Archives for June 2022

KALAJA PELLAZGE E SOPOTIT

June 16, 2022 by s p

Fortifikimi i lashtë i Sopotit, i cili ndodhet në majën e kodrës mbi fshatin Borsh 500 m mbi nivelin e detit, ka një pozicion strategjik të jashtëzakonshm, pasi kontrollon njëkohësisht detin, rrugëkalimin e bregdetit dhe luginën e lumit të Borshit, që lidhnin në lashtësi, ngushtazi, Onkezmin me Panormin dhe Himarën; dhe, më gjërë, nga rruga bregdetare, Apolloninë, Aulonën, Orikun, ndërsa nga lugina e lumit Kelydnos, Amantien me Foiniken dhe Buthrotin, deri në qytetet e Thesprotisë. Ky pozicion strategjik i kësaj majë kodre, nuk mendojmë se nuk ka tërhequr vëmendjen e banorëve pellazgë të Kaonisë, që ata të mos e shfrytëzonin për ngritjen e një fortifikimi të rëndësishëm.

Por që Kalaja e Sopotit, në prehistori ka qënë edhe një fortifikim pellazg, nuk e thonë arkeologët, por dhe as historianët. Ndoshta nuk kanë pasur të dhëna. Por trakte të veçanta të këtij fortifikimi të bëjnë që të mos dyzosh se ato janë mure pellazge. I pari që ka folur për to ka qënë një i huaj erudit, konsulli francez pranë Ali Pashë Tepelenës, Pukëvili, dhe pas tij, një klerik katolik, Zhan Klod Faveirial, i cili për kalanë e Sopotit pohon: “Sopoti-thotë Pukëvili-gjëndet në malet Akrokeraune, përballë Korfuzit (saktësisht ndodhet në fshatin Borsh.B.I). Në muret mbrojtës të tij, dallohen qartë gurët ciklopikë që përbëjnë themelin e tyre…” Pas tyre, në kohët e sotme, i përmend edhe pellazgologu Luftulla Peza. Por, arkeologu vendas, Jano Koçi, ndryshe nga të tjerët, e vendos këtë venbanim antik në periudhën e fundit të bronzit, duke i dhënë kësisoj, pa dashka, një pasaportë pellazgjike.

Fortifikimi i lashtë i Sopotit (Borshi i sotëm) paraqitet me të njëjtat karakteristika si fortifikimet e tjera të Epirit dhe Ilirisë: Foinike, Buthroti, Amantia, Olympe, Nikaja, Lisi, Zgërdheshi, etj, me akropol, me disa periudha dhe rrethime të mureve të qytetit, mure tërthorë dhe të përbashkët që ndanin qytetin në pjesë, me themele të mureve direkt mbi tabanin shkëmbor dhe me blloqe gurësh të mëdhenj dhe të papunuar, etj.

Arkeologu Jano Koçi gjatë një ekspedite vrojtuese të kryer në vitin 1976 tregon se, ky fortifikim kishte një akropol me një sipërfaqe prej rreth 1,2 ha,..qyteti i poshtëm kishte mur të përbashkët me akropolin…Muri mbështet mbi një themel të fortë me blloqe gurësh të mëdhenj. Shpesh si themel përdoren shkëmbinj natyrorë…Qyteti së bashku me akropolin, përfshin një sipërfaqe prej rreth 2,5 deri në 3 ha. Muret që e rrethojnë kanë një sipërfaqe prej rreth 1000 m.

Description: http://www.pashtriku.org/fckeditor/image/2015/pellazget-iliret/bashtova/kalaja-e-sopotit-borsh-luftulla-peza-11.jpg

Trakt muri pellazgjik i Sopotit.

Ndërsa arkeologu Dhimosten Budina për kalanë e Sopotit tregon se, ajo ndodhet 500 m mbi nivelin e detit…sipërfaqja e saj është shkëmbore…Mbeturina muresh të kohës antike ndodhen në anën jugperëndimore me gjatësi prej 10 m dhe një lartësi prej 1,33 m…Ato janë ndërtuar me blloqe gurësh të mëdhenj, me forma paralelopipedi dhe trapezoidalë…kanë përmasa: 1,20 x 0,30 m…muret datohen të shek. IV-III p.e.s…”

Në lidhje me këtë fortifikim Jano Koçi, në një periudhë më të vonë, shprehet: “Kalaja e Sopotit ku ndodhet akropoli i qytetit antik të Borshit muri parahistorik ruhet pranë akropolit dhe hyrjes së kalasë mesjetare. Është ndërtuar me të njëjtën teknikë ndërtimi si Karosi. Muri parahistorik mbështetej në një horizont banimi me qeramikë që datohet në Bronzin e vonë.”

Arkeologu Neritan Ceka, me të drejtë, shikon ngjashmëri midis fortifikimeve amantine dhe atij të Sopotit për sa i perket tipologjisë dhe teknikës së ndërtimit të mureve dhe të vetë qytetit, madje është i mendimit se ai është një fortifikim i avancuar në pjesën jugperëndimore të territorit të amantëve.

Trakt muri pellazgjik i kalasë së Sopotit. Foto Jano Koçi.

Nëqoftëse do ta shikojmë nga pikëpamja strategjike, për të hyrë në territorin e amantëve nga jugperëndimi dhe bregdeti dhe për të dalë në luginën e lumit Kelydnos (Shushica e sotme) duhet të kalohet nga tri drejtime: së pari, nëpërmjet luginës së fshatit Çorraj, së dyti, nëpërmjet luginës së Qeparoit dhe Kudhësit, dhe, së treti, nëpërmjet qafës së Pilurit dhe pllajës së Vumlosë. Për të mbrojtur hyrjen nga lugina e përroit të Çorrajt ka qënë i nevojshëm një fortifikim për të mbrojtur këtë rrugëkalim. Pa dyshim, këtë funksion do ta kryente më së miri një fortifikim i ngritur në kodrën e fshatit Borsh, prandaj në antikitet, apo prehistori, këtu është ngritur fortifikimi pellazg, që në mesjetë do të merrte emrin kalaja e Sopotit. Ndërsa hyrjen në territorin e amantëve nga qafa e Pilurit e mbron më së miri fortifikimi tjetër pellazgjik, kalaja e Himarës.

Arkeologia Nevila Molla është e mendimit se emrin kalaja e Sopotit ky fortifikim e ka marrë në shekullin e XIII, kur ai kaloi në zotërim të despotit të Epirit Mihal II Komneni, i cili, madje, duhet të ketë ngritur në pjesën e akropolit antik, kalanë mesjetare.

Vetë emri Sopot ka një prejardhje pellazgjike dhe rrjedh drejtëpërsëdrejti nga emri i Poseidonit. Sopot ka kuptimin So-Pot, sipër potamit, sipër burimit të ujit. Emri i Poseidonit në kuptimin dorik (siç e është shpjeguar nga Spiro Konda tek paragrafi-Mitologjia e Epirit në këtë studim) ndoshta ka qënë Potidan=Poti-Dan=Poti-Dhan=Poti-Dhen. Përpiqemi të bëjmë një shpjegim më sqarues të kësaj fjale.

Nikolas Hamond për adhurimin e Poseidonit nga Dorianët thotë: “…Poseidoni sipas mbishkrimeve Dore ‘Poteidan’ dhe Dorishtes së lashtë, ‘Potidan’ dhe dëshmive mbishkrimore tregojnë se në Epir adhurimi i Poseidonit ishte popullor…”

Me etimologjinë e kësaj fjale për Poseidonin merret edhe Spiro Konda, i cili i referohet edhe (“Fjalorit Homerik” të Jani Pantazidhit, Athinë, viti 1885, f,458):

“…Hesiodi tek “Teogonia”, f,52 e quan Poseidonin-Potidan…fjala “Poseidon” nxirret nga “Potis” që do të thotë lumë dhe nga “Dan” ose “Das” = “Zeus”. Si rrjedhim, trajta “Potidan” ose “Potidas” është më e vjetra dhe do të thotë: “Perëndi e ujrave”…”

Pra këtu, nga njera anë kemi emërtimin e Poseidonit nga Hesiodi-Potidan, i cili thotë se ky është një emër i lashtë i Poseidonit; nga ana tjetër, kemi mbishkrimet e lashta Dorike, të cilat, edhe ato nga ana e tyre, e quajnë Poseidonin-Potidan. Pra në Epir emri i lashtë pellazgjik i Poseidonit ka qënë Potidan.

Në të mirë të kësaj teze vjen edhe fakti, që çuditërisht nuk është përmendur nga Spiro Konda, pleqtë tanë dhe nënat tona këtu në Toskëri (pasuesen e Epirit të lashtë) përdornin fjalën “Potis”. Potis lulet, potis avllinë, potis perimet në baçe. Pra potis ka kuptimin e lagies me pak ujë, madje, kur bie shi i imët thuhet: potisi dhenë (dheun, tokën). Pra Poseidoni nuk ishte vetëm perëndia e deteve, lumenjve, liqeneve; por dhe perëndia që binte shiun në tokë, i cili ishte aq i domosdoshëm për bimët.

Shpjegimin etimologjik në këtë formë e bën edhe Aristidh Kola, i cili thotë: “Poseidoni: ishte përgjithësisht perëndia e ujrave dhe emri i tij vjen nga fjala ‘potis’, që në arbërisht do të thotë ujis dhe formohet nga greqishtja e lashtë ‘potos’, ‘posis’ dhe fjala ‘Dhenë’, që e shohim tek dorët si ‘Dhan’ dhe tek arbëreshët si ‘Dhea’. Gjithashtu ekzistonte dhe qyteti Posidhea dhe Potidhea. Pra, Posidhon, Posidhan apo Potidan, do të thotë ai që potis dhenë, pra, ai që ujit dheun…”

Pra Potidan do të thotë edhe Zot i ujitjes. Por mund të jetë edhe ndryshe, pasi Poti(s)-Dan mund të jetë fare mirë edhe Poti(s)-Den ose Poti(s)-D(h)en. Pra ai që potis dhenë ose ai që ujit dhenë, vadis dhenë, zot i shiut. Zoti që potis dhenë.

Sot, në fshatrat dygjuhësh, shqip dhe greqishtfolës, të Himarës, fjala ‘Potam’ ka kuptimin e burimit të ujit, kroit, ose përroit. Kjo fjalë mbase, kështu e transformuar, nëpërmjet pellazgjishtes kaloi tek greqishtja e vjetër dhe vjen deri në greqishten e sotme. Por më e mundshme është ajo që, kjo fjalë e përdorur në këtë territor, Bregdetin Jonian qysh në kohë të pellazgëve, ka mbetur deri në ditët e sotme si një atavizmë e lashtë e pandryshuar dhe ruajtur me konservatorizëm nga banorët e kësaj zone si një fjalë fosile që tregon adhurimin e Poseidonit, zotit të ujërave. Prandaj edhe rrënja e fjalës potam, që përdoret sot është ‘pot’ dhe ka kuptimin e një burimi uji të dhënë apo të dhuruar nga zoti. Këtë dhuratë që zoti, Poseidoni u ka bërë njerzve ata ja kanë shpërblyer me adhurim duke ngritur faltore dhe tempuj për Poseidonin. Në këtë kuptim emri Sopot i këtij vendbanimi ka kuptimin sipër ujit apo sipër burimit, apo sipër përroit, apo lumit. Tani shtrojmë pyetjen: a kemi ndonjë fenomen të tillë në Borsh. Në rrëzë të fshatit Borsh dhe në rrëzë të fortifikimit të Sopotit ka rrjedhje të mëdha uji, madje në formë ujëvare. Me siguri edhe emri i vendbanimit Sopot në rrjedhën e Shkumbinit në krahinën e Shpatit këtë kuptim duhet të ketë.

Fortifikimi i Sopotit ka qënë një fortifikim i rëndësishëm i vendosur në një pikë nyje, prandaj ka pasur edhe një jetëgjatësi, më e pakta, 2500 vjeçare. Kalanë e Sopotit, e kanë përdorur pellazgët, kaonët epirotë, por në antikitetin e vonë dhe në mesjetë ajo ka pasur rindërtime. Në antikitetin e vonë fortifikimi, për rëndësinë që kishte u meremetua nga Justiniani. Bizanti e përdori dhe mirëmbajti këtë fortifikim. Në vitin 1192 atë e përmend vajza e perandorit, Aleks Komneni, Ana Komnena. Despotët e Epirit, ashtu siç meremetuan kalanë e Beratit (1216) të Durrësit (1225), Kaninës, etj, meremetuan dhe riforcuan kalanë e Sopotit, madje sipas arkeologëve, Mihal Engjëll Dukë Komneni ngriti brenda akropolit të fortifikimit antik, kështjellën mesjetare. Ata e bënë Sopotin qëndër të Arhondisë së Sopotit: Archonteea Sopotu. Në vitin 1266 ajo ra nën sundimin e Karlit të I Anzhu dhe më pas në zotërimin e Republikës së Venedikut. Në shekullin e XV Sopoti zotërohet nga turqit, për disa kohë ka qënë edhe nën zotërimin e Ali Pashë Tepelenës, dhe nga turqit deri në vitin 1913, ku komandant i fundit i kësaj kalaje në vitet 1913-1914 ka qënë ai i qeverisë së Ismail Qemalit, Mehmet Selim Shahaj, dërguesi i ulitimatumit të Luftës së Vlorës, i njohur si Mehmet Selimi.

Besnik Imeraj

(marrë nga libri “Epiri Pellazgjik”)

Freski Shqiptare nën tingujt klasikë të trashëgimisë botërore në “The FORUM THEATRE”, Jacksonville, Florida, USA

June 16, 2022 by s p

(Mbresa dhe Emocione në Koncertin me Muzikë Klasike të Artistëve të Mirënjohur shqiptaro-amerikanë, Mira-Fatmira Kamberi-Malolli, Raimond Malolli dhe Marsel Malolli)

Shkruar nga Raimonda MOISIU

Muzika është atributi më i rëndësishëm kulturor, artistik e social, e cila përmes tingujve përcjell paqe, qetësi, hare dhe harmoni, muzika është pjesë e jetës sonë që me lindjen e njerëzimit.

Turneu i Suksesshëm i Artistëve të Mirënjohur shqiptaro-amerikanë- MIRA-Fatmira Kamberi Malolli në piano, Maestro Prof. Raimond Malolli -flautist dhe Marsel Malolli violoncelist- thënë ndryshe “The Malolli Masterpiece” -(Familja e Artistëve-MALOLLI)- bëri ndalesën e rradhës kësaj here në “The FORUM THEATRE” GRAND LIVING at TAMAYA 3270 TAMAYA BLVD JACKSONVILLE, Florida, USA.

Qindra amerikanë dhe shqiptaro-amerikanë mbushën sallën e koncerteve të “The FORUM THEATRE” që ndoqën Koncertin e këtyre Perlave të Muzikës Klasike nën performancën e shkëlqyer, energjike, magjike dhe të mrekullueshëme, të Solistit –flautist, virtuozit, Maestro Prof. Raimond Malolli, interpretimin unik në paino të një programi të larmishëm, të mrekullueshëm dhe mbreselënës të komopzitores dhe pianistes së njohur brenda e jashtë Shqipërisë, Mira-Fatmira Kamberi Malolli dhe e violoncelistit të talentuar, të shkëlqyer dhe mjaft i suksesshëm, i njohur tashmë në mbarë SHBA- ës, Marsel Malolli, të cilët zgjuan emocione të vecanta dhe të papërshkruara për publikun artdashës amerikan për muzikën klasike.

Për familjen e Artistëve “The Malolli Masterpiece” muzika klasike ka zënë gjithmonë një vend jetësor në zhvillimin e kulturave në të përditshmen njerëzore, e konsideruar kjo si një nga format më të mahnitëshme të artit e çdo kulture, në kohë dhe në hapësirë. Të ndikuar nga natyra instinktive e qenieve njerëzore për ta dashuruar muzikën, Artistët e “The Malolli Masterpiece” janë tashmë të njohur ndërkombëtarisht edhe në shtetet respektive të Amerikës, në Diasporën Shqiptare dhe në Europë. Me interpretimin e tyre artistik dhe virtuoz, plot talent dhe emocion, të sukseshëm dhe të papërsëritshëm në interpretimin e trashëgimisë së kryeveprave klasike nga; J.S.Bach, Frederik Chopin, Franz Doppler, Johan Straus, Johannes Brahms, Luigi Boccherini, Francesko Tosti, Ludvig Van Beethoven, Grigoras Dinicu, Pietro Morlacchi, Dimitri Schostakovich dhe me kompozime të njohura shqiptare të bazuara në traditën dhe folkun e muzikës popullore, artistët shqiptaro-amerikanë “The Malolli Masterpiece” elektrizuan skenën dhe audiencën duke përcjellë freski shqiptare me tingujt klasikë të trashëgimisë botërore në “The Forum Theatre” të Grand Living dhe u mirëpritën me ovacione e duartrokitje të stuhishme deri edhe në thirrjet “Bravo” nga pjesëmarrësit në sallë.

Gjithsecili prej Artistëve në mërgim përpiqet me të gjitha mënyrat forcën e shpirtit shqiptar, qytetar e njerëzor, për të njehsuar identitetin kombëtar në formë e përmbajtje me barasvlerën e vlerave kombëtare në gamën e gjerë të kulturave dhe komuniteteve të ndryshme në tokën amerikane. Përformanca e shkëlqyer e Artistes shqiptaro-amerikane Mira-Fatmira Kamberi Malolli, e cila interpretoi në piano pjesë muzikore të kompozuara prej vetë asaj të bazuara fort në muzikën dhe tonalitetet folklorike burimore popullore shqiptare, ishte nder dhe vlerësim të dëgjoje ato perla të muzikës popullore shqiptare që u pëlqyen dhe u duartrokitën aq fort, madje edhe u vallëzuan nga publiku amerikan. Përmes koncerteve të tyre anembanë Amerikës, artistët e “The Malolli Materpiece” luajnë një rol të vecantë harmonizues dhe përcjellin njohuritë, talentin dhe eksperiencat e tyre muzikore mes kulturave ekzistuese sipas trashëgimisë së tyre muzikore kombëtare dhe ndërkombëtare, duke na zbuluar kështu dukuritë, elementet muzikore dhe ngjashmëritë e tyre me ndikimet, idetë, përpjekjet, sukseset dhe se si dashuria dhe vlerësimi për muzikën është konstante gjatë gjithë historisë ndër kulturat që i përkasin muzikës.

“The Malolli Masterpiece” është një nga Familjet e Artistëve të jashtëzakonshëm të kohës -për vitet që shkuan dhe do të mbetet e tillë për vitet që do të vijnë!

Maestro Prof. Raimondi, Mira, Marsel Malolli dhe Belina Malolli- Larsen qëndrojnë në krye të evidentimit e reflektimit të vlerave si Ambasadorë të Artit e Muzikës Klasike në Amerikë, dëshmia e përsosur për të treguar jo vetëm vlerat kombëtare dhe identitetin e trashëgimisë të artit klasik botëror dhe shqiptar, porse edhe vlerësimin e muzikës klasike ndër kohëra. Këta janë Artistët e Familjes “The Malolli Masterpiece”, ata janë pionierët e Artit dhe Muzikës që kanë fituar respektin, vlerësimin dhe popullaritetin për talentin, pasionin e magjishëm dhe të mrekullueshëm falë kontributit të tyre të jashtëzakonshëm artistik në stilin klasik dhe modern të muzikës duke ofruar argëtim dhe frymëzim, paqe dhe harmoni për shpirtin e mijëra njerësve, duke i ndihmuar ata sadopak të largohen nga streset e mosmarrëveshjet e ditës për sa kohë që njerëzit ekzistojnë në këtë botë të bukur dhe dëshirojnë të argëtohen dhe të zbaviten plot gjallëri përmes muzikës.

Mira –Fatmira, Marsel, Beilna & Maestro Prof. Raimond Malolli kanë treguar dhe vazhdojnë të tregojnë dukshëm plot mjeshtëri artistike dhe dinjitoze se dijnë të bëjnë art, muzikë dhe historinë e artit nëpërmjet marrëdhënies së tyre të jashtëzakonëshme, teksa përballojnë njëri-tjetrin dhe plotësojnë njëri-tjetrin në sajë të kombinimit të pasionit e krijimtarisë muzikore, artit e talentit, dashurisë njerëzore që i karakterizon dhe qëndrojnë në krye të binomit njerëzor: Artist & Njeri!

Mira-Fatmira Kamberi Malolli dhe Maestro Prof. Raimond Malolli janë Artistët e mirënjohur shqiptaro-amerikan, që i përkasin gjeneratës së artë të Tiranës dhe Korcës, mbarë Amerikës dhe Diasporës shqiptare, kulturës amerikane dhe muzikës shqiptare në tërësi, i përkasin asaj gjenerate që ka prodhuar art dhe artistë ndër kohëra, dhe mbi të gjitha janë po ata Aritstë Modestë që pëlqejnë Olimpin e heshjtes së Lavdisë. Pothuajse i sheh gjithmonë bashkë, që në lidhjen e tyre të dashurisë, të fortë dhe të maturuar, madje si familje në turneun e koncerteve në Shqipëri, Europë, dhe në Amerikë deri më sot. Familja “The Malolli Masterpiece” i përket elitës së qytetarisë shqiptare dhe asaj shqiptaro-amerikane, intelektualë dinjitozë, të mëncur, të maturuar artistikisht dhe të suksesshëm, patriotë modestë përtej modestisë, të pabujshëm, dhe pavetmburrje, me pasionin, talentin dhe ndjenjat e dashurisë për artin dhe muzikën, ata janë “heronjtë misionarë” të trashëgimisë së Kryeveprave klasike muzikore, -janë Perlat e Muzikës Klasike që vazhdojnë pa u ndalur turin e tyre në Tokën e Bekuar të Amerikës.

Përtej Koncertit

Ky Koncert mblodhi së bashku jo vetëm muzikantë, artistë dhe intelektualë të njohur amerikanë edhe shqiptarë të komunitetit shqiptaro-amerikan në Jacksonville, Florida, porse erdhën edhe Aktorët e Njohur të Teatrit të Korcës, – Petraq Marjani, Gjergji Melo me bashkëshorten, Klarita, Botuesi dhe Publicisti i njohur Pjerin Logoreci me bashkëshorten, Fati. Të jetosh larg atdheut, –jo vetëm të shton mallin për gjithëcka që mbart toka mëmë, porse është edhe ajo dashuria pa kushte dhe marrëdhënia e fortë emocionale që e ka emrin Atdhedashuri mes Artistëve që shprehet në muzikë, art dhe kulturë. Artistët për artistët dhe në cast u improvizua një minikoncert me serenatat korcare dhe me këngët e kompozuara nga kompozitorja dhe pianistja tashmë e njohur ndërkombëtarisht, Mira-Fatmira Kamberi Malolli, kënduam dhe kërcuam së bashku me stafin amerikan të “The FORUM THEATRE”.

Kjo është magjia e tingujve muzikorë, magjia e botës hyjnore të artit e cila bashkon kulturat pa dallim feje dhe race, dhe përcjell mesazhin më jetësor, njerëzor, fisnik, intelektual dhe demokratik. Artistët për Artistët që i thonë;” Jo Racizmit”dhe janë po Artistët e cdo kulture e ngjyre, që përdorin artin dhe talentin e tyre si urë komunikimi vizual në dialogim me fjalën e shkruar dhe me tingujt muzikorë me qëllim që vetë mesazhi të përcohet te njerëzit e të gjitha moshave, karaktereve dhe kulturave të ndryshme. Njerëzit e letrave, të muzikës dhe të botës së artit gjejnë shtigje nëpërmjet letërsisë, muzikës, pikturës, etj, falë aftësive dhe kontributit të tyre, ata japin më shumë nga vetja, i bëjnë thirrje botës të mendojë më ndryshe, për jetën dhe optimizmi, se e ardhmja ekziston dhe i përket paqes, shpresës dhe dashurisë njerëzore.

E gjithë Familja “The Malolli Masterpiece”-Artistë!

Familja e Artistëve Malolli përbëhet nga Maestro Prof. Raimond Malolli, Solist-Flautist, Mira-Fatmir Kamberi Malolli, kompozitore dhe pianist, të dy mjaft e njohur brenda dhe jashtë Shqipërisë, Marsel Malolli, violoncelist dhe Belina Malolli-Larsen pianiste, flautiste dhe balet klasik-modern, dhe pjesëmarrëse në American Idol.

Prej vitesh e gjithë Familja “The Malolli Masterpiece” kanë kontribuar së bashku me dinjitet e sukses në shumë evenimente dhe koncerte si Solista, dhe si anëtarë të Kuartetit “Malolli”. Edhe Belina Malolli-Larsen sikundër edhe vëllai i saj, Marseli, kanë kryer studimet në Departamentin e Artit, për Communication Studies, në California State University, Northridge, në Los Angelos, California. Belina Malolli –Larsen ka ecur në gjurmët e prindërve dhe vëllait të saj dhe sot ajo është një Artiste tejet e talentuar si Koreografe, Danciere në Ballet Klasik & Modern, Profesore Baleti, si edhe në Flaut & Piano. Artistja Belina Malolli –Larsen është e martuar, ka një fëmijë dhe aktualisht merret vecse me mësimdhënie dhe në rritjen e fëmijës së mitur.

Familjen e Artistëve Malolli i sheh përherë bashkë të japin koncerte si Solist dhe në grup sikundër, “muzikë dhome”, “Kuartet”, ose “Trio” familjare”, dhe vetë dashamirësit dhe artdashësit amerikanë i kanë pagëzuar; “The Malolli Masterpiece”.

Koncertet e Familjes “The Malolli Masterpiece”, ndiqen me dashuri dhe interes të jashtëzakonshëm nga shumë artdashës të moshave të ndryshme që kanë impaktin dashamirës, mbresëlënës dhe interesant jo vetëm për muzikën e zgjedhur klasike të trashëgimisë botërore, por edhe për nivelin magjik dhe të mrekullueshëm si Solistë dhe instrumentistë me në krye Liderin e “The Malolli Masterpiece”, virtuozin flautist, Maestro Prof. Raimond Malolli.

Familja “The Malolli Masterpiece”- shquhen edhe për shpirtin e tyre filantropist.

Përvecse kontributit dhe rolit të madh të “The Malolli Materpiece” në fushën e muzikës klasike, dhe shpalosjes së profesionalizmit të vërtetë në interpretimin e kryeveprave klasike dhe kompozimin e veprave muzikore, falë talentit të tyre artistik, si Solista dhe akademikë të nderuar këtu në USA, Artistët e Familjes “The MalolIi Masterpiece” shquhen edhe për shpirtin e tyre filantropist, dashamirësinë për njerëzit, dhe dëshirën humane për të ndihmuar komunitetin e njerëzve në nevojë. Familja “The Malolli Masterpiece” është e angazhuar në shumë aktivitete bamirësie, shoqërore dhe artistike, dhe gjithcka që ata bëjnë, e bëjnë në heshtje, me përkushtim, dinjitet, dhe shpirt. Secili prej pjestarëve të Familjes “The Malolli Masterpiece” janë vlerësuar me “Official Citation” nga Temecula City, California, për talentin dhe muzikën dhe përformancën e ndjeshme –homazh, historike dhe magjike që ata dhanë në Ceremoninë Dedikuese të Përkujtimores së 11 Shtatorit (September 11-th Remembrance & Dedication Ceremony), 2002, në respekt të viktimave që humbën jetën në dy kullat, në New York City. Gjithashtu, 4-shja e “The Malolli Masterpieece”, janë nismëtarët e krijimit të Orkestrës së parë Sinfonike në Temecula City, California (“Hope Orchestra, in Hope Lutheran Church), me Dirigjent Orkestre, Maestro Prof. Raimond Malolli. Orkestra performoi me sukses në koncerte të ndryshme, dhe realizoi me nivel të lartë, interpretimin e plotë të dy kryeveprave të Broadway Show “Fiddle on the Roof”, dhe “The Music Man”. Kjo Orkester funksionoi për gati katër vite, deri sa “The Malolli Masterpiece” lëvizi për të jetuar në Los Angeles, California. Edhe aty në Los Angeles, për rreth dy dekada, Artistët shqiptarë patën një aktivitet të jashtëzakonshëm professional dhe artistic si dhe vazhduan të ndihmojnë me koncerte bamirësie, vecmas në spitalet për fëmijë dhe të rritur, dhe në ato spitale ku gjenden paciente me sëmundjë të pashërueshme, në shkollat, universitete, dhe në qendrat e të moshuarve në Ditën e Falenderimeve; madje ata kanë qenë së bashku me artistë të shquar të Hollywood-it, me një nga yjet e filmit amerikan, Anthony Hopkins; në koncertin kushtuar Fondacionit “Breast Cancer – Susan Komen”, dhe u nderuan me ” Crystal Sponsor 2002”; në koncertet sponsorizuese të South East European Film Festival, Hollywood, LA, California, gjithashtu edhe në evenimente të rëndësishme në Komunitetin Shqiptaro-Amerikan, në USA. Ata kanë qenë të ftuar-nderi dhe kanë performuar me koncertin e tyre, në hapjen e Ceremonisë së Jubileut të 100 Vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, Los Angeles, CA, 2012; në Koncertin e madh në bashkëpunim me artistë amerikanë që u zhvillua në ditën e ndarjes së cmimeve Oskar; në koncertin në prag të dhënies së lajmit të shumëpritur të Pavarësisë së Kosovës, në Old Town Temecula Community Theater, Shkurt, 2008, etj.

Kush është Cifti i Artistëve të Famshëm Shqiptaro-Amerikanë “The Malolli Masterpiece”

Biografia e Flautistit Virtuoz, Maestro Prof. Raimond Malolli.

Flautisti Virtuoz me famë kombëtare e ndërkombëtare Maestro Prof. Raimond Malolli ka lindur më 10 Janar, 1955 në qytetin e Korcës. Muzika ka qenë një pasion i hershëm i Raimond-it qëkurse ai ishte ende i vogël dhe ka filluar të merrej me muzikë në moshën gjashtë vjeçare, dhe vazhdoi për tetë vjet me mësimet e violinës derisa flauti u bë instrumenti i tij magjik më i preferuar, dhe në vitin 1970-ë nisi të marrë mësimet e para për flaut prej Profesorit mjaft të njohur, Isuf Spahiu, i cili ishte diplomuar në Akademinë Qendrore të Arteve të Pragës. Mbasi diplomohet si Solist-Flautist në Institutin e Arteve, Tiranë, ish-student i Profesorit të njohur Gjovalin Shestani, edhe ky i diplomuar në Konservatorin “Çajkovski” të Moskës.

Solisti-Flautist, Virtuozi Maestro Prof. Raimond Malolli ka mbaruar studimet pas-universitare në flaut, muzikë dhe filozofi. Ai ka qenë i emëruar si “Prime Professor” i Flautit dhe i Muzikës së Dhomës në Institutin e Lartë të Arteve Tiranë, Shqipëri, dhe “Prime Profesor” i Flautit dhe Muzikës së Dhomës në Konservatorin Nacional në Chalandri dhe Ano Patisia të Athinës, Greqi. Ai ka shkruar punime dhe vepra shkencore, ka organizuar seminare për specialitetin e flautist-it dhe ka dhënë master –klas për këtë instrument.

Ka qenë për shumë vite Kryetar dhe Anëtar Jurie për konkurset kombëtare dhe pranimet e studenteve në ILA. Artsti Virtuoz Maestro Prof. Raimonda Malolli ka interpretuar si Solist -Flautist me orkestra të mëdha simfonike të Radio-Televizioni, Operas dhe Baletit, të Institutit të lartë të Arteve, ne Shqipëri, L’orchestre des Jeuses de toute l’Europe, i ftuar nga Fondacioni “Jahudi Menyhin”, në Francë, Kretë-Greqi dhe Filarmonisë së Orkestrës të Shqipërisë, Greqisë dhe Italisë. Gjithashtu Prof.Malolli ka qenë Solist Flautist Kryesor për shumë grupe të Muzikës së Dhomës duke performuar në shumë vende Europiane dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Solist-Flautisti Maestro Raimond Malolli ka bërë regjistrime të shumta për Radio-Televizionin Shqiptar në Festivale dhe Koncerte televizive; incizime për kolona zanore filmash të rregjistrime nga kompania Kinostudio “Shqipëria e Re”, regjistrime për CD-në hit “Nga Azia në Evropë” të realizuara nga FM Records në Athinë, Greqi; dhe aktualisht në SHBA. Gjithashtu, artisti Malolli ka performuar në kanalet televizive kryesore në vende të ndryshme europiane në Shqipëri (TVSH), Greqi (EPT-3, MEGA CHANNEL), Francë dhe Itali (RAI) dhe SHBA-es. Artikuj nga gazeta të ndryshme si “Zëri i Popullit”, “Drita”, “Perpara”, “Bashkimi”, greke “Rizospastis”, “Efimeris”, franceze “Saumur”, amerikane “The Press”. -Enterprise”, “Californian”, “Fallbrook/Bonsall Village News”, të Kalifornisë, “Illyria”, Dielli të Nju Jorkut dhe Kuvendi e Michiganit, Detroit kanë shkruar gjerësisht për suksesin e Artistit shqiptar me famë botërore Maestro Prof. Raimond Malolli. Solist Flautisti i njohur Shqiptar, Maestro Prof. Raimonda Malolli është vlerësuar me Medaljen “Naim Frashëri”, nga Presidiumi i Kuvendit Popullor i cili është ekuivalent me Medaljen e Nderit të Presidentit, dhënë në SHBA; Cmimin e Festivalit Verdi në Qipro; “Crystal Sponsor 2002” nga Susan G. Komen’s “Breast Cancer Foundation Race for the Cure of the Inland Empire” nga qyteti i Temecula për Ditën e Përkujtimit të 11 Shtatorit”, dhe si një Dirigjent i madh për performancat e tij të Orkestrës në Show-t Madhështore të Broadway-it si; “Fiddler on the Roof” dhe “The Music Man”.

Ai ka bashkëpunuar edhe si solist me dirigjentë të njohur kombëtarë dhe ndërkombëtarë, si edhe ka bashkëpunuar me artistë të njohur, brenda dhe jashtë Shqipërisë.

Solisti-Flauist Maestro Prof. Raimond Malolli ka interpretuar pothuajse të gjithë repertorin e flauti-it; që nga muzika paraklasike, barok, klasike, bizantine, romantike, moderne, bashkëkohore, folklorike, pop, xhaz klasik dhe bluz.

Ai ka qenë një anëtar i respektuar i organizatave kryesore artistike profesionale si; Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, Shoqata Ndërkombëtare e Muzikës Bashkëkohore-Seksioni Shqiptar, Shoqata Helenike e Kompozitorë dhe Artistëve të Greqisë, A.F.M Local-47 Hollywood “Professional Musicians” të SHBA-së dhe Kanadasë, etj.

Solist- Flautisti me famë botërore Maestro Prof. Raimond Malolli është nominuar si një nga flautistët më të mirë dhe të jashtëzakonshëm të kohës sonë. Cilësia dhe lirika e jashtëzakonshme e tonalitetit të Maestro Malolli, është e kombinuar me aftësinë e tij të virtytshme teknike dhe muzikale, e cila lë çdo dëgjues që ka privilegjin ta dëgjojë, të mahnitur nga gjenialiteti i tij. Në vitin 2001-ë Artisti Shqiptar Raimond Malolli emigroi në Kaliforni të SHBA-ës së bashku me familjen. Aktualisht jeton dhe performon në Florida, USA.

Biografia e Kompozitores dhe Pianistes së Mirënjohur Mira-Fatmira Kamberi Malolli

Kompozitorja dhe Pianastja e njohur Mira-Fatmira Kamberi Malolli ka lindur në Tiranë më 28 Shtator 1956-ë. Mësimet e para për piano i fillon qysh në moshën 6 vjecare në shkollën më të mirë artistike të kohës në sistemin rus dhe frances, e njohur ndryshe Liceu Artistik “Jordan Misja”, Tiranë. Po aty mbaron arësimin e herëshëm dhe të mesëm dhe më pas vazhdon studimet në Institutin e lartë të Arteve sot Universiteti i Arteve dhe ka pasur fatin e madh të ishte studente e kompozitorëve të shquar shqiptarë sikundër Tonin Harapi dhe Cesk Zadeja, ish-studentë të kompozitorit me famë botërore D. Shostakovich në Akademinë e Arteve “Cajkovski” të Moskës. Përvecse e diplomuar në piano, Mira-Fatmira Kamberi Malolli është diplomuar edhe në kompozim dhe ka kryer disa studime pas-universitare në Filozofi, Pedagogji dhe Psikologji.

Mira-Fatmira Kamberi Malolli ka qenë një nga Pedagoget më të mira në Liceun Artistik “Jordan Misja”, Tiranë dhe Konservatorin Kombëtar të Greqisë dhe në Santa Monica College, Pierce College, se edhe në të tjera akademi muzikore te Kalifornisë në USA. Gjithashtu artistja shqiptare ka dhënë mësim në vende të ndryshme të Evropës dhe ka qenë organizatore e koncerteve të mëdha muzikore në Shqipëri dhe Greqi, dhe në vitin 1999-ë ka qenë një nga Organizatoret dhe Perfmormueset Artistike së bashku me familjen e Koncertit Madhështor, “Artistët Shqiptarë urojnë Paqen në Ballkan dhe në mbarë Botën”. Artistja Shqiptare ka realizuar kompozime për teatër, kolona zanore filmash, orkestra simfonike, instrumente solo, vokale, Muzikë Dhome dhe balet. Repertori i saj është mjaft i pasur ku përfshin pjesë nga muzika paraklasike, barok, klasike, romantike, moderne dhe bashkëkohore. Mira-Fatmira Kamberi Malolli është vlerësuar me shumë Cmime për Piano, Kompozime në Festivale Kombëtare, Ndërkombëtare dhe Kompozime të vecanta Muzikore. Disa nga Cmimet e saj të shumta në SHBA-ës përfshijnë: “Crystal Sponsor 2002” nga Susan G. Komen’s “Breast Cancer Foundation Race for the Cure of the inland Empire” i qytetit të Temecula-s në Ditën Përkujtimore të 11 Shtatorit; dhe është vlerësuar si një nga pianistet për interpretimet më të mira të orkestrës në eventet madhështore të Broadway-it si “Fiddler on the Roof” dhe “The Music Man”.

Artistja Shqiptare Mira –Fatmira Kamberi Malolli ka realizuar koncerte televizive në TVSH, KLAN TV dhe në Greqi ANT-1, MEGA CHANNEL), si dhe në stacione radiofonike ne vende te ndryshme te Europes dhe Amerike. . Gjithashtu, për Artisten Shqiptare është shkruar në shtypin shqiptar sikundër në gazetat si “Drita”, “Përpara”, “Zëri i Popullit”, në gazetat greke “Eleutherotipia”, në gazetat amerikane”The Press-Enterprise”, “Californian”, shqiptaro-amerikane, “”Fallbrook”. /Bonsall Village Neës” të Kalifornisë, “Illyria”, “Dielli” të Nju Jorkut dhe “Kuvendi” në Detroit Michigan.

Pianistja dhe Kompozitorja e njohur shqiptare Mira- Fatmira Kamberi Malolli ka bashkëpunuar me “Vaganova Balet System” ruse dhe bullgare, dhe me Akademinë Mbretërore të Kërcimit të Anglisë, Orkestrën Simfonike të Radio-Televizionit Shqiptar, Orkestrën Simfonike të Operas dhe Baletit, Orkestrën Simfonike të Akademisë së Arteve, Orkestrën Filarmonike të Athinës etj. Gjithashtu, Artistja shqiptare ka pasur një bashkëpunim dinjitoz dhe të suksesshëm me regjisorë dhe artistë shume të njohur brenda e jashtë Shqipërisë.

Artistja Mira- Fatmira Kamberi-Malolli është Anëtare e nderuar eorganizatave artistike kryesore profesionale sikundër Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë, , Shoqatata Ndërkombëtare e Muzikës Bashkëkohore-Seksioni Shqiptar, Shoqata e Artistëve dhe Kompozitorëve Helenë, A.F.M Local-47 Hollywood “Professional Musicians” të SHBA-ës dhe Kanadasë.

Artistja e njohur kombëtarisht e ndërkombëtarisht Mira-Fatmira Kamberi-Malolli shquhet për fantazinë, talentin e jashtëzakonshëm dhe botën e saj të pasur shpirtërore, dhe për më tepër për modestinë dhe vullnetin e mirë që e shfaq atë si Artiste dhe Njeri.

Artistja Shqiptare përherë kujton me nostalgji, respekt, mirënjoje e nderim, mësueset e pianos; Nora Nace, Elsa Veizi dhe Nora Cashku, të e kanë pergatitur bukur e profesionalisht në instrumentin e pianos.

Artistja Shqiptare, Mira-Fatmira Kamberi Malolli në vitin 2001-ë emigroi në Kaliforni të SHBA-ës së bashku me familjen, dhe aktualisht jeton dhe performon në Florida, USA.

Biografia e Marsel Malolli, Violoncelist

Marsel Malolli, është një violonçelist i formuar në mënyrë klasike, i cili ka përformuar me shumë artistë të zhanreve të ndryshme muzikore, orkestra dhome dhe simfonike, dhe aktualisht performon si solist në koncerte me prindërit e tij në SHBA -ës. Ai është vlerësuar me disa Cmime muzikore dhe në vitin 2001 mori një Bursë të plotë nga Universiteti Qendror i Washington State për të studiuar performancën e Violonçelit. Më pas u diplomua në Studimet e Komunikimit nga Universiteti Shtetëror i Kalifornisë, Northridge, Los Angelos. Violoncelisti i njohur Marsel Malolli, aktualisht jeton dhe performon në Florida, USA.

Biografia e Belina Malolli-Larsen

Belina Malolli-Larsen ka kryer studimet në Departamentin e Artit, për Communication Studies, në California State University, Northridge, në Los Angelos, California.

Belina Malolli –Larsen është vajza e ciftit të Artistëve të Famshëm Shqiptaro-Amerikanë “The Malolli Masterpiece”. Belina është pianiste, flautiste dhe balet klasik-modern, dhe ka qenë pjesëmarrëse në American Idol.

Artistja Belina Malolli –Larsen ka ecur në gjurmët e prindërve dhe vellait të saj dhe sot ajo është një Artiste tejet e talentuar si Koreografe, Danciere në Ballet Klasik & Modern, Profesore Baleti, si edhe në Flaut & Piano. Ajo është e martuar me amerikan dhe cifti kanë një fëmijë. Artistja aktualisht merret vecse me mësimdhënie dhe në rritjen e fëmijës së mitur.

Raimonda MOISIU

Author /Freelancer

Jacksonville/Florida/USA

–

Saga e familjes së Kapidan Mark Gjomarkaj

June 16, 2022 by s p

Prof. Agron Gjekmarkaj/

As historia e as legjendat nuk lindin kurrë rastësisht. E pamundur do të ishte që ato të bashkohen rreth një subjekti, nëse ai nuk do të ishte i denjë për to.

Te familja Gjonmarkaj, ku mbaron historia, fillon legjenda e sapo mjegulla e kësaj të fundit davaritet shfaqet fakti, personazhi dhe bëma.

Duhet të kesh këllqe të forta të matesh, t’i ndikosh, të bëhesh subjekt i tyre, t’i dominosh apo edhe t’i tejkalosh përtej pritshmërive, sepse ato nëse nuk të gjykojnë të denjë për to, të lëshojnë dorë dhe harresa e detraktimi të zënë shpejt.

Me Gjonmarkajt kështu nuk ndodhi dhe ata lanë pas modelin, i cili mbetet veçse të admirohet në pamundësi për t’u ndjekur. Ata, domethënë, Gjon Marku, Lleshi i Zi, Bibë Doda, Preng Bibë Doda, Gjon Markagjoni, Mark e Llesh Gjonmarkaj, etj.

Vërtet nuk janë më në Orosh, në kullat e tyre shekullore të djegura nga “opinga”, por janë kudo e kurdo në historinë e Shqipërisë, sipas ligjësish universale sanksionuar që nga Herodoti e këndej.

Pak ditë më parë u përcoll në banesën e fundit Dedë Gjonmarkaj, pinjolli i fundit i kapedanit Gjon Markagjoni dhe kjo ngjarje u bë shkas për këtë reflektim, i cili nuk synon të zgjidhë çështjen nëse Gjonmarkajt janë pasardhës të Dukagjinëve apo të ardhur nga Peja në Orosh të Mirditës për t’u bërë prijës të një krahine të madhe në agun e kohës së re, as të ankohet për fatin e 147 burrave, grave e fëmijëve të burgosur, internuar, të varur e të pushkatuar nga komunizmi, sepse është simbolika ajo e cila më intereson më tepër.

Deda, historia e të cilit e konsumoi të gjithë fatin e kësaj dinastie që

“mbiemrin e kishte më të rëndësishëm se jetën”,

siç do të shprehej njëri prej tyre në Burgun e Burrelit, nuk do të nderohej po të shkëputej vec.

Qysh kur mesjeta jonë ngre siparin e lavdisë së Kastriotit duke shënuar ndryshimin e gjendjes nga qëndresë në nënshtrim të dhimbshëm dhe otomanizmi, mbështjellë si çallmë për pesë shekuj, rri mbi kokat e shqiptarëve duke u kërcënuar identitetin, ndaluar gjuhën, ndërruar fenë e shumëçka tjetër.

Vetëm një zonë, një komunitet dhe një familje më shumë se kushdo tjetër e ndalin kohën në kapërcyellin e shuarjes së fisnikëve arbër. Mirdita, mirditorët dhe familja Gjonmarkaj, një trini sa religjioze aq edhe pagane, a diçka mes të dyjave e bënë kete.

Aty Arbëria mbeti e rrudhur, strukur mes malesh, arbrit mbetën arbër, princërit mbetën princër, abacitë abaci.

Jetë të vështirë patën në shumëçka paguan çmim, por a nuk është konservatorizmi dhe jo nomadizmi doktrina e identitetit klasik europian!?

Krahu françeskan i Rilindjes kombtare nuk duhej të shkonte larg, aty gjeti lëndën e parë për të lidhur fillin e këputur, “lekët” si masë popullore dhe prijësin “Preng Bib Dodën prej Mirdite që shkëlqen porsi hyll drite” e atyre me po aq zell u bashkohej edhe beu mendjehollë i Konicës, Faiku, në faqet e “Albania”-s, i cili vlerësimet nuk i lëshonte kot së koti, i dukeshin shqiptarë të vërtetë e nuk e luante topi kur ai shquhej në bërje listash patriotizmi e shqiptarie.

Po ashtu, në ato vise ku mungonte sherbeti, hallma dhe kadastra “cilivizuese” e mes atyre burrave veshur me tirq e grave me të zeza që ënda ua kishte të thoshin se atë ngjyrë e mbanin si shenjë zie për Gjergjin e madh, mblodhën dhe normuan Kanunin e Lek Dukagjinit si autenticitet kombëtar dhe provë vetëqeverimi në pragun e shtetformimit, kur trashëgim kishim vetëm sheriatin dhe kadiun.

Gjonmarkajt ishin shtëpia e parë sipas këtij kanuni në themel të së cilit rrinte liria absolute e individit, ndoshta edhe prej gjakut të përbashkët me Lekën, që u rridhte dejeve.

Kryengritjet kryesore që nga viti 1492, 1570 u fermentuan atje e prej tyre për të mbërritur te ë ku vetëm Mirditës dhe princit të saj i njihej autonomia si peng nderimi për qëndresën antiotomane dhe ndonjë

Po ashtu, sinjali se procesi i pavarësisë ka filluar nga prifti që do bëhej abat dhe princi gjeneral u dha për të vazhduar me mbështetjen e pakursyer ndaj Vidit europian dhe konsolidimit të shtetit.

Shërbimi i tyre i fundit e moralisht më i vyeri është rezistenca e vetëdijshme dhe heroike ndaj diktaturës komuniste, e para dhe më konsekuentja në krejt lindjen europiane.

Nuk mund të ketë demokraci të vërtetë në Shqipëri, për sa kohë Mark e Llesh Gjonmarkaj, udhëheqësit e kësaj kryengritjeje, nuk nderohen si dëshmorë të lirisë dhe dinjitetit njerëzor dhe në shkolla nuk u thuhet fëmijëve tanë se, kur të gjithë hymë në shtrungën e një tirani oriental, ata zgjodhën vetëmohimin e ndërgjegjshëm, duke sfiduar tendencën e historisë. Ata provuan se heroizmi dhe moderniteti nuk janë armiq të njëri-tjetrit, por edhe që pas tyre u tret e mpak se tejmi.

Këtu saga mbaron.

Atë që nuk e bënë dot otomanët, e bënë vetë shqiptarët.

Kalvari i njohur tashmë, produkt i frustrimeve humane, politike dhe kulturore të lidershipit komunist, nuk përjashton asnjë që mban këtë mbiemër.

Te lufta e klasave dhe ndarja veri-jug pushtetarët e rinj gjetën lubrifikantin e sistemit të tyre. Simboli i vazhdimësisë, i pushtetit tradicional të një krahinë të vetëqeverisur, të familjes më përfaqësuese të veriut ishin Gjonmarkajt, përjashto periudhën e Mbretit Zog, ndonëse me legjitimitet dhe autoritet historik shumë më të fortë se familja e Mbretit.

Mirditorët nopranë e nihilistë, nostalgjikë e krenarë tek nuk ve, paragjykues e gjykues të skajshëm, gjaknxehtë e të shtruar paq nga Kanuni, të lidhur ngushtë me territorin, me zanat kryesor mbijetese pushkën dhe cubninë, nuk do t’i pranonin kurrë si primus inter paris Gjonmarkajt, nëse ata nuk do të kishin të gjitha ato cilësi, të cilat alternoheshin sipas dobisë se tyre.

Ndaj ata funksionojnë si një binom unik pa një të dytë në botën shqiptare.

Pas shuarjes së principatave arbërore, Gjonmarkajt janë e vetmja familje, që mund të konsiderohet pa ndoshta e sikur nobilta (fisnikëri) shqiptare.

Familje të mëdha ka pasur edhe të tjera, të cilat deri pak para 28 Nëntorit 1912 mjaft syresh thoshin “alhamdyrylah jam turk” me gojë e shkrim, si testament flirtimi.

Gjonmarkajt ishin mbështetësit kryesorë të klerit katolik së bashku me malet nga vinin e njëkohshëm, edhe të mbështetur nga kleri në aspirata politike.

Lidhja e tyre me Kanunin përsëri i shndërronte në simbol.

Ata kishin mëtuar fronin e Shqipërisë jo pak herë.

I ndiqte nga pas një legjitimitet historik e moral e mbi të gjitha një popullsi e madhe e me temperament, që i njihte si princërit e vet.

Kështu që pa një e pa dy ata shfaqeshin pengesa kryesore për vendosjen e regjimit komunist në gjysmën e vendit.

Ata ishin tradita shqiptare… dhe komunizmi mund të triumfonte vetëm mbi vdekjen e saj.

Forca të shumta ushtarake dhe disa vite terrori përcaktuan fatin e kësaj ndeshjeje të pabarabartë, e cila pas konfrontimit fizik vazhdoi e vazhdon me aparatin e propagandës socrealiste me aradhen e shkrimtarëve të pasoj, të cilët nuk ngurruan të shpikin realitetin virtual të “prapambetjes”, “primitivizmit”, “obskurantizmit”. “mesjetarizmit”, “klerikalizmit” dhe “reaksionit”, duke shfuqizuar çdo normë dialektike e etike frymëzuar së vërtetash.

Krahas tyre, me gëlbazën e Enver Hoxhës mbi letër, historianët, manipulatorët më të mëdhenj të vetëdijes kombëtare, të dalë nga llumi i revolucionit jakobin, mbushur me komplekse të vjetra dhe të reja, ngarkuar me kujtime topitëse stërgjyshërish e etërish, kund andartë e kund azapë të sulltanit, vetë produkt i injorancës, çirakë të ideologjisë, urdhrit, ligësisë dhe egërsisë sadiste vendosën këmbët mbi jastëk dhe kokat i prenë.

Në fillim iu turrën Kullave duke i djegur, pastaj familjes Gjonmarkaj duke mos kursyer asgjë dhe shumë më gjatë, me këmbëngulje, pareshtur, iu përveshën kujtimit, simbolit pengues e përfaqësues, brendisë së tij, e cila mban në gji traditën e individit të lirë, qëndresën antiotomane, përpjekjet për një Shqipëri të pavarur e dinjitoze në bashkësinë e kombeve të qytetëruara, gegnishten dhe shkrimtarët e saj “malokë”, Kanunin e Maleve dhe njerëzit e tij, besimin katolik si urë lidhëse me Europën e një sërë kategorish të tjera.

Nëse kjo sjellje hienash do t’i mbetej vetëm si kujtim i keq nga e kaluara e afërt, ani, sepse do na frymëzonte shpresa që së paku e vërteta do të kthehet, keqardhja nuk do të ishte kaq e madhe sa ç’është kur sheh se i njëjti mentalitet, e njëjta gjuhë ideologjike, i njëjti qëndrim amoral mbahet në këmbë nga “pleqtë” e historiografisë shqiptarë, me të vetmin qëllim që të na bëjnë ne të besojmë se ata ende kanë një vepër, një etikë dhe dobi shoqërore, që nuk na paskëshin gënjyer, mashtruar, përqeshur dhe mbi të gjitha nuk i kanë shërbyer tiranit në mënyrë kriminale, por veç të vërtetës, etalon i së cilës janë!?

Por ende më shqetësues është mbajtja gjallë e këtij mentaliteti nga segmente të politikës shqiptare, të cilët Enver Hoxhës nuk ia ngrenë më dot shtatoren, por i admirojnë qëndrimet dhe urrejtjen përçarëse ndaj gegëve, përfaqësimit politik dhe kulturës së tyre shekullore, duke caktuar t’u bëjë hesapet me historinë Milon, këtë militant enverist, i cili e përdor penën si dyfek lidhur me gjalmë kundër çdo vlere të spikatur, që nuk identifikohet me komunizmin.

Ndaj shteti me përfaqësuesit e vet, politika e madhe kostumosur “made in Europa”, por e lidhur njëqindfijesh me ata që iu vërsulen simbolit Gjonmarkaj, munguan në funeralin e Dedës. Duhej të kërkonin falje, ndaj s’kanë shkuar…

Princërit mesjetarë i trazojnë me modelin, i cili e përjashton interesin dhe imoralitetin, por ju kujton edhe se nga vijnë e të kujt janë, pra se kush janë.

¤ Duke e mbyllur këtë reflektim ndershmërisht subjektiv, jam i bindur që shqiptarët sa herë kanë nevojë të mburren për ndonjë gjë të mirë në histori, duhet të trokasin në dyert e Gjonmarkajve dhe t’u kërkojnë leje për të përdorur emrin e tyre.

Titulli Origjinal i Autorit:

(Saga e familjes kryesore të Shqipërisë

Shënim: Risjell këtë shkrim të disa viteve më parë në përkujtim të 76-vjetorit të vdekjes së Kapidan Mark Gjomarkaj).

VATIKANI – PARTNER STRATEGJIK…PO ATJE S’KEMI AMBASADOR?

June 16, 2022 by s p

Frano Kulli

Më grishi fjala në Kuvendin e Shqipërisë e nënkryetarit të tij, Agron Gjekmarkaj. Më pëlqeu fort kumti yt në parlament, i dashur Agron; gjithë ajo çfarë rendit e thua, mbas vizitës Suaj në Vatikan dhe për pritjen nga Ati i Shejtë, Papa Françesku të ju, dy udhëheqësive parakë të Kuvendit të Shqipërisë; kryetares, zonja Nikolla dhe ju.

Mua e shumë të tjerëve si unë, si ti, si krejt rrethi yt e i imi e i njerëzve që i takojmë këtij besimi e vokacioni për më tepër, e që përbëjmë rreth 13% të kësaj popullatës së këtushme (sipas censusit zyrtar shtetror të para do viteve) na përbën gëzim dërgata juaj specifikisht. Sigurisht, siç është e konsiderueshme dhe e mirëpritur cilado vizitë e përfaqësive të shqiptarëve atje, për të cilët, pa dallim “dielli lind andej nga perëndon”.

Edhe rezymeja jote e historisë së mardhënieve të Vatikanit me Shqipërinë , e shtjelluar mbarë e mbarë, në plotpërputhje me të vërtetën historike, është një theks në nevojë për t’u thënë e përsëritë shpesh e shpesh, gjithashtu. Kurse kërkesa e thirrja juaj drejtuar atij Kuvendi dhe Qeverisë shqiptare që ta shpallë Vatikanin “Partner strategjik si detyrim ndaj shekujve e si nevojë e jona për shekujt që na presin” e mirëpritur dhe në sinkron me ndjesitë e përherëshme të shqiptarëve

Mirë e bukur, sa s’ka e ke thanë. Po ti a e beson se do të konsiderohet kjo kërkesë e jotja, i dashur Agron ? A beson ti se servilizmi ksenofob që nderet në atë sallë si një pecë e rreckë e hollueme prej përdorimit të tepërt e lejon të konsiderohet ky kumti e thirrja jote pa marrë bekimin në anët e tjera të horizontit ; nga lindja kryesisht a nga perëndimi qoftë ? Andej nga të fryjë era ma e fortë që i tund e i shkund qeniet pa shtyllë kurrizore, që janë në shumicë në atë aulë ? E në krejt establishmentin politik të ne shqiptarëve këtu.

E pabesueshme se kjo mund të ndodhë.

Ati i Shejtë, siç ju e theksoni si kumtin më të freskët në rezymenë tuaj, e pati zgjedhë Shqipërinë për vizitën e parë në Europë fill mbas shugurimit të tij. Nderim i pashembullt i tij për ne shqiptarët. Në vijim të nderimit e përkrahjes së përherëshme që ne shqiptarëve na është ofruar prej Selisë së Shejtë.

Papa Françesku erdhi këtu në 2014. Dhe solli kumtin se Kisha Universale Katolike kishte shpallë të Lumë 38 Martirë të besimit e të fesë në Shqipëri. Po prej asaj kohe më saktë, prej gushtit të 2013, kur kthyen prej andej, të ndjerin Rrok Logu, ne nuk kemi mundur të dërgojmë një…Ambasador tek Ai në Vatikan.

Ndërsa, prej dy vjetësh, pjesë e diplomacisë së atij shteti edhe një shqiptar. Artur Kola, një prift i ri dioqezan nga Zadrima e Lezhës emëruar nga Kreu i Kishës Katolike, në trupën diplomatike të Vatikanit, shërben në Përfaqësinë Papnore në Republikën e Bregut të Fildishtë. Është i dyti, qysh prej se ka qenë në atë shërbim në fundin e shekullit XIX dhe në agun e shekullit XX, shqiptari i madh Abat Prend Doçi.

Selia e Shenjtë mban marrëdhënie diplomatike me 170 shtete dhe merr pjesë në 43 organizata të ndryshme botërore me statusin e anëtarit ose të vëzhguesit të përhershëm. Dom Arturi është i pari diplomat efektiv shqiptar në diplomacinë e Selisë së Shenjtë si përfaqësues i saj në njërën nga përfaqësitë e shumta të akredituara nëpër botë. Në Bregun e Fildishtë në Afrikën perëndimore.

Në marrëdhëniet me Shqipërinë, veçmas pas pavarësisë nga 1912-a e këndej kur formësohet edhe shteti i parë shqiptar, Selia e Shenjtë ka qenë kurdoherë dashamirëse e në krah të saj. Mjafton të ndërlidhësh vetëm disa pika të historisë së kësaj marrëdhënieje për ta mbështetur me fakte pohimin e mësipërm.

Me fuqi shpëtuese, përtej se shpirtërore ka qenë mbështetja diplomatike e Papës Benedikti XV në vitin 1919, kur një përfaqësi e Misëve (delegatëve) në Konferencën e Paqes në Paris, kryesuar nga Imzot Luigj Bumçi i paraqet kërkesën për ta akorduar ndikimin e vet moral te Fuqitë e Mëdha që të shpëtoheshin dy qytete shqiptare, Korça e Gjirokastra nga aneksimi grek, si dhe Vlora nga ai italian. Dhe ashtu ndodhi, falë asaj mbështetjeje të drejtë e të përzemërt, trupi i copëtuar i Shqipërisë nuk u përpjesëtua edhe më tepër ndër lakmitë shovene të fqinjëve.

Më 26 nëntor 1994, nja një vit e gjysmë mbasi kishte puthur, i ulur në gjunjë, tokën e shqiptarëve të martirizuar, Papa Gjon Pali i dytë-Shenjt, ndër tridhjetë Kardinalët e rinj njërin e zgjedh nga Shqipëria. Dom Mikel Koliqi bëhet i pari kardinal shqiptar në historinë e Katolicizmit shqiptar. I burgosur e syrgjynosur për 38 vjet, prelat i përvuajtur i klerit katolik, kontributor i shënjuar i çështjes kombëtare të shqiptarëve, në sinkron me intelektualët e shquar iluministë e atdhetarë.

Në vitin 1984 , në një vizitë baritore në Barin e Italisë, Gjon Pali i dytë-Papë,ndër të tjera pati thënë: “Prej këtij qyteti mendimi im është drejtuar po ashtu kah vëllezërit dhe motrat e Shqipërisë, të cilët s’kanë mundësi që botërisht ta tregojnë fenë e tyre, që është e drejta themelore e njeriut. Ndërsa ju porosis të luteni për ta, dëshiroj t’ju them se ata janë posaçërisht të pranishëm në zemrën time…”. Kjo ndodhte asohere, kur tashmë perëndimi e kishte lënë Shqipërinë e shqiptarët në mjerimin e vet, nën regjimin shtypës e mizor të diktatorit Hoxha.

Kurse më 21 shtator 2014, Papa Françesku i sapozgjedhur në krye të Kishës, vizitën e parë në Europë e bën në Shqipërinë tonë. “Me këtë udhëtim të shkurtër dëshiroj të përforcoj në besim Kishën në Shqipëri e të dëshmoj inkurajimin dhe dashurinë time ndaj një vendi që ka vuajtur gjatë pasojat e një ideologjie të së kaluarës”, pati deklaruar Papa, kur i dha botës kumtin e vizitës së tij të shënuar.

…Dashuri, respekte dhe përkrahje për popullin tonë nga Selia e shenjtë ka pasë përgjatë historisë. Sidomos në ditët e trishta të vuajtjes sonë. Kurse reagimi ynë, vetëm në kufijtë e propagandës e agjitimit ka qenë, thuajse gjithherë, vetëm sa për fasadë e mjaft më pak mirënjohës e falënderues.

Ka pasë, për hir të së vërtetës në fillimet e pasdiktaturës një akt për t’u shënuar. Willy Kamsi, ka qenë një përfaqësim yni me të vërtetë i denjë, me një qytetari e kulturë oksidentale të shkallës sipërore… Porse, ja, po bëhen nja 9 vjet që ky shteti ynë e diplomacia e tij zhele e ka lënë përfaqësinë tonë në Selinë e Shenjtë pa ambasador. Si pingpong qokash. Ndërmjet udhëheqësish, kryeministra e ish kryeministra, që sillen për gishti prej një mjeti propagande e trushpërlarjeje e interesave të tij.

Po, po e vërteta është kjo, e vërtetë e cila ka mënjanuar edhe përfaqësues shumë dinjitozë, siç mund të ishin Ardian Ndreca e Visar Zhiti.

“VALLËZIM TRADICIONAL SHQIP” PROGRAMI EDUKATIV E KULTUROR QË MBAN GJALLË LIDHJEN E FËMIJËVE SHQIPTARE NË NEW YORK ME KULTURËN KOMBËTARE

June 16, 2022 by s p

Shkolla Shqipe në Staten Island, New York e organizuar nga Shoqata Atdhetare Kraja, Ana e Malit dhe Ulqini, nëpërmjet mësimit të gjuhës amtare dhe mësimit të këngëve e valleve shqipe, po krijon një traditë të shkëlqyer të ruajtjes së identitetit kulturor e kombëtar të fëmijëve shqiptarë në mërgatën e Amerikës. Editori i Diellit Sokol Paja intervistoi ekskluzivisht mësueset e vallëzimit tradicional shqip Hana Demiri dhe Nadia Hoxha, të cilat rrëfejnë emocione të rralla dhe ndjesi të veçanta me rastin e përfundimit të vitit shkollor 2021-2022.

KËRCIMI E VALLËZIMI SHQIP SI MUNDËSI E RUAJTJES SË TRASHËGIMISË KULTURORE SHQIPTARE

Na duket si ëndërr kjo kohë që ka kaluar, sepse gjithmonë e kemi pasur dëshirën që të shpërndajmë dashurinë tonë për Vallëzim e sidomos për folklorin shqiptar edhe me të tjerët. Nuk ka fjalë që mund të përshkruajmë se sa të kënaqur jemi me progresin e fëmijëve dhe me dashurinë e sapo gjetur për vallëzim që shohim tek ata nxënës. Ne e duam secilin nxënës dhe mezi presim t’i shohim të përparojnë. Na vjen shumë mirë edhe që ato kanë një krenari dhe dëshirë që përmes kërcimit të ruajnë trashëgiminë kulturore shqiptare.

FËMIJËT DHE EMOCIONET E MAGJISHME…

Në fillim fëmijët kanë pasur turp të kërcejnë dhe të flasin gjuhën shqipe. Kur i kanë mësuar hapat e valleve, fytyrat e tyre shkëlqenin nga lumturia dhe nga krenaria që kanë arritur të bëjnë këtë gjë.

VALLE E MUZIKË NGA TREVAT SHQIPFOLËSE

Në vitin e ardhshëm kemi disa valle të tjera për fëmijët. Kemi dëshirë t’i familjarizojmë me të gjitha vallet shqipe. Unë dhe Nadia jemi nga Kraja por edhe fëmijët nga Ana e Malit dhe Ulqini njohin vetëm vallëzimet e tyre. Është me rëndësi që ti lidhim me shumë valle dhe në anë e tjera të Shqiptarisë, Kosovës etj, që të mos kufizohen vetëm në vallet e vendit nga ato janë. Kufijtë nuk mund të na ndajnë prej kulturës tonë, dhe shpresojmë që t’i bëjmë nxënësit ta kuptojnë këtë gjë duke mësuar valle të ndryshme shqiptare.

SHOQATA ATDHETARE KRAJA, ANA E MALIT DHE ULQINI, BASHKËPUNIM TË SHKËLQYER

Prindërit na kanë mbështetur gjatë karrierës sonë të vallëzimit me nxënësit. Kur vendosëm që do të bëheshim mësuese, ato ishin krenar që përdorëm aftësitë tona si valltarë për të mësuar të tjerët. Drejtuesit e Shoqatës Kraja, të Anës Malit, dhe të Ulqinit besuan shumë tek ne që ditën e parë dhe na kanë mbështetur edhe më shumë sepse unë dhe Nadia jemi prej zonave të tyre. Ata dëgjuan çdo kërkesë tonën.

NXËNËSIT I TEJKALUAN PRITSHMËRITË…

Nxënësit i tejkaluan pritshmëritë tona në shumë mënyra. Ata u përparuan shumë në një kohë të shkurtër dhe e dimë që do të vazhdojnë të zhvillojnë aftësitë e kërcimit me një ritëm të shpejtë. Ato e dinë vallen e Krajës, të Ulqinit, të Anës Malit, të Kosovës, dhe Shqipërisë të Jugut. Ato kanë dëshirë të mësojnë edhe Vallen e Kukësit dhe Valle me motive nga Malësia dhe nga Tropoja.

KUSH JANË MËSUESET HANA DEMIRI DHE NADIA HOXHA?

Hana Demiri filloi vallëzimin folklorik në vitin 2014. Nadia Hoxha filloi të kërcente kur ajo ishte pesë vjet dhe ka mbushur vallëzim folklorik në vitin 2016. Kam një pasion të madh për shkencat por edhe për gjuhët e huaja. Në Gusht do filloj vitin e tretë të universitetit duke studiuar shkencën e mjekësisë. Nadia u diplomua këtë vit me një diplomë në “marketing”. Ajo ka një pasion për të punuar me fëmijë të vegjël dhe për të udhëtuar. Të dyja i duam fëmijët dhe jemi shumë krenare për rrënjët tona shqiptare. Kemi dëshirë të shpërndajmë këtë krenari për shqiptarizmin përmes mësimit të këngëve dhe vallëzimit shqip.