Archives for March 2020

KRYEBASHKIAKU DE BLASIO PARALAJMËROI NJUJORKEZËT PËR NJË JAVË SFIDUSE

March 23, 2020 by dgreca

Qytetet e New York-ut regjistruan këtë shkallë infeksioni: 3.621 të infektuar në Queens, 3,494 në Brooklyn, 2.572 në Manhattan,1.829 në Bronx, 817 në Staten Island/

Shteti i New York-ut është cilësuar si epiqendra e krizës së Coronavirusit, ndërsa NYC ka regjistruar 60 përqind të të gjithë rasteve të shtetit duke regjistruar 12.300 të rasteve të infektimeve dhe 99 të vdekur. Ne, tha De Blasio, jemi epiqendra e krizës.

Kryetari Bill de Blasio përgatiti Njujorkezët gjatë ditës së hënë për atë që ai tha se do të jetë një “javë sfiduese” në luftën kundër shpërthimit të koronavirusit.

Gjatë konferencës së tij të përditshme me gazetarët, de Blasio u shpreh se është koha që banorët të mësohen të jetojnë në një mënyrë që është “absolutisht e paparë më parë në jetën tonë”.

Mjafton të themi, se tani të gjithë e kuptojmë plotësisht se çfarë po ndodh tha ai.

Ne jemi duke ndërmarrë çdo veprim të mundshëm si një qytet, duke punuar me qeverinë e shtetit , por edhe duke bashkëpunuar gjithnjë e më shumë me qeverinë federale për të adresuar këtë krizë. Po përpiqemi në çdo mënyrë për të ngadalësuar rritjen e kësaj sëmundjeje, për të ndihmuar të gjithë qytetarët në nevojë.

De Blasio tha se numri i rasteve pozitive në qytet e New York-ut kishte arritë në 12,339 deri në mëngjesin e së hënës, përfshirë 99 vdekje.

Përshkallëzimin e të infektuarëve sipas qyteteve, kryebashkiaku e paraqiti kështu:

3.621 të infektuar në Queens

3,494 në Brooklyn

2.572 në Manhattan

1.829 në Bronx

817 në Staten Island

Kryetari i bashkisë komentoi: Askush nuk e dëshiron këtë situatë, as edhe një prej nesh, por është e vërtetë që ne jemi epiqendra e kësaj krize, dhe kjo është arsyeja pse ne kemi nevojë për më shumë ndihmë, veçanërisht nga qeveria jonë federale, për ta kaluar krizën.

Kryetari i bashkisë theksoi edhe një herë rëndësinë e qëndrimit në shtëpi sa më shumë që të jetë e mundur dhe, nëse duhet të dilni jashtë, të jeni vigjilentë për distancimin shoqëror, porositi ai.

Ndërsa qyteti punon për të rritur numrin e shtretërve, de Blasio bëri një turne në Spitalin Coler në ishullin Roosevelt më herët të hënën. Ai tha se Coler do të jetë në gjendje të trajtojë 100 shtretër të rinj këtë javë dhe 240 javën e ardhshme.

De Blasio foli me optimizëm për një spital të ri fushor në Javits Center:”Kjo është diçka absolutisht e rëndësishme. Ne jemi duke bërë presion që qeveria federale të sjellë gjithçka që ata kanë, çdo formë mbështetjeje, dhe të gjithë e vlerësojmë punën e madhe të Korpusit të Inxhinierëve të Ushtrisë. Kjo do të thotë 1.000 shtretër të rinj. Do të jetë jashtëzakonisht e dobishme, “tha de Blasio.

Kryebashkiaku informoi gjithashtu për nevojën e madhe të qytetit për furnizime mjekësore. Ai tha se kishte folë me Presidentin Donald Trump dhe Zëvendës Presidentin Mike Pence të dielën në mbrëmje, duke theksuar realitetin e përditshëm të asaj që përballen punëtorët e kujdesit shëndetësor. Si rezultat i këtyre diskutimeve, de Blasio tha se 400 ventilatorë nga rezervat federale janë duke ardhur për në New York City.”Nevoja jonë për ventilatorë është me mijëra, por ne do të luftojmë çdo ditë në betejë për ta përballuar atë. Ne do të jemi në një garë të vështirë kundër kohës, kështu që edhe 400 ventilatorë janë një hap i madh përpara për të na ndihmuar të kalojmë këtë javë dhe në tjetrën, tha de Blasio, duke shtuar se ai ishte” shumë mirënjohës për ndihmën e dhënë nga qeveria federale.

De Blasio foli me optimizëm edhe për rolin e ushtrisë: “Shpresa ime është se roli ushtarak do të vazhdojë të zgjerohet në ditët në vazhdim,” tha de Blasio, duke iu referuar nevojave në të gjithë vendin.

Kryebashkiaku tha se qyteti ka qenë furnizues kryesor dhe po i dërgon materialet jetike në spitalet publike dhe private, duke përfshirë 200,000 maska N95, 2 milion maska kirurgjikale dhe 70,000 mbrojtëse të fytyrës. Ai tha se ndihma shtesë po vjen nga shteti federal, përfshi: 430,000 maska kirurgjikale, 170,000 maska N95, 175,000 palë doreza, 98,000 mbrojtëse të fytyrës dhe 72,000 unifoma kirurgjikale.

De Blasio falënderoi gjithashtu kompanitë private si ASO Corp të Floridas për dërgimin e 600,000 dorezave vinyl, American Express për 36,000 maska N95, Merc për 500,000 maska kirurgjikale dhe një pjesë të vogël të kompanive vendase që vazhdojnë të prodhojnë dhjetëra mijëra mburoja të fytyrës.

E Hëna ishte dita e parë e zbatimit të urdhrit të “qëndrimit në shtëpi”. Klasat rifilluan për studentët e shkollave publike të Nju Jorkut të hënën, plotësisht online.(Pergatiti:Dalip Greca)

KOSOVË-GJERMANI, BISEDË TELEFONIKE MERKEL-KURTI

March 23, 2020 by dgreca

-Njoftim i përbashkët për shtyp mbi telefonatën e Kancelares Angela Merkel me Kryeministrin Albin Kurti/

Prishtinë, 23 Mars 2020-Gazeta DIELLI/

Deklaratë e përbashkët e zëdhënësit të Qeverisë Federale, z. Steffen Seibert dhe atij të Qeverisë së Kosovës, z. Përparim Kryeziut:

Sot, gjatë ditës Kancelarja Angela Merkel dhe Kryeministri Albin Kurti patën një bisedë telefonike.

Gjatë bisedës ata shkëmbyen mendime për marrëdhëniet e ngushta bilaterale, përafrimin e reformave të Kosovës me Bashkimin Evropian, si dhe për situatën në rajon. Kancelarja Merkel i ofroi kryeministrit Kurti mbështetje në luftën kundër korrupsionit dhe programit të gjerë e ambicioz për reforma në vend. Në këtë kontekst, Republika Federale ofroi këshilla specifike nga ekspertë gjermanë.

U diskutua edhe për luftën ndaj virusit Korona. Kancelarja premtoi se do ta shqyrtojë mbështetjen ndaj Kosovës për trajtimin e kësaj krize.

Gjithashtu, u diskutua edhe mbi dialogun e Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, e po ashtu edhe për tarifën ndaj mallrave nga Serbia dhe Bosnjë-Hercegovina të vendosur në vitin 2018, nga qeveria e atëhershme. Kancelarja përshëndeti propozim-vendimin e kryeministrit kosovar për heqjen e plotë të tarifës pas datës 1 prill, kjo pas heqjes së tarifës për lëndën e parë në javën që shkoi. Ajo gjithashtu mbështeti një dialog, të udhëhequr nga Bashkimi Evropian, i cili duhet të synojë heqjen e të gjitha pengesave tregtare jo-tarifore midis Serbisë dhe Kosovës. Të dy besojnë se nuk duhet të ketë pengesa në marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Kancelarja dhe Kryeministri i Kosovës mbështesin rifillimin e dialogut për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Qëllimi i këtij procesi mbetet arritja e një marrëveshjeje ligjërisht obliguese që siguron normalizimin e plotë të marrëdhënieve dhe e cila i shërben popujve të të dy shteteve.

20.875 TË INFEKTUAR NË NEW YORK, 5,707 TË INFEKTUAR MË SHUMË SE TË DJELËN

March 23, 2020 by dgreca

-Tash Shteti i New York-ut kap shifrën e 5 përqindëshit të të gjithë të infektuarëve në shkallë botërore. dhe rreth 50 per qind te infektuareve ne SHBA/

– Nga e Diela deri në mesditë e së Hënës u raportuan 5,707 të infektuar të rinj, ndërsa numri i të vdekurve shkoi në 157./

– Afërsisht 13% e të gjithë Njujorkezëve të infektuar janë shtruar në spital, tha Cuomo./

Gov. Cuomo raportoi para gazetarëve gjatë ditës së Hënë për më shumë se 20,875 raste të koronavirusit në New York dhe porositi të gjitha spitalet që të rrisin kapacitetet.

Përgatiti:Dalip Greca/Dielli

Më shumë se 20,000 Njujorkezë janë infektuar nga koronavirusi, njoftoi të hënën Gov. Cuomo, shifër kjo që do të thotë se shteti i New York-ut tani përbën 5% të të gjitha rasteve të infeksionit botëror.

Në një konferencë shtypi nga kryeqyteti i shtetit 20 milionësh(20.06) në Albany, guvernatori tha se 20.875 raste ishin tashmë të konfirmuara në New York, duke ekspozuar një rritje me 5,707 që nga e diela e 22 marsit.

Të paktën 12,305 raste të shtetit të New York-ut janë shënuar në pesë qarqet e shtetit, shifer kjo qe perben 60 per qind te te infektuareve ne rang shteti, ndersa 35 per qind jane nga zonat e tjera te shtetit, dhe 157 njerëz janë regjistruar të vdekur deri më tani, tha Cuomo. NYC kiste regjistruar deri dje 99 te vdekur.

Me Nju Jork-un tani zyrtarisht “të mbyllur në shtëpi” me një urdhër ekzekutiv, Cuomo gjithashtu njoftoi se po lëshonte një tjetër urdhër urgjence që detyronte spitalet në mbarë shtetin për të rritur kapacitetet e tyre për të paktën 50% për të akomoduar të infektuarit që po shtohen nga ora në orë.

“Gjeni më shumë shtretër, përdorni më shumë dhoma,” porositi Cuomo.

New York tashmë është shfaqur si epiqendra e Sh.B.A-së për virusin që po përhapet me shpejtësi . Cuomo tha se administrata e tij po punonte fort për të përballuar krizën.

Uashingtoni dhe Kalifornia, shtetet që renditen në vend të dytë dhe të tretë me të infektuar nga COVI-19, kanë një rritje rreth 2.500 raste të konfirmuara së fundi.

Përveç rritjes së kapaciteteve spitalore, Cuomo tha se ai po nënshkruante një urdhër ekzekutiv që do të rekomandojë të gjithë infermierët që të regjistrohen në luftën përshkallëzuese kundër virusit.

Afërsisht 13% e të gjithë Njujorkezëve të infektuar janë shtruar në spitale, tha Cuomo.

Spitalet në të gjithë shtetin po raportojnë se po u zihen shpejt hapësirat e mundshme dhe furnizimet po shkojnë drejt fundit, siç janë ventilatorët, maskat, dorezat dhe veshjet.

Cuomo tha se shteti federal po dërgon miliona maska N95 në New York City dhe Long Island gjatë ditëve të ardhshme.

Sidoqoftë, guvernatori parashikoi që furnizimet e ardhura nuk do të mjaftojnë për një kohë të gjatë, prandaj përsëriti edhe një thirrje për Presidentin Trump.

24 orëshi nga e djela pati këtë tablo: Në shkallë botrore numri i të infektuarëve shkoi në 378,392, numri i vdekjeve shkoi në 16490, Italia vërtetë pati një numër pak më të vogël të vdekjeve, 601,por shifër shqetësuse është numri i të rinjëve të infektuar-për 24 orë shkoi në 4,789, ndërs anë total janë regjistruar 6,077 viktima.Edhe Kina raportoi sot se gjatë 24 orëshit kismet pasë 39 të infektuar dhe 9 të vdekur.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë regjistruar 43,697 të infektuar dhe numri i vdekjeve shkoi në 546.

DIALOGU KOSOVË – SERBI

March 23, 2020 by dgreca

Nikë Gashaj/ Malesi/Politolog/

Nisem nga njohja se Dialogu Kosovë – Serbi, do të ishte me interes kombëtar të Kosovës, sikurse të mbahej në fillim të vitit 2021. Për një datë të tillë ka disa arsye. Para së gjithash në filozofinë popullore thuhet “Ditë e re nafakë e re”. Kuptohet se Kosova gjindet nën presione të mëdha nga ndërkombëtarët për shpejtimin e fillimit të dialogut. Mirëpo, Kosova duhet të veproj me një taktikë të mençur. Mëndoj, se agjenda politike e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurtit, për gradualizimin e heqjes së taksës dhe vëndosjen e reprocitetit me Serbi e ka kuptimin e vet politik.

Më tutje, sot shtetet e botës po ballafaqohen me luftën e shpëtimit të substancës njerëzore nga Coronavirusi. Andaj me këtë rrezik të madh po ndeshet edhe Unioni Evropian dhe Amerika, si faktor ndërmjetësues të dialogut, por dhe Kosova e Serbia. Njëkosisht, vëndet e prekura me këtë virus kan pasoja të mëdha ekonomike dhe sociale. Gjithashtu, në këtë vit mbahen zgjedhjet presidenciale në SHBA, si dhe zgjedhjet parlamentare në Serbi. Prandaj, Amerika, por dhe Unioni Evropian , si dhe Serbia e Kosova janë shumë të ngarkura me probleme tjera të mëdha në politikën e brendshme shtetërore dhe zgjidhjet e problemeve jetike të qytetarëve të vendeve të tyre. Egjithë kjo, besoj se do ta zvarris mbajtjen e dialogut dhe arritjen e një marrëveshje me njohje reciproke Kosovë-Serbi në kufijtë ekzistues territorial dhe në pajtim me sistemin kushtetues të Kosovës. Andaj, ajo në dialog duhet të jetë e ashtuqujtur vijë e kuqe, dhe Kosova për atë duhet të ketë një qëndrim politik unik.

Në këtë rast vlenë të konstatohet se për dështimin e deritashëm të dialogut Kosovë –Serbi, përpos ndërmjetsueses politike të Unionit Europian, një pjesë të përgjegjësis e ka dhe klasa politike e Kosovës. Meqenëse, sipas Kushtetutës së Kosovës, politikën e brendshme dhe të jashtme e udhëheq Qeveria e Kosovës, e që është në pajtim me sistemin politik parlamentar, e çka e ka vlerësuar dhe Gjykata Kushtetuese e Kosovës në lidhje për dialogun Kosovë-Serbi. Donë me thënë deri me tani Qeveria dhe Presidenti i Kosovës në lidhje me dialogun me Sebinë nuk kanë veprua sipas Kushtetutës, çka është për çdo akuzë dhe kritik, sepse mu për atë shteti i Kosovës në marrëdhëniet ndërkombëtare ka pësuar pasoja evidente negative. Për të pasur Kosova mbështetjen më të madhe politike të Amerikës dhe të Unionit Europian, klasa politike e Kosovës në praktikë duhet me iu tregua atyre se ajo ka kapacitete të duhura demokratike dhe profesionale dhe vendosmëri për qeverisje të mirë, për të luftuar korrupsionin, despotizmin, kriminalin, si dhe dukuri të tjera negative, respektivisht për ndërtimin e shtetit juridik dhe të sundimit ligjor. Po ashtu është shumë me rëndësi që Kosova në fushën e politikës së jashtme dhe diplomacisë me pas kuadra me kompetenca të larta profesionale, respektivisht ekspertë të dëshmuar për çështje politike. Në atë drejtim ajo mund të angazhoj dhe ekspertë të njohur jashtë Kosovet, e që janë miq të shqiptarëve. Përndryshme, vetëm me kuadra partiak për marrëdhënie ndërkombëtare, Kosova nuk mund të eci përpara.

Parashtrohet pyetja: se deri kur në Kosovë do të zgjas, lufta ndërpartiake për funksione, për interesa parciale, individuale dhe egoiste? Deri kur duhet të pritet për pjekurinë e vetëdijes të disa politikanve pët t’iu kthyer interesave të përgjithshme të qytetarëve dhe politikës kombëtare të Kosovës. Këto paraqesin çështje kruciale për ardhmërinë e Kosovës. Është mirë që edhe Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës ka dalur me një Reagim(11 mars 2020.) të ashpër, por objektiv lidhur me rrjellat politike negative dhe për nënnivelin e misionit historik të klasës politike të Kosovës. Është e palogjikshme që Lidhja Demokratike e Kosovës, si partner i koalicionit me partinë e Lëvizjes Vetëvendosje që posa së bashku e kanë formuar Qeverin e Kosovës të dal me nismjen për mocionin e mosbesimit ndaj Qeverisë së Kosovës të udhëhequr nga Albin Kurti. Sipas mjetëve të informimit Kryetari i LDK, Isa Mustafa, kërkon nga kryeministri Albin Kurti, hiqjen e tarifës 100 për qind në mënyrë të plotë dhe menjëherë ndaj mallrave nga Serbia dhe Bosnja e Hercegovina përpa reciprocitet dhe të anulojë vendimin për shkarkimin e Agim Veliut nga pozita e ministrit të Punëve të Brendëshme dhe të Administratës Publike. Mirëpo, Qeveria e Kosovës me votat e shumicës së antarëve të kabinetit qeveritar, tashmë e ka hjekë tarifën për lëndën e parë, d.m.th. në mënyrë graduale dhe në Kosovë ka filluar hyrja e mallrave nga Serbia.

Përsa i përket shkarkimit të ministrit, Agim Veliu, sipas njoftimit të Zyres së Kryeministrit, të botuar në mjete të informimit: ai u shkarkua për arsye të dhënies së deklaratës së tij për televizionin Klan Kosova, kundra qëndrimit të Kryeministrit, Albin Kurtit mbi shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme. Si thuhet, ai në këtë deklarim, përhapë panik duke thënë se”numri i të prekurëve po rritet prej ore në orë”. As ministria e Shëndetsisë e as Instituti Kombëtar i Shëndetsisë Publike nuk thanë që numri i të infektuarëve me COVID-19 po rritet nga ora në orë. Mirëpo, ajo çka paraqet befasi, Kryetari i LDK, Isa Mustafa kritikon shkarkimin e ish–ministrit Veliu, ndërsa në anën tjetër nuk e gjenë të arsyeshme të kritikojë deklaratën në fjalë. Çka do të jepë me kuptua se sipas tij, deklarata ka qenë me vend, megjithë se deklarata e tillë sa jam i njoftuar, nuk rrjedhë nga ndonjë vlerësim i marrun së bashku nga kabineti qeveritar, dhe as që ajo është objektive.

Opozita padyshim është e zhgënjyer me rezultatet e zgjedhjeve që e sollën Albinin në pushtet, dhe sipas votave të qytetarëve të Kosovës Lëvizja Vetëvendosja është partia më e madhe dhe ka më së shumti deputetë në Kuvendin e Kosovës. Ndërsa disa nga opozita po e quajnë Abinin mashtrues. Nuk e di a janë të vetëdijshëm se me vlersimet e tilla i nënçmojnë dhe qytetarët e Kosovës, gjoja se nuk kanë ditur për kënd kanë votua. Po ashtu disa politikanë kosovarë po e vlerësojnë Abinin si antiamerikan, por pa fakte. Ata më së mirë i demantou dhe vetë kryeministri Albin Kurti, në fjalimin e tij në Seancën e jashtëzakonshme të Kuvendit të Kosovës, (12.03. 2020.), ku ndër të tjerat u deklarua: për bashkëpunim me amerikanët dhe evropianët. Më tutje ai vazhdoi: “Unë nuk them pa amerikanë, por presidenti po thotë pa evropianë, e këtu e kemi dallimin. Është dallim i madh ky, unë them edhe amerikanë edhe evropianë e ai po thotë me amerikanë pa evropianë. Unë mendoj që na duhen të dyja”. Çka paraqet këtu kontestuese në lidhje me qendrimin e kryeministrit, Albin Kurtin?

Më në fund, të gjithë ata që e respektojnë sovranitetin e Kosovës, duhe për ta ditur se Qeveria e Kosovës i merr vendimet në mënyrë të pavarur. Përkundrazi, Kosovës nuk do ti duhej Qeveria. Jam i mëndimit se rrëzimi i Qeverisë aktuale të Kosovës do të ishte akt me pasoja të rënda politike për shtetin e Kosovës. Meqenëse, supozohet se ekziston një Marrëveshje e Fshehtë Vuçiq – Thaçi për ndarjen e Kosovës. Tani papritmas, ka indici se po ju bëhet partner dhe Kryetari e Lidhjes Demokratike të Kosovës, Isa Mustafa.

Njohjet e tilla paraqesin një histori taragjike të shqiptarëve. Ajo vërteton tezën filozofike të Fishtës, kur ka thënë: “Jamë kundra shqiptarëve të përditshëm, por jam për shqiptarët e përjetshëm”.

FAIK KONICA: “NJERËZIT BININ PORSI MIZA”

March 23, 2020 by dgreca

Nga Fotaq Andrea/Strasburg/

Ky titull i frikshëm, me frazeologji të fuqishme dhe tone plot tragjizëm, à la Boccaccio, buron drejtpërdrejt nga pena erudite dhe enciklopedike e Faik Konicës. Është nxjerrë nga një shkrim i tij botuar te almanaku “Kalendari i Maleve”, Bruksel, 1900, ku jepet njëfarësoj historiku i shpejtë i përhapjes së murtajës dhe të sëmundjeve të mëdha në botë e në Shqipëri gjatë të shkuarës, mbi bazën e hulumtimeve të thella që Konica bënte në do “libra të moçëm”, siç e thotë edhe vetë, duke përmendur në veçanti librin referencial Historia politica et patriarchica Costandinopoleo. Epirotica. MDCCCXLIX. Veçse, përtej tragjizmit real të pandemisë që shkaktojnë sëmundjet ngjitëse me përmasa korrëse (në parantezë, a nuk personifikohet vetë vdekja mitologjikisht me një skelet njeriu dhe kosë në dorë?), Konica nuk mungon të nxjerrë në pah dy faktorët themelorë për parandalimin dhe ndalimin e pandemisë: së pari, “Kujdesin e guvernave” (qeverive), ku domosdo nënkupton masat e rrepta në shoqëri me kufizme të mëdha në lëvizjen dhe në kontaktet e njerëzve, dhe së dyti, “Fuqinë e shkencës”, siç shprehet ai, për t’i bërë ballë rrezikut të përgjithshëm shkaktuar nga “sëmundje e tutshme”.

Shkrimi i Konicës, me vezullim perle, mjaft i ngjeshur dhe plot brum të tharmë, me stil të prerë e të shpejtë, shfaq ethshëm zezonën pandemi, tablonë e zymtë të burimit të sëmundjeve epidemike, evolucionin e tyre marramendas, me pasojën alarmante, vdekjeprurëse, të korrjes mizore të jetëve njerëzore. “Njerëzit binin porsi miza”, thotë në mënyrë tronditëse Konica. A nuk përmban kjo shprehje e lashtë, me originë nga Mesjeta e hershme, përtej idesë që njerëzit vdisnin masivisht (apo mizërisht e mizorisht, do thoshim në shqip për një konotacion edhe më të fuqishëm), vetë kuinesencën e pamundësisë më të madhe njerëzore përpara sëmundjes gjëmëmadhe, virale a bakteriale, pamundësi për t’i ardhur sadopak në ndihmë vetvetes apo tjetrit, tek sheh vdekjen me sy hapur, me mushkri të asgjësuara dhe imunitet të shterur? Palé që një pamundësi e tillë njerëzore arrin kulmin e vet kur nuk ke faktikisht kurrfarë mundësie as për t’u ndarë për herë të fundit nga njerëzit më të shtrenjtë, që shkëputen mynxyrshëm nga gjiri i familjes, të vetmuar, të braktisur mes tubave oksigjenues, tek i sheh me sytë e mendjes të ikin ashtu, aq papritur, në kohët moderne, mes asaj që do ta cilësonim në këtë rast “çnjerëzorja/njerëzorja e arsyeshme e faktit izolim” për shmangie të infeksioneve dhe rrezikut epidemik. Dhe të pikon në shpirt të mendosh që njeriu tënd më i dashur, dhe kushdoqoftë nga kapitali NJERI, i infektuar rëndë, që kërkon thjesht të marrë pakëz ajër, pakëz frymë, me mushkri të nxjerra jashtë funksionimit, ikën kësisoj i vetmuar, i braktisur, me sy të etur për dashuri jete që fatalisht i shuhet në çastin fatal.

Andaj, sot, në pandeminë mizore covid19 merr një kuptim më të veçantë, human, në shkallë të epërme, shprehja morale, shumëpërmasore e Sokratit “Njih vetveten ti vetë”, që do të thotë në rastin tonë : njeri, ndërgjegjësohu përpara rrezikut, ndërgjegjësohu për vetveten, për të tutë, për shoqërinë! Sepse koronavirusi nuk është shaka prej leshkoje, është hata! Dhe kur je i ndërgjegjësuar, shprehja e Sokratit merr një kuptim edhe me të thellë tek shpalos krejt ndjenjën e vetëdijes dhe të solidaritetit të fuqishëm njerëzor: “unë jam unë, unë jam tjetri”, që do të thotë: “jam unë që kam në dorë jetën time, jam unë që kam në dorë jetën e tjetrit”; dhe për këtë, më duhet të izolohem, më duhet të vetizolohem! Për më tepër që, në shoqërinë tonë, shprehja merr kuptim edhe më të thellë tek sheh ndoca kapadainj shqipo, me cigare në gojë – ata të tipit të “honxhobonxhove, xhuxhubocëve e xhixhillimëve” siç thotë Konica për njerëzit mendjemykur, mediokër e sharlatanë -, të gjezdisin shpërfillshëm bulevardit e rrugëve si gjeli majë çatisë mes virusit pandemik, apo më keq, si ajo fabula e dikurshme e atij këmishëzbërthyeri majë skodës karakatinë që “fluturonte” mes rrapëllimës e që thosh: “Fry moj erë në gjoks të beqarit!” Dhe kur era ia dha “zotërisë” së tij brinjë më brinjë, mes lëngatës e temperaturës së lartë nga të ftohtit që mori, ai tha: “Ç’deshe mojë erë që u more me një copë jevg!” Kuptohet morali i fabulës në këtë rast: ku era, dhe ku covid19!

Në përfundim, dhe në nderim të thellë, një heqje kapeleje për bluzat e bardha, një duartrokitje moderne masive nga ballkonet e godinave për ta dhe për tërë ata që në krye të detyrës, sfidojnë vdekjen, në emër të jetës, për t’i thënë ndal njëherë e mirë korrjes njerëzore të koronavirusit. Dhe… me sëmbim në zemër, me lot në sy, sjell sot ndër mend, tim atë, Dr. Llazi Andrea, epidemiolog, infeksionist e higjenist ushtarak që, pas 30 vjetësh pune këmbëngulëse kërkimore, studiuese e shkencore në Laboratorin e Spitalit Ushtarak, u flijua në krye të detyrës në mesin e viteve ’80, pas një infeksioni të rëndë viral, që e mbërtheu në Shishtavec të Kukësit, duke luftuar me thonj për të sjellë në jetë një ushtar në lulen e rinisë me temperaturë 42°C e viruse të fuqishme.

FAIK KONICA

Murtaja dhe sëmundjet e mëdha në Shqipëri në kohët e kaluara

Në shkollat e mjekësisë rrëfejnë se të katër sëmundjet e mëdha që kanë korrë papushim njerëzinë nëpër brezat e vjetëve, e kanë të gjitha burimin në grykat e do lumenjve të mëdhenj e në baltërat e ndyra që i rrethojnë. Kolera ka marrë gjithmotin burim në grykë të lumit Gang, në Hindustan; tifuzi [tifoja] në grykë të Tunës; ethet e verdha në grykë të Misisipit; e murtaja në Nil e në Indokinë.

Kjo sëmundje e tutshme, mbas shumë vjetësh mungimi, filloi të shfaqej më 1899 në Skënderie, në Lisbonë dhe – e thonë me zë të ulët – në Anversë të Belgut, në Paris e në Portsmouth. Kujdesi i guvernave, i ndihmuar me fuqinë e shkencës do t’i dalë zot – na mban uzdaja – këtij rreziku të përgjithshëm, e që tash duket se sëmundja e tutshme zuri të pakësohet në atë vend ku kish rënë.

Sido në qoftë, për të plotësuar dëshirën që kanë ligjëruesit për të gjetur në një kalendar të mirë përmendje [historike] për ndodhira të vitit, u munduam dhe gjetëm në do libra të moçme vitet e rënies së murtajës në Shqipëri.

Më 1368, ra në Janinë një murtajë e madhe, e u hap deri në Berat.

Më 1374, ra murtaja në Nartë, dhe vdiq kryezoti i vendit Pjetër Llosha.

Më 1375, murtaja goditi prapë Janinën, dhe vdiq zonja Irena, e bija e dukës së Janinës.

Më 1736, ra në Janinë një murtajë e tutshme, të cilën e pruri nga Vllahia një gunar i emëruar Zamari. Vdisnin vetëm brenda në Janinë 50 a 60, e shpesh edhe 80 veta përditë. Kjo murtajë filloi të korrë në muaj të Frorit e u mbajt deri në ditë të Shën Mitrit.

Më 1814, ushtarë shqiptarë të sulltanit, duke u kthyer nga Misiri, sollën një murtajë të madhe që ra, e rreptë e e tutshme, në Shkodër, në Ipek [Pejë], në Durrës, në Vlorë, në Janinë, dhe më tepër në Delvinë. U mbajt deri më 1819, dhe bota binin porsi miza.