në fakt ky numër ka qenë më i madh. Me rëndësi është se pranohen dëbimet masive. Marko Vafiadhis ishte një politikan me emër i cili pasi jetoj rreth 23 vite në Bashkimin Sovjetik dhe u kthye në Greqi në vitin 1983. Më 1989-1990 ishte deputet në Kuvendin e Greqisë i partisë së PASOK-ut.
Në vitet 1972- 1982 qeveritë greke nxorën ligje që u lejohej çdo shtetasi grek i përzënë të rikthehej dhe të merrte pasurinë ose kompensim. Nga këto ligje për tu rikthyer u përjashtuan shqiptarët çam edhe maqedonasit e Egjeut pasi ligji përcaktonte se i faluri duhej të kishte kombësinë greke dhe në mërgim të kishte mbajtur qëndrim kombëtar grek.
Sipas të dhënave politikanët grekë të kohës e pranonin që çamët ishin përzënë nga shtëpitë e tyre në Greqi nga forcat raciste të Napolon Zervës. Në kërkesën e qeverisë demokratike greke pranohet se janë përzënë rreth 18 mijë çamë, por në fakt ky numër ka qenë më i madh. Me rëndësi është se pranohen dëbimet masive. Marko Vafiadhis ishte një politikan me emër i cili pasi jetoj rreth 23 vite në Bashkimin Sovjetik dhe u kthye në Greqi në vitin 1983. Më 1989-1990 ishte deputet në Kuvendin e Greqisë i partisë së PASOK-ut.
Në vitet 1972- 1982 qeveritë greke nxorën ligje që u lejohej çdo shtetasi grek i përzënë të rikthehej dhe të merrte pasurinë ose kompensim. Nga këto ligje për tu rikthyer u përjashtuan shqiptarët çam edhe maqedonasit e Egjeut pasi ligji përcaktonte se i faluri duhej të kishte kombësinë greke dhe në mërgim të kishte mbajtur qëndrim kombëtar
Nëse vërtetë Greqia dhe Shqipëria duhet ta shohin njeri-tjetrin në sy, ata duhet në fillim të ulen në tavolinë të barabartë dhe jo duke ngritur kurthe. Është e vërtet se Greqia gëzon një privilegj në BE edhe më gjerë, kjo fal mashtrimit historik që është bërë prej kaq shekujsh, por e vërteta vono, por nuk harron.

Unë shkodranja e befasuar nga kultura dhe vlerat e kërçovarëve

July 3, 2014 by dgreca

Nga Farida Ramadani/Shkoder/
Për tu shprehur e sinqertë nuk kisha shumë njohuri dhe informacion për qytetin e bukur të Kërçovës apo siç njihej më parë Uskana e vjetër.Ne facebook shpeshherë komunikojmë me miq shkrimtarë dhe poetë ndoshta thjesht duke vlerësuar punën e tyre si përsonazhe te letrave.Nga këtu kisha marrë një informacion për një takim poetik por asgjë e konfirmuar.Sapo mora njoftim nga mikja ime Mine Qaushi se do të bëhej takimi poetik tre ditor në Kërçovë nga klubi letrar Mugullimi e mirëprita dhe shpreha dëshiren e menjëherëshme për ta njohur këtë qytet dhe për të ditur më shumë rreth kulturës apo traditave të banorëve të këtij qyteti.Me shumë dashamirësi Z .Safet Hyseni më dërgon ftesën dhe u nisëm.Sapo arritëm në stacionin e Kërçovës pashë korrektësinë e organizatorëve .Nga një veturë doli një djalë simpatik dhe u drejtua nga ne siç duket na dalloi menjëherë se ishim të ftuarit.Takimi ishte disa kilometra larg.Një vend malor plot gjelbërim ku që në këtë udhëtim shijova bukurinë natyrore të këtij vendi shoqëruar dhe me kërshërinë për t’u inforuar për çdo gjë. Mjediset e resortit “Shtëpia e Artit” një befasi për ne.Nuk dije ku të ndaleshe më parë nga madhështia e veprave të artit në këtë mjedis. Për momentin menduam që ti linim kohë vëzhgimit më në detaje të këtyre veprave të artit por nuk mund ti reziastoje dot. Secila prej veprave kishte të detajuar një histori.Shumica e tyre ishin të ndërtuara prej metali dhe përsonifikonin një mesazh historik apo social.Edhe brenda në mjediset e hotelit të shoqëronin kudo piktura dhe skulptura që secila prej tyre kërkonte ti sodisje dhe ti kushtoje vemendje të veçantë.Disa nga të ftuarit kishin ardhur dhe të tjerë po vinin kohë pas kohe.Filluam prezantimet dhe takimet me poetët e të gjitha trevave shqiptare.Shkëmbenim biseda ,flisnim për traditat e secilit vend nga kishim ardhur dhe shkëmbenim informacionet e krijimeve tona letrare.Për mua ishin shumë miq të rinj dhe kjo më nxiste të di më shumë rreth tyre .Pyesja për çdo gjë dhe i dëgjoja me shumë vemendje.Ishte vetëm një shkodran N. Spathari me të cilin shpalosëm vokalin tonë me këngë shkodrane.Në darkë pas mirëseardhjes u zhvillua konkursi letrar ku të gjithë poetët shpalosën punën e tyre në shërbim të poezive deri në orët e vona ku kalonin nganjëherë limitet letrare .Ato gërshetoheshin me këngë e valle nga pjesëmarrësit. Morëm njoftim se të gjithë pjesëmarrësit duhet të dorëzonin nga një poezi dhe naten e tretë do të ndahen tre çmimet fituese.Një garëe bukur mes poetësh.
Dita e dytë ishte vizitënë fshatin turistik Qafë ku historia mbarte me vete vepra të trashigimisë së asaj zone.Shtëpitë prej rrasash guri që ngjasonin dhe me arkitekturen e shtëpive të vjetra shkodrane kryesisht në fshatra .U promovuan disa libra të shkrimtarëve pjesëmarrës ndër të cilët bëra dhe promuovimin e librit tim “Pikturoj në qiell”me 100 poezi në shqip dhe anglisht .Prezantimin ma bënë shkrimtarët Adem Xheladini dhe Namik Selmani me prejardhje çame Fieri të cilët shkëputën disa poezi nga ky libër.U ndjeva teje nderuar.
Dita e tretë vizitë në promemorien e heroinës Sulltana e cila kishte rënë heroikisht në Emër të Popullit.Simbolika e saj ishte se ajo për të mos u dorëzuar kishte luftuar jo me armë por me mjete rrethanore si bareshë.Pastaj u drejtuam për në Qendren Përkujtimore “Nëna Shqiptare.Kjo ishte befasia ime e madhe. Arkitektura e kësaj qendre ishte e admirueshme për çdo qytet.Një përkujdesje moderne deri në detaje të një ndërthurjeje të kulturës, historisë,respektit për të rënët dhe jetëgjatësisë së saj.Një monument madhështor të Nënës Shqiptare në qendër rrethuar në mënyrë të harmonishme me varret e të rënëve .Për evidentimin e tyre puna ishte në vazhdimësi.Ishte menduar deri në detaje për çdo gjë në mënyrë që të gjithë të rënët të prehen në paqe ,të jenë të respektuar dhe të vlerësuar për kontributin që kanë dhënë në kauzen e tyre për liri.Bëmë shumë foto në ato ambiente të cilat sikur të thërrisnin me të ultin ton për të qenë pjesë e madhështisë dhe repektit së këtij vendi.U larguam duke mbajtur me vete vlerat e mëdha të një respekti të madh për krijuesit e këtyre veprave madhështore të cilat shprehin identitetin e një populli. Vazhduan aktivitetet në kompleksin malor “Dardha” ku virgjëria e asaj zone frymonte ajrin e pastër nga gjelbërimi i spikatur.Duke dëgjuar cicërimat e zogjve dhe ferfërimen e gjetheve të pemëve përshkoheshim nga aroma e këndëshme e luleve shumëngjyrëshe që të ftonte në vallen e saj.Gjatë gjithë rrugës Zyfer Rrushaj në rolin e një cicëroni spiegonte me hollësi për traditat e kësaj zone,bukuritë,punën e banorëve dhe historinë e këtyre viseve.E nuk mungonte rrugës dhe kënga jonë dhe humori që si miq të mirë krijonin rrethin e një dite të bukur dhe mjaft zbavitëse.Guri i Hyjneshës Ilire Thana thërriste nga larg dhe kumbonte me oshëtimen e saj si një figurë vigane ku shoqërimi i saj me historinë na bënte shumë kuriozë me simbolikën e saj të një trimëreshe e kthyer tashmënë Hyjni.Në mbrëmje ishte ndarja e çmimeve.Ne respekt të këtij evenimenti letrar erdhi kryetari i Komunës së Kërçovës Fatmir Dehari i cili pas urimit të mirëseardhjes së të pranishmëve shpërndau mirënjohje për të gjithë poetët e ftuar një gjest mjaft i bukur nga ana e tij.Vlen për tu përgëzuar dhe mbase duhet të jetë shembull i njëkryetari që e dashuron artin ,respekton dhe vlerëson poetët.Kjo cilësi i dallon njerëzit e progresit modern dhe navigimin e risive dhe zhvillimit.Ditëve të aktivitetit po i vinte fundi.Në të gjitha ditët pashë një impenjim të madh të stafit për ti dhënë kënaqësinë dhe respektin secilin prej nesh. Dashamirësia e organizatorëve na ndjekte kudo.Djaloshi që u prezantuam që ditën e parë që tashmë ia mësuam emrin Him Koca qëndroi gjatë gjithë kohës pranë nesh .E shikoje sa andej këndej, me të gjithë.Dukej sikur kujdesej për cdo poet dhe me sy sikur ndjekte çdo lëvizje të tyre.Duke përshkruar koridoret dhe mjediset e ndryshme të hotelit besoj se i ka bërrë rreth 20 km rrugë.Kjo për pak humor.Kishte mjaft humor ai djalë ,formim dhe kapacitete e njohuri në shumë fusha.E shikoje gjithmonë te buzëqeshur një buzëqeshje që të bënte për vete .Përshtatej shumë mirë me të gjitha moshat. Edhe publicisti Z Safet Hysenaj një burrë i qetë i kudondodhur kalonte sa në një tavolinë në tjetrën dhe komunikonte me të gjithë me dashamirësi.Dukej si i preukupuar që çdo gjë të shkonte mirë dhe që të gjithë ta kalonin mirë.E kështu me radhe respekte për të gjithë.
Të nesërmen u përshëndetëm duke marrë me vete respektin , modestinë dhe mirënjohje për të gjithë.Jam larguar nga Kërçova duke mbajtur për një kohë të gjatë kokën pas ,me shumë mbresa ,kujtime të bukura dhe mbi të gjitha do transmetoj në qytetin tim Shkodër kulturën e bukur dhe cilësitë e vyera të kërçovarëve si një shembull i një veprimtarie letrare shumë të sukseshme.U ndjeva e priviligjuar dhe e emocionuar pranë jush.Faleminderit për gjithçka Kërçovë.Mirënjohje të thellë për Ju.
Shenim I redaksise: Duke qene se Farida na shkruan per te paren here nga shkodra, po e prezantojme per lexuesit tane: Eshte mesuese e gjuhes shqipe, eshte shkrimtare. Ka botuar deri tani:
1-Shumemirenjohje Itali- tregime dokumente- shqip &italisht
2-Dhimbje nga prinderit e mi- tregime-10 seanca gjyqesore me detyren e psikologes per femije-tematika-.si e perjetojne femijet divorcin e prinderve
3- “Pikturoj ne qiell”- 100 poezi shqip &anglisht -2014
Eshte duke punuar për dy libra te tjere enciklopedi dhe per gjakmarrjen. FARIDA Ramadani eshte anetare e Klubit te Shkrimtareve te Shkodres, eshte pjese e Lidhjes se Shkrimtareve PEGASI-Albania,

Moti i keq shkakton probleme në New York

July 3, 2014 by dgreca

NEW YORK CITY : Moti i keq që përshkroi qytetin mbrëmjen e se merkures për disa orë gjatë natës me shkreptima të fuqishme rrufeje – dhe shi me rrebesh simbas autoriteteve të qytetit thuhet se ka shkaktuar ndërprerjet e energjisë në çdo borough – bashki dhe probleme me kanalizimet e ujrave nëntokësore .
Ndërkohë, njerëzit në lagjen e Bruklinit Red Hook kan pasur disa përmbytje të vogla në rrugët dytësore.
Ekipet nga Departamenti i Mbrojtjes së Mjedisit janë qysh mbrëm në terren duke punuar në pastrimin rrugëve nga pemët e thyera dhe zhbllokimin e komunikacionit në pjesë të tjera të qytetit, thonë autoritetet.
Ku më problematike ka qen simbas tyre autostrada Bronx Expressway e cila shkaktoi gjithashtu një ndërpreje për 90-minuta . Probleme me trafikun pati mbrëm edhe me Urën George Washington, që lidh qytetin e Nju Jorkut me Nju Xhersin dhe lidhjen nëpërmjet metrosë në Boerum Hill gjithashtu kishte disa probleme, të cilat autoritet, thonë se janë eleminuar dhe ka qarkullim normal.
Linja e trenave të nëndheshëm – subway G dhe F në Brooklyn kishin disa probleme me përmbytjet dhe trenat u ndaluan për një kohë,por Autoriteti Metropolitan Transportit, thotë se gjërat tani janë kthyer në normale.
Media e qytetit kan kërkuar nga qytetarët të postojnë fotografitë e bëra mbrëm nga “spektakli” i krijuar nga shkremtimat e fuqishme të rrufeve të cilat krijuan një pamje të mrekullueshme në qiellin njujorkez .
Pothuajse, sot të gjitha gazetat e televizionet njujorkeze kan publikuar fotografitë e natës së mbrëmëshme, ku mbi ndërtesat e larta të qytetit – gradacielet – shkreptiminin rrufet duke krijuar një spektakël masivë të mahnitëshëm. /Beqir SINA/

Marash Mali vetëm se ka mbyllur sytë

July 3, 2014 by dgreca

Marash Mali, miku ynë, bashkëpunëtorë i Revistes “ Kuvendi” dhe një nga debatuesit e parë të gazetës së njohur “Bashkimi”, shumë vite përpara se Shqipëria të çlirohej nga komunizmi, i cili e degdisi dhe burgosi, tashmë të ndjerin.
Marash Mali mbylli sytë për të jetuar jetën e përjetshme, me datën 27 Qershor 2014, në moshën 93 vjeçare. Marash Mali la një biografi të pasur në veprimtarinë e Tij patriotike. I lindur në Dedaj të Shkrelit, në një nga zonat me te dëgjuar për trimëri dhe patriotizëm, si dhe në një familje vojvodësh, iu bashkangjit Besëlidhjes së Malësisë së Madhe, që në kapitullimin nazifashist, konkretisht Batalionit të Shkrelit, duke qënë kapiten i klasit të parë në këtë organizim. Së bashku me Llesh Marashin ishin organizatorët e Kryengritjes së Malësisë së Madhe te vitit 1945, veprim që i solli edhe burgun politik. Marashi, pati rastin që në moshën 15 vjeçare të radhitej me burrat me të njohur të Malësisë, si Prekë Cali për të uruar Mbretin Zogu i I në një nga përvjetorët e lindjes së Tij.
Marash Mali ishte një nga bashkëpunëtrorët e pare të Revistës “ Kuvendi” dhe, deri në ndrrimin jetë, në Këshllin Botues të saj. Veç veprimtarisë patriotike dhe atdhetare, Marashi u muar dhe me krijimtari, sidomos dramën, të cilen e pelqente si gjini. “ Gjaku i falun” është një nga dramat e tij të njohura me botues studiuesin e njohur, Profesorin dhe Botuesin Hasan Leka. Me qënë se një jetë të tërë kishte pasion historinë, në fillimin e viteve dymijë, në bashkëpunim me “ Kuvendin” i hyri punës për librin “ Ngjarje historike dhe figura të shquara shqiptare”, të cilin e realizoi me sukses, në brendi të të cilit, për herë të parë shkruheshin disa ngjarje të përjetuara të organizimit vendor në Malësinë e Madhe, si dhe disa nga figurat e njohura të kësaj krahine vitale.
Këshilli botues i Revistës “ Kuvendi” shpreh dhimbje për shkuarjen e këtij miku të mirë dhe, njëkohëshëm ngushëllon gjithë të afërmit e Marash Malit!
Pushofsh në paqe, njeriu i mirë, Marash Mali!

Pjeter Jaku
Michigan,30 Qershor 2014

NJË FUSHATË SLLAVOFILE NDAJ GUCISË

July 2, 2014 by dgreca

Nga Rexhep DEDUSHAJ,Historian. New York?*/
Dihet se Krahina e Plavë-Gucisë, ” Koka e Shqipërisë ” – siç e quanin Rilindasit tanë, ka qënë në qendër të vëmendjes gjatë gjithë historisë. Meqë nëpër të kanë kaluar rrugët më të rëndësishme tregtare që e lidhnin Shkodrën e Raguzën (Dubrovnikun) me Prizrenin, Shkupin e Selanikun. Prof. Pllumb Xhufi në një emision në Top Channel, theksoi se në Guci është përmend për herë të parë togfjalëshi “Gjuha Shqipe”, që në gjykatën e Raguzës e ka thënë një tregtar i plaçkitur (i ngucur – prej nga vjen edhe emri Guci, se i ngucnin tregtarët, si lenin rehat – R. D.) diku në rrethin e Gucisë: “Ata – plaçkitësit, folnin Shqip” – thotë ai tregtar…
Në Guci po del se për herë të pare, pas Skënderbeut, është përdorur Flamuri ynë Kombëtar Shqiptar. Ali Pashë Gucia dhe Jakup Ferri e kanë udhëhequr Luftën e Nokshiqit me këtë Flamur në dorë, ku i thanë: “Jo“ Europës, që donte t’ia falte këtë krahinë Malit të Zi!?
Pra, siç tha edhe kryetari i komunës së Plavës, ORHAN SHAHMANOVIQ: “Njerëzit e kësaj krahine sëbashku me shqiptarët e krahinave përrreth e formuan Lidhjen e Prizrenit, e bënë Luftën e Nokshiqit, e bënë Konferencën e Bujanit dhe kërkonte ta çbllokonin krahinën, të ndërtohen rrugë e të lidhet me Shqipërinë e Kosovën, siç ka qënë gjithmonë…”.
Por, kur e panë shkijet se s’mund ta marrin të njëjtën me luftë e ndrruan metodën e veprimit. Atëherë rekrutuan dhjetra spiunë të vet (nëpërmes Sokol Bacit i blenë më se 80 spiunë që nga Shkodra deri në Tropojë – siç shkruajnë vet malazezët nëpër librat e tyre të botuara kohëve të fundit në Podgoricë. Ose, lexo librin B.Nopça: “Shetitje nëpër Ballkan …”.
Akademia e Shkencave e Beogradit i dërgoi në fillim të shek. XX shkenctarët J. Cvijiq dhe A. Joviqeviq në Guci, ku ndejtën nga tre vjet, me qëllim që t’ia ndrronin “shkencërisht” historinë dhe gjeografinë kësaj krahine. P.sh. Cvijiqi, Alpet Shqiptare i ripagëzon me “Prokletije” (Bjeshkët e Namuna). Bjeshkën e Borit në “Radovan”, Bardhoshin në “Bjelic”, Majën e Pejës në “Peqokeq”, Liqenin e Shtarës në “Jezercë”, Rokopecin në “Brada”, Gucinë në “Gusinje” (sipas guskave) e kështu me rradhë. Ose, Plava, sipas tij, vjen nga ngjyra e liqenit “plavo “- i kaltërt, edhe pse e dinte mirë se ishte ky emri i Perandorit Romak – PLAVIUS, me origjinë Ilire që e ngriti këtë vendbanim me emrin e vet. (Shih: E. Jasque: “Shqiptarët që nga origjina e deri më sot”. ShBA, 1994)
Ndërsa, A. Joviqeviq e mbrapshtoi historinë e krahinës në fjalë: Në tri versione e paraqet prejardhjen e Ali Pashë Gucisë, por asnjëherë shqiptar(!) Gjon Bala i Vuthajve, sipas tij, ua ndrroi fenë Martinajve me dhunë edhe pse dihet se feja në Vuthaj e Martinaj është ndrruar pas vdekjes së kryetrimave të tyre: Gjon Balës e Martinit, duke filluar nga viti 1703.
Çdo të dytën fjalë e përmend “staro stanovnishtvo” (popullsia e vjetër) që, sipas tij, janë sllavët dhe “novo stanovnishtvo “(popullsia e re) që janë shqiptarët që, siç thotë ai, erdhën pas ardhjes së Turqëve duke i përzënë nga andej të parët!!??
Bajraktarin e Gucisë, Gjin Marashin e Kelmendit, që ishte vrarë në Vizitor në përpjekje me Turqit në vitin 1698, e që është gjyshi i Gjorgje (Karagjorgje) Petroviqit, nga i cili rrjedh Dinastia e Karagjorgjeviqëve të Beogradit, e pagëzon në Jovan Mershiqa. Emër ky që është përmendur pastaj në të gjitha librat shqip e serbisht deri para pak ditëve, kur në Beograd u botua libri: “KARAGJORGJEVIQËT – HISTORI E MSHEFUR” ! (marrë në portalin: “Telegrafi.com” ose, shih, lib.R. Dedushaj:” Krahina e Plavë – Gucisë nëpër shekuj”. N.Y. 1993, f. 34-35)
Të gjitha këto “dëshmi shkencore” të këtyre dy akademikëve serbë i dërguan pastaj në Konferemcën e Ambasadorëve në Londër dhe dihen rezultatet…(!)
Prej vitit 1912 e deri më sot rezulton me shpërngulje apo asimilim të Shqiptarëve të kësaj krahine dhe sot u pengojnë edhe ata pak Shqiptarë që kanë mbetur aty?!
Pra, u duhet Gucia pa Shqiptarë.
Kjo u pa më së miri me rastin e ribërjes së komunës së Gucisë këto ditë, kur s’u panë fare simbolet tona kombëtare shqiptare.
Për t’i përligjur të gjitha këto veprime, Mali i Zi ka ndërmarrë edhe fushata kulturore e propagandistike si p.sh. përkthimin e veprave të shkenctarëve të lartpërmendur serbë. Angazhimin e njerëzve vendorë e të jashtëm për rishkrimin e historisë sipas apetiteve sllave, siç janë librat e Riza Grudës, Mustafa Memiqit, dhe ca autorëve shqiptar, ku një pjesë e ish spiunëve të Rankoviqit nga kjo krahinë na dalin “PISHTARË TË LIRISË”!! (Mjafton ta lexoni vetëm librin e Sylejman Ahmetit: “Plava dhe Gucia: Ngjarje që nuk duhet harruar” (Tiranë, 2002) dhe të kuptoni kush ishin ata “PISHTARË” në fund të Luftës të Dytë Botërore?!).
Dhe, si për çudi, këtë histori të rishkruar prosllave e miratojnë edhe ca “intelektualë” vendas që dalin nëpër emisionet televizive, siç ishte rasti i lartpërmendur i Top Channel-it të Tiranës, para ca ditësh, ku u afirmuan emrat GUSI ( sipas guskave, shkina ) në vend të GUCI. Bjeshkët e Nemuna në vend të Alpeve Shqiptare, etj.
Dhe, thanë në Top Channel se për këtë krahinë s’ka shkruar askush gjer më tani! O ZOT(!).
Të kishte ndodhur kjo në kohën e komunizmit nuk do të ishte çudi. Po sot: Pse??!! Kur që nga viti 1993, që nga botimi i librit tim të lartpërmendur e deri më sot janë botuar rreth 40 libra nga autorë vendas e kosovarë, si ata të Sylejman Ahmetit (Sylë Butit), Ismail Ahmetit, Hasan I. Gjonbalaj, Dr.Zekeria Canës, Dr.Muhamet Shatrit, Ramiz Lushaj, dhe, kuptohet, gjashtë librat e mij, njëri i përkthyer edhe në gjuhën boshnjake.
Pastaj, që tre vite me rradhë në Plavë mblidhen historianët më eminentë nga të gjitha viset shqiptare në Ilirikun Plak dhe bisedojnë për historinë e kësaj treve, punimet e tyre janë botuar në shtyp, kanë dalur në emisionet televizive, etj.
Bjen pyetja: Në çfarë bote jetojnë ata intelektualë që s’paskan dëgjuar dhe as parë asgjë prej këtyre librave e shkrimeve?!
Apo, pse intelektualët e kësaj krahine nuk i përkthejnë e lexojnë librat e Nopçes, E. Durhamit, Miss Rozës – Amerikane, Shuflajt e vepra të autorëve të tjerë botëror që u kanë rënë kryq e tërthor këtyre viseve duke i paraqitur thjesht’ si “VISE SHQIPTARE”, por janë bërë merak e po i përkthejnë veprat e Joviqeveqit, Cvijiqit, Andriqit, Lekiqit e iqave të tjerë??!!
Dhe, si rezultat i gjithë kësaj që u cek më lart na vjen gjendja që e kemi sot….(!)

______________________
Historiani Rexhep Dedushaj ka lindur në Vuthaj të Gucisë në vitin 1948, ku e kreu edhe shkollën fillore e tetëvjeçaren, ndërsa të mesmen e të lartën në Pejë, Gjakovë e në Prishtinë. Ka punuar mësues i lëndës së historisë në shkollat shqipe të rrethit të Pejës. Në vitin 1989 detyrohet të largohet nga Kosova dhe emigron në SHBA, ku ende ndodhet në shtetin e New Yorkut. Ka botuar disa monografi si “Krahina e Plavë-Gucisë në shekuj”(1993) të cilin e ka botue edhe në gjuhën boshnjake me titull “Plavo-Gusinjska nahija vekovima” (2003),“Shpërngulja e shqiptarëve të Plavë-Gucisë” (1997), “100 vjet Luftë” (1999), “Si e gjeta dhe si e lashë shkollën shqipe në Prefekturën e Pejës” (2006), “Gjurmë mërgimtarësh” (2009), “Çung Tahiri i Vuthajve” (2013).
Forumi Shqiptar i Kulturës, Edukimit e Shkencës në Tiranë për kontributet me botimet për krahinën e Plavë-Gucisë e ka dekoruar me Çmimin “Pjetër Budi” në vitin 2008.