Archives for August 2016

Faleminderit Lorik Cana! Kapiteni legjendar terhiqet nga futbolli i luajtur.

August 31, 2016 by Administrator

Nga Albano Kolonjari

Kapiteni legjendar i Kombetares se Shqiperise do ti thote mirupafshim futbollit te luajtur. Lajmi eshte bere i ditur sot ne ambientet e stadiumit Loro Borici te Shkodres. “Loriku vuan nga nje semundje ne zemre dhe nuk do te luaje me futboll pasi eshte e rrezikshme per jeten e tij”. Vete Lorik Cana nuk eshte shprehur per kete ceshtje, por fakti qe pas largimit nga ekipi i tij frances Nante, Cana nuk ka bere perpjekje per te gjetur ekip tjeter, ben te besosh lajmin e terheqjes se tij nga futbolli i luajtur. Po sipas ketyre lajmeve problemi qe Loriku ka me zemren ka ndodhur perpara eleminatoreve France 2016, Por njeriu qe i tha jo Kombetareve te Zvicres dhe Frances per te veshur bluzen kuqezi te Kombetares Shqiptare, ka kundershtuar dhe ka zbritur ne fushen e lojes jo vetem per te realizuar nje ender te tij, por per te realizuar endren e te gjithe shqiptareve. Kapiteni Lorik Cana e filloj karrieren e tij brilante me Olimpik Marseje dhe e mbylli ate po ne Marseje ne ndeshjen Shqiperi-France 0-2. Duket se Lorik Cana i ka dhene fund nje karriere brilnate per 15 vjetesh ne futboll duke u bere aspiruesi i shume futbollisteve te tjere nga te gjithe trevat e Shqiperise qe ndoqen rrugen e tij duke veshur bluzen e Kombetares kuqezi. Kapiteni Cana luajti 93 ndeshje me Kombetaren Kuqezi dhe shenoi nje gol.

Faleminderit Lorik Cana.

Youth career
Current team	Nantes
Number	5
1997–2000	Dardania Lausanne
2000–2001	Paris Saint-Germain
Senior career*
Years	Team	Apps	(Gls)
2000–2003	Paris Saint-Germain B	39	(2)
2002–2005	Paris Saint-Germain	69	(2)
2005–2009	Marseille	122	(6)
2009–2010	Sunderland	31	(0)
2010–2011	Galatasaray	24	(1)
2011–2015	Lazio	82	(4)
2015–2016	Nantes

Faslli Haliti Sjell ne Sofren poetike te Diellit Pablo Nerud-en & RONALD RUSSELL

August 31, 2016 by dgreca

PABLO NERUDA/

poezi e sonet’ dashurie/

LERMË

Lemë këtë herë/

të jem i lumtur,/

askujt s’i ka ndodhur gjë/

s’jam në snjë vend,/

thjesht/

jam i lumtur/

në të katër këndet/

e zemrës, duke ecur,/

duke fjetur apo duke shkruar. /

Ç’mund të bëj, jam i lumtur,/

janë më të panumërueshëm se bari

në kullotat,/

e ndjej lëkurën si një pemë të rrudhosur,/

nën të uji,/

mbi të zogjtë,

deti si një unazë/

rreth meje,/

bërë prej buke dhe guri toka/

ajri këndon si një kitarë./

Përktheu: Faslli Haliti

***

RONALD RUSSELL

1904 -1974

Rusell ishte një gazetar britanik, autor dhe politikan konservator.

U lind më 29 maj 1904, djali i J Stanley Russell e Seahouses, Northumberland. Ishte arsimuar në Haileybury dhe Imperial College. Filloi një karrierë në gazetari në vitin 1929 në Newcastle Chronicle, duke lëvizur për Reuters në vitin 1931. Në vitin 1935, ai u bë një lektor në ekonominë e industrisë së qymyrit. Gjatë Luftës së Dytë Botërore ai shërbeu si oficer në artileri Royal dhe si një oficer i stafit.

SOT DHE DJE

Frikacaku i sotëm

Është ai fëmija që e tallnin dje.

torturuesi i sotëm

është fëmija që kamzhikonin dje.

Mashtruesi i sotëm

është fëmija që s’i besonim dje.

Protestuesi sotëm është fëmija që shtypnin dje.

I dashuruari i sotme është fëmija që ledhatonin dje.

I pakompleksuari i sotëm

Është ai fëmija që ledhatonim dje.

I pakompleksuari i sotëm

është fëmija që nuk e blasfemonim dje.

I shfrenuari i sotëm

Është ai fëmija që s’e anashkalonim dje.

Inteligjenti i sotëm

është fëmija që e mësonim dje.

Indulgjenti i sotëm

është fëmija që falnim dje.

Njeriu që aspiron dashuri dhe bukuri

Është ai fëmija që jetonte i lumtur edhe dje.

___________________________________________

*Ronald Russell ka ngritur problemin e njeriut që është zhvilluar në mënyra të ndryshme në bazë të metodave me të cilat është trajtuar si një fëmijë. Cila nga këto favore dhe çfarë e pengojnë zhvillimin paqësor të personalitetit të foshnjës.

Përktheu: Faslli Haliti

Inagurim pa gola! Shqiperi-Marok 0-0.

August 31, 2016 by Administrator

Nga Albano Kolonjari

Kombetarja e Shqiperise inaguroi te merkuren ne mbremje “shtepine” e saj te re “Loro Borici”, ne nje barazim pa gola perballe homologes se saj nga Maroku. Te dyja skuadrat luajten fort dhe patem mundesi per te realizuar por mungoi finalizimi i aksioneve. Shqiperia per here te pare nuk kishte ne stafin e saj ish kapitenin Lorik Cana i cili nuk do te jete me pjese e Kombetares kuqezi. Porta ju besua per 90 minuta te zakonshimt Berisha ndersa ne mbrojtje u rreshtuan Hysaj, Gjimshiti, Mavraj, Lenjani, Ne mesfushe tekniku Italian rreshtoi Xhaka, Basha, Abrashi, Hyka ndersa ne sulm Gashi dhe Cikalleshi. Nje ndeshje jo e lehte per teknikun De Biazi qe ne harkun kohor te pese diteve duhet te gjeje futbollistet te cilet do te startojne eleminatoret e Kamponatit Boteror te Futbollit Rusi 2018. Interesimi i tifozeve per kete ndeshje miqesore ishte i kenaqeshem. Pas takimit tekniku De Biazi u shpre I kenaqur me nivelin e lojes se paraqitur nga futbollistet tane. I pyetur rreth aktivizimit te Hykaj dhe Gjimishtit te cilet nuk ishin pjese e kuqezinjeve ne eleminatoret e Kampionatit Europian France 2016, De Biazi u pergjigj:” “Si njeri, ashtu dhe tjetri kane qene pjese e jona. Me vjen keq per Jahmirin qe nuk ka luajtur, por ky ështe nje mesazh i mire per te gjithe qe une syte i kam per te pare dhe kur lojtaret me tregojnë se duan te bëhen pjese e kesaj skuadre, le te vijne me ne.”

Formacionet zyrtare:
Shqipëria (4-3-3): Berisha, Hysaj, Gjimshiti, Mavraj, Lenjani, Xhaka, Basha, Abrashi, Hyka, Gashi, Cikalleshi.
Trajner: De Biazi

Maroku: El Kajoui, Dakosta, El Moutakui, Dirar, El Ahmadi, Amrabat, Fajr, Tanane, EnNesyri, Buhaduz, Aguerd
Trajner: H. Renard

Jahmir Hyka

Ka qene e veshtire per mua pasi nuk kam qene pjese e ekipit per nje kohe te gjate. E kam ndjere mungesen, nuk dua te flas per te kaluaren. Jam ketu dhe duhet te shohim para. Kisha pak emocione, e vertete, por u ndjeva mire”.

Berat Gjimshiti

Atehere jam merzitur. Eshte normale, edhe familjaret e mi. Por duhet te jesh profesionist dhe te vazhdosh, siç bera une dhe tani jam i lumtur qe jam kthyer ne kombetare dhe falenderoj stafin per ftesen ndersa shpresoj te vazhdojme keshtu.

KESHTU FOLI JOZEFINA

August 31, 2016 by dgreca

Nga Pëllumb Lamaj/*

Ndodhesha me leje ne Shqiperi, dhe prej dy ditesh endesha Tiranes ne kerkim te ndonje materiali qe do te me ndihmonte per dokumentarin kushtuar figures se Mit’hat Frasherit por pa rezultat. Te gjitha dyert me mbylleshin sapo permendja emrin e tije nderkohe qe arshiva e tij personale mbahej peng nga ish sigurimi i shtetit dhe veglat e tija. Ne pamundesi vendosa te kthehsha ne Vlore pasi dhe data e kthimit per ne pune ne USA po afronte dhe doja te kaloja ditet e mbetura me Nenen dhe Familjen me te cilet takohesha me shpeshe kur isha ne burg se tani qe kisha marre rrugen e mergimit te detyruar. Kisha dal nga hoteli dhe pasi piva nje kafe u nisa drejt Zogut te Zi ku mund te merrja nje fugon per ne Vlore dhe pasi bera disa minuta rruge degjova nje ze qe me thirri ne emer. Ktheva koken dhe prapa meje u afrua nje bashkevuajtes me te cilin kisha bere vite burgu ne Spac. U pershendetem dhe e ftova te ulemi diku per nje pije por ai me tha se nuk kishim kohe se fillonte tubimi.

– Cili tubim? – e pyeta

– Perpara kryeministrise – mu pergjigj ai

-Nuk di gje- i thashe

-Edhe une …sapo me lajmeruan- u pergjigj ai – s’merret vesh kjo pune. Jemi bere njeqinde shoqata, jemi bere per ibret te Zotit. A do vish?

-Patjeter- ju pergjigja – Jam pjese e juaja edhe une.

-Keshilli i Europes ka nxjerre nje deklarate ku kerkohet denimi i krimeve te komunizmit dhe sot do te lexohet ne parlament – vazdoi ai.

-E degjova para nje jave – i thash – por si vone. Drejtesia e vonuar nenkupton drejtesine e mohuar megjithate le te shikojme rrjedhen.e ngjarjeve

Pash qe nuk i erdhi mire ashtu sikunder nuk i vjen mire nje fatkeqi ne mes te oqeanit te cilit i thua se ne horizont ajo qe duket nuk eshte anije por vale e detit dhe shkuma e saj. Vazhduam rrugen dhe pas disa minutash arritem perpara kryeministrise ku ishin mbledhur rreth njeqinde vete, disa prej te cilevet me nga nje parrulle ne dore. Ne krye qendronte nje barkalec me mikrofon tek goja qe here pas here i drejtohej turmes qe shperthente ne thirrje e brohoritje.

-Kush eshte ky? – e pyeta

-Lere, lere – me tha. -Ai s’ka qene as ne burg as ne internim. Eshte misionar i PDse por c’te besh, keshtu jemi kantadisur.-

Tubimi vazhdoi per gati nje ore dhe pata rastin te takoj edhe bashkevuajtes te tjere qe kisha vite pa i pare.Me ne fund barkaleci me mikrofon ne dore lajmeroi fundin e tubimit dhe nje pjese nisi te shperndahet nderkohe qe pjesa tjeter qendronte ende ne grumbull.

-Jane familjare te te pushkatuareve shumica-me sqaroi ai dhe kane vendosur qe tubimi te vazhdoj perpara parlamentit.Akoma nuk kane nje var ku te vendosin nje tufe lule dhe ende nuk dihen eshtrat e familjareve te tyre..

Mu dhimbsen dhe ju afrova duke i pershendetur nje nga nje e ashtu bashke u nisem drejte parlamentit.

Po gjysma e turmes perse u largua – pyeta-

Oh jane ata te PDse tha …dikur kane qene te privilegjuar e prape presin t’ju hedhin ndonje kocke.

Me ne fund arritem perpara portes kryesore te parlamentit ku na priste nje rresht policesh me shkopinjte e gomes qe here here i tundnin per te na frikesuar por edhe per te kenaqur instiktin e tyre prej xhandari.Ne oborrin e parlamentit deputetet benin xhiro e kjo beri qe turma te shperthej ne thirrje e brohoritje dhe ti afrohet edhe me shume portes kryesore duke u perballur me policet qe nisen te shtyjne e te kercenojne grevistet.Nderkohe arriten forca te tjera policesh si dhe mediat e shkruara dhe ato vizive.U shkeputa nga grumbulli i grevisteve dhe ju afrova nje gazetareje dhe fillova ti flas per greven dhe kerkesat e saj.Te njeten gje bene edhe disa greviste te tjere.Nderkohe prane meje u afrua Zenel Hoxha dhe me tha;

Kerkuam nje takim me kryetaren e parlamentit nuk di a do te pranoj .

E pashe gjate ne sy dhe qesha

Ai e kuptoi dhe nisi te qesh edhe vet

Epo ne te ….po s’deshi ,ne bejme detyren tone perpara historise.Turpi le t’ju bjere atyre dhe ju bashkua turmes.Kishte kaluar me se nje ore dhe nga oborri i parlamentit pame te afrohej nje grua rreth te tridhjetave qe foli me dike qe ishte me afer portes e pasi nxorri nje leter nga canta kerkoi qe te shkruheshin emrat e atyre qe do te shkonin ne takim me kryetaren e pasi dikush shkruajti emrat,ajo u nis per ne zyren e saj.Zeneli mu afrua perseri dhe me tha-

Do te jesh edhe ti ne takim me kryetaren.

-Me mire mos ta kishit dhene emrin tim-i thashe se pastaj do thoni qe na prishi pune Pellumbi -dhe nisa te qesh. Qeshi dhe ai me te madhe dhe vazhdoi

-Ti duhet te jesh se s’ben se ua perplas troc ne fytyre dhe ata ashtu e duan.

Kaluan rreth njezete minuta dhe sekretarja u duk te porta dhe me listen ne dore filloi te lexoj emrat e personave te cilet hyne nje nga nje brenda portes.Te njejten gje bera dhe une e duke ndjekur hapat e sekretares, ngjitem shkallet dhe mbritem prane zyres se kryetares.

-Uluni ketu – na u drejtua sekretarja- se zonja kryetare eshte e zene per momentin me nje takim tjeter.

U ulem dhe ndezem nga nje cigare nderkohe qe sekretarja u nis per tek zyra e kryetares qe ishte e ngjitur me paradhomen ku qendronim ne dhe pas dy, tre minutash doli prej andej duke len deren gjysem te hapur.

Duke qendruar ne kembe perball nesh, na u presantua – Une quhem Valbona Collaku. Jam edhe une e persekutuar si ju. Kam patur ne burg Xhaxhain Qaniun, besoj e njifni dhe e keni degjuar. Tundem koken nje nga nje ne shenje pohimi dhe pa na lene kohe te flasim vazhdoj

-Jemi me fat qe kemi ne krye te parlamentit njeriun tone, te shtreses tone dhe duhet ta degjojme se ajo i di gjerat me mire nga te gjithe dhe donte te vazhdonte me po nuk mu durua dhe i thash

-Pare se gjithash ajo nuk eshte si ne ketu perball teje. Ne kemi qene ne burg nderkohe qe ajo s’ka bere asnje dite burg dhe internim. E dyta, ajo nuk i di gjerat me mire se ne, sepse ne i kemi kaluar mbi kurriz. Eshte e vertet qe ajo eshte ne krye te parlamentit sikunder edhe Pjeter Arbnori por jo se dine me shume se ne. Koha tregoj dhe po tregon se ata nuk jan gje tjeter vecese vegla te Katovices dhe bandes neo-koministe ne pushtet me nje ndryshim. ata jane bere te pasur dhe bene kariere ne saj te mundit dhe vuajtjeve tona nderkohe qe shtresa jone ende jeton ne mjerim.

-Kush je ti qe ze ne goje Arbnorin dhe Zonjen Kryetare?- mu drejtua ajo

– Qesha dhe me qetesi i thashe-

Edhe une jam nje i mbijetuar i Ferrit komunist por qe tashme jetoj larg ketij vendi plot lote, meri, dhe padrejtesi, larg ketij parlamenti te turpshem e anti-njerezor ku deputetet e persekutuar jane nen urdherat e deputeteve persekutues e qe sebashku zbatojne skenarin e R.Alise, por e di c’ke ti… ne kemi ardhur ketu te bisedojme me kryetaren dhe jo me ty moj shoqe e partise.

Ajo u skuq ne fytyre dhe ne c’ast mu drejtua: – Nuk jam shoqe partie-

-Po – i thashe duke qeshur. -Je anetare dhe shoqe partie e PDse, prandaj je edhe ketu. Nderkohe anash nesh u hap nje dere dhe nje person i gjate i veshur me uniforme qendroi perballe nesh e duke u krekosur si kaposhi maj plehut na hodhi nje vershtrim perj xhandari dhe filloi.

-Edhe une jam si ju, i persekutuar, por juve nuk beni mire qe mblidheni perpara parlamentit e bertisni. Lereni parlamentin te punoj, prandaj i kemi zgjedhur. Nuk mu durua dhe ju drejtova ne c’ast

-C’pune beni ju?-

Oficer Garde- u kerkos ai

-Aha, tani e morra vesh-i thashe me ironi, shko atje tek dera e kryetares se atje e ke vendin. Ai me vershtroi me inat nderkohe qe edhe une nuk ja hoqa syte dhe pastaj u largua. Ata qe ishin ne dhome qeshen. Nderkohe nga zyra e kryetares doli Valbona, sekretarja, qe nje nga nje na shoqeroi brenda zyres ku priste kryetarja. Kryetarja qendronte ne kembe, me nje fytyre te nxire qe nenkuptonte se stuhia nuk ishte e larget. Na dha doren, nje nga nje, dhe na beri me shenje te ulemi. U ula perball saj nderkohe te tjeret u ulen dy nga dy anash . Edhe ajo u ul, pastaj ne c’ast u ngrit, morri nje cope leter dhe nje laps, dhe u ul perseri. Vuri kemben mbi kembe, u dha nje te shtytur ballukeve dhe pasi na hodhi nje veshtrim qe reflektonte qarte urrejtje dhe denigrim na u drejtua.

-Kush jeni ju? Cilen shoqate perfaqsoni?-

I pari e morri fjalen Tanush Kaso, i cili me duket qe kishte edhe ai nje vule shoqate. I shpegoj qe kishte qene ne nje grup me P.Arbnorin ndoshta per ta zbutur e prekur sado pak, dhe vashdoi ti shpegoj gjendjen e mjerrueshme ku ndodhej dhe aresyet perse ne ishim aty. Pastaj i erdhi rradha Syrja Lamces, Ylli Mances, dhe Tomorrit, te cilet ju presantuan, dhe me ne fund me erdhi rradha mua. I thash kush isha, vitet e burgut dhe shkurt arsyet perse ndodheshim aty. E pashe qe nuk i erdhi mire, rrudhi vetullat, u ngrit ne kembe, u largua dy tre hapa per te fundi i dhomes dhe shpertheu me nje ze te cjerr.

-Kush jeni ju qe dilni ne greve e bertisni perpara parlamentit? Ju s’na tergoni dot neve se c’duhet te bejme dhe pasi beri nje xhiro neper dhome vazhdoi- Ju s’jeni kurkush duke na vershtruar plot inat. Nderkohe Tanushi qe ndodhej me afer saj ju drejtua

– Me falni Zonje, por edhe ne jemi pjese e kesaj demokracie dhe kemi votuar per juve.-

Nderkohe ajo ju afrua me nje veshrim te eger dhe kercenus dhe me gishtin tregues nisi te bertas.

– Demokracine e solli Sali Berisha dhe jo ju pese… dhe ju morr pak goja e mbushur me pushtyme sic duket nga qe nuk gjeti dot fjalen e duhur. Tanushi uli koken e nderkohe mua nuk mu durua.

-Pak respekt- ju drejtova. – Nese ne jemi ne kete gjendje faji i bie klases politike dhe juve. Ajo beri disa hapa mbrapa dhe me gishtin tregus, klithi.

– Takimi mbaroi dhe ndigjoni ju… Edhe me ardh paret une kam me jua pre juve do spiune, hajdute, e ordinere dhe nderkohe ngriti gishtrinjte ne forme gershere, ato gishtrinje te pudrosur e me manikyr qe fshihnin aq mekate dhe turpe. Nderkohe shoqeruesi hapi deren dhe ajo pa brejtjen me te vogel te ndergjegjes zgjati doren.Ata i dhane doren nje nga nje dhe u nisen drejte deres e nderkohe me erdhi rradha mua te dilja.U nisa per te dera ku qendronte ajo me doren ngrehur ,i hodha nje veshtrim denigrues me e shumta qe mund ti behet nje femre dhe para se te dilja i thashe.

Ti s’je gje tjeter vecese nje komuniste dhe nisa te dal jashte zyres duke ja lene doren ne ajer.E si mund ta takoja ate dore pas gjithe atyre qe ajo kishte hedhur e thene per ne !.Dolem nga parlamenti ku na prisnin bashkevuajtesit te cilet e kuptuan menjehere nga fytyrat tona se c’kishte ndodhur ne ate zyre pacavure qe prodhonte vetem pislleqe,ku luhej me fatet e nje populli te pafat e mjeran.Rruges ju shpjeguam se c’kishte ndodhur dhe i vetmi ngushellim per ta ishte ajo c’ka i kisha perplasur ne fytyre kryetares .Beme dhe pak rruge bashke dhe pastaj ju thashe se me duhej te nisesha per ne Vlore .Nderkohe Tanushi me tha se sonte eshte seanca parlamentare ku do lexohet deklarata e keshillit europian per denimin e krimeve te komunizmit. dhe lejohen te burgosurit te marrin pjese

E pashe me keqardhje dhe i urova naten e mire.

Une do te shkoj me tha ai-e keshtu u ndame nga grupi e pasi morra nje fugon pas disa oresh arrita ne Vlore dhe kur erdhi ora e seances hapa televizorin per kuriozitet por nuk pashe aty as Tanushin e as ndonje nga bashkevuajtesit qe kishim qene ne takim me kryetaren me perjashtim te disa ushtareve te PDse qe na kishin kthyer shpinen prej kohesh .Nje liste e vecante ndalonte pjesemarrjen tone ate nate me urdherin e kryetares .Ndeza nje cigare dhe pastaj fola me ze te ulet…Eh keshtu ka qene e do te jete bota.Jo te gjithe e mbarojne rrugen e nisur dhe jo te gjithe i qendrojne besnik vetevehtes dhe idealit per te cilin jetojne,vuajne e luftojne….. ndryshe nuk do te kishte renegate……..

Korrik 2006

*Pjese nga Libri RENEGATET

Nëpër gjurmët e trashëgimisë patriotike

August 31, 2016 by dgreca

NGA IBRAHIM VASIARI/*

Monografia ‘’Arshi Selfo Dalani – një vatër kombëtare në Kaninë’’, përveç kureshtjes së zakonshme, të tërheq vëmendjen edhe për faktin se objekti i trajtesës jo rastësisht ka hyrë në fokusin hulumtues të Prof dr Bardhosh Gaçes, autor me përvojë për studime në këtë fushë.

Duke qëmtuar nëpër kohëra episode ngjarjesh, figura dhe kontribute patriotike, në dukje anësore e me pak ‘’peshë’’, historia e kombit bëhet më e plotë, më e gjallë dhe e larmishme. Veçanërisht në zhanrin e monografisë, autorit i jepet mundësia të hyjë më thellë në mikrohapësira periudhash duke evidentuar atë lidhje të brendshme të ngjarjeve dhe kontributeve madhore me një shtresë më të gjerë miningjarjesh e faktorësh veprues më pak të dukshëm, por që në fiziologjinë e mbijetesës etno-kulturore të kombit kanë dhënë gjithnjë lëngun jetësor ushqyes. Pa të tilla studime të larmishme, hartës së madhe historike do t’i mungonte ‘’topografia rurale’’, do të mbeteshin në hije imtësitë e episodeve, karakteret, kundërshtitë dhe dilemat, do të ishin të cungëta detajet e kuvendeve dhe pak të njohura shqetësimet e rretheve më të ngushta miqësore e familjare, ato vatra të prushta që u dhanë flakë lëvizjeve madhore të kombit për liri e progres.

Prof Bardhosh Gaçe është një personalitet shumëplanësh, kontributi i të cilit shtrihet në shumë fusha të dijes dhe kulturës, të studimeve historike, pedagogjike, etnografike, folklorike, estetike si dhe në krijimtari të mirëfilltë letrare, i njohur nga opinioni shkencor e më gjerë për vepra dinjitoze.

I mirëpritur në mbarë trevat shqiptare jo vetëm si autor, por edhe si veprimtar e misionar i trashëgimisë kulturore kombëtare, ai ka vite që është nisur me një çantë librash në krah, ‘’udhëton’’ pa u lodhur në hapësirë dhe kohë, shtegton nëpër troje dhe epoka. Hera-herës qëndron e çlodhet pranë ndonjë burimi, i mrekulluar nga bukuria e viseve dhe bujaria e njerëzve që takon, shpalos me kujdes një ‘’hartë udhërrëfyese’’ paksa të çuditshme dhe nis sërish ‘’udhëtimin’’ për diku më tej, diku më larg e më thellë… hyn qetë-qetë me hap të përkorë në botën e magjishme të përrallave, në misteret e riteve e gojëdhënave, duke thithur e mjaltëzuar nektarin e pyjeve të fjetur, gjurmon çerdhe bilbilash të polifonisë labe, ndien nëpër fëshfërima gjethesh valëzimin e fustanellës arbërore. Dhe gjithçka e mbedh me një dashuri të veçantë, me përpikmëri e seriozitet shkencor, duke u përcjellë brezave ‘’sekretin’’ e mbijetesës dhe ngrohtësinë e vatrës stërghyshore.

Si gjithnjë i suksesshëm, i nderuar me tituj e çmime, prof Gaçe vijon pa ndërprerë punën e tij kërkimore me një klas të lartë profesionalizmi: i thellë në mendime, i mprehtë në gjykim e i ftohtë në analizë, skrupuloz ndaj vërtetësisë arkivore, përzgjedhës inteligjent i tematikave të veçanta, më pak të rrahura, por që meritojnë të dalin në dritë për vlerat që mbartin.

Në studimet dhe monografitë e tij gjejmë një varg figurash të respektuara kryesisht të trevës së Vlorës e Labërisë, si: Osman Haxhiu, Ibrahim Shyti, Ibrahim Abdullai, Beqir Velo Kanina, Spiro Koleka, xha Selimi i Brate etj. I zhytur deri në thellësi të turbullta kohësh ku, si në guaska koralesh, flenë perla vlerash historiko-kulturore, prof Gaçe, falë këmbënguljes dhe pasionit kërkimor shkencor, ka arritur t’i nxjerrë ato në dritë duke e bërë çdo ditë e më të plotë diademën rrëzëllitëse të thesarit tonë kombëtar.

Objekti i studimit të tij këtë herë është një tjetër figurë e respektuar e parisë tradicionale kaninjote: Arshi Selfo Dalani dhe vatra e ndezur e Dalanajve, e këtij fisi rrënjëthellë, të njohur në histori e të përjetësuar në këngë që, ashtu siç del qartë nga dokumente autentike arkivore, nga kujtime e dëshmi luftëtarësh bashkëkohës mbetet një buronjë ujëkthjellët patriotizmi me rrjedhë të pandërprerë nga brezi në brez, plot mund, gjak e sakrifica në shërbim të çështjes shqiptare.

Dalanajt janë njëri mes fiseve të dëgjuara kaninjote, aspak i rrallë e i veçantë as i shkëputur nga të tjerët, përkundrazi, pjesë e asaj elite të pranuar tradicionalisht për bëma dhe vlera morale e patriotike të provuara në vijimësi, e përfshirë organikisht në jetën dhe përpjekjet e komunitetit për liri e dinjitet. Dhe historikisht Kanina shquhet për elita të tilla. Ata që janë marrë me studime shqiptare, vendas ose të huaj, duke gërmuar dokumente jo vetëm në arkivat tona të varfra, por kryesisht në to të Romës, Bizantit, Stambollit, Vjenës e gjetkë, nuk e fshehin respektin që të imponon Kanina, ky kryefshat impresionues me emër ‘’të rëndë’’, me histori dhe rol të veçantë në hapësirën shqiptare.

Në këtë kuadër të përgjithshëm dhe brenda kohështrirjes së vet, merr dimensionin real personaliteti i spikatur i Arshi Selfo Dalanit, objekt i kësaj monografie të prof Gaçes.

Duke e hedhur vështrimin disa breza më parë në zbulim të rrënjëve të tij patriotike, autori shkon deri tek Seit Dalan Kanina, lindur rreth vitit 1776, i cili përmendet për ‘’marrëdhënie të ngushta me Ismail bej Vlorën, gjyshin e Ismail Qemalit, pranë të cilit kishte shërbyer disa vite në Bursë të Turqisë. Por edhe me Brahim Pashë Begollin nga Kosova, i cili ishte vënë në shërbim të mbretit të Egjiptit’’. Në vazhdim autori përmend se ‘’në vjeshtën e vitit 1821, në ndihmë të suliotëve në betejat kundër hordhive otomane shkuan edhe 2000 lebër, të komanduar nga Tahir Abazi e Ago Vasjari, ku midis krerëve ishin edhe Dudë Sinani (Gumenicë), Seit Dalani (Kaninë), Selim Zeneli (Shkozë) dhe Spiro Leka (Dhërmi)… në këto luftime të përgjakshme u plagosën Dudë Sinani, Seit Kanina, Selam Hasan Velça, Hamza Delvina, Kiço Qeparoi si dhe u vranë 42 luftëtarë’’. Po kështu, Seit Dalani: ‘’në vitin 1828 ishte ndër ndërlidhësit kryesorë të Ismail Pashë Vlorës me parësinë e krahinave të Skraparit, Myzeqesë, Përmetit, Tepelenës, Vlorës, Delvinës dhe Himarës për realizimin e një varg kërkesash kundër Mehmet Reshid Pashës si sanxhakbej i Janinës, për t’u rikthyer përsëri krerët vendas në administratën e kësaj treve’’

Dhe tradita patriotike kalon nga brezi në brez, nga babai tek i biri: ‘’Në luftërat e shqiptarëve për të shkëputur vargonjtë e robërisë otomane në shek XIX del në skenë i biri i Seit Dalanit, Dalan Seiti, i cili mori pjesë në disa takime e kuvende me kapedanët e tjerë të Jugut për organizimin e qëndresës antiturke’’.

Dalan Seiti shquhet për trimëri në kryengritjet e viteve 1833-1834 si dhe në vitin 1846 kundër reformave të Tanzimatit, në luftimet e përgjakshme për marrjen e kalasë së Beratit. Për të flasin mjaft dokumente arkivore, po edhe më bukur vargjet e disa këngëve popullore të kohës së tij. Disa vite më vonë, ‘’gjatë kohës që punoi në administratën e Janinës, Dalan Seiti pati një miqësi të ngushtë edhe me rilindësin e madh Abdyl Frashëri, i cili aso kohe punonte edhe ai në administratën e atij vilajetti dhe më pas u zgjodh deputet i Janinës në parlamentin otoman’’.

Traditën patriotike të fisit e vazhdoi i biri i Dalan Seitit, Selfo Dalani dhe më tej djali i Selfos, objekti i kësaj monografie, Arshi Selfo Dalani. Të duket sikur ke të bësh me një sagë, me historinë e një zinxhiri të pandërprerë brezash.

Për jetën dhe aktivitetin e ngjeshur patriotik të Arshi Selfo Dalanit flasin shumë faqe të këtij libri. Ai jetoi dhe punoi në periudhën e përpjekjeve heroike për shpalljen dhe mbrojtjen me gjak të shtetit të parë shqiptar pas një robërie të gjatë otomane. E nisi qysh herët në rini, qysh nga kontaktet e para me idetë e Rilindjes deri tek përhapja në ilegalitet e librave shqip dhe propagandimi i çështjes kombëtare; e vazhdoi më tej me klubet patriotike, me përkrahjen e çetave të para të lirisë e deri tek mbështetja e plotë e aktit madhor të shpalljes së Pavarësisë.

Hapat e parë të shtetit të ri ishin të vështirë, kohët të turbullta dhe armiqtë kombëtarë të shumtë. Po këto më mirë se kushdo i trajton në mënyrë shkencore autori i librit. Këto kohë dhe situata kritike që kaloi atdheu, ashtu si të gjithë, e ndoqën Arshi Selfon deri në pleqëri. Gjithsesi, ai dhe djemtë e tij qëndruan gjithnjë pranë atdheut, gjithnjë në krahun progresist. I përkiste atij brezi të papërsëritshëm idealistësh rilindas që mbi gjithçka vinin atdheun, ishin bashkëkohës, miq besnikë e idhtarë të palëkundur të Ismail bej Vlorës. Fati e deshte që djali i tij i vogël, Dadan Dalani, dëshmor i Brigadës V S të ishte kurbani i fundit që i dha atdheut, para se të mbyllej në një pleqëri të rëndë e me halle të reja.

Duke hedhur dritë mbi figurën e Arshi Selfo Dalanit qysh prej rrënjëve të thella e deri tek filizat e rinj gjelbërues, prof Gaçe rigjen e vendos në vendin e duhur edhe një pemë tjetër në kopshtin e bukur të patriotizmit vlonjat.E përgëzoj autorin për këtë monografi të arrirë në të gjitha pikëpamjet dhe i uroj suksese të mëtejshme në punime të tilla dinjitoze.

*Shënime për librin e Prof B. Gaçes ‘’Arshi Selfo Dajlani – një vatër kombëtare në Kaninë’’