Archives for February 2021

INTERVISTA E FUNDIT ME PRESIDENTIN HISTORIK RUGOVA-RILINDJA 12 SHKURT 2005

February 12, 2021 by dgreca

Gazeta DIELLI riboton intervistën ekskluzive të Presidentit Historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, dhënë në jubileun e 60 vjetorit gazetës tradicionale shqiptare të Kosovës Rilindja, botuar në 12 Shkurt 2005. Kjo është intervista e fundit – një nga intervistat ekskluzive që ka zhvilluar me Presidentin historik Rugova korrespondenti i tashëm në Kosovë i Gazetës DIELLI, Behlul JASHARI.

Mbititulli: PRESIDENTI I KOSOVËS, DR. IBRAHIM RUGOVA, I DHA INTERVISTË EKSKLUZIVE GAZETËS RILINDJA NË JUBILEUN E 60-VJETORIT

Titulli në faqen 1 e 2: PAVARËSIA E KOSOVËS ËSHTË E MIRA E TË GJITHË QYTETARËVE DHE DO TA QETËSOJË RAJONIN

Titulli në faqen 3: SHUMË INSTITUCIONE NDËRKOMBËTARE E KANË KUPTUAR SE PAVARËSIA E KOSOVËS DUHET TË BËHET SA MË SHPEJT

Titulli në faqen 4: RILINDJA KA NDIHMUAR DHE DO TË VAZHDOJË TË NDIHMOJË ZHVILLIMIN DHE PERSPEKTIVËN E KOSOVËS

——————–

Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo
zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i
bashkësisë së kombeve të botës së lirë, ka theksuar Presidenti Rugova në një intervistën ekskluzive në jubileun e 60-vjetorit të gazetës Rilindja.

“Edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës”, ka deklaruar z. Rugova.
“Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e
Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, tha presidenti Rugova në intervistën për gazetën Rilindja.
Presidenti i Kosovës vlerëson se njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. “Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia”, tha z. Rugova.
Pavarësia e Kosovës do të kishte efekt pozitiv edhe për të gjithë fqinjët tanë, ka theksuar z. Rugova dhe ka shtuar se “këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.”
“Njohja sa më e shpejtë e Pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, ka deklerësuar z. Rugova.

——————–

Presidenti i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive për gazetën Rilindja të jubileut të 60-vjetorit, i vlerëson lart zhvillimet dhe proceset që shpiejnë drejt statusit final – Pavarësisë së Kosovës, për çka ai pret njohje të drejtpërdrejtë nga SHBA-të dhe BE-ja, e mandej edhe nga vendet fqinje e të tjera. Me këtë rast Presidenti Rugova priti në Rezidencën e tij kryetarin e Këshillit Drejtues dhe kryeredaktorin e Rilindjes, Behlul Jashari, i cili ia dhuroi Pllakatin e Jubileut të 60-vjetorit të kësaj gazete tradicionale të Kosovës, të punar me ar e argjend nga argjendarët e Prizrenit, qytetit historik ku më 12 shkurt 1945 doli numri i parë i gazetës së parë të Kosovës. Presidenti Rugova dha përkrahjen e plotë për
të drejtën dhe ridaljen e Rilindjes duke e vlerësuar “pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës”. Presidenti Rugova uroi për Jubileun e gazetës Rilindja, e cila gjatë gjashtë dekadave, është në jetën dhe në familjet e kosovarëve.
RILINDJA: Z.President, Pavarësia e Kosovës, nga një vizion e kërkesë e dëgjuar fillimisht nga Ju para më se 15 vjetëve, për çka populli i Kosovës në shtatorin e vitit 1991 u deklarua edhe me referendum me 99, 87 për qind të votave, tashmë është bërë çështje debati apo edhe angazhimi ndërkombëtar. Në Bruksel, në konferencën “Kosova drejt statusit final”, u tha se ka ardhur koha që statusi final i Kosovës nuk mund të presë më, ndërkohë që Grupi Ndërkombëtar i Krizave, edhe në Raportin më të ri për Kosovën, zgjidhje sheh Pavarësinë. Si i vlerësoni këto zhvillime?

PRESIDENTI RUGOVA: Këto zhvillime të fundit i vlerësoj pozitive, sepse që gjashtë vjet pas luftës në liri, ne kemi bërë progres, prandaj edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës. Dhe, natyrisht, atë që e përmende ti, prej një vizioni, prej një vullneti, që ishte i popullit, dhe që u vërtetua më 1991, pastaj periudhat që erdhën më vonë, ishte një çështje që u ngrit dhe u avancua me organizimin tonë që e bëmë, që u organizuam si popull, si shoqëri, si shtet. Dhe, jemi sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë së Kosovës, që Kosova dhe populli i saj më në fund të jetë një anëtar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë.

RILINDJA: Ky vit është paralajmëruar si Vit i Kosovës, shumë i rëndësishëm, madje edhe vendimtar. Çka do të sjellë vera, mesi i këtij viti, kjo kohë e caktuar nga komuniteti evroatlantik për Vlerësimin Gjithpërfshirës të Standardeve dhe çështjen e Statusit final të Kosovës?

PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, unë insistoj, edhe institucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës. Ndërsa është pikëpamja tjetër, apo rruga tjetër ndërkombëtare, që të bëhet një vlerësim i progresit në Kosovë, i normave, apo që u thonë standarde, por ato janë, unë them, më shumë norma ndërkombëtare prioritare për integrim në Bashkimin Evropian dhe në NATO. Dhe, natyrisht, tash do të jetë një vlerësim i kohëpaskohshëm. Ju e dini, Këshilli i Sigurimit ka bërë një vlerësim në fund të nëntorit, pastaj do të ketë edhe vlerësime të tjera, edhe vlerësimet që do të shkojnë gradualisht, edhe që do të thuhet se Kosova i ka përmbushur normat që janë paraparë dhe të bisedohet për Pavarësi, unë nuk po them statusi final me eufemizëm apo me diçka tjetër. Po, unë mendoj se kjo rruga që të njihet drejtpërdrejt është shumë më e mirë e më efikase dhe do të qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës, edhe po punoj në këtë rrugë, në rrugën e parë më shumë jam përqendruar, natyrisht edhe në rrugën e dytë që së bashku me bashkësinë ndërkombëtare këtu në Kosovë t’i avancojmë këto çështje.

RILINDJA: Që të arrihet me kohë dhe suksesshëm në cak, a ka edhe një fuqizim të dinamikës në ecje dhe prioritete në përmbushjen e Standardeve? Dhe, cilat janë prioritetet?

PRESIDENTI RUGOVA: Është stabiliteti politik, si për çdo vend që duhet të integrohet në Bashkimin Evropian, pastaj mbrojtja e minoriteteve apo e grupeve etnike, apo si doni t’u themi, dhe është edhe një reformim i administratës së përgjithshme, një reformim i pushtetit lokal, që kërkohet nga shumë vende për integrim në Bashkimin Evropian. Dhe ne, siç e dini, kemi filluar në këto çështje të punojmë që nga viti i kaluar, pastaj sivjet më shumë, është një dinamikë më e madhe e Qeverisë së re, natyrisht edhe e UNMIK-ut, sepse ne, së bashku me UNMIK-un, duhet t’i ecim këto punë, dhe me kalimin e kompetencave, duhet të zhvillohen këto më shumë. Po punojmë, pra, që të arrijmë dhe të bëhet një vlerësim pozitiv për afrim në Bashkimin Evropian sa më shpejt.

RILINDJA: Grupi i Kontaktit, që takohet rregullisht edhe në Prishtinë, ka theksuar domosdoshmërinë e pjesëmarrjes së serbëve kosovarë në procesin politik në Kosovë, duke e vlërësuar këtë si rrugën më të mirë për zgjidhjen e shqetësimeve të ligjshme të tyre. Nga diplomatë perëndimorë krijimi i një shoqërie tolerante dhe multietnike shihet si një standard përmbyllës i të gjitha standardeve për Kosovën. Ju vazhdimisht angazhoheni dhe bëni thirrje që serbët e Kosovës të marrin pjesë në procese dhe të integrohen në institucionet e në shoqërinë kosovare. Si i vlerësoni zhvillimet në drejtim të këtyre kërkesave e qëllimeve?

PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, sa u përket komuniteteve, në këtë rast serbëve, ne i kemi vendet e rezervuara në Parlament për të gjitha minoritetet – 20 vende, 10 i kanë serbët, në Qeveri minoritetet tash i kanë 3 ministri – 2 serbët, një të tjerat. Ata duhet t’i marrin këto vende, dhe kanë filluar t’i marrin një grupacion i bashkësisë apo i minoritetit serb, dhe kjo është ajo jeta demokratike që mund të zhvillohet edhe brenda tyre, por edhe brenda Kosovës, dhe shpresojmë se do ta kuptojnë dhe do të marrin pjesë edhe në Parlament, ku një grupacion merr pjesë, dhe duhet edhe ata të vendosin të integrohen në shoqërinë e në shtetin e Kosovës. Prandaj, kjo është edhe e ardhmja e tyre. Dhe, ne nga ana jonë, i kemi kryer obligimet, edhe natyrisht si njerëz edhe si politikë, ne insistojmë dhe tregojmë gjithnjë e më shumë vullnet të mirë, por edhe ata duhet të tregojnë një vullnet të mirë për të punuar në institucionet e në shoqërinë e Kosovës.

RILINDJA: Ju vazhdimisht theksoni garancitë për të drejtat dhe interesat e të gjitha komuniteteve në Kosovë. Në një Kosovë të ardhme me standarde të plotësuara që çojnë në integrimet evroatlantike dhe me status pavarësinë, që është vullnet i shumicës dërrmuese, çfarë do të jenë të drejtat dhe garancitë për të gjithë qytetarët, për të gjitha komunitetet?

PRESIDENTI RUGOVA: Do të jenë sipas normave ndërkombëtare, që janë paraparë në kuadër të Unionit Evropian, të OKB-së, pastaj edhe të normave tona brenda Kosovës – do të thotë garanci dhe mundësi të zhvillimit edhe të ruajtjes së identitetit të tyre. Prandaj, ne edhe në këtë gjendje që jemi, pra nën mbikëqyrje, nën administratë ndërkombëtare, kemi bërë mjaft. Sot, gjuhët e të gjitha komuniteteve përdoren në Kosovë edhe zyrtarisht edhe praktikisht, pastaj mos të flasim për mundësitë e ndryshme, në emisionet edhe në Televizionin Publik të Kosovës, radiot private, tekstet, shkollat. Plus, ne edhe i financojmë ekstra, për shembull, për komunitetin serb vendbanimet e tyre, që kanë buxhet special nga komunat përkatëse. Dhe, jemi mjaft tolerantë, që me kohë ata do të kuptojnë dhe do të fillojnë integrimin e tyre.

RILINDJA: A ka vend për frikën se Pavarësia rrezikon interesat e ndonjë komuniteti në Kosovë, siç mundohen ta paraqesin disa qarqe e propaganda?

PRESIDENTI RUGOVA: Jo, jo, s’ka frikë, sepse bashkësitë etnike, komunitetet, apo minoritetet, duhet të pranojnë edhe vullnetin e shumicës. Natyrisht, si shumicë, pra si shumicë shqiptare, ne do të kujdesemi të bëjmë një shtet me norma demokratike, me norma integruese të brendshme dhe me garantimin e të gjitha të drejtave.

Natyrisht, s’dua ta komentoj një propagandë negative që bëhet për një komunitet a tjetër, se ka frikë, etj. Por, mos ta harrojmë, është frika e shumicës, momentalisht, e shumicës shqiptare për të ardhmen. Prandaj, me njohjen e Pavarësisë do të hiqet kjo frikë dhe marrëdhëniet njerëzore do të relaksoheshin, do të ishin shumë më të lehta, sepse të gjithë e kemi përjetuar luftën, situatat e rënda, humbjet, etj. Dhe, unë po them, njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia. Në shtetin e Kosovës nesër do të jenë, edhe sot janë, deputetë, ministra, nuk mund të bëhen lehtë. Prandaj, janë edhe përfitimet praktike, njerëzore, që edhe ata do t’i kenë dhe do të jenë të garantuara.

RILINDJA: Ju vlerësoni se Pavarësia e Kosovës është edhe në të mirën e vendeve fqinje, se do ta qetësojë rajonin. Si janë kuptuar dhe pritur këto mesazhe Tuajat në fqinjësi?

PRESIDENTI RUGOVA: Në fqinjësi, me Shqipërinë kemi marrëdhënie të mira, siç e dini, të gjithë shqiptarët në këtë pjesë të Evropës dhe të botës, janë deklaruar për Pavarësinë e Kosovës, do të thotë e përkrahin vullnetin politik.

Me Maqedoninë, kemi marrëdhënie të mira në ngritje e sipër, edhe atje tash ka mendime më pozitive se, nuk iu pengon Pavarësia e Kosovës. Mali i Zi në heshtje, ne kemi marrëdhëine të mira në qarkullim, etj.

Ndërkaq, për Serbinë dihet, ata i kanë ato pretendimet e tyre, ngarkesat historike, etj., që dëshirojnë të dominojnë, etj. etj. Por, do të ishte mirë edhe për vetë Serbinë që, ata do të merreshin me punët e veta dhe nesër ne të gjithë si vende të pavarura, pra Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi nëse do veç apo bashkë me Serbinë, Serbia, Bosnja, të integrohemi, të jemi në Unionin Evropian, dhe kjo është zgjidhja më e mirë, edhe perspektiva e të gjithëve, do të kishte efekt pozitiv për të gjithë fqinjët tanë. Këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.

RILINDJA: Ju lutem, çfarë janë tash marrëdhëniet e Kosovës me vendet fqinje dhe si i shihni në të ardhmen marrëdhënet e një Kosove të pavarur me fqinjët e saj, shtetet e tjera në rajon?

PRESIDENTI RUGOVA: Po, gjithsesi, me njohjen e Pavarësisë do të ndërtojmë më lehtë marrëdhënie të mira fqinjësore dhe do të ndërtojmë. Unë thashë, me Shqipërinë janë të mira, me Maqedoninë janë në ngritje e sipër, me Malin e Zi ka marrëdhënie, me Serbinë momentalisht janë të bllokuara, sepse është një vend që nuk i njeh dokumentet e Kosovës, nuk e njeh ende atë që ka ndodhur pas vitit 1999, pas ndërhyrjes së NATO-s. Do të ndërtojmë marrëdhënie të mira me të gjithë, pastaj pas njohjes së Pavarësisë, është shumë më lehtë, sipas normave ndërkombëtare të fqinjësisë së mirë dhe të interesit reciprok.

RILINDJA: Marrëdhënet e realiteteve të reja mes Kosovës dhe Shqipërisë, edhe sipas shumë vlerësimeve, janë bërë shembull për rajonin. Ky zhvillim erdhi pas thyerjes së kufirit të hekurt që ekzistonte një periudhe të gjatë të kufizimeve të mëdha dhe ndalimeve të marrëdhëieve dhe komunikimeve. Si e shihni të ardhmen e këtyre dy vendeve, jo vetëm në marrëdhëniet e tyre, por edhe në integrimet evroatlantike?

PRESIDENTI RUGOVA: Po, ne gjithsesi do të kemi gjithnjë e më shumë marrëdhënie të mira me Shqipërinë në të gjitha fushat. Ju e dini, tashmë kemi edhe Marrëveshjen për Tregti të Lirë, pastaj, marrëveshje të ndryshme për bashkëpunim ekonomik, kulturor, etj., dhe gjithsesi do të ndikojë pozitivisht ndërtimi, nuk është e tepërt ta themi, i Autostradës Prishtinë – Durrës, që do të hapte edhe një lidhje tjetër të Kosovës me botën. Dhe, gjithsesi synimet tona, të të dy vendeve, janë integrimi në Bashkimin Evropian, pra Shqipëria, Kosova dhe vendet e tjera, dhe kjo është perspektiva dhe në këtë plan po punojmë me të gjithë.

RILINDJA: Ju lutem, edhe një pyetje që ka të bëjë me të ardhmen: Si e shihni zgjidhjen e çështjes së shqiptarëve edhe në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Luginë të Preshevës? Në fillim të viteve 90-të, këto çështje ishin të përfshira në Dokumentin e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare, që Ju e udhëhiqnit, dhe vlerësohet se në realitetet e reja janë apo do të jenë në proces të realizimit.
PRESIDENTI RUGOVA: Ai është një dokument i rëndësishëm, si i themi Dokumenti i tri opcioneve që ishin atëherë. Dhe, natyrisht, koha e vërtetoi se opcioni për Kosovën e pavarur doli zgjidhja dhe mori legjitimitet gjithnjë e më të madh edhe tek ne edhe në botë. Dhe, siç e dini, atje, në atë dokument, insistohet që shqiptarët në Maqedoni të jenë element i shtetit të Maqedonisë, që ka filluar të realizohet, pastaj shqiptarët në Mal të Zi të kenë administratën e vet dhe të gjitha të drejtat, e po ashtu edhe në Luginën e Preshevës. Tash ka progres edhe në Mal të Zi, në Luginë të Preshevës gjërat po shkojnë më ngadalë, por ka një progres të vogël në këto çështje dhe natyrisht do të insistohet që të realiziohen. Pra, ky ishte ai vizioni që e patëm atëherë dhe që po funksionon. Dhe, mund të them, ishte dokumenti që shqiptarët e kuptuan se duhet të organizohen, duhet të forcohemi gjithkund aty ku jemi. Sot, edhe njohja sa më e shpejtë e pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës.

RILINDJA: Z. Presidenti, Ju falenderojmë shumë për këtë intervistë për gazetën tradicionale të Kosovës “Rilindja”, që në këtë 12 Shkurt ka Ditën e Jubileut të 60-vjetorit. Kemi edhe një falenderim të madh për përkrahjen Tuaj për krijimin e kushteve për punën e “Rilindjes”, të drejtën legjitime të saj.

PRESIDENTI RUGOVA: Unë Ju përgëzoj për këtë përvjetor Jubilar, pra 60-vjetorin e Rilindjes, dhe dëshirojmë që kjo gazetë sa më shpejt të konsolidohet. Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Ne duhet të kemi edhe mjete të informimit të formave të ndryshme, mund të gjejë, ta ketë atë formën të një informacioni dhe prezentimi të çështjeve shtetërore, nëse nesër do ta pranojë Rilindja apo dikush tjetër. Dhe, gjithsesi do të gjendet në mozaikun e masmeriumeve të Kosovës. Ne do t’i shikojmë të gjitha mundësitë dhe do të ndihmojmë në këtë plan dhe do t’ju përkrahim. Rilindja është një gazetë që është një pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar zhvillimin e Kosovës në përgjithësi. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet të gjendet në këtë çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketë ato të drejtat që i takojnë si shtëpi botuese, ose si shtëpi informacioni. Sepse ishte një gjigant i masmediumeve, i botimeve për atë kohë, e sot, tash, duhet ta gjejë rolin e vet si gazetë, e të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës. Prandaj, do të keni përkrahjen tonë dhe do të shikojmë gjitha mundësitë administrative si do të ecin.

Pra, Urime edhe një herë dhe Gëzuar!

RILINDJA: Shumë faleminderit Z.President.

***

KUJTESA- Gazeta historike e Kosovës Rilindja nisi të dalë para 76 viteve

-Numri i parë i gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja me datë 12 Shkurt 1945 i botuar në Prizren, që kishte katër faqe, u radhit me dorë për rreth 72 orë dhe për këtë u deshtën katër arka shkronja shqipe të derdhura në plumb, që u sollën nga Tirana/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 11 Shkurt 2021/ Para 76 viteve, në 12 Shkurt 1945 në Prizren, nisi të dalë gazeta tradicionale Rilindja, histori Kosove që nga koha e Konferencës së Bujanit të Rezolutës për vetëvendosje e të drejtë bashkimi me Shqipërinë e deri në shpalljen e pavarësisë e njohjet ndërkombëtare.

Gazeta Rilindja, e vetmja në gjuhën shqipe në Kosovë, nisi të dalë me angazhimin e intelektualëve më të shquar të asaj kohe, me shkronja plumbi që u sollën me arka nga Tirana.

“Shkronja për Rilindjen dërgoi Tirana pasi në Shtypshkronjën e Rilindjes në Prizren nuk kishte shkronja të mjaftueshme të derdhura në plumb për shkrim në gjuhën shqipe”, kam shkruar në monografinë “Rilindja 60 vjet”, botuar shtojcë speciale e gazetës në 12 Shkurt 2005.

Në monografi theksohet se, “numri i parë i gazetës Rilindja, që kishte katër faqe, u radhit me dorë për rreth 72 orë dhe për këtë u deshtën katër arka shkronja shqipe të derdhura në plumb, që u sollën nga Tirana”.

“T’i përvishemi punës…”, ishte kryeartikulli në ballinë i numrit të parë të gazetës Rilindja, që mbanë datën 12 Fruer (Shkurt) 1945 e që kishte çmimin edhe 1 Lek, e që sipas shkrimeve Kosovën e përcaktonte si një vend të veçantë.

“Jehona e vendit” ishte rubrika, ku janë të botuara 6 lajme e informata nga Kosova, e të 4 lajmet e tjera janë të jashtë vendit nga fronte të ndryshme të Luftës së Dytë Botërore, që ende vazhdonte (Froni i Lindjes, i Perëndimit, i Jugosllavisë dhe ai i Italisë).

Numri i parë i gazetës Rilindja u shtyp në një tirazh prej mëse 3.000 ekzemplarësh dhe u shpërnda në gjithë Kosovën. Në fillimet e saj, në rrethanat e një shkalle të lartë të analfabetizmit të asaj kohe në Kosovë, gazeta Rilindja u përdor edhe për mësimin e shkronjave shqipe, shkrimit e leximit.

Gazeta Rilindja nuk u ndal edhe kur u ndalua dhunëshëm nga Serbia okupatore në vitin 1990, gazetarët dhe punonjësit tjerë të saj sfiduan ndalimin – revistën e përdymuajëshme “Bujku” e shëndërruan në gazetë të përditshme të rezistencës, pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi, me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, kryeredaktor i parë – themelues i së cilës isha.

Gazeta e përditshme “Bujku” doli nga 18 Janari 1991 deri në prag të 1999-tës, të një viti tjetër të ri të luftës që po zhvillohej në Kosovë, derisa u dëbua me dhunë nga Pallati i Rilindjes nga administrata dhe forcat okupatore serbe.

Por, përsëri, gazetarët dhe punonjësit e tjerë të Rilindjes nuk u ndalën, në muajt e parë të vitit 1999, gjithnjë në kushtet e luftës, rikthyen dhe nxorën gazetën e përditshme me emrin Rilindja në Prishtinë, duke punar nëpër shtëpitë e tyre, dhe në këto rrethana përkundër rreziqeve të mëdha gazeta doli derisa gazetarët dhe punonësit e saj u dëbuan bashkë me popullin edhe nga shtëpitë e tyre dhe nga Kosova…

Ekipi i gazetës Rilindja hyri në Kosovë me tanket e para të NATO-s në 12 Qershorin historik 1999, dhe të nesërmen u shpërnda në Prishtinë dhe në zona të tjera, ku po ndodhte liria, gazeta numër special e botuar në Shkup.

“‘Me emrin ‘Bujku’, këtu dhjetë vite ka mbajur të gjallë informimin e brendshëm në Kosovë”, e vlerësonte gazetën e rezistencës Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova në funddhjetorin 2002 në Rezidencën Presidenciale në Prishtinë në pritjen që më bëri si kryeredaktor i gazetës Rilindja, me ç’rast dha një intervistë ekskluzive, duke i dhënë kështu edhe mbështetjen e fuqishme institucionale krijimit të mundësive dhe kushteve për rifillimin e botimit të gazetës simbol i traditës së informimit në Kosovë, të cilën administrata e UNMIK e kishte dëbuar kundërligjshëm e padrejtësisht nga Pallati Rilindja në 21 Shkurt 2002.

Pas kësaj date gazeta Rilindja ka dalë me numra protestues të jashtëzakonshëm të kohëpaskohshëm dhe për festa.

Gazeta Rilindja, kronikë e zhvillimeve historike të Kosovës, pasi doli me botime speciale edhe për ngjarjen historike të shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurt 2008 dhe njohjet ndërkombëtare që pasuan, ka përmbyllë daljet e afër 40 numrave të jashtëzakonshëm të kohëpaskohëshëm në 30 Dhjetor 2008, me numrin festiv të Vitit të Ri 2009, në ballinë me kryetitullin e ëndërres dhe të ardhëmes: Kosova shtet në OKB. Dhe me paralajmërimin: Duke besuar në sundimin e ligjit në shtetin e Kosovës presim që nga numri i ardhshëm Rilindja të dalë përditë.

Pas 10 vitesh, gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja në ndërrim motesh – në mbrëmjen e 31 Dhjetorit 2018 të pritjes së 2019-tës, ridoli simbolikisht (botim digjital) për protestë dhe me kërkesën e përsëritur për t’u rikthyer e përditshme – për privatizim.

Zgjidhja për Rilindjen pritet e kërkohet nga Agjencia Kosovare e Privatizimit, e cila është autoritet mbi ndërmarrjet e pronat shoqërore. Për privatizimin e gazetës tradicionale të Kosovës, pa u ndërlidhur me objektin e saj të shpronësuar, që tash është ndërtesë qeveritare, është edhe shembulli i gazetave në rajon dhe në botë, që kishin statusin si të Rilindjes, e që janë privatizuar dhe kanë vazhduar të dalin.

Në arsyetimin e kërkesës për privatizim theksohet edhe se emri dhe tradita e gazetës Rilindja është një vlerë shumë e madhe, e krijuar gjatë mëse 70 viteve, është pasuri me vlerë më të madhe se e çdo pallati, dhe kjo duhet të vlerësohet edhe në procesin e privatizimit.

“Dhe, ai që do ta blejë gazetën Rilindja dhe natyrisht do e nxjerrë këtë të përditshme historike dhe tradicionale të Kosovës do jetë pronar i një pasurie të madhe mediale kombëtare, do të jetë trashëgimtar i ligjshëm i firmës-emrit, traditës. Rilindja ishte, është dhe mbetet edhe si një shenjë identiteti”, theksohet në kërkesën drejtuar Agjencisë Kosovare të Privatizimit në 12 Shkurt 2014.

Gazeta “Rilindja” e gjithë viteve të daljes ruhet në Arkivin Shtetëror të Kosovës dhe në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, si dhe në biblioteka tjera…

URIME PER 70 VJETORIN E LINDJES PROFESORESHE MJAFTIME DUSHALLARI

February 12, 2021 by dgreca

Sikur të mos ishte kërkesa e djalit tuaj për një fjalim të shkurtër sot nuk do t’i kishim mësuar shprehjet pikante të Nënë Behares dhe mencurinë e saj. E pranoj se vitet japin një lloj njësije matëse të moshës, por mendoj se ju keni treguesë të tjerë kohorë. Si studente juaja në Fakultetin Filologjik, unë e konsideroj veten një lloj trashëgimtare të veprës suaj. Dhe nëse mund të numërohen studentët dhe nxënësit e disa brezave të edukuar nga ju, mosha juaj është mijëra vjecare dhe e pamatshme me kritere konvencionale. Titulli Profesor nuk e ka bërë askënd të tillë. Nuk janë titujt akademik por zotësia juaj profesionale dhe dhuntia e natyrshme ligjëruese që janë cilësitë tuaja të rralla.

Me mirënjohje të pafund, uroj të gëzoni shumë e shumë përvjetorë të tjerë!

Rafaela Prifti

Mund te lexoni: Gazeta Dielli Dalip Greca Seminari Shkencor Arsimor mbajtur ne Vater maj 2018

VATRA PRITI MESUESIT E SHKOLLAVE SHQIPE

Të vetmuar shohim mirazhe, së bashku krijojmë ëndrra…

February 12, 2021 by dgreca

-“Kemi harruar të jemi bashkë, siç e kemi bashkë Shqipërinë.”- Visar Zhiti/

Shkruan: Fatbardh Amursi (Rustemi)/
Në ceremoninë promovuese të presidentit Biden, një klerik, në fjalën e tij përshëndetëse, citoi këtë thënie të Papa Françeskut:“Të vetmuar shohim mirazhe, së bashku krijojmë ëndrra”, e cila mori vlerën e një mesazhi edhe për presidentin e ri me moshë të vjetër, i ndodhur përballë sfidës për të bashkuar amerikanët: të ndarë si kurrë më parë prej politikës. Merret me mend se sa e shumëfishtë bëhet kjo këshillë për ne shqiptarët, ku flitet për bashkimin kombëtar nën kërcënimin e luftës civile. (Rama i urren Veriorët, thotë Berisha dhe për ta ilustruar poston në faqen e tij të facebook-ut disa banorë të një fshati, që heqin keq në kapërcimin e një përroi, ndërsa ty të vjen në mendje pyetja: kjo “Rruga e Arbërit” për kë po ndërtohet? Mos vallë Dibra gjendet në jug të Shqipërisë? Ndodh shpesh, që politika e ditës, t`i kthejë urat në mure, duke fikur dritën në fundin e tunelit dhe, ëndrrat mbyllen në BunkArt, ndërsa mirazhet, sikurse sirenat: lidhin pas direkut aventurierin e radhës. Njëra palë mburret me “Rrugën e Kombit”, ndërsa tjetra me “Rrugën e Arbërit”, ku në njërën me gjasa kalon i vetëm Isa Buletini dhe në tjetrën Ismail Qemali.) “Kemi harruar të jemi bashkë, siç e kemi bashkë Shqipërinë.”-shkruan Visar Zhiti në një intervistën e tij të fundit në gazetën “Panorama”. Këtë frymë bashkimi, më shumë nga ndikimi i Papa Françeskut, të cilin Visari e ka takuar në Vatikan, e ka të trashëguar qysh në krye të herës nga i jati i tij, Hekurani, autor i poemës së njohur “Përqafimi i dy kundërshtarëve”, ku njëri personazh është partizan dhe tjetri nacionalist. (Partizanin mos e identifikoni me komunistin dhe nacionalistin me ballistin.) Autori i poemës ishte nacionalist, ndërkohë që vëllai i tij doli malit partizan. Të lindur në Tomoricë, kujt do merrte bekimin e Baba Tomorit? Në rrethanat e luftës për çlirim, vëllezërit përballen si kundërshtarë. Zgjatim i ketij konflikti jane dhe debatet televizive për “vëllavrasjen”. “Ah, o bijtë e jetës, pse kështu përçarë!/ Qoftë i mallkuar kush s’do t’ju bashkojë!”-thërret nëna fatzezë në poemën e Hekuran Zhitit “Përqafimi i kundërshtarëve”, duke e kërkuar fajtorin përtej fëmijëve të saj. Dhe cili është ogurziu? Poeti nuk merr përsipër ta identifikojë përçarsin, duke e lënë në dëshirë të lexuesit dhe të gjykatësit kohë. Gjithsesi ai nuk pret nga politika, që vëllezërit kundërshtarë të përqafohen, ndaj krijon një artificë me deus ex machina. Përplasja mes dy çetave, asaj balliste dhe komuniste, kthehet në një dyluftim, ku vëllai partizan vret atë nacionalist. Mund të ndodhte dhe e kundërta, që nacionalisti të vriste partizanin. Meqë autori ishte nacionalist, pranon fatin e viktimës, duke i parandjell vetes persekucionin e mëvonshëm në regjimin komunist, ku qe i radhitur dhe vëllai i tij partizan, por jo komunist. Në poemë, vëllai partizan me të mësuar se kishte vrarë vëllain e tij nacionalist, vret veten, duke e dyfishuar tragjedinë. Poema nis si një kronikë familjare dhe përfundon si një tragjedi kombëtare. Një plagë e madhe, që ende s`është mbyllur, për shkak të politikës konfliktuale, ku thirrja: “Opozitarë, por vëllezër”, përngjan me maskën në fytyrën e një të infektuari me covid. Përqafimi imposibël i vëllezërve i përgjigjet së vërtetës personale, pasi babai i Visarit dhe xhaxhai i tij, shpëtojnë gjallë nga lufta, por në planin historik fjala “pajtim kombëtar” u zëvendësua me “unitet të popullit rreth partisë”, ku në rrethin vicioz të “luftës së klasave”, vëllai partizan duhej të distancohej nga ai nacionalist, në të kundërt: do përballej me pasojat e regjimit komunist.

Shkrimtari Hekuran Zhiti e përdor fatalitetin si një mundësi për katarsis tek bashkohësit, nën shembullin e tragjedianëve grekë, duke na kujtuar “Antigonën” e Sofokliut. Sikurse dihet: në dyluftimin e Eteoklit me Polinikun, mbetën të vrarë të dy vëllezërit. Ndërkohë që mbreti i Tebës, Kreonti, urdhëron: njeri vëlla të varroset me nderime si dëshmor dhe tjetri, i përbuzur si tradhëtar të lihet i pavarrosur. E vetmja që nuk iu bind urdhërit të tij, ishte Antigona, duke e varrosur të vëllanë, sikurse e donte zakoni. Kështu që rebelimi i motrës mbart më shumë heroizëm nga dyluftimi i vëllezërve të saj. (Antigona lejohej në skenën e teatrit, duke munguar në jetë.) Nëse vëllanë partizan, do ta quanim për momentin Shefqet Musaraj, autori i njohur i “Epopesë së Ballit Kombëtar”, do kishim një realitet tjetër, ku personazhët e poemës ndërrojnë vend me ballistin dhe komunistin, pasi në plan të parë del lufta për pushtet. Kur duhej të ishin bashkë në luftë, dështoi marrëveshja e Mukjes. (Skënderbeu e realizoi Kuvendin e Lezhës.) Kur duhej të ishin bashkë në paqe, nga Qeveria Demokratike e pas luftës eliminohen 16 deputetë të krahut opozitarë, sikurse nuk do të funksiononte dhe në pluralizëm slogani “Opozitarë, por vëllezër”, apo “mendimi ndryshe” do shihej si herezi. Është pikërisht politika që, alternativën e kthen në antagonizëm, ku artit i duhet të përballet me propagandën. Midis dy Batove njëri duhet të jetë tradhëtar. (Në qytetin e lindjes, garuan për deputet: poeti Faslli Haliti me siglën e partisë socialiste dhe poeti Visar Zhiti për demokratët. Gjatë fushatës ne rrinim bashkë, si kundërshtarë të përqafuar. Një i persekutuar, i cili kishte lidhur krushqi me një familje komuniste, do thërriste sa kishte në kokë, që ta dëgjonin dhe të tjerët: “O Visar, mos rri me ata se do t`i humbasësh zgjedhjet!” Amaneti i babait i mishëruar në poemën “Përqafimi i kundërshtarëve” sfidonte thirrjet militanteske, për të mos thënë paramilitare.)

“Përqafimi i kundërshtarëve” mbeti një dëshirë në tentativë e autorit të saj dhe secila palë mirazhet e veta i shiti si ëndrra? Nuk mund të mos më kujtoheshin dy padi të bujshme. E para: padia e djalit të Maman Saliut, një veteran i luftës, me 13 plagë, 4 më shumë nga Gjergj Elez Alia, i cili ka hedhur në gjyq ISKP-ën, ngaqë në librin e Çelo Hoxhës emri i tij përfshihet tek “kriminelët e luftës” dhe padia e dytë: e nipit të Kadri Cakranit, avokatit Kujtim Cakrani, i cili hedh në gjyq ish presidentin Alfred Moisiu, që në një deklarim të tijin e ka quajtur gjyshin e tij “kriminel lufte”. Po e ruajmë këtë paralele në përshtatje me personazhët e poemës “Përqafimi i kundërshtarëve”, pasi aty është dhe thelbi i konfliktit.

Djali me yll në ballë (po e quaj Maman Saliu) në poemë i drejtohet shqiptarëve: “Zbathur edhe xhveshur/Në erë e në shi,/Me buzë duke qeshur/Thërret: “Ja liri!/S’më hyn në sy jeta,/Jam një partizan,/Se botë e vrerosur/Zgjedhën më s’e mban./Yllin përmbi kokë/e kam/si një shpresë,/Me këtë në ballë/çdo djalë/do të vdesë!/Kush po ma cënon,/dorë e tij iu thaftë!/Rëntë si kufomë,/Plumbi im/e vraftë!” Sikurse dhe vrau, duke marrë dhe 13 plagë.

Biri tjetër i dheut (po e quaj Kadri Cakrani), i akuzuar për “masakrën e 4 shkurtit”: “Që nga ana tjetër një çetë po qaset,/Me flamur’n e Gjyshit… mbi borë po përplaset,/Thotë:/“Dua Atdhenë e dua Flamurë,/Për lirinë e Kombit/Do ndehem mbi gurë./Kush cënon këto/që m’i la Dëshmori,/Do shkojë nga unë/Si shkon tradhëtari.” Djali partizan ka në ballë yllin e kuq dhe kërcënon me vdekje cilindo, që ia prek këtë simbol të komunizmit, ndërsa tek Biri i Dheut spikat flamuri i të parëve, që kush ia cënon, është gati të flijohet për të. (Si intermexo po fus vargun: “`39-të mos ardhç kurrë/se na rrëzove flamur.” Kjo poezi e njohur si anonime, ka per autor Hekuran Zhitin.) Ai që i vuri sëpatën flamurit ishte pushtuesi, të cilin Biri i Dheut, dhe jo autori, bëjeni këtë dallim: nuk e zë me gojë. Beteja mes palëve përfundon me vendosjen e yllit mbi flamur, që rezultoi po aq i huaj, sa dhe sëpata e Liktorit. Deklarimi i Djalit me Yll se botë e vrerosur zgjedhën nuk e duron, është ambiguitive: ku zgjedha e pushtimit alternohet me ate te shfrytëzimit. Tek e fundit: kush e do zgjedhën?! Më pas zgjedha do të këmbehej me prangat, që do i provonin at e bir, Hekurani dhe Visari. Djali me Yll, Maman Saliu, sikurse e konkretizuam, bën thirrje për të hequr zgjedhën (pushtuese dhe shfrytëzuese), ndërsa Biri i Dheut, Kadri Cakrani, lëshon piskamën per vdekjen e tradhëtarëve. Fitimtaret zgjedhën do e këmbenin me litarin e të varurit. Tradhëtari i bije të jetë vëllai partizan, pra, xhaxhai i Visarit. Kështu që lufta kundër armikut, kthehet në një armiqësi midis vëllezërve. Pikërisht kjo gjëmë e ligështon poetin nacionalist, i cili në llogoren përballë ka të vëllanë partizan. I bije si të luftosh me veten, për llogari të një tjetri. Por, ky “tjetri” herë quhet Kadri Cakrani dhe herë Maman Saliu. “Të dy kundërshtarët/Janë të vendosur,/Prandaj po luftojnë/Me shpirt të handakosur.”-shkruan nacionalisti Hekuran Zhiti, duke mos fshehur simpati, por pa mbajtur anë. Kjo luftë me “shpirt të sakatosur” vjen deri në ditët tona, ku një president, Nishani quhet, tentoi “pushkatimin moral” të Visarit duke përdorur dëshmimtar të rremë, ku ne fund te dites doli vete i gjymtuar. (Të dy, at e bir u dënuan për të njëjtin faj: se shkruan vargje në kohën e vargonjëve. Për poemën u dënua i jati për poezitë, i biri. Por, a mund të akuzohet për këtë ndëshkim vëllai partizan? Propaganda krijon përbindësha, ndërsa arti lartëson njeriun.) Në poemë, veç vajtimit të Ajkunës për bijtë e saj kemi dhe Vajtimin e Shqiponjës: “Si i ngjau Kosovës, Çamërisë së shkretë?/Ëndërruan lirinë,/u bënë ëndërr vetë.” Nga vajtimi i Ajkunës tek vaji i shqiponjës, skena të denja për korin antik, ku humbja merr përmasat e një zije kombëtare, ndodh që copëtimi i zemrës së një nëne, të bashkëshoqërohet me copëtimin e trojeve shqiptare. (Fqinjët shovenë na i rrëmbyen trojet dhe a mund të shpresohej prej pushtuesëve rikthimi i Shqipërisë së Madhe?) Po t`i referohemi eposit, Ajkuna ishte gruaja e kreshnikut Muji. Ajo vajton Omerin 7 vjeçar i vrarë në një betejë me shkjaun. Ajkuna e poemës vajton të dy djemtë, vrarë prej politikës së konfliktit. Në këtë rast është Halili që vret Mujin dhe ky më pas vret veten. Në Eposin e Kreshnikëve Muji dhe Halili janë kurdoherë bashkë, ndërsa në poemë vëllezërit, të ndarë, si të dënuar që të shohim mirazhe lirie.

Gjithsesi autori nuk i fsheh rrënjët e konfliktit, pa u bërë palë me asnjërën prej palëve kundërshtare, pavarësisht simpatisë: “Mos mendoni shumë për Botën e Re,/Se barra e madhe është tjetër mbi ne./Po shkoi Bot’e Vjetër e tëra në greminë,/Do ta marrë me vete edhe këtë lëndinë./Po të kuqet bota, rruzulli të ndrijë,/Shqipëria jonë. Vetëm nuk do nxijë./Drapri dhe çekani, po u ngrit mbi dhe,/Çdo flamur prej kombi të hyjë në muze,/ Mbahi pakëz, djema, Bota është e Vjetër!” Dihet që revolucionarët deklamonin Botën e Re, ndërsa reaksionarët i qendronin Botës së Vjetër. “Ju ka lindur nëna për një botë të re.”-i këndohej Djalit me Yllin e Kuq, M. Saliut. Revolucionarët i përmbysën reaksionarët, por Botën e Re nuk e ndërtuan, deri sa erdhi dita të përmbyseshin dhe vetë. Nëse në demokraci “të përmbysurit”, pra, reaksionarët po rehabilitohen, më saktë po integrohen, Bota e Vjetër i mbeti muzeut, sikurse Bota e Re po dergjet në BunkArt. Pra, herinjtë e poemës humbën kokën për të shpëtuar botën, duke u mashtruar prej mirazhëve. Të dy kundërshtarët janë me kauza të dështuara. Ata s`kanë arsye të jenë kundërshtarë, veçse viktima të kauzave të gabuara. Që nga koha kur Hekuran Zhiti shkroi poemën “Përqafimi i kundërshtarëve” deri tek kënga e Gilit: “Le të puthen, le të puthen, socialistë dhe demokratë!”, krushqit vazhdojnë të jenë të ngrirë, edhe pse shohim që Nano të përqafohet me Berishën. (Dikur me Visarin ishim në një lagje, ku fëmijërinë dhe rininë e kaluan së bashku, ai biri i një nacionalisti dhe unë djali i një komunisti. Natyrisht, që kishim ëndrrat tona. Tani jetojmë në Amerikë, ai në Chicago dhe unë në New York, duke shpresuar të mos jemi të veçuar, ku secili të ndjek mirazhet e veta.)

GJUHA DHE IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR NË BELGJIKË

February 12, 2021 by dgreca

Amet Gjanaj themelues dhe kryetar i shkollës shqipe “Vatra” në Bruksel dhe deputeti i parë shqiptar në Bruksel, Belgjikë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën DIELLI, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Belgjikë nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me z.Amet Gjanaj bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SI ORGANIZOHET MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË BELGJIKË

Mësimi plotësues i gjuhës shqipe në Belgjikë organizohet nga shoqata të krijuara në bazë vullnetare. Nuk është arritur ndonjë marrëveshje ndërshtetërore që të merrët përsipër organizimi i mësimeve në mënyrë institucionale. Iniciativat e para janë marrë menjëherë kur kanë arritur të arratisurit nga diktatura komuniste në Shqipëri në vitin 1956 që shënon dhe fillimi i prezencës së Shqiptarëve në Belgjikë. Deri atëherë, prezenca e tyre ishte individuale siç ishte ajo e Faik Konicës që emigroi në Belgjikë në vitin 1897 ku dhe botoi revistën «Albania» përpara që të shkojë në Angli dhe pastaj Amerikë. Për disa vite, janë Xhamitë shqiptare që kanë organizuar orë mësimi të gjuhës shqipe brenda programit fetar. Pastaj me ardhjen e Shqiptarëve nga ish-Jugosllavia në valë të ndryshme në vitet e ndryshëm të represioneve atje, janë organizuar e paguar orë mësimi të gjuhës shqipe nga vetë ish-Jugosllavia për disa vite me radhë në një tentativë për të kontrolluar diasporën shqiptare dhe e mbajtur atë nën ndikimin e saj. Pastaj është formuar Lidhja e Arsimtarëve Shqiptarë në Belgjikë (L.A.Sh-it), organ i pavarur prej çdo lloj ndikimi shtetëror, që ka funksionuar gjer në vitin 2005 kur u mbajtë ansambleja e fundit e përgjithshme dhe që mori vendimin e federalizimit të organizimit të gjuhës shqipe në të 3 rajonët e Belgjikës. Gjatë koordinimit të L.A.Sh-it, janë nxitur dhe hapur mësime plotësuese në shumë qytete të Belgjikës gjithmonë në bazë vullnetare. Shumë prej tyre nuk i kanë rezistuar kohës dhe mungesës së koordinimit pas zhdukjës së L.A.Sh-it. Nga viti 2005, mësimet kanë filluar të organizohen në kuadër të shoqatave kulturore ashtu siç bëri shoqata jonë Albabel duke e emëruar mësimin «Shkolla Vatra». Shkolla Vatra ka si bashkëthemelues edhe z.Ibrahim Dizdari, drejtoreshë e shkollës është Vaile Shkodra, kurse mësuesit aktual janë: Mirjeta Bardhoshi, Ermenita Çerra, Arta Kapaj, Alisa Syknej, dhe Elona Turkesha. Kryesisht, mësimet organizohen të shtunave për 4 orë në 4 grupe në funksion të moshës dhe të njohurive. Jemi përpjekur që të mos gjenden fëmijë të moshave shumë të ndryshme në të njëjtin grup dhe pse mund të kenë pasur njohurira të përafërta. Brenda orarëve, zhvillohet dhe një orë vallëzimi për të qenë sa më tërheqës dhe që të mos ngarkohen për së tepërmi fëmijët që tërë javën shkojnë në shkollat belge. Në 3 orët e gjuhës, fëmijtë mësojnë gjuhën shqipe por dhe elementë të gjeografisë dhe të historisë kombëtare. Shkolla “Vatra” u ka dhënë dëftesë mbi 700 nxënësve për 15 vitet që funksionon. Ajo vepron në rajonin e Brukselit ku banojnë gati 20.000 Shqiptarë. Çdo vjet regjistrohen nga 60 deri në 80 nxënës, që do të thotë, një përqindje shumë e ulët në raport me përmasën e komunitetit. Në të gjithë territorin e Belgjikës funksionojnë dhe 2 shkolla të tjera, një në rajonin e Valonisë dhe një tjetër në atë të Flandrës. Vitet e fundit, janë ndërmarrë iniciativa të ndryshme për të nxitur mësime në qytete të tjera dhe pritet që numri i shkollave shqipe të 2-3 fishohet në të ardhmën. Gradualisht synojmë të rikrijojmë një koordinim të shoqatave që shkollat të kenë jetëgjatësi dhe që komuniteti shqiptar t’i ketë ato si institucione të përherëshme për ta mbajtur gjallë komunitetin shqiptar.

KURRIKULAT MËSIMORE NË SHKOLLËN “VATRA”

Mësimet e gjuhës shqipe jepen duke gërshetuar tekste të ndryshëm që jepen nga ambasadat e Shqipërisë dhe të Kosovës dhe tendenca është që të merret si referencë tekstet që po përpunohen nga të dy ministritë e arsimit. Megjithatë, funksionaliteti i tyre nuk është akoma në nivelin e kërkuar dhe aq sa e kërkon situata. Prandaj, në vendet ku diaspora është më e organizuar sikur në Zvicër dhe Amerikë, organizohen herë pas herë seminare që thellojnë njohuritë mbi mësimëdhënia në mërgim dhe japin mjete të ndryshëm për diasporet e tjera. Ashtu ishte seminari që ka organizuar shoqata «Albanian American Dual Language & Culture» për këtë temë në shtator të vitit të kaluar. Ky lloj bashëpunimi duhet që të forcohet që të arrihen tekste dhe metoda bashkëkohore dhe funksionale në diasporë të përshtatshme për fëmijtë në kushtet e mergimit. Njëkohësisht, shtetet tona duhet të merren më seriozisht me këtë punë. Duhet nënvizuar se Kosova ka qenë më aktive në këtë drejtim duke pasur një ministri të diasporës që në fillimet e shtetit të saj.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR

Gjuha shqipe është elementi kryesor i ruajtjës së identitetit që konkurohet nga kultura dhe gjuha e vendit pritës prandaj shoqata e jonë ka zgjeruar spektrin e aktiviteteve të saj duke organizuar aktivitete kulturore si në vende të mbyllura ashtu dhe në ambjente të jashtme që të marrin pjesë çdo ditë e më shumë Shqiptarët e Belgjikës që pastaj të tërhiqen fëmijët për të ndjekur mësimet plotësuese në gjuhën shqipe. Në këtë sens, është ngritur një grup vallëzimi që prurjet e reja i ka nga nxënësit e talentuar të shkollës shqipe për vallëzim. Është ngritur dhe një grup grash shqiptare që të lidhen dhe të punojnë gratë për të tërhequr nënat e fëmijëve shqiptarë dhe rritur numrin e nxënësve. Së fundmi është inauguruar faza e dytë e Qendrës Kulturore Vatra në përmasa dinjitoze që të shkohet dhe më tutje në organizimin e rinisë e të komunitetit shqiptar. Ndërkohë dhe për të nxitur krenarinë e komunitetit dhe rritur ndjenjat patriotike, shoqata e jonë ka organizuar evente madheshtore që kanë kulmuar me ngritjen e flamurit kombëtar mbi Atomiumin, simbolin e Belgjikës që i bie sikur të ishte ngritur flamuri shqiptar mbi Shtatoren e Lirisë në Amerikë apo mbi kullën Eifel në Francë.

SI PRITET MËSIMI SHQIP NË BELGJIKË

Belgjika është një shoqëri liberale ku jepet e drejta që të funksionohet lirisht në kuadër të shoqatave. Gjuha shqipe nuk është se promovohet dhe financohet nga shteti belg por nuk pengohet. Shoqëria belge ka qenë mikpritëse nda Shqiptarëve duke mbështetur Shqipërinë dhe Kosovën saherë që është dashur vota e saj. Megjithatë, imazhi i Shqiptarëve vazhdon të ngelet i lidhur me veprimtarinë e disa individëve aktivë në botën e krimit. Prandaj dhe shoqatat i kanë vënë vetës si obligim moral që të punojnë fort për të ndryshuar këtë imazh përmes promovimit të kulturës shqipe dhe duke treguar vlerat e kombit tonë.

ROLI DHE PESHA E SHQIPTARËVE NË BELGJIKË

Shqiptarët, duke qenë mbi 60.000 veta në të gjithë Belgjikën, janë komuniteti i tretë i huaj jashtë BE-së. Vitet e fundit, pikërisht me shtimin e numrit të aktiviteteve kulturore dhe prezencën gjithmonë e më të madhe të Shqiptarëve në sheshet publike duke treguar vlerat e tyre tradicionale, Shqiptarët kanë filluar të interesojnë autoritetet politike të vendit. Sidomos prej vitit 2014 kur fitova mandatin e deputetit në rajonin e Brukselit, për herë të parë për një Shqiptar, jemi përpjekur që të ndërtojmë ekipe kandidatesh që të ketë sa më shumë mandate të fituara nga Shqiptarë. Niveli politik është më i larti dhe që mund të sjellë rezultate të prekshme për një komunitet. Shqiptarët me zgjuarsinë e tyre me vitalitetin e tyre kanë potencialin për të arritur majat e shoqërive ku jetojnë. Por duhet rritur doza e bashkëpunimit dhe besueshmëria ndërmjet Shqiptarëve që kjo të arrihet. Duke qenë se shoqëritë ku jetojmë në mergim janë të gjera dhe të mjaftueshme për gjithsecilin, nuk jemi konkurrentë për vende të caktuara por mund të zëmë të gjithë, pozicione shumë më të larta se ç’kemi duke bashkëpunuar strategjikisht. Një strategji të tillë kemi përdorur në zgjedhjet lokale të fundit ku kemi arritur që të futëmi në kryesinë e 3 komunave të Brukselit aty ku s’kishte asnjë në të kaluarën.

MESAZHI JUAJ PATRIOTIK PËR DIASPORËN NË USA

Gjithmonë jemi inspiruar nga diaspora shqiptare e Amerikës dhe akoma vazhdojmë të inspirohemi prej saj në të gjitha fushat e veprimit. Kohët e fundit vërejmë se ka një zbehje të aktiviteteve të saja dhe një mungesë në lidershipin e saj botëror. Do të donim që kjo diasporë të nxirrte një apo disa kandidatë në kongresin dhe senatin amerikan që të kompensohet largimin e DioGuardit nga skena politike amerikane. Kjo është një domosdoshmëri jo vetëm për Shqiptarët në Amerikë por gjithashtu për Shqiptarët në të gjithë botën. Ne adhurojmë komunitetin shqiptar të Amerikës, e kemi pikë referimi dhe urojmë që do ta kemi përgjithmonë.

Letra e Biden për Vuçiçin dhe diplomacia e “shkopit dhe karotës “

February 12, 2021 by dgreca

Analizë nga Rafael Floqi/

Diplomacia është arti i të mundshmes. Por vetëm parashtrimi i një kërkese nuk mjafton. Arti diplomatik i shkopit dhe karotës, duhet përdorur, por kjo deklaratë e Bidenit, ndaj Serbisë nuk ka as forcën e shkopit” as joshjen e karotës. Dhe e thënë shqip as fshikullimën e kërbaçit dhe as shijen e kulaçit. Po pse? Sepse Serbisë i afrohet karota të cilën Amerika s’e ka plotësisht në dorë dhe s’e kontrollon, që është aderimi në BE, që varet vetëm nga BE-ja dhe kjo madje pa asnjë hije shkopi.

Shprehja e përdorimit të “karotës dhe shkopit” është një metaforë për përdorimin e një kombinimi të shpërblimit dhe ndëshkimit, për të nxitur një sjellje të dëshiruar, është një idiomë që i referohet një politike që ofron një kombinim shpërblimesh dhe ndëshkimesh, për të shkaktuar një sjellje e qëndrim të caktuar drejt qëllimit tonë. Në politikë, “karota ose shkopi” ndonjëherë i referohet konceptit realist e pragmatik të fuqisë së butë dhe të fortë. Karota në kontekstin e diplomacisë mund të jetë premtimi i ndihmës ekonomike ose diplomatike midis kombeve, ndërsa shkopi mund të jetë kërcënimi i veprimit ushtarak. Në fakt vetë metoda është realisht pragmatike dhe është një përzierje e të dyjave.

Si ta kuptojmë Letrën e Biden për Vuçiçin

Këto ditë zëdhënësi i Ambasadës së SHBA në Beograd, James Hagengruber, ka përsëritur qëndrimin e presidentit amerikan Joe Biden se normalizimi i marrëdhënieve Kosovë-Serbi, me njohjen e ndërsjellë si bazë, është i njohur prej kohësh si çelës për arritjen e këtij qëllimi. Kjo deklaratë dhe pse përsëritje nuk është e re por një vazhdimësi e politikës amerikane në Ballkan.

“Ish-Presidenti Trump gjithashtu e ka bërë këtë politikë shumë të qartë. Në vitin 2019, ai i shkroi Presidentit Aleksandër Vuçiq për ‘mbështetjen e palëkundur’ të Shteteve të Bashkuara në thellimin e bashkëpunimit rajonal dhe veçanërisht angazhimin e tij për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën”, – ka thënë Hagengruber për agjencinë “Tanjug”, duke komentuar letrën e Presidentit të tanishëm të SHBA, Biden, të cilën ia dërgoi Vuçiçit me rastin e Ditës së shtetësisë së Serbisë, në të cilën theksohet njohja e ndërsjellë midis Serbisë dhe Kosovës. Hagengruber theksoi se “u takon të dy palëve të arrijnë një marrëveshje të cilën dy palët mund ta mbështesin”, duke shprehur bindjen, se njohja e ndërsjellë duhet të jetë një element kryesor në normalizimin e qëndrueshëm të marrëdhënieve.

Pra, qëndrimi amerikan ndaj zgjidhjes së çështjes së Kosovës është i njëjtë, me gjithë dyshimet, jo aq për qëllimin, po për taktikat disi ekscentrike e jokonvencionale të qasjes së Grenellit, që mbështetej tek diplomacia ekonomike dhe tek “karota-interesi i përbashkët ekonomik “, se sa tek shkopi dhe presioni. Në një kohë që Serbia luan me dy krahët dhe armatoset ushtarakisht nga Rusia dhe i bën me sy pranisë së Kinës dhe Turqisë në Ballkan.

“Një marrëveshje e tillë historike, me njohje të ndërsjellë në thelbin e saj, do të ndërtonte rrugën drejt qëllimeve të integrimit evropian dhe rritjes ekonomike të Serbisë”, shtoi zëdhënësi i Ambasadës amerikane në Serbi.

Në fakt kjo deklaratë ka vetëm forcën e citimit dhe graviton peshën e SHBA në politikën e Ballkanit, dhe ka prapavijën që presidenti Biden, është një njohës i mirë i çështjes së Kosovës, por vetëm aq.

Pse nuk shkaktoi befasi Letra e Bidenit?

Letra në Kosovë nuk shkaktoi befasi pasi është një qëndrim që pritej nga Biden, madje dhe në Serbi u kalua disi me heshtje.

Diplomacia është arti i të mundshmes. Por vetëm parashtrimi i një kërkese nuk mjafton. Arti diplomatik i shkopit dhe karotës, duhet përdorur, por kjo deklaratë e Bidenit, ndaj Serbisë, nuk ka as forcën e shkopit” as joshjen e karotës. Dhe e thënë shqip as fshikullimën e kërbaçit dhe as shijen e kulaçit. Po pse? Sepse Serbisë i afrohet karota të cilën Amerika s’e ka plotësisht në dorë dhe se kontrollon, që është aderimi në BE, që varet vetëm nga BE-ja dhe madje, asnjë hije shkopi.

Hagengruber shtoi se “Shtetet e Bashkuara nuk duan asgjë më shumë sesa Serbia të ketë sukses në aspiratat e saj drejt BE-së dhe se kthimi në dialog midis Kosovës dhe Serbisë, me ndihmën e BE-së, është thelbësor për një sukses të tillë”.

Ai kujton fjalët e presidentit Biden se “një zgjidhje gjithëpërfshirëse, e cila do të çonte në njohjen reciproke, ruajtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të të dyja vendeve dhe forcimin e institucioneve të tyre demokratike, që është me rëndësi thelbësore për përparimin e Kosovës dhe Serbisë”.

E thënë kështu, për të mos tjetërsuar Serbinë, drejt Rusisë, në fakt ky është më tepër një dëshirë e politikës së jashtme e gjeopolitikës amerikane në Ballkan, se sa një mjet për ta detyruar Serbinë të pranojë njohjen e Kosovës. Pasi, nga ana tjetër, nuk ka paralajmërime për sanksione për Serbinë, për pengimin e aderimit të Kosovës në institucionet ndërkombëtare.

Zëdhënësi i ambasadës amerikane shtoi se kjo do të përmirësonte sigurinë dhe prosperitetin e të dy vendeve dhe do të përkonte me aspiratat e tyre për anëtarësim në BE dhe institucione të tjera multilaterale dhe do të mbështeste qëllimin e qëndrueshëm që një Evropë e tërë të jetojë në paqe dhe liri. Nga njëra anë Amerika i lë në dera Evropës ta zgjidhë këtë kontest ndërkohë, që Evropa gjithë këto vite s’ka arritur gjë. Ndërkohë që Serbia pengon me çdo mjet aderimin e Kosovës në institucionet ndërkombëtare.

BE-ja dhe kalendat greke të Lajçakut

Ndërkohë përfaqësuesi i posaçëm i Bashkimit Evropian për dialog mes Kosovës dhe Serbisë, Miroslav Lajçak, është në kërkim të vazhdimit të mandatit në postin në të cilin u emërua para gati një viti, edhe pse perspektiva e vazhdimit të dialogut të cilin ai e ndërmjetëson nuk duket shumë e qartë. Lajçakut dhe ekipit të tij prej rreth dymbëdhjetë personave mandati u skadon në fund të muajit që vjen dhe pritet që shtetet anëtare të pajtohen për vazhdimin e tij. Por, situata politike në Kosovë dhe paqartësitë të cilat mund të vazhdojnë edhe pas zgjedhjeve të së dielës përmenden si arsye pse takimet e reja në kuadër të dialogut mund të mos zhvillohen deri në verë. Para përfaqësuesve të vendeve të BE-së, për situatën politike në Kosovë dhe pritjet pas zgjedhjeve, ka raportuar shefi i Zyrës së BE-së në Kosovë, Tomasz Szunyog. Pas tij ka raportuar edhe Lajçaku. Situata e komplikuar politike në Kosovë dhe mundësia që gjërat të mos sqarohen para verës bënë, që vazhdimi i dialogut të mos ndodhë deri atëherë. Lajçaku kërkon mandat të ri, ndërkohë që ai më nuk flet për “marrëveshje të shpejtë”, por thotë se “nuk mund të caktojë afate kohore”.

Lajçaku, në të njëjtin debat, ka folur edhe për pritjet për një bashkëpunim më të mirë me SHBA-në dhe se ai nuk pret ndonjë shantazh nga ana e Washingtonit, duke sqaruar pikërisht atë se mungon presioni diplomatik .

Letra e Bidenit si statuskuoja e Obamës

Në fakt, letra e Biden është dëshmi serioze e konsistencës amerikane në qëndrimet lidhur me dialogun me Serbinë. “Letra e Presidentit Biden, drejtuar Presidentit të Serbisë, është dëshmi serioze e konsistencës amerikane në qëndrimet karshi zgjidhjes së çështjes, përkatësisht përmbylljes se procesit negociator në mes të Kosovës dhe Serbisë, proces i cili pritet të përmbyllet shpejt dhe të përfundojë me njohje reciproke. Nëse deri me sot, adresimet ndaj Serbisë kanë qenë me shumë të nënkuptuara, ky mesazh ka qenë i shkoqur dhe me i qartë.

Por megjithatë kësaj deklarate i mungon pragmatizmi diplomatik kundrejt një kokëfortësie serbe që po vazhdon për dy dekada. Në ketë kontekst, Presidenti Biden, edhe njëherë ua bëri të qartë se njohja e Kosovës nuk ka alternativë dhe se sa me herët të ndodhë kjo nga Serbia, do të jetë veç me mirë për vetë Serbinë, Kosovën dhe gjithë rajonin. Por a thua kjo do të mjaftojë t’i largojë serbët ndaj synimet e tyre ndaj Kosovës. Unë mendoj që nuk mjafton. Në një kohë drejtuesit e Kosovës që luftuan për lirinë e vendit të tyre ndodhen në Hagë, dhe vrasësit edhe të vëllezërve Bytyqi janë të lirë.

Ballkani perëndimor ka sfida të mëdha, shpresojmë që Serbia t’i kuptojë mesazhet amerikane dhe t’i kthehet realitetit të politikës, rrjedhimisht pranimin e realitetit të Kosovës. Por a mund të bëhet kjo pa presion. Kjo deklaratë i ngjan politikës 8- vjeçare të Obamës ndaj Kosovës, që ishte një ruajtje e statuskuosë dhe nuk pati asnjë avancim të zgjidhjes të problemit të Kosovës. Serbia nuk ka treguar as konsistencë, e as shkathtësi diplomatike e politike për të qenë në gjendje me artikuluar drejtë në vlerësimin e situatave. Ajo çdoherë ka qenë e ndikuar nga qasja populiste e politikës të brendshme se sa nga ajo realiste, prandaj Vuçiçi i lëshon shkëndija me teori siluruese për të parë reagimin amerikan.

Vuçiçi dhe teza armene për Kosovën

Aleksandar Vuçiçi, presidenti serb, i ngjashëm me kryeministrin armen Nikolla Pashinyan, pretendon të përsërisë sa herë që i jepet mundësia të argumentojë një tezë të tij mbi domosdoshmërinë e ndarjes së Kosovës, bazuar në të ashtuquajturin parim të shkëputjes korrigjuese. Por, kur kjo tezë nuk i përshtatet, si në rastin aktual të ndërhyrjes së Azerbajxhanit, ai thirr sovranitetin e paprekshëm dhe të drejtën e shtetit për të mbrojtur interesat kombëtare! Përkundër kësaj, për Beogradin, lufta gjithëpërfshirëse për kthimin në Kosovë vazhdon. Edhe me koston e shkaktimit të përplasjeve të mëdha, pasi ato krijojnë mundësi për të aplikuar skema të rrezikshme gjeopolitike pa u shqetësuar për paqen dhe stabilitetin. Në këtë linjë mendimi duhet kuptuar kërcënimet e Aleksandar Vuçiçit sot.

Deklarata e Vuçiçit në fakt i drejtohej më shumë administratës së Joe Biden sesa Prishtinës zyrtare ose Tiranës. Synimi këmbëngulës për të bërë paralele me rrugët e ndjekura për çlirimin e Kosovës nga pozicioni kolonial dhe konflikti i ngrirë në Nagorni-Karabak, duke mbrojtur tezën serbo-ruse mbi konflikt dhe barazimi i Kosovës me një, është jashtëzakonisht i rrezikshëm dhe duhet të trajtohet me shumë seriozitet.

Bisedimet Kosovë -Serbi dhe paqartësia e zgjedhjeve në Kosovë

Në lidhje me vazhdimin e bisedimeve, Lajçaku kësaj radhe ka thënë se “nuk mund të përmendë afate kohore për vazhdimin e dialogut për shkak të situatës në Kosovë” dhe se “dialogu do të vazhdojë kur në Kosovë të krijohen institucionet e reja, që do të dalin si rezultat i zgjedhjeve të 14 shkurtit”. Sipas të njëjtave burime, Lajçaku ka thënë se “nuk do të nisë nga zero, por nga aty ku kanë mbetur në procesin e dialogut”, duke u lavdëruar se ai ka arritur “ta rifillojë dialogun”.

Deri vonë, Lajçaku dhe zyrtarët e tjerë të BE-së thoshin se “arritja e marrëveshjes mes Kosovës dhe Serbisë duhet të jetë çështje muajsh e jo vitesh”, por tani kur Lajçakut po i skadon mandati njëvjeçar thonë se “nuk mund të ketë afate kohore, sepse kjo varet nga palët dhe gatishmëria e tyre për t’u treguar qytetarëve se çfarë kompromisesh priten”.

Madje në BE ende vazhdojnë të mos përgjigjen në pyetjen se a është njohja e ndërsjellë mes Kosovës dhe Serbisë qëllimi i dialogut, siç është shprehur presidenti amerikan, Joe Biden, në një letër dërguar presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç.

Dimitrija Miliç nga OJQ “Novi treci put” sipas radios serbe B92, e sheh arsyen e botimit të këtyre dokumenteve në statusin e ndërlikuar të BiH dhe të Kosovës. “Ata i konsiderojnë vendet e tjera në rajon të qëndrueshme. Ekipi i Biden beson se të gjitha ato vende, përfshirë Serbinë, duhet të jenë pjesë e BE dhe NATO. Sipas tyre, kjo është mënyra më e mirë për të pajtuar rajonin,” përfundoi Miliç.

Basti i humbur i Vuçiçit me Trumpin

Nëse Trump nuk e njihte çështjen e Kosovës, hapat e ndërmarra dhe takimet në Shtëpinë e Bardhë, i shërbenin më tepër ndërtimin e një imazhi me strategjinë e shuarjes të konflikteve të fjetura, duke zvogëluar praninë ushtarake amerikane në vende të tjera. Në atë masë sa gjatë takimit në shtëpinë e Bardhe Trumpi e pyeste Vuçiçin për tenistin serb Gjokanoviç. Dashuria dhe investimi i Vuçiçit pranë Trumpit, filloi qysh me fitoren e këtij të fundit dhe largimin e Hillary Clinton-it nga presidenca qysh më 2016, madje dhe në qarqet pro serbe në Kongres dhe në media shihej si një iluzion i kotë. Megjithatë duhet të kujtojmë se revista “Wall Street International” publikoi një artikull sipas të cilit rreth 750.000 qytetarë amerikanë me origjinë serbe, të cilët jetojnë në shtete kyçe dhe shumë të rëndësishme në SHBA në prag të zgjedhjeve presidenciale në SHBA, ishin kundër Bidenit ” pasi serbët, pohonte artikulli, nuk e kishin harruar mbështetjen e Biden për bombardimin e Jugosllavisë.

Më 4 shtator 2020, ndodhi takimi në Shtëpinë e Bardhë. Dukej se pritja e presidentit serb u shpagua. Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, ishte në Shtëpinë e Bardhë duke nënshkruar marrëveshje me Kryeministrin kosovar, Avdullah Hoti, që do të shihte që të dy kombet – që bënë një luftë në 1998 – të rivendosnin lidhjet ekonomike, duke mos e përdorur detyrimin e Serbisë për të njohur Kosovën, e cila shpalli pavarësinë në 2008

Kjo ishte një fitore për Beogradin, i cili kishte bërë presion për dy dekada për të mos pranuar një Kosovë të pavarur, dhe ky kusht s’ishte vënë nga Trump, ndërsa Bashkimi Evropian, i cili e ka bërë atë një kusht të anëtarësimit të Serbisë në bllok. Trump dhe i dërguari i tij Richard Grenell, nuk kërkuan që Vuçiç të kalonte atë rubikonin. Vuçiç mori madhështinë dhe ceremoninë e një marrëveshje paqeje në Shtëpinë e Bardhë, por pa paqen. Fakti që ishte Biden ai që fitoi Shtëpinë e Bardhë – ky qe një lajm i keq për Vuçiçin dhe aleatët e tij. Aleksandër Vuçiçi i Serbisë vuri një bast i madh ndaj Donald Trumpit dhe humbi.

Po tani çfarë?

Serbia pa presion do të vazhdojë zvarritjen e dialogut të zgjatur, duke zbatuar edhe pjesërisht konceptin e kontrollit efektiv në veri të Kosovës, duke investuar vazhdimisht për të qenë e gatshme për të pushtuar veriun në rrethana të përshtatshme. Tani që marrëveshjet sekrete me ish-presidentin Hashim Thaçi për një simulim të rikthimit kanë dështuar, presidenti serb i u kthye argumentit të Nagorni Karabakut si një “argument” shtesë dhe si një alibi të gjetur!

Por është koha e fundit dhe është e dëshirueshme që Serbia të mësojë nga gabimet e veta, derisa vlerëson se Serbia do të hezitojë ta njohë Kosovën dhe përmes satelitëve të saj brenda Kosovës, do të mundohet ta stabilizojë vendin që ta shpallë të dështuar. Megjithatë Kosova ka Amerikën dhe miqtë e saj dhe Serbisë do t’i imponohet njohja e Kosovës por a do ta pranojë ajo.

Serbia, karotat dhe shkopinjtë

Ekzistojnë në thelb dy mënyra të zbatimit të këtyre instrumenteve të politikës në politikën ndërkombëtare. Karotat dhe shkopinjtë mund të aplikohen njëkohësisht ose në seri, njëra pas tjetrës. E gjitha varet nga konteksti i veçantë që mbizotëron në një moment të caktuar historik, nga balancat e fuqisë, si dhe nga botëkuptimi (realist, liberal ose konstruktivist) i vendimmarrësit qoftë ai (fajkua, pëllumb apo buf). Cilado qoftë mënyra në të cilën do të përdoren këto instrumente, qëllimi përfundimtar, e sfida, mbetet e njëjtë: si ta bëjmë palën tjetër të ndryshojë politikën e saj për një çështje të veçantë në përputhje me atë që ne dëshirojmë.

Është koha e fundit dhe e dëshirueshme që Serbia të mësojë nga gabimet e veta dhe t’u kthehet problemeve të brendshme që i ka të shumta, e mos ta mbajë peng, as Kosovën e as popullin e vet. Serbia do të hezitojë dhe do të prolongojë njohjen e Kosovës, me shpresë që mund të arrijë që përmes satelitëve të vetë brenda Kosovës, ta destabilizojë atë me shpresën që të shpallet shtet i dështuar e jofunksional. Por, megjithatë, edhe përkundër faktit që do na e bënë jetën të vështirë, Kosova, bashkë me miqtë e vet, siç është SHBA, do t’ia dalë ta imponojë njohjen e Kosovës nga Serbia. Megjithatë përveç deklaratave të qarta si ajo e Presidentit Biden, nevojiten më shumë kushte dhe mjete presioni ndaj Serbisë.

Pasi është një çështje tjetër që as karotat dhe as shkopinjtë e përdorur shpesh ose në seri, ose së bashku, nuk mund të garantojnë gjithnjë suksesin. Nga ana tjetër ne e dimë që përdorimi i karotave dhe shkopinjve të Amerikës, ka punuar deri në një farë mase, ndaj vendeve të caktuara, gjë që tregon se pala tjetër së cilës iu paraqiten kushtet ka interesat e veta dhe, përveç kësaj, në të vërtetë mundet të mos i konsiderojë karotat mjaft të ëmbla, ose dhe shkopinjtë aq të dhimbshëm.