Archives for March 2015

Atdhe të patëm Nënë, na u bëre Njerkë…/
NGA HASAN KOSTRECI/
Nuk kam ndërmënd ta analizoj shkencërisht, se ç’është trashëgimia, sepse edhe sikur, s’do mundesha dot, por më shumë nga ana teorike dhe nga që njerëzimi e njeh prej kohësh këtë fenomen, është munduar gjithmonë që ta aplikojë. Një bujk, përshëmbull, e di mirë, se për të patur rendiment në një kulturë të caktuar, fillimisht zgjedh farën dhe sa më e shëndetëshme të jetë ajo, aq edhe më shumë ka garanci prodhimi. Një blegtor gjithashtu, për të patur një lopë apo dele që të japin sasi sa më të mëdha qumështi, mishi apo lesh, duhet që ato të jenë racë dhe për ta arritur këtë, zooteknika përdor metodën e kryqëzimit. Po a zbatohet ky ligj edhe tek njerëzimi? Sigurisht që po dhe çdo shtet, për të patur një shoqëri jo vetëm të fortë e të shëndetëshme, por edhe mirë të arësimuar dhe intelektuale, investon dhe në botë sot njihen mjaft kombe që janë më të avancuar nga të tjerët dhe ne i marrim ato si modele, përshëmbull ai englez, gjerman, francez, amerikan apo suedez dhe pikërisht nga këta, kanë dalë dhe dalin vazhdimisht edhe njerëz të ditur apo personalitete të fushave të ndryshme, si nga arti, shkenca, fizika apo inxhineria, të cilët me kontributin e tyre, i kanë dhënë botës zhvillim dhe përmirësuar mjaft jetën njerëzimit, por me avancimin e teknollogjisë, modifikimin e mjeteve të ndryshme, përfshirë këtu edhe ato të transportit që sot janë bërë tepër moderne dhe të shpejta, ka ndikuar ndjeshëm edhe në qarkullimin apo në lëvizjen masive të njerëzve, fenomen ky qe sot është bërë i pashmangëshëm, por problemi nga kjo nuk është edhe aq, sepse në këtë mënyrë janë duke u përzierë racat, se sa tek niveli i tyre i ndryshëm dhe sa më i theksuar që të jetë ky, aq më i vështirë bëhet edhe unifikimi, por për Shqipërinë, ky fenomen, pra, pëzjerja e racës, as nuk ka egzistuar dhe as nuk egziston, prandaj që të justifikohemi për këtë shoqëri aktualisht të prishur, duhet që fillimisht ta kërkojmë tek vetja, por edhe tek historia jonë, e sidomos tek politika, e cila, siç dihet, më shumë ka punuar për të na prurë në këtë gjëndje, se sa për te bërë një komb të edukuar, me vlera dhe cilësor.
Pushtimi pesëqind vjeçar Osman, pavarësisht se si pozicion gjeografik jemi në Europë, na pengoi, që të përfitonim edhe ne, sadopak, nga zhvillimi i saj, por megjithatë edhe pse të arësimuar dhe punësuar në atë perandori, mjaft intelektualë, që ne i kemi quajtur Rilindas, menduan edhe për vëndin e tyre dhe ishin ato përpjekje, që bënë të mundur të realizoheshin disa nga ato ngjarje aq të rëndësishme, të cilat më vonë çuan edhe në Shpalljen e Pavarësisë, por rreziqet për Shqipërinë nga një coptim i mundëshëm, sidomos gjatë Luftës Ballkanike dhe të Parë Botërore, përsëri nuk rreshtën, prandaj si Kongresi i Lushnjës më 1920, i cili vulosi përfundimisht edhe kufijtë e Shtetit Shqiptar me të gjitha institucionet, ashtu edhe ‘Mbretëria’, që shënoi shkëputjen njëherë e përgjithmonë nga oreienti, qenë mjaft të domosdoshëme, por të gjitha këto e të tjera, të cilat shkurtimisht përmënda, ndikuan mjaft njëkohësisht edhe në përhapjen në popull të ndjenjës së shqipëtarizmit, e cila sa vinte e po rritej dhe shprehjet ‘Atëdhe’ apo ‘Komb’ nuk ishin më nocione, por diçka e shenjtë, për të cilat, po të ishte nevoja, duhej edhe sakrifikuar dhe me këtë motiv, duke mos e kuptuar se më shumë po përkrahnin një regjim gjakatar, i cili do i vinte kazmën Shqipërisë, se sa po i shërbenin vëndit, me vetëdije, por të mashtruar, ata iu bashkuan Nacional Çlirimtares. Ndershmëria, besa dhe karakteri në atë kohë egzistonin dhe ishin të theksuara tek çdo shqiptar, por prapambetja dhe injoranca ishin ende në masë dhe kjo na kushtoi, sepse vakiumi që përfundimi i Luftës së Dytë Botërore, la, i hapi rrugë virusit të kuq, i mbirë fillimisht në Rusi dhe nëpërmjet Jugosllavisë, pa dëshirën tonë, hyri edhe tek ne dhe me parrullën bolshevike se ‘Do të shkatërrojmë Botën e Vjetër’ dhe ‘Do të ndërtojmë një Botë të Re’, enveristët e ardhur në dyzet e katrën në pushtet, azgjësuan jo vetëm gjithë atë shtresë intelektuale, patriote dhe fisnike, e cila, siç thamë, punoi aq shumë për çështjen shqiptare, por zhduku njëkohësisht edhe atë trashëgimi të krijuar në vite e dekada dhe arësyeja, sepse ai regjim nuk donte popull, por një turmë që qorrazi t’i shërbente vetëm interesave të partisë dhe diktatorit.
Patriotizmi dhe fisnikëria nuk janë nocione, por vyrtute, të cilat kryesisht trashëgohen, edukohen dhe kultivohen dhe ashtu si nuk mund të shkruash një poezi, të pikturosh një tabllo, apo të kompozosh një këngë, pa patur jo vetëm ndjeshmërinë e një artisti, por edhe ambient familjar apo shoqëror, ku je rritur pak a shumë të tillë, ashtu edhe demokrat nuk mund të bëhesh, pa patur një prejardhje apo traditë dhe fakti që në nëntëdhjetën dhe mbas rënies së diktaturës, ato vyrtute i kërkuam përsëri, por nuk i gjetëm, tregon se ato ishin shkulur me rrënjë dhe nuk egzistonin më. Injoranca pra, historikisht na ka kushtuar dhe kjo, siç thamë edhe më lart, qe edhe një nga arësyet që përqafuan komunizmin dhe pastaj e pësuam; Nga padija dhe injoranca, duke rrëzuar një bust, menduam gjithashtu se shëmbëm edhe diktaturën dhe po nga injoranca kemi njëzet e pesë vjet, që s’po jemi në gjendje të seleksionojmë apo të zgjedhim çka dhe kush i duhet Shqipërisë. Diktatura komuniste me injorancë e ngriti dhe e ndërtoi atë regjim dhe me shofera, karrociera dhe mjelëse lopësh, e përfundoi, por mos ndofta i njëjti fenomen po ndodh edhe sot në demokraci, sepse sikur ajo farë, të cilën në nëntëdhjetën e kërkuam, por na mungonte, të ishte mbjellë, sadopak përsëri, mbas në çerek shekull tranzicion, do kishim me siguri të tjera redimente dhe shoqëria nuk do ishte kjo që aktualisht kemi sot.
Shqiptarët si brënda ashtu edhe jashtë atëdheut për situatën ku ndodhemi, janë mjaft të shqetësuar, por kurrë nuk do të dëshëronim që të humbasin durimin e të kalojnë në pesimizëm, sa të pranonin një shprehje të Shekspirit përdorur tek tragjedia ’Magbeth;
Atëdhe të patëm Nënë, na u bëre Njerkë.