Archives for January 2018

A mjafton vetëm fjala?

January 31, 2018 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/

Libri “Mos dënimi i krimit është krim i ri”, nga prof. Thanas L Gjika përmban artikuj, ese, biseda e kujtime që vijnë nga dy kohë e dy botë të ndryshme. Autori i njeh mirë. Libri i tij ngjan me një kove me uje që i hidhet nga ballkoni njerezve poshtë të cilët përgojojnë. Ata duhet të heshtin ose të largohen nga vendi ku janë mbledhur, apo të dënohen, thotë Gjika. Dhe e ka fjalën për ata të cilët e shtyjnë sot Shqipërinë nëpër rrugë të baltosura drejt moçaleve. Përgjegjësitë, drejtësia, morali ku janë? A mjafton vetëm fjala e lirë?, pyet Gjika.

Profesor Thanas Gjika, prej vitesh në mërgim në SHBA, është autor i shumë librave si “Kur dhe ku u shkrua Dhiata e re”, “Mihal Grameno – Jeta dhe Vepra”, “Shën Pali punoi edhe në brigjet e Adriatikut”, “Për Shqipërinë e popullit”, etj. Në librin “Mos dënimi i krimit…” në kapitullin Kujtime, Gjika tregon sesi i erdhi turp kur pa babain e tij duke punuar në kanal për një pagë për bukën e gojës. Atëherë ishte viti 1961, në Korçë, dhe autori, nxënës shkolle s’i kishte kaluar të 16-at. “Në mbrëmje babai më pyeti: Pate turp ti që unë punova për të pastruar kanalin? Unë si i turpëruar ula kokën dhe nuk u përgjigja. Ai vijoi: Puna ndershme nuk është turp.”

Këto ishin këshillat që u jepte fëmijëve ky prind, Ligori, i cili kishte parë shumë. Deri në Amerikë kishte vajtur, dhe ishte kthyer në Korçë ndoshta jo me para shumë, por me shumë urtësi që jeta në mërgim ia kishte mësuar.

Në ato vite të vështira kur Shqipëria sundohej nga diktatura e tmerrëshme, ish-vatranët në Korçë, shkruan Gjika, mblidheshin e kujtonin me nostalgji Amerikën dhe uronin njëri tjetrin: “Hajde me një paqe dhe u hapshin udhët!” Udhët për ku? Dhe sytë i kishin nga Amerika, ku kishin kaluar vite të bukura. Me këtë urim, shkruan autori, ata tregonin se nuk pajtoheshin me izolimin dhe frymën e rëndë që kishte pllakosur Shqipërinë.

Por do të duheshin të kalonin shumë vite që diktatura të shembej, jo si pasojë e urimeve a dëshirave, por më tepër nga pesha e rëndë e vetes.

MYSAFIRË TEK KUJTIM QAFA NË DETROIT

January 31, 2018 by dgreca

Paraditen e 28 Janarit 2018, takimin e parë Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, z. Dritan Mishto me bashkëpunëtorët, e filloi me një vizitë në shtëpinë e veprimtarit të njohur, e vatranit veteran,z. Kujtim Qafa, i vlerësuar me “AWARD OF MERIT” nga Federata Vatra në darkën e paspunimeve të Kuvendit të Qershorit 2017.

Edhe pse dega e Vatrës në Michigan u riorganizua përgjatë Janarit të vitit 2012, ku Kujtim Qafa u zgjodh anëtar i Kryesisë së degës dhe anëtar i Këshillit të Qendrës, ai prej kohësh ishte vatran.

Ndërsa ecnim nga hoteli ku kishim fjetë drejt shtëpisë së Kujtimit në Shelby Township, sjell ndërmend njohjen me Kujtimin në një lokal në Lydig Ave. në Bronks. Isha me z. Zef Balën dhe Dritan Haxhinë atë kohë. Kujtimi pat sjellë një shkrim, që në Vatër u konsideru”delikat” dhe nuk u botua në Dielli. Kujtimi natyrisht që nuk u zemrua, përkundrazi ishte ndër të parët që kontribuoi për ringjalljen e Diellit, që atë kohë kishte 2 vjet e gjysëm pa dalë dhe une sapo e kisha marre drejtimin. Kujtimi ishte i pari që dha kontributin e vet.

Në gazetën Dielli me 23 mars 2010 pata botuar këtë lajm:”Vatrani Kujtim Qafa me banim në Detroit, i njohur për shpirtin antikomunist e demokratik, ka mbajtur premtimin duke dhuruar shumën prej $1,200.00 për gazetën më të vjetër të shqiptarëve-Diellin e Vatrës.(Shumë qenë zotuar atë kohë, por jo të gjithë e mbajtën fjalën.)

Z. Kujtim Qafa njihet si një ndër veprimtarët më të dalluar në Michigan. Ai përherë i ka qëndruar pranë Federatës Vatra dhe ka kontribuar nëpër fushatat që janë organizuar. Kontributi që dha këtë herë për gazetën”Dielli” është shprehje e bujarisë së tij. E falenderojmë me mirënjohje të thellë.”…

Tash Kujtimi për shkak të sëmundjes nuk mund të dalë lirshëm, por miqtë e vet vatranë nuk e kanë braktisur. Ai na pret tek dera me buzëqeshjen e vet karakteristike.

-Mirë se Ju ka pru Zoti!- dhe na përqafon me radhë.

Tryeza është e shtruar, rakia dhe mezet janë gati.

Kryetari Mishto e pyet për shëndetin. Kujtimi plot kurajo thotë se ndjehet mirë.

Alfonsi e kalon situatën e parë me humor. Ia njohin mirë kodet njëri tjetrit. Djali i Kujtimit, Adriani, i qeshur, na përshëndet shqip dhe na mbush gotat. Zef Balaj sjell në kujtesë kohën e shkuar. Në bisedë përfshihen të tërë të pranishmit: edhe Mondi Rakaj, edhe Dr. Eduard Grishaj.

– Kryetar, ne punuam me shpirt për Vatrën, tot Kujtimi- ju të rinjët që e keni marrë tash duhet ta çoni më tej. Dhe unë kam besim se ju si diplomat e jurist,e keni përgatitjen për ta ngritë Vatrën, që t’i dëgjohet zëri edhe në Washington, edhe në Tiranë, edhe në Prishtinë e Shkup, edhe ne Luginën e Preshevës. Urimet e mia për punën që po bëni. Më informojnë vatranët për aktivitetin tuaj në qendër, por edhe Dielli mi sjell lajmet.

Një orë pas nesh arrijnë mysafirë të tjerë: Prof. Romeo Gurakuqi me djalin Jon, si dhe vatrani veteran Julian Çefa. Kujtimi pas përshëndetjes vijon bisedën: Sjell në kujtesë festimet e 500 vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu në prill të vitit 1968, ku ai ishte pjesmarrës aktiv. Në veprimtaritë përkujtimore të Romës- 1968-ës mori pjesë edhe Vatra e Bostonit, ku gjaku i arbërit u bashkua me shqiptarët e Amerikës, thotë Kujtimi.

– Çfarë rastësie, thotë Kujtimi duke qeshur- unë isha në festimet e 500 vjetorit në Romë, dhe sonte, pas 50 vitesh, do të vij patjetër në darkën përmbyllse të përkujtimeve të 550 vjetorit.

Në bisedë ndërhyn z. Julian Çefa:- Takimet e 500 vjetorit në Romë në 24-25-26 prill 1968 dhe Simpoziumi shkencor në Palermo në tetor 1968, hapën rrugën e bashkëpunimit mes Vatrës dhe arbëreshëve. Një vit më pas ishte radha e Vatrës që të ftonte arbëreshët. Dhe ata erdhën plot 120 veta.Qëndruan 10 ditë. Cfarë gëzimi? Kam qenë vetë pjesmarrës në takimet e Nju Jork-ut, thotë Çefa.

Pas dy orësh bisedë u larguam nga shtëpia e Kujtimit për t’u takuar në darkën solemne, ku Kujtimi u nderua me mirënjohje për aktivitetin e gjithanshëm në Komunitet, veçanërisht atij sportiv.(Per me suhle fotografi shkoni ne Fb -d greca)

KRYETARI I VATRËS, TAKIME NË DETROIT

January 31, 2018 by dgreca

Z. Dritan Mishto në Darkën Solemne:Federata Panshqiptare e Amerikës Vatra, lindi pikërisht si mësim nga mesazhet e Veprës së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu-Bashkim i shqiptarëve, bashkim i organizatave;- vazhdoi dhe do të jetë përherë në ballë të çështjeve që shtron sot koha për të gjithë shqiptarët./*

Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra z. Dritan Mishto i shoqëruar nga anëtari i Kryesisë së Vatrës z. Zef Balaj dhe Editori i Diellit, Dalip Greca, ishin të ftuar në veprimtaritë e organizuara nga Komuniteti shqiptar në Michigan, ku dega e Vatrës në Michigan ishte bashkëorganizatore.
Kryetari i Vatrës, z. Dritan Mishto, u drejtoi një përshëndetje të ngrohtë pjesmarrësve të shumtë, organizatorëve të Veprimtarive kushtuar 550 vjetorit të përkujtimit të Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbe, ligjërusve në Simpozium,- gjatë darkës madhështore që u shtrua të Dielën me 28 Janar 2018 në kishën e Shën Palit.
Në përshëndetjen e Tij z. Mishto ndër të tjera tha:
Të dashur motra dhe vëllezër;
Kam nderin e veçantë, që në emër të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, të falenderoj secilin prej jush për punën e mrekullueshme, përkushtimin e madh që keni për të mbrojtur dhe për të rritur më tej identitetin tonë Kombëtar këtu Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Federata Panshqiptare e Amerikës Vatra, lindi pikërisht si mësim nga mesazhet e Veprës së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu-Bashkim i shqiptarëve, bashkim i organizatave;- vazhdoi dhe do të jetë përherë në ballë të çështjeve që shtron sot koha për të gjithë shqiptarët.
Nëse Heroi Ynë kombëtar, sot do të ishte gjallë, ai patjetër do t’u kërkonte shqiptarëve që t’i hidhnin sytë nga Amerika, si shpëtimtarja e Kombit të Gjergjit. Prandaj, përballë shqetësimeve që ka sot shoqëria shqiptare në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, e kudo ku jetojnë shqiptarët, ne duhet të ngrihemi dhe të jemi bashkë , Federata Vatra, por dhe shoqatate tjera, të jenë në këmbë, atje ku do të na kërkojë çështja dhe zhvillimet e Kombit shqiptar.
Ju falenderoj me zemër dhe ndjehem shumë prekur, nga ky organizim i shkëlqyer.
Përulem ,në emër të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, përpara secilit prej jush, që gjeni kohë t’u mësoni fëmijëve gjuhën e bukur shqipe, t’u përcillni dashurinë për traditat shqiptare, të mbani gjallë në familjet tuaja identitin shqiptar.
Faleminderit të gjithëve!
Kryetari i Vatrës gjatë qëndrimit në Detroit u takua dhe bisedoi me klerikët e nderuar dom Ndue Gjergji i Kishës Zoja Pajtore dhe Dom Fred Kalaj të Kishës së Shën Palit, me akademikë e studiues, që mbajtën ligjërata në Simpoziumin kushtuar Heroit Kombëtar, me Shoqatën “Kosova” kryetarin e saj Mikel Dema, me shoqatën “Malësia e Madhe”-kryetarin Tony Vulaj, me Bashkësinë Shqiptare në Kanada, me Presidentin Ramazan Kellezi dhe presidenten e Nderit dr. Ruki Konda etj.
Ndërsa gjatë ditës së Hënë me 29 Janar, Kryetari i Vatrës, i shoqëruar nga anëtari i këshillit të Vatrës z. Alfons Grishaj, drejtori i Muzeve të Shkodrës dr. Eduard Grishaj, ligjërues në Simpoziumin kushtuar 550 vjetorit të Gjergj Kastriotit Skënderbeu, anëtari i kryesisë së Vatrës Zef Balaj dhe editori i diellit Dalip Greca, u takuan me Konsullin e Nderit në Michigan z. Ekrem Bardha.

Per me shume fotografi shkoni ne Facebook(dielli vatra)

MЁRGIMI I SHQIPTARЁVE : DRITЁ DHE HIJE

January 31, 2018 by dgreca

(Pёrsiatje dhe mbresa nga leximi i njё poezie)/

“… shtёpi bosh/

tё mbushur nga malli i nёnave/

qё po tё matej/

do t’a shembte gjithё qytetin prej peshёs….”/

ELIDA BUҪPAPAJ/

1-eugjen-merlika

NGA EUGJEN MERLIKA/

Mёrgimi ёshtё njё dukuri e qёndrueshme e shoqёrisё njerёzore qё nga agimet e historisё sё saj. Ndoshta e ka zanafillёn nё pёrgjasimin e shtegtimit tё shpendёvet, qё fluturojnё nё tufa nё kёrkim tё vendeve tё ngrohta, qё u lehtёsojnё kushtet e jetesёs. Dyndjet e mёdha tё sllavёve, nё shekujt 6 – 7 m.K., sollёn ndryshime themelore nё gjysishullin ballkanik, duke vёnё pёrballё njёri tjetrit popuj e kultura tё ndryshme, kundёrshtitё mes tё cilёve, ende sot, vazhdojnё tё ushqejnё proçese historike tё ndёrlikuara.

Nё shkallё kontinentale e botёrore, sot mёrgimi masiv ёshtё bёrё njё nga problemet kryesore, me tё cilёt pёrballen shtetet e veçanta dhe Bashkёsia evropiane. Problemi paraqitet tepёr i ndёrlikuar, me faktorё pro dhe kundёr, sa qё zgjidhja e tij mbetet njё rebus pothuaj se pёr tё gjithё botёn, aq sa Presidenti i Sh.B.A. ka planifikuar ndёrtimin e njё muri prej rreth 1600 km., pёr tё ndaluar hyrjen e fqinjёve tё tij tё jugut nё territorin amerikan.

Edhe shqiptarёt, si komb, janё pёrballuar me atё dukuri masive nё etapa tё ndryshme tё historisё sё tyre. Duke mos e patur tё theksuar, nё natyrёn e tyre, prirjen mёrguese e tё largimit nga trualli i familjes, me pёrjashtime tё pakta nё krahinat jugore e juglindore tё Vendit, mёrgimet shqiptare kanё qёnё tё lidhura mё shumё me ngjarje historike, nё formёn e pёrmbysjeve tё mёdha, qё i kanё detyruar tё shpёrngulen nga Vendi i tyre. Pushtimi turk i Shqipёrisё, mbas epopesё çerek shekullore tё luftёrave kundёr osmanёve, nёn udhёheqjёn e kryetrimit Skёnderbe, i detyroi shqiptarёt tё kapёrcenin detin me vaporrё pёr tё siguruar mbijetesёn nё njё tokё, e cila u tregua mikpritёse pёr ta edhe nё sajё tё politikёs largpamёse e tё pёrgjegjёshme tё udhёheqёsit tё tyre gjenial. Mёrgimi i arbёrve nё Itali e Greqi (More) pёrbёn valёn e parё tё madhe tё largimit nga toka e tyre. Malli pёr “dheun e Arbёrit” mbetet ende i pranishёm n’ato popullsi qё, megjithёse t’integruara pёrsosmёrisht n’atdheun e dytё, ruajnё nё kujtesёn dhe zemrёn e tyre, tё trashёguara brez mbas brezi, jo vetёm traditat, legjendat dhe krenarinё e “shekullit tё madh”, por edhe dashurinё pёr tokёn e braktisur nga tё parёt e tyre.

Njё tjetёr valё, jo nё pёrmasa masive, qe largimi nga Shqipёria i kundёrshtarёve tё komunizmit nё prag tё tё ardhjes sё komunistёve nё pushtet, tё cilёt nё shumicёn dёrmuese tё tyre, u larguan si individё, duke lёnё familjet e tyre prè tё egёrsisё sё regjimit. Ndёrsa vala e tretё, mё masivja nё historinё e Shqipёrisё, qe largimi me mjetet dhe mёnyrat mё tё ndryshme, tё mё shumё se njё milion e gjysёm shqiptarёve nё dhjetёvjeçarin e parё tё tjetёrsimit tё sistemit nё Shqipёri. Vёndet pritёse tё kёsaj vale oqeanike qenё, kryesisht, fqinjёt e Shqipёrisё, Italia dhe Greqia, por jo vetёm kёta. Sot shqiptarёt gjinden jo vetёm nё Perёndimin evropian, por edhe nё Sh.B.A. e nё Kanada. Ai mёrgim “biblik” nxori nё pah gjallёsinё e racёs, qё i pёrshtatet realiteteve tё ndryshme etnike e kulturore, duke mbijetuar e duke u bёrё pjesё integrale e tyre. Gjithashtu e bёri tё dukёshme humnerёn e mjerimit e tё prapambetjes, nё tё cilёn e kishte zhytur pёr njё gjysmё shekulli diktatura komuniste popullin e saj.

Mёrgimi pёrmbysi tё gjitha raportet nё shoqёrinё shqiptare, duke krijuar njё bashkёsi paralele me atё tё dheut “Amё”, nё tё cilёn u shfaqёn cilёsitё themelore tё genit qё, nё kushte tё reja lirie veprimi, nё shumicёn dёrmuese qe e aftё tё pёrshtatej, tё shkojё pёrpara me mund e sakrifica, por tё krijojё njё jetё tё re, duke punuar e duke shkolluar fёmijёt. Sigurisht nuk munguan, nё pёrqindje relativisht tё vogla, shfaqjet negative nё kёrkimin e pasurimit tё menjёhershёm me tё gjitha mjetet e mёnyrat, duke pёrfunduar nё kontigjente tё krimit vetiak dhe tё organizuar, brёnda e jashtё Shqipёrisё.

Tё gjitha kёta mendime mё pushtuan duke lexuar mё shumё se njё herё poezinё “Nё shtёpitё bosh banon pritja”, tё poetes e publiçistes tё talentuar z. Elida Buçpapaj. Ёshtё njё poemth i shkurtёr nё tё cilin gjejmё njё radiografi tё mёrgimit tё popullit tё saj, njё tabllo realiste tё dukurisё me tё gjithё dritёhijet e saj. Kёndvёshtrimi i trajtimit tё subjektit nuk ёshtё ai i sociologut, i ekonomistit, i politikanit, qё priret tё shpjegojё me gjuhёn e shifrave tё sakta dobinё, tё domosdoshmen, tё mundёshmen nё planin shoqёror apo vetiak tё vartёsisё harxh – fitim qё mund tё jetё edhe thelbёsor nё trajtimin e dukurisё me pёrmasa tepёr tё konsiderueshme. Autorja, qёllimisht, nuk hyn n’atё hulli ose e cek sadopak kur flet pёr “shtёpi tё bukura / tё ndёrtuara / prej ёndёrrash” Atё e mundon diçka tjetёr : zbrazёsira e atyre shtёpive. Ato “shtёpi tё zbrazura nga fjalёt / tё zbrazura nga frymёt / tё zbrazura nga zёrat / qё do tё kumbonin / nga tё qeshurat / nga bisedat / nga zёnkat / nga hahatё ….” Ajo zbrazёsirё, me heshtjen e saj, pёr poeten ёshtё paralajmёtare e vdekjes.

Si e tillё ajo kthehet nё lejtmotivin e dhimbjes sё saj, si grua, si bijё, si nёnё, si qytetare e lidhur shpirtёrisht me Vёndin ku u lind e u rrit. Para saj zhvillohet njё dramё e fortё e njё brezi, pёr tё cilёn ajo merr pёrsipёr tё jetё njё zёdhёnёse, nёpёrmjet vargjeve, sa tё thjeshtё aq edhe lapidarё. Me dhёmshurinё e bijёs zhytet thellё nё brengёn tronditёse tё prindёrvet qё kanё mbetur vetёm, qoftё edhe nё shtёpitё e bukura tё ndёrtuara gjatё viteve me kursimet e djemve dhe vajzave tё mёrguara. Si “bijё arti” ajo i jep zё kёsaj vetmije, qё tё dalё nga kuadri i thjeshtё i vetvetes, lёndё pёr psikologun, por tё buçasё si njё problem shoqёror, si njё e keqe e pashmangёshme, por njё e keqe.

Autorja anashkalon nё dukje, nёpёrmjet vargjeve tё saj, fatin e atij brezi, tё privuar nё tё ri nga liria, tё rritur e pjekur nё njёmijё mundimet e njё sistemi qё vёshtirёsonte çdo ditё jetёn e vartёsve tё tij, qё flijoi gjithshka pati pёr t’i nisur djemtё e vajzat nё kurbet, pёr tё kёrkuar jetёn mё tё mirё, e cila qe ёndёrra e pasendёrtuar e atyre prindёrve. Z. Buçpapaj e sheh atё brez prindёrish qё tashmё “i djegin si cigare e hidhur / ditёt e jetёs”, si viktimёn e flijuar tё sё sotmes, si njё Rozafё tё jetёs bashkёkohore, duke pohuar tёrthorazi se, fatkeqёsisht, nё jetё nuk ka situata krejtёsisht tё qeta, se nё bazёn e çfarёdo pёrpjekjeje pёr ndryshim e mirёqёnie ka njё flijim, mbi tё cilin e nё pёrputhje me tё cilin godina e njё jete mё tё mirё do tё ngrihet si Kalaja e Shkodrёs mbi kurmin e muruar tё Rozafёs.

Nё njё farё mёnyre brengat e vetmisё sё pashmangёshme t’atyre prindёrve qё kanё njё dёshirё, vёshtirёsisht tё plotёsueshme “qё bashkё me bekimin / t’u linte fёmijёve amanetin / qё tё ktheheshin”, ёshtё çmimi i shtrenjtё qё shqiptarёt i paguajnё sot njё proçesi tё stёrmadh mёrgimi, qё ndryshoi nё kah pozitiv jetёn e tyre vetiake, shoqёrore e madje dhe atё shtetёrore. Njёjtёsimi i poetes me dhimbjen e nёnave shqiptare qё kanё bijtё nё mёrgim, ёshtё shumё prekёs dhe e nderon atё. Vargjet “zilja e telefonit bie e bie / nё gjirin e pajetё tё nёnёs” vizatojnё njё tabllo rrёnqethёse qё e ngre dukurinё nё diçka sublime, qё do t’ishte e denjё pёr njё krijim tё ndonjё mjeshtri tё madh tё pikturёs.

Ndoshta ajo tabllo na zgjon kujtimin e tё tjera vargjeve tё njё ballade tё lashtё tё Dheut t’Arbёrit : “Kostandin tё ardhtё gjёma / martove Dhoqinёn larg / larg e larg mёrguar / tre male kaptuar”, jehona e largёt e tё cilёve sikur don tё ripohojё se nёna nuk mund tё qёndrojё pёrgjithmonё larg bijave e se mallkimi i saj ngre edhe tё vdekurin nga varri. Dramaticiteti, qё pёrshkon poemthin, arrin pikёn e saj kulmore nё kёtё skenё tragjike qё nuk mbetet njё rast i vetёm, por ёshtё e paracaktuar tё pёrsёritet e tё pёrsёritet deri nё fundin e trishtueshёm tё brezit. Ky ёshtё vendimi i paapelueshёm i njё fataliteti tё pёrjetshёm qё shoqёron dukuritё e kurbetit. Poetja ёshtё e vetёdijshme se problemi mbetet pa zgjidhje, se amaneti i nёnёs , i pashprehur nё çastet e saj tё fundit, nuk mund tё ketё fuqinё e mallkimit tё nёnёs sё balladёs, sepse kohёt kanё ndryshuar.

Nё nёnёvetёdijen e saj ajo e din se beteja e saj, qё i bashkёngjitet atyre tё nёnave tё “shtёpive tё zbrazura”, ёshtё e humbur se nga ajo mori njerёzish qё nё vitet 90 lanё Shqipёrinё, njё pjesё tepёr e vogёl mund tё kthehen dhe ata tё pakёt, nё sajё tё mendёsisё sё re qё kanё fituar, nuk do tё qёndrojnё mё nё fshatrat apo qytetet e vogla nё tё cilёt kanё lindur. Do tё kishte qёnё e urueshme, e dёshёrueshme dhe, ndoshta e mundur, njё mundёsi e tillё pёr njё pjesё tё mirё tё tё mёrguarve tё kёtyre viteve, nёse Shqipёria do tё kishte hyrё me hapa tё shpejta nё rrugёn e rimёkёmbjes…. Autorja e poezisё nuk parapёlqen t’a trajtojё nё kёtё krijim kёtё aspekt tё çёshtjes, gjё tё cilёn e bёn mjaft mirё nё shkrimet e saj publiçistike, dhe un nuk po zgjatem mё tepёr. Ajo e din se kthimi bёhet i pamundur, sepse jeta e re “nё tё panjohurёn / ku gjithshka e nisёn nga zero”, ka tё tjera kёrkesa, ato tё fёmijёve tё tyre qё synojnё tё futen nё njё shoqёri tё barabartёsh. E vetёdijshme pёr kёtё realitet tё pandryshueshёm, ajo mbetet gjithmonё pranё atyre nёnave e bashkohet idealisht me to n’ato shtёpi “ku nёnat zbrazёtinё / e mbushin me lutje / drejtuar Zotit / qё t’i mbrojё fёmijёt atje / ku kanё ndёrtuar jetёn”.

Zemёrimi fashitet e i a lёshon vendin lutjes pёr bijtё e largёt, pёr t’ardhmen e tyre. Ёshtё pasqyrimi i njё tё vёrtete universale e tё pёrjetёshme, se kёnaqёsia dhe ngushullimi mё i madh i prindёrve ёshtё mirёqёnia dhe pёrparimi i bijve dhe bijave. Madje autorja e din se ёshtё vetёm njё iluzion mendimi i ndonjerit qё, i tronditur nga dhimbja e humbjes sё prindit, pohon se “nёse jetёn do t’a kthenin mbrapsht / ata nuk do tё iknin”. Megjithatё , nё thellёsinё e saj don t’a besojё, aq i rёndё ёshtё pezmatimi nё zemrёn e saj tё dhemshur pёr personazhet pa emёr, tё cilёve u kushton me gjithё fuqinё e zemrёs, vargjet e saj tё skalitura nё thjeshtёsinё e tyre.

Poezia, nё tёrёsinё e saj, ёshtё prekёse e pёrshkohet nga nota melankonike dhimsurie, ka fuqinё t’a bёjё lexuesin pjesёmarrёs tё kumtit tё saj, arrin edhe maja nё figurat e tё shprehurit dhe ka meritёn tё trajtojё, nё njё kёndvёshtrim origjinal, njё temё jo shumё tё rrahur nё letrat e sotme shqipe.

Lexuesi objektiv, ndoshta do tё kishte pritur edhe ndonjё fjalё mё shumё, mbi anёt pozitive tё dukurisё sё mёrgimit, pёr mё tepёr nё krahasim me njё kohё kur ai quhej “krim kundёr shtetit” e paguhej me vite tё gjata burgimi apo edhe me kokё. Por Elida ruan me xhelozi dhimbjen e saj tё pёrligjur pёr dramat e vetmisё dhe i lё lexuesit tё drejtёn tё shohё pёrtej vargjeve tё saj.

Janar 2018

ALEATЁT E NEVOJSHЁM PЁR SH.B.A.

January 31, 2018 by dgreca

1 SERGIO ROMANO

Shkruar nga SERGIO ROMANO/

1-eugjen-merlika

E shqipёroi Eugjen Merlika/

Fjalёt e Donald Trump-it nё Davos – “Amerika para sё gjithash nuk ёshtё njё Amerikё e izoluar” – i pёrkasin pohimeve tё gёnjeshtёrta e pak qetёsuese. Izolacionizmi nuk ёshtё i huaj pёr historinё e Shteteve tё Bashkuara. Qe izolacionist Washingtoni, babai i kombit kur, duke u ndarё nga jeta publike, i porositi bashkatdhetarёt e tij tё mos pёrziheshin nё andrallat e Shteteve evropiane. Ishin izolacionistё senatorёt qё nuk pranuan tё miratojnё traktatet e Versailles dhe nuk i lejuan Vendit tё tyre tё bёnte pjesё nё Shoqёrinё e Kombeve (njё organizatё e konceptuar nga presidenti i tyre). Ishte izolacionist Kongresi qё do tё kishte penguar Franklin D. Roosevelt tё hynte nё luftё, nё fund tё 1941, nёse sulmi japonez i Pearl Harbor-it nuk do tё kishte shkaktuar zёmёrimin dhe acarimin e popullit amerikan. Ka gjurmё tё izolacionizmit edhe nё ngasjet e njёanёshme, tё cilave shpesh Amerika i ka lёshuar pe nё rrjedhёn e historisё sё saj.

Por Shteti nё tё cilin Trump-i ёshtё shpallur president, mbas votimeve tё 2016, ёshtё krejt ndryshe nga Amerika e atёherёshme. Ёshtё njё Vend qё, gjatё shtatёdhjetё viteve tё fundit, e ka fuqizuar hegjemoninё e saj duke ndёrtuar njё rrjetё tё dёndur aleancash, shoqatash, bashkёpunimesh, institucionesh mbikombёtarё dhe pёrgjegjёsìsh tё pёrbashkёta. A beson me tё vёrtetё Trump-i se do tё mundet t’a bёjё Amerikёn “great again” (pёrsёri tё madhe), nёse heq dorё nga kёta instrumentё ?

Dokumenti vjetor i sigurisё kombёtare, i botuar nga presidenza e sotme nё dhjetorin e shkuar, tregon se Trump-i dhe shtatmadhoria e tij kanё njё koncept global tё sigurisё amerikane ; dhe nga teksti pёrceptohet vazhdimisht ndiesia se Shtetet ambiciozё dhe pak tё prirur pёr tё pranuar udhёheqjen amerikane, duhet tё trajtohen si armiq tё mundshёm.

Ёshtё e vёshtirё tё pёrfytyrohet qё njё njeri i nxitur nga tё tilla ndjenja do tё donte tё hiqte dorё nga bazat e shumta ushtarake (disa dhjetra nё pesё kontinentet) qё ka trashёguar nga paraardhёsit e tij. Por kёto baza janё krijuar nё njё epokё, nё tё cilёn Vёndi pritёs dhё Vёndi mik kishin interesa tё pёrbashkёta dhe nё rastet e jashtzakonёshme tё njёjtit armiq.

A mund tё kenё mё interesa tё pёrbashkёta, kryesisht mbas mbarimit tё Luftёs sё ftohtё, nёse Trump-i do tё vazhdojё t’i trajtojё rregullat e shumanёshme tё tregёtisё ndёrkombёtare si hekura tё njё burgu qё Vendi i tij don t’i kёpusё ? Trump-i do tё pёrgjigjej si nё Davos, duke lёvduar pasojat e reformёs sё tij fiskale dhe duke mbrojtur idenё se kur Amerika rritet rriten tё gjithё. Por nё tё vёrtetё tё gjithё rriten sё bashku vetёm atёherё kur çdo Vend, duke ndjekur objektivat e tij, ёshtё i vetёdijshёm pёr kёrkesat e atyre me tё cilёt do tё arrijё njё marrёveshje. Ashtu si nё vitet Tridhjetё proteksionizmi mund tё pjellё vetёm tё tjerё proteksionizma.

Nё fund tё fundit problemi ёshtё para sё gjithёsh amerikan. U takon zgjedhёsve tё Shteteve tё Bashkuara tё vendosin nёse mbas strategjive tё Trump-it fshihet perspektiva e njё rёnieje pёrparuese tё Vendit tё tyre, apo nёse ёshtё interesi i Amerikёs tё ndryshojё rrugё.

“Corriere della Sera” , 30 janar 2018

E shqipёroi Eugjen Merlika