Archives for June 2020

SHPATARAKU I MADH…

June 22, 2020 by dgreca

MËSUESI E GJUHËTARI PETËR ELEZI (1903 – 1979)/

Nga Kolec Traboini/

Petër Elezi ishte një nga mësuesit e gjuhës shqipe në shkollën e mesme pedagogjike “Ndrec Ndue Gjoka” në Tiranë, e vendosur kjo, aty ku kishte qenë më parë Liceu i vjetër Artistik e më pas Muzeu i Shkencave të Natyrës, në rrugën e Kavajës. Në vitin në vazhdim na e hoqën prej andej e na vendosën në Qytetin e Nxënësve, aty ku shumëkush e quante kazermat e Ali Rizait. Kjo e fundit ishte një ndërtesë e madhe me shtrirje lindje perëndim, me pamje nga jugu dhe nga pas kishte kodra të buta. Në vitin e parë të shkollës e kisha parë profesor Petër Elezin, një burrë i vjetër, i shkurtër e babaxhan, por nuk ishte mësues në klasën tonë, u jepte mësime viteve të dyta. Aty kishte nxënëse shkodrane, Esma Musaja, që këndonte bukur këngën “Bishtalecat palë e palë”. Esmaja dhe unë ishim të vetmit nxënës nga Shkodra në atë shkollë. Për atë nxënëse, profesori i vjetër, që ishte i martuar por nuk kishte fëmijë, kishte konsideratë të veçantë, sa qarkullonin fjalë se Esmanë shkodrane që këndonte bukur mësuesi dëshironte ta adaptonte si fëmijën e vet, gjë që nuk ndodhi. Më pas një kërkesë të tillë ia kishte bërë edhe nxënësen së klasës sonë Zenepe Çekrezi-Luka, siç shkruan gazetarja e njohur në librin e vet me kujtime “Kjo është jeta ime”. Në vitin e dytë, kur shkolla kaloi në në Qytetin e Nxënësve, rasti e solli që mësues Pjetri të më jepte disa orë mësimi në lëndën e gjuhës. E kishte zakon që kur bënte apelin i vështronte nxënësit me kujdes, kështu ndodhi dhe me mua. Atij ju duk i çuditshëm mbiemri im, ndaj ndaloi e mu drejtua duke më thënë se ti qenke nga Hoti i Dedë Gjon Lulit. Unë natyrisht u ndjeva mirë e i thashë se atje ka lindur babai im që ka qenë mësues. I bëri përshtypje mesa duket ky fakt dhe që atëherë më fliste me respekt, por edhe me një buzëqeshje të çiltër që ishte karakteristike e tij. “Traboin”, më thoshte, “nuk janë topat e Ulqinit po janë djemtë e Traboinit”. Në të vërtetë ishte një mësues i rreptë sa i përket përgatitjes dhe kërkesave mësimore. Nuk ta falte notën. Por as nuk ta hante hakun kurrë. Gjithsesi në sytë e nxënësve ishte i rëndësishëm edhe për faktin se gramatika na dukej e vështirë, kësisoj edhe vetë lënda i jepte autoritet në mes të nxënësve. Fliste pak por me fjalë të goditura. Këshilli Pedagogjik i kishte caktuar të drejtonte këndin letrar të shkollës, që ishte vendosur në katin e parë, sapo të hyje në krahun e djathtë. Duke parë kujdesin që tregoja për bukurshkrimin, më tha se po më caktonte një detyrë të rëndësishme dhe si nga Traboini që je, edhe djalë mësuesi, do ta kryesh më së miri. Kësisoj me profesor Petrin u lidha diçka më shumë se me mësuesit e tjerë. Herë pas here do të shkruaja përshkrime a hartime për ti vendosur tek këndi sepse edhe hartimet që bëja i kishin pëlqyer shumë. Ty të kemi shkrimtarin e shkollës më thoshte me humor dhe qeshte butësisht e mirësisht. Në të vërtetë ishte një punë jo e lehtë të bëje një shkrim që ta lexonte gjithë shkolla, por nuk kisha çfarë të bëja. Më thërriste gjithmonë me mbiemër, e asnjëherë me emër. Kjo më pëlqente e me jepte një lloj krenarie për prejardhjen. Isha 16-17 vjeçar, në një moshë ku njeriu dëshiron ta vlerësojnë. Vinte vjeshta e profesori më thoshte Traboin, për tre ditë dua përshkrimin e vjeshtës. Pastaj viti i ri, pastaj 4 shkurti, pastaj dita e pranverës, pastaj 5 Maji e si të thuash unë ushtrohesha kësisoj nga ana letrare. Shkrimet i lexonte me vëmendje, mi korrigjonte nga ana gjuhësore, por edhe letrare e me thoshte shkruaja tani në të pastër e vendose. Por kur shkoja ta vendosja vinte edhe vetë. Kishte një përkujdesje të çuditshme dhe të gjitha gjërave u jepte seriozitet. Aq sa mua më dukej diçka solemne vendosja e një përshkrimi në tabelën e këndit letrar. Mbaj mend se kishim edhe mësues të tjerë që sot i kujtoj me shumë mirënjohje si Vangjeli Comora, për të cilën kam shkruar një kujtim, Sul Haxhihyseni, Kamber Xheria, drejtori Gani Daiu, Jolanda Xhomo, Hajro Babameto, Liri Bellova, Islam Sharofi, Ramazan Driza mësues i fiskulturës dhe mësuesen e vjetër të punës së dorës Liri Dodbiba. Gjithsesi Petër Elezi ishte mësuesi që na dukej më i veçanti si të ishte një iluminist rilindas, ndoshta ndikonte edhe fakti që veç moshës, kishte urtësinë. Mësonim me librat e gjuhës që kishin emrin e tij si autor dhe na thoshte se ishte nga Shelcani i Shpatit të Elbasanit. Më vonë do të mësoja se në Kishën Shën Kollit të Shelcanit ende ishin disa nga punimet e mjeshtrit të shquar të ikonografisë shqiptare Onufri, punuar aty rreth vitit 1554. Nga shkolla pedagogjike “Ndrec Ndue Gjoka” e Tiranës, në vitin e tretë do të kaloja në shkollën Pedagogjike të Shkodrës. Kështu që nuk do ta shihja më mësuesin Petër Elezi veç kur të kishin kaluar mjaft vite. Pasi kisha kryer studimet në Universitet dhe nisur punë në Kinostudio jam takuar me një ish bashkënxënës të shkollës pedagogjike në Tiranë, Muhamet Muçën. Ai kishte mbaruar shkollën e lartë për aktor dhe e merrnin herë pas here për të lozur në filmat e Kinostudios. Muhameti me tha një ditë se Profesor Petër Elezi është i sëmurë. E pyeta se ku e kishte shtëpinë e me tregoi rrugicën përballë ish Lidhjes së Shkrimtarëve, ajo që sot e quajnë rruga e çamëve. Duhet të ketë qenë fillimi i vitit 1979. Një ditë u bëra për mbarë dhe e kërkova banesën duke pyetur banoret e asaj rruge. Me së fundi e gjeta. Më doli në portë një grua e vjetër, e gjatë që sapo i thashë se isha një nxënës i kahershëm i profesor Petrit, më ftoi brenda. Dhomat ishin të vogla, shtëpi tipike tiranase, madje gjithë ajo rrugë kishte shtëpi me qerpiç. Profesori ishte në shtrat, i përgjumur, por sapo hymë brenda i tha të shoqes ta ngrinte pak. E shoqja, i vuri një jastëk dhe ai u ngrit paksa. I dhashë të njohur se kishin kaluar rreth 15 vite e unë nuk isha më ai nxënësi pedagogjikas. Por sapo i thashë emrin u kujtua. Ju kujtua mbiemri im që kishte të bënte me një vend historik.U gëzua kur mori vesh se kisha kryer universitetin për gazetari, se kisha botuar libër me tregime dhe punoja në Kinostudio.

Kur mbarova vizitën, mbaj mend që i tha të shoqes, Harikla, ma sill atë bllokun. Ajo solli një tefter shënimesh ku kishte emra dhe data. Shënoi dhe emrin tim. Këtu tha, kam të gjithë emrat e nxënësve të mi që më kanë vizituar në këtë sëmundje që më vuri në shtrat. Dua ti ruaj në kujtesë të gjitha ata nxënës që nuk më kanë harruar Nuk kaloi shumë kohë dhe një dite ndërsa po shkoja të punoja tek ndërtesa me kontribut vullnetar që po ngrinte Kinostudio, e që ishte ngjitur me rrugën e shtëpisë se mësuesit, me tërhoqi vemëndjen një shpallje mortore. Ju afrova e dallova emrin e mësuesit tim. Në të thoshte se si mbas dëshirës që kishte pas Petër Elezi, varrimi i bëhet në vendlindje, në Shpat të Elbasanit. Por kur pash datën e kuptova se vdekja kishte ditë që kishte ndodhur. Nuk më mbetej veç të shkoja për ngushëllim tek e shoqja që kishte mbetur vetëm. Atje takova edhe një nip të mësuesit tim, i cili ishte përkujdesur për të deri në fund. Nëpër vite nuk kam arritur të gjej gjëkundi materiale të shkruara për mësues Petër Elezin. Vetëm së fundi më ra ne dore libri “Mësuesit për kombin shqiptar” botim i vitit 1993, ku gjeta të cituar në faqe 392 dhe 411. Në libër sillej një dëshmi e mësuesit Kamber Xherija: “Në korrik të vitit 1940, pushtuesit fashistë mblodhën në Durres, në kampin “DUX”, rreth 800 arsimtarë – që ata i quanin “indocenti albanezi”- me qëllim që ti bajshin për vete dhe kështu të futshin italishten në shkollat tona. Kjo gja dëshmohet ma se miri dhe me përgatitjen e regjistrave të fillores në këtë gjuhë. Ishte Petër Elezi ai që, së bashku me disa shokë të tjerë, si Xhevdet Doda (dëshmor), Halit Ballshi, Sulë Haxhihyseni etj, u vunë në krye të kësaj lëvizje patriotike dhe me guxim të madh u ngrit kundër këtyre veprimeve djallëzore shkombëtarizuese, me të cilët u bashkuan qindra të tjerë e shprehnin haptas urrejtjen e tyre”( nga gazeta “Patrioti”, mars 1993 nr.7). Por kohët e fundit kam gjetur edhe dy shkrime të tjera, njëri është në faqen elektronike “Elbasani Arkivi Digital” ku ka një jetëshkrim të shkurtër të mësuesit të Popullit Petër Elezi si dhe një shkrim tjetër tek faqja elektronike e shoqatës kulturore “Shpati”, kujtimet e ish nxënësit të tij Filip Bërdufi për mësuesin Petër Elezi. Një shkrim i plotë ky me referenca që paraqet, pasqyron thuajse tërë veprimtarinë nëpër vite të mësuesit të njohur kudo në trojet shqiptare. Në një pasazh lexojmë vlerësimin që i bën Mësuesit të Popullit Petër Elezi, si themelues i gjimnazit shqiptar të Pejës, shkruar nga Rexhep Dodushaj në librin e tij “Si e gjeta dhe si e lash shkollën shqipe në prefekturën e Pejës”:“…Prej shtatorit të vitit 1941, gjimnazi i Pejës u shëndrrua në gjimnaz shqiptar me në krye Petër Shpatarakun, i cili pasi ngriti shkollat e Vardarit erdhi në liceun e Pejës të cilin e shëndrroi në lice shqiptar nën shëmbullin e liceut të Korçës…” Po aty lexojmë se krahas punës në shkollë, mësuesi Petër Elezi nuk reshti së punuari me studime të ndryshme. Përveç atyre gjuhësore që janë me dhjetra, ai botoi edhe vështrime historike dhe analiza letrare si “Josif Bageri” ,”Shkolla Shqiptare”, botuar në Konstancë 1943, si dhe “Vepra e Bajram Currit ndër vjersha të J. Bagerit”, botuar gjithashtu në Konstancë 1943. Mësuesi Petër Elezi bën një analizë dhe jep opinionin e tij për një revistë të re letrare, ngritur nga Mitrush Kuteli, Sterjo Spasse, Nexhat Hakiu dhe Vedat Kokona me titullin “Një revistë e re: Revista letrare”, Petër Elezi “Bashkimi i Kombit”, Tiranë 11 shkurt 1944. Gjeografia e vendeve ku Peter Elezi ka dhënë mësim është mbresëlënëse, e nisi mësuesinë në vitin 1924 në Shtërmen të krahinës së vet, ku qëndroi vetëm disa muaj sepse Ministria e Arsimit e caktoi në shkollën internat të Bërzeshtës, më pas në Përmet, në Kastriot të Peshkopisë , në 1928 transferohet në Delvinë, në vazhdim në Mat, në Tiranë, në shtator 1935 emërohet drejtor i shkollës së Himarës, me pas në Vlorë, në 1939-1941 drejtor shkolle në Tiranë. Në 1941-1944 bashkë me qindra mësues shqiptare shkoi të shërbejë mësues në trojet shqiptare jashtë Shqipërisë. Me vendosjen e rregjimit komunist në kuadrin e reprezaljeve kundër intelektualeve atdhetare, Petër Elezi arrestohet më 8 qershor 1945 dhe dënohet me 20 vjet burg, shkruan në blogun e tij Filip Bërdufi, por pas 7 muajve lirohet nga burgu. E fillon mësuesinë vetëm pas dy vjetësh në Vlorë e në vazhdimësi në Tiranë. Me të drejtë në një shënim të faqes elektronike të shoqatës “Shpati” thuhet se emri i shkollës së Shelcanit është ndërruar duke i hequr një emër luftëtari e duke venë serish po një tjetër luftëtar, sikur shkollat tona të ishin akademi ushtarake e nuk vihet emri i mësuesit të shquar e atdhetarit të madh Petër Elezi. Po kjo figurë madhore me kontribute në mësuesinë shqiptare e hartimin e teksteve mësimore të gjuhësisë në dekada, meriton edhe më shumë. Ajo do të nderonte çdo rrugë shesh apo shkolle të Shqipërisë. Kemi shumë militarizime në emërtimet e shkollave duke i lënë fare pak vend mendjeve të ndritura iluminuese si ajo e Mësuesit të Popullit Petër Elezi.

Drejtori Gani Daiu me trupën Pedagogjike të shkollës “N.N. Gjoka” Tiranë.

Mësuesi i Popullit Petër Elezi me të shoqen Harikla.

Prof.Petër Elezi me nxënës shpatarakë në shkollën pedagogjike “N.N.Gjoka” Tiranë….

A second wave – it is not!

June 22, 2020 by dgreca

By: Dr. Pashko R. Camaj, Doctor of Public Health Sciences*/
In some parts of the United States (US) we are seeing an increasing number of Covid-19 infections. While some are quick to label it the beginning of a ‘second wave’ of Covid-19, this is only a continuation of the wave that started earlier this year. Even though several states are reporting seven-day average highs of new coronavirus infections, we must understand that the virus acts and spreads like a wildfire, in which people are the trees that fuel the fire. In March and April, when most of the country was under some form of stay-at-home or lockdown order, we were spread far apart from one another and that slowed or prevented the virus (fire) from spreading!
As we open our society, we will see new cases of infections being reported. The increased testing will also show us that as more testing is done, the more cases are found. While we review these new cases, we must be on lookout for the numbers of hospitalizations and differences in the infection rates. They will tell us much more than simply looking at the number of new cases.
The pandemic is still with us and it will be with us a while longer. The science tells that the dangerousness of this virus has not changed, even though we saw a drastic drop of cases in many regions, New York being one of them. The situation is not fundamentally all that different from a few months ago. For the pandemic to die down naturally and in a way allow life to go back to normalcy, the population needs to achieve something we call herd immunity. For viruses in general, herd immunity could possibly be achieved when a significant percent (60-80 percent) of the population is immune. But no area in the US is anywhere near that figure.
We know that the ‘herd’ immunity without a safe and an effective vaccine can be achieved only through a massive amount of pain and death. Although significant progress has been reported in the search for a vaccine, it may take some time before it becomes widely available. But we also know that ‘herd’ immunity is not the only way for us to control the pandemic. An aggressive system of testing and tracing the contacts of the infected people will help us manage the spread and contain any outbreaks to small clusters. The difficulty of managing this infection, is that it takes an average of five days for a person to show symptoms after being infected with Covid-19, but it can take up to fourteen. A person can be contagious a day or two before they start feeling symptoms (or never develop symptoms at all), and may remain contagious until several days after symptoms end. This all means that by the time new cases start to appear in the data, a wave of infections is already well underway. The increase in cases in some communities now is the result of exposures that began several weeks ago.
These new infections, though not a second wave, are not a surprise to many in public health. We have been aware of the possibilities of new spikes in infections as we open our society. We still have a highly transmissible virus, and most of the population remains susceptible to it. So keeping in place what has worked in reducing the numbers, including aggressive national testing, tracing, and isolation efforts, and universal facial covering and masking, will make it that much harder for the virus will find new people to infect. This is especially true for places that have populations that are more susceptible to infection-elderly and those with preexisting health conditions. Maintaining the most powerful thing protecting them for now – social distancing – is paramount to keeping them unexposed to the virus. This pandemic is not about to just end and go away, so let us keep up the fight and not become complacent!
*Vice-President of Pan-Albanian Federation of America -VATRA

Problemi yne….

June 22, 2020 by dgreca

– Me shqiptarët ka ndodhur ndryshe; çdo pushtim i ri, një emër i ri – pellazgë, ilirë, albanë, arbër, shqiptarë, disa thonë edhe kosovarë….

Sepse për Kosovën, kur ishte rasti për t’u kthyer në prejardhje, përveç ndonjërit largpamës, si Ibrahim Rugova, thuajse askush tjetër nuk kërkoi të quhej Dardani.

Sot, Europa e sheh Shqipërinë si një vend rrëmujë – as pellazgë, as ilirë, as arbër – pasi nuk e di që janë, sepse shqiptarët vetëm bëjnë sikur duan të ndryshojnë e përmirësojnë mendësinë e tyre – problemin e shtruar për zgjidhje e kanë kapur nga bishti dhe jo nga koka…

Shkruan: Astrit Lulushi/

Mburrja, kjo veshje e bukur që rëndon e të merr frymën, të bën të kërkosh me kaq këmbëngulje a fanatizëm prejardhjen tënde, por i tregon botës se je ende foshnje, ose se trashëgimia të është mohuar, kur në fakt duket se ajo është gjetur a vjedhur pasi ti nuk ishe në gjendje t’i dilje zot, jo se ishe i shtypur, por nuk ishe zgjuar.

Ndodh të dëgjosh shpesh se shqiptarët kanë prejardhje të lashtë, pa dëgjuar ndonjë zë të thotë se ç’rëndësi ka, kur dihet se traditat filluan me pellazgët, njerëzit e parë që jetonin në Ballkanin e sotëm, e më gjërë, në lindje e perëndim.

Por pak flitet që grekë, romakë, serbë, kroatë, bullgarë e të tjerë, të gjithë këta ruajnë emrat e tyre, me përjashtim të maqedonasve të sotëm që përvetësuan emrin e lashtë.

Me shqiptarët ka ndodhur ndryshe; çdo pushtim i ri, një emër i ri – pellazgë, ilirë, albanë, arbër, shqiptarë, disa thonë edhe kosovarë. Sepse për Kosovën, kur ishte rasti për t’u kthyer në prejardhje, përveç ndonjërit largpamës, si Ibrahim Rugova, thuajse askush tjetër nuk kërkoi të quhej Dardani.

Shqiptarët janë të fundit që krijuan shtetin e tyre pas shpërbërjes së perandorisë osmane. Të gjithë fqinjët e kishin nga një shtet shumë dekada para tyre, por shqiptarët ishin bërë një me pushtuesin ose ia kishin dhënë besën atij.

Gjithashtu duhet pranuar se shqiptarët që shpallën pavarësinë ishin një grup elitë që vinte nga kryeqyteti osman dhe gjeti në vend njerēz kombëtarisht të paformuar. Shqipëria atëherë ngjante me një vend-qëndrim të autobusëve që kishin ardhur nga Stambolli me udhëtarë të cilët humbën toruan pasi autobusët u prishën, perandoria u shpërbë, dhe ata nuk dinin ku të shkonin. Pasagjerë nga të gjitha rajonet e perandorisë, ku autobusët kishin ndaluar për të zbritur disa e hypur të tjerë, mbetën rrugëve, dhe kështu u detyruan të rrinin aty ku i gjeti shteti i ri. Kjo është arsyeja që përpjekjet e para, etërit e kombit i bënë për ringjalljen e gjuhës shqipe, e cila ishte atëkohë një gjuhë thuajse e vdekur, duke u ndeshur me vështirësitë që vinin nga turqishtja e futur në mentalitet dhe në jetën e përditëshme, administratë, shkolla e xhamira.

Dhe procesi i krijimit të kombit që duket ende i pakonsoliduar, vazhdon. Këtë e kupton kur dëgjon se ‘është vështirë të gjesh dy shqiptarë që merren vesh”, dhe jo pastaj të mendosh se ç’ndodh me ata në parti, parlament, qeveri, popull e turmë që kurrë nuk kuptohen.

Pas përpjekjes për gjuhën, rradha u erdhi emrave, disa të rilindur e të tjerë emra të rinj të krijuar duke marrë parasysh traditën, por gjurmët e pushtimit vazhdimisht dalin herë në mbiemër, herë në emër. Fryma shekullore mes shqiptarëve ka mbetur, por ajo është frymë e pushtuesit, shqiptarizimi i tyre i plotë s’ka ndodhur, dhe as ka gjasa, kjo ëndërr tani është thjesht utopi.

Por sa të lehtë e kanë shqiptarët të marrin emra të rinj në vendet ku emigrojnë. Për këtë askush nuk i detyron. Ata integrohen, dhe nuk ndjejnë asnjë keqardhje, pasi nuk bëjnë asgjë të keqe. Megjithatë në Shqipëri, shqiptarët nuk gjejnë dot emra që t’i përshaten natyrës dhe karakterit të atdheut, dhe as që përpiqen të kryejnë asimilimin brenda vetes.

Thuhet se ndryshimet bëhen me breza – dhe atëherë prejardhja e tyre nuk mund të mohohet, as të vidhet. Sot Europa e sheh Shqipërinë si një vend rrëmujë – as pellazgë, as ilirë, as arbër – pasi nuk e di që janë, sepse shqiptarët vetëm bëjnë sikur duan të ndryshojnë e përmirësojnë mendësinë e tyre – problemin e shtruar për zgjidhje e kanë kapur nga bishti dhe jo nga koka, siç thotë një fjale e urtë e lashtë e jona, kur shohim se punët nuk shkojnë mirë.

Një Encoklopedi Shqiptare!….

June 22, 2020 by dgreca

Iku…. për të mbetur gjithnjë!/

Moikom ZEQO –Një Encoklopedi Shqiptare!/

Requem nga Raimonda MOISIU*/

Me ikjen në amëshim të Moikom Zeqos, kombi, bota e artit dhe kulturës shqiptare, letrat shqipe dhe publicistika humbën shpirtin e madh, mendimtarin e shquar, bardin dhe thesarin e cmuar kombëtar e historik, një nga personalitet më të rëndësishme të shoqërisë, letrave shqipe dhe botës shqiptare. Modest, unik dhe konfident, i mëncur dhe fisnik i mrekullueshëm në formë e funksion, erudicioni i tij si shkrimtar dhe intelektual ka hedhur dritë në shumë aspekte të jetës social-ekonomike e politike të vendit. Urtësia e Moikomit frymëzoi mbarë kombin shqiptar, gjeneratat me “dritë-urinë” e pashëmbullt,- sikundër u shpreh biri i tij, Epidamn Zeqo. Ndjej emocion të vecantë teksa hedh këto rradhë në këtë esse, për këtë autor, poet shkrimtar, mësonjës, politikan dhe aktivist legjendar që preku afër e larg jetën e shumë njerëzve të shtresave të ndryshme, midis të mundshmes e të paparashikueshmes. Jo se Moikomi sa ishte gjallë kërkoi famën, por ai e arriti atë para kohe me veprat e tij, unike, njerëzore, kreative dhe historike me ndjeshmërinë mahnitëse të një rrëfimtari tërrifik dhe trashëgimisë së tij të jashtëzakonëshme të lënë pas. Ndikimi i veprave të tij në disa aspekte krijuese hodhën dritën e fuqishme në letrat shqipe, ndërgjegjësimin e artit bashkëkohor, kulturës shqiptare dhe njerëzimit progresiv, integritetit profesional të gërshetimit mes letërsisë artistike, publicistikës dhe letërsisë dokumentare, ndikimin i këtyre veprave në shoqëri, art, kulturë dhe historinë e një kombi.

Drita e trashëgimsë qëai lë pas, vazhdojnë përjetësisht. Në veprat e tij Moikomi jo vetëm pasqyroi dhe rrëfeu jetën dhe realitetin me të mirat e të metat e një shoqërie, duke i dhënë frymë dhe mëncuri formësimit të saj e marrëdhënieve njërëzore, por ai i dha jetë e frymë ndryshimit dhe të konceptuarit të shoqërisë në jetën dhe situatat sociale-poltike -ekonomike dhe historike, ndaj të tashmes së paqëndrueshme, të ardhmes që cfaqet në horizontin e largët dhe të kaluarës në perëndimin e largët. Veprat e Moikomit i përkasin periudhës së shtrirjes kombëtare në disa epoka; asaj të historisë moderne shqiptare, letërsisë së realizmit socialist, letërsisë post-komuniste dhe letërsisë bashkëkohore në mbarë botën shqiptare. Gjatë karrierës së tij të përkohëshme, Moikomi ishte vazhdimisht një moralist pasionant, shpesh aq i vështirë për veten e tij, ambicioz e sfidant për të kaluarën e të tashmen, që për hir të gjeneratave që vijnë, përmbushi rolin dhe përkushtimin e tij në respekt të parimeve dhe vlerave të një kombi. Moikomi si askush tjetër, besonte në ndryshimin dhe progresin duke dhënë nga forca e inteligjencës, modestisë dhe qytetarisë së tij, që e karakterizonte, duke dhënë nga forca e talentit dhe mëndjes së shëndoshë e krahëve të fortë. Veprat e Moikomit komunikojnë mesazhe të thjeshta e komplekse që “flasin” gjuhën e cdo moshe e gjenerate, mendimet dhe idetë e këtij “Poeti Vizionar, Shënjuesi dhe Themeluesi i Poezisë dhe Prozës Moderne Shqiptare! Njeriu, Patrioti, Poeti, Mendimtari dhe Shpirti i Madh Shqiptar!”, -sikundër shprehet shkrimtari, dramaturgu, poeti dhe përkthyesi brilant i lirikës ruse, Prof. Vangjush Ziko, në ngushëllimin e tij për ikjen parakohe të Moikomit tonë. Moikomi ishte optimist, besonte në ndryshimin dhe progresin e së prekshmes dhe rilindjes së një shoqërisë, besonte shndërrimin e realitetit në një realitet të interpretuar përmes veprës, teorive, artit të të shkruarit dhe ideve të tij, që ndryshojnë zemrën e identitetit të një kombit. Veprat e Moikomit në gjini të ndryshme, pasqyrojnë epokat në të cilat ato janë shkruar dhe eksplorojnë tensionet dhe përpjekjet midis individit në raport me shumicën. Moikom Zeqo është “gjeniu” që bëri revolucion në poezinë dhe prozën modern realiste shqiptare, shkrimtari që trashëgoi artin folklorik të të shkruarit, dhe që do të kujtohet gjithmonë; investitori impulsiv i mëncurisë dhe mendimit, filozofi dhe njeriu i shquar i letrave shqipe, që bëri historinë e enticitetit e artit, kulturës e dijes shqiptare,-; Simboli i Epokës “Moikom”,

Moikomi iku …për të mbetur gjithnjëpjesë e rëndësishme e jetës dhe botës sonë, për të mbetur përherë – Një Enciklopedi Shqiptare.

Raimonda MOISIU

*Author/ Freelancer

Qershor, 2020,

Florida USA

KADETËT, MYSAFIRË TË KRYETARIT TË VATRËS, Z. ELMI BERISHA

June 22, 2020 by dgreca

DY KADETËT SHQIPTARË TË AKADEMISË USHATRAKE NË WEST POINT-NEW YORK, MYSAFIRË TË KRYETARIT TË VATRËS, Z. ELMI BERISHA/

– Kryetari i Vatrës z. Elmi Berisha shtroi drekë në nderim dhe respekt për të sapodiplomuarit Arelena Shala dhe Ylli Dalladaku, dy Kadetët Shqiptarë të Akademisë Ushatrake West Point, NY-, më e vjetra dhe më e famshmja në botë -/

Nga Dalip Greca/

Shqiptarët, kudo ku jetojnë, në trojet etnike apo në mërgim, e kanë përjetuar me krenari lajmin e gëzuar të diplomimit të dy kadetëve shqiptarë nga Kosova; Arelena Shala dhe Ylli Dalldaku, në Akademinë 218 vjeçare të West Point në New York.

Akademia federale 4 vjeçare në West Point mbart një histori interesante.Fillimisht West Point, u konceptua si një fortesë strategjike natyrale, gjatë Luftës së Revolucionit Amerikan, me pamje mbi lumin Hudson, 50 milje në veri të New York City. Fillimisht ishte Gjenerali George Washington, që e konstatoi faktin se West Point, me syrin e strategut të luftës, ishte një pozicion dominat lufte dhe aty vendosi komandën e tij më 1779, dhe britanikët nuk arritën asnjëherë të bëheshin zot të saj.

Akademia e ka zanafillën historike që në fillim të viteve 1801-1802, kur Presidenti Thomas Jefferson projektoi akademinë e ardhshme, duke nënshkruar legjislacionin e nevojshmë për themelimin e Akademisë(1802), që, edhe sot pas 218 vitesh, vazhdon të mbartë historinë dhe famën.

Kampusi i Akademisë me ndërtesat e stilit Norman, të ndërtuara me granit gri dhe zi, është edhe një destinacion turistik, me qendrën e vizitorëve dhe me muzeun më të vjetër të Ushtrisë të shteteve të Bashkauar të Amerikës.

Kandidatët që synojnë këtë akademi duhet të aplikojnë në mënyrë të drejtëpërdrejtë në Akademi. Mësimet për kadetët financohen plotësisht nga Ushtria Amerikane, në këmbim të një detyrimi aktiv të shërbimit pas diplomimit. Rreth 1.300 kadetë hyjnë në Akademi çdo korrik, dhe arrijnë të diplomohen rreth 1000-1100.

Edhe pse sivjet momenti i diplomimit të 1100 kadetëve u krye në kushtet e Pandemisë,- parada në Parkun e kampusit, u krye me maska në fytyrë, por gjithsesi kadetët u ndjenë krenarë, aq më shumë se gëzimin e shtoi edhe Presidentit Donald Trump.

…..Në drekën familjare që kryetari i Vatrës z. Elmi Berisha, shtroi në restorantin e tij PATSY’S, që ndodhet në Wappingers Falls,jo larg Akedemisë West Point, kishte ftuar edhe ambasadoren e Republikës së Kosvës në Washington Vlora Çitaku me zëvendësen e saj, biznesmenin e njohur Jim Xhema, një ndër kontributorët e mëdhenj të Çështjes së Kosovës në Washington, por edhe një dhurues i përhershëm në Komunitet,-kirurgun e njohur dr. Rifat Latifi dhe nga media: Halil Mula nga TV 21, Adem Belliu-TV Kultura Shqiptare dhe Kryeredaktorin e Gazetës “Diellit” Dalip Greca etj.

Dy kadetët, të shoqëruar nga roja të sigurisë prej akademisë, arritën në restorant rreth orës dy të pasdites të së premte, 19 qershor 2020. Ata u pritën sipas traditave shqiptare dhe u nderuan nga mikpritësit. Z. Elmi Berisha me djemtë ka dalë para restorantit dhe i ka shoqëruar, duke i prezantuar me të pranishmit. Me nga një gotë shampanjë u është uruar mirëseardhja, ndërkohë që tavolina është e mbushur sipas traditës shqiptare. Ishte fillimisht Ambasadorja Vlora Çitaku, që ka shprehur krenarinë e të gjithë shqiptarëve për diplomimin suksesshëm të dy kadeteve shqiptarë prej Kosove, Arelena Shala dhe Ylli Dalladaku, të parët e racës shqiptare, që u diplomuan në këtë akademi të famshme.- Na keni nderuar!-iu tha ajo!

Përmes emocionesh, duke iu drejtuar të dy kadeve, ambasadorja Çitaku, tha se shpirtërisht ajo dhe ambasada, kishin qenë pranë tyre dhe me ta, gjatë të katër viteve, kur ata përgatiteshin në Akademinë West Point dhe përballonin programet e vështira.Ne, tha ambasadorja, jemi ndjerë krenarë që në kohën kur ju e fituat konkurimin e vështirë për t’u bërë pjesë të kësaj akademie. Me aftësitë tuaja, me inteligjencën tuaj, ju arritët që ta përballonit konkurencën e ashpër dhe shumë rigoroze. Përfundimi me sukses i akademisë prej të dy studentëve shqiptarë(ata u përfshin në 5 përqindshin e kadeteve më të mirë, që arritën rezultate shkëlqyeshëm), i kalon kufijtë e gëzimit dhe të krenarisë. Të gjithë , tha ambasadorja, ndjehemi krenarë për ju! Paçit suksese në Jetë!

Një urim të veçantë u ka drejtuar kadetëve edhe biznesmeni Jim Xhema, duke i përgëzuar ata për përfaqësimin dinjitoz që i bënë Kosovës dhe Kombit Shqiptar,në akademinë West Point.

Dr. Rifat Latifi, i uroi dhe i përgëzoi kadetët për rezultate e shkëlqyera që arritën gjatë studimeve në akdeminë ushtarake, më të mirën në Botë, dhe i këshilloi ata, që edhe në jetë ta mbajnë lartë emrin e akademisë, ku u shkolluan.Ju ishit të parë shqiptarë që u diplomuat aty dhe kjo ka shumë rëndësi, por edhe në jetë ju duhet të jeni përherë në lartësinë e akademisë ku u diplomuat. Ju do te jëni Elita e ushtrisë së Kosovës!

Kryetari i Vatërs, z. Elmi Berisha, duke i uruar kadetët, tha se ndjehej krenar, dhe shpirtngrohtë, që ata ishin mysafirët e tij. Ju, tha ai, na keni nderuar dhe ne ndjehemi krenarë për Kosovën dhe mqiësinë me Shtete e Bashkuara të Amerikës. Pranimi juaj dhe diplomimi në Akademinë West Point, mbart shumë simbolika të lidhjeve të Kombit tonë me Popullin amerikan dhe këtë vend të bekuar. Ne shpresojmë shumë se diplomimi juaj në këtë akademi historike, do t’i shërbejë së ardhmes së Kosovës dhe forcimit të marrdhënieve të miqësisë së Kosovës me Amerikën. Kombi shqiptar përherë ka hedhur vështirimin drejt Amerikës për mbrojtje e ndihmë. Federata Vatra e ka bazuar luftën për mbrojtjen e Pavarërisë së Shqipërisë tek Washingtoni. Edhe presidenti historik i Kosovës dr. Ibrahim Rugova, këtu e shihte shpëtimin e Kosovës….

Duke iu drejtuar Kadeteve, z. Berisha, u tha: Unë ju shoh, ju, si vazhdimësi të kontributit të djemve shqiptaro-amerikanëve, që nën emrin e Batalionit”Atlantiku” shkuan për të luftuar për lirinë e Kosovës. Madje edhe më larg në histori, ju shoh ju, si vazhdimësi e djemëve të Vatrës që në uniforma ushtarake, të stërvitur për 4 vite në SHBA(1916-1920),në vitin 1920, lanë Amerikën dhe shkuan në Shqipëri, për të mbrojtë kufijtë jugorë nga fqinji, madje arritën deri në Luftën e Vlorës, së bashku me Bandën Kombëtare”VATRA”. Kjo është vazhdimësi historike…Ndjehemi sinqerisht krenarë për Ju!

Ju falenderoj shumë që sot na dhatë kënaqësinë që të ishit mysafirët tanë. Z. Berisha falenderoi ambasadoren Vlora Çitaku, z. Jim Xhema, Dr. Rifta Latifi, median, që ishin pjesë e kësaj dreke familjare.

Gjatë drekës u bisedua për të ardhmen e kadetëve në shërbim të Kosovës, për familjet e tyre, për rujatjen e miqësive të fituara gjatë katër viteve në Akademi, por edhe për një vizitë të mundshme të kadetëve në Vatër, nëse e lejojnë rrethat etj.

Arelena Shala e lindur në Prizren, ndjehej krenare jo vetëm pse ka pasë nderin të përfaqësojë Kosovën dhe Kombin shqiptar në akademinë presitigjioze, por edhe se është e para femër e racës shqiptare që diplomohet në Akademinë e famshme. Ajo u diplomua në fushën e inteligjencës gjeo-hapsinore. Ndërsa kadeti Ylli Dalladaku, i lindur në Ferizaj,u diplomua për inxhinieri dhe aeronautikë.

Në Akademinë West Point është duke studiuar dhe një tjetër kadet nga Shqipëria. Ai është Enea Hilaj, që u pranua në qershor 2018.

Urojmë që të tjerë studentë shqiptarë të konkurojnë dhe të fitojnë të drejtën për të studuar në akademinë West Point në New York.