Archives for October 2017

THAÇI: SHBA I THOTË “PO” PËRFSHIRJES SË SAJ NË DIALOGUN KOSOVË- SERBI

October 3, 2017 by dgreca

Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të përfshihen drejtpërdrejt në dialogun Kosovë-Serbi./

3 Thaci

Ky ka qenë premtimi që presidenti Thaçi ka marrë nga zv.presidenti amerikan Mike Pence.Në një intervistë dhënë për RTK-në, Thaçi tha se temë e takimit ishte edhe formimi i ushtrisë, që sipas tij, do të ndodhë këtë vit.Po ashtu Thaçi tha se ishin tri çështje të cilat i kanë diskutuar me zv.presidentin amerikan Pence.Çështja e parë, sipas Thaçit, është vazhdimi i dialogut për normalizimin e marrëdhenieve mes Kosovës dhe Serbisë në këtë fazë të re për përmbylljen e këtij procesi me një marrëveshje historike të normalizimit dhe pajtimit me rolin udhëheqës te Bashkimit Evropian.

“Ka ardhur koha që përfundimisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës të involvohen direkt në dialogun Kosovë – Serbi. Zv.presidenti Pence, e ka konfirmuar përkushtimin dhe përfshirjen e tij personale dhe të Shtëpisë së Bardhë në këtë proces të rëndësishëm , që na jep më tepër siguri”, deklaroi ai në RTK.Presidenti tha se përfshirja direkte e SHBA-së ne procesin e dialogut do të japë një kuptim të ri, do t’i japë një dinamikë të re dhe siguri për sukses përmbyllës të kësaj rrethane të re.

“Zv.presidenti Pence, edhe një herë e ka rikonfirmuar qëndrimin e SHBA-së, se Kosova si vend sovran ka të drejtë të themelojë Forcat e Armatosura, gjithashtu ka konfirmuar se Forca e Re Kosovës do jetë një forcë moderne e standardeve të NATOS dhe multietnike. Do të kryhen të gjitha obligimet dhe përgjegjësitë dhe brenda vitit do të themelohen forcat e Armatosura të Kosovë”, shtoi Thaçi.

Ai tha sedministrata e Shteteve të Bashkuara të Amerikës kërkon që Kosova ta përmbyllë sa më shpejt çështjen e Demarkacionit me Malin e Zi, marrëveshje që tani më është nënshkruar në mes të institucioneve të Republikës së Kosovës dhe Malit të Zi dhe është ratifikuar nga Mali i Zi.

“Për SHBA-të kjo çështje është e përmbyllur dhe kërkojnë prej nesh, prej parlamentit të Kosovës që ta përmbyllim sa më shpejt në mënyrë që të lëvizim drejt progresit evropian, në veçanti drejt liberalizimit të vizave”, theksoi Thaçi.

Duke lexuar Herodotin-Meditime historike rreth lashtësisë pellazgjiko-ilire

October 3, 2017 by dgreca

Nga Aristotel Mici-Boston/ Ideja për të shkruar këto radhë në formën e meditimeve rreth lashtësisë pellazgjiko-ilire, më lindi duke lexuar librin madhor të Herodotit, të cilin tashmë e kemi të përkthyer në shqip nga mathematikani i njohur, Prof. Aleko Minga.

Vepra e Herodotit “Historitë” ka si bosht ngjarjesh luftën mes ushtrisë së vogël helene dhe ushtrisë së stërmadhe të perandorisë persiane. Kjo luftë zgjati më shumë se dy dekada, nga viti 500 Para Krishtit, deri në vitin 479. Në këtë hark kohor ushtria e vogël helene do të rrëfente episode heroizmi të papara, që do të kulmonin me betejat e famshme si ajo e Marathonës, e Salaminës dhe e Termopileve.

Po libri i Herodotit,- siç shkruan edhe Prof. Minga,- s’është vetëm rrëfimi i kësaj lufte, përkundrazi, është një vepër që sjell një informacion tepër interesant për mbarë botën e njohur të kohës së tij, për mjaftë vende e popuj të tjerë të Europës e Azisë së Vogël dhe të Mesme.

Shikuar nga kjo anë, vetiu, duke lexuar Herodotin, u kapa nga kureshtja për të gjetur sado pak gjurmë nga pereiudha e lashtësisë pellazgjike dhe ilire e stërgjyshërve tanë pararendës.Dhe vërtetë emërime pellazgjike fillojnë të duken që nga libri i parë i veprëas “Historitë” të Herodotit. Kështu në faqen 79 shkruhet “….një pjesë e rëndësishme e qytetarisë të dymbëdhjetrë qyteteve janë nga Eubeja, të cilët nuk kanë të drejtë të quhen “jonian”, me ta janë përzier kadmianë,driopianë, fokianë, të dëbuar nga vendi, molosë, pellazgë nga Arkadia.[1] Në këtë rast mollosët dhe pellazgët vetëm sa dalin midis popujve të tjerë në këtë vepër, për t’u dukur dhe më shumë më pas.

Po informacioni që jep vepra e Herodotit i tejkalon kufijtë e botës së pellazgëve, të Helladës dhe Ilirisisë. Siç duket nga leximi i veprës së tij, Herodoti ka qënë dhe një dijetar shetitës, që kish gjesdisur shumë vende të botës së vjetër. Dhe kudo që vinte, ai përpiqej të gjellinte fakte dhe ngjarje, që i dukeshin interesante për historitë, që kish marrë përsipër të shkruante. Nga moria e ngjarjeve m’u duk me interes të veçoja midis të tjerave rrrëfimin për dy orakujt, atë të Heladës dhe aë të Libisë. “Egjiptianët,- shkruan Herodoti, – tregojnë sa vijon: priftërinjtë e Zeusit të Tebës më thanë që dy gra, në fakt priftëresha, ishin rrëmbyer në Tebë prej disa fenikasve. Ata kishin marrë vesh se njera nga gratë ishte shitur në Libi dhe tjetra në Heladë. Sipas tyre këto gra ishin të parat që themeluan dy orakuj në këto dy vende. Kur i pyeta si mund të flisnin me kaq siguri, m’u përgjegjen se kishin bërë një kërkim të kujdesshëm për këto dy gra. Dhe, megjithëse nuk ia kishin dalë t’i gjenin, kishin zbuluar më pas atë çka po më thoshnin për to.

Kjo është ajo që më thanë priftërinjtë në Tebë, por profeteshat e Orakullit të Dodonës thonë që dy pëllumbesha të zeza fluturonin që nga Teba në Egjipt; njera fluturoi drejt Libisë, tjetra aty në Dodone, pranë tyre. Kjo e fundit u ul mbi një lis dhe paskej thënë me zë njeriu se aty në Dodonë duhej ngritur një orakull i Zeusit.

.Banorët e Dodonës e kuptuan se po dëgjoni një urdhër hyjnor dhe u bindën të bënin ç’u tha pëllumbesha. Priftëreshat thonë se pëllumbesha që shkoi në Libi u tha libianëve të ndërtonin orakullin e Amonit, një orakull tjetër të Zeusit. Kështu thoshin priftëreshat e Dodonës, nga të cilat më e vjetra quhej Promenia, e dyta Timareta dhe më e reja Nikandra. Edhe dodonasit e tjerë që banonin rreth e rrotull tempullit, pajtoheshin me këtë.

Tani do të them mendimin tim sesi ka ndodhur kjo. Sikur vërtetë fenikasit t’i kishin rrëmbyer priftëreshat dhe t’i kishin shitur njerën në Libi dhe tjetrën në Heladë, kjo e fundit, sipas meje, do t’u ketë qenë shitur tesprotëve ( banorë të Çamërisë – shenimi im AM.), të cilët e patën çuar në vendin që tani quhet Heladë, vend që në atë kohë quhej Pelazgji “- (nga libri i dytë Historitë- Herodoti)

Kështu, duke lexuar dhe komentuar rreth këtij episodi, që ka të bëjë me zanafillën orakullit të Dodonës, e kemi shumë të qarte të kuptojmë se si Herodoti përkatësinë e orakullit të Dodonmës ua jep banorëve të Threspotisë. Ndër kohë, duke qenë se edhe ky orakull ishte ngritur nga zëri hyjnor i Zeusit, siç cicëroi pëllumbesha, vetëkuptohet vetiu që Zeusi si Hyjni i ka përkitur, po atij vendi, që ka qenë quajtur Pellazgji.

Ndër kaq, theksojmë se në kujtesën dhe në gjykimin e Herodotit pellazgjia datohet historikisht në një kohë më e lashtë se Helada, si edhe u tha më sipër.Pastaj, historiani vazhdon të shkruaj prap për prtiftëreshën, që e kishin shitur si skllave fenikasit: Ndërsa punonte si skllave për thesprotët, ajo, priftëresha themeloi një shenjtërore të Zeusit nën hijen e një lisi që rritej aty. S’ka asagjë të jashtëzakonsme në këtë që bëri, sepse ajo pat shërbyer në shenjtëroren e Zeusit në Tebë dhe pa tjetër do të mendonte e do të kujtonte Zeusin në këtë vend të ri. ((Herodoti-124)

Pra, siç e lexojmë në vazhdimësi të episodit, Herodoti rithekson edhe një herë faktin informuese, se qoftë orakulli i Dodonë, qoftë faltorja për Zeusin janë lokalizuar në mjedisin e thesprotëve, të cilët kanë qenë dhe janë fise ilire në trojet e tyre.

Dhe në kohën, që priftëresha themeloi orakullin, “u tha njerzëve që motrën e saj e kishin shitur në Libi po ata fenikas, që e kishin shitur edhe atë vetë.

Më pastaj Herodoti dëshiron të japë arsyetimin e tij lidhur me personifikimin e murgeshave si shpendë që flasin. Lidhur me këtë dukuri animizuese ai pohon: Mendoj që dodonasit i quajtën gratë pëllumbesha, sepse ato ishin të huaja dhe gjuha e tyre dukej si cicërim zogjësh. Ata thonë që pas një farë kohe pëllumbesha foli me zë njeriu, sepse atëherë ajo foli në gjuhë që e kuptuan. Sa kohë që fliste në gjuhë të huaj, atyre u dukej se cicëronte, sepse si mund të flasë një pëllumbeshë me zë njeriu? Kur thoshnin se pëllumbesha ishte e zezë, nënkuptonin që gruaja ishte egjyptiane.

Me tregimin e tij rreth orakullit të Dodonës, Herodoti na jep mundësinë që të marrim me mend lidhjet midis civilizimeve të antikitetit të herëshëm. Dalja e fenikasve në rrëfim, krahas elementeve të jetës egjyptiane, flet për ndikimin dhe lidhjen kulturore të botës së mesdheut. Dihet se Egjypti dhe Babilonia qenë kulme të ndritura zhvillimi, për atë kohë të vjetër antike, kurse fenikasit, si lundërtarë të guximshëm dhe tregëtarë të zotë, i përhapën këto qytetërime përmes kolonizmit me ngujimet e tyre.

Po më e rëndësishmja, që duhet thënë për ta është fakti se dy mijë vjet Para Krishtit, fenikasit shpikën alfabetin prej 22 shkronjash; ky alfabet ka qenë shumë më i thjeshtë se hieroglifet ose kuneifomat babilonase; në bazë të tij është krijuar alfabeti grek, e prej tij janë përpiluar të gjithë alfabetet e tjerë të ditëve tona[2]

Po në qoftë se te episodi i orakullit të Dodonës i gjemë pellazgët qysh në kohën e Tebës,[3] në librin e gjashtë të veprës së Herodotit do t’i shohim ata edhe në fillim të shekullit të pestë Para Kishtit, nga viti 500-490, pra për gjatë Luftës Greko –Persiane, ku do të lexojmë këto deklarime: “Athinasit i kishin dëbuar pellazgët nga Atika – me të drejtë a pa të drejtë këtë nuk mund ta them, po vetëm po e përsërit atë që thonë të tjerët. Hekateu[4], i biri i Hegesandrit, në Historinë e tij pohon se athinasit vepruan në mënyrë të padrejtë. Ata ua patën dhënë tokën e vet në rrëzë të Himetit për ngulim pellagëve, si shpërblim për murin që ata kishin ngritur dikur rreth Akrpolit. Kur Athinasit e panë se kjo tokë më parë e keqe dhe që s’ vlente kurrëgjë, tanimë ishte punuar për bukuri, i kapi zilia dhe donin ta shtinin sërisht në dorë. Prandaj athinasit pa kurrëfarë shkaku tjetër i dëbuan pellazgët.

Përkundrazi, athinasit thonë se i dëbuan pellazgët me të drejtë, se pellazgët u kishin sjellë athinasve shumë bezdi: vajzat athinase shkonin atëherë për ujë në Nëntë Burimet (Eneakrunos), sepse në ato kohë athinasit dhe helenët e tjerë ende nuk kishin skllevër sherbëtorë. Sa herë që vajzat shkonin për ujë, pellazgët me një përçmim i fyenin ato. Po kjo ishte më e pakta. Në fund të fundit pellazgët i kishin kapur me presh në dorë kur donin të sulmonin Athinën. Megjithatë, athinasit u treguan më fisnikë se pellazgët çka duket nga fakti që athinasit mund t’i vrisnin ata, kur zbuluan komplotin e tyre, por nuk deshën dhe i urdhëruan ta braktisnin vendin. Kështu pellazgët e dëbuar u zhvendosën në toka të tjera, ku përfshihej edhe Lemnosi. Këto janë dy versionet, i pari është i Hekateut dhe i dyti i athinasve.”[5] Dhe në këto deklarime të Herodotit, duhet të kemi para sysh faktin se ky informacion nuk vjen nga koha mithologjike, po nga periudha kur autori jetonte vetë midis atyre ngjarjeve.

Duke lexuar këto fjalë të këtij paragrafi, kuptojmë fare qartë vazhdimësinë e bashkëjetesës së pellazgëve, krahas helenëve, për gjatë disa shekujve, duke nisur nga periudha e Tebës dhe orakullit të Dodonës e deri në kohën e Luftës Greko-Persiane. Ky është një mësim që nxjerrim nga Herodoti se si rrjedhojë edhe arvanitasit e e periudhës së parë të Mesjetës, po edhe të kohëve më të vona janë vazhdim breznish i pararendësve të tyre pellago-ilire, siç ishin tesprotët..Natyrisht gjatë kohës së Perandorisë Bizantine mund të kenë vajtur edhe valë shtresash të tjera nga krahinat e Arbërisë. Po Sidoqoftë, popullata arvanitase shqipfolëse në trevat helene prej shekujsh ishte shumë e përhapur, duke filluar nga malete Sulit, Konica, Korfuzi, e deri tek Paramithia , Arta, Parga, dhe më tutje si në More, Spartë dhe Athinë, ku është dhe lagjja me emrin “Plaka”. Kjo hartë shqipfolëse e përhapur në tërë Heladen dhe Morenë, e bën patriotin e shquar arvanitas, Aristidh Kolias, të deklaronte në veprën e tij se “Arvanitët janë shtetformues sepse 80 deri 90 përqind e heronjëve të Pavarësise së Greqisë janë arvanitas dhe, në parlamentin e parë të shtetit të ri grek dëgjohej shqipja po sq sa greqishtja, sa që u propozua të flitej në dy gjuhë, po që shpejtë u ndalua”[6] Kur flet kështu Aristidh Kolias ka para sysh shumë heronj arvanitas, të cilët derdhën gjakun dhe ranë deshmorë për lirinë dhë pavarësinë e Greisë më 1821 siç janë Kiço Xhavella, Teodor Kollokotroni, Marko Boçari, Noti Boçari, Laskarina Bubulina, Kostandin Kanari, Andrea Miauli , Teodor Griva e shumë e shumë të tjerë.

Po deklarim i patriotit arvanitas A.Kolias është shumë vëllazëror dhe mirëdashës kur vazhdon të thotë: Bashkëjetesa në shekuj dhe rrënjët pellazgjike, si popuj më të lashtë në Ballkan, na nxjerrin të afërt, më të afërt se çdo popull tjetër ne përqark, prandaj të lëmë luftrat dhe të shohim miqësinë dhe perparimin[7]

Detaje dhe gjurmë nga jeta e ilirëve do të gjenden në disa kapituj të veprës së Herodotit, si për sjhembull në rastin e zakonit të martesës me para. Një herë në vit të gjitha vajzat për martesë mblidhen në një vend të caktuar. Një kasnec i ngre vajzat një nga një për t’i vënë në shitje. Zakonisht nisin nga vajza më tërheqëse. Vajzat blihen nga djemtë jo për t’u bërë skllave, por për martesë. Për këtë rast Herodoti shkruan: më i arsyeshmi për mendimin tim është ky zakon që vijon, të cilin e kanë, siç e kam dëgjuar, edhe fisi i enetëve ilirë,( f.96) . Duhet të shenojmë me këtë rast se zakoni që u jepej pare vajzave, me të cilat lidhej martesa, ishte i gjallë në Shqipëri deri në mes të shekullit të kaluar; sasija e parave, në viset shqiptare, bëhej me marrëveshje midis palëve, dhe quhej argëllëk.Një gjurmë tjetër e pranisë ilire gjendet në librin e tetë të veprës, ku lexojmë këto fjalë: Nga Argosi ishin arratisur në tokën e Ilirisë tre vëllezër, pasardhës të Temenit….Nga Iliria [8]ata kaluan në Maqedoninë e Epërme dhe mbrritën në qytetin Lebea, ku u pajtuan kundrejt një pagese, në shërbim të mbretit.

Ndërsa në librin e nëntë, duke pasur parasysh një vendim të një komandanti Persian, Mardonit, që synonte të bënte një sulm, duke qenë i mbështetur te profecia e një orakulli, Herodoti e komenton ate profeci, duke thënë:

Por me sa di unë, kjo thënie e orakullit që, sipas fjalëve të Mardonit, kishte të bënte me persianët, u përkiste ilirianëve dhe ushtrisë së enkeleasve dhe jo persianëve. (f.523)

Mjaftë interes paraqet edhe një rrëfim i Herodotit, që lidhet me një subjek nga qyteti antik të Apolonisë; rrëfim që ka në qendër bariun Evenis.

Ishte koha kur ushtria persiane kishte pësuar disfatë në Platea dhe po bëheshi përgatitje për shpeditë detare në Jon. Ushtria helene komandohej nga Leutikidi dhe persianët nga Mardoni. Me këtë rast helenët bënë flijime nën drejimin e parashkuesit Deifon të birit të Evenisit nga Apolonia.

Babait të këtij, Evensit, shkruan Herodoti, i ndodhi një ngjarje, të cilën po e rrëfej : Në Apoloni ka një grigje delesh që i është përkushtuar Diellit. Ditën ajo, grigja, kullot përgjatë lumit[9] që rrjedh nga mali Lakmon përmes territorit të Apolonisë dhe derdhet në det pranë portit të Orikut. Natën grigjën e ruajnë burra të zgjedhur nga familjet më të pasura dhe më fisnike. Zgjedhin nga një roje për çdo vit. Rëndësia e kësaj grigje për njerëzit e Apolonisë i detyrohet profecisë së një orakulli[10]. Delet e kalojnë natën në një guvë që është disi lasrg qytetit. Këtu ky Evenisi ishte zgjedhur të ruante delet. Po një herë atë e kaploi gjumi, tek i ruante dhe ujqërit hynë në guvë dhe i shqyen rreth 60 dele. Kur u zgjua, ai pa se ç’kish ndodhur, por heshti dhe nuk i tha kurrkujt për këtë, sepse mendonte t’i zëvendësonte me dele të tjera që do t’i blinte.. Mirëpo s’ia doli dot ta fshihte nga banorët e Apolonisë. Ata e morën vesh dhe përnjëherësh e çuan para gjyqit dhe e dënuan me humbjen e shikimit, sepse kishte fjetur kur duhej të ruante delet. Menjëherë mbasi e verbuan Evensin, delet e grigjës nuk pillnin më qingja dhe toka u shterpëzua dhe nuk jepte më fryte. Në Dodonë dhe në Delfi, kur pyetën orakujt për shkakun e kësaj fatkeqësie, që u kishte rënë në krye, morën të njëjtën përgjigje: se ishin fajtorë që e kishin dënuar pa të drejtë Evensin, rojtarin e grigjës së shenjtë, sepse perënditë i kishin dërguar vetë ujqërit; ato do të vazhdonin të hakmerreshin derisa populli i Apolonisë ta shpërblente për të keqen që i bënë, me çka do t’u kërkonte dhe do ta caktonte ai vetë. Kur Apoloniatët ta bënin këtë, dhe vetë perënditë do t’i jepnin Evensit një dhuratë, për të cilën shumë njerëz do ta konsideronin atë të bukur.

Këto përgjigje që ju dhanë orakujt, apoloniatët i mbajtën të fshehta dhe ua besuan disa bashkëqytetarëve të tyre ta kryenin porosinë e Zotit. Këta qytetarë e përmbushën porosinë në këtë mënyrë: shkuan tek Eveniusi, që ishte ulur mbi një bankë, u ulën pranë tij dhe filluan të flisnin me të dhe më në fund, i shprehën keqaerdhjen për fatkeqësinë e tij; pastaj e pyetën të verbërin çfarë do t’u kërkonte apoloniatëve, sikur ata të donin ta dëmshpërblenin për të keqen që i kishin bërë. Eveniusi, që s’kishte dëgjuar gjë për orakullin, tha se do të ishte i kënaqur me disa ngastra toke (dhe përmendi emrat e qytetarëve që e dinte se zotëronin dy ngastra më të mira në Apoloni) si edhe kishin një shtëpi, që ishte më e bukura e qytetit. Nëse do t’ia jepnin këto, shtoi Evensi, nuk do t’u mbante më mëri dhe do të ndihej mjaftueshëm i dëmshpërblyer. Kështu tha, ndërsa miqtë që i ishin ulur prane iu përgjigjen: “Mirë, Evenius! Populli i Apolonisë do të japë këtë dëmshpërblim për verbimin tënd, për t’iu bindur asaj që ia kanë thënë orakujt”. Kur Eveniusi e dëgjoi të vërtetën dhe e kuptoi se ia kishin hedhur, u zemërua shumë. Banorët e Apolonisë, sidoqoftë, ua blenë pronarëve tokën dhe shtëpinë që kishte zgjedhur dhe ia dhuruan atij. Pak kohë më pas ai mori dhuntinë hyjnore të profecisë dhe kësisoj u bë njeri i famshëm. (f.540)

Pikërisht të birin e këtij Evenusi, Deifonin, e kishin marrë me vete korinthasit si parashikues për flotën helene.(f.541)

Duke lexuar këtë rrëfim të Herodotit për bariun e grigjes së deleve, që i ishin përkushtuar Diellit, kuptojmë se Apolonia qe bërë një qendër e njohur edhe për arsyen se pranë saj atëherë, ndodhej një orakull. Po të kemi para sysh faktin se të birin e Eveniusit, orakullit të Apolonisë, Deifonin, e marrin Korinthasit si parashikues të flotës helene në betejën e tyre kundër persianëve, ky orakull duhej të vinte për nga fama, pas atij të Delfit dhe Dodonës.

Me të drejtë historianët vendin e këtij orakulli e gjejnë në fshatin Frakull; e kanë këtë ide nisur nga evoluimi fonetik zanores “O” në consonantet buzoro-dhëmbore “V” dhe pastaj në “F”: Orakull, Vrakull, Frakaull.

Ka dhe historianë që orakullin e Apolonisë e përfytyrojnë diku pranë Nymfeut të përflakur, që rrinte i ndezur dhe nuk shuhej kurrë, po digjej me gazin, që diltge nga nëntoka. Aroma e gazit si eter i krijonte, një gjendje kontemplative orakullit, që i jepte frymëzim fantazisë së tij për të rrëfyer parashikimet.

Kështu, nisur nga këto dy ide të historianëve që e lokalizojnë orakullin në Frakull dhe se pranë orakiullit supozohet Nymfeu i Apolonisë, mund të bëjmë me hamendje konfigurimin e anës lindore të këtij qyteti antik. Dhe për ta plotësuar më mirë këtë imazh, le të kujtojmë një frazë të Herodotit lidhur me grigjen e deleve kushtuar Diellit: “….grigja kullot për gjatë lumit që rrjedh nga mali Lakmon përmes territorit të Apolonisë dhe derdhet në det pranë portit të Orikut” (f. 540).

Deduksioni i parë që nxjerim është se lumi (duhet kuptuar lumi Vjosa) nuk ka pas kaluar aq pranë Apolonisë, po përmes territorit të Apolonisë, mbase tetë kilometra larg, siç është konkretisht distance midis Pojanit dhe Frakullës sot.

Deduksioni i dytë është se lumi drejtimin e ka pasur nga lindja drejt jugut për t’u derdhur pastaj në perëndim në detin Adriatik. Atëherë Orakulli i Apolonisë dhe Nymfeu i saj do të gjendeshin në të djathtë të lumit, në hapësirën midis Frakullës dhje Pojanit të sotëm.

Po i mbyll këto shenime rreth librit të Herodotit me idenë se vepra e tij madhore është një burim informacioni historik, jo vetëm për rreth botë së gjërë antike, po edhe për lashtësinë e trevave pellagjiko- ilire, ku janë rrënjët e etnogjenezës sonë kombëtare.

Dhe ndërkaq, më së fund duhet theksuar, se në shekujt që erdhën pas Herodotit, të tjerë historianë do të sillnin vlera të reja me veprat e tyre, “që do ta bënin historinë një mësuese të vërtetë të jetës, po Herodoti, që hodhi hapin e parë serioz dhe të dinjitetshëm në këtë rrugë, do të meritojë përjetësisht epitetin “babai i historisë, siç e ka cilësuar me të drejtë Ciceron”[11]

[1] Herodoti, Historitë, Botimet IDK,Tiranë, f. 79

[2] Prof. A. Mishulin, Histori e Kohës së Vjetër, Tirane, 1950, f.50

[3] Teba ishte qytet i lashtë i Heladës, i kohës së bronxit, në krahinënën e Beotisë, qe konkuronte me Mikenënë

[4] Hekateu ka qenë historian Helen i kohës së Herodotit nga Miletus

[5] Herodoti, Historitë, f.380

[6] Kolec Traboini, E vërteta përvëluese e Aristidh Kolias, Boston, 2005. f.32

[7] K.Traboini, po atje

[8] Kemi të bëjmë me territor që i korespondon Shqiperisë së sotme lindore; kurse qyteti Argos i përmendur këtu, duhe të jetë nje qytet i vogël maqedonas dhe jo Argosi i Peloponezit.

[9] Merret me ment se ky lumë duhet të jetë Vjosa e sotme

[10] Historianët janë të mendimit se ky orakull i Apolonisë do ta ketë pasur vend ndodhjen në fshatin e sotëm Frakull, mbase duke parë mundësinë e evoluimit fonetik të zanores “O” në konsonanten buzoro-dhëmbore “V,” për të kaluar pastaj tek konsonatja tjetër analoge, “F”, pra nga Orakuull, Vrakull dhe më në fund Frakull

[11] A.Minga, Herodoti, Historitë, botimet IDK f.13

“VATRA” KA MBAJTUR E MBAN GJALLË SHQIPTARIZMIN

October 3, 2017 by dgreca

-Mbresa nga një vizitë në qendrën e saj në New York/

Nga Fuat Memelli –Boston/

Prej kohësh kam dashur të bëj një vizitë në mjediset e Federatës Panshqiptare “Vatra” në Neë York. Kam shkruar për ngjarje të shënuara të saj siç ishte 100 vjetori i festimit të saj ku isha me një grup shokësh në Neë York, ku u zhvillua kjo veprimtari. Kam shkruar edhe për veprimtarë të saj por në “shtëpinë” e re të “Vatrës” në Neë York, nuk kisha qënë. Siç e dimë të gjithë, “shtëpia” e saj e parë ka qënë në Boston, ku unë jetoj prej 6 vjetësh. Pas viteve ’90, ajo u çua në Neë York, por misioni i saj mbeti po ai: mbajtja gjallë e frymës së shqiptarizmit në diasporën shqiptare të Amerikës e më gjerë, në kushtet e reja pas viteve ’90.

Dhe ja më në fund dëshira për të vizituar “Vatrën” u realizua më 22 shtator të këtij viti. Nismëtar për këtë vizitë u bë veprimtari i palodhur këtu në Boston, Petrit Alibej. Pjesëtarë të grupit tonë ishin edhe Sami Ajdini e Xhoxhi Shehaj. U nisëm herët nga Bostoni për ta patur ditën përpara. Bisedat mes shokësh, këngët popullore që jehonin nga altoparlandi i makinës së Petritit, rrëfenjat e bukura e plot kripë të xha Samiut, bënë që të mos e ndjenim rrugën prej 4 orësh.

Më në fund mbritëm në dyert e” Vatrës”.- Ja ku është!-na tha Petriti. Tabela e saj në hyrje, sikur na thoshte: “Mirëseardhët!” Ngjitim shkallët e pakta dhe hyjmë në katin e parë, ku na u shfaq një sallë e madhe, mbushur me fotografi të shumta të themeluesve e veprimtarëve të saj të shquar. Në ballë të sallës flamujt e Shqipërisë e Amerikës, anash tyre fotografia e Skënderbeut, Nolit, Konicës, Nënë Terezës, Sotir Pecit, Kostë Çekrezit, Kolë Tromarës, etj si dhe faksimile të dokumetatave të saj, të personave që kanë kontribuar , foto të Bandës së “Vatrës”, të veprimtarive të ndryshme që ka zhvilluar ajo, etj.

Si të ishim miq të vjetër, na pritën plot ngrohtësi, kryetari i saj, Dritan Mishto, anëtari i kryesisë dhe arkëtari i saj, Marjan Cubi, editori i gazetës “Dielli” Dalip Greca, kordinatori i medias Dritan Haxhia si dhe ish zv. kryetari , Asllan Bushati. Editori i “Diellit, gazetari i njohur Dalip Greca, si një nga të zotët e shtëpisë, na gostiti me raki e konjak Shqipërie.-Ma kanë sjellë miq të mi për ta pirë me shokë. Gezuar!- thotë ai. Pas urimeve të mirëseardhjes, kryetari i ri Dritan Mishto, na bëri një sintezë të punëve të “Vatrës” vitet e fundit si dhe synimet e saj për të ardhmën.-Boshti i punëve të “Vatrës” do të mbetet po ai që ka qënë : mbajtja gjallë e frymës së shqiptarizmit në diasporë, mbajtja gjallë e gjuhës shqipe, përtëritja e rradhëve të saj, duke afruar të rinj e të reja, lobimi për çështjen shqiptare në strukturat e larta të shtetit amerikan, etj. “Vatra” nuk është pronë e asnjë partie por pronë e kombit shqiptar dhe e tillë do të mbetet” theksoi zoti Mishto. Në emër të grupit tonë të ardhur nga Bostoni, veprimtari Petrit Alibej, uroi kryetarin e ri të “Vatrës” për detyrën që ka marë përsipër. -Me përvojën tuaj në punët me komunitetin shqiptar në Amerikë, me përkushtimin që keni, së bashku me shokët e tjerë, me siguri do ta çoni atë në një stad më të avancuar. Më pas Petriti u ndal në mundësinë e çeljes së Degës së “Vatrës” në Boston, në qytetin ku ka lindur. –Tek ne ka mjaft shqiptarë që e duan “Vatrën” dhe me një kordinim të përbashkët të punëve, kjo ide mund të realizohet

Vatrani me përvojë, Asllan Bushati, i cili e njeh si të thuash në themel “Vatrën”, foli për disa kritere të kanunores së saj, që duhen patur parasysh për krijimin e degës së saj, si minimumi prej 15 vetësh, pagesa e kuotës vjetore, mbledhjet që duhet të zhvillojë kryesia dhe dega e saj, etj. Dalip Greca, i cili ka mbi supe barën e madhe të përgatitjes së gazetës, theksoi se ajo do të jetë e hapur jo vetëm për vatranët, por edhe të tjerë që kanë dëshirë të bashkëpunojnë me të, duke ruajtur frymën kombëtare, parimet e gazetarisë si vërtetësinë e fakteve, larg përçarjes e mllefeve personale. Me çeljen e degës në Boston , “Vatra” vjen në qytetin ku lindi dhe u rrit, theksoi ai. Në takim foli edhe anëtari i kryesisë dhe arkëtari i saj, Marjan Cubi, njeriu që ka pak fjalë por që punon me përkushtim. Autori i këtyre rradhëve theksoi se për të patur sukses në krijimin e degës së “ Vatrës” në Boston, duhet bërë një punë e mirë përgatitore e të zgjidhen në kryesi njerëz të përkushtuar , që u rreh zemra për shqiptarizmin. Mendimet për rolin e “Vatrës” si dhe çeljen e degës së saj në Boston, dha edhe Sami Hajdini, njeriu që ka mbi supe mbi 80 vjet, por që është i kudondodhur në veprimtaritë e shqiptarëve në Boston.

Kordinatori i medias Dritan Haxhia si dhe si dhe fotoreporteri ynë, Xhimi Shehu,fiksuan disa foto, të cilat do të mbeten një kujtim i bukur për ne. Më pas editori i Diellit, Dalip Greca, na shoqëroi stendë pas stende në mjediset e “Vatrës”, duke na thënë plot hollësi për veprimtarinë 105 vjeçare të saj. Për të njohur dhe prekur gjithë “thesarin” që është aty, duhet kohë e gjatë,të cilën e kishim të kufizuar atë ditë, por që shpresojmë të rikthehemi përsëri. Një drekë nga përfaqësuesit e “Vatrës” në restorantin e bashkatdhetarit me origjinë nga rrethi i Përmetit, ne Lydig Avenue, mbylli vizitën tonë të paharruar në mjediset e “Vatrës” në Neë York. Duke u larguar, na u duk sikur morëm me vete një “copëz” nga zjarri i “Vatrës” , e cila ka mbajtur dhe mban gjallë shqiptarizmin. Çdo shqiptar që jeton në Amerikë, ose që vjen në këtë vend të lirisë, është mirë ta vizitojë atë, pasi do të gjejë aty një “copëz” të bukur Shqipërie, një “copëz” të ndritur të historisë së saj.

Pikëtakim i ri me Tiçinon, tek e famshmja Lulja e Gurit

October 3, 2017 by dgreca

Nga Elida dhe Skënder Buçpapaj/

Me kolegët tanë të APES-it, javën që shkoi ishim në Tiçino. Ishte një udhëtim i organizuar në partneritet me Swissturismus, nëpërmjet një bashkëpunimi të shkëlqyer me APES. Në Lugano grupin e gazetarëve e pret vetë Mr.Turizmus Federico Sommaruga, që më vonë do të na tregonte për vizitën e tij zyrtare në Tiranë, udhëtimin me teleferik në Malin e Dajtit, kështjellën e Krujës dhe për bregdetin shqiptar që priste ta shihte në një udhëtim të ardhëm.

Portali jonë Zëri i Shqiptarëve, megjithëse më i lexuari shqiptarofolës në Zvicër dhe në gjithë diasporën shqiptare në botë, nuk ka marrë asnjë informacion. Kryeministri Edi Rama flet pastaj për diplomaci ekonomike apo krijon portofol ministrie për emigracionin, kur, në mantatin 4 vjeçar pararendës, nuk ka treguar as interesin minimal për diasporën shqiptare në zemër të Europës dhe në botë.

Por le të kthehemi në kantonin e Tiçinos që të ofron diçka të re sa herë e viziton. Kësaj here grupi jonë do të ishte i përqëndruar kryesisht në qytetin Luganos e rrethinat e tij.

Sapo mbërrijmë pas një udhëtimi komod në klasin e parë befasohemi nga stacioni i trenit ndërtuar tërësisht i ri, i vendosur si në një ballkon mbi lartësi përballë pamjes magjike të Liqenit të Luganos.

Në hotel me të arritur na japin bileta gratis për të lëvizur me mjetet e qarkullimit publik, bus, tren, anije nëpër të gjithë Tiçinon gjatë gjithë kohës të qendrimit. Kjo është një risi tiçineze në mbështetje të turizmit lokal.

Udhëtimi ynë këtë herë në Tiçino përkon me ndërrimin e stinëve, kur vera gjithandej ia ka lëshuar vendin vjeshtës. Por këtu është ndryshe, këtu të dyja stinët duket se kanë bërë një kompromis, për të qenë të pranishme në të njëjtin vend dhe kohë. Me një fjalë, vjeshta ka ardhur, por vera nuk ka ikur. Këtë na e thotë Liqeni që shkëlqen prej rrezeve të diellit; njerëzit që shëtisin të shpenguar rrugëve nën shoqërinë e mjellmave, duke u ndalur nëpër bare e restaurante; jeta e natës alla Dolce Vita.

Tiçino po na pret mrekullisht me ngrohtësinë e qytetit të Luganos dhe mënyrën e organizimit nga ana e mikpritësve për ta prezantuar kësaj here zonën e tyre sa më bukur përmes enogastronomisë të traditës.

Grupi jonë i gazetarëve e nisi mbrëmjen duke ndaluar nëpër bare, restaurante dhe tavernat më pikante të Luganos nisur nga emri i njohur Bernasconi duke shijuar verën dhe specialitetet gastronomike të gjitha me markë nga Tiçino.

Kryefjala e darkave ishte vera Merlot, e llojeve të ndryshme, diku e shoqëruar me lardo të prerë hollëz si fletëza transparente, me llojëra të pafund proshutërash, mishrash të tymosur, djathrash me qumësht dhie e duke mos harruar polentën me kokrriza në ngjyrë të kuqe e të zezë gatuar me kërpudha pylli.

Vera e cilësisë më të lartë arriti kulmin me një Merlot të bardhë përgatitur duke e zhveshur rrushin nga lëkura, një prodhim origjinal vendas.

Teksa na e shërbejnë, të zotët e lokaleve na e shpjegojnë se sekreti i shijes së papërsëritshme të Merlotit tiçinez nuk është vetëm tek teknologjia, por pikësëpari tek toka që e prodhon atë dhe dielli, që ia japin shijen unike.

Lëvizja nga njëri lokal tek tjetri nën shoqërinë e verës bëhet edhe më e magjishme pranë palmave dhe xixëllojave të dritave nga zonat e banuara për rreth liqenit. Përballë na shfaqet Mali Bré krejtësisht i mbuluar nga ndriçimi duke i dhënë një pamje surreale atmosferës mesdhetare të këtyre mbrëmjeve luganeze.

Në qytet ka jetë të pasur kulturore. Përgjatë spostimeve si shëtitje në këmbë nga reklamat dhe nga Patrizia, guida jonë shumë e përkushtuar mësuam se këto ditë në Lugano po kujtohej aktori komik italian Toto.

E reja tjetër është Qendra e Kulturës e Luganos, LAC – Lugano Arte e Cultura e inauguruar me 2015, një ndërtese gjigande me një arkitekturë të jashtme dhe të brendshme nga më modernet e më origjinalet e dizajnuar nga Ivano Gianola. Momentalisht aty po mbahet Festivali Ndërkombëtar i Teatrove. Në këtë qendër kulturore është inkorporuar salla e koncerteve, e shfaqjeve teatrore, ka biblioteke, salla për ekspozita dhe evente si dhe aty është i vendosur edhe muzeumi i ri i artit me një koleksion permanent nga Muzeumi i arteve i Zvicres italiane. Vizitën tonë në Lugano e nisëm pikërisht prej këtej.

E përtërirë është edhe Kisha Shën Maria e Engjejve, të cilën e kishim parë kur ishte në restaurim. Është ndër më të vjetrat, pothuaj e ka themeluar Luganon, ndërsa afresku qendror është më i madhi i periudhës të Renesansës në gjithë Zvicrën pikturuar nga Bernardo Luini, studenti i Leonardo da Vinçit.

Kulmin e udhëtimit tonë e shënon vizita në Monte Generoso (Mali Bujar), ku u takuam nga afër me një nga kryeveprat arkitekturore, firmosur nga akitekti i famshëm vendas Mario Botta.

Në lartësinë 1705 metra mbi nivelin e detit qendron Fiore di Pietra, Lulja e Gurit, një metaforë që nuk ka si të mos i shkojë kullës së ngritur në një nga pikat më piktoreske jo vetëm në Zvicër, por edhe në botë.

Vera që kishim pirë deri në mesnatë nuk na pengoi të zgjoheshim herët sepse programi i ngjeshur fillonte menjehere pas ngrënies të mëngjesit.

Në Stacionin Qendror në Lugano u nisëm për në Capo Lago. Këtu priste treni i vogël dhe nëpërmjet linjës së posaçme hekurudhore bëjmë 9 kilometër rrugë në ngjitje deri tek Fiore Di Pietra.

Për në Capo Lago treni kaloi stacionin e Melides, ku ndodhet Swissminiaturë. Ngjitur me Melide ndodhet Morcote, ku ne për të shkuar atje tre vjet më parë morëm nga Lugano anijen nëpër liqen.
Në Morcote vizituam varrin e Aleksandër Moisiut dhe bashkoshortes së tij. Vjet, më 2016 Morcote u shpall qyteza më e bukur në gjithë Zvicrën.Por kësaj here kishim destinacione të tjera.

Në Capo Logo, bashke me ne në tren kishte plot turistë të huaj dhe zviceranë. Zvicra vizitohet nga rreth 36 milionë turistë në vit, nga këta rreth 20 milionë janë të huaj dhe 16 milionë zviceranë. Tiçino nga rreth 3 milionë.

Treni ku hipëm është i veçantë. Edhe shinat ku ec po ashtu, të përshtatura për sigurinë e ngjitjes në lartësi.

Lexuesin tonë edhe më herët ne e kemi njohur me këtë mjet dhe me këtë infrastukturë të jashtëzakonshme udhëtimi në Zvicër.

Në Lucernë, për shembull, ku pati përdorimin më të hershëm, ky lloj treni i vogël quhet Pilatus, për shkak të emrit të malit të Lucernës, nga kulmi i të cilit mund të shikohen 73 maja malesh. Ideatori për ngjitjen e maleve ishte inxhinieri Eduard Locher në shekullin e XIX. Shumë njerëz e quajtën atë të çmendur, duke parë relievin e thepisur dhe defektet që mund të kishte mjeti në ato vende. Por ideja e tij e çmendur u bë realitet me inaugurimin e linjës hekurudhore. Kjo vepër u ndërtua në 400 ditë nga 600 njerëz. E gjatë 4618 metër, që të çonte nga Alpnachstadi në Pilatus Kulm. Linja u përdor nga një tren me avull deri më 1937. Ajo që sot mbetet një nga vendet më të thepisura në botë është konsideruar një kryevepër inxhinjerike.

Kjo mënyrë udhëtimi është edhe për në Monte Generoso, 125 vjet e vjetër, që pati periudhën e saj të krizës gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur, me rënien e përkohshme të interesit turistik, pronari i atëhershëm e shiti dhe më 1941 atë e bleu themeluesi i Migrosit, Gottlieb Duttweier. Prej atëherë Migros ka përqindjen e saj të aksioneve në këtë infrastrukturë dhe në industrinë përkatëse të turizmit.

Ngjitja nga Capo Lago deri në kuotën 1705 metër të Monte Generoso është më se mahnitëse. Para syve tanë kalojnë të gjithë brezat pyjore dhe të bimësisë. Një adrenalinë të veçantë japin zonat e zhveshura, tejet të rrëpirta. Pika më e lartë e udhëtimit, ku ndodhet edhe Fiore di Pietra, maja më panoramike e Tiçinos dhe nga më të magjishmet e Zvicrës, lejon një shikim 360 gradësh ku spikat Liqeni i Luganos, Lugina e Lumit Po deri tek Apeninet, masivi alpin i Gotthardit dhe Bernina. Më të pasionuarit vijnë këtu për të parë lindjen e diellit dhe gjithë shndërrimet që pëson natyra gjatë trajektores së diellit deri në perëndimin e tij, në një mori të pafundme ngjyrash dhe nuancash. Turistët e dhënë pas aspektit aventuror ndalin në stacionet e ndryshme për të shkelur me këmbë shtigje të vështira malore.
Linja hekurudhore e Monte Generosos, përuruar më 1890, është një ndër të parat e ndërtuara në Zvicër. Ndër vizitorët më të famshëm të saj janë Mbretëresha Margerita e Savojës, Princi i Kurorës më vonë Mbreti i Italisë Viktor Emanueli III, Princesha Enriketa e Saksonisë, Mbreti Boris i Bullgarisë, Mbretërsha Xhovana e Savojës, romancieri francez Hektor Malot, poetesha italiane Ada Negri e shumë të tjerë.

Hotel restoranti Vetta, i ndërtuar në truallin ku deri atëherë ndodhej Hoteli Kulm, do të mbyllej më 2010 për shkak të një fundosje që ndodhi poshtë ndërtesës, nga rrëshqitja e një shkëmbi. Prishja e ndërtesës zgjati deri më 2014 dhe Migrosi vendosi të ndërtojë një restorant të ri panoramik. E kjo iu besua kujt tjetër post arkitektit tiçinez me famë botërore Mario Botta.

Fiore di Pietra është një ndërtesë tetëkëndëshe e përbërë nga tetë “petale”. Tetë “petalet” janë prej gurësh gri. Në pesë katet e kullës ka dalje nga të gjitha anët tek dritaret e gjera që përshkojnë gjithë katet. Në mjediset e brëndëshme ndodhet restauranti, një tjetër restaurant self-service, të dyja me kapacitet për 120 vetë, salla e konferencave e të tjera ndërsa pjesa e posaçme është tarraca në majë të ndërtesës nga mund të kundrosh nga të gjitha anët panoramat, duke të krijuar ndjesinë se je në avion dhe me dorë mund të prekësh qiellin.

Arkitekti Mario Botta e konsideron realizimin e këtij projekti që ka kushtuar 25 milionë franga zvicerane si një kthim në zanafillën e tij. Kur ai ishte i ri dhe me miqtë e tij organizonin shpesh udhëtime aventurore duke i kaluar ditët dhe netët e verës në këto lartësi. Që atëherë brenda tij rritej dëshira që të bënte diçka për të rinjtë e vendlindjes.

Fiore di Pietra u përurua më 29 mars 2017 dhe u hap për publikun më 8 prill.

Grupin tonë të gazetarëve e pret një tjetër surprizë. Ne jemi të privilegjuar sepse tek Fiore di Pietra na pret i biri i arkitetit Mario Botta, Tobia Botta, edhe ky arkitekt, tejet i pasionuar dhe i dashuruar pas veprës së babait të tij që na e zbërthen metaforën e Lules së Gurtë. Në tren, gjatë rrugës të kthimit Tobia Botta, i jep një intervistë të plotë kolegut tonë dhe presidentit të APES Jean Musy.

Ndersa në Lugano temperatura ishte 25 gradë C, në Monte Generoso shënonte 12-13 gradë C. Po kjo është e bukura e Tiçinos.

Prej Monte Generoso në rrugën e kthimit u ndalëm në Capo Lago për të ngrënë drekë. Prej aty morëm trenin drejt Belinconës, kryeqendrën e kantonit, në ceremoninë përuruese të Ignazio Cassis. politikanit.56 vjeçar tiçinas, me profesion mjek i cili prej 1 nëntorit merr detyrën e Ministrit të Jashtëm të Zvicrës, 20 vjet pasi këtë post e mbante një tjetër tiçinas, Flavio Cotti. Ignazio Cassis (Injacio Kasis) u zgjodh në këtë detyrë më 20 shtator, i propozuar nga Partia Liberale Zvicerane, duke pasuar në këtë detyrë Didier Burkhalterin e dorëhequr. Ai ka njëzet vjet karrierë politikë të suksesshme në parlamentin kantonal e pastaj atë federal. Zgjedhja në këtë detyrë e këtij politikani shumë popullor është pritur me entusiazëm në Tiçino. Ai është ministri i tetë në historinë e Zvicrës me prejardhje nga Tiçino.

Tiçino ka një sipërfaqe 2812 kilometër katrorë me rreth 350 mijë banorë, pra dhjetë herë më e vogël se Shqipëria. Në këtë sipërfaqe sektori i turizmit ofron 438 hotele me rreth 20 mijë shtretër ndërsa 30 mijë shtretër të tjerë i ofrojnë shtëpitë e pushimit, pensionet, hotelet për rininë etj. Duke kalkuluar pak që Shqipëria të ketë një turizëm duke patur si model atë zviceran, i duhet të ofrojë rreth 500 mijë shtretër, me këtë infrastrukturë si kjo që ofron Tiçino, ku në çdo cep edhe më të largëtin shkojnë mjetet e qarkullimit publik, dhe ku do të gjesh kudo sigurinë dhe shërbimin me cilësi të garantuar.

Në grupin tonë të gazetarëve dominonin gazetaret kinezë sepse Zvicra është për turistët nga Kina një destinacion që i përmbush të gjitha kriteret. Si model dhe destinacion turizmi Tiçino dhe Zvicra mund të jetë edhe për shqiptarët kudo ku ata ndodhen.

Turizmi i Tiçinos meqë ka një larmi të madhe për shkak të laryshisë së relievit do të ishte një model i shkëlqyer për zhvillimin e turizmit në Shqipëri, një vend i bekuar nga Zoti dhe i mallkuar nga politika.

Nëse Zvicra do të kishte klimën që ka Shqipëria, do të ishte një parajsë. E megjithatë Zvicra është parajsë nga dora e Zotit dhe e njeriut.

Duke falenderuar Swissturizmus dhe veçanërisht Mr.Turizmus Federico Sommaruga që e shoqëroi grupin tonë përgjatë gjithë guidës turistike, hypim në tren duke e mbajtur kokën prapa sepse sapo treni u nis ne na mori malli rishtas për Tiçinon.

Me shumë të drejtë shkrimtari Herman Hesse, fitues i çmimit Nobel për Letërsi, i cili e pati zgjedhur Zvicrën si atdheun e tij të dytë dhe Tiçinon vendin për të jetuar pjesën më të madhe të jetës deri kur dha frymën e fundit në Montagnolo, thoshte se : “Tiçino është mrekullisht e pasur e tejet e bukur dhe ka gjithçka që nga Alpet deri në pikën më jugore.”

Falenderojmë kolegun tonë, fotografin Pierre Virot për fotografitë e këtij reportazhi.

Ëmbëlsira tiçineze e mikpritjes

LAC – Lugano Art e Kultura

Mr-Turizmos Federico Sommaruga (d) dhe presidenti i APES Jean Musy (m)

Patrizia e përkushtuar, njëra nga guidat tona

Aafresku qendror është më i madhi i periudhës të Renesansës në gjithë Zvicrën pikturuar nga Bernardo Luini, studenti i Leonardo da Vinçit

Stacioni i ri i Trenit në Lugano

Merloti i bardhë ?

Lugano natën

Mjellmat të bëjnë shoqëri

Treni që të çon në Monte Generoso

Fiore di Pietra kryevepër e Marco Botta-s

Me Arletën, gazetaren zvicerano-braziliane

In memoriam për Dr Robert Elsie

October 2, 2017 by dgreca

Kombi shqiptar në zi për gjigandin e Albanologjisë: In memoriam për Dr Robert Elsie/

Nga Dr Gëzim Alpion-Universiteti i Birminghamit, Angli/

Mësova me keqardhje të thellë se sot u nda nga jeta Dr Robert Elsie, gjigandi i Albanologjisë, autori i më se 60 librave dhe i një numri shumë të madh studimesh të tjera, shumica dërmuese rreth kombit shqiptar.Unë dhe Dr Elsie filluam t’i shkruajmë njëri-tjetrin në fillim të viteve 1990, kur po studioja për doktoratën në Universitetin e Durhamit. Ishte gjithmonë kënaqësi të merrja prej tij botimet që më dërgonte me një bujari karakteristike.Që nga ajo kohë, ne kemi këmbyer mendime rregullisht në lidhje me një numër çështjesh të ndryshme që trajtonim në studimet tona. Korrespondenca jonë u intensifikua sidomos gjatë tre viteve të fundit, që unë po merrem me një studim akoma në progres për Nënë Terezën.Dr Elsie dhe unë nuk ishim gjithmonë dakord për gjithçka. Në studimin e lartpërmendur, unë e kritikoj publikisht për herë të parë Dr Elsie në lidhje me disa mendime që ai ka shprehur për lidhjen e shqiptarëve me ilirët dhe natyrën dhe përhapjen e kristianizmin në trojet shqiptare.Pavarësisht nga pikëpamjet tona të ndryshme, gjatë tre dekadave që kemi qenë në kontakt, ne kemi pasur një dialog të hapur, profesional dhe gjithmonë brenda normave të kortezisë, të ndërgjegjshëm në të drejtën për të menduar ndryshe, aq e domosdoshme për këdo që është i interesuar në avancimin e dijes.

Ata që më njohin si studiues, e dinë se sa skrupuloz jam për të mësuar edhe detajet më të vogla në lidhje me informacionin që kërkoj. Dr Elsie jo vetëm që u është përgjigjur të gjitha pyetjet e mia, por e bënte këtë gjithmonë me shpejtësi të mahnitshme, pavarësisht angazhimeve të shumta.U ndjeva mire kur para pak muajsh Dr Elsie në një mesazh të shkurtër, ashtu siç duhet të jenë mesazhet të tilla, më përgëzoi për kontributin tim në fushën e studimeve për Nënë Terezën, vlerësim për të cilin do t’i jem gjithmonë mirënjohës.Sot kam humbut një mik dhe koleg të mirë, edhe pse nuk pata kurrë kënaqësinë dhe privilegjin ta takoj personalisht.Dr Elsie ka lënë një prodhimtari të jashtëzakonshme dhe të larmishme si askush tjetër në fushën e Studimeve Albanologjike. Albanologët do t’i jenë gjithmonë mirënjohëse këtij gjigandi të Albanologjisë për përkushtimin shembullor dhe kontributin e veçantë në rritjen e kredibilitetit ndërkombëtar të kësaj fushe ku, pavarësisht arritjeve, ngelet ende shumë për të bërë. Po kështu, Dr Elsie ka mirënjohjen e thellë të kombit shqiptar që gjeti tek ai një mik për jetë.