Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for October 2014

The Library of Congress present Father Gjergj Meta

by

The Library of Congress-The European Division and the Albanian Language Table present-
Father Gjergj Meta-
On the Eagle’s Wings:
Triptych of an Apostolic Journey:
Martyrdom, Cohabitation, and Hope in Albania European Division Conference Room,
Jefferson Building, Room LJ-250
Friday, November 14, 2014
12:00 noon – 1:00pm
For the recent Apostolic Journey of Pope Francis to Albania, Father Gjergj Meta served as Media Relations Director. His talk will provide insight into the Pope’s historic Journey to Albania, as well as into persecution under Communism, religious dialogue, and the future of Albania.
Father Meta, born in Durrës, studied Canon law at the Gregorian University in Rome, and serves as a Catholic priest in the Archdiocese of Tirana-Durrës.

Contact Erika Spencer espencer@loc.gov 202-707-4371
Request ASL and ADA accommodation five days in advance at
202-707-6362 or at ada@loc.gov

NJOFTIM I KRYETARIT TE VATRES

by

Te nderuar anetare te Keshillit te VATRES, Ju njoftoj se: Mbledhja e ardhshme e Keshillit te VATRES asht caktue
ditën e shtune me 8 nandor 2014, në orën 11 para dreke tek VATRA.
Sikurse e dini dhe shumica e keni pa, z. Rrustem Gecaj ka realizue rinovimin zyreve e tash na duhet t’a pajisim me mobiljet e nevojshme dhe em sistemue arkivin dhe biblioteken. Prandej pika dominuese e mbledhjes së ardhshme do të jetë fushata për mbledhjen e tëhollavet për këtë qellim.
Ju njoftoj se ashtu sic ka shkrue Gazeta Dielli, Z. Bedri Lita, që banon dhe ka business-in në New Jarsey, ka dërgue shumën prej 3,000 (trimijë) dollarësh.
Disa kanë premtue shuma të ndryshme, seicili kontribuon sipas mundesise, dhe çdo shume asht e mirëseardhun, por ka randësi që të jemi të gjithë pjesëmarrës. Prandej jeni të lutun të mos mungoni ne kete takim te rendesishem.
Ata që nuk do të munden me qenë prezent, mund të dhurojnë me anë të donje anetari që do të marri pjesë në mbledhje. Sidoqe te jetë do të përpiqemi që të gjithë të kontaktohen dhe të kenë mundësinë me qenë pjestarë të fushatës. Kjo nuk asht e kufizueme vetëm për anetarët e Këshillit Drejtues, por vlen për të gjithë anetarët e Vatrës dhe për dashamirët përkrahës të saj.
Kryetarët e dgëvet duhet të njoftojnë të gjithë antarët për ketë nisme dhe shumat e mbledhuna mund t’i dërgojnë së bashku me gjithë listën e donatorëvet ne qender.
Për shuma 500 dollarë e ma nalt do të dërgohen diftesat nga “Vatra Foundation, Inc.” për t’i zbritë prej taksavet.
Ju dëshiroj shëndet dhe mirë u pafshim ne diten e fushates!
Kryetari
Gjon Buçaj.

DEZINFEKTIM I UDBASHËVE….

by

Triptik- PJELLORIA MAHNITËSE/
(Një lehtësi lapidare sundimi)/
Nga Rexhep KASUMAJ/Berlin-Prishtinë/
1. Analogjia trishtuese
Teksa një ditë zbrisja shkallët e banesës sime në Prishtinë (Kodra e diellit), do t’më binte në sy një lajmërim a ofertë e shkruar si parullë në xhamin e korridorit që, fillimisht, mu duk se thoshte: “Bëjmë dezinfektimin e udbashëve”!
Për një çast ndala hapin i habitur dhe, njëkohësisht, i mrekulluar. O Zot, thashë me vete, kur qenkësh gjetur një bar i tillë?Ja zbulimi që do ta njerëzojë njeriun, sidomos njeriun e popujve të shtypur apo të posadalë nga nata e gjate e robërisë!
Ndërkaq, me tu afruar, do të vëreja i zhgënjyer se ajo nuk paskësh qenë veçse ftesë për “dezinfektimin e bubashvabave”. Por zhvendosja e gërmave nga avujt, rënja e ngjyrës dhe irnosja, e kishin deformuar atë në pamjen e arritjes madhore që do të emërtonte epokën tonë.
Megjithëse ngjan ende a, mbase, përjetë e pamundshme shpikja gjeniale, nuk do më shqitej një kohë përshtypja e një analogjie spontane mes insektëve të neveritshëm dhe spiunëve të pabotë. Dhe, natyrisht, në përballjen e ashpër të tyre për fronin e së keqes, do të fitonin këta të fundmit, urrejtësit e gëzuar të krijesës së vet!

2. Rrethi imbyllur
“Kur humbet kuptimi i jetës, aherë humbet dhe e drejta për jetën”, shkruante rebelshëm Niçe, ky shpirt i shkumëzuar i Europës.
Dhe tani, qindravjet më pas, e gjejmë të konformohet, ndoshta, mendimi i tij i pamëshirë në miljeun politik shqiptar: ndër dy Shqipëritë e jashtme përplot heronjë – të Ohrit që nëpërkëmbet dhe të Rambujesë që vetëpërtallet!..
Vërtetë, ç’kuptim ka jeta dhe e drejta për të, nën hekurat e pushtimit që shtrëngojnë me formulën klasike apo nën darët e dinastëve të mafiokracisë nacionale që, thuase, i kanë ndërruar të keqes veç petkun etnik?!
Imperialiteti nuk ngrihet gjithmonë mbi kontrollin fizik të një territori të huaj, por, shpesh, është i mjaftë kontrolli virtual i resurseve të tij.Këtë përskajim, në fakt, do ta bëj H. Münkler në „Logjikën e sundimit të botës”, tek jep mjeshtërisht panoramën dhe filozofinë e perandorizmit ç’prej Romës e këndej.
Ndaj, rrjedhimisht, vetë jetesa sovrane do të cilësohet e përmbaruar kur Instanca shtetërore të ushtrojë të dy kontrollet bashkë: edhe mbi tokën edhe mbi të mirat e saj. Natyrisht, duke presupozuar legjitimitetin demokratik të elitës dhe barazinë e të gjithëve në shansin për fat e lumni.
Ndërkaq, a bëjmë ne tutje?Përgjigja ngjan, ndonjëherë, deshpëruese, sepse, me gjasë, gjendemi ende brenda definicionit të sipërthënë. Në shpalesën e tij negative, mjerisht!

3. Lehtësia e padurueshme e sundimit

“ Papa Xhulio i dytë ishte aq i rrëmbyer dhe koha kur jetonte kje aq e përshtatshme për këtë sjellje, saqë ai realizonte gjithmonë qëllimet e veta”, shkruan Nikolo Makiaveli, një borgjez laik, diplomat e ushtarak fiorentinas në “Princin” e famshëm (1513), këtë libër të librave mbi moralin e politikën.
Që në hyrje, tek i drejtohet prijësit Lorenco de Mediçi, të cilit i kushtonte veprën e tij, thotë përvujtërisht se s’mund ti ofronte madhërisë princërore diç më tëmirë, se sa mundësinë për të përfituar në pakditë atë që ky kishte mësuar tërë jetën.
Pastaj, në hullinë e mendimit të sipërdhënë, nënvizonte më poshtë se është i suksessshëm, prandaj, vetëm ai Princ që i shkon për mbarë fryma e kohës.Rrjedhimisht, po të rronte dhe ca Papa i hallakatur e, njëherësh, koha të ndërronte trillet papritur, do të ndëshkohej rëndë prej saj…
Këto janë ligjet e historisë.Të kryehershme dhe eterne.Por a nuk njohin dhe atovetë të drejtën e përjashtimit? Natyrisht! Kosova është prova e shquar e këtij urdhëri, këtij mallkimi të përjetshëm të dialektikës.Sepse, ndryshe, nuk shpjegohet dot përse koha e saj ka një pjellorimahnitëse për të ngjizur e fryrë kurorën e së Keqes!
Behnin këndej rend tufanesh të përgjakura Vali e Zhupan, Hazjajin e Komitetar, Vozhd e Mëkëmbës dhe, të gjithë e përherë, gjenin në motet e saj atë frymën ideale të Nikolos, përprishur e shprishur çdo gjë: me doktrinë e mort, plaçkitje e dëbim biblik. Ata vinin e shkonin dhe kohët dukej se lëviznin shenjën, ornamentin a ideologjinë, por, sërish, secilit që fronsohej i dhuronin lehtësinë e padurueshme të sundimit që fatkeqësonte jetën e brezave të flijuar.
A nuk është kështu dhe sot? Republika e mosvarme vijon me një kurajo e bujari të askund parë përshtatshmërinë e përsosur: që frymën e fatittë vet ta bëj të shtruar e truar për guvernantët fillhumbur, tashmë, të stolisur me petkun joshës të mashtrimit kombëtar!
Makiaveli pohonte se kohët, duke ndryshuar, ndëshkojnë princat që vuajnë mungesën e intuitës dhe marrëzinë e ndërkryer. Mirëpo, mjerisht, kohët e Kosovës shqiptare, megjithëse ndryshojnë shpesh, ruajnë me besë esencën, tharmin konstant ndër shekuj: pllenimin frytbartës përdemonët politikë që, dhe në cikël perëndimesh të tyre, alternohen paprerë në role e misione të zinj, si vetë nata e saj!

Unë i nënshkruari bëj me dije se prona…e armikut të popullit…

by

DEKLARATE/
ZOTËRINJ TË TRUPIT GJYKUES/
Nga Flamur Harri/
… Jam këtu përpara jush, unë shtetasi Flamur Sulejman Harri, i datëlindjes 24 nëntor 1945, lindur dhe banues në Elbasan, për të mbrojtur denoncimin tim në drejtim te gjyqtarit Zihni Shahu, në lidhje me gjykimin e tij për njohjen e pronës së familjes Harri.
Ju bëj me dije se prona e luajtshme dhe e paluajtshme e “armikut të popullit” Sule Harri, plus dënimit me burgim të përjetshëm, u pasua dhe me konfiskimin e pasurisë së luajtshme e të paluajtshme nga Gjykata Ushtarake më 29 dhjetor 1947.
Sot, Sulë Harri është dekretuar “Mësues i Popullit” që nga viti 1993. Në Elbasan është ndërtuar një shkollë e re që mban emrin e Sulë Harrit.
Rehabilitimi moral e politik është bërë. Problem, kemi dëmshpërblimin për 10 vjet burg Burreli, dëmshpërblim për pronën e luajtshme dhe ajo më e rëndësishmja kthimin fizik të pronës së paluajtshme .
Pushtetarët dashakeqë e të korruptuar i kishin të gjitha mundësitë juridike e materiale për t`a zgjidhur problemin që në vitin 1993 e jo të na fusni në një kalvarë vuajtjesh shpirtërore e material 22 vjecare.
Në zbatim të direktivave të Katovicës na kanë hedhur sa në një komision në tjetrin, deri sa A.K.K.K.P.P Tiranë e në vitin 2008 e dërgoi cështjen për gjykim në Elbasan, ku gjykata të shprehej në se është apo jo prona e pretenduar e familjes Harri. Shorti i ra, apo ia dhanë gjyqtarit Zihni Shahu, kunati I të cilit Riza Duli është kushuri me gruan time.
Meqënëse Zihniu kishte luajtur një rol negative në ndarjen e pronës së gruas time me motrën e vet takoj kunatin e Zihniut e i them:
“Shiko, shorti për të vërtetuar se prona e konfiskuar e familjes Harri është e jona apo jo i ka rënë Zihniut. Ai ka bërë shumë zullume, po të them ty si kushuri i Bardhës (gruas time) që të mos bëjë ndonjë pisllëk.”
Rizai m`u përgjigj: -“Flamur, ai e di se kush je ti » .
Zihniu kishte « harruar » se c`bëri me dy motrat dhe mua më konsideronte si « armik », e të pa zot, bëhet fjalë për kohën para viteve 1990, bëri atë që ka bërë.
Fillon gjyqin në fillim të 2009 dhe e mbaron më 12.02.2010. Për mendimin tim gjyqi duhej të përfundonte për 3,4 seanca. Çuditërisht ky njëri e tirte dhe tirte duke bërë seanca në zyrën e tij 3-5 min dhe më datë 12.02.2010 i jep fund gjyqit, pa lexuar vendim, por duke pyetur juristin e A.K.K.P.P Elbasan Z.Eduart Jani : -« Ju keni gjë për të thënë ? – « Jo » – i përgjigjet ai.
Vlen të theksoj këtu se gjatë gjithë seancave ky gjyqtar nuk më pyeste asnjëherë mua, unë cuditesha dhe i thoja :
-« Ore, po mua pse s`më pyet, përse jam unë këtu ? »
– « Rri ti rri, se i di unë ato punë ».
Seancën e fundit, ky nuk lexoi vendim, pas insistimit tim të fuqishëm më thotë: “Ik ore ik, se në favorin tënd është”
E po mendova se duke parë ndryshimin politik demokratik, e familja jonë nuk trajtohej si armike, por filloi të respektohej e të nderohej, “mëkatari kishte ndryshuar”.
Por isha gabuar. Ujku qimen e ndërron, por zakonin kurrë. Kështu na ndodhi neve me Zihni Shahun.
Për proçesin gjyqësor u angazhuan tre ekspertë topografë:
1.Nazmi Muça: U tërhoq që në fillim me arsye të konfliktit të interesit (kishte qenë ekspert në A.K.K.P.P Elbasan dhe në trajtimin e dosjes Harri, ai kishte deklaruar:
“Ju mund të thoni çdo gjë, por të thonë se kjo nuk është pronë e familjes Harri këtë nuk jua pranoj.”
Si pasojë e këtij qëndrimi, Nazmiun e larguan nga ajo punë.
2.Ibrahim Dulja “eksperti sekser” me gjyqtarin Zihni. Në një seancë në Korrik 2009 kur dolëm së bashku nga gjykata, Ibrahimi meqë ne kishim një farë njohje më hodhi dorën në supe e më tha :
-« Flamur, do t`a marrësh pronën ?
-“Çfarë flet” -i thash
-“Epo ti duhet të paguash fondin e garancisë.
-“E ç`është ky fondi i garancisë ? – e pyeta unë.
-“Ja –tha. Sa lek bën prona jote”?
-“300 milionë”- ja futa unë pa bërë llogari.
-“Atëherë ti duhet të paguash 30 milionë.
E mora vesh ku e kishte “hallin” dhe iu përgjigja:
“Dëgjo këtu ti Hale: Unë të bëj ……….ty dhe atij plehrës që është lart, atë që s`ta bën Perëndia”.
Të nesërmen “sekseri topograf” i dorëzon Zihniut kërkesën me shkrim për dorëheqje se për arsye shëndetsore do të largohet jashtë atdheut.
3.Hysni Bahiti, e çmoj për profesionalizmin e tij. Ai dashje pa dashje ka vërtetuar e fiksuar në hartat veprat penale të Mentor Tolës.
Me vendimin që ka marrë gjyqtari Zihniu e vetë penalizon veten, Atë vendim ai duhej t`ja përcillte institucionit që e çoi çështjen në gjykim , konkretisht A.K.K.K.P.P. Tiranë e jo me nxitim në Z.V.R.P.P. Elbasan.
Duke marrë kompetencat e një institucioni tjetër Zihniu i vinte në ndihmë grupit tjetër kriminal që vepronte në atë zyrë në drejtimin e regjizorit Zihni Shahu.
Dokumentet shkresore dhe hartat e vërtetojnë plotësisht krimin. Dhe Zihniu për mendimin tim nuk ka një vepër penale, atë të mos leximit të vendimit, por dhe veprimet e mëtejshme të tij.
Me vendimin e qëllimshëm Zihniu arrin në përfundimin se prona në fjalë është e familjes Harri dhe unë Zihniu “Kryetar” i A.K.K.K.P Tiranë i kthej familjes Harri 960m2 dhe 1350m2 , të kompensohet nga shteti.
Ky farë gjyqtari e futi veten dy herë në mëkat: 1 herë me ne dhe një herë me shtetin.
Meditoja dhe psherëtija: “Pse e bëri kete veprim Zihniu? Mos ka marrë urdhër politik që duke mos e lexuar vendimin të na hiqte mundësinë e ankimit në nivelet më të larta të gjyqsorit e deri në Strasburg? Jo! Ai e ka marrë atë vendim në detyrim të bashkëpunimit me zyrtarët e korruptuar të Z.V.R.P.P Elbasan, për të përfituar nga elementët e inkriminuar që kanë përfituar pronësime e trualli tonë.
Kohë më parë “Teveqeli Klevis”, në bisedë me disa të rinj elbasanas, i ndodhur ngushtë nga pyetja “More qysh e bëre ti këtë punë, i hoqe pronësinë e truallit Flamurit e ja dhe atyre të ardhur nga fshati”.
-“Ja bëra unë atyre se dhe ata ma kanë bërë mua, dhe unë nuk kam frikë se më mbron motra atje lart”. Para dy vjetësh një miku im më tregonte: “Ka dhjetëra denoncime për Klevisin në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Elbasan, por se pse s`veprojnë, unë nuk e di.
Vlen të theksohet se Zihniu dhe Klevisi kanë lidhje të afërta familjare.
Unë jam në një tjetër proces gjyqsor në Gjykatën e Lartë, ate te rivendosjes ne afat . A nuk përbën vepër penale ndërhyrja e Klevisit dhe e Zihniut? Nuk mund të ndryshosh titujt e pronësisë pa një vendim të institucioneve kompetente.
I bëj një pyetje zyrtarëve të Z.V.R.P.P Elbasan: “Ku është regjistri themeltar i pronës së vitit 1974 Nr. 276 datë 16.04.1974 që flet për pronën time”?
I bëj pyetje Zihniut: “Pse më kërkove mua çertifikatë pronësie (pronën e kisha të bllokuar) nga kredia që kisha marrë në fondacionin “Besa”, për disa vjet me rradhë”?
“Pse nuk kërkove vërtetim pronësie nga të tjerët në pronën tonë? – Se ato nuk kishin.”
Klevisi në mënyrë djallëzore, i mësuar patjetër nga ti, më dha një vërtetim pronësie të ndryshuar nga 6/33 truall 376m2 nga kjo 100 m2 ndërtesë me vërtetim pronësie 6/213 pronarë ndërtese e jo trualli. Nxitimit tënd për të dërguar vendimin, ia nxjerr bojën harta përfundimtare në dosje. Ke rënë brenda ti me gjithë grupin kriminal në Z.V.R.P.P. Elbasan që shpejt e shpejt kanë pajisur me vërtetimet e reja banditët në truallin tonë.
Veprimin e gjyqtar Zihniut unë e kallëzova në prokurorinë e Elbasanit, e cila për arsye të konfliktit të interesit ja delegoi prokurorisë së Kavajës, ku drejtonte Durim Bedini, shoku dhe miku familjarisht i Zihni Shahut. Durimi po e zvarriste çështjen, e takoj në zyrë dhe i them : – Pse po vonohet? Ai thirri prokurorin Bujar Memia që kishte çështjen në shqyrtim dhe e nxiti. Bujari më mori në zyrën e tij dhe më tha: “Po, t`i ke të drejtë”.
Mbas 2-3 ditësh njoftohem zyrtarisht se denoncimi im nuk kishte element për vazhdim hetimesh. Një mik i imi në Tiranë më këshilloi: “Hidhi në gjyq në Kavajë”, dhe ashtu bëra. Mbas një jave takoj Bujar Memine e i them: – “Po ti ç`pate?”Pse nderrove mendim?
“Urdhësi i shefit” (Durimi), të tjerat në vazhdim. Më çuditi qëndrimi i Gjyqtar Valbon Cekrezit (me gjysh te pushkatuar).
Në vitin 2002 ka dhënë vendim te drejte ne drejtim të pronës tonë dhe 10 vjet më vonë më 2012 mban qëndrim të kundërt për të njëjtën cështje, si duket nuk i ka shpëtuar virusit korruptiv në sistem.
Ish kryetari i Gjykatës së Lartë Avni Shehu, i blerë nga F.G rrëzoi në Rekurs 2004 Vendimin e Apelit Durrës te vitit 2002.
Më vonë do t`i shprehej një miku tonë të përbashkët: -“Nuk e dija se kush ishte familja Harri. Ato kanë plotësisht të drejtë.”
Po e mbyll këtë deklaratë me thirrjet e vazhdueshme të SH.B.te Amerikës dhe Bashkimit Europian :
“Pronësoni të shpronësuarit nga Komunizmi, Zotërinj gjyqtarë, vendosni drejtësi qe të hyni në histori për mire, se ka dhe gjyqtarë si Zihniu që duhet të goditet pa mëshirë për bëmat e gjëmat që ka bërë.

Grabitqarja tronditëse Mira Meksi

by

Esse nga Novruz Xh. Shehu/
Ndërsa thyhej me rropamë gjysmë shekulli komunist, emri i Mira Meksit u lakua në publicistikën e Amerikës Latine e të Spanjës si “Lulja pirate e Gabosë”, kolumbianit të famshëm Gabriel Garsia Markez.
Markezi i letrave nuk shqeu sytë, siç bënë menaxherët e tij të kujdesshëm, vendosi duart në mes dhe qeshi aq fort sa që i ra mbi tavolinën e punës një portret origjinal i Francesko Gojes.
Diku Garsia Markez kishte lexuar se në vitet 1936-1939, një grup shqiptarësh ishin radhitur krah luftëtarëve të Spanjës në përballje të diktatit e terrorit. Një prej tyre ishte poet dhe kishte emrin Pietro, i cili kishte shqyer betonin në këmbët e urës së lumit Ebro dhe kishte strehuar aty një përmbledhje vargjesh me titullin “Kënga në kohërat e kolerës”.
Ndoshta ky akt meriton piraterinë e “Dashuria në kohën e kolerës” prej bashkë-atdhetares së tij, mendoi Markezi.
Këngë, dashuri, kohë, kolerë…
Markezi fshiu lotët që i detyroi e qeshura ndërsa ftoi të ulej shqiptaren rebele në sallonin e rezervuar enkas për pritjen e personaliteteve të shquar të planetit.
“Si një bletë që përndjek polenin nga mijëra kilometra larg e që sa afrohet të jep tronditjen e bukur…” mendoi rishtas duke shënuar “vërtet tronditje e bukur që dinë të ta falin engjëjt shpërndarës të mesazheve universale”.
E KUQJA
Nuk u shëndrrua në emblemë vetëm se është ngjyra e gjakut të Krishtit. Mijëra Jezus në komunitetin njerëzor investuan para tij atë që quhet Gjak.
E kuqja është gjaku në buzët e toreadorit në puthjen kafshim prej mbretëreshës së seksit.
Është gjaku në shpatullat e demit që vërsulet me energjinë thuajse kozmike të vjelë duartrokitjet e arenës dhe turmës, të komunikojë me vështrimin e gjaktë në vështrimin aq të gjaktë të toreadorit.
Është prishja e virgjërisë te piklat e rënë në ankthin e rinimit të adoleshencës me tërë ankthin e rrënimit të Murit të Berlinit.
Është në petalet e trëndafilit që thërret bletët me alfabetin e saj, e në Papaver Rhoeas që ndez grunjërat e fantazinë me opiumin që mbart nëpër enët e venave.
Është balta e Beratit mbas vrasjes së mijëra ushtarëve në betejën e Skënderbeut mbi turqit 500 vite më parë.
Është ajo ngjyrë e blatuar në mijëra ikona të Spanjës e të Botës e në ikonat e kryemjeshtër Onufrit, ngjyrë që e kapi në ajrin universal shkrimtarja e talentuar Mira Meksi duke e blatuar në arkitekturën e romanit “E kuqja e demave”.
ARENA
Mira, është nusja e çuditshme e fisit të çuditshëm të Meksajve të Labovës së Tepelenës, që për pesë shekuj i ka dhënë qindra personalitete kulturës dhe historisë kombëtare e evropiane. Ndoshta në arenën e toreadorit Antoniu Manuelit me mbretëreshën e seksit Maria Vitoria e me mbretëreshën Teuta ajo ka patur parasysh gjeneralin me bukuri të jashtëzakonshme Petro Meksi. Gjeneral Petro në mesin e shekullit hyri të teorodojë në arenën e Erosit me dy mbretëresha: të Greqisë e të Francës. Të dyja e dashuruan marrëzisht e Athina përjetoj mijëra kopje te letrave të tij, të ngjitura sokakëve si armë beteje prej mbretëreshave të përfshira nga tmerri xhelozisë.
Kjo arenë është ajo e luftës së brigadave internacionale në Spanjë (1936-1939) ku dhanë emblemën e gjakut jo pak djem nga Shqipëria.
Kjo arenë është ajo e Skënderbeut kundër turqve dhe e mijëra betejave të tjera që siguruan ngjitjen e popujve në shkallët e historisë.
Kjo arenë e luftës së jetës me vdekjen, së dashurisë me urrejtjen, së marrëzisë me urtësinë, së injorancës me diturinë, së paqes me mirësinë, së humanizmit me krimin, është ajo arenë e përjetshme ku arti kryen misionin e tij të përjetshëm.
STILI
Ajo nuk e ka shkruar, ajo e ka qëndisur me filigramë këtë vepër, që çuditërisht nuk i ra në sy dopio Markut, kryetarit të komisionit emblemë në Ministrinë e Kulturës së nënës sonë të shtrenjtë Shqipëri.
Mira Meksi ka një stil të vetin brenda konstruktit klasik të romanit. Ajo di të rrëfejë si një aristokrate:
Me kujdes me fjalë të zgjedhura të madhërishme ku në idilin e dashurisë spanjolle shpërfaq në sallonet evropiane kulturën dhe personalitetin e artit shqiptar.
Aty këtu ajo preferon realizmin magjik duke kapërcyer kështu kohërat dhe kombet, të gjallët e të vdekurit, mistikën e realen, duke kaluar nga manastiri Vernelas në Spanjë te Kastro e Beratit në Shqipëri, nga shek.XXI në shek.XV e anasjelltas nga arena e Onufrit në botën e ngjyrave tek Antonio Manueli në arenën e demave.
GJUHA
E përzgjedhur çdo fjalë e fjali, me elegancën dhe kujdesin e një femreje elegante. E ndërsa fshihen jo pak herë fjalë arkaike, ajo i preferon ato në emër të qëndisjes së prozës së saj me relike duke ja rritur kështu ndjeshëm vlerat.
Ka disa fjalë të reja që ajo i ka realizuar duke zbatuar me korrektësi ligjësinë e fjalë formimit të gjuhës Shqipe e duke pasuruar fondin e saj: vetmevete, gatizëshme, ditë e vapët, qiellin të tejlartë, të shumësigurt, rrëzëkofshën, zëzërima, makthi i flurthët, të pavakishme, shtizime, kursyerazi, të njëmijfaqëta, fillbiseda etj.
Përngjitja e fjalëve shqipe në mënyrën e duhur i jep asaj vlera të reja dhe është shqipja kjo gjuhë magjike që ta jep këtë mundësi.
…
A mund të shtohet diçka në ribotimin e mundshëm të “E kuqja e demave”?
Në rast se do të kemi parasysh zbulimin e fundit të një ditari të shkruar në pllaka balte prej Onufrit, besoj se arena e Erosit të tij me ngjyrat dhe ikonat do të theksojë dhe shtojë arkitekturën dhe përmasat e romanit në ribotim.
…
Mira Meksi e njohur më shumë si përkthyese e shquar, që ka sjell në Shqipëri, Markezin, Sabaton, Cortazar-in, Dumas-in, Borges-in, Nerudan etj. Tani më është konsoliduar si shkrimtare e mirëfilltë. Mendoj se nuk gaboj se kjo vepër është ndër tre romanet e saj më të arrirë e pse jo e mundshme për tu paraqitur me dinjitet në fondin e letërsisë evropiane.
Të shkruash është e thjeshtë të bësh art është thuajse e pamundur e po qe se u bë e mundur kjo realizohet vetëm nga engjëjt e artit e të fjalës së mesazheve universale.