Archives for March 2022

Vatra u takua me Kongresistin Lee Zeldin

March 20, 2022 by s p

Dielli/

Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA u prit në një takim të ngrohtë nga Kongresisti Republikan, Lee Zeldin, i cili po kandidon për guvernator i Nju Jorkut (New York). Ai e vlerëson shumë kombin shqiptar dhe komunitetin shqiptar në Amerikë ndaj sot kishte rezervuar një pritje shumë miqësore për vatranët të cilët të udhëhequr nga kryetari z. Elmi Berisha i parashtruan disa kërkesa për lobim të çështjes kombëtare. Njohja e Pavarësisë së Kosovës nga shtetet e Bashkimit Evropian që ende nuk e kanë njohur, mbështetja e dialogut Kosovë-Serbi deri në njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Serbia, anëtarësimi i Kosovës në NATO dhe lobim i fuqishëm në institucionet amerikane të çështjes kombëtare, ishin katër kërkesat që vatranët i kërkuan Kongresistit Republikan, Lee Zeldin. Ky i fundit u ofroi mbështetjen e plotë dhe garantoi vatranët se do jetë zëri i shqiptarëve në çdo kohë. Kongresisti nga Long Island, New York është i njohur për shqiptarët sidomos për mbështetjen e kauzës së tre vëllezërve shqiptaro-amerikanë Bytyçi të vrarë nga serbët pas mbarimit të luftës në Kosovë e në disa raste ka mbajtur qëndrime të forta publike në favor të shqiptarëve. Në takimin e organizuar nga vatrani Paulin Mrnaçaj ishte i pranishëm edhe z.Mehill Velaj Kryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikane e shumë personalitete të diasporës shqiptare në New York e më gjërë.

The jokes, the irony and the contempt upon My Alma Mater and the mocking of USA

March 20, 2022 by s p

Merita B. McCormack*

Washington DC

I just heard recently about UBT, my Alma Mater partnering with Michigan State and that is a great benefit. I heard that Albanian PM and our Ambassador to Albania, Ms. Yuri Kim, who I greatly appreciate for her hard work and dedication, officially visited UBT and shared the significant milestone of this partnering (which he referred is due to Albania welcoming afghan students- a great generous act of my beloved Albania).

I had to revisit the available speech of Albanian PM to understand the much spoken of irony and mocking.

I would like to focus on what was said that implied more than was said and how was said and why was said like that.

Disclaimer:

I am not a psychologist, neither a communications specialist, but I am experienced at being an oppressed Albanian peasant during communism and a former student of UBT, still afraid of the iron fist, not fully recovered.

Prime minister Rama quoted the famous Franciscan (some attribute to Mother Teresa) saying: “it is in giving that you receive”. He was alluding to Michigan state partnering with UBT and he expressed gratitude for the giver. He then went on to say “it is better to have a friend than a ciflig (ciflig means a wealthy country piece of property)”:

He said that it is good that the Michigan state is willing to help us and that He, himself had gone there by together with the Education Minister to make sure that this tie to be permanent and with an important impact on the life of this University (UBT). He then went on to say that this University will become a University of the Future and that this University may as well be called the University of the Future. And then he said what it was really on his mind:

He continued:

“Here, the thing is, it is not the same as it has been…. Agricultural University deals with agriculture…. deals with villages, deals with peasants…”

For those of us who were born and raised in Albania such connotations are deeply discriminatory and deeply hurtful. We grew up as second-class citizens by default, because we were not been born in the cities, which was a privilege of the few.

Rama continued: “But here the issue is totally different today and will be always even more so…in the focus of humanity, societies, of countries, of academic elites… development sustainability and the capacity to explore natural resources and the riches that man creates through interaction with nature without falling in the conditions where those are lacking…”

Not sure what he meant with the second part of the sentence. I presume he wanted to be relevant with the subject matter studied at this University. Ok fair enough…

He went on a bit more and then he said let’s return to this meeting place…. And continued with pledges to make the University relevant and to guarantee the future…

That is fine ad understandable, we do not expect PM to be expert in the Agric terms and subjects.

But the tread of mocking became stronger and more obvious when he first hit the Agriculture University Rector and made a joke about how he talks, the speed of words for a time unit, explaining what Rama perceived quite as an energy of the Rector. He then said that he loathes (he is terrified to quote) of people that are sleepy and are not as much after work (implying that people who do not talk as fast or are not as energetic are not necessarily good workers). He expressed admiration for the rector, who according to PM Rama, goes after what he wants and at times reminding the PM about it. He said they are in a synergy. That felt insulting and very uncomfortable to hear. Not sure what the rector himself felt or what his colleagues and employees felt too. It felt disrespectful and belittling.

Later PM Rama shared an expectation that more students should attend UBT and that other subjects like Tech fields are as important as learning about earth water etc.… Fair enough…

The next words made people more uncomfortable. You could see nervous laughs. PM Rama, referring to the benefits of the current Afghan students at UBT said:

“I am very happy that afghan students here have found not only hospitality but also a space where they feel good(comfortable). After a while they would go across the pond (meaning USA), I hope they will not get upset (once they arrive in the USA) because they will not be treated as well as we treat them here (meaning in the US they will be mistreated) , but they will learn too how to not treat others well and they will then be alright…… normal…and meanwhile , without question, it is a pleasure that all that they came several thousand here…now they are receiving what they were expecting(meaning the afghans are going where they were supposed to go) ….there is a small part remaining (in Albania)… more might come again …but the system is totally normalized (the system of housing them ) ….And Canada has taken a large part…(a great number of refugees) . USA also are taking some, not as many as what they promised but a part (just some refugees) because they (USA) are used to promise a lot and do less than what they promise but when it comes to concrete things….… (Americans) when it comes to standards and values there (meaning at that particular point) , there they (Americans) give us nonstop all the time because they have plenty of that (advice on standards, values) and they have a lot but we receive them ( mockingly saying we receive that advice ) with pleasure…and ….when it comes to standards ,to values, to preaching, we have them here…there is no day and night (basically saying nonstop advice on standards and values) ……they give that to us with great generosity(meaning overwhelmingly pushing on our throats) ….what you must do … (implying we are told by Americans what to do constantly) .. And when it comes to the concrete things they do give but they give us but a little bit more carefully…. because poor they (irony), they don’t have(irony). they are not in a position to give much… (super irony). No problem…Anyhow. It is good that we are together today here with the ambassador. I liked very much the part when the rector said to her: We guarantee Madam Ambassador…I remembered the time when the Comrade Secretary used to come here from the Committee and the old dean (of UBT) used to say (to the secretary): We guarantee…. Comrade Secretary of Party Committee …that we will work that Party and people to be very proud of us…And we also guarantee, no question…. Thank you very much. That’s all I had to say, success and Long Live the Albanian Afghan friendship….”

It was felt as Mr. Rama compared USA with the communist party. Ms. Kim with the Lenka Cukos of the communist time (there were a couple of women in the communist government who were known to be ignorant, not very feminine, and simply were sitting there in the Politburo to fill a statistical place). He probably did not mean that, but the way he spoke, implied a lot of that. He only can explain what he meant. The words certainly betrayed him and manifested the superior feeling of being a city boy, a self- considered elite who can tolerate to work with UBT, the peasant’s place.

After this, Ms. Kim put her hand on Rama’s Arm and asked him” What’s wrong with you”

Not sure what PM Rama said to her but she said something that referred to a possible translating error as Madam Ambassador felt something strange was said. She rightly judged.

It was quite strange. I do not know what the translator said to Ms. Kim, but here above you have it. I believe the PM owns to the Rector, to UBT, to Ambassador Kim and to the USA a deep apology.

BUT IT HAS TO BE SINCERE AND ONE CANNOT GIVE WHAT ONE DOES NOT HAVE.

May God provides a good leader for Albania who HAS something better to give to the people and to the country.

*The author is an Albanian American citizen who lives and work in Washington DC metro area. She is the author of several books and columns and a speaker. This opinion is her personal one and does not reflect that of the publication. She can be reached on twitter with the handle @emershqip

Përshpirtëria e Nënës Tereze

March 19, 2022 by s p

Don Lush Gjergji/

(25 – vjetori i vdekjes)

JEZUSI THËRRET

“Dashuria më e madhe që ndokush mund ta tregojë është: ta japë jetën e vet për miqtë e vet. Ju jeni miqtë e mi nëse bëni çka ju urdhëroj unë. Nuk ju thërras më shërbëtorë, sepse shërbëtori nuk di çka bën zotëria i tij; unë ju quajta miq, sepse ju zbulova gjithçka që dëgjova prej Atit tim”.

(Gjn 15, 13-15)

“Thirrja është ftesë për të qenë tërësisht të Krishtit, me bindje se asgjë s’mund të na ndajë prej dashurisë së tij. Thirrja është një ftesë për të qenë gjithmonë të dashuruar në Zotin dhe për ta treguar këtë dashuri gjithmonë dhe gjithkund”.

(Nëna Tereze)

Shumë njerëz e përcillnin Jezusin në udhëtime të tija, në veprimtari dhe në takime, duke ecur pas tij hap në hap. Disa prej tyre ishin aq shumë të lidhur me Të, sa që kishin braktisur çdo gjë, vetëm për të qenë me Jezusin, për të qenë afër tij, për ta ndjekur për së afërmi, për ta dëgjuar, dashur dhe ndihmuar. Jezusi, për këta njerëz, ishte realiteti i ri, i madh, domosdoshëm, gjithçka. E këta ishin nxënësit e Jezusit.

Bashkësia formohej nga dëgjimi dhe përsiatja e fjalës, pastaj nga urata, dhe së fundi nga ftesa e Mësuesit, pranimi dhe zbatimi i kësaj thirrje me zemër dhe me jetë, me bashkëpunim miqësor, me vendosmëri dhe dashuri që i shtynte deri te martirizimi.

Mes grupit të nxënësve të Jezusit, ai zgjodhi apostujt, si bashkëpunëtorët më të ngushtë për veprën e shëlbimit, dymbëdhjetë për t’i paraqitur dymbëdhjetë fiset e Izraelit. (krhs. Lk 6, 12-16)

Në breg të liqenit ishte një mëngjes dhe ditë e rëndomtë, me shumë njerëz në lëvizje; mes tyre kishte edhe shumë peshkatarë. Edhe ata, si shumë të tjerë, shpresojnë në një ditë të mirë, Çka do të sjellë dita e re? Për disa, asgjë, përpos një dite dhe numri kalendarik, si ditë si çdo ditë tjetër, e mërzitshme, e lodhshme, e padobishme…Për të tjerët do të jetë dita e jetës, zgjedhjes, dërgimit.

Ja përshkrimi i Shën Markut: “Ndërsa po kalonte bregut të Detit të Galilesë, Jezusi pa Simonin e Andreun, të vëllanë e Simonit, duke gjuajtur peshk – ishin peshkatarë. Jezusi u tha: “Ejani pas meje e do t’ju bëj peshkatarë njerëzish”. Ata aty për aty i lanë rrjetat e shkuan pas tij. Si eci edhe pak, pa Jakobin e Zebedeut e të vëllanë e tij, Gjonin: ishin në lundër e po arnonin rrjetat. Menjëherë i thirri edhe ata. Ata lanë të atin e vet Zebedeun në lundër bashkë me meditës dhe shkuan pas tij.” (Mk 1, 16-20)

Kjo është familja e re, ajo e Jezusit, që ka një qëllim të vetëm: dëshminë e dashurisë së Atit, ftesën e njerëzve për kthim, ndërrim, përmirësim me dashuri dhe me falje.

Thirrja, zgjedhja lind nga miqësia me Jezusin, nga dashuria e tij për ne, nga mësimi dhe sjellja e tij e re.

“Askush nuk mund të jetë mik më i mirë se Jezusi, sepse dashuria e tij është aq e përvujtë, aq e butë. Ai është gjithnjë besnik deri të dhurimi i jetës së tij për ne.” (Nëna Tereze)

Nëse e lexojmë më vëmendje Ungjillin, hetojmë disa sjellje karakteristike të Jezusit në zgjedhjen e bashkëpunëtorëve të tij.

Disa, pasi e kanë njohur për së afërmi Jezusin, pasi kanë nxjerrë ndonjë dhuratë, hir apo mrekulli, kanë dëshirë të shkojnë pas tij. Mirëpo, Jezusi nuk e pranon këtë propozim dhe dëshirë.

Ja një shembull tipik dhe karakteristik: “Njeriu, prej të cilit dolën djajtë, i lutej ta merrte me vete, por Jezusi e përcolli me këto fjalë: “Kthehu në shtëpinë tënde – i tha – dhe trego gjithë çka bëri Hyji për ty.” Ai shkoi dhe tregoi anembanë qytetit çka bëri Jezusi për të.” (Lk 8, 38-39)

Dërgimi i njeriut të shëruar, është shumë e qartë dhe e përpiktë: dëshmia e veprave të Zotit!

Disa ishin të ftuar prej Jezusit, mirëpo nuk ishin të gatshëm për t’i mohuar të gjitha, e për të jetuar dhe ecur pas Krishtit. Tipik ishte rasti i djaloshit të pasur, i cili, kishte jetë vërtet shembullore. Shi për këtë, Jezusi e deshi dhe e ftoi në përsosmëri, duke e vendosur atë në një sprovë mjaft të rëndë, një zgjidhje jetësore: ose Jezusin ose pasurinë.

“Nëse do të jesh i përsosur, shko, shit çka ke, falja skamnorëve e ke për të pasur visar në qiell: pastaj eja e më ndiq mua!” (Mt 19, 21)

Ishte kjo “prerje” e vendosur, zgjedhje themelore, vështirësi dhe vendim jetësor. Fatkeqësisht, mbizotëroi pasuria. “Por, kur djaloshi e dëgjoi këtë fjalë, shkoi i trishtuar, sepse kishte pasuri të mëdha.” (Mt 19, 22)

Djaloshi nuk kishte arritur ta kuptonte, pranonte dhe jetonte Jezusin si pasurinë më të madhe, të mirën e jetës dhe për jetë. Prandaj, për dashuri ndaj Tij, t’i braktiste të gjitha për t’i ndihmuar të varfëritë, si mjet dhe mundësi konkrete për t’u liruar nga robëria e pasurisë, parakusht ky qenësor për të qenë, jetuar dhe vepruar me Jezusin dhe për Jezusin.

“Atëherë Jezusi u tha nxënësve të vet: “Për të vërtetë po ju them: vështirë do të hyjë i pasuri në Mbretërinë e qiellit. Prapë po ju them: Është më lehtë të përshkohet devja nëpër vrimë të gjilpërës se i pasuri të hyjë në Mbretërinë e Hyjit.” (Mt 9, 23-24)

Nëna Tereze duke shqyrtuar mungesën e thirrjeve meshtarake dhe rregulltare, thotë: “Mendoj se sot mungojnë thirrjet e shenjta në Kishë, apo janë të pakta, kjo kryesisht varet nga fakti që ka tepër pasuri, tepër mirëqenie, niveli i jetës është mjaft i lartë jo vetëm në familje, por edhe në bashkësitë rregulltare…Ne jemi vetëm laps i vogël në dorën e Zotit. Ai shkruan çka do nëpërmjet nesh”.

Me një rast Nëna Tereze ma ka treguar këtë rast: “Në Kongregatën tonë, tashmë kemi motra nga viset e ndryshme të botës: edhe nga familjet e pasura dhe në mirëqenie. Kur vijnë tek ne, mbesin të kënaqura me jetën tonë. Unë shpesh i pyes: Përse doni të rrini me ne? Qartas, përgjigja e parë është: “Për Jezusin dhe pastaj për shkak të varfërisë tonë”. Ato më thonë kështu: “Nënë, ne duam ta kemi një pasuri të vetme, Jezusin, dhe jemi të lumtura se kemi gjetur Kongregatën që vërtet është e varfër dhe varet tërësisht nga Provania hyjnore.”

Pasuria, vetvetiu është e mirë, nëse përdoret mirë. I riu nga ungjilli pati rastin për t’i ndihmuar të varfëritë, pastaj do ta kishte bërë edhe hapin vijues: ecjen pas Jezusit. Mirëpo fatkeqësisht nuk bëri ashtu. Kur pasuria bëhet qëllimi i jetës, njeriu e humb lirinë, dhe çka është edhe më keq, rrezikon ta humbin edhe shpirtin!

Nga përvoja lind fjala e urtë popullore shqiptare e cila thotë kështu: “Pasuria është shërbëtor i mirë, por zotëri i keq”.

Nëna Tereze thoshte kështu: “Thirrja ime e posaçme është për të varfëritë ndër më të varfër. Kjo gjë nuk ishte aspak e lehtë,,, Kisha nevojë për një kulm për t’i grumbulluar të braktisurit. Vendosa të kërkoja…Eca, eca pa ndërprerje deri te lodhja, aq sa s’kisha më fuqi. Atëherë e kuptova më mirë sa shumë vuajnë të varfëritë, gjithnjë në kërkim të strehimit, ushqimit, mjekimit, gjithçka. Kujtimi për mirëqenien dhe qetësinë materiale që e kisha më parë në kuvendin e Motrave të Loretos, mu ka paraqitur si tundim. Atëherë jam lutur kështu: “Zoti im, për zgjidhje të lirë dhe për dashurinë Tënde, dua të mbesë këtu, për të bërë vullnetin Tënd, atë që Ti kërkon prej meje!

Bashkësia ime, janë të varfrit.

Siguria e tyre, është e imja.

Shëndeti i tyre, është i imi.

Shtëpia e re është shtëpia e të varfërve”.

Duke folur për thirrjen e saj të dytë, apo siç thoshte ajo “thirrja në thirre”, më tha:

“Ne jetojmë dhe punojmë për Zotin, nëpërmjet Kongregatës sonë, duke u munduar për t’ua dëshmuar atyre dashurinë e Zotit, sidomos atyre që vuajnë…Thirrja jonë është shenjtëria… Të gjithë e kemi për detyrë ta shërbejmë Zotin, aty ku jemi: në familje, në punë, në shkollë, në spitale, kudo.”

Fjala është për thirrje humane dhe kristiane, për të gjithë ne, sipas përcaktimeve tona, por gjithnjë të ftuar në fe dhe në dashuri, që na mundëson shërbimi dhe flijimin ndaj të tjerëve.

Si dikur në ungjill, ashtu edhe sot, Jezusi thërret: në jetë, në jetë me të tjerët dhe për të tjerët, në jetë me Zotin, me fe dhe me dashuri. Disa, nuk e dëgjojnë fare këtë thirrje, sepse nuk njohin aspak Jezusin. Të tjerët e dëgjojnë, pjesërisht edhe e njohin, mirëpo nuk ecin me të dhe pas tij, sepse nuk e duan. Vetëm një pakicë, fatkeqësisht, sot, pranojnë thirrje e Jezusit: jetojnë, dashurojnë dhe dëshmojnë Krishtin me jetë, me dëshmi dhe në përditshmëri.

Mendo edhe ti: je i gjallë, shi për këtë je i ftuar në jetë. Je i pagëzuar, prandaj je i rilindur për jetën e re të fesë, për të jetuar në bashkësi me Zotin dhe me të afërmin. Do të mund të ishe i ftuar edhe për një hap më tutje, për përsosmëri, dhurim dhe flijim të plot ndaj Krishtit, Kishës, njeriut.

Me thirrje plotësisht të pranuar dhe të zbatuar, Nëna Tereze i solli Kishës dhe botës kaq shumë të mira! Edhe ne mund të themi me siguri dhe gëzim të fesë së krishterë: Zoti është i pranishëm në botën tonë! Ai na do dhe na thërret.

Prishtinë, 16 mars 2022 Radio Maria – Kosovë Don Lush GJERGJI

PËRSE RUSIA NUK DON TË HEQË DORË NGA UKRAINA?

March 19, 2022 by s p

Nga ERNESTO GALLI DELLA LOGGIA/

Në një farë kuptimi Ukraina është viktima e fundit komunizmit sovjetik, e një të kaluare që nuk kalon. A do të kishte qënë e mundur që, mbas tridhjetë vitesh të mbarimit të luftës së Dytë botërore, një Gjermani të ishte e udhëhequr nga një ish kolonel I Gestapos, i njohur si I tillë? Vetëm ajo mundësi sjell ndër mënd një film të Mel Brooks. Ndërsa, mbas tridhjetë vitesh të fundit të komunizmit, në krye të Rusisë është Vladimir Putin, një ish kolonel i KGB-së.

Do të thotë e një gjëje, që ndoshta nuk është e njëjta gjë e Gestapos, por pa dyshim i shëmbëllen mjaft: siç e din mirë sot Ukraina e, para saj, një palë Vëndesh ku n’atë kohë Putini u zotua të bëjë tokën e djegur.

E shkuara sovjetike nuk kalon, është gjithmonë aty, për një arsye vendimtare. Ndërsa nazizmi e fashizmi çuan Vëndet e tyre në rrënimin më të plotë, regjimi komunist u njëjtësua me më të madhin sukses të përfytyrueshëm të Shtetit rus. I cili më 1945 qe në gjëndje të shtrinte zotërimin e tij në gjithë Evropën Lindore e në gjithë Ballkanin deri në Adriatik.

Një e shkuar që nuk ka mbaruar kurrë

Është kujtesa tepër e gjallë e këtij triumfi të vërtetë kombëtar – të rigjelbëruar çdo vit nga festime të fuqishme për të përkujtuar fitoren në atë që quhet “lufta e madhe atdhetare” – që i ndalon shumicës së opinionit publik rus të metabolizojë në mënyrë kritike të shkuarën komuniste, të shkëputet një herë e mirë prej saj, e të përqafojë me bindje demokracinë. Rusia e thellë është e hipnotizuar nga e shkuara, e deri sa të mos lirohet prej saj, fatalisht do të vazhdojë të besojë në ekuacionin, që në njërën anë ve madhështinë kombëtare e në tjetrën komunizmin me njerëzit e tij dhe metodat e tyre.

Mbani parasysh: është kaq i fuqishëm ky mekanizëm i tërheqjes e njëjtësimit ndërmjet Vëndit e regjimit sa që ai është i vlefshëm sot edhe për shumë perëndimorë. Të cilët, nëse në zemrën e tyre edhe tashti ushqejnë simpati për komunizmin (ose për atë që ata e besojnë të tillë), atëherë janë të prirur të shohin pak a shumë me një simpati të heshtur lëvizjet e Rusisë së sotme e të kryetarit të saj.

Treni i bashkëkohësisë

Që janë përfundimi i një historie të gjatë. E pa-aftë të hipë në trenin e bashkëkohësisë e të industrializimit, Rusia e Tetëqindit mendoi se mund të ruante, pavarësisht nga ajo, rolin e saj të një fuqie të madhe evropiane duke u mbështetur mbi faktorin, që ishte zbuluar vendimtar për të patur atë rol me fitoren mbi Napoleonin më 1812: pafundësinë e hapësirës së saj e të masave njerëzore të përmbledhura në të. Një hapësirë gjeografike, por njëkohësisht edhe ideologjiko – fetare: të gjithë hapësirën e krishterimit ortodoks për të cilin Moska mbahej si rojtare.

Atë që ajo u kujdesua t’a zgjeronte e t’a fuqizonte duke mbështetur kryengritjet që shpërthyen në gjysmën e dytë të shekullit nëntëmbëdhjetë nga popullsitë sllavo-ortodokse të Ballkanit kundër perandorisë otomane. Qe kështu që Rusia (në kufijtë e së cilës, duhet kujtuar, ishte edhe Polonia) u bë fuqia e madhe zotëruese e gjithë zonës lindore evropiane nga Egjeu deri në Balltik.

Qe një fuqi e madhe botërore, duke mbajtur parasysh edhe zotërimet e saj në zemrën e Azisë. Të nesërmen e luftës së Parë botërore, ajo pa se ishte zvogëluar fuqimisht ai rol, veçanërisht n’Evropë, por ambiciet e saj botërore megjithatë u ruajtën në jetë në sajë të hapësirës së re ideologjiko-politike, të përfaqësuar nga komunizmi. Në pritje të 1945: Rusia e atij viti, që kishte arritur në Berlin, në Vjenë e në Vlorë, ishte në fakt një Rusi me Evropën në këmbët e saj. Nga Paqësori e nga Karakorumi, një det i pafund tokash e popujsh nën urdhërat e Moskës, trysnonte një Evropë të vogël perëndimore. Një fuqi e pa-anëshme marramendëse nën flamurin e kuq të komunizmit.

Por hapësira e pafund e fuqisë ruse mbetej një hapësirë e vjetëruar dhe koha punonte pa mëshirë kundër saj. Kundër asaj hapësire arkaike të tokës e të numërave, nga ana tjetër po rritej në mënyrë të papërmbajtëshme, hapësira në një farë mase jo materiale e tekno-shkencës, e mallrave e konsumeve, e shpejtësive dhe komunikacioneve, hapësira e të drejtave, e bashkëpunimit dhe e lirisë së Perëndimit.

Vështrime të ngushta

Hapësira e bashkëkohësisë. Ndërkaq Rusia nuk arrinte n’asnjë mënyrë të kapërcente dobësitë e saj historike: besnikërinë ndaj një përftimi despotik të pushtetit, mospërputhjen me vlerat e individualizmit dhe shtrirjen pasuese të privatit, me pazotësinë e prodhimit të mallrave, pra me mungesën e madhe kronike në të gjitha fushat. Një shëmbje që qe një katastrofë e vërtetë gjeopolitike, ndikimin psikologjik të së cilës ndoshta ende nuk e kemi kuptuar mirë. Mbas viteve 1989-1991 copa shumë të mëdha të perandorisë u shkëputën nga Moska, duke u shpallur të pavarura. Rusia u gjënd n’Evropë me kufij të tërhequra mbrapa me qindra kilometra, n’Azi me mijra: pra, në një pjesë të madhe, pa armën e saj tradicionale të hapësirës, të këtij parimi të madh politik njëjtësues.

Megjithatë në dhjetëvjeçarët pasues klasa drejtuese ruse, e pastaj Putini, në vënd që të kuptonte arsyet e prapambetjes ruse e të kërkonte t’i shëronte duke u vënë në rrugën e reformave të brëndëshme, të një modernizimi rrënjësor e të gjërë të Vëndit, kanë qëndruar të palëvizshëm kundrejt ndryshimit përparues të botës për rreth, që i linte gjithmonë e më larg, gjithmonë e më mbrapa: të fuqishëm vetëm në zotërimin e armëve primitive të gazit e të raketave.

Në Lindje, në shpatullat e tyre rritej pa masë (e rrezikshmërisht) fuqia tepër moderne dhe tregtare, por edhe ushtarake e Kinës, e drejtuar në sektorët më të përparuar të teknikës e të industrisë. Të njëjta ndryshime të mëdha ndodhnin në Ballkan, në hapësirën sllavo-ortodokse evropiane që Moska ishte mësuar t’a quante zonën e saj të zgjedhur të ndikimit. Laiçizimi masiv në veprim, përveç prestigjit dhe joshjes vërshuese të modelit politik, shoqëror, kulturor, harxhues të perëndimit evropian e të Shteteve të Bashkuara, kanë shfarosur shpejt çdo kujtesë të vjetër.

Prej kohësh Praga e Sofia, Moldavia e Rumania, opinionet e tyre publike, nuk frymëzohen më prej asgjëje që vjen nga Moska; dëshira e tyre mbizotërues është vetëm një: pjesëmarrja në Bashkimin evropian. Faji i pashlyeshëm i Ukrainës, sigurisht ka qënë ai i të qënit simboli më i dushëm i kësaj ikjeje të përgjithëshme nga Rusia, vërtetimi i shkërmoqjes së fuqisë e aftësisë tërheqëse të saj.

E këtë Putini nuk ka arritur t’a pranojë: që Rusia të jetë katandisur në praktikë në Moskovien plus Siberinë. Por faji është i tij e i asnjë tjetri, mangësisë së aftësisë e largpamësisë të drejtimit të tij. Sepse më së fundi ai ishte dhe mbeti një ish kolonel i mjerë e i dështuar i KGB-së.

“Corriere della Sera”, 9 mars 2022 Përktheu Eugjen Merlika

ÇAMËRIA, DIAMANT I KOMBIT SHQIPTAR

March 19, 2022 by s p

Kur viset e populluara zbrazen nga gjindja njerëzore, letërsia dhe arti janë të fundit që i braktisin. Mund të thyhen ushtritë, të tërhiqen rojet e fisit, të heshtë diplomacia, arti nuk bindet. Ai kthehet e rikthehet atje, te logu i vjetër. Atje ku ndodh shkulja, këputja mizore, krimi. Atje ku çamët i ndal shenja e kufirit të ri, shenja e vendimeve të traktateve dhe marrëveshjeve të konferencave të padrejta. Paqja e detyruar kurrë nuk është paqe. Çamëria ( diamanti i Shqipërisë ) bën pjesë në hartën më të dhimbshme të Evropës. Çamëria u godit rëndë nga ndjekjet dhe, gjenocidi i vazhdueshëm dhe shpërnguljet. Lexojmë në një shkrim të Abdyl Frashërit. Abdyl Frashëri është personaliteti i parë shqiptar që e shtriu origjinën e shqiptarëve deri në Parahistorinë Pellazgjike. Ai nuk ishte as historian, as gjuhëtar, as etnolog. Ai ishte personalitet i shquar politik i lëvizjes së Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Në një varg korrespodencash, si pjesë të një traktati mbi të drejtat e kombit shqiptar, që ai botoi në frëngjisht në pragun e themelimit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në organin diplomatik austriak Messagier de Vienne, ai shprehej: ‘’Historia flet për një komb përrallor, për pellazgët hyjnorë, për këta heronjë të lashtësisë, të cilët pandehet se kanë vdekur dhe janë fshirë nga faqja e dheut, duke lënë pas vetëm disa gjurmë në gjuhët greke dhe latine. Është gabim: pellazgët rrojnë edhe sot e kësaj dite. Ata jetojnë tek shqiptarët. Shqiptarët e sotëm janë vetë pelllazgët e lashtësisë me gjuhën e tyre, me doket e tyre dhe me vetë zakonet e tyre. Ati i historisë (Herodoti), thotë se pjesa më e madhe e emrave të perëndive të Olimpit grek i përkasin gjuhës pellasge. Mirë pra, ne i gjejmë sot ato emra në gjuhën shqipe. Janë disa fjalë që shqiptarët i përdorin edhe sot e kësaj dite. Ata nuk kanë fjalë tjetër për të quajtur detin, perveç fjalës Det, Thetis ishte perëndia e Detit. Afrodita, që ishte emir i Venusit, do të thot në shqip afrimi i ditës, pra kuptohet lidhja midis tyre. Unë mund të përmend një seri fjalësh shqip që dëshmojnë ngjashmërinë e shqiptarëve të sotëm me pellazgët e lashtë, por unë po i kursej kolonat e gazetës tuaj dhe nuk dua të përpiqem të vërtetoj një gjë që tashmë është vërtetuar së tepërmi nga eruditët më të mdhenj të shekullit tone”. Çamëria është një teritor shqiptar për të cilën flitet me kujdes, për të mos nxitur acarime të reja, në këtë botë të shqetësuar, shkruante para dy dekadave pinjolli i frashëllinjve, Kristo Frashëri. Ndërkaq, heshtjet gjithashtu mund të acarojnë, madje edhe më keq. Shumica e çamëve që u shpërngulen mizorisht nga vatrat e veta, në mbarim të Luftës së Dytë Botërore janë ende të gjallë. Janë shuar dy ose tre breza, ata që mezi çapiteshin drejt Shqiperisë, por janë gjallë. Ata janë shumë djepa në Shqipëri, Evropë dhe SHBA. Të gjithë ata, në një mënyrë ose në një tjetër, mbajnë mend netët greke mbi Çamërinë. Asnjë ligj i botës, asnjë formim kulturor nuk mund t`i bëjnë njerëzit të mos kenë kujtesë, e aq më pak të mos kenë nostalgji. Shkruante Kristo Frashëri me rastin e botimit të librit të Sami Frashërit, „Gjeografia e Çamërisë“ e vitit 1989, Konstantinopoj. E themi hapur se kombi ynë ka nxjerrë atdhetarë e burra shteti tē pushkēs dhe tē penēs. Të dheut tonë janë tre kolosët e Rilindjes Kombëtare Abdyli, Naimi dhe Sami Frashëri. Shqipëria u bē e shquar nga puna dhe pērpjekjet vetmohuese të dhjetëra e qindra patriotëve shqiptarë. Ata punuan pēr ndriçimin dhe ndērgjegjēsimin e shqiptarve ndaj detyrēs qē kanē pēr atdheun, pēr gjuhēn dhe historinē. Rilindësit e thonin hapur: Atdheu ynë duhet mbrojtur e zhvilluar në çdo cep të tij. Evropës duhet t´ia themi hapur, ne jemi këtu dhe, jemi gjallë dhe atdheu ynë është,- Shqipëria. Republika e Çamërisë, e shpallur më 30 tetor, 2016, në Hagë të Hollandës, nga Kuvendi Gjithëpërfshirës çam dhe arbanit, u lind 15 mijë vjet pas qytetërimit pellazg, 5 mijë vjet pas Diskut të Festos, dhe Gurit të Lemnit, 2 mijë e 500 vjet pas Mbretërisë së Pirros, dhe rreth 600 vjet pas Princit të Arbrit dhe Mbretit të Epirit, të hyjshmit, – Gjergj Katriotit-Skënderbeut. Në këtë udhë të gjatë qytetërimi, Epiri i Ilirisë-Çamëria, pati mijëvjeçarë të shkëlqyer të kulturimit; artit, shkencës dhe filozofisë. Por, udhës së vështirë nëpër epoka, Epiri pellazgo-iliro-shqiptar, përjetoi lufta dhe gjenocide të rënda nga fqinjët tanë; një gjenocid nga Perandoria Romake, një gjenocid nga Perandoria Osmane dhe 3 gjenocide nga shteti grek e ai serb. Të gjitha këto gjenocide të bëra nga fqinjët kurrë të padënuara. Epiri i pellazgo-ilirisë, Çamëria, jo pa të drejtë quhet folea e gjithë qytetërimit Evropian e botëror. Çamëria pellazgo-shqiptare, njihet për figura të shquara shqiptarësh që i dhanë vepra të çmuara vetes dhe kontribuan në qytetërimin gjithëbotëror. Për këtë diamant të kombit shqiptar, shqiptarët s´kemi nevojë ta qepim hartën e atdheut me Çamërinë, kur atë e ka qepur vet përëndia, – Shqipëria deri në Prevezë e më përtej!… Fragment nga libri i Atdhe Gecit, „Çamëria, kthim në histori-mision“

Dortmund, 19, 03. 2022