Archives for June 2018

Frang Bardhi dhe “Apologjia” e tij për Skënderbeun

June 6, 2018 by dgreca

1 anton Cefa 1 Apologjia e Skenderbeut 1 Frank-Bardhi

NGA ANTON ÇEFA/

Apologjia hapet me prezentimin e autorit me këto fjalë: “Gjergj Kastrioti – Epirotas, i quajtur zakonisht Skënderbe, princ trim mbi trima dhe i pathyeshëm i Epirotëve, u kthehet bashkatdhetarëve dhe atdheut të tij, prej Frang Bardhit, nxënës i kolegjit “de propaganda Fide”, episkop i Sapës dhe i Sardës si dhe administrator i Pultatasve dhe i popullsive të tjera të Arbërisë. Me bujarinë e Senatit të ndritur dhe të madhërishëm të Venedikut. Shtypur në Venedik prej Mark Gjinamit, më 1636. Me lejën e privilegjuar të superiorëve.”

Në vitin 1636 Bardhi botoi në Venedik veprën monumentale në gjuhën latine “Georgius Castriotes Epirensis, vulgo Scanderbeg, Epirotarum Princeps fortissimus ac invincitivimus” – “Gjergj Kastrioti i Epirit, i quajtur përgjithësiht Skënderbeg, princ shumë trim e i pathyeshëm i shqiptarëve”Libri u përkthye nga latinishtja dhe botua në shqip nga Stefan Prifti në Tiranë, në vitin 1957.

Vepra është një polemikë me peshkopin bosnjak Tomko Marnaviç, që kishte botuar në viitin 1631 një libër ku mohohej shqiptarësia e Skënderbeut dhe Skënderbeu cilësohej si bosnjak, që i takonte familjes së Marnaviçëve. Argumentet e përdorura nga Bardhi janë mbështetur në burime historiografike, arkivore e kronikalë që njiheshin në atë kohë, duke mbajtur ndaj tyre edhe qëndrim kritik.

Në fillim, duke iu drejtuar lexuesit, autori thotë: “Të shkruash Apologji ka qenë gjithmonë një punë sa e vështirë aq edhe e lodhshme, po aq fyese dhe gati, do të thoshja, e urryer nga çdo anë. . . . Po kur na detyron hapur nevoja, ky zegth i pamëshirshëm i vdekëtarëve, që t’u vërsulemi sa më rreptë, herët a vonë, armiqve me pendën në dorë, atëherë ne nuk do të ndalemi përpara se t’ia arrijmë qëllimit të dëshiruar, duke patur parasysh pikën e mbërritjes sonë dhe duke përbuzur çdo farë pagjumësie dhe djerse sipas fjalës së famshme të poetit “Puna mposhtë çdo gjë” etj.”

Pastaj kur shikoja se princi i pathyeshëm e trim mbi trima i epirotëve apo shqipatrëve, Skënderbeu, i mohohej kombit të tij epirotas dhe se atij i visheshin gjëra që s’i përkisnin, unë po ta lë ty, o lexues mirëdashës, ta gjykosh se çfarë arsye të rënda më kanë shtyrë mua që ta shtrëngoj mirë pendën në dorë.”

……………………………………………………………………………….

Më së pari, Bardhi e fillon polemikën me Tomkon për saktësinë me të cilën ky i fundit shpjegon origjinën e fisit e të familjes së tij. Pretendimi, po e themi qesharak i Tomkos, është se zanafilla e familjes së tij nga stërgjyshi Stanisha, emrin e të cilit e nxjerr nga princët e qytetit Nisa (Nishi i sotëm), duke e lidhur me Konstandinin e Madh. Se si mund të lidhet emri Stanisha me emrin në latinisht Kostandin, Bardhi shkruan në stil humorik: “Unë nuk mund të mos e admiroj autorin për këtë gabim të tij, megjithëqë na e heq veten si shumë të rrahur në gjuhën e vet dhe ka botuar edhe disa libërza në këtë gjuhë amtare.” Dhë më poshtë: “ . . . po ashtu është krejt qesharake dhe e paqëlluar të mendosh se e njëjta familje rrjedh nga Konstandini i Madh.

Autori sqaron më poshtë se historiku i familjes së Margnaviqëve fillon nga Marko Margnava, një burrë më tepër se kushdo tjetër i parëndësishëm dhe i ngritur nga gjendja shumë e ulët në autoritet të madh me ndihmën e perandorit Stefan.

Pa u zgjatur me Margnaviqët, për të cilët jepën hollësira historike nga autori, i cili hedh poshtë po ashtu me argumente të sakta përshkrimin e gabuar të ngjarjeve që lidhen me historinë tonë. Ai sqaron se Juanisi, i biri i Vukashin Margnavës, nuk ka qenë prindi i Gjergj Kastriotit, të quajtur zakonisht Skënderbe, por ka qenë i biri i Joan Kastriotit (kështu emërton Bardhi Gjon Kastriotin), “epirotas edhe nga prejardhja, edhe nga vendi i lindjes.” Për këtë të vertëtë, Bardhi bie dëshmi nga Orbini, Barleti, Kalkondili, dhe Leunklavi.

Duke u mbështetur tek Barleti, kur ky bën fjalë për fushatën e Skënderbeut, të cilit mbreti i Hungarisë i pat dërguar letër me qëllim që t’i bashkonin fuqitë e tyre kundër turqve, tregon se Despoti i Serbisë, Gjergj Vukoviq, mbante anën e turqve, jo vetëm sepse bijën e tij, Katakuzinë, ia kishte dhënë për grua sulltan Muratit, por edhe pse urrente hungarezët dhe veçanërisht Joan Transilvanin, prandej me të marrë vesh gatitjen e luftës nga hungarezët dhe Skënderbeu, ai ia mbylli Skënderbeut të gjitha rrugët e shtigjet nga mund të kalonte, ndërsa hungarezët po e prisnin Muratin me forcat e veta.

Veç kësaj, Tomko bëri një deklaratë, sipas së cilës : Principatën e Nisës duhet ta kenë të përbashkët princi i pathyeshëm Gjergj Juanoviq, i quajtur zakonisht Skënderbe, dhe konti i lartpërmendur Tomko, si dhe trashëgimtarët e tyre, sepse këta janë gjoja filiza meshkuj që zbresin ligjjërisht nga i njëjti trung i mbretit Vukashin dhe i vëllait të tij Gojku.

Bardhi, duke kundërshtuar “përrallat” e Tomkos për Skënderbeun shkruan: “Na u quajtka këtu Skënderbeu Gjergj Juanoviq, me qëllim sigurisht që të besohet kështu më lehtë se ai ka lindur nga Juanisi, bir i Vukashin Margnaviqit. Por kjo është një gjë absurde, sepse është në kundërshtim të urryer me traditat e përgjithshme jo vetëm të epirotëve dhe të ilirikëve, por edhe të të gjithë Orientit, si edhe me kujtimet e çdo shkrimtari . . .”

Ai, gjithashtu, vlerëson Skënderbeun: “Heroi, që si ndonjë shkëmb i patundur i plandoste valët e tërbimit otoman, nga dora e djathtë e të cilit Perandoria Osmane, e lëkundur nga themelet, tmerrohej me të drejtë për vetë zhdukjen e saj, në shpatën kërdimbjellëse të të cilit veprat e shkëlqyera të të parëve të tij, të reflektuara si rreze të ndritshme, i kërcënonin hënëzat me eklipsën vdekjeprurëse . . .”

Duke u mbështetur tek Volterrani, gjeograf, Bardhi shkruan që familja e Kastriotëve numërohet si më e vjetra ndër familjet e tjera fisnike të Epirit apo të Arbërisë, prandaj ajo s’e ka zanafillën e saj nga Juan Margnaviqi. Gjithashtu edhe Bartoldi, një historian, në librin “ Jeta e Skënderbeut” e quan babën e tij Kastriotas. Barleti, nga ana tjetër, tregon se “Shquhej ndërmjet mbretërve të vëgjel dhe princërve të tjerë emri mjaft fisnik i Joan Kastriotit për sundimin e tij si në qytete të tjerë, si në Krujë veçanërisht. Më tej, sqaron: “Krerët e fisit të Kastriotëve kanë rrjedhur nga Ematia prej një dere fisnike dhe se kanë sunduar në Epir njëkohësisht me lavdi e fatbardhësi. Mbi këta të gjithë … ishte pikërisht Joani ai që spikati për urtësi, rëndësi e shpirtmadhësi të paepur, pastaj edhe për virtyte të tjera si edhe për bukurinë e rrallë të trupit.”

Janë të panumërta dëshmitë që parashtron Bardhi për të hedhur poshtë pretendimet e Margneviqit për origjinën e Skënderbeut nga Marneviqët dhe për të vërtetuar shqiptarësinë e Skënderbeut. Bartoldi në veprën e tij “Jeta e Skënderbeut”, ndër të tjera, shkruan: “Gjergj Kastrioti ka lindur nga Joan Kastrioti, princ i Epirit dhe në radhë të parë i Krujës.” Dhe që të mos zgjatem duke cituar autorë, thotë Bardhi, të gjithë ata që bëjnë fjalë për prindin e Skënderbeut, e quajnë atë Joan Kastrioti. Shiko për këtë analet turke, analet e Venedikut, të Raguzës, Marin Beçikemin, Joan Nikollë Doglinin, i cili bën veçanërisht fjalë për të dy, edhe për Juanisin e Tomkos, edhe për Juan Kastriotin, prindin e Skënderbeut, Joan Karol Saraçenin, vepër e Jakov Gordonit të shoqërisë së Jezuitëve, Çezar Kampanën dhe shkrimtarë të tjerë shumë të kujdesur. Këtyre mund t’u shtojmë edhe vetë Barletin, i cili flet kështu: “ . . . në Epir shquhej ndërmjet mbretërve të vegjël dhe princërve të tjerë emri mjaft fisnik i Joan Kastriotit për sundimin e tij si në qytete të tjerë, si në Krujë veçnërisht.

Sabeliku, në “Historia e Venedikut” shkruan: “ . . . baba i tij Joan Koçi më tregonte se e kishte parë këtë arbëror (është fjala për Skënderbeun, A. Ç.), i cili me 600 kalorës ishte hedhur në Apuli në emër të mbretit Ferdinand, të luftojë krahëzhveshur herë me heshtë, herë me shpatë të përdredhur, të plagosë e të vrasë në betejjë aq shumë njerëz, sa as gjithë skuadra që kish pas, duke i kallur tmerrin armikut.”

Po ashtu, shkrimtari Francisk Sansovini, në “Historinë e Përgjithshme mbi origjinën dhe luftërat e turqve”, flet kështu: “Ndërmjjet popullit arbëror, i cili luftoi me trimëri të rrallë kundër turkut, kanë qenë shumë princër fisnikë e të mëdhenj, të cilët, në këto kohë të fillimit të rritjes së otomanëve, u vunë përballë me të gjitha forcat e tyre kundër përpjekjeve të turqve. Por ndërmjet këtyre të gjithëve ka qenë njëri, zoti Skënderbe, që është më fisniku dhe më i denjë për t’u mbajtur mend për jetë, sepse ky njeri e mbrojti trimërisht besën e krishterë në këto anë për shumë vjet dhe prandaj meritoi të bëhej mbret i Epirit.”

Më poshtë, Bardhi flet për historianin Bartholeme Dionizi prej Fani, që në kapitullin shtatë të librit “Kopshti i gjithë historive të botës” e përmend kështu Skënderbeun: “U shqua në kohën e vet Gjergj Kastrioti, arbëror. Ky, si iku nga sarajet e turkut, e zuri përsëri Arbërinë, shtetin e tij atëror, dhe e mbrojti atë fatbardhësisht me trimërinë më të madhe kundër fuqisë turke, duke i dhënë mbretit goditje të atilla që shpesh e shpunë në dëshpërimin më të fundit.” Pastaj ai shënon një numër të madh historianësh e shkrimtarësh që kanë shkruar për Skënderbeun: Leunklavin, Petro Bimbin, Tuberonin dalamatas dhe Tuberonin raguzas, të dy abatë, Joan Baptista Marinin, gruan fisnike Margarita Sarroki dhe Jakov Ricin, i cili poetizoi:

Beteja e Herkulit dhe e Skënderbeut

“Por me gëzim të madh e me furi,

Skënderi epirotas i pathyeshëm,

Sulmon kreshnik n’betejë e del ngadhnjyeshëm,

Shpirtmadh, i vrullshëm e plot fuqi.”

Dhe më poshtë:

“Frenon Aleksandri nga Epiri dalë,

Atin e lartë, lindur aq krenar,

Në vrap i lehtë e trim pa kundërshtarë,

Po aq me armë shtrënguar e ballë për ballë.

Parzmore prej lekure t’ashpër ka

Shigjetë e shtizë përmbi hark, hata,

U hodhën shtizat me të shpejtë prej harkut,

Arbërori n’ krye i sjellun nga Tebani,

Tjetër topuz përdor nga Herkuliani”, etj.

“ Me qëllim që të zhduket çfarëdo arsye dyshimi për atdheun dhe prejardhjen e Skënderbeut” shkruan Bardhi, “do të sjell këtu disa autorë të shquar” dhe përmend: Gjergj Bartoldin, kryeofiqar prej Prage, Joan Tarkognatin, që në librin “Historia e botës”, shkruan për prindin e Skënderbeut, Gjon Kastriotin. Më pas jepet një dëshmi e Skënderbeut dhenë princit të Tarantos Joan Antonit, i cili kishte përbuzur arbërorët: “Pastaj ti e përbuzë fisin tonë dhe arbërorët i quan gati bagëti. Sipas zakonit tënd, ti flet me përbuzje dhe duket se nuk e njeh prejardhjen e fisit tonë. Të parët tanë kanë qene epirotas, nga të cilët ka zbritur ai Pirroja me namë, sulmin e të cilit me vështirësi mundën ta durojnë romakët dhe i cili Taranton e shumë vende të tjera të Italisë i pushtoi me armë.”

Me qellim për ta bërë sa më të qartë familjen e Kastriotëve, shkruan Bardhi, “Duhet të dimë se është një pjesë e vogël e Epirit apo Arbërisë, që sot në kohën tonë quhet zakonisht nga epirotët dhe bashkëvendasit tanë “As”(sqaroj: Hasi, A. Ç.). Pranë këtij vendi janë vendosur e ndodhen pulatasit dhe dukagjinasit, popullsi të Arbërisë. Përmes këtyre popullsive dhe përmes maleve shumë të lartë rrëshqet lumi i shënuar dhe shumë i shpejtë Drin. Në këtë pjesë të Epirit, ndërmjet vendeve malore të asaj krahine ngrihet një fshat i vogël, i quajtur prej askolëve (hasjanëve) Kastrat. Ky fshat, bashkë sigurisht me shumë fshatra, bashtina, kështjella e qytete të tjerë . . . u sjell dëme jo të pakëta mësymjeve dhe sulmeve të turqve. . . . Të drejtën dhe pushtetin mbi këtë fshat e pretendon për veten e saj një familje e përmendur dhe shumë e vjetër ndërmjet bashkëvendasve tanë, e quajtur Kastrati. Prej kësaj familje kanë dalë shumë burra të nderuar për mënçurinë dhe trimërinë e tyre luftarake. Unë për shumë arsye guxoj ta pohoj si të vërtetë se nga ky vend e nga kjo familje kanë dalë ata që quhen zakonisht “Kastriotë”. Së pari, sepse me këtë mendim është në pajtim të plotë mendimi i përgjithshëm i kombit tonë. Pastaj sepse është nevoja të merret parasysh se, që nga koha e Skënderbeut e gjer tani, nuk ka kaluar aq kohë, sa që të jetë shlyer e harruar çdo kujtim i tij dhe i njerëzve të tij nga bashkëkombasit tanë. Sepse këta e kanë zakon që të këndojnë gjithmonë nëpër gostitë e tyre . . . për prejardhjen dhe veprat e paharruara të burrave të tyre të shkëlqyer.

Një dëshmi tjetër e padiskutueshme janë “Analet e Raguzës”, në të cilat thuhet, ndër të tjera, se familja e Joan Kastratit, Zot i Krujës, ka dalë nga Kastrati, një katund në juridiksionin e Asit (Hasit) në Arbëri. Po ashtu, në rast se ndryshimi i diademave tregon ndryshimin e një familjeje, atëherë edhe nga kjo pikë kyçe do të mund të konstatohet se Skënderbeu nuk ka rrjedhur në asnjë mënyrë nga familja e Margnaviqëve. Siç del qartë nga Barleti dhe nga privilegjet e familjes imperiale të Flav Engjellit, ky princ shumë i fuqishëm përdorte si flamur një shqipe dykrenore mbi një fushë të kuqe. Këtë stemë, Skënderbeu e pati prej stërgjyshërve të tij. Familja e Margnaviqëve, përkundrazi, nuk ka pasur shenja të tilla.

Gjithashtu nuk mund të mos merret parasysh dashuria e pabesueshme e epirotëve ndaj Skënderbeut, sepse me siguri ata nuk do ta kishin dashur aq tej masës, sikur Skënderbeu të mos kishte qenë epirotas. Përkundrazi, vazhdimisht gjer në ditët e sotme bashkëkombasit tanë flasin për të dhe këndojnë me zë të lartë trimëritë e tij nëpër gostitë, dhe e quajnë Skënderbeun për antonimasi me emrin e shquar “Kuçedra e Arbënit”, dmth., dragoi i Epirit.

***

Kush është Frang Bardhi

(1606 – 1643)

Humanisti shqiptar i klasit të parë, atdhetari i flakët dhe i kulluar, leksikografi i parë në fushën e kukturës shqiptare, një nga autorët e letërsisë së vjetër shqipe, historiiani, folkloristi, etnografi, me një fjalë, një personalitet i përkushtuar ndaj cështjes së atdheut dhe popullit tonë, ky është Frang Bardhi.

Bardhi lindi në një familje klerikësh të lartë të Kallmetit (Zadrimë). Bëri studimet në kolegjin fetar të Loretos në Itali, dhe me 1635 u emërua peshkop i Sapës (Nenshati i sotëm). Hartoi dhe botoi një “Fjalor latinisht – shqip” për të ndihmuuar lëvrimin e shqipes dhe për ttë qenë mbështetje nxitje që të botoheshin më shumë libra në gjuhën amtare. Me proverbat e botuar aty, Bardhi zë vendin e parë si mbledhës i folkorit tonë. Si historian, Bardhi botoi në vitin 1636 në Venedik në gjuhën latine veprën monumentale “Gjergj Katrioti i Epirit, i quajtur përgjithësisht Skënderbeg, princ shumë trim e i pathyeshëm i shqiptarëve” – Georgius Castriotes Epirensis, vulgo Skandebeg, Epirotarum Princeps fortissimus ac invincitivimus. – Veprën e shkroi si polemikë për të hedhur poshtë mendimin e pathemeltë të një peshkopi bosnjak bashkëkohës, që i mohonte Skënderbeut prejardhjen shqiptare.

VATRA KËRKON NDARJE ME LIGJ NGA E SHKUARA KOMUNISTE

June 6, 2018 by dgreca

VATRA KËRKON NDARJE ME LIGJ NGA E SHKUARA KOMUNISTE, TË NDALOHEN SIMBOLET E KOMUNIZMIT/

Nga takimi i Vatrës me z. Simon Mirakaj, anëtar i Autoritetit Për Informimin Mbi Dokumentet e Ish Sigurimit të Shtetit-/

Nga Dalip Greca/ Të hënën me 4 qershor 2018, në mbrëmje, z. Simon Mirakaj, anëtar i Autoritetit Për Informimin Mbi Dokumentet e Ish Sigurimit të Shtetit,u prit në selinë e Vatrës dhe zhvillo një takim pune me vatarnët. Kryetari i Vatrës z. Dritan Mishto i uroi mirëseardhjen dhe e falenderoi z. Mirakaj për vizitën.

Të pranishëm në takim kishte dhe mysafirë si z. Luigj Gegaj, kryetar i Unionit të ish të dënuarëve politik të Malësisë së Madhe, si dhe z. Zef Krasniqi nga policia e shtetit të Kosovës, rajoni i Pejës.

Kryetari i Vatrës shprehu shqetësimin e Federatës për mosndarjen e shoqërisë shqiptare nga krimet e komunizmit.Është një periudhë e gjatë gati prej 30 vitesh që ende nuk ka ndodhë ndarja,distnacimi, nuk ka një dënim të qartë të krimeve të komunizmit, ka nostalgji për diktatorin, dhe bashkëpunëtorët e tij.

Është paradoks që të përjetësosh emrin e Mehmet Shehut, Fecor Shehut e të tjerëve nëpër rrugët e Shqipërisë, ndërkohë që njihen “bëmat” e tyre ndaj shqiptarëve, tha Kryetari Mishto. Është paradoks që 30 vjet pas rrëzimit të diktaturës të sjellësh në krye të Kuvendit ish ministrin e brendshëm të Ramiz Alisë, komentoi realitetin postdiktaturë kryetari i vatrës. Edhe pas kaq kohësh lexojmë në gazetat e Shqipërisë histori të glorifikuara për periudhën e komunizmit, ku shfaqet nostalgjia për”të mirat” e komunizmit.Nëse nuk bëjmë një ndarje të qartë nga e shkuara ne nuk mund të ecim përpara. Nuk gjen asnjë gjerman që të krenohet me Hitlerin edhe pse Hitleri e forcoi ekonomikisht Gjermaninë, përkundrazi diktatori ynë e rrënoi në mjerim popullin e vet, dënoi, vrau dhe pushkatoi, internoi edhe fëmijë e pleq, dhe nostalgjikët lëvdojnë bëmat e tij!

Vatar, tha kryetari Mishto,ka ndërtuar platformën për të dhënë kontributin e saj në këtë drejtim. Ne po luftojmë që brezi i ri të informohet realisht për krimet e komunizmit.Po ashtu pi informojmë institucionet amerikane. Puna do të vazhdojmë. Ne do ta ngremë më shumë zërin kundër së keqes. Ne mendojmë se me ligj duhet të ndalohen simbolet e komunizmit, ndërsa në programet shkollore të informohen nxënësit për natyrën cnjerëzore dhe krimet e komunizmit.Nuk është nevoja të bërtasësh nga mëngjesi në mbrëmje kundër komunizmit, vetëm të shkruash në gazeta apo të flasësh në studiot televizive, mjafton të sjellësh realitetin e kohës.

Kryetari i Vatrës kritikoi ashpër median shqiptare që i jep hapsirë evokimit të së shkuarës komuniste.Ai solli si shembull paradokse të tilla në median e Tiranës, si në rastin e 3 prillit 2008 kur Shqipëria mori ftesën për NATO dhe në një nga gazetat e Tiranës shkruhej:Shqipëria mori ftesë për në NATO…. dhe në të njëjtën faqe, me shkronja kapitale shkruhej-Intervistë me Nexmije Hoxhën-“Sikur të ishte Enveri gjallë do ta donte Shqipërinë në NATO…!”

Kjo është e dhimbshme, është tallje me qytetarët e Shqipërisë.

Vatra kërkon një distancim të qartë, me ligje nga e shkuara komuniste, kërkon distancim dhe dënim të diktaturës dhe personave fajtorë për krimet e kryera. Është paaftësi e klasës politike që pas 30 vitesh nuk kanë arritë divorcimin me të shkuarën. Nuk mund të arrihet ndarja me të shkuarën pa e analizuar në detaje atë, pa nxjerrë përgjegjësitë e sistemit dhe të personave, pa dënuar dhe ata që i shkaktuan krimet.

Ndodhin dhe paradokse që edhe pse populli shqiptar ushqen ndjenjë miqësie ndaj Shteteve të Bashkuara të Amerikës, kundër kësaj dëshire veprojnë udhëheqësit e shtetit shqiptar, që dalin kundër qëndrimit kombëtar dhe provokojnë me vendimet e votimet e tyre ndjnjat e miqësisë të shqiptarëve ndaj SHBA-ve.

Ne, tha z. Mishto, po e zhvillojmë këtë takim me z. Simon Miraka, për të marrë më shumë informacion rreth Autoritetit Për Informimin Mbi Dokumentet e Ish Sigurimit të Shtetit dhe punës së deritanishme. Ndjehemi mirë që një personalitet si Simon Mirakaj, i votuar nga opozita dhe pozita, pjesë e shtresës së vuajtër të familjeve nacionaliste dhe përfaqësues i një familje të elitës nacionaliste shqiptare,-është pjesë e institucionit të Autoritetit, pasi ia rrit besueshmërinë institucionit. Vatra është mbipolitike, dhe nuk shqetësohet se kush e merr e kush e lë pushtetin, për ne ka rëndësi se kush rrit standartetet e jetës së qytetarëve shqiptarë dhe e con Shqipërinë në Europë me standarte europiane, lufton krimin, drogën, vendos rend e qetësi, lufton korrupsionin dhe rrit mirëqenien e shqiptarëve.

Në fjalën e tij z. Mirakaj ka falenderuar z. Mishto me bashkëpunëtorë për mikpritjen dhe ka vlerësuar kontributin e Vatrës në shërbim të Kombit prej 106 vitesh që nga krijimi i saj. Vatra, tha ai, ka kontribut në pavarësinë e Shqipërisë dhe ruajtjen e saj, në luftën kundër komunizmit si dhe në luftën për clirimin e Kosovës.

Kam emocione kur flas këtu në Vatrën e Nolit dhe Konicës. Më pas ai informoi: Në Shqipëri me 2015 në Parlament u miratua ligji i hapjes së Dosjeve të ish Sigurimit të shtetit që përfshinë periudhën nag 30 nëntori 1944 e deri 2 korrik 1991. I gjithë ky dokumentacion është grumbulluar dhe ka kaluar në dispozicion të Institucionit të Autoritetit.Jemi 5 anëtarë të seleksionuar nga shumë aplikantë.Nga 5 anëtarët është zgjedhe kryetarja Genta Sula. Jemi aprovuar nga Parlamenti.Si strukturaë jemi aprovuar 60 vetë, por deri tani jemi vetëm 20 veta për shkak të hapsirës së kufizuar dhe fondeve. Kanë egzistuar edhe më parë Komisione të përafërta sic ishet ai Mezini më 1995, apo Bezhani 2001, por është e para herë që institucionalizohet dhe përzgjidhet me transparencë.

Qeveria me një vendim ka caktuar dhe një objekt në Ministrinë e Mbrojtjes, akademia ushtarake. Mirëpo godina nuk është ende funksionale, duhen të tjera fonde për ta përfunduar.Jemi provizorisht tek garda e Republikës, punojmë në hpasirë ët kufizuar dhe kjo ka bërë që të mos jemi shumë eficentë.Jemi aprovuar më 2016 dhe Kemi filluar nga puna në shkurt 2017. Kemi dhënë kontributin tonë në Reformën në Drejtësi, në veting dhe në shumë institucione gjatë emërimeve të reja. Verifikimi i parë u bë për presidentin e Republikës, i cili solli kërkesën për verifikim. Kanë filluar edhe institucionet e tjera. Para se të emërohet një person në detyrë ai vjen tek ne, bën kërkesën, skanohet dhe certifikohet nëse është i pastër. Thuajse cdo ditë vijnë persona që kërkojnë të dinë nëse kanë qenë të survejuar nga Sigurimi i Shtetit.Nuk është vetëm kjo detyra jonë, pra jo vetëm për të parë se kush ka qenë i survejuar, por edhe për të parë se si ka funksionuar ky mekanizëm kriminal i diktaturës.Për këtë qëllim, tha z. Mirakaj, vijnë dhe studiues, gazetarë për të ndjekur problematikën që mendojnë. Studiuesit plotësojnë formularin, objektin e studimit, kriteret e tj.

Sigurimi famkeq kishte hapur rreth 220 mijë dosje për shqiptarët, informoi Mirakaj. Kur po ndryshonte sistemi veglat e diktaturës bënë përpjekje dhe lëshuan urdhëra që të asgjësoheshin një pjesë e dokumentacionit.I tillë ishte urdhëri i Hekuran Isait, ish ministër i rendit.Ka shumë prej nesh që nuk u gjenden dosjet.Mirakaj i njohu pjesmarrësit me Ligjin 45/2015 “Për të drejtën e informimit për dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit”, një kopje të të cilit ia dhuroi Vatrës së bashku me raportin vjetor për vitin 2017 të Institucionit.

Z. Mirakaj dha lajmin se më në fund kampi i internimit në Tepelenë do të kthehet në muze për të përjetësuar Kujtesën e viktimave të atij kampi cnjerezor.

Gjatë debatit të lirë diskutuan: Gëzim Nika, Zef Balaj, Pertef Bylykbashi, Idriz Lamaj, Genc Leka, Shkëlqim Bylykbashi, Luigj Gegaj,Frederik Ndoci, Lek Mirakaj etj.Përshëndeti dhe mysafiri nga Kosova, Zef Krasniqi.Mirakaj dhuroi për bibliotekën e Vatrës librat: Përmbledhej Dokumentesh Rreth”Grupit të Deputetëve”; Letërsia Shqipe e Diasporës iautorit Lek Ndoja, Një Zemër në Mërgim e autorit Nexhat Peshkëpia.Simon Mirakaj i dhuroi kryetarit të vatrës simbolikën e institucionit të Autoritetit Për Informimin Mbi Dokumentet e Ish Sigurimit të Shtetit.

Prishtina kryeqytet libri, bashkon 100 botues shqiptarë

June 6, 2018 by dgreca

-Hapet Panairi i 20-të jubilar i librit në Prishtinë me 100 botues shqiptarë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia dhe diaspora, me rreth 1500 tituj të rinj e 5000 të tjerë, të viteve të fundit, ndërsa organizatorët presin mëse 40.000 vizitorë/

1 panairi 1 Bel 1 edhe ramushi lexon 1 ramushi ekspozon Cameria 1 ramushi fjalim 1 ramushi lib

-Kryeministri Haradinaj: Ta vazhdojmë lidhjen me librin, sepse kështu do të jemi më të zot në atë çfarë bëjmë në jetë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/

PRISHTINË, 6 Qershor 2018/ Në Prishtinë, në Pallatin e Rinisë, u hap mbrëmjen djeshme Panairi i Librit e vijon sot edicioni i 20-të, jubilar, në të cilin deri në 10 qershor prezantohen mëse 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia dhe diaspora shqiptare me rreth 1500 tituj të rinj e 5000 të tjerë, të viteve të fundit, ndërsa organizatorët presin mëse 40.000 vizitorë.

Në ceremoninë e hapjes së panairit, qe e bën Prishtinën edhe kryeqytet libri, organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, kryeministri Ramush Haradinaj, tha se, “qeveria është e vendosur që të përkrahë botimin, shpërndarjen e librit, duke bërë lehtësira në taksa, me TVSH zero, por edhe me zbatimin ligjit, i cili do ta garantojë këtë, e që do të jetë funksional në muajin shtator”.

Kryeministri e cilësoi këtë vit jubilar, duke thënë se panairi i 20-të i librit meriton porosi të çmuar nga qeveria.“Porosia ime për ju sot, për ata që shkruajnë është: ‘shkruani se dilni në dritë’”, u shpreh kryeministri Haradinaj.
Më tej, ai tha se si brez i lirisë ka lexuar, është frymëzuar, ka marrë nga rilindësit, nga heronjtë, patriotët, burrat e zonjat e mëdha që ka dhënë kombi ynë për qëllimin më të madh, qëllimin e lirisë.
“Mendoj se njeriu që lexon është i lirë, ka liri. Ai që lexon është vetvetja, është sovran, sepse merr vendime dhe si i tillë lexuesi është fitues çdoherë. U bëjë thirrje qytetarëve të të gjitha moshave që ta vazhdojnë lidhjen me librin, sepse kështu do të jemi më të zotë në atë çfarë bëjmë në jetë”, theksoi kryeministri Haradinaj.

Qeveria udhëhequr nga ai, me të marrë mandatin ka vendosur që të zbresë taksën e TVSH-së në zero për botuesit e librit, si nismë për të përkrahur shkrimtarët, botuesit dhe për të nxitur lexuesit për blerjen e librit.

Në hapje të panairit të librit, ku morën pjesë edhe ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi dhe kryetari i komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, kryetari i Shoqatës së Botuesve të Kosovës, Daut Demaku, tha se kjo është ngjarja më e madhe kulturore e organizuar në Kosovë, ngjarja dhe organizimi më stabil për 20 vjet rresht. Duke kujtuar vitet e vështira kur është organizuar edicioni i parë i Panairit të Librit, ai porositi të gjithë që ta mbrojnë pastërtinë e gjuhës shqipe.

Duke qenë tashmë me traditë të konsoliduar, në 10 vjetorin e shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, panairi i librit në Prishtinë ketë vit do të ketë edhe një varg aktivitetesh, të cilat përkojnë me jubile të mëdhenj të personaliteteve të historisë e letërsisë shqiptare:550 vjetorin e vdekjes së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, Vitin e Skënderbeut; 300 vjetorin e lindjes së Teodor Kavaliotit; 200 vjetorin e lindjes së Zef Jubanit; 100 vjetorin e lindjes së Tajar Hatipit, Vorea Ujkos, Spiro Çomorës dhe Pashko Gjeçit.Me aktivitete gjatë panairit të librit shënohen edhe jubile të personaliteteve letrare botërore: 200 vjetori i lindjes së Turgenjevit dhe 100 vjetori i lindjes së Moris Dryonit dhe i Solzhenicinit.Para 19 vitesh, menjëherë pas luftës në Kosovë në vitin 1999, nga 17-22 nëntor, është organizuar panairi i parë i librit në Prishtinë, i cili ishte ndër aktivitetet e para kulturore në liri bashkë me një koncert të mbajtur në qytetin e Prizrenit të artistëve nga Kosova e Shqipëria.

SHËNIM DUKE VIZITUAR SHTËPITË BOTUESE NË PANAIR

Derisa vizitojmë shtëpitë botuese pjesëmarrëse në Panairin e Librit Prishtina 2018 takojmë shumë të njohur e miq. Ndalem ca më gjatë edhe te “Çamëria”, ku botuesi e shkrimtari, Arben Kondi, nga Shqipëria, ishte bashkë me shkrimtarin e gazetarin nga Kosova, Rrustem Geci, i cili më dhuron librin ku është bashkëautor me Festim Lato, me titull “Republika e Çamërisë”. Tek bisedojmë, flasim edhe për një reportazh timin futuristik shkruar e botuar para më shumë se 20 viteve me titull “Kufiri i ëndrrës”, që do ishte nga Çamëria te Molla e Kuqe, të ribotuar këto ditë te Gazeta DIELLI, organ i VATRËS në SHBA…

SAKRIFIKIMI I KUKËSIT

June 6, 2018 by dgreca

Nga Sulejman DIDA/

Në vitin 1978, fiks në 100 vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Përzerenit, Kukësi u përmbyt me gjithçka; qyteti me arkitekturën identifikuese, me infrastrukturën, me puset, me zejtarinë, me bujqësinë gjysëm urbane, pemtarinë, me fshatnat e begatë… deri me çdo fije bari. Ah, zoti u faltë për krimin që batë: përmbytët nji kulturë, nji qytetnim. Zhvendosja e popullsisë së pellgut krijoi trysni në zonat më pak produktive duke e ba krejt krahinën të pajetueshme. Po, ani, atdheu ka pasë nevojë. Për ne nuk prish punë. U përmbytën përgjithnji edhe tri urat mesjatare: ajo e famshmja Ura e Vezirit, Ura ndërmjetme dhe ajo e Kullës së Lumës. Të urtët thonë se për asnji arsye Kukësi nuk duhej përmbytë. Për ne, prapë nuk prish punë, atdheu ashtu ka pasë nevojë dhe lumjanët, e japin sakrificën.
Mirëpo n’ato vite dhe pak ma parë, atdheu u ndodh n’rrezik dështimi, sepse drejtuesit e futën atë në rrethim, e ky rrethim, bllokadë siç keni dëgjue të thuhet, nuk mund të çahej me grunin e fushës. Bllokada do të çahej me bakrin dhe kromin e Kukësit dhe Tropojës. Dhe vetëm në Kukës (në atë kohë në Kukës bante pjesë edhe Hasi) punuen për vendin 18.000 minatorë, metalurgë etj. duke i dhanë Shqipnisë rreth 20% të prodhimit të përgjithshëm bruto në vit (burimet natyrore i njiheshin Kukësit si kontribut në GDP). Ani, hallall. Mjafton që vendi ti mbijetojë falimentimit.
Në të vërtetë, fillimisht u sakrfikue vetë emni i krahinës, Luma. Sepse siç duket, ky emën i kujtonte udhëheqjes kontributin për pavarësinë e Shqipnisë, pse n’at kohë Vlona vërtetë u ba ballkoni i flamurit, por Luma (bashkë me Hasin) i ndali pushtuesit serbë. Ju ndoshta keni harrue, por, pikërisht për kët arsye serbët u rikthyen nji vit ma vonë dhe e masakruen Lumën, të cilës nuk i doli zot kërkush. Në luftën e dytë Botnore krahina e Lumës, nuk u pajtue me internacionalizmin jugosllav që e la Kosovën nën Serbi, e për kët arsye shteti komunist, aty nga vitet ‘50 ia fshini eminin, e quejti Kukës. Krahina e Lumës apet bani përpara me dinjitet, sepse edhe ky emën i shkonte shumë mirë, me qytetin e hijshëm midis dy Drinave.
Viti 1999 ishte nji provë jo e vogël për Kukësin, pse me Kukësin lidhej fati i krejt shqiptarëve. Priti në shtëpinë e vet gjysëm milioni shqiptarë të dëbuem të Kosovës, ndau me to shtëpinë dhe zemrën, ndau me to solidaritetin. Bota u mahnit, dhe dërgoi vendimmarrës të mëdhenj që, në njifarë mënyre ta shpërblenin këtë komunitet me projekte dinjitoze, pra me investime. Mirëpo edhe në këtë rast hyn në mes shteti. Për meritën e Kukësit në atë kohë u investuen qindra milionë dollarë në rrethe të tjerë të vendit, po jo në Kukës.
Presidenti Klinton i dhuroi nominalisht Kukësit 10 milionë dollarë, me këto para do të bëhej rruga Kukës-Morin segmenti i parë i autostradës Durres-Kukës-Prishtinë, atë segment udhe, siç kishte nënvizue Klinton, të dëbuemit prej Kosove e kanë ba në kambë. Segmentit në fjalë iu vu edhe emni “Udha Klinton”. Por qeveria e asaj kohe 10 milion dollarët e Kukësit, i çoi diku tjetër, askush nuk e di me saktësi se ku. Kjo ka ndodhë nw vitin 2000.
Dikush nga OKB-ja e propozoi Kukësin për çmimin Nobel për paqë, por si gjithnji qeveria edhe atje e la vetëm. Megjithatë kandidimi mjafton. Për Kukësin nuk prish punë. Lumjanët menduen se tashma shteti nuk u bie në qafë, menduen se mafia qeveritare do ta lejojë me jetue në hallin e vet. Ia kishte marrë gjithçka deri atëherë, madje edhe meritat morale.
Por nuk ishte ashtu. Pasi iu turrën mineraleve që gjendeshin stoqe si dhe atyne lehtësisht të nxjerrëshme, iu përveshën punës për shterrimin e çdo burimi ujor duke përftue energji elektrike. Qeveritë e kanë sistemue kët punë në atë mënyrë sa asnji banor nuk mundet me ngritë zanin. Ujnat i kanë kthye në pasuni shtetnore, se, ashtu duhet. Ndërsa ish sipërfaqet pyjore, tashma të shkretueme, ua kanë dhanë vendorëve, pse aty nuk ka asgja për me i pëlqye dikujt me pushtet.
U mendue se Kuksianët mund të përdorin aeroportin, po edhe atij iu ba halli ende pa mësue me fluturu. Qe mendue se gjithsesi, shteti nuk ka me e lanë Kukësin me vdekë, pse ai jep kaq shumë në mirqenien e vendit. Por, jo. Llogaritë e drejta, e sidomos edhe të moralshme, dalin të gabueme. Nëntoka dhe mbitoka e kësaj krahine nuk asht pasuni e komunitetit por e qeverive, e si e tillë nuk llogaritet në kontributin e përgjithshëm të vendit.
Njerëzit e kuptuen kurthin e ekzistencës dhe nisën me lypë derman. Nji në tre banorë iku në Gjermani apo diku tjetër. Ikën mijëra familje në dëshpërim, ikën duke shitë edhe lopën e tamlit, ai që e ka pasë, ikën duke u ligshtue deri në johnim të identitetit. Ah, zoti ju faltë për krimin që keni ba, edhe në Gjermani nuk i latë rahat të shkretët. Udhëheqësit shkuen e i thanë (Gjermanisë), kthejini leckamanët sepse në Shqipni ka shtet demokratik.
Mendoni pak, nëse një rajoni ia merrni fushat pjellore dhe burimet e ujit, nëse një rajoni ia merrni edhe burimet minerare, e nëse një rajoni ia merrni edhe rrugët atëherë atë e keni ekzekutue. Kështu vazhdon me ndodhë me Kukësin. Shteti i ka marrë gjithçka, sepse i quen pasuni të shtetit, dhe shteti ia ka dhanë privatit. Nëse ky rajon jep shpirt, nëse ky rajon vdes, atëherë edhe rajone të tjerë të vendit do të vdesin me siguri dhe çdo kurrajë ka me qenë e vonueme. Imagjinojeni çka do të ndodhte me Vlonën apo me Durrësin t’ua hiqnim detin, apo Lushnjes t’ia mohonim fushën, do të shndërroheshin në shkretina. Duke ia përmbytë pellgun pjellor me tre lumenj të bukur e jetdhanës, Kukësit ia kanë heqë hisen e atdheut.
Në të vërtetë edhe deti asht pasuni shtetnore, por kush e ka shtëpinë në breg, ka ngritë hotelin, kurse në Lumë nuk lejohet me përfitue prej burimeve natyrore, nuk lejohet me kalue traun e doganës, nuk lejohet me përdorë aeroportin, nuk lejohet me përdorë autostradën, nuk lejohet me jetue… Dhe shteti, i ftohtë e shpesh edhe i pa edukuem, mbasi ia ka marrë Kukësit resurset e mundëshme, i thotë: ti nuk jep ma shumë se 2% të prodhimit të përgjithshëm bruto, prandaj nga buxheti nuk do të marrësh ma shumë se proporcioni i llogaritun.
Neni 11 i kushtetutës asht rrenë kur thotë se sistemi ekonomik bazohet edhe në pronën publike. Aktualisht 50% e popullsisë së Kukësit jeton me më pak se 5 dollarë në ditë për familje. Por nëse Kukësi do të përfitonte rentën minerare, e cila fshihet prej kompanive shfrytëzuese, nëse Kukësi do të përfitonte rentën energjitike, gja që duhet rregullue me ligj, do të jetonte në mirqenie normale si çdo rajon evropian.
Kukësi i jep vendit 600 MW energji elektrike/orë (nga këto rreth 80 MW hidrocentralet lokale private apo koncesionare mbi lumenjt e Kukesit që shteti i konsideron të shtetit); – e barabartë me 432 milionë euro në vit.
Rezervat e kromit (të zbuluar), vetëm në Kalimash, Surroj dhe Arrën shkojnë mbi 3 milionë tonë me pastërti deri në 38%, nikel silikat 100 milionë tonë, rezervat e bakrit nga 500 mijë deri në 1 milionë tonë, alumin 1 milionë tonë, rezerva pa fund kuarci, hekur silikat, oliviniti, gurë dekorativë e deri te mineralet kersantit, ortofir apo uranium etj.
Pra, Kukësi i jep shtetit kaq shumë të ardhuna, ia jep vendit këtë sakrificë. Kush pasunohet? Shpërngulja nga vendbanimet për ti lanë vend liqenit të Fierzës kurrë nuk mund të kompensohet me pagesë si fatura e një malli të zakonshëm, por vetëm me rentën e ligjshme sipas legjislacionit evropian. Asht thanë shpesh se familjeve të përmbytuna u asht pague shpia, toka në pronësi e prralla të tilla. Por, jo, toka tashma e përmbytun ka qenë nji burim i gjithmonshëm fitimi e jetese bashkë me lumenjtë që e kanë ushqye zonën – pellgun e Kukësit, bashkë me krejt fushat dhe luginat e freskëta. Mijëra vite njerëzit kanë jetue këtu pikërisht duke u mbështetë në këto burime jetdhanëse të cilat shteti i ktheu në burime drite, por duke vra të ardhmen e komunitetit përgjithnji.
Kukës, 05 Qershor 2018
_________________
Disa burime:
dr. Hamit Noka, Një guidë për Kukësin, T. 2004
Ali Domi, Rrethi i Kukwsit, T. 1980
wikipedia.org/wiki/Hidrocentrali i Fierzës
www.kqk.gov.al/en/node/611

Kompromisi Kosovë-Serbi për marrëveshjen finale?

June 6, 2018 by dgreca

Sa është i mundur kompromisi Kosovë-Serbi për marrëveshjen finale?/Qeveria e Kosovës kërkon mbështetje nga Kuvendi për një platformë finale në bisedimet me Serbinë. Partitë opozitare e kundërshtojnë këtë platformë dhe nuk duan që bisedimet ti udhëheqë Presidenti Thaçi…

Kuvendi i Kosovës tashmë e ka përcaktuar si pikë të rendit të ditës platformën e qeverisë së Kosovës, e cila e parasheh fundin e dialogut me Serbinë me arritjen e një marrëveshjeje ligjërisht të obligueshme për të dyja palët.

E përmes një marrëveshje finale me Serbinë, që është normalizimi i plotë i raporteve, Kosova synon të sigurojë heqjen e pengesave të krijuara për anëtarësimin në Organizatën e Kombeve të Bashkuara, në Bashkimin Evropian dhe strukturat e organizatat tjera ndërkombëtare. Për të hyrë në këtë fazë finale të dialogut dhe për ta arritur këtë marrëveshje me Serbinë, në Kosovë po kërkohet një “Grup Uniteti”, ku do të përfshihej edhe opozita. Grupi do të kryesohej nga Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi. Ky i fundit, obligohet që në baza të rregullta ta informojë Kuvendin e Kosovës për bisedimet që zhvillohen në Bruksel.

Mirëpo akoma pa u diskutuar në Kuvend, kjo platformë u kundërshtua nga partitë politike opozitare. Është Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) partia më e madhe opozitare që nëpërmjet një deklarate për medie, tha se “Platforma për dialog, e prezantuar në Kuvendin e Kosovës nga ana e Qeverisë së Kosovës, është dokument i përgatitur dobët, joserioz, me pretendime jokushtetuese dhe si të tillë nuk do ta votojë”.

“LDK-ja mbetet e përkushtuar për një proces dialogues serioz, konsensual dhe brenda kornizave kushtetuese të Republikës së Kosovës. LDK-ja beson në vlerat e pazëvendësueshme të dialogut politik, jo vetëm si një mjet për marrëveshje, por edhe si një qenësi e jetës politike”, thuhet në deklaratën e LDK-së.

Edhe partia tjetër opozitare Lëvizja Vetëvendosja është shprehur kundër platformës së qeverisë për bisedime me Serbinë, ku fazën finale do ta udhëhiqte Presidenti Hashim Thaçi. E ky i fundit, po ashtu edhe kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj, janë pajtuar që duhet hyrë në fazën finale të dialogut me gjasë me një “kompromis” me Serbinë, por nuk jepen detaje se për çfarë “kompromisi” është fjala.

Kryeministri i Ramush Haradinaj, tha se Kosova do të pranojë pajtimin me shtetin e Serbisë në këmbim të njohjes së pavarësisë së Kosovës, por sipas tij, Kosova nuk i harron krimet e bëra nga Serbia.

“Njohja e Kosovës nga Serbia, por, çka mund të japë Kosova që të arrihet kjo marrëveshje, një pajtim, Kosova nuk ka çka jep tjetër. Pajtimi nuk është pak, do të thotë të kalohet mbi dhimbjen tonë, mbi të zhdukurit, mbi të vrarët, mbi dëmet, mbi dhunimet seksuale, me ekonomi të shkatërruar e të plaçkitur, e kur ne të pajtohemi, po japim shumë, më shumë se që dikush mund të jap. Nuk po themi me harru, nuk e bëjmë kurrë, por ne mund të pajtohemi ndonjëherë, për njohje të Kosovës nga Serbia. A është ky viti për këtë, nuk mund të ngutem të them se po, por për këtë ne kemi kërkuar ndihmën e miqve tanë ndërkombëtarë, sidomos SHBA-së”, tha kryeministri Ramush Haradinaj në një tubim të partisë së tij. Haradinaj nuk ishte në gjendje të thotë nëse gjatë këtij viti do të ndodhë një marrëveshje pajtimi me Serbinë.

Kosovo 10 Jahre Unabhängigkeit (Getty Images/AFP/A. Nimani)

Ndërkohë, mediet në Serbi shkruajnë se Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq tashmë e ka “refuzuar” një plan amerikan për Kosovën, duke e cilësuar atë si të padinjitetshëm. Mirëpo ky plan nuk është konfirmuar nga Vuçiçi ndonëse vet Presidenti i Serbisë disa herë ka deklaruar se “propozimin e bashkësisë ndërkombëtare për çështjen e Kosovës tashmë e ka në tavolinë”.

Kosovës dhe Serbisë, në katër shtylla u është paraqitur marrëveshja historike:

1. Asociacioni i Komunave serbe bëhet me kompetenca të gjëra dhe me kompetenca të shtuara në fushën e shëndetësisë, arsimit e kulturës.

2. AKS do të jetë i lidhur ngushtë me nënkryetarin e Qeverisë së Kosovës që do të vinte nga radhët e komunitetit serb.

3. Beogradi pritet t’i mundësojë Kosovës hyrjen në organizatat ndërkombëtare, para së gjitha në OKB.

4. Nëse pala serbe pranon këtë pako, Serbisë do t’i mundësohej hyrja në BE, e SHBA-ja do t’i garantonte asaj përkrahje ekonomike e diplomatike në arenën ndërkombëtare”, shkruan e përditshmja serbe Vecernje Novosti.

Sa është i mundur kompromisi?

Por sa është i mundshëm në këto rrethana kompromisi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, për të arritur në një marrëveshje finale pajtimi? Blerim Burjani, analist politik i tha DW-së, se synimet e palëve tashmë dihen, Kosova synon vend në OKB dhe në fund njohje nga Serbia, ndërsa, kjo e fundit përmes Asociacionit të Komunave Serbe kërkon hise brenda territorit të Kosovës.

“Tash kompromisi është problematik për të dy palët. Kosova nuk mund të copëzohet dhe të jetë shtet jo funksional, edhe pse Serbia pretendon që asociacioni të jetë plotësisht i pavarur nga institucionet e Kosovës”, thotë Blerim Burjani.

Sipas tij, Serbia ka për qëllim që ta copëzojë teritorialisht Kosovën nëpërmjet Asociacionit dhe kjo ndodh më vonë nëse pala kosovar e pranon me këto kushte “marrëveshjen historike me Serbinë”.

“Serbia e dëshiron një ndarje të butë, si një variant, ku serbët do të kenë trajtim si entitet juridik i veçantë, siç është përcaktuar edhe nga grupi i punës për hartimin e statutit të komunave me shumicë serbe. Në të vetë serbet caktojnë në mënyrë të pavarur vullnetin e tyre statusor pa ndikim nga Prishtina. Nga ana tjetër, Kosova ka kërkuar që këtë statut ta kontrollojë dhe mbikqyrë Gjykata Kushtetuese e Kosovës. Pra, edhe ashtu Serbia ka avantazh në këtë temë si propozuese, pastaj i mbetet Kosovës të deklarohet për këtë e që politikanët e Kosovës kësaj teme i ikin politikisht duke ia dërguar Gjykatës Kushtetuese për ta hequr qafe debatin për “tradhti” dhe gjëra tjera. Pra, kompromisi me Serbinë në këto rrethana duket i pamundshëm”, thotë Blerim Burjani.

Një analist tjetër nga Beogradi, Kryetari i Këshillit drejtues i Forumit për Marrëdhënie etnike Dushan Janjiq, ka vlerësuar se komunikimi i deritashëm i drejtpërdrejtë ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit nuk duket se po jep rezultate.

“Vendet e QUINT-it, që janë (SHBA-së, Gjermania, Franca, Britania e Madhe dhe Italia) qartë nuk janë për lojën e gjatë politike. Ato qartazi kanë mendim dhe po i afrohen qëndrimit se çështja e Kosovës duhet të zgjidhet, pa marrë parasysh nëse Serbia dhe Kosova shkojnë ose jo drejt Bashkimit Evropian”, citojnë mediet në Serbi, Dushan Janjiqin.

Në vitin 2013 Kosova dhe Serbia me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, nënshkruan një marrëveshje për përmirësimin e marrëdhënieve. Nga ajo kohë u nënshkruan një sërë marrëveshjesh, por disa nga to akoma nuk kanë gjetur zbatim në praktikë. Për fundin e këtij muaji është thënë se do të vazhdojë dialogu i nivelit të lartë politik, por akoma nuk është caktuar një datë. Zëdhënësi i Komisionit Evropian, Carlos Martin Ruis de Gordehuela, tha sot se “BE është në kontakt të përhershëm me të dyja palët dhe do të vazhdojmë me bisedimet në Bruksel sa më parë që të jetë e mundur”. Por Gordehuela nuk saktësoi ndonjë datë.(Kortezi:Bekim Shehu DW)