Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for January 2019

VATRANË, FUSHATA PËR DIELLIN FILLOI, PRIN AGIM REXHAJ

by

– NËNKRYETARI Z. AGIM REXHAJ JU FTON NË GARË DUKE PRIRË ME $500.00!/

1 agim1 Marjana1 Nazo

– GARA NISI ME DHURIMET E PARA: MARJANA BULKU $200.00, NAZO VELIU $200.00, AGIM REXHAJ $500.00, DALIP GRECA $200.00-GARA ËSHTË E HAPUR!/

Të Enjten në mbrëmje,24 Janar 2019,  gjatë takimit të Kryesisë, ku u miratua programi për festimin e 110 Vjetorit të Gazetës”DIELLI”, Editori njoftoi hapjen e Fushatës. E para që iu përgjigj thirrjes ishte anëtarja e Kryesisë së Vatrës zonja, Marjana Bulku me $ 200.00(dyqind dollarë).Menjëherë iu përgjigj sekretarja e Vatrës zonja Nazo Veliu po me $200.00.

Nënkryetari i Vatrës, z. Agim Rexhaj e mbështeti garën, duke prirë, dhuroi  $500.00. Në mbyllje të celjes simbolike të fushatës, Editori dhuroi $ 200.00. Gara mbetet e hapur!

Vatranë; është radha juaj të tregoni bujarinë dhe frymën vatrane. Dielli ka 110 vjet që mbahet me dhurime të nxitura nga fryma vatrane dhe shpirti bujar i shqiptarëve të Amerikës.Le të vedosim të gjithë nga një gur në kështjellën e shqiptarizmës këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në Kanada, Kështjellën me emrin e  bukur VATRA & DIELLI. Secili kontribuon me aq sa mundet, por gur -gur bëhet kalaja. Kështu e kanë mbajtë Kështjellën e shqiptarizmës vatranët këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Drejtues dhe Kryesi të Degëve të Vatrës

Vihuni në krye të degëve dhe kontribuoni në këtë fushatë që synon të përballojë veprimtaritë kushtuar 110 vjetorit të DIELLIT dhe Konsolidimin në këtë shekull të dytë të gazetës tonë të dashur.

Ju të zgjedhur në strukturat e Vatrës, tregojeni me vepra se dini t’u prini fushatave të Vatrës. Është koha të kryeni obligimet tuaja!

Ju biznesmenë, që ju akrakterizon shpirti i patriotizmit, mbështetni gazetën, që ka regjistruar 110 vite jetë të Kombit tonë. DHURONI!

Për ju miq të Diellit dhe të Vatrës, që keni dëshirë të  përfshiheni në fushatën tonë, dërgoni një Chek (Pay to: VATRA- Memo-110 vjetori i Diellit) ose Money Order në adresën:

VATRA

2437 Southern BLVD

BRONX, NY 10458

Një nga Dhjetë Urdhëresat, Gënjeshtra

by

/1 Alfons-Grishaj

….. FILLIMI/

Adami  dhe Eva qenë të parët që thyen urdhëresën e Zotit  me frutin e ndaluar. Që aty njeriu mendoi se do fshihej nga Krijuesi, duke gënjyer vetveten, por jo Zotin. Siç shihet, dashuria për krijesat hyjnore qe në format adhuruese, por jo  urdhëruese… sepse urdhëri nuk ishte bërë vetëdije  ekzistente.

Realiteti vazhdoi i hidhur, dhe shthurja e pabesia detyruan  Zotin t’i tregonte të birit të Lamekut, Noehin, të ndërtonte arkën se, Ai (Zoti),  do të ndëshkonte njerëzimin e pabesë.

Përsëri disiplina skematike dhe bindja ndaj të adhuruarit ishin larg shpirtërores. Ndjesia e përkushtimit ritual pluskonte në sensin pagan. Egërsia dhe brutaliteti nuk kishin kufi deri në fatalitet. Njeriu i vërtetë mund të kërkohej me kandilin e Diogjenit  në ditën me diell.

Ardhja e fenomenit Abraham, përkon me fillimin e ndërgjegjësimit se njeriu nuk qe i rastësishëm në tokë, por kishte një Krijues që fliste me gjuhën e Tij, dhe se  njeriu  ishte i detyruar  të ndiqte disa rregulla jetese  bazë  për të justifikuar frytin e dhënë: Jetën.

Mëkati dhe shpërfytyrimi i njeriut nuk ndalej, gjë që  detyroi Zotin të godiste përsëri tokën: Gomorën dhe Sodomën, jo në përmasat e kataklizmës, por të ndëshkimit lokal. Megjithatë, Hyu nuk u lodh me mirësinë e Tij, i cili flauroi herë pas here njeriun deri me  ardhjen e Profetit Moses, që skaliti prekshëm “Dhjetë Urdhëresat”, mes të cilave  qe: “ Mos dëshmo në rrenë”. Por dhurata më e vyer e Hyut, jeta u keqpërdor prej grykësisë së njeriut, derisa u quajt “gënjeshtër!” Vetë Solomoni Profet (Sulejman në Kuran), njihet si mëkatar… ku i vë dhe  vulën me thënien e tij: “Vanitas vanitatum omnia vanitas!”. Sa dhe sot e kësaj dite, disa e quajnë misterin e jetës: kotësi, gënjeshtër!

Njeriu vazhdoi t’a nënçmonte privilegjin e Hyut, deri me ardhjen e Krishtit (Anno Domini,  Në vitin e Zotit, ose Viti Një) Kryqëzimi dhe ringjallja e Tij e bëri besimtarin të ndërgjegjshëm që fryma e shenjtë ekzistonte dhe njeriu ishte produkt i saj, pra nuk ishte gënjeshtër. Shumë u kthyen dhe jetuan në bazë të ligjeve të sanksionuara  nga Hyu, dhe përballë  rrezikut për jetën asnjëherë nuk gënjyen, “Oh na falni, se ne nuk jemi të krishterë”, por u martirizuan dhe nuk e shkelën besimin ndaj Zotit.

Shekuj më vonë ky martirizim do përsëritej me Klerin Katolik (ku para pushkatimit thanë: Rroftë Shqipëria! Rroftë Krishti mbret!), dhe disa personalitete të Klerit Musliman  Shqiptar të  linçuar  nga Hidrat bolshevike, që kishin për Zot një gënjeshtër të madhe që quhej, Komunizëm. Dhe që të mbahej ky ‘Zot” duheshin flijime njerëzish si në kohën e Keltëve (ligjet barbare të flijimit të njerëzve për Zotat e rremë), ashtu si dhe  në anën tjetër të Atlantikut në qendër të Amerikës, njohur si qyteti i Teotihuacan, “vendi ku lindën Zotat”.

Civilizimi i botës, ngriti kështjella besimi, dhe rëre. Shpata bënte lumenj gjaku, ndërsa pushka, dete… Dega e ullirit nuk u mboll në çdo vend. “Dhjetë Urdhëresat” u shkelën, u nëpërkëmbën mizorisht. Urdhëri: “Mos bëj dëshmi të rreme” ose më saktë,  “mos gënje!”,  u përsos deri në atë shkallë sa dhe pse  mëkat, një pjesë e njerëzimit dhe sot nuk mund të jetojnë më pa të…! Politikanët    mëkatarë, gënjeshtrën e kthyen  në hobi dhe mjet përfitimi ashtu si Kryeministri Rama, që shitjen me centë të ndonjë shkarravine e sjell si justifikim të pasurimit tij!  Ndërsa pseudo-historianët  dhe pseudo-krijuesit, rrenën e stiluan në gavetë ushtrie. Gjithsesi, gënjeshtra  është  mëkat, por mendimi im është se,  gënjeshtra nuk rëndon njësoj si nga njeriu që përpëlitet për të mbijetuar dhe nga ai që e përdor për pushtet dhe privilegje. Nga ana vet, gënjeshtari është i bindur për vërtetësinë e mashtrimit dhe nuk i bën përshtypje, por nëse dikush e gënjen atë, zgavra e karakterit fals e quan fabulën të papranueshme, spekulative dhe shoqërisht të dëmshme e të rrezikshme.

Sot, fabula stiset në atë formë sa lexuesi i pavëmendshëm e merr gënjeshtrën  si asfalt në shkretëtirë, pa e kuptuar se pas këtij iluzioni të asfaltuar qëndron honi përpirës i rërës që fundos iluzionistin e bashkë më të… iluzionin.

Dhe pse, Volteri thoshte: “Fabula është motra e vjetër e historisë”, nuk ka lidhje me ndërrimin e detajeve,  datave, shtesa të emrave të paqenë në ngjarje, por me fabulat e stilit të “Njëmijë e një netëve” apo “Përrallat e Andersenit” që kishin si bazë legjendat e popullit.

Historia Moderne, është e prerë, distancuar nga sajimi, gënjeshtra apo zbukurimi. Divergjenca midis të vërtetës dhe gënjeshtrës nuk është si  “divergjenca” midis faktit dhe vizionit,  që shfaqet si dhuratë hyjnore dhe novacion, pasi kjo  mbjell fidane realiteti në antipod me  surrealen.

Për mendimin tim, Surrealizmi si lëvizje moderne është më tepër si një aventurë ekspresive kundër-fetare dhe politike (siç e pranojnë dhe vetë ata), se sa rregull dhe disiplinë klasike të jetuarit, menduarit dhe punuarit. Dhe pse, Paul Garon shprehet: “Surrealism, is not only an important method in elaboration the content of  ‘pie on the sky’  but it is only surrealism  that can take pie out the sky and put on in the diner table.”. (Surrealist  Subversions, citim i Sakolsky & Rosemont. F, 105). Realisht, kjo  thënie nuk përkon me të vërtetën e prekshme të tavolinës, por me sajimin e “bukur” dhe  thyerjen e rregullit të universit real, duke promovuar universin e çthurur. Gënjeshtra mund të jetë dhe propagandë, mund të jetë qëllim në vetvete, mund të jetë dhe sëmundje, por kurrësesi nuk mund të  përbëjë  kockën dhe palcin e të vërtetës,  siç na mëson Herodoti.

Nuk e kam ndërmed të bezdis lexuesin me thëniet e  Aristotelit, apo të bëj analogji (për veten tonë) me thënien e Epimenidës për Kretasit…, as të  shtjelloj Strawson, Tarskin etj. lidhur më gënjeshtrën, por vetëm do mundohem të tërheq vëmendjen e ndërgjegjes së atyre që përpiqen të shkruajnë histori: Nuk ka  shëmti më të madhe se devijimi i faktit  historik, antonim i të vërtetës, sëmundje  e karakterit të dobët. Gënjeshtra është si batica në breg që nuk e ndjen ujin derisa të lag, dhe, po të mos largohesh, të  mbulon të tërin.

E kaluara në të tashmen

Me të kaluarën e zezë nuk mund të bëhem mik, por as  nihilist. Me bindje e pranoj se ka pasur muzikë e këngëtarë, talente për t’u admiruar, shkrimtarë të mrekullueshëm, por gjithçka brenda kazanit lunatik. Dhe ndonjë punim serioz  historik, si për shembull:  Studimi i Universitetit të Tiranës për “Gjergj Kastrioti  Skenderbeu Dhe Lufta Shqiptaro-Turke e Shekullit XV, Tiranë 1967,  vishej me  tisin partiak dhe citime marksiste të panevojshme si: “Forcimi i pushtetit… të Skënderbeut në Shqipëri ishte për zotërinjtë venedikas një halë në sy”. F, 50-51. Mbase fjalët e Marksit ishin të sakta për rastin, po thënia e tij nuk u muar për saktësinë e shprehjes, por  për të denoncuar “armiqtë” e jashtëm perëndimorë  që në shekuj “ e patën halë në sy”  Shqipërinë. Siç shihet, nga punimi serioz bie niveli, dhe thënia e Marksit kthehet në art  teneqexhinjsh për të kallaisur bakrin izolacionist perëndimor të Partisë në pushtet. Sepse lexuesi serioz mund të pyes, meqë Venediku e kishte “halë në sy” Skënderbeun, pse bëri atëherë  aleancë me të… dhe anasjelltas? Saktë, kripto-propagandë, ose troç, gënjeshtër!

Siç shihet, kjo  gangrenë u hap në çdo dialog, tekst, poezi dhe  ese të asaj kohe. Sot, emigrantët shqiptarë në perëndim shohin të kundërtën e kripto-propagandës (!) që rrinte si çekan pas çdo personi ëndërrimtar e mendjehapur.

Sikur t’a zbusnim të kaluarën me gjykimin e sotëm perëndimor do të thoja se, të gjitha veprimet e asaj kohe ishin të kushtëzuara ne cungimin e konceptit të lirisë. Kjo kyç dëshirën dhe zbeh aksionin intelektual. Ideja e përgjegjësisë morale për veprimet nuk bie në njeriun e kushtëzuar, por mbi kushtëzuesin e lirisë që dhunon të drejtat dhe liritë themelore të njeriut.

Vitet e fundit, ne fituam të drejtën të denoncojmë fallsifikimin, propagandën partiake (gënjeshtrën), vrasjet, burgimet, internimet, errësirën,  telat me gjëmba të një rrjeti mizor antinjerëzor… Përveç një pakice serioze studiuesish dhe historianësh, familjet që vuajtën, përfshi këtu disa intelektualë të ndërgjegjshëm të dy krahëve, vërejmë me dhimbje notimin në pauperizmin e vjetër. Disa e bëjnë me qëllim për të mbrojtur sajimet (gënjeshtrat) e veta, të tjerë flasin me hamendje duke ushqyer delirin e kotësisë së kotësive. Ca bashkohen me korin e bretkosave. O Zot! Teleportim fletushkash, gjallesash dhe të vdekurish!  Paradoksi gënjeshtër  vishet  me këmishë anti-plumb, duke asfiksuar të vërtetën. Gënjeshtarëve të vjetër u vinë në ndihmë dhe disa  “andreoid”,  që me urrejtje  duan  të  korigjojnë  të zezën në të bardhë, rrugës së “purifikimit…të zezën e bëjnë gri. Gjeometrikisht… një mëkat i ndarë përgjysëm, purifikim i gënjeshtërt! Atëherë pse hesht shoqëria jonë?!  Oportunizëm ? Për mendimin tim, oportunizmi ka qenë arma më e fuqishme e mbijetesës së shqipëtarëve, dhe këtë art e përdorin dhe sot  pa nevojë. Padiskutim ka njerëz pamëndyshje… të paepur për të  gjetur realen dhe çelsin e thesarit human.

                          Cubat  e Internetit

Fatkeqësisht, e drejta për të shkarravitur ka rënë dhe në dorën e  shpirtkatranëve, paganëve dhe hajvanëve, dhe këto janë sulur me të katra si “qentë në stervinë” për të “eksploruar” internetin dhe  duke shqyer dritaret e diturisë (se derë biblioteke apo librarie nuk shohin gjëkundi), e ashtu qenshe  krijojnë  “5  deri 25 vepra” që po t’i shtrydhësh të gjitha nuk nxjerr dot një epigram! Në këtë kërcim  kangurësh  kanë hyrë  dhe disa plaçkitës seriozë. Kalemxhinjtë e  syrtarëve të vjetër që shkruajnë për “estetikën”, “historinë”… “gjeografinë”   etj,  pa  hapur asnjë libër me dorë apo shkelur  asnjë pëllëmbë tokë të vendeve që shkruajnë. Burimi i shkrimit? Interneti! Dhe pse në internet janë qindra mendime, teori për një objekt  studimi, këtyre “kokave”  nuk u bëhet vonë  për burimin…po ka rëndësi “vepra” dhe turravrap bëjnë turli, me karrota, presh,  patëllxhana e kastraveca, këpurdha portabella, dhe së fundi  hedhin dhe ca bajga të thara si erëza moderne që çorba t’u shitet. O Perëndi! Paradoksi gënjeshtër nuk ka të sosur… është bërë gangrenë!

Pra, në shekullin XXI, gënjeshtra është bërë më virale se kurrë. Virusi mëkatar degjeneron pandërprerë dhe “thumbs up” janë të pakursyera, biles vlera aestetike. Siç shihet, miqësia e internetit nuk ka puls shkencor e as ndërgjegje kualitative, selektive  intelektuale, por vetëm instiktin viziv të shkronjësit, i cili dhe pse paraqet broçkulla e  gënjeshtra  duhet pëlqyer… se është  “miku e internetit”! Siç shihet rrena nuk është më mëkati i “Dhjetë Urdhëresave”, por Miss Zbukurimi (Gënjeshtra) me fustan të bardhë, gjoks klasik qumështor e vithe zanash, këmbë si shishe shampanje, që i bën pushtat të jargojnë, dhe intelektualët insufiçentë të fusin turinjtë në govatat e derrit. Kësaj i thonë: shformim i emancipuar, parathirrmë e pasthirrmës që po troket.

Mendimi im është: Në sensin logjik, çdo objekt ka një shtyllë konceptuale që konfirmon një fakt, dhe nuk ka nevojë imagjinare përderisa përpara kemivetë atë. Inkursioni i imagjinatës përdoret në rastin kur ne shohim objektin eluziv që nuk bind  koshiencën. Mënyra e perceptimit për të krijuar një objekt zgjon ingranazhin mistik të fantazisë që krijon maketin për t’i paraprirë objektit. E kundërta është sajimi imagjinar fantazmagorik që përpiqet të çmontojë  faktin  për të krijuar balonën emocionale pa helium, gënjeshtrën. Ashtu siç mendon dhe Frojd: “emocionalizmi i pavetëdijshëm është i pamundur”, unë mendoj se, ashtu dhe gënjeshtra e pavetëdijshme dhe e paqëllimshme nuk ekziston!

Zoti Kryetar, nuk po e njihni shtëpinë, e keni humbë rrugën n’oborr

by

-ZOTI KRYETAR, TY DHE PUSHTETIN JU KA ZËNË KALLUKAXHA DUHET TË ULENI NË GUR DHE T’I VISHNI SETRAT MBRAPSHT, NDRYSHE NUK JU LËSHON…../

– Kryetar i shtetit, Mos hyn n’mal pa sakicë, zoti Kryetar…/

1-luz-toma

Nga Luz Tomaj, jurist, SHBA/

Për kallukaxhën më shumë dinë ata që janë me prejardhje fshatare, sepse fshatarët duke levizë nga fshati në fshat edhe e kanë përjetuar. Në moshë të re, diku në fillim të viteve të gjashtdhjeta e kam përjetuar edhe vet. Ishte interesante.

Kur njeriun e zënë kallukaxha totalisht e humb orientimin. Edhe kur dikush përpiqet me ta tregu rrugën nuk të ndihmon. Jo,  sepse njeriu po mendon  se nuk është duke ia tregue rrugën e drejtë. Madje, kur njërin, kali e kishte sjellë para dyerve të shtëpisë, nuk e kishte njoftë as shtëpinë e vet, deri sa nuk e ka lëshuar kallukaxha.

Prandaj, thonin, kur të zenë kallukaxha, ulu n’guri, heqe setren ose xhemperin, ktheje mrapsht dhe vishe se t’lshon kallukaxha.

Sugjeroj që kryetari dhe pushtetarët t’a bëjnë një gjë të tillë sepse as shtëpinë nuk po e njofin. Madje, edhe kur të tjerët, njerzit e kualifikur, përpiqen dhe i apostrofojnë lëshimet apo dobësitë e bartësve të pushtetit, kur përpiqen me ua tregu rrugën, fare nuk çon n’kanar.

Niveli i arsimimit, në Kosovë, nuk është më ai i vitit 1948. Jo, jo zoti Kryetar, dhe ju pushtetarë, qytetarët e kanë të qartë dhe e kuptojnë domethënien dhe rëndësinë e shtetit dhe gjërave që kanë të bëjnë me shtetin dhe për shtetin. Ndoshta, ju duhet sadopak, ngritja e vetëdijësimit kur bëhet fjalë për përzgjedhjen e pushtetarëve.

Ta shikojmë pushtetin, ashtu siç e radhon Kushtetuta e mjerë…

Parlamenti

E Tërë ajo çka ndodh në Parlament, të jep me menduar se; a mos Parlamenti është transformuar në një shtëpi teatrale, shtëpi në të cilën luhen role destruktive.

Vërtetë, demokracinë e karakterizon sistemi shumpartiak. Në këtë sistem zhvillohen beteja të ashpëra mes subjekteve politike. Mu për atë, edhe sistemi quhet demokratik. Megjithatë, edhe në këto beteja, interesat as individuale, as grupore apo klanore, as ato të subjekteve politike, nuk duhet të vihen para interesave të shtetit apo të popullit, nga se shteti i përket popullit dhe vetëm popullit. Shikuar në këtë konstelacion, në këtë histori të shkurtër  të këtij shteti, para së gjithash, nuk jam i sigurtë, se a ka ndodhë qoft edhe një here, në ndonjë pike, sadopak, të përputhen mendimet pozitë-opozitë?! Kur i dëgjoj të diskutojnë, shpesh mendoj se, a thua, këta “përfaqësues” të popullit e njohin shkrim-leximin, a thua e lexojnë donjëherë të mjerën Kushtetutë apo ligjet, të cilat vetë i aprovojnë, e mos të them, a janë fare të vetëdijshëm se për çka janë aty, se kujt i shërbejnë. Në të gjitha këto dhe pyetjet tjera, mjerisht, përgjigja është negative.

Mjerisht, bazuar në atë që shohim dhe lexojmë, Parlamenti është çdo gjë tjetër, por jo – Parlament!

Së pari, kultura politike, e cila, së paku, duhet me e karakterizu parlamentin dhe shtresen e pushtetit, thua se nuk egziston e lere më, që të kultivohet. Gjuha, e cila dominon , i përket gjuhes së rrugaçëve, gjuhes huligane, e cila, shpien gjer tek gjuha e kërcnimeve, madje edhe përleshjeve fizike, mjerisht e bastardoi edhe gjuhen, traditen apo kulturen e shenjtë kombëtare. Zatën këto dhe dobësitë e tjera, e veçanërisht mungesa e profesionalizmit, etikës, pietetit etj., bëjnë që Parlamenti, së pari, nuk e ka vetvehtën nën kontroll, nuk është në gjendje me e mbikëqyr as institucionin e presidences as atë të qeverisë!!!!

Kryetar i shtetit, Mos hyn n’mal pa sakicë, zoti Kryetar

Nuk do pretendoi me elaboru faktin se në mendjen apo trurin tend është inkorporu ideja e lojes  rreth kufijve me shtrigen Serbi. Shkurtazi do të përqëndrohem në argumentimin se po del jasht kufijve të kompetencave të postit të  kryetarit të Kosoves.

Para disa muajve, me një letër, përmes NY times, Kryetarit tim, këtu në SHBA, nuk e quajta kodosh por I sugjerova se kur flet në emer të popullit, shum here, para se të deklaron diç, duhet të mendon tri here. Të njejtën gjë t’a sugjeroi edhe Ty.

Përgaditja e Kushtetutës në fuqi, nga Komisioni ka përfunduar me 7 prill, ndërsa Kuvendi e aprovoi me 9 prill 2008. S’do mend se Kushtetuta, jo vetëm se nuk është diskutuar nga popullata, por ajo edhe nuk e paraqet vullnetin e popullit por atë të Ahtisarit. Megjithatë, sipas të gjitha normave juridike, shtetërore apo ndërkombëtare, kur bëhet fjalë për shtetin, veçohen dy momente me rëndësi vitale – integriteti territorial dhe sovraniteti. Sugjeroi t’I shikoni dispozitat në fillim të Kushtetutes.

OKB, në listen e përpiluar, përfshin tëgjitha shtetet e botes, anëtare dhe joanëtare. Në listë gjindet edhe Rrepublika e Kosoves. Ky document i ofron të dhënat për sejcilin shtet – cilit sistem I përket – parlamentar, presidencial, monarchist etj, cili institucion është bartës I pushtetit etj. Dallimi kryesor, nëmes shteteve presidenciale dhe parlamentare çëndron në faktin se shtetet presidenciale, si SHBA psh. Kryetarin e zgjedh populli drejtëpërdrejt, prandaj, ai konsiderohet edhe si udhëheqës I institucionit ekzekutiv dhe e gëzon të drejtën e veprimit në emër të popullit, në përputhëshmeri me Kushtetutë. Sipas asaj liste, Kosova, me sistem parlamentar, gjindej në mesin e 42 shteteve. Aty gjindeshin si psh. Gjermania, Austria, Kroacia etj. Pozita e Kryetarit në këto shtete, pra edhe në Kosovë, definohet si pozitë, CEREMONIALE me kompetenca ekzekutive simbolike. Mos I nep vedit të drejtga dhe autgorizime më shum se të nep sistemi dhe kushtetuta z. kryetar.

Përcjelli mendimet e shum personaliteteve të arenes ndërkombëtare. Mendimet jan të ndara – pro dhe kundër idesë tënde. Mendoj se mendimi I sejcilit varet nga diapazoni individual i njohurive të shtetit dhe të drejtës. E lexova edhe një mendim të një të quajtur eksperte gjermane. Mendimi I saj e kontestoi legjitimitetin e Kryetarit të Kosoves lidhur me çështjet apo lojrat me kufinj dhe e konsiderova si mendim të kualifikuar.

Qeveria

Nga një here, me qenë i pari, është mjerim. Sipas numrit të kabineteve qeveritare, numrit të zëvëndës kryeministrave, ministrave, zëvëndësministrave etj. Qeveria e Kosoves e zënë vendin e pare, sëpaku në Europë. Me qenë e keqja më e madhe, Qeveria I ka duart e lira t’a zgjëroi sa të doj numrin e kabineteve, I ka duart e lira n’aspektin financiar, të vendos për të ardhura mujore megalomane etj. Kjo nuk ndodh, jo në SHBA por as në shtetet, sëpaku të Europes përendimore.

Para disa muajve, lexova një deklaratë të Kryeministrit, përafërsisht, se Kosova nuk ka të drejtë me e inicuar proceduren, para Gjykates ndërkombëtare, për dëmet e luftes, sepse  për atë duhet të autorizohet donjë agjenci etj. Mendova se po më bjen pika n’zemer. Nuk më befasonte diapazoni I informimit të z. Kryeministër, por mendoja se a egziston donjë profesionalist në rrethin e veprimtaris së tij. Reagova me një artikull në gazetën Bota sot, nga se e njof atë lëmi. Po e përsëriti se, për t’iu drejtuar asaj gjykate, dallimi në mes shteteve antare dhe joanëtare të OKB është se këto të mbramat, pra jo antare, duhet të participojnë në shpenzimet e gjykatës e asgjë tjetër.Kryeminister dhe ju pushtetare, para disa muajve, e shikova një raport, një listë të 17 shteteve në botë, të cilat i kanë qeverite më moderne, më kualitative dhe më efikase. 14 nga ato shtete ishin të Europes përendimore. Sëpari, këto qeveri i karakterizonte numri i kabineteve qeveritar. Ky numër ishte diku 50% më i vogël se Qeverise së Kosoves. Karakteristika tjetër ishte se, arsimimi I ministrave ishte në përputhëshmeri të plotë me veprimtarin e kabineteve. Ministri I infrastruktures ishte ingjenier e jo mjek, ministri I drejtsis ishte jurist e jo politolog etj. Në fund, ato qeveri I karakterizonte kualiteti I legjislacionit, efikasiteti kundër krimit dhe veçanërisht kundër korrupcionit.

Tani për të gjithë së bashku

Fjalë e moçme: kape njanin e mëshoj tjetrit, mos ma keq…

Për momentin, memoria më këthen pak mbrapa. Akademikët, tani të ndjer por të pavdekshëm, Gazmend Zajmi dhe Esad Stavileci, ishin professorët e mi, por diku në mesin e shtatëdhjetave, edhe shokët e mi. Në atë kohë përdorej fjala shok e jo mik. Sëpaku një here në muaj pinim kafe dhe bisedonim. Për fat të keq, pas konflilkteve të shumta të familjes time  me serb në fshatin Dollc, të cilat përfunduan me vrasje, sëpari nga fshati u shpërngul axha, dhe nuk I harroi fjalët që mi tha në zyren time të gjyqtarit në Prishtinë: bre migjë, ma kollaj ke  mi vra dreqnit  se mi duru vajtimet dhe ankimet e tyne. Athua, a mos ishte më lehtë, me ndihmen e NATO-s me e përzën shtrigen nga Kosova, se sa me I dëgju vajtimin e saj përmes Vuçiçave, Vulinave, Gjuriçave etj.  Edhe babi I im vendosi të shkoi pas vëllaut të vet, e për hire të babit edhe unë. Në vitin 1980 pra, u largova nga Kosova, mjerisht.

Dy akademikët, dhe jo vetëm ata, përveç punës në Univerzitet, me punimet e tyre, vepronin në çshtjet e shumta kombëtare, me thekse të veçanta për të ardhmen e Kosoves. Shkruanin për shtetin, për formimin dhe funkcionimin e shtetit. E përcjellja me vemendje edhe pas largimit nga Kosova. Esat Stavileci, duke u përgjegjë në një pyetje se në se  neve, shqipëtarët, nuk do të dijm me e menagju shtetin e Kosoves, çka do të ndodhë? Do t’a napim menagjimin me qira, ishte përgjegjëja.  Nuk do t’a napim menagjimin me qira por po rezulton e sigurt se nuk po dijm me e bërë menagjimin. Ajo veprimtari, ato punime shkencore dhe të përshtatëshme për aplikim në praktikë, mjerisht, nuk shkuan fare as në veshë as në mendje të pushtetarve.  Shpesh mendoj se a do vij do një ditë për të shkruar donjëfjalë të mire, positive, lavdëruese për pushtetin e Kosoves.   Do përpiqem, shkurtazi, ti preki disa momente.

Sëpari, për lojrat  maca e mini

Nga analiza e shkurt e mësipërme, pa mëdyshje, rezulton se, subjektet politike janë mbyll në vete, janë byrokratizuar, janë klanizuar dhe nuk iu shkon në mend, se përveç tjerash, hyjn n’gjynah me vet elektoratin. Komunikimi në mes subjekteve nuk është komunikim. Nuk ka komunikim në aspektin e programeve, në aspektin e pikparjeve kreative dhe positive në interes të popullit. Vet procesi I  komunikimit, nëse mund të quhet komunikim, shkon në ekstrem dhe transformohet në process të inateve. Me fjalë tjera, nëse një subject ofron diç positive, subjekti tjetër, pa mëdyshje e rrefuzon e rrefuzon  për inat sepse, e konsideron se po vjen nga kundërshtari, mos të them nga armiku. Pra, procesi pozitë opozitë I përngjan lojes nëmes maces dhe minit.

 

Procesi i shtetformimit apo mosformimit

Nuk arrijtëm që të rilind Dardania, por, megjithatë, me ndihmen e  aleances NATO, e un them të SHBA, nga se, sëpaku në atë kohë, SHBA në NATO participonte me 73%, arrijtëm që Kosova të lirohet, më në fund, nga thundra, tiranija e paskrupullt e Serbisë. U shpall pavarsia por nuk u ndërtu shteti.

Ndërtimin e shtetit çdo kush e shikon nga këndvështrimi personal, çfar e shikojn edhe vet pushtetarêt,  por aty egziston vetëm një këndvështrim vetmi, këndvështrimi të cilin e ofron shkenca. Më duhet të them se, që nga shpallja e pavarsisë, procesi i shtetformimit, mjerisht, nuk lëvizi fare, ndaj edhe ballafaqohemi me pasoja të shumta.

Integriteti dhe sovraniteti

Kosova e shpalli pavarsinë, i themeloi institucionet e doemosdoshme të shtetit – Parlamentin, kryetarin, qeverin dhe ato përcjellëse. Mjerisht, nuk ndodhi rrumbullaksimi I procesit të formimit të shtetit. Kur them nuk ndodhi rrumbullaksimi I procesit, mendoj, paara gjithash, në integritetin territorial dhe sovranitetin. Integriteti dhe sovraniteti janë në lidhje të ngusht dhe njëri pa tjetrin as që mund të paramendohen. Kjo është temë e gjatë që të elaborohet në aspektin shkencor, madje edhe praktik, prandaj do ndalem shkurtazi.

Në mungesë të sovranitetit, në cilën do pjesë, cenohet vet integriteti territorial I shtetit. Mjerisht, juridiksioni i institucioneve të Kosoves, si shtet, nuk u shtri dhe nuk shtrihet në very, madje,  nuk jam I sigurt, as në enklavat serbe. Në mungesë të shtrirjes së juriksionit mungon sovraniteti ndërsa, në mungesë të sovranitetit cenohet integriteti territorial I shtetit. Ky cenim, tani më, ka dale plotsisht në horizont dhe në se ndodh, Kosova do të bëhet horë para tëgjitha atyre shteteve të cilat e kan pranuar, pavarsisht çendrimeve të tanishme.

Kohë më pare, tema më aktuale ka qenë tema e asociacionit. Me disa artikuj e pata shprehë mendimin se formimi I asociacionit vetëm I paraprin referendumit për shkëputje nga Kosova. Në ndërkohë, gjërat vetëm sa u thjeshtësuan. Tani flitet për do lëvizje apo korigjime të kufinjve, që nënkupton, përveç tjerash, ndarjen e veriut. Jo më larg se sot, lexova deklaratën e njëfar Rakiqit se nuk do të lejojnë bashkimin e Mitrovices.

Mjerët ju t’mjerët, akoma nuk e kuptoni situatën në të cilen gjindeni, në të cilen po e sjellni shtetin, popullin e Kosoves. Kallukagja iu ka bërë që nuk e njihni shtëpinë, e keni humb rrugën n’oborr. Zgjohi more dhe kuptoni se duhet me u largu sepse ia keni zënë rrugën popullit, se pazaret që po pretendoni me i bërë me Serbin nuk i bëni në emër të popullit dhe populli nuk ua bënë hallall.

 

Ti edukojmë në frymën kombtare gjeneratat e reja

by

Nga Nue Oroshi/

1 At-luigj-palaj-2

Rrugëtimi i shtetit të Kosovës drejtë konsolidimit është duke hasur në vështirësitë e shumta që po e demtojnë në shumë aspekte shtetësinë e Republikës së Kosovës karshi Evropës dhe kulturës e frymës Evropiane në përgjithësi.

Meqenëse ne shqiptarët jemi një komb që i takojmë familjes Evropiane është e rrugës që edhe gjeneratat e reja të edukohën në këtë frymë dhe te ndalohen dhe te burgosen në mënyrë urgjente propagandistet talibanistë të cilët po e shohin Kosovën si një fushë e cila do të sjellë frytët e kësaj propagande që të këtë shtrirje sa më të madhe.Një rast i ndodhur para disa ditësh në fshatin Buqan të Pejës ku nga ana e një të riu që fliste shqip por kishte mendësi arabike dhe talibaniste me emrin Armend Gashi na ka lënë pa fjalë.Ky rast i veçantë kur ky talibanist me mendësi arabe e heq pa kurrfarë mëshire tabelën njoftuse me emrin e At Luigj Palajt.Atë Luigj Palaj është një hero shqiptarë.

Ai ra heroikisht në krye të detyrës dhe u vra vetë i 150 duke mbrojtur shqiptarinë.Krahë Atë Luigj Palajt u vranë edhe shumë shqiptarë atdhetarë nga të dyja besimet.Mund të këtë ndodhur që aty të jetë vrarë edhe ndonjë nga gjyshërit e këtij talibanit të  ri me emrin Armend Gashi, i cili në vend që ta mëson historinë shqiptare i gjori futet ideologjisë talibaniste Arabe dhe ka hequr dore nga shqiptarizma.Ajo që nuk dihet deri me tani është fakti se si ka vepruar Kryetari i Komunës së Pejës si dhe drejtoritë përkatëse në këtë drejtim.Lind pyetja se a është kthyer serish tabela njoftuese me emrin e At Luigj Palajt. A është burgosur apo është lëshuar ky taliban islamikë?Nëse është burgosur është mir që t´i ofrohet që të lexon pak historinë shqiptare.Ajo e cila duhet shikuar nga ana e organeve të rendit është fakti se cila organizatë talibaniste në Kosovë qëndron prapa këtij të riu.

 Sepse ky gjest ishte bërë me paramendim nga ana e grupit të tij pasi që ky gjatë kryerjës së këtij veprimi ishte inçizuar gjatë kryerjes së këtij akti të shëmtuar.Ikja nga shqiptarizma e rinisë shqiptare është një shenjë ogurzezë.Për këtë fajtor janë ideologët e rrymës talibaniste si dhe politika shtetërore e cila është duke u treguar shumë tolerante kundër këtyre rrymave antishqiptare që po e mbjellin farën ruso-arabe në trojet tona shqiptare.

Intelektuali, mësuesi që, nuk i ngjau kohës, po vetes

by

  GËZOJU TË TASHMES, POR MENDO EDHE TË ARDHMEN/RESPEKTIN DHE URREJTJEN, GJITHKUSH I FITON VETË!/

Shpend Sollaku Noé

       – Vlerësim për ish mësuesin e Cermë-Sektorit, shkrimtarin dhe gazetarin Shpend Sollaku  Noè-/

2Dobra shefqet

NGA SHEFQET DOBRO/ Ish i përndjekur Politik/

Banorët e sektorit Çermë, ishin të “ ngjyrave” të ndryshme; po, ajo ishte një lloj ngjyre që nuk dukej me sy, duhet ti njihje njerëzit, pa të dalloje ngjyrën.

Në këtë sektor të madh bujqësor, ishte shkolla e mesme bujqësore.  Mësuesit në atë kohë quheshin: komisar të partisë, ky ishte vlerësimi më i madh që u bëhej atyre sepse, ata edukonin brezin e ri. Por, ai brez i ri, duhej të ishte i ndarë dhe i vlerësuar sipas ngjyrës që kishin,    disa, nuk e dallonin ose nuk u interesonte ngjyra, i vlerësonin sipas aftësisë.

Në kohën që jetonim, kritikohej kanuni, por, kanuni nuk lejonte hakmarrje kundër fëmijëve as grave, por vetëm kundër fajtorit. Kishte raste që, me ndërhyrje të miqve, bëhej dhe pajtesa dhe i jepej fund hakmarrjes. Tani, në kohën “moderne”, jo me ligj, por me orientim, vritet : fëmija qoftë dhe e një kushëriri të  quajtur: fajtor, por jo për vrasje por, se mendon ndryshe, kurse, ndërhyre miqësore për pajtesë, as që mund të ndodhet në kohën tonë “moderne”.  Kjo quhej lumturia, jonë.

Një ditë, u lajmëruan  mësuesit e shkollës se, në orën dymbëdhjetë, do shkonte sekretari i partisë të sektorit, shoku A…. S…, t’u bënte mbledhje. Sekretari, katër vjet shkollë kishte bërë, por , ai dinte më shumë se mësuesit- si tregonte një plak një herë një histori, ndër të tjera- tha:  ai dinte një më shumë nga tjerët- të thoshte: pusho!  Përballë kësaj, ç,vlerë kishte dija!

Pasi foli ato që u kishte thënë sa herë i kishte mbledhur, erdhi koha të thoshte atë për TV cilën kishte marr mundinin që vajti:- Ju mësuesit- u tha- jeni për të edukuar brezin e ri, sipas parimeve bazë…. e  tjera e tjera. Ju duhet, për as asnjë një moment mos harroni detyrën që u është besuar.  Mësuesit dëgjonin dhe po prisnin ku do i dilte  “ tymi” muhabeti. Pasi e zgjati sa e bëri dhe të mërzitshëm mbledhjen, duke fol për detyrat e mësuesve, doli atje ku deshi- tha: ka mësues këtu që kanë harruar detyrën dhe orientimet, si mësuesi Mënyr Zonja, për shembull, i cili, u jep nota të mira, fëmijëve të armiqve,  të kriminelëve, të tradhtarëve, dhe fëmijëve tanë, u japin nota të ulëta. Ç’do të thotë kjo?  E kuptojnë këta lloj mësuesish se ça bëjnë, a jo. Njerëz të tillë, nuk e meritojnë këtë vend pune. Po, ç’e kishte gjithë këtë urrejtje ky njeri prind, pavarësisht detyrës,  kundër atyre fëmijëve, që ishin po aq të pafajshëm sa fëmijët e tij? Po këta ngjajnë sikur kanë lindur nga i njëjti babë; kjo është një çudi që nuk mund të shpjegohet.     Mënyrit i kërceu damari, për të ruajtur qetësinë,  ndezi një cigare, po as cigarja nuk i bënte fajde, atë nuk po e mbante vendi. Ishte koha kur mburreshin:- hoqëm bejlerët dhe agallarët, por tani, kemi sekretarët, që merren edhe me fëmijët.  Turpi, nuk peshohet me kile, atë duhet ta ndjesh, kurse fëmijëve u rëndon në shpirtin kjo lloj fjale , si të ishte: gurë mulliri, këtë, sekretari, nuk e di.

Drejtori i shkollës, Jorgo Palltazi, e pa Mënyrin si u revoltua dhe, për ta qetësuar gjendjen, me cigare në dorë, iu afrua Mënyrit- ma ndiz pak, i tha-  ndërsa Mënyri i zgjati cigaren e tij t’ja ndizte, Jorgo iu afrua duke kthyer shpinën nga sekretari- i tha: – Mos fol ti, se do flas unë.  Kur mbaroi së foluri sekretari, gjithë xhind, përplasi vizoren që ishte mbi tavolinë e mësuesit, duke i shikuar mësuesit, që ishin në bangot e nxënësve, me shikimin e eprorit absolut.

U ngrit drejtori Jorgo, të fliste dhe të qetësonte gjendje:- Ne shoku sekretar, jemi mësues dhe nganjëherë, i përkushtohemi vetëm të qenit mësues, këtë e kuptojnë vetëm ata që janë mësues- Jo Jorgo, jo, edhe ne i kuptojmë dhe shumë më mirë nga ju- tha sekretari dhe Luajti kokën – po, dakord- shtoj Jorgo, por, edhe ne njerëz jemi, mundet që edhe nuk i kuptojmë ca gjëra ashtu si ju. Pranojmë vërejtjet që na bëni dhe, mirë bëni të vini më shpesh të  bëjmë takime të tilla të “vlefshme” por ne jem mësues, dhe mendojmë si mësues. Unë të premtoj se, do i kemi parasysh  të gjitha detyrat që na sugjerove, por, ne mendojmë se  nxënësit, duhet ti kërkojmë, aq sa u japim, se kur të dalë në jetë, ta zëmë se do bëhet mësues, ose agronom, ça mund t’u jap tjerëve, kur nuk ka për vete, për këtë, mbajmë përgjegjësi ne. Atë herë, ti, ose një tjetër, në mbledhje të tilla, do marr shkollën tonë si shembull që ka nxjerr nxënës të dobët.

Nota është për të nxitur nxënësit që t’i përkushtohet mësimit. Mësuesit për nxënësit, janë si prindit për fëmijët, nuk mund të bëjnë diferencime por, as nënëvlerësi se, nuk mund TV quhet mësues një që vepron ështu.

-Dakord, dakord- tha sekretari por, ca gjëra duhen pasur parasysh!

-Po pra, do i kemi para sysh. Pa merak, do interesohem vetë. Nëse ke ndonjë shembull konkret, bënë mirë të na e thuash dhe, nëse dëshiron, mund ti marrim në provim edhe në prezencat tënde të dy dhe nëse vërtet janë vlerësuar kështu, të marrim masë për mësuesin. Por sekretarit, kjo nuk i pëlqeu. -Kaq kisha- tha dhe, u ngrit të dilte.

.Edhe shkolla e  Çermë- Çiflik, e  shndërruar në: Çermë Shkumbin- fjala çiflig, ishte e dëmshëm për kohën-  shumë  fshatrave, po edhe  njerëzish, u detyruan të ndërronin emrat –  Pranë këtij fshati ishte lagja që quhej- Kamp- dmth, kamp internimi- kështu që edhe në këtë shkollë, nxënësit ishin të “ngjyrave të ndryshme”- dmth: biografia ishte ngjyra që i dëtonte

Ishte bërë zakon që fëmijët e klasave të ulëta, të mbanin një shami të kuqe për qafe, quhej shamia pionierit. Fëmijët janë fëmijë, ata lozin e luajnë bashkë, ata nuk dinë dhe as  nuk duhet të dinë ndarjen që i bëhej njerëzisë. Ata janë të  “njomë”,  në shpirtin e tyre të kristaltë, nuk duhet të mbjellësh ndjenjën e ndasisë e të urrejtjes por,  të dashurisë për njëri- tjetrit. Kjo është detyra e mësuesve! Edhe fëmijët tanë, kishin qejf ta mbanin atë lloj shamish, s’kishte ndonjë gjë të keqe, bashkë ishin në shkollë, pse mos ishin njësoj? Por, atë që nuk e kuptonin  fëmijët, ishte drejtori që i kuptonte më mirë ….-

Edhe djali im kishte një shami të tillë,  por, një ditë, kur ishin rreshtuar në mmëngjes, drejtori ja hoqi shaminë nga qafa dhe për më tepër- i thanë që ta dëgjonin të gjithë nxënësit:- ty nuk të takona ta mbash shaminë e pionierit, nuk je si fëmijët tanë,  se baba yt, është armik, është në burg!  Ka mëkat më të madh, të vrasësh zemrën e një, apo të disa fëmijëve,  sido të ishte puna, a ka logjikë të quhen fëmijët e asaj moshe: “armiq”?. Fëmijët tanë, ashtu si ne prindit e tyre, përballen me urrejtjen e pa merituar, a mund të quhen mësues ky që i bënë fëmijët  të urrejnë njëri tjetrin?  Po, ç’të mirë do ketë ky popull në të cilin, si helmi i ngadaltë,  futet në shpirtin e tyre: urrejtja për njëri tjetrin?

Nuk arrijnë këta mësues, ta mendojnë për një moment, sikur fëijës së tij, t’ja bëjë dikush kështu?  Këta ishin “intelektualët”, “edukatorët”, komisarët e partisë po.

Kishte edhe mësues që  dilnin nga guaska e izolimit të propagandës, por këta, shumica, zgjidhin heshtjen.  Kur po më fliste një mësues, pas shumë vitesh, se i kishte brengë këto- e  pyeta: – pse e pranonit në heshtje këtë gjë? Ai më tha- se në errësirë, duhet jesh shumë i kujdesshëm se, mund të pengohesh e të thyesh qafën. Kishte të drejtë. Jeta që bënim, vërtetë ishte “errësira” ku mund të binin në humnerë.

Në atë shkollë kishte dhe mësues që vinin nga Lushnja, njëri prej të cilëve- ishte Shpend Sollaku Noe, i cili pati fatin  të kishte nxënës fëmijët e këtyre prindërve të mënjanuar, përbuzur e të dënuar për faje që pillte imagjinata e sëmurë e kohës.

Vetëm një zemër e tillë, si e Shpendit, mund të përjetonte dhimbjen e këtyre fëmijëve që i përbuzte – edhe vetë drejtori-  me fjalët e buta përkëdhelëse,  u jepte pak kënaqësi, i bënte dhe të buzëqeshin. Ka pas fëmijë që deshën ta linin shkollën fare, por Shpendi, u ka shkuar edhe në familje, për t’i bindur, mos e lënë shkollën.

Shpendi, ishte vetë nga natyra i dhimbsur- kështu janë njerëzit e letrave- ndjente neveri për ata, urrejtja e të cilëve, zbrazej kundrejt fëmijëve që nuk kuptonin përse urreheshin.

Shpendi- ndryshe nga mësuesit e tjerë- kishte fituar admirimin e fëmijëve tanë; ata në sytë e mësues Shpendit, ndjenin keqardhjen.  Ç’ mund të bënte mësuesi i tyre më tepër veçse t’i trajtonte të barabartë. Edhe fëmijët, nuk donin gjë tjetër. Të rrallë ishin mësuesit që und t’u thoshin një fjalë të mirë këtyre fëmijëve.  Shpendi, edhe pse, sipas psikologjisë së kohës, nuk ishte i “klasës tonë”  mirësjellja, edhe guximi, e  veçonte nga tjerët.

Fëmijëve, në atë moshë, u flet shpirti, ata thonë ç’ farë ndjejnë së brendshmi e ç’ farë shikojnë, fëmijët, me pa djallëzinë e tyre, të vlerësojnë ashtu si je dhe, përshtypja që krijohet në atë moshë, mbetet e përjetshme. Kur vinin nga shkolla, vetëm për profesor Shpendin na tregoni ndonjë gjë. Fëmijët, me tregimet e tyre, na bënin edhe ne që ta adhuronim profesorin e tyre

Sjellja korrekte dhe respekti ndaj kujtdo qoftë, i vogël, i madh, i bukur a i shëmtuar, është karakteristikë e njeriut zemër gjerë, sidomos e intelektualit të mirëfilltë.

Kjo i bëri fëmijët tanë që edhe pas kaq vitesh, që u bënë burra, të admirojnë mësuesin e tyre. Shpendi ka mbetur idhull në zemrat e fëmijëve tanë. Ky është Shpend Sollaku  Noè: as  gjë nuk është e përjetëshme, lum ai që mendon edhe për të ardhmen.

Intelektual, mësuesi që, nuk i ngjau kohës, po, vetes.