Archives for December 2015

HISTORIA E ÇAMЁRISЁ SË SAKATOSUR

December 13, 2015 by dgreca

nga Rasim BEBO/

(Disa shёnime pёr historianin prof. Kristo Frashëri)

Kristo, nё fillim tё librit tuaj “Historia e Çamёrisё”, ju shkruani: “Shqiptarёt dhe grekёt, pasardhёs tё ilirёve dhe helenёve tё lashtё… Me sa dihet, bashkёjetesa e banorёve tё dy etnive nё tё njёjtёn trevё gjeografike, ndonse ka zgjatur pёr mijёra vjet, nuk ka shkaktuar midis tyre asnjё konflikt etnik. (K. F. f.1). Nё fund tё librit f. 325 shkruani: “Me kapitullimin e Gjermanisё hitleriane, mori fund Lufta e Dytё Botёrore, u ndёrprenё edhe masakrat e nacionalistёve zervistё kundёr shqiptarёve çamё. Kjo pёr arsye se krahina e Çamёrisё kishte mbetur pa banorё çamё myslimanё, mbasi shumica, pёrveç atyre qё u masakruan, arriti tё aratisej pёrtej kufirit me Shqipёrinë…”.

(Gazeta “Koha e jonё”, 12-11-2015 “Greqia ёshtё “mike shekullore” e Shqipёrisё”, ).

Prof. Dr. Eshref Ymeri shkruan: “… Greqia kurrёn e kurrёs nuk ka qenё “mike shekullore” e Shqipёrisё, ashtu siç nuk ёshtё edhe nё ditёt tona.”

Pellazgёt janё paraardhёsit e Ilirёve, Epirotёve dhe Maqedonasve. Populli qё u vendos mё vonё nё Maqedoni, Epir dhe Iliri, ishte pikёrisht nga kjo kryeqendёr pellazge MIKENA – ARGOS. Pellazgёt mendohet se kanё ardhur kёtu rreth vitit 1900 p.e.s. (E. J. “Shqiptarёt”, f. 66). Ndёrsa semito-egjyptianёt “grekё”, kanё ardhur 11 shekuj mё vonё, nё shek VIII p.e.s. Aristidh Kola tregon: “Pellazgёt janё aq tё lashtё, sa qё tё kenё lindur para hёnёs dhe pёr kёtё i quajnё Parahёnёs (Porselines) (selini) hena. (“Arvanitёt”, bot. 2002, f, 36). Nuk ka asnjё tregues, që ka provuar, ekzistencёn e grekёve para shekullit tё VIII. Homeri nuk ka cituar helenёt, as si popull dhe as si komb grek. Ai pёrmёnd pellazgёt nё Greqi, në Azin e Vogёl dhe nё Kretё”. (M. Aref f. 15)

J.P. Fallmerayer shkruan: “Shqiptarёt jo vetёm janё pasardhёs tё Ilirёve, por para sё gjithash, tё pellazgёve … se ilirёt pёrbёnin vetёm njё pjesё tё vogёl tё pellazgёve, ose tё shqiptarёve. (“Enigma”, bot. 1998, f. 276).

Robert Temple shkruan: “…grekёt dhe hebrenjtё janё shumё tё vonshёm nё historinё e lashtё, sa qё mund tё themi, qё bёhet fjalё pёr mijёra vite distancё pёrpara se vetё emrat Greqi dhe Hebre, tё vinin nё jetё”. (“Dodona…”, f. 48).

Kristo ju shkruani: “Neoliti, kur shoqёria njerёzore arriti pjekurin e saj, fillon afёrsisht 6.000 vjet mё parё si dhe historia e qytetёrimit nё trevёn e Epirit. Se cilёt qenё kёta banorё tё hershёm tё Epirit, çfarё gjuhё flsnin, dhe cila ishte etnia e tyre, vёshtirё tё thuhet. (f. 7). Ju z. Kristo me kёtё dilemё kёrkoni tё sillni grekёt nё kohёn e Neolitit, sikur nuk e dinё se ai popull, kanë qёnё Pellazgёt me gjuhёn shqipe.

Ju z.Kristo, shkruani pёr Akademinë e Athinёs, me editor M. B. Sakellariu me titull “Epiri 4000 vjet histori dhe qytetёrim grek”. Kёtu ju citoni, sikur jeni historian grek, kur ju e dini qё semito-egjyptianёt “greke” kanё ardhur pas 1200 vjetёve nё shek. e 8 p.e.s. “Akademia e Athinёs trajton nё mёnyrё integrale historinё e Epirit, gjatё harkut kohor të 4000 vjetёve, ka si autorё penat mё tё shquara tё historiografisë greke dhe nё tё nuk pёrmёnden banorёt shqiptarё tё Epirit. (f. 2).

Kristo, ju gёnjeni kur u thoni brezave grekё: “…se atё qё nuk mund ta fitonin me trimёri, mund ta realizonin nёpёrmjet “Kalit tё Trojёs”, pra me dredhi. Dredhinё si komponent tё indetitetit grek…”. (f. 3).Kurse grekёt kanё ardhur pas 450-500 vjetёve, tё Luftёs sё Trojёs 1250 p.e.s., nё shek. 8 p.e.s., vallё a nuk ёshtё edhe ky manipulimm?… Z. Kristo Frashёri, ju shkruani: “Fitorja qё korri gjatë Luftёs sё Dytё Botёrore kundёr Italisё fashiste, qe e bujshme…”. (f. 4). Çfarё ndodhi? Qё Athina nuk realizoi dot aneksimin e pjesёs veriore tё Epirit?… Mё 5 prill 1941, Greqia i kёrkoi kapitullimin komandёs sё armatёs gjermane, qё ndodhej nё Selenik, me kushtё qё t’i njihej kufiri aktual, qё mbulonte Shqipёrinë e Jugut, me 15 divizionet greke tё mbetura nga lufta italo-greke nё vijёn Pogradec – Karaburun. Mbasi u njoftua shtabi qёndror nё Berlin, erdhi urdhёri, TЁ KTHEHET NЁ KUFIRIN E 1913.(gabim qё nuk u tha tё kthehen nё kufirin 1826) Dhe u kthyen brёnda dy javёve me brekё nёpёrkёmbё, duke mallkuar fatin qё nuk aneksuan Shqipёrin e Jugut. U çarmatosёn nё kufi, kur po futeshin nё Greqi, nga dy-tre ushtarё tё patrullave gjermane. Akoma mё keq. Kur prashutistat gjermanё, si pushtues u pritёn me luftё nё Kretё, tё nxitur nga Anglezёt, shkelёn aktin e kapitullimit dhe pёr kёtё gjermanёt u sekuestruan flotёn dhe gjithё magazinat e ushqimit. Filloi urija dhe vdekjet nё masё tё gjёrё. Komandanti gjerman nё Greqi, njoftoi Berlinin, “historia do tё na dёnojё se po vdesin me mijёra vetё nga uria”. Hitleri telefonoi: “historinё do ta bёj vetё”. Kёta janё grekёt e pabesё edhe pёr veten e tyre. Dhe mё tej: “Nё monografinё e Akademisё sё Athinёs, historia e banoreve Shqiptarё tё Çamёrisё nuk trajtohet, madje edhe emri i Çamёrisё ёshtё fshirё…”. (f. 5).

Eugjen Pitardi nё vitin 1916 pohonte: “Tashmё… duket se Shqipёria pёrmbys dekomentat mё tё rёndёsishme arkeologjke dhe antropologjike, pёrsa i takon zanafillave tё popullsive tё lashta tё Gadishullit Ballkanit; popullsi, tё cilat, nё agimin e historisё i shohim tё figurojnё nёn emrin PELLAZGO-ILIR”. (M. A. “Shqipёria” f. 18).

“Themelimin nga pellazgёt tё faltores sё Dodonёs nё trevёn e Epirit e pёrmend pёr tё parёn herё poeti epik “grek”, HOMERI”. Jo. Z. Kristo, Homeri nuk ёshtё “grek” se grekёt lindёn nё Ballkan pas 200 vjetёve tё Homerit. Ju shkruani: “Straboni, gjeografi i shek. tё I, shkruan: “Orakulli i Dodonёs, sipas Eforit, ёshtё ndёrtuar nga pellazgёt. Pёr pellazgёt flitet se kanё qenё mё tё vjetrit nga tё gjithё popujt, ata popuj qё kanё sunduar nё. “Helladё”. Z. kristo nё kёtё kohё nuk ka pasur “Helladё”. (f. 11).

Citojmё Robert Angelin: “HELLAS, (Helladё), nё tё cilën ne lexojmё në tekstet greke, si emёr i Greqisё, me siguri nuk ka qenё asnjёherё… Pёr tё thёnё tё vёrtetёn, Greqia ka nisur tё quhet zyrtarisht dhe pёrgjithёsisht HELLAS pёr gjithё botёn, vetёm shumё vonё, kur u krijua si mbretёri e pavarur mё 1830 tё erёs sonë. Mё parё, dhe sidomos gjatё Perandorisё Bizantine, ajo asnjёherё nuk ёshtё quajtur Hellas , as Grecia, as Perandoria Greke ose Helenike, po gjithmonё Perandoria Bizantine me perandor bizantin dhe kurrё nuk ёshtё cilёsuar si grek…”. (“Enigma”, bot. 1998, f.182).

“Sipas Hamondit, dёshmi se popullata greqishtfolёse shfaqen nё Epir 2100 vjet p.e.s. janё sёpatat pёr luftё prej guri me vrimё, zbuluar nё Maliq pranё Korçës…”. (13). Jo. Z. Kristo, semito-egjyptianёt “grekët” kanё ardhur në vitet 800 p.e.s. dhe jo në vitet 2100 p.e.s. Sic thoni ju: “Hamondi nё çdo moment tё historisё ai sheh vetёm helenёt.” (13). Pikërisht kësaj shprehjeje i duhet hequr vizё.

“Tё krishterёt e Thesprotisё tё qytetit Nikopojёs i dhanё Romёs njё Papё, Eleuterin, i cili drejtoi selinё e shёnjtё pёr 15 vjet (170-185). Nё katalogun pёr Papё, shkruhet: “Eleutheri me kombёsi greke.” (f.36)… Ky ёshtё manipulim. Ai ishte pellazgo- epirot shqiptar. “Autoktoninё e shqiptarёve nё Epir e dёshmojnё heshturazi … trajtesa e Akademisё sё Athinёs mbi Epirin botuar 1997 … Botohet heshturazi prania e shqiptarёve nё Epir. (f. 69). Nuk zihet nё gojё Despotati shqiptar i Epirit.

Fan NOLI shkruan: “Mё 1379, pikёrisht kur kryezoti gegё Gjergj Balsha ndihmonte boshnjakёt nё Banat, Kryezoti çam, Gjin Bua Shpata, shkatёrrojё pёrpara Nartёs ushtritё e bashkuara tё serbёve, grekёve, napolitanёve dhe bizantёve, duke e siguruar despotatin e tij, deri sa vdiq nё vitin 1400. Mёnyra se si u fitua kjo beteja e Nartёs … kjo betejё u pёrsёrit disa herё nga Skёnderbeu nё rrethimin e Krujёs … ai u ra pёrsipёr si rrufe (tё rrethuarve shёn. im) dhe i shpartalloi fare, duke zёnё rob kryekomandantin e tyre tё ekspeditёs anxhuine, Huan Fernandes Heredia. (“Historia e Skёnderbeut”, bot. 1949, f. 6-22).

Kristo, ju thoni se nuk e njohim me hollёsi konvertimin nga tё krishterё në myslimanё syni, nё fund tё shek. XVI dhe vrulli nё shek. XVII. Kordinjano pohon: “Shqiptarёt, thonё mjaft autorё bashkёkohor, u kthyen nё myslimanё qё tё mos thitheshin prej popujve kufitarё sllave dhe grekё. Kështu mendojnё respektivisht: I. Irvin, R. Falaschi, W.S. Dawis, Roberto Morozzo,etj”. Aristidh Kola thotё: “Sulltan Murati IV, lёshon urdhёr sipas kuranit dhe thotё: “Sa tё krishterё kanё feude tё turqizohen (myslimanizohen) dhe do t’i marrin ato, nё rast tё kundёrt do t’i humbasin”. Por u hiqet edhe liria, sikur janё njerёz tё kategorisё sё dytё. Shqiptarёt kur gjёnden nё dilema tё tilla kanё pёlqyr gjithmonё LIRINЁ DHE PASURINЁ.

“Teodor Kollokotroni ra dakord me Ali Farmakun qё tё formonin njё besёlidhje greko-arvanite, tё drejtuar kundёr turqёve. … Dhe pas çlirimit tё Greqisё, tё formohej njё “Mbretёri greko – arvanite”. (f. 130). Eleni Kocaqi shkruan: ”Fuqitё e mёdha, Rusia, Franca dhe Anglia, kёrkonin tё krijonin njё shtet grek, por jo shqiptar. Bota u shokua kur zbuloi se nё Greqi nuk kishte grekë, por nё pjesёn mё tё madhe tё saj rreth 70% e popullsisё ishin shqiptarё ortodoksё dhe njё pjesё myslimane. Kisha ortodokse futi pёrçarjen midis shqiptarёve tё krishterё dhe muslimanёve dhe nxiti vëllavrasjen. (“Roli…”, f. 197).

Orvatja pёr njё pashallёk tё Shqipёrisё. Mis Durham kishte folur pёr kёtё bashkim tё Veriut dhe tё Jugut, pёr tё krijuar shtetin Shqiptar, duke ia lёnё vёndin e parё njёri- tjetrit nё mirёkuptim . Por Ali Pasha u orvat ta likuidonte fizikisht Mustafa Pashё Bushatlliun. Ali Pashё Tepelena e bindi Bushatlliun tё martohej me mbesёn e tij Aishenё, vajzёn e Veli Pashёs. U celebrua me njё dasёm madhёshtore qё mund tё quhet “Dasma e shekullit”. Pёr tё marrё nusen u nisёn nga Shkodra pёr nё Janinё rreth 800 kalorёs dasmorё. Vajtja dhe ardhja zgjati 4 javё. Natёn e martesёs nusja i dorёzoi dhëndërit si dhuratё personale nga gjyshi, Ali Pasha, njё dylbi tё veshur me argjёnd, tё mbushur, pa dijeninё e saj, me dinamit. Aliu shpresonte se kur dhёndёri do tё gradonte dylbinё, ajo do tё hidhej nё erё. Kёshtu Aliut i hapej rruga pёr tё shtёnё nё dorё Shkodrёn. Por Mustafa Pasha pasi dyshoi, ia dha dylbinё rojes sё vet, me porosi qё ta provonte nё majё tё kalasё Rozafat nёse dukeshin muret e kalasё sё Lezhёs. Por rojtari sapo e gradoi dylbinё u hodh nё erё. Si pёrgjigje Mustafa Pasha prishi martesёn. Nusen Aishe Kademin e mbajti pёr gjashtё muaj nё bodrumet e kalasё deri sa ajo vdiq. (f. 135). Mё 25 janar 1822 mori fund pashallёku i Janinёs, bashkё me tё edhe synimi pёr tё krijuar Pashallёkun e Shqipёrisё.

Kristo Frashёri, ju shkruani ashtu si shkruajnё historianёt grekё: “Derebejtё e Çamёrisё nё krye tё reparteve tё shqiptarёve çamё myslimanё, moren pjesё nё ekspeditat ushtarake osmane kundёr revolucionit grek. (f. 144). Ndёrsa Dh. Ipsilanti, u çon aleatёve arvanitas myslimanё (çamё), letёr pёrgёzimesh pёr kontributin e tyre nё fitoret e para tё revolicionit dhe nё mes tё tjerash shkruan: “… Por ju o toskё burrёrorё, nuk keni origjinё nga orientalёt. Jeni pasardhёs tё heronjёve tanё paraardhёs… dhe emri i juaj do tё mbetet pa asnjё dyshim i pavdekshёm, i dёgjuar dhe i lavdёruar nё tё gjithё mbretёritё e tokёs”. (A. Kola “Arvanitasit”, bot.2002, f. 29, 30).

Qirjako Kutra thotё: “Krahina me emrin Epir, nuk ёshtё gjё tjetёr veçse njё pjesё e hapёsirёs gjografike shqiptare. (f. 148). Historianёt grekё kanё 200 vjet qё thonë: “Epiri ёshtё pagёzuar “djepi” i helenizmit modern”. (K. F., f. 153).

Robert D. Kapllan shkruan: “Ka jo pak autorё dhe shkencёtarё seriozё evropianё qё kanё dёshmuar se Epiri nuk ka qёnё ndonjёherё grek. Mund tё pёrmёndim edhe disa harta zyrtare, tё botuara nё Angli, Gjermani dhe nё Austro – Hungari, nё shekujt e kaluar, ku pёrdoret termi Shqipёri e Jugut…” (“Greqia dashnorja e Perёndimit, gruaja e Lindjes”, f.18).

“Kryeministri grek A. Komunduros nёnshkroi me qeverinë e Beogradit, kryesuar nga Ilia Gerashamini, mё 17 gusht 1867 nё Vesllau pranё Vjenёs. Athina dhe Beogradi u morёn vesh se pasi tё shpartallonin Perandorinё Osmane, viset shqiptare do t’i ndanin midis tyre dhe kufiri i tyre i pёrbashkёt do tё ishte lumi Shkumbin”. (f.158).

Fuqitё e Mёdha e abroguan protokollin nr. 13. Nё vend tё tij, ato nёnshkruan mё 24 maj 1881 nё Stamboll, marrёveshjen pёrfundimtare pёr kufirin e ri turko-grek. Janina se bashku me Çamerinё pёrjashtoheshin nga aneksimi grek. (f. 181).

Historianёt dhe gjeografёt antike kanё pohuar njё zёri, se banorёt e Epirit klasik nuk i takonin etnikomit Helen. Ata i kanё quajtur si “barbarë”, jo si banorё Helen, por Ilirё. (210)

Shqipёria Londineze. Mё 29 korik 1913, Athina vendosi administratёn ushtarake nё Çamёri. Qё nga ajo kohё, Çamёria po vuan nёn zgjedhёn greke. Janё vite tё ngjeshura me dhunё policore, politike dhe etnike tё cilat sinonin ta pastronin Çamёrinё nga popullsia mijёravjeçare shqiptare. (f. 215). Mё 1913 qarku i Çamёrisё me 51.122 frymё, prej tё cilёve 37.842 janё shqiptarё, prej kёtyre 30.587 janё myslimanё shqiptarё dhe 7255 tё krishterё shqiptarё. Dhe grekё vetёm 13.280. Qeveria greke shpifi se sinonte tё shpёrngulte çamёt nga Çamёria dhe t’i vendoste si kolonё turq nё Anatoli. (f. 223).

Shqipёria u pranua nё Lidhjen e Kombeve mё 17 dhjetor 1920. Ndёrsa Athina e trajtonte Shqipёrine si njё Turqi tё vogёl. (f. 229

Athina, mё 2 tetor 1921 merrte pёrsipёr tё respektonte tё drejtat e minoritetit grek dhe tё mos njihte asnjё nga tё drejtat qё i takonin minoritetit shqiptar nё Greqi. Banorёt shqipfolës tё Çamёrisё … Athina iu trajtonte si turq, kurse çamёt ortodoksё si grekë. (f. 239). Pas disfatёs qё pёsoi ushtria greke nё Azinë e Vogёl, nё nёndor tё vitit 1922, policia greke kishte kryer bastisje tё dhunshme dhe hartonte listat e çmёve qё tё zboheshin pёr nё Turqi, nga tё cilёt 3500 familje nga Margёllёçi, 3000 nga Parga, 1800 nga Gumenica, dhe 1700 nga Filati. (f. 240). Nё Konferencёn e Lozanёs, qeveria greke …kёrkonte pastrimin e Epirit nga banorёt shqiptarё, i konsideronte çamёt myslimamё jo si shqiptarё por si turq. (f. 241). Nё tetor 1923, U pёrpunua qё çamёt e Greqisë tё kёmbeheshin me grekёt e Shqipёrisё. Nё kёtё kohё nё Epir banonin 60.000 shqiptarё myslimanё dhe 20.000 shqiptarё ortodoksё. Por Athina nuk e pranoi kёtё zgjidhje. (f. 243).

Tirana deklaroi seriozisht mё 18 mars 1924, shpërnguljen e minoritetit grek nё rast se Greqia nuk ndёrpriste dёbimin e minoritetit shqiptar. Pёr kёtё u njoftuan ministrat e jashtёm tё Evropёs. (f. 247).

Mit’hat Frashёri njofton nga Athina: “Si mund tё jetojё njeriu, kur shtёpinё ia kanё marrё, kur drithin, bagёtinё ia kanё rekuizuar, kur tё huajtё janё bёrё zotёr nё arat dhe kopshtet e tyre?” Mit’hati kёrkon regjistrimin e minoritetit grek pёr t’i dёbuar dhe istalimin e shqiptarёvё qё po pёrzё greqia. (f.248). Qeveria greke ka dhёnё urdhёr qё kёtej e tutje, gjithё shtetasit grekё tё mos flasin gjuhё tjetёr pёrvech greqishtes. (f.271). Pjesё e madhe e kombёsive qё pёrbёjnё kombin grek, si arvanitёt, sllavёt, vllahёt dhe turqit flasin gjuhёt tyre nё shtёpi, por greqishtja pёrdoret nё publik dhe nё shkollё. Pra nuk ka komb grek tё mirёfilltё, por njё komb artificial, me njё gjuhё qё nuk ёshtё e popullit. (E. Kocaqi “Roli…”, f. 199 ). Në Athinё mё 28 shtator 1936 Jani Metaksa lejoi hapjen e shkollave shqip nё Çamёri.

Në mbrёmjen festive qё organizoi mbreti Zog nё pallatin mbretëror, kur hyri delegacioni grek, vallen po e udhёhiqte motra e mbretit Zog, princesha Sanije me njё grup grash tё tjera veshur me kostum popullor. Kur kryetari i delegacionit grek M. Sakellariu hyri nё sallё, tёrhoqi vёshtrimin e pranishmёve se nё kokё kishte vёnё njё qeleshe tё bardhё, si ato tё malёsorёve, veç kёsaj admirali Sakellariu hyri menjёherё nё vallen qё po e udhёhiqte princesha Sanie. Gazetari shkruan se ky ishte njё “moment mallёngjyes”. Ai shqiptoi njё kёngё: “Gjaku ujё zbёnetё / e ndu bёftё s’pihetё”. (f. 282). Demagogji greke.

Kristo Frashёri, ju shpifni si historianёt grekё, kur thoni: “…uformua nё Çamёri qё nё maj tё vitit 1941, Partia Fashiste çame, Sekretar i pёrgjithshёm i saj u emrua Mazar Dino. … si reagim ndaj Partisё Fashiste, ata formuan Kёshillin Nac. Çl. me kryetar luftёtarin çam te rilindjes Musa Demin. (f. 289). Shpifje e fandaksur. Nё Chamёri nuk ka pasur Parti Fashiste dhe as Parti tё Ballit Kombëtar dhe as pёr kryetar kёshilli z. Musa Demi.

Kёshilli i Pёrgjithshёm i Mbrojtjes si njё organizim politik, administrative e ushtarak, u ngrit nё Korik tё vitit 1942 me qendёr nё Gumenicë dhe me degё nё shkallё rrethi, nё Filat, Margёllёç, Paramithi e Pargё. Nё krye tё kёshillit pёr punё politike-administrative, u zgjodh Mazar Dino nga Paramithia, kurse nёnkryetar dhe drejtues i mbrojtjes sё rendit u zgjodh Nuri Dino. Kёshilli i pёrgjithshёm i Çamёrisë pёrbёhej nga 42 veta. Anëtar pёr drejtёsinё, avokat Spiro Xhalluka nga Paramithia. Duhet tё pёrmёndim: Kur e arestuan zervistёt Spiron, ai refuzoi te fliste greqisht nё sallёn e gjyqit dhe kerkoi njё pёrkthyes pёr tё folur shqip “se unё jam shqiptar”. Seanca mbaroi me pёrkthyes shqiptar, gjyqi dha dёnimi me pushkatim, sollёn njё kalorёs para godinёs sё gjyqit dhe pasi i lidhёn kёmbёt me litar, kalorёsi e tёrhoqi zvarrё gjatё kalldrёmit deri te vendi i ekzekutimit. Ky ёshtё shqiptari Spiro Xhalluka qё i duhet njё monument nё mes tё Tiranës, ortodoksit çam SPIRO XHALLUKA. Publicistja Britanike Miranda Vickers shkruan se “Gjenerali grek Zerva ndёrmori me miratimin e oficerave aleatё britanikё fushatёn me veprime greke kundёr çamёve gjatё periudhёs 1912-1945. Qeveria greke nuk pranon tё bisedojё pёr kёtё chёshtje. Nё kohёn qershor 1944-mars 1945 llogaritet tё jenё vrarё 5.000 burra gra dhe fёmijё. Pjesa mё e madhe e popullsisё çame kaloi kufirin dhe hyri nё Shqipёri. Greqia ka mohuar pasurinё me vlerё gati 2.5 miliardё dollarë…” Gjithashtu M. Vickers shkruan: “Pёr masakrёn çame zervistët patёn mbështetjen dhe autorizimin e Britanisё. (f. 327.

Mallkimi i popullit çam i dha njё grusht tё dhimbshёm Greqisё nё luftёn civile.

Mё 1 qershor 1944, Çurçilli dhe Stalini ranё dakord, qё Rusёt nё Rumani të lejohen tё marrin nisjativёn, ndёrsa nё Greqi Britanikёt. Mё 26-12-1944, nё Athinё u mblodh konferenca politike anglo-greke nёn kryesin e zv/mbretit, kryepeshkopit Demaskinos, ku morёn pjesё Wiston Çërçill, Papandreu etj. Mё 12-2-1945 u nёnshkrua nё VARKIZЁ, çarmatimi i ushtrive tё EAMIT dhe tё EDESIT, u grumbulluan nё fshatin Kacikё nё jug tё Janinёs, pёr tё dorёzuar armёt, se ushtria angleze do tё mbante qetёsin e rendit.

Historiani grek Apostol Valalopullos shkruan: “…Populli grek u pёrça. Grekёt vranё njёri- tjetrin nё çastin kur fitoria dukej nё horizont. Kush e ka fajin kur u vra 1/7 e popullsisё greke, pёr kёta njё milionë tё vrarё e tё vdekur grekё”. (Nga internet).

Ju, z. Kristo Frashёri, me librin “Historia e Çamёrisё”, bashkё me historianin Pёllumb Xhufi, qё u shkruan parathёnien e librit dhe me çamin qё i mbështet, Shpёtim Idrizin, jeni bёrё mё grekë se grekёt. Asnjёherё nuk keni ngritur zёrin pёr Aprovimin e Rezolutёs Çame. Asnjёherё pёr gjatё kёtij libri me 329 faqe, nuk e zini nё gojё priftin grek Janullatos, qё ka pushtuar Kishёn NOLIANE dhe ёshtё kthyer peshkop guvernatorё nё Shqipёri dhe qёndron mbi dy krerёt e PS dhe PD, tё mos harrojme edhe mbi Akademin e Shkencave Shqiptare, ku ju jeni anëtari i saj pёr historinё. Ёshtё fatkeqësi, qё ju nuk keni pёrfillur hitorianёt shqiptarё me grada shkencore tё kёtij çerek shekulli ku ndodhemi, si: Mathieu Aref, Dhimitёr Pilika, Eshref Ymeri dhe shumё tё tjerё.

Rasim Bebo Adison IL. USA dhjetor 2015 rasimbebo@att.net

NJOFTIM PER SHERBIMET FUNERALE PER TE NDJEREN LILIANA QOSE

December 13, 2015 by dgreca

Njoftohet komuniteti shqiptar ne SHBA se ceremonia e sherbimeve funerale per te ndjeren Liliana Qose, qe nderroi jete pas nje semundje te rende, do te organizohet diten e Hene me 14 Dhjetor 2015, nga ora 2 p.m deri ne 9 p.m ne Shtepine Mortore- Coney Island Memorial Chapel, qe ndodhet ne adresen:

2009 Mermaid Ave,

Brooklyn, NY 11224

Phone:(718) 373-0880

Ceremonia e varrimit do te kryehet diten e Marte me 15 Dhjetor 2015.

Shpirti ne paqe Lilianes!

Ngushellime Familjes!

(Gazeta Dielli)

ELEGJI PËR ATDHETARIN KRISTO KIRKA

December 13, 2015 by dgreca

Nga Arshi Pipa/

Vdiq flamurtari i moçëm!/

Si rrojti vdiq: me nder./

I pastër, i devoçëm,/

E pa u-përkulë nji herë./

Ndër çela u-sos t’ Burrelit,/

Me dhunën e trathtarit,/

Me njoll’n e kriminelit

Mbi ballin e atdhetarit.

A u-pezmatue, a u-lodh

Se ashtu u-shpërblye i pafati?

Se fmija pranë s’ju ndodh,

Se vorr, as vorr, nuk pati?

Nuk fali, nuk mallkoi.

Por kur fjala ju-pre

Ndigjuem qysh thellë ankoi:

“Për flamur!…për atdhe!”

O shok, o prind i shtrenjtë,

Qi len familjen tonë,

Kjo porosi e shenjtë

Për ne do t’jetë gjithmonë!

Nga burrat qi themelin

Shqipnis i patën kallë

Sot ca të pakët ngelin:

Ti qe nga numri i rrallë.

Me përnderim dashnuer

Përkul’mi para teje.

Me flamur ti n’krahnuer

Sulmove n’ball beteje.

Besnik para çdo prove

Sa pate frymë s’e lae,

Krenar për te luftove

Dhe me te s’bashku rae.

At flamur nji ndër shokë

E ngren, ma nalt e shtiell.

Pusho, kufomë, nën tokë!

Ngushllou, o shpirt, ti n’qiell!

HYMNI I VATRES

December 13, 2015 by dgreca

HYMNI I VATRES/

Vëllezër u dërmua/

Errësirë e skllavërisë/

Lindi me dirsë nderi/

Një djell plot gëzim./

VATRA kështjell’ e dashur/

E mëmë Shqipërisë/

Me dashuri na mblodhi

Rreth shkabës në mërgim.

Për dashuri dhe për bashkim

Rreth VATRES të pandarë

Bashkojuni me një qëllim

Si burra Shqipëtarë.

AGIM LEKA, MJEKU QË KUROI PLAGËT E KOMBIT DHE U SHËRBEU PËR 50 VJET SHQIPTARËVE TË AMERIKËS

December 13, 2015 by dgreca

NGA DALIP GRECA/(Dielli arkiv)Një mbrëmje të ftohtë të marsit 2014, së bashku me dr. Skënder Murtezanin, udhëtuam nga Bronxi drejt Baldwin, një qytezë, e vendosur në pjesën jugore të Long Island- ishullit më të populluar në të gjithë Amerikën- për dendësinë e popullsisë, renditet i 17-ti në Botë.Nëse do të ishte shtet Long Island, do të renditej i 13-ti në Amerikë, në SHBA-pas Virginias. Dendësia e popullsisë është 5402 banorë për një milje katrore (2,086 për km2.). Ishulli ka një popullsi prej 7,740, 208 (Sipas statistikave të 2013-ës), ndërsa qyteza e Baldwin, sipas Censusit prill 2010, regjistronte një popullsi prej 23.455 banorë. Baldwin është një njësi banimi që klasifikohet e pasur; të ardhurat mesatare për çdo familje janë $72.456. Pikërisht këtu është vendosur dr. Agim Leka me familjen, që në vitin 1960, ku hapi zyrën e tij të shërbimit shëndetsor. Në muzg shtëpia ka një pamje magjike, veçanërisht në lindje dhe perëndim të diellit, tabloja që përfitohet është e rrallë.Qëndrojmë një copë herë duke vëzhguar diellin që po “zhytet” në oqean, ndërsa dr. Murtezani bën telefonatën e mbërritjes. Dr. Agimi i shoqëruar nga zonja Elisabeth dalin në paradhomë dhe na presin me përzemërsi shqiptare. Edhe pse nga shëndeti nuk janë mirë, duken plot gjallëri dhe gëzimi për vizitën, u lexohet ndër sy.

Pas përshëndetjeve, dr. Leka propozon që të shkojmë për darkë në restorantin Oak Schalet , që është jo më larg se 7 minuta prej shtëpisë së tyre. Është një restorant me klientelë të zgjedhur, ku gjithçka të mbetej në mendje, që nga tavolinat me dru lisi, kthinat, dhe gjellët karakteristike të kuzhinës gjermane, e deri tek gjysëm ndriçimi, që krijon një mjedis romantik. Biseda nis që aty dhe dr. Agimi, kujton rininë, luftën, shkollimin të shtrirë në shumë shtete, ardhjen në Amerikë, studimet universitare, praktikën mjeksore, specializimin, njohjen me bashkëshorten Elizabeth, punën studimore, shërbimin ndaj komunitetit shqiptar, pa harruar veprimtarinë e tij në mjekimin e plagëve të Kombit, artikujt në The New York Times… dhe këtë shërbim e ka nisë që në rininë e tij…Shqetësimi për plagët e Kombit ka qenë pjesë e vetëdijes së tij kombëtare.

Vonë kthehemi sërish në shtëpinë e dr. Lekës dhe vazhdojmë aty bisedën e nisur në restorant Oak Schalet. Zonja Elizbeth duket pak e lodhur, por fisnikëria nuk e lejon që të largohet. Ulet në një nga kolltukët dhe e ndjek bisedën tonë.

Dr. Agim Leka ka se çfarë tregon nga jeta e tij 90 vjeçare, e cila që në rini është e mbushur përplot ngjarje, ku ai ka qenë protagonist. Më tregon se ka qenë me fat për trashëgiminë familjare dhe për shkollimin, që e ka kryer në shkollat më të mira të kohës.

Edukata familjare la gjurmë tek dr. Agim Leka dhe i përcaktoi orientimin kombëtar.Shërbimin ndaj Kombit, ai e ka konsideruar detyrë, si testament i trashëguar nga gjyshi; Ibrahim Leka Borshi, i cili pat kryer detyrën e Qark/komandantit të Beratit dhe Lushnjës, dhe gjyshi tjetër Nebi Sefa. Ende sot rrëfehen shërbimet e gjyshit të tij atdhetar, i cili shpëtoi Ismail bej Qemalin nga arrestimi, duke e udhëhequr drejt Vloës përmes Myzeqesë. Po ashtu ai krenohet me gjyshin nga nëna, Nebi Sefa, i cili ishte delegat i Lusnjës në Kuvendin e Shpalljes së pavarësisë në Vlorë dhe nënshkrues i aktit historik, si dhe kontribues kryesor në Kongresin kombëtar të Lushnjës. Po nuk kishte se si të mos ndikonte tek ai dhe babai, një intelektual i spikatur i kohës së tij. Juristi Rakip Leka dha një kontribut të vlefshëm profesional në shtetin e pavarur shqiptar, duke shërbyer në poste të larta në Ministrinë e Drejtësisë.

Dr. Leka, thotë se i është mirënjohës babait të tij, që i shpjegoi me detaje vuajtjet e popullit kosovar nën Serbi, vuajtje që ngjanin si dy pika ujë me vuajtjet e shqiptarëve të Jugut nga represioni dhe masakrat greke. Babai i dr. Agimit, Rakip Leka, e kishte përjetuar në moshën 16 vjeçare djegien e fshatit të tij, Borsh nga andartët grekë. Rrefimet e të atit i dhanë kahje nacionaliste vetëdijes së tij.

Dr. Agim Leka më tregon se ishte me fat që njohu apostullin e shqiptarizmës, Mit’hat Bej Frashërin, me të cilin i pat nisë takimet në librarinë e tij në Tiranë dhe mbeti një nxënës i zellshëm i ideve të tij. Në edukimin e tij nacionalist lanë gjurmë edhe Prof. Vasil Andoni, Prof. Abaz Ermenji dhe nacionalistë të tjerë.

NË RRUGËT E LUFTËS DHE TË JETËS

Dr. Leka nuk e ka të vështirë ta kthejë pas shiritin e kujtesës. Ai kujton se pushtimi fashist i Shqipërisë e gjeti në radhët e demonstruesëve në Korçë, ku kryente studimet në Lice. Organizimi i Batalionit të Liceut të Korçës, në mars 1939, e gjeti në radhët e tij, si luftëtar, nën komandën e Prof. Abaz Ermenji. Ishte më i riu i batalionit, vetëm 15 vjeç. Në pranverën e vitit 1943 ai është në radhët e luftëtarëve të ballit nën komandën e Abaz Ermenjit në Skrapar. Atje pati rastin të takohej me udhëheqësin e misionit anglez në Shqipëri, kolonel McLean. Po atë pranverë Agim Leka është pjesmarrës-vëzhgues, në Kongresin e Ballit në Berat. Dy nga fotografitë e kësaj pjesmarrje, janë botuar nga publicisti Ylli Polovina në Gazetën Illyria në New York.

I riu Agim leka, pati fatin që të ishte në Konferencën e Mukjes, ku komunistët e prishën marrveshjen e nënshkruar nga diktati i Jugosllavëve sepse në të njihej e drejta e vetëvendosjes për Kosovën, trevat e tjera etnike në Maqedoni e Mal të Zi si dhe Çamërinë shqiptare, sipas Kartës së Atlantikut.

Dr. Leka, kujton se me 28 nëntor 1943 me një grup djelmoshash të Ballit Kombëtar, realizuan një takim me heroin e 7 prillit, Abaz Kupin. Aty, thotë dr. Leka,- mbajta një fjalë të zjarrtë ku kërkova bashkimin e ballistëve me Legalistët. Fati e deshi, thotë dr. Leka, që me 9 janar 1976, heroi i 7 prillit, Abaz Kupi, ndërroi jetë nën përkujdesjet e tij mjeksore, pas një operacioni të rëndë në spitalin Mercy Medical Center në Rockeville Center, NY.

-Fati ka qenë me mua,- thotë dr. Leka. “U largova nga Shqipëria pa mbaruar lufta. Me 2 maj 1944, së bashku me 100 studentë shqiptarë, duke qenë se lufta i kishte ndërprerë shkollat në Shqipëri, udhëtuam drejt Vienës për të vazhduar studimet.”

Pas një viti ai përfundoi me sukses studimet në Gjimnazin e Salzburgut. Diploma e Salzburgut i dha mundësi që të regjstrohej në Universitetin”La Sapienza” të Romës. Nga ajo kohë ruan një kujtim; ishte ndalur në Milano para se të shkonte në Romë. Në Milano ai ishte pjesmarrës i rastësishëm në një manifestim popullor në Piazzale Loreto, ishin varur nga partizanët italianë, trupat e udhëheqësit fashist Benito Musolini dhe së dashurës së tij Clara Petacci.

– Më bëri përshtypje, thotë dr. Leka se si ai popull që kishte thirrur për vite me radhë”Rroftë Duçja” ,tash qëllonte kufomat me zemrim! Turmat entuziazmohen, manipulohen, zemrohen…

SHKOLLIMI- NGA KORÇA E TIRANA, NË FIRENCE, SALZBURG, ROMË, NEW YORK…

Shkollimi i dr. Agim Leka u bë në shkollat më të njohura të vendit dhe jashtë tij. Për shkak të luftës atij iu desh që të arsimohej në disa shkolla. Filloi në Liceun Francez të Korçës, më i miri në vend. Për katër vite studioi aty dr. Leka. Më pas u zhvendos në Liceun “Francesco Krispi” në Tiranë, për t’u zhvendosur më pas në Liceun”Cicognini” në Firenze të Italisë. Maturën do ta kurorëzonte në Salzburg të Austrisë.

Studimet universitare dr. Leka i kreu në Fakultetin e Mjeksisë në Universitetin e njohur “La sapienza” të Romës, ku u diplomua si mjek kirurg më 1953. Pas diplomimit ai vjen në SHBA për të kryer intership në Jersey City në New Jersey. Beteja për studimet mjekësore nuk kishte mbaruar ende. Ai vazhdoi specializimin në Universitetin e Nju Jork-ut dhe në “Graduate School” të Universitetit të Pensilvanisë, ku u specializua për sëmundjet e brendshme, me përqëndrim të posaçëm në Kardiologji. Ky specializim i mori dr. Agim Lekës, jo pak, por pesë vjet, nga viti 1953 deri në vitin 1958.

NGA KENTUCKY NË NEW YORK

Pas specializimit dr. Agim Leka, në qershor të vitit 1958, u emërua specialist internist në spitalin e veteranëve në Louisville, Kentucky, spital i Qeverisë amerikane. Po ashtu ai ishte në të njëtën kohë dhe pedagog në Universitetin e Lousville, Shkollë e Mjekësisë. Përvoja dyvjeçare që fitoi në Kentucky ishte me vlerë. Pas dy vjetësh ai u kthye në Nju Jork. Dr. Leka nuk e harron datën 1 korrik 1960. Ajo ishte një ditë e veçantë sepse pikërisht me 1 korrik hapi zyrën e tij mjekësore në Baldwin në Long Island, New York. Dalëngadalë qyteza e vogël u bë pjesë e jetës së tij, ndërsa ai një mjek i papërtuar, që ishte përherë pranë pacientëve të tij.

Kalendari kronologjik i shërbimeve të tij mjekësore është i pasur me data e kontribute. Në vitin 1978 dr. Leka emërohet Instruktor i Mjekësisë së Brendshme në Stony Brook University në Long Island. Ky është një ndër universitetet e njohura në fushën hulmtimit publik, edhe pse është relativisht i ri, renditet ndër më të njohurit në Amerikën e Veriut.Kontributi i dr. Agim Lekës edhe në këtë institucion ishte me vlera.

Në vitin 1994. Dr. Agim Leka u emërua asistent –profesor i sëmundjeve parandaluese në New York Medical College në Valhalla, NY. Këtë pozitë ai do ta mbante deri në 31 Dhjetor 2002, kur për arsye të moshës e mbylli veprimtarinë akademike, për ta vazhduar ende atë profesionale.

Shërbimet e dr. Agim Lekës janë me vlerë. Ai ishte anëtar i Komitetit Edukativ i “Mercy Medical Centre” në Rockville Centre, NY. Në atë kohë dr. Leka kreu një shërbim me vlerë për komunitetin.Arriti që të ndërlidhte Universitetin e Harvardit në Boston me Mercy Medical Centre në Long Island. Kjo u bë për të parën herë dhe tërhoqi vëmendjen e medias.

-Kjo, thotë dr. Leka, ishte e para dhe e vetmja lidhje që Universiteti i famshëm i Harvardit, realizonte me një Institut jashtë Bostonit. Ardhja e profesorëve të Harvardit në Long Island bëri përshtypje të madhe dhe solli një përvojë të çmuar. Zbulimet e fundit të shkencëtarëve të arritura në Universitetin e famshëm të Harvardit u publikuan nga profesorët në konferencat e Harvardit në Long Island.

Kjo ngjarje nuk i shpëtoi as gazetës The New York Times, e cila në numrin e saj të 26 prillit 1975, shkroi:”Bashkëshoqërimi i Harvardit me Mercy Hospital, një nga katër spitalete Dioqezës të Rockville Centre, që përmbledh tërë rajonin e Long Island-it, u krye prej dr. Agim Lekës nga Baldwin, anëtar i Komitetit Edukativ.

Dr. Agim Leka, tha se pasi ka frekuentuar kurse në shkollën mjekësore të Harvardit, ai pa nevojën për ta prurë atë program”afër vendit ku jeton dhe të lidhur me vendin e punës…”.

NË SHËRBIM TË KOMUNITETIT SHQIPTAR

Dr. Agim Leka është i njohur për shumë familje shqiptare në shtetin e New York-ut. I janë mirënjohës doktorit, veçanërisht shqiptarët e porsaardhur në Amerikë, të cilët për shkak të gjuhës, i trokisnin shpesh në derë doktorit.

Dr. Leka, më tregon se, veprimtaria e tij humanitare mjeksore për një gjysëm shekulli të ushtrimit të profesionit, u shërbeu pacientëve të shtresave të ndryshme shoqërore, që nga diplomatët, ministra të qeverive shqiptare postkomuniste të ardhur këtu për mjekime e ekzaminime, nacinonalistë të ikur nga Shqipëria pas luftës së Dytë Botërore, Heroi Kombëtar antifashist Abaz Kupi, shqiptarëve nga Kosova dhe viseve të tjera etnike, që vuajtën nën genocidin e sllavëve, si dhe ish të përndjekurit e burgjeve të diktaturës komunsite, që erdhën pas vitit 1990 në Amerikë.Janë të shumtë emigrantët që kanë marrë shërbimin dhe këshillat e tij mjekësore.

Dr. Leka, me zërin e tij të butë,me zemrën plot dashuri e atdhetarizëm, thotë se si mjek, si shqiptar, u ka shtrirë dorën dhe u ka shërbyer me zemër, të gjithë shqiptarëve që i kanë trokitë në derë.

Shërbimi i tij në ndihmë të komunitetit shqiptar nisi që në vitin 1960, kur hapi zyrën në Baldwin.

Dr. Leka i ka shërbyer falas komunitetit shqiptar me vizita, vaksina e shërbime të tjera. Ja se çfarë i ka deklaruar ai Revistës”Jeta Katolike” të majit 1972, kur përshkruan përvojën e tij me fëmijët shqiptarë gjatë vaksinimit, të mbledhur në Kishën “Zoja e Këshillit të Mirë:” Rrallëherë e kam ndjerë veten time aq të kënaqur me ushtrimin e profesionit se sa kur, pa ansjë interes lëndor, i jap ndihmën time mjeksore, bashkësisë shqiptare, popullit tim, që ka nevojë, dhe që është pjesë e pandarë e racës sonë…”.

Por në tërësi, Komuniteti Shqiptar, e ka prekur shumë herë kontributin e dr. Lekës. Ai ka kryer shërbime të vlefshme për komunitetin. Dr. Leka për të ndihmuar bashkësinë shqiptare të New York-ut me rrethe, siguroi ndërlidhjen me Qendrën Mjeksore ”Our Lady of Mercy Medical Centre” në Bronx dhe shkollën mjeksore “ New York Medical College” në Valhalla, në Westchester County; krijoi “Qendrën Mjeksore Shqiptare” me 3 Qershor 1994. Kjo Qendër u përurua nga klerikët e të tri feve, nga diplomatët shqiptarë në Kombet e Bashkuara dhe nga përfaqësues të politikës amerikane. Me këtë rast, kongresmeni demokrat Eliot Engel, i dha dr. Lekës një çmim të veçantë. Pllaka me këtë çmim u lexua nga Kongresmeni Engel edhe në Kongresin Amerikan me 26 Maj 1994. Në çmim evidentohet roli kryesor që dha Dr. Leka në krijimin e “Qendrës Shqiptare të Shëndetit”. Edhe kjo ngjarje nuk kaloi pa u pasqyru në shtypin e kohës. Gazeta “The Bronx Times Reporter” e 9 qershorit 1994, Studio TV Victoria dhe gazeta ILLYRIA i kushtuan shkrime dhe kronika televizive kësaj ngjarje.

Dr. Agim Leka, vazhdoi për 12 vjet të punonte me përkushtim në shërbim të bashkësisë shqiptare në Bronx, duke kryer vizita dy herë në javë në klinikën e hapur në Bronx, përveç asaj në Baldwin. Për arsye të moshës, me 31 dhjetor 2006, ai e kishte të vështirë të udhëtonte nga Long Island në Bronx.

Një vit më vonë, me 30 qershor 2007, po për arsye të moshës, dr. Leka do të mbyllte veprimtarinë aktive edhe në zyrën ku shërbeu për gati 50 vite, në Baldwin. Ishte 83 vjeç, një jetë të tërë në roje të shëndetit të qytetarëve.

***

Dr. Leka i ka shërbyer komunitetit shqiptar edhe në fusha të tjera, përveç mjekësisë. Në shtator të vitit 1967 dr. Leka me bashkëshorten Elizabeth, profesoreshë e gjuhëve të huaja, dhe një grup edukatorësh shqiptarë të devotshëm në përkushtim Kombëtar, hapën shkollën shqipe të Qendrës Shqiptare në Woodhaven, Jamica, New York. Dr. Leka drejtonte funksionimin administrativ të shkollës, ndërsa zonja e tij, Elizabeth, drejtonte anën akademike. Çifti Leka pati fat se në këtë nismë iu bashkuan edhe Prof. Sami dhe Diana Repishti, që të dy profesorë të njohur dhe të regjistruar në Shtetin e Nju Jork-ut. Elizabeth Leka, çifti Repishti, Dr. Ramazan Turdiu, Nesti Andrea, morën përsipër mësimin e gjuhës shqipe dhe historisë shqiptare, dr. Leka mori përsipër mësimin e shqipes në klasën e më të rriturve. Në këtë nismë kontribuan edhe: Albert dhe Joan Fundo, zonja Mini Domni dhe të tjera zonja kontribuan për mësimin e valleve dhe këngëve shqiptare. Qyteti i Nju Jork-ut vuri në dispozicion të bashkësisë shqiptare shkollën publike nr. 60 në Woodhaven, Jmaica, NY. Shkolla shqipe ishte e ndarë në pesë klasa nga 5 vjeç deri në 16 vjeç. Shkollën e frekuentuan 80 nxënës.

NË NDIHMË TË SHQIPËRISË DEMOKRATIKE

Rrëzimi i Murit të Berlinit dhe ngjarjet që pasuan, ngjallën shpresa edhe tek dr. Agim Leka. Nisja e ndryshimeve në Shqipëri e gjeti atë të gatshëm për kontribute konkrete.

Ai u ndje mirë, kur djali i tij, Donald Leka, ndërmjetësoi për lidhje ndërmjet Shqipërisë dhe shtetit të Oklahomes. Donald Leka në pozicionin e kryetarit të Shoqatës Amerikane Sirius Systems Inc, inicioi bijësimin ndërmejt Universitetit të Oklahomes dhe Universitetit të Tiranës, i pari në historinë e dy kombeve. Dr. Leka së bashku me Donaldin vizituan Universitetin e Oklahomes së bashku me një delegacion nga Universiteti i Tiranës realizon lidhjen. Marrëveshja u nënshkrua nga Rolanda Dhimitri, zv/ rektorja e universitetit të Tiranës dhe pala tjetër.

Më 1992, dr. Leka së bashku me Joan Fultz Kontos, e bija e profesorit të shquar amerikan Harry Fultz, ish drejtor i Shkollës Teknike të Tiranës e hapur që më 1922, Donald Leka dhe një grup dashamirësisht të Shqipërisë, ndërmjet tyre dhe ambasadori William Kontos, bashkëshorti i Joana Fultz, krijuan Fondacionin Edukativ Shqiptaro-Amerikan Harry Fultz”. Fondacioni u ndihmua financiarisht nga Departamenti Amerikan i Shtetit dhe nga Fondacioni SOROS. Qëllimi i fondacionit ishte rihapja e Shkollës teknike Harry Fultz në Tiranë. Mijëra studentë e kanë frekuentuar këtë shkollë. Dr. Leka ishte nënkryetar i Fondacionit deri në 31 Mars 2006. Donald Leka, një nga themeluesit e fondacionit, u emërua drejtor ekzekutiv, pozitë që e mbajti për shtatë vjet, kohë kur u trasferua me zonjën e tij Claire Leka në New York.

Gjithësesi, dr. Leka ndjehet mirë, që i biri i tij, Donaldi nuk është ndarë nga Shqipëria as sot e kësaj dite. Para pak ditësh ai ishte sërish në Shqipëri, ku media shqiptare e kishte në qendër të vëmendjes.

GJITHË JETËN DUKE MJEKUAR PLAGËT E KOMBIT

Që në rini Agim Leka ishte i kthjellët në qëndrimin nacionalist. Reagimet e tij janë pjesë e vetëdijes kombëtare. Ishte vetëm 18 vjeç kur me 5 Maj 1942 përktheu dhe botoi librin”Skandali Cordignano dhe Mbrojtja e Kombit Shqiptar” në gjuhën italiane me titullin” Risposta a Cordignano su suoi giudizi nei riguardi degli Albanesi”. Ishte një aventurë e gjatë botimi i këtij libri, që dr. Leka ma tregon me detaje. Nuk ishte e lehtë, duheshin kaluar shumë pengesa sepse në Shqipëri ishin italianët, por ai arriti që ta botonte librin në 2 mijë kopje përmes Shtypshkronjës ”Kastrioti”. Libri u shoqërua me një parathënie të shkruar nga i riu Agim Leka”Prefazione e traduzione di Agim Leka(Borshi)”. Ai spjegonte aty nevojën për botimin e librit në gjuhën italiane gjatë pushtimit fashist. Punimi në origjinal ishte shkruar me pseudonimin Nike Barcolla. Autori i vërtetë ishte kleriku atdhetar Don Nikollë Mazrreku, që aso kohe ishte ndihmës famullitar në famullinë Katolike të Tiranës. Libri mbronte Kombin shqiptar, kundër një artikulli denigrues përkundrejt Kombit shqiptar shkruar nga prifti katolik italian Fulvio Cordignano, i cili pat botuar një punim antishqiptar në “Rivista d’Albania” me titull” L’Albania nella storia e nella vita ossia visione panoramica di un piccolo mondo primitive”. Botimi i priftit fashist shkaktoi indinjatë, ndërkohë që studentët shkodranë i dorëzuan rektorit të Jezuitëve në Shkodër peticionin, ku kërkonin që At Fulvio Cordignano, të tërhiqte publikisht artikullin, ndërsa grupi i profesorëve të Liceut të Shkodrës, botuan një broshurë me titull” Cordignano në gjyq para botës”! Punimi i Don Nikollë Mazrrekut “Skandali Kordignano dhe mbrojtja e Kombit shqiptar” ishte një përgjigje e merituar. Pas botimit Don Mazrreku u internua në fshatrat e malësisë për mënjanuar ndikimin e tij në kryeqytet, ndërsa libri i shkruar në shqip, u sekuestrua me urdhër të Mëkëmbsit të Mbretit Viktor Emanueli…

Dr. Leka ka qenë përherë i vëmendshëm ndaj zhvillimeve që kishin të bënin me Shqipërinë. Ja një shembull: Gazeta amerikane The New York Times e 7 shtatorit 1957 botoi shkrimin e dr. Agim Leka(me pseudonimin “Illyricus”) me titull”Për Lirinë e Shqipërisë, kërkohet një politikë pozitive amerikane për të nxitur çlirimin nga Sovjetikët”. Në artikull dr. Leka shkruante:”Deklarata e Ministrit të Jashtëm të Amerikës z. Dulles se”Qeveria amerikane nuk do të pushojë përpjekjet e saja të shohi Shqipërinë të lirë është e mirëpritur pa dyshim nga shumica e madhe e Kombit shqiptar, e cila e sheh demokracinë amerikane , drejtimin shpirtëror të botës. Atë që shqiptarët duan ta shohin si shtojcë e kësaj deklarate, është një garanci nga z. Dulles që SHBA nuk do të lejojnë një tjetër shqyerje të Kombit shqiptar, i cili është gjysëm i coptuar.”

Më 1961, dr. Leka protestoi në redaksinë e Enciklopedisë Britanike për jetshkrimin e gabuar për heroin Kombëtar Shqiptar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, që paraqitej me origjinë serbe. Dr. Leka ishte shqetësuar dhe i kërkoi ndihmë Metropolitan Fan S Noli, për të dokumentuar prejardhjen shqiptare të Gjergj Kastriotit. Përgjigja erdhi nag Peshkop Noli me 21 gusht 1961. Letra shoqërohej me dokumente të botuar në librin e Nolit”George Kastrioti Scanderbeg”. Dr. Leka i dërgoi dokumentet dhe u korrigjua gabimi. Në ribotimin e vitit 1967, Enciklopedia Britanike botoi, jo më shkrimin me burim serb, por shkrimin jeshkrues të Tajar Zavalanit për heroin Kombëtar të Shqiptarëve.

Në bisedë, i kujtoj dr. Lekës ,se në arkivin e Federatës Vatra kam gjetë një kronikë të veprimtarive të organizuara me rastin e 60 vjetorit të gazetës Dielli, ku morën pjesë edhe arbëreshët e italisë. Në kronikë shkruhej se në konferencën shkencore, përshkruhej dhe një ligjëratë juaja për një dokumentar televiziv në NBC. A mund të kujtoni detaje, çfarë përshkruante dokumentari dhe cili ishte reagimi?

Spjegimi i dr. Lekës:- Me 29 Dhjetor 1968, një vit para se të vinin arbëreshët në ceremonitë madhështore të 60 vjetorit të Diellit, ishte shfaqur në kanalin NBC dokumentari “Sicilia e Rosselinit”. Në dokumentar Rosselini thoshte:” Prania greke akoma ndjehet në Sicili. Ky fshat është “Piana Dei grecci”, fjalë për fjalë”Rrafshina e grekëve”. Ndikimi i Greqisë kristiane duket haptazi këtu:”Musolini urdhëroi që emri të ndryshohet në Piana degli albanesi”(rrafshina e shqiptarëve”, por kjo nuk e bëri punën. Prapë Piana është akoma greke në dukje dhe zakonet e vjetra mbahen të pa prekura.”

Cili ishte reagimi juaj, dr. Leka?

“ I dërgova një letër të hapur regjizorit italian Roberto Rosellini me anë të Kanalit Televiziv NBC duke i dokumentuar shqiptarsinë e Arbëreshëve dhe i kërkova kanalit televiziv që ky dokumentar nuk duhej shfaqur më për pasaktësi. Po ashtu, ua dërgova arbëreshëve letërkëmbimin me kanalin televiziv NBC , duke iu kërkuar që të mbronin origjinën e tyre. Reagimi ishte i menjëhershëm, Kanali televiziv ktheu përgjigje se dokumentari nuk do të shfaqej më. Dhe kështu ndodhi.”

Dr. Leka përherë ka qenë i ndjeshëm ndaj Kombit të vet. Ngjarjet në Kosovë në fundvitet ’60 ai i përjetoi me dhimbje. Me 18 janar 1969, Gazeta The New York Times, botoi një letër të gjatë të dr. Lekës me titull”Shqiptarët e Jugosllavisë.” Kjo letër ishte e frymëzuar nga një shkrim që vetë gazeta kishte botuar rreth vrasjes të një djali shqiptar në demonstratën e 28 nëntorit 1968 në Prishtinë.

Shkëpusim një fragment nga letra:” Qeveria Jugosllave mund të fitojë dashamirësinë e Botës së qytetëruar dhe të vetë kosovarëve, po qe se i trajton demonstruesit në mënyrë njerëzore.Gjithashtu, qeveria jugosllave mund të mësojë nga eksperienca amerikane, se demonstratat e zhvilluara në mënyrë paqsore mund tu vënë në dukje autoriteteve dhe botës mbarë padrejtësira, të cilat po të ndreqen me kohë, do të mund të ndihmojnë në fuqizimin e shtetit… Tito duhet t’i japë Kosovës pozitën politike që sot kërkon…”

Vëmendjen e dr. Lekës e kanë tërhequr edhe lëvizjet e shtetit grek në Jug të Shqipërisë. Nisja e shkrirjes së akujve në marrdhëniet mes Shqipërsië dhe Greqisë pas 31 vjet ngrirje, sollën reagimin e dr.Lekës. Në një letër me titull” Lidhjet e Shqipërisë me Greqinë”, që The New York Times e botoi me 17 Korrik 1971 në faqen editoriale, dr Agim Leka, pasi denonconte politikën absurde dhe kërkesat po absurde të Greqisë mbi Shqipërinë e Jugut, coptimin e saj, dhe pushtimin e Çamërisë, shkruante:”Konferenca e Paqes së Parisit 1919-20, përfundoi me coptimin e Kombit Shqiptar ndërmjet fqinjëve të saj duke lejuar pjesë të mëdha të trevave shqiptare të përvetohen nga shteti Jugosllav dhe shteti Grek”.

Rrallë gjejmë ndonjë intelektaul që të ketë reaguar kaq kthjelltsisht si dr. Leka. Me 12 shkurt ai i bëri një thirrje shkrimtarit disident jugosllav Milovan Djilas, i cili kishte qenë bashkëpunëtor i ngushtë i Titos, të cilit i kërkoi që të ngrinte zërin për lirimin e kolegut shkrimtar Adem Demaçi.

Detyra e atdhetarit nuk mbaroi këtu; dr. Leka u lidh me Komitetin për të Drejtat e Njeriut në NY, për të ndihmuar bashkësinë shqiptare në NY për të grumbulluar e dërguar pako ndihmash për të burgosurit shqiptarë në burgjet jugosllave. Ky Komitet u lidh me Ambasadën amerikane në Beograd që të ndërmjetësonte për dorëzimin e pakove tek të burgosurit shqiptarë.

Disa herë dr. Leka ka reaguar ndaj veprimeve antishqiptare të lobit greko-amerikan. Me 28 Janar ai shkroi kongresistit greko-amerikan Gus Yatron në lidhje me seancat e Kongresit Amerikan që ai drejtonte, dhe i bënte thirrje që ta ndalonte promovimin e kërkesave shoviniste greke në Shqipëri. Në seanca nuk ishte thirrë asnjë shqiptar që të mbronte tezën përkundër asaj greke se në Shqipëri keqpërdorej minoriteti grek.

Janë të njohura sulmet antishqiptare të shkrimtarit dhe ish gazetarit greko-amerikan Nicholas Gage kundër Shqipërisë së Jugut. Në një shkrim Gage botoi në Washington Post më 11 prill 1983 me titull”Kosova, fuçi baruti”, ku krahasohej Kosova me minoritetin grek në Shqipëri dhe kërkohej nga faktori ndërkombëtar trajtim i njëllojtë. Dr. Agim Leka replikoi në maj 1983 dhe me fakte ia hodhi poshtë Gage krahasimin e pa vend.Janë të njohura edhe reagimet e tij në mbrojtje të Ramush Haradinaj dhe çështjes së drejtësisë të luftës për çlirimin e Kosovës.

Shqetësimet për çështjen kombëtare dr. Leka i ka pasqyruar edhe në shtypin shqiptar, këtu dhe në Kosovë.

.. Ja kështu, dr. Leka, krahas detyrës humane si mjek, ka mjekuar dhe plagët e Kombit…

VLERËSIME

Dr. Agim Leka ndjehet i vlerësuar për çfarë ka bërë në jetë. Po vlerësimi i të tjerëve për të? Ai u ndje shumë i nderuar kur me 19 Mars 2011, Shoqata Mjekësore Shqiptaro-Amerikane organizoi një Mbrëmje madhështore kushtuar përkushtimit të tij gjysëm shekulli në shërbim të shëndetit të qytetarëve. Vlerat e këtij nderimi i shtoi edhe pjesmarrja dhe dorëzimi i çmimit që iu akordua prej shoqatës, nga Nobelisti Dr. Ferid Murat, kryetar nderi i shoqatës. Darka u shtrua në klubin prestigjioz të Universitetit të Harvardit.

Në këtë veprimtari vlerësuese kishin ardhë për ta nderuar dr. Lekën edhe Presidenti i Shoqatës Amerikane të Mjeksisë Dr. Peter Karmel dhe drejtori rajonal i Ministrisë Amerikane të Shëndetësisë dhe të Shërbimeve Njerëzore Dr. Jamie R Torres, të cilët edhe përshëndetën dhe e përgëzuan dr. Agim Lekën.

Dr. Agim Leka është nderuar edhe në Kongresin Amerikan me 26 Maj 1994, për hapjen e Qendrës Mjeksore Shqiptare.

Një vlerësim të veçantë i ka bërë dr. Lekës Mercy Medical Center në Rockville , duke e nderuar me motivacionin”Në mirënjohje të sinqertë dhe vlerësim për shërbim të dalluar, përkushtim dhe dhe angazhim në 40 vjetë.”

Në prill 2013, Shoqata Mjekësore e Shtetit të Nju Jorkut, i dha dr. Lekës një pllakë mirënjohje më mbishkrim”Në mirënjohje për 50 vjet përkushtimi, shërbimi ndaj publikut, në ushtrimin e profesionit të mjekut.”

Një vlerësim emocionues i bëri dr. Lekës në dhjetor të vitit 2006 ,Our Lady of Mercy Medical Center”, që shtroi një darkë madhështore dhe i dha mirënjohje me motivacion”në vlerësim, urimet më të mira për një jetë të gjatë dhe të lumtur me rastin e mbylljes karrierës profesionale-nga miqtë dhe kolegët”.