Archives for July 2022

DRITA E AGIMEVE TË RILINDJES QË RREZATOI VATRA E SHQIPTARËVE TË AMERIKËS

July 4, 2022 by s p

Ndriçim Kulla (Nderi i Kombit)

Harku i triumfit të lirisë dhe pavarësisë së një kombi mbahet nga shtyllat e forta të të gjithë atyre njerëzve dhe shoqatave që e “mbartën në shpirt” në ditët më të vështira dhe u sakrifikuan për të në mënyrën më të zjarrtë. E në historinë e saj , “VATRA” e shqiptarëve të Amerikës, e mbledhur rreth emrave ndër më të mëdhenjtë e kohës kur u formua (Noli, Konica, Kristo Floqi e Paskal Aleksi përbënë komisionin e bashkimit dhe themelimit të saj më 28 prill 1912), do të mbahet mend e duhet të kremtohet si një nga shtyllat mbrujtëse dhe mbajtëse të pavarësisë sonë.
“Flamur’ i Krujës” i New England-it, “Mirëbërësja” e Sirakuzës, “Malli i Mëmëdheut dhe Përlindja” e Jamestown-it, “Dallëndyshja” e New York-ut, dhe “Besa-Besë” e “Diellit” e shumë emërtime të tilla prekëse migrimi e dashurie për atdheun, formonin panoramën e shoqatave të diasporës sonë amerikane në vitet e mëdha të para-pavarësisë, por veçanërisht në vitet 1910-1912, ideja e bashkimit u parashtrua në mënyrë urgjente, edhe pse Faik Konica e kishte rrahur problemin e bashkimit të shoqërive që vepronin në Amerikë që në një kryeartikull të botuar në “Dielli” më 29 tetor 1909. Sipas ish-botuesit të gazetës “Dielli”, Refat Xh. Gurazezi, ky propozim gjeti qysh atë kohë bekimin e shumë atdhetarëve, por u deshën plot dy vjet që ai të realizohej. Në mbledhjen themeltare, Faik Konica shtroi për bisedim dy emra për ta pagëzuar Shoqërinë: “Parmenda” dhe “Vatra”; e para në kuptimin kulturor, e dyta në kuptimin patriotik, që të gjithë shqiptarët të mblidheshin rreth saj si në një familje, pa ndryshim besimi në mes tyre, si nga ana fetare, ashtu dhe ajo politike. Të gjithë pëlqyen të dytën, “Vatrën”, për t‘i dhënë kështu udhë njërit prej rrugëtimeve më të shquar kulturoro-politike të historisë sonë.
I jashtëzakonshëm, deri në sublim është kontributi që ajo dha, sidomos në vitet kur në skenën botërore po niste të konturohej e të vendosej fati i Shqipërisë. Me t’u shpallur pavarësia, “Vatra” dërgoi Faik Konicën nëpër Europë, për të mbrojtur të drejtat e Shqipërisë. Në fund të Luftës së Parë Botërore, në qershor të vitit 1917, VATRA
hap fushatën e saj të njohur historike për Shpëtimin e Shqipërisë, me këto fjalë të paharruara prej Hirësisë Tij Peshkop Nolit: “Mbahu nëno, mos kij frike/Se ke djemtë në Amerikë”. Kur hyri Amerika në luftë, në prill të 1917-s, At Fan Noli takoi personalisht edhe Presidentin Wilson, i cili i dha fjalën se do të mbrojë pavarësinë e Shqipërisë. E Wilson-i e mbajti fjalën gjer në fund. Pa përkrahjen e Wilson-it sot ndoshta nuk do të kishim këtë Shqipëri.
Por akoma dhe më mbresëlënës është kontributi i saj në fillimet e vështira të shtetit shqiptar pas Kongresit të Lushnjës. Ja se si e kujton këtë kohë vetë Konica: “Në ditët e errëta kur Shqipëria ishte e shkelur nga ushtri të huaja, kur shteti ishte përmbysur dhe kur flitej sheshit për copëtimin e vendit, VATRA, e këshilluar nga një pakicë patriotësh, e shtyrë nga atdhesia dhe dëshira e anëtarëve të saj, e inkurajuar nga zëri i popullit shqiptar, mori përsipër të veprojë në vend të shtetit të vdekur. Nuk kërkoi nderet, as të drejtat e shtetit, por mori përsipër vetëm detyrat dhe harxhet. Me shpenzimet e Vatrës u mbajtën delegatët, u dërguan misione, u subvecionuan agjencira, u kablluan mijëra protestime dhe u organizua aq mirë mbrojtja e Shqipërisë sa Kryeministri i Greqisë Venizellos, tha në Konferencën e Paqes në Paris, se të vetmin pengim serioz që gjeti në Epir Greqia, ish pengimi i vënë nga VATRA e Amerikës. Shuma e tërë harxheve të vënë nga Vatra në vend të shtetit që mungonte ishte 197.072.89 $”, që po të kemi parasysh kohën për të cilën bëhet fjalë, shuma merr vlera të konsiderueshme. Përveç kësaj shume, Vatra zëvendësoi arkën bosh të qeverisë më 1921-1922, kur organizoi Huan Kombëtare, ku sërish mblodhi mijëra dollarë dhe nxori shtetin nga falimentimi.
Një tjetër bir i saj i madh, Noli, do të vendoste një gur të rëndësishëm themeli në historinë e pavarësisë fetare të shqiptarëve, me “luftën” e meshës së parë të shuguruar prej tij, e të kurorëzuar me aktin e madh të “Tomusit” të Kishës Autoqefale Shqiptare më 1937-n. Sot mbas kaq dekadash doshta do të qe mirë të përkujtohej edhe kjo ngjarje e madhe e të shikohej nëse është apo jo, ashtu e lirë dhe pakushtëzuar, udhëheqja e Kishës së sotme Autoqefale, në ato parime dhe themele që i hodhën Noli, Visarion Xhuvani e shumë të
tjerë më pas. Edhe historia jonë e shkruar, sidomos gjatë kohës së regjimit komunist, duhet të mbajë përgjegjësinë e vet për qëndrimin e mbajtur ndaj këtyre atdhetarëve të mëdhenj. Ndaj, ne të gjithë sot duhet të përkulemi e të nderojmë në cdo kremtim themeltarët dhe vatranët martirë që u persekutuan nga diktatura komuniste. Delegatët që themeluan Vatrën, Kolë Rodhja, Kristo Kirka, Koço Kosta përfunduan burgjeve; Bahri Omari, Kolë Tromara, Aqif Përmeti u pushkatuan; në burg përfunduan edhe Aqile Tasi, Andon Frashëri e vatranë të tjerë… Rrëqethës është p.sh. rasti i Kristo Kirkës, një prej themeltarëve të “Vatrës”. Zemra e atdhetarit të orëve të para, një ndër themeltarëve të “Vatrës” dhe krah i djathtë i Nolit në themelimin e Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, Kristo Kirka pushoi së rrahuri në burgun politik të Burrelit, një ndër më të egrit e diktaturës komuniste shqiptare. Atdhetarit të orëve të para edhe sot e kësaj dite nuk i janë gjetur eshtrat. Por, ia vlen të përmendet nderimi që poeti Arshi Pipa, bashkëvuajtës me Kristo Kirkën, do ta përjetësonte në vargjet e elegjisë kushtuar për të: Nuk foli, nuk mallkoi/ Por kur fjala ju-pre/ Ndigjuem qysh thellë ankoi:/ “Për Flamur!…për Atdhe…! Megjithatë, do të qe vërtet reduktuktuese historia e kësaj organizate, pa përmendur dy gur të tjerë themeli në rrugëtim kulturor dhe shkencor të shqiptarëve për vlerësimin dhe kujtimin e historisë së vet. Ndaj edhe ky 100-vjetori i mardhënieve shqiptaro –a merikane duhet të na sjellë në kujtesë edhe kohra si ajo kur “Vatra” e shqiptarëve të Amerikës, së bashku me arbëreshët e Italisë festuan dhe subvecionuan 500-vjetorin e Gjergj Kastriotit Skënderbeu në Itali më 1968-n dhe 60-vjetorin e gazetës “Dielli” më 1969-n në Amerikë. Siç duket i emocionuar nga pjesëmarrja e vatranëve në festimet kastriotjane në Romë, Koliqi iu referua atyre si “një tubë zojash të ndritshme e zotnijsh të zgjedhur”, duke shtuar se “hijet e madhnueshme të Nolit e të Konicës na shfaqeshin para syve tue vrejtë ndër rrjeshtat tonë kryesinë vatrane, që në këto kohna të turbullta të sotme, orvatet me ndjekë gjurmat e mëdhaja të atyne dy patriotëve të paharrueshëm, themeltarë të Shoqatës. Kishim përshtypjen”, vazhdon Ernest Koliqi, “se drita e agimeve të Rilindjes ato ditë do reshte mbi bashkimin e arbëreshëve me shqiptarë, e bashkë me atë dritë edhe rrezja e bekimit të
Perendisë”. Një vit më vonë, më 1969-n, do të qe vetë albanologu i shquar i asaj kohe, miku i madh i shqiptarëve dhe arbëreshëve, At Zef Valentini, që do ta përshëndeste me një titull të bujshëm përvjetorin e 60-të të “Diellit: “Të bashkuem dikur me Skënderbeun, sot me ‘Vatrën’” (Shejzat, 1969), duke theksuar mbi të gjitha unitetin e mendimit midis shqiptarëve të Amerikës dhe arbëreshëve të Italisë. Madje, përsëri Valentini, do të shkruante një vit më vonë në këtë revistë, një shkrim me rastin e vdekjes së parakohshme të kryetarit të atëhershëm të “Vatrës”, zotit Peter Chicos. Ja si shprehet autori: Me tê, do të fillote flakadani i entusjazmes m’u bâ nxehtësi e ndrydhun në motor, e padukshme në vetvehte, por vetem nder efekte të prekshme… S’po e kjajmë vdekjen e ti vetem pse vdiq në lule të moshës së vet; por pse, nieri ideali tue qênë, punën per Shqiptarizmen e kishte çue deri në prak të njaj ringjallieje, në të cilën ai mâ mirë se kurrkush, mund t’a udhëzote me dorë të sigurtë e të patrembun”. Para disa vitesh, një diskutim në Bibliotekën e Kongresit Amerikan shënoi hapjen e një serie festimesh e aktivitetesh që do të kryheshin në përmbushjen e shekullit të parë të jetës së “Vatrës”. Por ajo që duhet t’i japë asaj vërtet kremtimin më të shenjtë, më shugurues, duhet të jetë mirënjohja dhe vlerësimi i shqiptarëve kudo që janë dhe përshkrimi prej tyre në mënyrën më të drejtë e shkencore, i veprës, luftës, kontributit e sakrificave që ata derdhën në rrjedhën e ecjes përpara të kombit dhe shtetit shqiptar dhe paralelisht kontributin që dhanë në mardhëniet e mira shqiptaro -amerikane.

DOM ZEF OROSHI, XIXËLLONJA NDRIÇUESE NË ERRËSIRËN SHQIPTARE

July 4, 2022 by s p

Nga Eugjen Merlika/

“Fetë janë si xixillonjat: kanë nevojë për errësirën që të shkëlqejnë”

ARTUR SCHOPENHAUER (1788 – 1860), filozof I njohur gjerman

Këto fjalë të thjeshta të filozofit të njohur gjerman kërkojnë një përsiatje të thellë. Ka një vërtetësi në to, që çdo besimtar e gjen duke filluar nga vetvetja. Në vështirësi të mëdha, larg familjes e njerëzve të dashur, kur të gjitha rrugët janë të mbyllura, në një vetmi cfilitëse, njeriu I drejtohet me gjithë shpirt hyjnisë, duke kërkuar ndihmë, shpëtim nga e keqja që e ka pllakosur. Jo rrallë njeriu gjen qetësi, madje i duket se ka kaluar sikletin. N’ata çaste gjithkush mund t’a kuptojë fuqinë e besimit në Zotin e në profetët e tij.

Thuhet se besimi ka lindur tek njeriu që në hapat e para të rrugëtimit të tij. Edhe atëherë kur objektet e kultit nuk ishin ngritur me të gjithë madhështinë e tyre në shekuj, njerëzit ndërtonin një faltore fare të thjeshtë e në të ata i luteshin Perëndisë. Ato faltore erdhën gjithënjë e më shumë duke u bërë më të bukura e në to u derdh i gjithë talenti i akitektëve e piktorëve më të mirë të botës.

Gjatë rrugës së gjatë të ecjes së tij, njerëzimi i kthyer nga paganizmi, besimi në natyrën e dukuritë e saj, të trupëzuara në qënie të përfytyruara që shoqëronin çdo ditë atë, kaloi në besimet në një Zot të vetëm. Por ky kalim i besimit nuk qe i lehtë e, përsa i përket doktrinës së Krishtit, kërkoi shumë flijime që bëheshin në Romën ”caput mundi”.Mbas pak më shumë se treqind vitesh të lindjes së Krishtit, u desh të vinte në fronin e Romës një perandor ilir, Kostandini, më i shkëlqyeri i asaj plejade të sivëllezërve të tij që drejtuan perandorinë më të madhe të botës së lashtë, për t’i dhënë ligjëshmëri Kishës së Krishtit, për t’a nxjerrë atë nga shpellat e katakombat, për të vepruar lirisht mes njerëzvet. Është një motiv krenarije i yni si racë, por që, çuditërisht, nuk figuron si i tillë në historiografinë tonë.

Që atëherë besimi i krishterë dhe Kisha e tij ka bërë rrugën e saj në shekuj, me të përpjetat e tatëpjetat e saj, por gjithmonë pranë njerëzve, kryesisht më të dobtëve, ka qënë burim ngushëllimi e shprese, shtyllë morali e paqtimi ndërmjet njerëzve e kombeve. Në këtë kuadër edhe kisha ilire, arbërore e shqiptare, ka ecur në rrugën e saj, gjithmonë besnike e Romës, e po ashtu në shërbim të interesave të popullit të saj në të gjithë drejtimet. Ndër shekuj ajo Kishë ka qënë përhapëse e ruajtëse e dijes, mësuese e kutivuese e traditave më të mira, strehë morale e tribune të drejtash, më e fuqishmja përkrahëse e idesë së kombit e të harmonisë brënda bashkësisë.

Kështu erdhi ajo deri në shekullin e dy luftërave botërore e të Shtetit të parë shqiptar të bashkuar. Nëse në shekuj këto popullsi i kishin dhënë botës Shenjtë si Hjeronimi, Shën Nikodimi i Pojanit, Shën Urbani papë, Shën Krishti baçevan, Shën Nikor Arxhirota, Shënjtorja Dana nga Vlora, Shën Asti nga Durrësi, apo Mëkëmbës të Krishtit si Françesco Albani e katër kardinalë nga fisi i tij e Shqipërisë një kryediplomat të Skënderbeut, ipeshkvin Pal Engjëllin dhe katërshen Buzuku, Budi, Bardhi e Bogdani, që përbëjnë themelin e parë të kulturës arbërore, shekulli i njëzetë do të befasonte botën me 38 martirët e Kishës katolike shqiptare e do t’a ndriçonte atë me Shën Nënë Terezën, Shënjten e jo humanisten, së cilës Shteti enverist nuk i lejoi as të takonte nënën e saj për të fundit herë.

Shekulli i turpit në historinë shqiptare, i drejtuar nga komunistët sllavofilë e kinezofilë, do të merrte njollën e pashlyer të tij, duke shligjëruar besimet fetare me një ligj e një kushtetutë të re që do të shpallte Vëndin e Gjergj Kastriotit, “Atletit të Krishtit”, si të vetmin Shtet zyrtar ateist në botë. Humnera morale në të cilën e zhyti enverizmi shqiptar popullin e tij, duke i ndaluar të luste Zotin, duke prishur ose kthyer në objekte ekonomike të gjitha kishat, xhamitë apo teqet, duke burgosur shumicën e shërbyesve të fesë dhe mjaft qytetarë që besonin në Zotin, në një popull normal do të kishin kërkuar një përgjigje të fuqishme e të menjëherëshme. Mjerisht, shqiptarët duhej të mendonin për bukën e fëmijëve, për të shmangur “barin” që u ofronte “bujarisht” regjimi policor. Të vetmit që, në mjaft raste, dëshmuan qëndresën e tyre, nëpërmjet zbatimit të urdhnimeve e rregullave kishtare, qenë priftërinjtë, që paguan me dënime të rënda e herë herë edhe me kokë si Dom Shtjefën Kurti, që u dënua me vdekje për një pagëzim fëmije…

Në Shqipërinë e dhjetëvjeçarëve gjashtëdhjetë e shtatëdhjetë të shekullit të njëzetë, historia ishte kthyer dymijë vite mbrapa, në kohën e martirizimeve të të krishterëve nga perandoria romake, duke u mbuluar nga errësira e një regjimi që mund të gjejë krahasim vetëm me klikën kriminale të Pol Potit në Kamboxhia apo me atë të talibanëve në Afganistan, duke përsëritur përvoja tepër të rralla, që ishin ato të ndalimit të besimeve fetare në jetën e njerëzve. Shqipëria heshtëte në vetminë e saj vrasëse, të rrethuar nga telat me gjëmba, duke mbushur burgjet e saj me viktima të pafajshme të etjes për gjak të hienave të përbindëshme të klasës drejtuese komuniste. Por edhe bota heshtëte. Ata miliona “paqësorësh” që, për rreth njëzet vite kishin mbushur sheshet e Perëndimit, për të protestuar kundër luftës së amerikanëve për të ndaluar shtrirjen komuniste në botë, nuk gjetën as edhe një minutë të vetme të dënonin “marrëzinë shqiptare”, që shkelte të drejtën më parake njerëzore, atë të lutjes së Perëndisë. Ata e përfaqësuesit e tye qëndronin krejt të pavëmendshëm kundrejt fjalëve prej zëdhënësi të Kinës së Mao Ce Dunit në asambletë e Kombeve të Bashkuara, edhe se i dinin mirë përmasat e tragjedisë shqiptare…. Madje kishte edhe ndonjë përfaqësues të “botës së lirë” që e vizitonte Shqipërinë, duke vënë në dukje “sukseset” e saj e duke vënë lule më vonë mbi varrin e Enver Hoxhës…..

Por n’ata vite errësire të kobëshme në Shqipëri, në botën shqiptare jashtë saj do të shkëlqente ylli i një meshtari që, në Vëndin simbol të demokracisë e të të drejtave të njeriut, do të rivendoste përfytyresën e Shqipërisë normale e tradicionale. Do t’a bënte këtë nëpërmjet predikimeve të tij kishtare e më shumë nëpërmjet faqeve të revistës “Jeta katolike shqiptare”, që u a dërgonte bashkatdhetarëve të tij në botën e madhe, e mbi të gjitha me nismën e tij për të ndërtuar në New Yorkun e selisë së Kombeve të Bashkuara, kishën e parë katolike shqiptare.

Ai meshtar quhej Dom Zef Oroshi. Kishte lindur në Mirditën e familjes Gjomarkaj vetëm pesë ditë para se të lindëte Shqipëria e pavarur, më 23 nëndor 1912. Ky binjakëzim në lindje ndoshta i dha edhe një farë zotimi në vetvete për t’i shërbyer atdheut, ashtu siç do t’i kishte shërbyer vëllait. Nga mosha 15-vjeçare deri n’atë 25 vjeçare, studjoi në seminnarin Papnuer të Shkodrës. Qe nxënësi i njërit prej personaliteteve më të shkëlqyer të botës shqiptare, poetit, gjuhëtarit, bariut shpirtëror Dom Ndre Mjeda. Mësimet e tij dhe ndikimi i personalitetit të atij mësuesi të pazakontë, u bënë pjesë e natyrës së nxënësit, duke i ruajtur si gjënë më të çmuar të vetë jetës së tij, kudo ku shkoi e ku jetoi. U rrit nën hijen e Dom Ndre Mjedës e pati fatin të njohë e të marrë mësime edhe nga një tjetër Shqiptar i Madh, Atë Gjergj Fishta.

Nga seminari ai shkoi në Itali, ku u regjistrua në universitetin e Urbinos, në të cilin u diplomua në Teologji e Filozofi. Me mbarimin e studimeveu kthye në Vëndin e lindjes. Ishte një vënd në pushtim , por në të cilin ankthi për t’ardhmen mbizotëronte mbi shqetësimin e së sotmes. Shumë vite më vonë, në marsin e vitit 1982, në një udhëtim me makinë nga New Yorku në Boston, në shoqëri të profesor Zef Nekajt dhe publiçistit Tomë Mrijaj, i cili e sjell këtë episod në librin e tij: “Monsinjor Dr. Zef Oroshi Një jetë e shkrirë për Fe e Atdhe”, tregohet se si profesori bëri këtë ankim gjatë bisedës: “Ndoshta ai regjim i djallit nuk do të na japë mundësinë të kthehemi e të çmallemi me truallin tonë, se çdo ditë po plakemi”. Autori i “Çohajës” i u përgjigj: “Fajin e kemi vetë e ma së shumti na klerikët, që qëndruem pasivë e nuk e organizuem popullin, që t’ngrihej në kambë i madh e i vogël, në Veri e në Jug të Shqipnisë, si ortek i madh bore e t’luftonte atë murtajë, që na shkatërroi në themel”

Janë fjalë dëshprimi e vetëdijesimi që dalin nga zemra, mbas dhjetëvjeçarësh përsiatjesh mbi kohë e ngjarje që lanë vulën e tyre ogurzezë mbi milionë shqiptarë, të cilët, ndoshta, po të ktheheshin edhe njëherë mbrapa, do të kishin vendosur ndryshe. Të mashtruar nga propaganda e luftës kundër pushtuesit, që mbulohej nga lufta e përbashkët me aleatët perëndimorë, shumë shqiptarë n’atë kohë nuk kuptuan rrezikun e vërtetë që i kërcënonte e atyre pak atdhetarëve që mundoheshin t’u hapnin sytë për t’i ndriçuar, u përgjigjeshin me qesëndinë e tyre. Në fjalët e Imzot Oroshit ndihet keqardhja e thellë për mungesën e veprimit në të shkuarën e nuk i lihet aspak vënd fatalitetit historik të ngjarjeve, që kishte peshën e tij të pamohueshme në fatet e Shqipërisë. Por shpjegimi i Imzotit dëshmon ndershmërinë intelektuale të tij, nëpërmjet një këndvështrimi vetëqortues e aspak përligjës të rrugës së përshkuar.

Ndërkaq meshtari i ri ushtronte detyrën e tij duke u përqëndruar në problemin e gjakmarrjes, një plagë e rihapur dhe ende e pashëruar as në Shqipërinë e viteve dymijë, një problem i madh, i trashëguar nga e shkuara e largët, në të cilën nuk ekzistonte Shteti dhe ligjet e tij të zbatueshme për të gjithë, e në të cilin gjithkush detyrohej të vepronte vetë për të vendosur drejtësinë. Është një problem shumë i mprehtë, që prodhon mjedise në të cilët mbizotëron dhimbja, frika e pasiguria, në të cilët njeriu duhet të bëjë zgjedhje që kundërshtojnë parimet morale e fetare me të cilët është formuar. Aq më i mprehtë e pothuaj i pazgjidhshëm bëhet ky problem në dorën e meshtarit që n’asnjë mënyrë, duke predikuar urdhnimet e Krishtit, nuk mund të përligjë kërkesën e Kanunit.

Në një revistë “Kumbona e së diellës”, të datës 5 shtator 1943, përshkruhet një episod nga mesha e parë e Dom Zefit: “Mbas meshe u ndoq predku i mbajtun prej celebrantit, Dom Zefit, i cili me nji gojtari vërtetë të bukur, tërhjekse, moderne e të rrjedhshme, endi jetën e Shejtit, tue cekë dashtnin ndaj njeni tjetrit, ku, muer rasën të flasë mbi vrasën e mbi të falunit e gjakut, gja fort e shpeshtë ndër malet tona. I urojmë predikatorit nji sukses përherë e ma të madh”.

Më 1946 Arqipeshkvi Frano Gjini e emëroi Oroshin si këshilltar për dioqezën e Mirditës. Kështu ai vazhdoi të ushtrojë detyrën e meshtarit e të mbarështuesit kishtar në atë zonë. Në vitin 1951 terrori u shtua në krahinën e Mirditës. Në shënjestrën e e sigurimit të Shtetit hyri edhe Dom Zef Oroshi, për të cilin u shpall një urdhër arrestimi në dorë të toger Babës, një krimineli ordiner që përfundoi i varur nga vetë regjimi mbasi krimet e tij mbollën tmerrin në të gjithë krahinën. Meshtari, që po thonte meshën, u lajmërua nga dikush se ushtarët e togerit kishin rrethuar kishën. Ruajti gjakftohtësinë, e mbaroi meshën dhjetë minuta para e doli nga dera e mbrapme, duke lënë në qelë veladonin e tij.

I u bashkua lëvizjes së qëndresës në mal, të cilën e kishin udhëhequr dy kapidanët e Mirditës, vëllezërit Mark e Llesh Gjomarkaj, të vrarë heroikisht në përpjekje me ushtarët e Sigurimit të Shtetit. Ai qëndroi rreth tetë muaj me luftëtarët e qëndresës kundër komuniste në Shqipëri e në vitin 1952 kaloi kufirin jugosllav, nëpërmes Drinit e zonës së Gjakovës, e prej andej shkoi në Mitrovicë. Që aty më 3 shkurt 1953 i dërgoi një letër kapidanit Ndue Gjomarkaj në Romë, në të cilën paraqet një radiografi tejet të saktë të Shqipërisë komuniste.

Mbas një qëndrimi jo shumë të gjatë në Jugosllavi, Dom Zefi, së bashku me meshtarët Atë Daniel Gjeçaj, Atë Ambroz Martini, e Dom Nikollë Kimza, me garancitë e Kapidanit të Mirditës Gjon Marka Gjoni e djalit të tij Ndue Gjomarkaj shkuan në Itali në vitin 1954. Atje na thotë autori Tomë Mrijaj, Dom Zefi frekuentoi universitetin katolik “Angelicus”, duke mbrojtur me notën më të lartë tezën e doktoraturës. Vazhdonte të ushtronte detyrën e meshtarit, madje duke çuar meshë të posaçme edhe për mërgimtarët shqiptarë në Romë. Filloi të bashkëpunojë me botuesit e “Shêjzave”, profesor Ernest Koliqin dhe redaktorin profesor Martin Camajn, në revistën e të cilëve botoi artikuj me tema të ndryshme. Në Romë përktheu edhe veprën: “ Shkrimi i Shenjtë, Katër Ungjijtë dhe punët e Apostujve”, të cilën i a kushtoi kujtimit të mësuesit të tij të paharruar Dom Ndre Mjeda.

Në vitin 1961 Dom Zef Oroshi shkoi në Sh. B. A. dhe jetoi disa muaj në Boston nën drejtimin e kardinalit Cushing, Arqipeshkvit të atij qyteti që mbahej si “kryeqyteti i shqiptarëve t’Amerikës”. Aty vizitoi shpesh Imzot Fan S. Nolin, me të cilin kishte patur kontaktet e para kur ishte student në “Propaganda Fide” të Romës e si përfaqësues i Shoqatës studentore letrare “Shën Asti” i kërkoi atij disa nga librat e botuara. Noli i u përgjigj me një letër mjaft të ngrohtë dhe inkurajuese e cila u ruajt me shumë dashuri në arkivin e shoqatës.

“Takimin e parë, mjaft të përzemërt, e bamë në rezidencën modeste të Imzotit. Ai u interesua për klerin katolik. Natyrisht, mosha dhe peripecitë e jetës kishin qënë të ndryshme. Kishte simpati, sidomos për disa të klerit katolik, që kishin qenë afër me idet e tija për nji Shqipni demokratike. Megjithatë kurrë nuk hapi direkt çashtje politike”.

Imzot Zef Oroshi ka shkruar gjatë për marrëdhëniet e tij me ish “Kryeministrin e Republikës demokratike të Shqipnisë”, siç i pëlqen atij t’a quajë në një vëllim të titulluar: “Si e njoha Fan Nolin”. Aty ai tregon për përpjekjet e përbashkëta për të ngjallur frymën ekumenike në marrëdhëniet ndërmjet kishës katolike dhe kishës ortodokse shqiptare të drejtuar nga Imzot Noli. Ishin përpjekje të lëvdueshme që dëshmonin hapësirën e gjërë mendore të dy personazheve dhe qëllimin e mirë për të harmonizuar veprimet e bashkësive katolike e ortodokse shqiptare n’Amerikë. Për më tepër ato përkonin edhe me frymën ekumenike të Koncilit Vatikani Ii, n’atë drejtim.Përpjekjet nuk patën përfundim sepse hasën në ngurtësinë teologjike të nuncit Apostolik italian në SH. B. A., të cilin Dom Zefi mbas njohjes e përcaktoi si “një konservator i tepruem”. Me keqardhje ai shprehet kështu: “Dritarja për ajri të freskët , që pat premtue Papa Gjoni XXIII, nuk ishte hapë ende në kishën katolike”.

Nga kjo kuptojmë se meshtari shqiptar dhe Imzot Fan Noli bënin pjesë në krahun reformator të kishës së krishterë. “Me vdekjen e Peshkop Nolit, më 13 mars 1965, bashkimi i kishave të krishtera mbeti vetëm një ide, që koha e harroi dhe zbehu ngadalë”

përfundon me pezmatim Dom Zefi. Sigurisht ai ka mbajtur parasysh edhe poezinë “Hymni i Flamurit” të Imzot Nolit në të cilën gjinden vargjet:

“Flamur që lind Shën Kostandinë

Bashkon Islamnë me Krishterimnë

Çpall midis feve vëllazërimin

Flamur bujar për njerëzi”.

Noli bëhet ndërpretues i mendimit të hapur edhe ndërmjet besimeve monoteiste, filozofi në të cilën bashkohet edhe Dom Zef Oroshi. Ai është i vetëdijshëm se populli i tij përbëhej nga idhtarë të tre besimeve e çdo ngurtësi nga secili prej tyre do të kishte dëmtuar lidhjen mes bashkësive në dëm të interesave të kombit. Mendoj se kjo prirje ekumenike e Dom Zef Oroshit dhe e Imzot Nolit janë një nga anët më të rëndësishme të personalitetit të tyre. Bën përshtypje në vargjet e cituara më sipër shpjegimi në fusnotë për emrin e Kostandinit: “Kostandini, i quajtur edhe Shën Kostandin, ishte perandor romak prej fisi ilir. Ai i shërbeu klasës sunduese skllavopronare por Noli e idealizon”

Deri kur do të shkojmë me konceptet klasore enveriste në ndërpretimin e historisë, kur ai i përket një botimi të vitit 1999 e të përgatitur për shtyp nga z. Xhevahir Spahiu që kritikon tërthoras edhe vetë Nolin për idenë e tij?

Në vitin 1962 dom Zef Oroshi shpërngulet në New York, ku së bashku me Atë Andrea Nargaj, themeloi “Lidhjen Katolike shqiptaro – amerikane” dhe revistën “Jeta katolike shqiptare”, që u bë në pak kohë zëri më i fuqishëm i mërgatës së krishterë shqiptare në kontinentin amerikan. Ja si shkruan për këtë revistë profesor Zef Nekaj në një dorëshkrim të tij, të cilin e përcjell autori i librit, publiçisti Tomë Mrijaj:

“Temat që Oroshi ka zhvillue në revistën e tij janë kryesisht fetare, të kohës së tashme, gjuhësore dhe letrare, herë herë edhe polemikë, si dhe çashtje t’administrimit kishtar e të veoprimtaris së gjithanshme të shoqatës e bashkësis kishtare qi ai themeloi. Po ashtu ai ka mbajtë lexuesit në dijeni të plotë, mbi veprimtarin e shejtneshës për së gjalli, Nanës sonë Tereze Bojaxhiu; gjithashtu ka shqiptue nga italishtja e botue: “Misionet e Jezuitve dhe kultura shqiptare” e At Zef ValentinitS.J.. S’do mend se janë botue edhe lajmet, audiencat, enciklikat e tij etj., nga Vatikani dhe Arkidioçezi i New York-ut….

Historikisht janë trajtue tema mbi Skanderbegun, sidomos me rastin e e 500-vjetorit të vdekjes së tij, mbi Arbreshët, ngritjen e flamurit, mbi përvjetorë të patriotëve, letrarëve, gjuhëtarëve të vonë e të hershëm, sidomos të klerit katolik, të cilët ndihmuen aq shumë, qi gjuha jonë të mos “vdaret”. Janë botue reçensione (edhe nga Oroshi), kritika e kundërkritika, sidomos prej mjeshtrit të palodhshëm Ndoc Vulaj. Në revistë janë përfshi nji mori fjalimesh t’autoriteteve të mërgimit shqiptar në rasa përvjetorësh e përkujtimesh, vdekjesh etj.; kanë pa dritën e botimit disa tregime të vërteta ose fiktive të kandshme e plot humor në lidhje me jetën në Shqipnin e tashme; janë regjistrue mbledhjet e përvjetorët e shoqatës, të Kishës dhe revistës së bashkësis shqiptare në N.Y., të përcjellun me darka e orë argëtuese, me muzikë, solista, dueta etj.,por rrallë e për mall ka pas lajme gradimesh…. (Zoti na faltë për këtë punë, po a s’mund e a s’duhet të gradohet ndokush prej nesh as këtu a?!)

“Jeta katolike shqiptare” botohej në New York e shpërndahej në të gjitha Vëndet ku jetonin shqiptarët. Roli i saj ka qenë shumë i rëndësishëm, mbasi Dr. Oroshi, nëpërmjet asaj reviste e më vonë nëpërmjet blerjes së truallit dhe ndërtimit të Kishës së “Zojës së Këshillit të mirë”, i tregoi Sh.B. A. dhe botës mbarë, se shqiptarët nuk ishin një popull që mohonte Zotin, se Krishtërimi në Shqipëri kishte zënë rrënjë që nga kalimi i Shën Palit në Ilirinë e shekullit të parë, se ajo që ndodhte në Shqipërinë komuniste nuk kishte asgjë të përbashkët me botën shpirtërore të popullit shqiptar. Ajo ishte pjesë e një regjimi diktatorial, që shtypte liritë e popullit të vet, që zbatonte verbërisht urdhërat që i vinin nga Pekini i Mao Ce Dunit, duke rrezatuar përfytyresën më t’errët të gjithë historisë shqiptare. Duke u vënë në ballë të qëndresës shqiptare kundër komuniste, n’ata vite të gjata Dr. Zef Oroshi i bëri shërbimin më të madh popullit të tij dhe Kishës katolike shqiptare, duke u kthyer në një xixëllonjë gjigande që ndriçonte errësirën komuniste që kishte pllakosur Shqipërinë. Falë asaj qëndrese, mërgimtarët shqiptarë ishin ballëlartë sepse errësira që kishte mbuluar Vëndin e tyre nuk prekte shpirtërat e tyre, nuk përfaqësonte idetë e prirjet e tyre, as filozofinë e tyre, por ishin shfaqja më e shëmtuar e përdhosjes morale, mendore e politike të një tiranie. Ata shihnin tek meshtari trim dinjitetin e personifikuar, përçuesin e mbrojtësin e vlerave katolike e shqiptare, autoritetin moral që frymëzonte shpresë e besim.

Le t’i a lemë fjalën autorit të librit në një nga portretizimet e tij:

“Imzot Oroshi ishte nji burrë i urtë, i zellshëm, i shoqërueshëm dhe me karakter të fortë. Ai i respektonte të gjithë shqiptarët, pa dallim feje apo krahine. Ishte personifikim i zellit bjeshkënor. Merrte pjesë në të gjitha tubimet shqiptare, me karakter fetar, kulturor dhe kombëtar. Kishte një edukatë të shëndoshë e qëllim-mirë ekumenike. Fjalëmjaltë e i matur me shqiptarët, pa dallim përkatësie fetare, i pranishëm në të gjitha takimet dhe tubimet, mesazhpërcjellës shprese e mirësie, nismëtar e ndërlidhës i aktiviteteve në dobi të çështjes shqiptare apo në përkujtim të ngjarjeve historike e figurave, që kanë lënë emër të madh në piedistalin e identitetit tonë, sëbashku me Imzot Fan Stilian Nolin e meshtarë të tjerë ortodoksë.

Ishte shumë i mirëpritur në qendrat fetare islame dhe bashkëpunonte ngushtë me drejtuesit e komunitetit mysliman, si me Imam Salih Myftinë (1891 – 1978), kryetar i fesë islame në Detroit e Kanada, Imam Isa Hoxhën (1924 – 2002), hoxhë Hamit Perollin,Sheh Halilin, Reverend Baba Rexhepin (1901 – 19959, kryetar i Teqesë Bektashiane në Detroit etj. Klerikët bashkatdhetarë të konfesioneve të ndryshme, duke ruajtur traditën e tolerancës fetare shekullore dhe respektin për njëri tjetrin, këmbenin vizita dhe telefonata për Krishtlindje, Pashkë, Bajram, Ramazan dhe festën Bektashiane të Ashurës….”

Në rastin e 60-vjetorit të krijimit të Shoqatës “Vatra”, më 1969, imzot Oroshi shkruante:

“Me rasë të kremtimeve të Gjashtedhjet Vjetorit të gazetës ma të vjetrës shqipe në Shtetet e Bashkueme t’Amerikës “Dielli”, drejtoria Qëndrore e Vatrës, me kryetarin e saj të vlefshëm në krye Peter Chickos, ka ndërmarrë me këtë rasë mbledhjen e nji Kongresi Pan-Shqiptar. Ky Kongres do të mbahet në New York City, ç’nga data 28 deri në 30 nandor.

Posë diasporës së re e të vjetër shqiptare, në Kongres do të marrin pjesë edhe tre Dhespotët Arbreshë, Shkëlqesit e Tyne: Imzot Zef Perniciaro, Ipeshkëv Ordinar i Horës Shqiptare Piana degli Albanesi, nga Siçilija, Imzot Gjon Stamati, Ipeshkëv Ordinar i Lungro-s, Cosenza, Kalabri, Imzot Theodor Minishi, Ordinar i Abacisë Shën Nilit, në Grottaferrata, Roma.

Posë disa klerikëvet të tjerë arbreshë, dhespotët do të udhëhjekun me veti dhe grupe folkloristike të rijsh e të rejash arbreshe, që do t’i japin lulëzimin e meritueshëm këtij kremtimi.

Vatra, n’emën të vllaznimit shqiptar dhe Shqiptarizëm-Amerikanizëm, ka tregue dëshirën, që programi të shtrihet dhe me manifestime e kremtime fetare të tri besimeve ndër faltoret e tyne, mundësisht me pjesëmarrjen e besimtarëve padallim, gjithku janë të mirëpritun. Kjo asht nji rasë për t’i diftue botës së lirë, por njiheri edhe botës komuniste, se na jemi nji popull qi besojmë dhe, në të njajtën kohë, për t’i dhanë lartësim Shqiptarizmës n’Amerikën tonë të dashtun.

Si antar i sa vjetvet dhe si këshilltar i vatrës, dishroj t’u sjelli thirrjen ma të flaktën të gjith shqiptarëvet të diasporës sonë, por sidomos Bashkësisë katolike Shqiptare, që secili, ta japi ndihmesën e vet, që Pan-shqiptarizma të dali faqebardhë me këtë rasë, që ndoshta mund të jetë e vetmja në jetën tonë.

Më 29 nandor, ora 12 fiks, do të fillojë Mesha Pontifikale në St. Patrick, e thanun nga tre Dhespotët Arbreshë. Të gjithë janë të mirëpritun. Katolikë Shqiptarë! Mos harroni se kjo asht dita e juej ma tepër e ma. Pjesëmarrja e juej duhet të jetë tok!”.

Thirrja pasionale dhe e thukët e Imzot Oroshit në këtë përvjetor të rëndësishëm katolikëve shqiptarë është prekëse e ngazëlluese. Ndoshta në thellësi të zemrës së tij dëshiron t’i ngjasojë oshëtimave të maleve shqiptare që dikur jepnin alarmin e rrezikut që afrohej e ftonte për qëndresë. Edhe këtë herë, me praninë e tyre në këtë meshë pan shqiptare ata duhet të dëshmojnë se ndërsa në Vëndin e tyre tirania komuniste ka shkelur me të dy këmbët dyshen shekullore të vetë kuintesencës së qënies shqiptare, formulën madhore Fe e Atdhe, n’Amerikën e lirive universale, në bijtë e shqipes ajo është më e fuqishme se kurrë. Në këtë mënyrë Pan-shqiptarizma do të dalë faqebardhë, duke i treguar miqve amerikanë, por edhe botës së tiranisë së Tiranës, se ka edhe një tjetër Shqipëri, që nuk shtrohet e që i ka mbetur besnike idealeve të Gjergj Kastriotit e të tjerë burrave e grave të shquara në historinë e gjatë të Kombit.

Imzot Zef Oroshi ka zhvilluar një veprimtari të dëndur në të gjithë drejtimet. Nuk ka asnjë ngjarje të rëndësishme të bashkësisë shqiptare që të mos kishte vulën e pjesëmarrjes apo t’organizimit të tij. Ai fton tre dhespotë arbëreshë, nga “gjaku ynë i shprishur” që më 29 nëndor 1969 thonë meshën e përbashkët në St. Patrick e më 5 korrik 1972 organizoi një meshë të madhe përshpirtjeje për klerikët e martirizuar në Atdhe prej regjimit komunist, në të cilën folën e lexuan pjesë të ndryshme tetë profesorë universitetesh amerikanë, nën tingujt e muzikës kishtare të kompozuar nga Kardinali i ardhëshëm shqiptar, Dom Mikel Koliqi, që atëherë jetonte në një kamp internimi në Gjazë të Lushnjës. N’atë rast imzoti Oroshi foli përsëri për fushatën kriminale të qeverisë së Tiranës kundër klerikëve, kryesisht katolikë. Në vitin 1973 ai ftoi në kishën ku predikonte Nënë Terezën, e cila foli shqip me të, ndërsa mbas tre vitesh, në korrik 1976 organizoi një meshë të posaçme për motrën e madhe të gjithë shqiptarëve, ku ajo u takua me shumë bashkatdhetarë të saj. Me atë rast ai shkruajti:

“Personalisht Mater Teresën e kam njoftë 11 vjet ma para. Asokohet, me këshillin e Monsinjor Landy-t e temin, pat kërkue ajo vetë nga Ambasada Shqiptare e Romës, që t’i lejohej e ama , që të shkonte me vdekë te i biri, kolonel Lazri, në Siçili. Porse qeverija fatose e Tiranës e gjet edhe këte çashtje të përhime me politikë. Nuk qe lejue me dalë dhe e ama vdiq tri vjet ma para, pa mujtë e bija me e pa për afër pesëdhjetë vjet. Por Mater Teresa nuk mundet me u idhnue me kurrkand. Shprehja e saj dhe në këtë rasë qe: “U baftë vullndesa e Zotit!” Bëhet fjalë për një nga veprimet më të poshtra të klikës enveriste në Shqipërinë komuniste, veprim që godiste gruan më të madhërishme të historisë shqiptare…

Në përkujtimin e 40-vjetorit të vdekjes së Dom Ndre Mjedës, të organizuar prej Imzot Oroshit foli shkrimtari shkodran Arshi Pipa. Imzoti përshëndeti në 25-vjetorin e themelimit të Bllokut kombëtar Indipendent, ndërsa më 10 tetor 1975 ai bekoi në tokën spanjolle martesën e çiftit mbretëror shqiptar në prani të 1500 të të pranishmëve. Ai ka bërë bekimin e unazave duke u shprehur kështu:

“Zoti i bekoftë unazat, që po shkëmbeni sot me njeni-tjetrin, në emën të dashunisë, besnikrisë bashkshortore e sinqeritetit reciprok. Le të shtoheni e të shumoheni, që oborri mbretnor shqiptar të jetë plot me ushtarë të atdheut, për t’i kthye lirinë Shqipnisë së mbërthyeme nga kthetrat e kuqe dhe bashkue shqiptarët n’tokat e tyne stërgjyshore, rreth trungut amë”.

I thirrur nga trashëgimtari i fronit shqiptar, që për Imzotin Oroshi përfaqëson autoritetin më të lartë politik të Vendit të tij, ai bekon e njëkohësisht uron shumë bij për fronin shqiptar, duke përcaktuar një detyrë që duhet të jetë e shënjtë për cilindo qytetar të Shqipërisë, aq më tepër për Mbretin e saj: “për t’i kthye lirinë Shqipnisë e për të bashkue shqiptarët në tokat stërgjyshore”. Mbetet thelbi i problemeve të këtij vëndi që në lindjen e tij e Imzoti nuk mund të mos e ngrejë para 1500 vetëve nga klasa drejtuese e Evropës, sepse ai nuk duhet të mbetet vetëm derti i shqiptarëve, duhet të jetë edhe problemi i Evropës, sepse Shqipëria është pjesë e Evropës dhe e ka provuar këtë me çerek shekullin e “artë” të Gjergj Kastriotit. Është një çast që e arratis mendimin pesë shekuj mbrapa kur Ipeshkvi Pal Engjëlli bekonte unazat e “Atletit të Krishtit” e të Donika Topisë…. Atëherë Shqipëria ishte në luftë me Turqit, këtë herë më vetveten, atëherë për mbijetesë shtetërore, sot për Shtetin e lirive e të drejtave.

Më 24 shtator 1978 u bë përurimi i Kishës së parë katolike shqiptare në tokën amerikane, të ndërtuar me ndihmesat e të gjithë shqiptarëve të New York-ut. Ajo u bekua nga Arqipeshkëvi i i atij megalopoli, Terenc Cardinal Cooke në 14 janar 1979. Qe kurorëzimi i përpjekjeve dhe i zotimit madhor të Imzot Dr. Zef Oroshi, për t’u lënë shqiptarëve katolikë shtëpinë e tyre të lutjeve në New Yorkun e madh, por që u bë shpejt pikë takimi për të gjithë shqiptarët në një kohë kur në “dheun amë” kishat e xhamitë ishin harruar.

Ajo kishë frut i idesë e i sendërtimit të mendimit të Imzotit mirditas, mbetet gjithmonë jo vetëm tempulli i lutjeve shqiptare Perëndisë, por edhe “Exegi monumentum”, që ai i ngriti vetes, së bashku me të gjithë ndihmesën kulturore, të cilët e futën emrin e tij në përjetësinë e kujtesës historike të popullit të tij.

NATO, KRYEMINISTRI RAMA DHE LIRIA E SHTYPIT NË SHQIPËRI

July 4, 2022 by s p

Nga Frank Shkreli

Vetëm pak më shumë se një javë më parë, me një shkrim modest u jam drejtuar ambasadorëve perëndimorë në Tiranë – si një kritikë dhe një parlajamërim të radhës – sa i përket përkeqësimit të lirisë së medias në Shqipëri, Frank Shkreli: Tepër vonë dhe shumë pak, të nderuar Ambasador në Tiranë | Gazeta Telegraf – Ja, ditët e fundit, na u shfaq një dukuri tjetër që justifikon edhe një herë shfaqjen e shqetësimeve të mia serioze dhe të gjithë atyre që besojnë në lirinë e shtypit, si një vlerë bazë perëndimore e të gjitha të drejtave të tjera të njeriut, në një shoqëri siç është Shqipëria, një vend i NATO-s dhe një vend që e quan veten aleat i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Në takimin e NATO-S që sa po mori fund në Madrid të Spanjës, u morën vendime me rëndësi për transformimin dhe forcimin e Aleancës atlantiko-veriore, vendime të cilat u përmblodhën me këto fjalë nga Sekretari i Përgjithshëm NATO-s, Jens Stoltenberg: “Vendimet që kemi marrë në Madrid do të sigurojnë që Aleanca jonë të vazhdojë të ruaj paqën, të parandalojë konfliktet dhe të mbrojë popullin tonë dhe vlerat tona. Evropa dhe Amerika e Veriut, qëndrojnë së bashku në NATO”, u shpreh ai. NATO – News: Madrid Summit ends with far-reaching decisions to transform NATO, 30-Jun.-2022

Të gjithë e dijmë se në grupin e “vlerave tona”, çdo shtet i vërtetë demokratik dhe anëtar i NATO-s, përfshir Shtetet e Bashkuara të Amerikës — dhe sidomos Shtetet e Bashkuara të Amerikës – konsiderojnë lirinë e shtypit, si bazën e të gjitha të drejtave dhe lirive të tjera themelore të njeriut.

Liria e shtypit nuk është se konsiderohet vetëm nga vendet perëndimore si një vlerë bazë e të gjitha drejtave të tjera të tjera të njeriut – por konsiderohet si e tillë edhe në dokumente me rëndësi ndërkombëtare, siç është Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut — Universal Declaration of Human Rights | United Nations — dhe shumë të tjera. Ia vlen të lexohet rishtas ky dokument nga përfaqsues dhe udhëheqës të vendeve anëtare të OKB-s, për angazhimet që kanë marrë përsipër, secili shtet, për mbrojtjen dhe zbatimin e këtyre të drejtave bazë të njeriut, në vendet e tyre dhe në mbarë botën – sidomos Shqipëria, që me të drejtë trumpeton antarësimin e përkohëshëm aktual në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.

I freskët nga takimi i nivelit të lartë të NATO-s në Madrid ku u morën vendime me rëndësi strategjike dhe ushtarako-politike në mbrojtje të lirisë dhe demokracisë në Evropë dhe në botë, por edhe në mbështetje të “vlerave të përbashkëta”, Kryeministri i Shqipërisë, mezi priti që me të këthyer në furrikun e tij, larg vëmendjes së medias ndërkombëtare, të shprehte urrejtjen ndaj lirisë së medias në vendin e tij – duke penalizuar një gazetar me tre muaj ri-edukim – vetëm e vetëm se Kryeministrit nuk i pëlqeu pyetja që gazetari Klevi Muka idrejtoi një ministrejeje të kabinetit Rama: “Do futesh në riedukim, për 60 ditët e ardhëshme nuk ke të drejtën të më pyesësh…”, citohet t’i ketë thënë Z. Rama, gazetarit Klevi Muka. Vërtetë, “riedukim”! Ka kampe “riedukimi” për gazetarët në Shqipëri? Është hera e dytë që Kryeministri Rama dërgon një gazetar, në atë që marrim me mend se duhet të jetë “kamp riedukimi”, si dikurë në kampet e komunizmit të Enver Hoxhës, ose në kampet kineze të riedukimit, ku edhe sot sipas organizatave private dhe qeveritare, regjimi komunist kinez ka dërguar mbi 1 milion myslimanë dhe vazhdon të dërgojë gjithnjë në kampe të tilla riedukimi.

Po, ku fillon e drejta e lirisë së të shprehurit (si një e drejtë universale e të drejtave të njeriut) e gazetarit Muka? Sipas ish-Kryetares së komisionit që ka përpiluar dikur Deklaratën Universale të Drejtave të Njeriut, Eleanor Roosevelt, ajo e drejtë për të gjithë njerëzit fillon, ndër të tjera, edhe në vendin e punës…Fatkeqsisht, për gazetarin Muka, kjo e drejtë mund të ketë filluar në vendin e tij të punës – pra në konferencën për shtyp të Kryeministrit Rama — por sipas Kryeministrit, e drejta e lirisë së fjalës për gazetarin shqiptar Muka duhet të marrë fund në, “një ri-edukim për 60-ditët e ardhëshme…”, sepse bëri një pyetje që nuk i pëlqeu Kryeministrit. Është ky një rast ose një fenomen shqiptar që nuk e kam hasur më përpara, megjithëse mund të ketë ndodhur në ndonjë vend autoritar, diktatorial ose gjysëm të lirë. Por që të ndodhë në një vend anëtar të NATO-s dhe aspirant për antarësim në Bashkimin Evropian, madje 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit, është pak si e çuditëshme. Se si dhe pse tolerohet një kryeministër i Evropës post-komuniste të kërcënojë gazetarët me penalizim “ri-edukimi”, si në kohën e komunizmit, vetëm e vetëm se bëjnë pyetje legjitime drejtuar një zyrtari të lartë qeveritar, veç një Zot e di?!

“Konkurenca midis demokracisë dhe autoritarizmit është në rritje e sipër”, paralajmëroi në një konferencë shtypi në Madrid, Sekretari i Përgjithëshëm i NATOs, Jens Stoltenberg. Duke njoftuar një numër masash strategjike që ai i quajti “historike”, e që u miratuan në takimin e mbajtur në Madrid, udhëheqsi i NATO-s shtoi se strategjia e re e kësaj organizate e bën më “të fortë NATO-n, është jetike për ruajtjen e paqës, për parandalimin e konflikit dhe për mbrotjen e popujve dhe vlerave tona të përbashkëta, tani dhe në të ardhmen.” Ju garantoj se Sekretari i Përgjithëshëm i NATO-s, Z. Jens Stoltenberg nuk kishte në mend, si vlerë të përbashkët, dërgimin e një gazetari në kamp “riedukimi”, sepse pyetja e tij nuk i pëlqente kryetarit të qeverisë shqiptare.

Në këtë ndërkohë, Turqia – gjithashtu vend anëtar i NATO-s dhe vend strategjik i Shqipërisë — ditët e fundit bllokoi qasjen tek informacionet e shërbimit në gjuhën turke të Zërit të Amerikës dhe Deutsche Welle-s. Ky është një rast ndryshe nga rasti tipik shqiptar për të cilin po flasim – por përfundimi është i njëjti për një shtet autoritar si Turqia, për të cilin liria e fjalës nuk ka asnjë rëndësi për qeverinë autoritare të atij vendi — as për individin as për shtypin vendas: kufizimi dhe shkelja e të drejtës së lirisë së fjalës dhe lirisë së shtypit, siç pasqyrohet në shumë raporte të organizatave ndërkombëtare, mbështetse të lirisë së fjalës. Reagimi i Zërit të Amerikës ndaj vendimit të qeverisë turke ishte i shpejt duke e cilësuar atë si një shkelje të vlerave demokratike: “Zëri i Amerikës beson se çdo përpjekje e qeverisë për të mbyllur gojën e mediave është një shkelje e lirisë së shtypit, që është një vlerë thelbësore e të gjitha shoqërive demokratike,” tha zëdhënësja, Bridget Serchak, sipas një raporti të shërbimit shqip të VOA-s. E përmend këtë fakt se autoritarët dhe regjime diktatoriale nuk ndryshojnë shumë nga njëri tjetri. Në të vërtetë, luftën e tyre kundër të drejtave të qytetatëve të vet e fillojnë me luftën kundër lirisë së shtypit. Kur ta fitojnë luftën kundër lirisë së shtypit, është kollaj të shkelen të drejtat e tjera abazë të njeriut. Historikisht, gjithmonë, liria e shtypit është e para që sulmohet dhe që zhduket nga autoritarët. Të njëjtën gjë kishte bërë Rusia e Putinit, muaj më parë, duke bllokuar Zërin e Amerikës dhe Radion Evropa e Lirë.

Duke pasur parasyshë përkeqësimin e lirisë së medias në Shqipëri – siç pasqyrohet edhe nga rasti tipik i fundit midis Kryeministrit Rama dhe gazetarit Muka, që nuk është i pari I këtij lloji – por edhe nga paralajmërimi, kohët e fundit, i ambasadorëve perëndimorë në Tiranë se, “Një media e lirë dhe e pavarur është thelbësore për demokracinë”, lindë pyetja: Cilës botë dëshiron t’i bashkohet Shqipëria e Edi Ramës — sot dhe nesër – asaj të NATO-s dhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës që mbrojnë dhe luftojnë për të drejtën e lirisë së shtypit, si një ndër të drejtat thelbësore të demokracive perëndimore, a po me botën e autoritarëve botërorë, Putinit, Erdoganit dhe Vuçiqit, të cilët sulmojnë e shtypin fjalën e lirë kurdo dhe kudo, e sa herë u teket për qëllime të veta personale autoritare. “Fati i të drejtave të njeriut është në duart e të gjithë qytetarëve dhe komuniteteve tona”, ka thënë Eleanor Roosevelt. Jo në duartë e ndonjë diktatori, pra!

Në një takim me përfaqsues të medias në Tiranë pas u këthye nga takimi i NATO-s në Madrid, Kryeministri Rama akuzoi gazetarin Klevi Muka se pyetja e tij drejtuar Ministres së Punëve të Jashtme, Xhacka, nuk ishte etike. Me sa pashë unë, askush nuk foli. Asnjë nuk kundërshtoi ndërhyrjen e Kryeministrit Rama. Ai moment m’u duk si ato gjyqet komuniste ku dënoheshin kundërshtarët e Enverit. Me të dëgjuar pyetjen krejt legjitime të gazetarait Muka nëse ajo e ka zbatuar Kodin e ri Etik për Këshillin e Ministrave për të mos u takuar me biznesmenët pa praninë e dy punonjësve të administratës, shkelja e të cilit ka pasoja deri në largimin e saj nga detyra, Zonja Xhaçka i drejtoi sytë kah Kryeministri, i cili me qëllim të qartë për të intimiduar gazetarët e tjerë në sallë shpërtheu duke thenë se pyetja nuk ishte etike. Kush e vendos etikën gazetareske, Z. Kryeministër? Ju përcaktoni se cilat pyetje duhet të bëhen dhe si të bëhen ato?

Nëqoftse etika gazetareske si dhe fati i të drejtave të njeriut, përfshir fjalën e lirë të gazetarëve, mbeten në duar të një personi ose një qeverie, cilado qoftë ajo, e majtë e djathtë, e lirë apo gjysëm e lirë, siç është cilësuar Shqipëria, atëherë vaj medet për atë vend. Rasti i fundit i shkëmbimit midis Kryeministrit Rama dhe gazetarit Klevi Muka e pasqyron këtë fakt, qartë dhe vendosmërisht se në çfarë gjëndje të mjerueshme është sot liria e medias në Shqipëri. Nga këndveshtrimi im, duke ditur sjelljet dhe fjalët e Z. Rama gjatë viteve kundër lirisë së fjalës dhe të drejtave të gazetarëve në veçanti, nuk u habita për qëndrimin e tij të fundit. Ajo që më çudit është se si në një sallë plot gazetarë, nuk reagon asnjë. Gazetarët në atë sallë do duhej të fiknin mikrofonat, t’i sillnin shpinën Kryeministrit dhe të dilnin nga salla në protestë. Kjo, për t’i treguar Z. Rama se sjellja e tij karshi profesionit të gazetarëve dhe lirisë së fjalës në Shqipëri është e papranueshme dhe se nuk do të tolerohet. Fatkeqsisht, gazetarët shqiptarë të pranishëm në atë konferencë shtypi, treguan se janë OK me vendimin e Kryeminsitrit Rama që të dërgojë një prej kolegëve të tyre në kampin e ri-edukimit. Sa e turpshme! Gjatë karrierës së tij, Kryeministri i Shqipërisë ka treguar, si udhëheqës dhe si individ, se urrenë lirinë e fjalës dhe sidomos të drejtat dhe lirinë e gazetarëve në një shoqëri të lirë. Fati i lirisë së fjalës dhe i të drejtave të gazetarëve duhet të mbrohet në rradhë të parë nga vet gazetarët dhe nga shoqëria më e gjerë. Nëqoftse shqiptarët dëshirojnë të jetojnë në një vend vërtetë demokratik, atëherë ata vet duhet të marrin në dorë fatin e lirisë dhe të demokracisë në vend. Nuk mund të kini demokraci pa liri të vërtetë të medias! Unë besoj atë që ka thenë dikur Eleanor Roosevelt se të drejtat dhe liritë e njeriut — sidomos liria e fjalës që këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës konsiderohet si e drejta më themelore e të gjitha të drejtave të njeriut – nuk duhet të jenë në duar të një personi, qoftë ai edhe kryeministër – por në duar të gjithë qytetarëve dhe komuniteteve vendase. Të nënshkruash një dokument të NATO-s në Madrid duke u angazhuar solemnisht me të gjitha vendet anëtare të Aleancës, “për të mbrojtur popujt dhe vlerat tona”, ndërsa me të zbritur në Tiranë sulmon lirinë e fjalës të një gazetari shqiptar – tregon një hipokrizi të nivelit më të lartë!

Frank Shkreli

Nga takimi i NATO-s në Madrid të Spanjës javën që kaloi

Eleanor Roosevelt, Delegatja e parë e Shteteve të Bashkuara në Organizatën e Kombeve të Bashkuara dhe Kryetarja e Komisionit që përpiloi Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut

Festohet në Kosovë Dita e Pavarësisë së Amerikës. Flamuri i Shpresës…

July 4, 2022 by s p

-Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Prishtinë, Jeffrey M. Hovenier: ShBA-ja ishte mbështetëse e hershme dhe e zjarrtë e Pavarësisë së Kosovës. Kjo është arsyeja përse mbesim të patundur në mbrojtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës/

-Para ardhjes në Prishtinë, Ambasadori i ri i emëruar i SHBA në Kosovë Hovenier në Dhjetor 2021 është pritur në takim në Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA nga Kryetari Elmi Berisha/

-Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë vendi i parë nga gjithë bota me prani diplomatike në Kosovë. I pranishëm në festën e hapjes së Zyrës Amerikane në Prishtinë në 5 Qershor 1996 shkruaja edhe kronikën: Flamur i shpresës për Kosovën…/

SPECIALE – Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 4 Korrik 2022/ Në festën e Ditës së Pavarësisë së Amerikës – 4 Korrikut, Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës, Jeffrey M. Hovenier, tha se ShBA-ja ishte mbështetëse e hershme dhe e zjarrtë e Pavarësisë së Kosovës.

“Kjo është arsyeja përse mbesim të patundur në mbrojtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës.

Prandaj, sot, përderisa festojmë 246 vite të ShBA-së si shtet i lirë, i pavarur, sovran, gjithashtu së bashku festojmë 14 vite të pavarësisë së Kosovës dhe përparimit të jashtëzakonshëm të arritur për këtë kohë kaq të shkurtë.

Nuk mund të mendoj asnjë vend më të përshtatshëm për të bërë këtë se pikërisht këtu – në ambasadën e ShBA-së në Kosovën sovrane, të pavarur dhe demokratike”, theksoi Ambasadori Amerikan Hovenier.

Në fillim të vitit 2022 Ambasadori i ri i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës, Jeffrey M. Hovenier ka mbërritur në kryeqytetin Prishtinë dhe në 10 Janar mori zyrtarisht detyrën. Hovenier është nominuar për Ambasador në Kosovë në muajin Korrik 2021 nga Presidenti Amerikan, Joe Biden. Ambasada Amerikane në Prishtinë ka njoftuar më 28 Dhjetor 2021 se Hovenier është betuar si Ambasador i ri i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë para Nënsekretares Amerikane e Shtetit për Çështje Politike, Victoria Nuland. Ambasadori i ri i emëruar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës më Kosovë, Jeffrey M. Hovenier në Dhjetor 2021 është pritur në takim në Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA nga Kryetari Elmi Berisha.

Në Festën e madhe në Prishtinë të 246 vjetorit të Pavarësisë së SHBA-ve ishin edhe Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani dhe Kryeministri Albin Kurti.

“Atë që kanë bërë Shtetet e Bashkuara dhe populli amerikan për vendin tonë, për lirinë tonë, për të drejtën tonë për të ekzistuar dhe për çdo qytetar që e quan Kosovën shtëpi të vet, shkon përtej çdo partnetiteti që ka njohur ndonjëherë bota.

Më 4 Korrik, festojmë krahas popullit amerikan dhe kujtojmë vlerat e idealet mbi të cilat janë ndërtuar Shtetet e Bashkuara. Në këtë ditë, kujtojmë edhe të gjithë ata që nëpër dekada kanë dhënë kontribut të jashtëzakonshëm në ndërtimin e miqësisë sonë të përjetshme”, është shprehur Presidentja Osmani.

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha se, Deklarata Amerikane e Pavarësisë ishte një kthesë e madhe në historinë botërore.

“Për herë të parë, një shtet po themelohej me thirrjen e qartë në nocionin iluminist për të drejtat e patjetërsueshme të individit. Siç shprehen baballarët themelues në rreshtin më të paharrueshëm të Deklaratës, ‘Ne i konsiderojmë këto të vërteta si të vetëkuptueshme, se të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë, se ata janë të pajisur nga Krijuesi i tyre me disa të Drejta të patjetërsueshme, si Jeta, Liria dhe kërkimi i Lumturisë. Për të siguruar këto të drejta, Njerëzit krijojnë Qeveritë, duke marrë Fuqitë nga miratimi i atyre që qeverisen’”, tha Kryeministri Kurti.

“Ndërsa ngremë një dolli për 246-vjetorin e Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, le të ri-përkushtohemi për të mbrojtur themelin e filozofisë së saj politike.

Gëzuar 4 Korriku, me dëshirat më të mira për të ardhmen e ndritshme të kombit tuaj”, u shpreh Kryeministri i Kosovës.

Në Kosovë festohet tradicionalisht 4 Korriku, Dita e Pavarësisë së vendit të miqësisë së përjetshme dhe raporteve të veçanta – Shteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilat janë të parat nga gjithë bota me prani diplomatike në Prishtinë që prej 26 vitesh dhe shtetin kosovar e kanë njohur që në ditën e parë pas shpalljes para 14 viteve në 17 Shkurtin historik 2008.

Në 5 Qershor 2022 u bënë 26 vjet nga dita historike e të mërkurës së 5 Qershorit 1996 kur u bë hapja në Prishtinë e Zyrës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Më parë, në 12 Janar 1996, Presidenti historik Ibrahim Rugova përshëndeste paralajmërimin e atëherë Ndihmës-Sekretarit të Shtetit të SHBA, Riçard Hollbruk, për hapjen e një Zyre Amerikane në kryeqytetin e Kosovës, në Prishtinë. “Ky është një moment i rëndësishëm në marrëdhëniet e shkëlqyera midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Kosovës dhe tregon kujdesin e vazhdueshëm Amerikan për gjendjen në Kosovë dhe çështjen e Kosovës”, theksonte Rugova dhe shfaqëte shpresën se edhe vende të tjera, nga Evropa, do të hapnin zyra në Kosovë.

Fillimisht, Zyrtari i USIA-as (Agjencia Informative Amerikane), Majkëll Mekllellën (Michael McClellan) në 22 Maj 1996 ka mbërritur në Prishtinë për të udhëhequr punët në hapjen e Zyrës së këtij shërbimi.

Hapja e Zyrës Amerikane në Prishtinë në 5 Qershor 1996 u bë nga Nënsekretari Amerikan i Shtetit, Xhon Kornblum. Në hapjen solemne ishte edhe Presidenti historik i Kosovës Ibrahim Rugova bashkë me familjen.

Gazeta e rezistencës “Bujku” e ditës së enjte të 6 Qershorit 1996 në ballinë shkruante:

Dje në Prishtinë u hap Zyra e Agjencisë Informative Amerikane

“Jemi zotuar për të ardhem dhe lirinë tuaj”

-tha ambasadori Xhon Kornbllum, ndihmëssekretar amerikan i Shtetit, i cili zyrtarisht e hapi zyrën, duke shtuar se kjo është një provë e interesimit të vazhdueshëm amerikan e një kontribut për nxitjen e dialogut. – Dr. Ibrahim Rugova: “Kjo është ditë historike për Kosovën”.

Raportimi vijonte në faqen 2, ku botohej e plotë deklarata që e kisha marrë nga Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova:

“Deklaratë e Presidentit Rugova

Ditë historike për Kosovën

Në deklaratën e tij me rastin e hapjes së Zyrës së USIS në Prishtinë, presidenti i Republikës së Kosovës, dr. Ibrahim Rugova, tha se kjo është një ditë historike për Kosovën, për çështjen madhore të Kosovës, për popullin e Kosovës, për një zgjidhje paqësore dhe politike të çështjes së Kosovës në bazë të vullnetit politik të popullit. Falënderoj SHBA-të, presidentin Klinton, nënpresidentin Al Gor, sekretarin e Shtetit Kristofer, Kongresin Amerikan dhe të gjithë miqtë tanë në SHBA për këtë dhuratë të madhe për Kosovën dhe për rajonin në përgjithësi.”

Në faqen e parë botohej edhe raportimi me mbititull “Kryetari i Republikës së Kosovës Dr. Ibrahim Rugova priti Xhon Kornbllumin” dhe me titull e nëntitull: “SHBA-të do të angazhohen për të drejtat e popullit të Kosovës – tha Kornbllum duke ia përcjellë kryetarit Rugova zotimin e presidentit amerikan Bill Klinton”.

E në faqen 3 të gazetës së rezistencës “Bujku”, kryeredaktor i parë-themelues i së cilës isha e që dilte nga 18 Janari 1991 me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik e që ishte pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi dhe sfidonte ndalimin e dhunëshëm nga Serbia okupatore të gazetës tradicionale Rilindja, atëherë të vetmen të përditshme në gjuhën shqipe në Kosovë, me titullin dhe nëntitullin

“Flamur i shpresës për Kosovën

(Kronikë e viteve që i paraprinë hapjes së Zyrës Amerikane në Prishtinë)”, shkruaja mes tjerash:

“Amerika në Kosovë, nga kjo e mërkurë, është e pranishme edhe me Zyrën e USIA-s.

Kjo për Kosovën ka shumë rëndësi e domethënie, prandaj shpesh quhet përfaqësi e mision diplomatik. Kështu, prezenca amerikane në Kosovë mori një formë institucionale dhe vlerësohet se kjo është shumë e rëndësishme për njohjen dhe afirmimin edhe më të madh të çëshjtes së Kosovës.

Flamuri amerikan, i shtetit më të fuqishëm në botë, vendit mik, dashamirës e përkrahës të shqiptarëve, prej dje valon në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë, i ngritur lart e solemnisht në selinë e Zyrës së USIA-s, në një godinë të bukur të lagjes së Dragodanit, duke sjellë mesazhet më të mira të aspiratave të zgjidhjes e të paqes për Kosovën e rajonin.

Zyra e USIA-s në Prishtinë shënon edhe një hap përpara në konkretizimin e interesimit të vazhdueshëm amerikan për Kosovën dhe të pranisë së SHBA-ve në këtë zonë të rrezikshme të konflikteve politike dhe jo vetëm politike në Evropën Jugore….

Flamuri amerikan në Prishtinë, që valon prej dje, është flamur i shpresës për Kosovën. Deri tash të gjithë flamujt e vendeve të huaja janë ngritur si flamuj të okupatorëve.”

Në ceremoninë festive të hapjes së Zyrës Amerikane në Kosovë, në 5 Qershor 1996, isha edhe për të raportuar për Agjencinë Shtetërore Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencinë Telegrafike Shqiptare, korrespondent i cilës isha që nga 24 Maji 1992 i zgjedhjeve të para pluraliste në Kosovë. Hapja e përfaqësisë amerikane në kryeqytetin e Kosovës ishte festë për kosovarët dhe u përjetua si një moment shumë i rëndësishëm dhe historik për të ardhmen, raportoja atëherë nga Prishtina në Tiranë…

Pas 24 vjetëve – në 4 Korrik 2020, raportoja për Gazetën DIELLI të Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, se Ambasadori i SHBA-ve në Kosovë, Philip Kosnett, dhe Zonja Alison Kosnett, ishin nikoqirë të pritjes për nder të Ditës së Pavarësisë së SHBA-ve, kur u zhvillua edhe ceremonia e përurimit të ndërtesës së re të Ambasadës Amerikane në Kosovë.

E në 1 Korrik 2009 Prishtina ndau truall për ndërtimin e objektit të ri të Ambasadës së SHBA-ve në Kosovë, ndërsa në 5 Maj 2015 u zhvillua ceremonia e përurimit të fillimit të ndërtimit.

Ndërsa, në mëngjesin e pas mbrëmjes historike të 24 Marsit 1999 të ndërhyrjes shpëtimtare të NATO-s prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës për Kosovën e popullin e saj, kam raportuar edhe se, forcat serbe gjatë natës kishin bërë sulme dhe vrasje të tjera në familjet dhe vendbanimet shqiptare, kishin djegur edhe zyrat që ndodheshin në një shtëpizë shkrimtarësh që ishte bërë seli e Presidencës dhe e institucioneve tjera të Republikës së Kosovës, atëherë të panjohur ndërkombëtarisht, dhe Zyrën Amerikane në Prishtinë.
Pas përfundimit të luftës në Kosovë, Zyra e SHBA-ve në Prishtinë (USOP) filloi të punojë në shtator të vitit 1999.

USOP përfaqësonte Departamentin e Shtetit të SHBA-së, Agjencinë për Zhvillim Ndërkombëtar të SHBA-së (USAID), Departamentin për Drejtësi dhe Departamentin për Mbrojtje.

Më pak se dy muaj pas shpalljes së Pavarësisë, para 14 viteve, Zyra e SHBA-së në Prishtinë u bë Ambasadë në 8 Prill 2008, ndërsa, po atë vit historik, në 18 Korrik, Tina Kaidanow është betuar si ambasadore e parë Amerikane për Republikën e Kosovës.

Pak ditë pasi u konfirmua nga Departamenti Amerikan i Shtetit si ambasadore Kaidanow solli letrat kredenciale të emërimit e pritur në takim në 25 Korrik 2008 atëherë nga Presidenti i Kosovës Fatmir Sejdiu.

Ndërkohë, ushtarët amerikanë mbështesin KFOR-in qe më shumë se 23 vjet. Trupat amerikanë kontribuojnë në misionin e NATO-KFOR-it për të garantuar mjedis të qetë e të sigurtë dhe lirinë e lëvizjes për të gjitha komunitetet në Kosovë.

Në 17 Maj 2021 është prezantar projekti për sheshin dhe shtatoren e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës Joe Biden në fshatin Sojevë të Ferizajt, pranë Kampit Ushtarak Amerikan “Bondsteel” në Kosovë.

Në Prishtinë – kryeqytetin e Kosovës janë ngritur tre shtatore të personaliteteve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, është edhe Bulevardi me emrin e Presidentit Amerikan George Bush, te Katedralja Shën Nëna Terezë.

Në 1 Nëntor 2009 është përuruar Shtatorja e Presidentit Amerikan Bill Clinton në bulevardin me emrin e tij.

Në 12 Qershor 2019 në festimet e 20 vjetorit të lirisë së Kosovës u bë edhe përurimi i Shtatores së Sekretares Amerikane të Shtetit, Madeline Albright në sheshin me emrin e saj.

Shtatorja e Senatorit Amerikan Bob Dole është përuruar në sheshin me emrin e tij në 30 Gusht 2020 në 30 vjetorin e vizitës historike në Kosovë të delegacionit të Senatit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës…

Glauk Konjufca: 4 Korriku është datë e rëndësishme edhe për Kosovën

July 4, 2022 by s p

Për të shënuar 246 vjetorin e pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës, kryetari i Grupit të Miqësisë Kosovë – SHBA në Kuvendin e Republikës së Kosovës, deputeti Dimal Basha, organizoi një seancë jo formale me nxënës dhe studentë nga qyteti i Ferizajt.

Në këtë ceremoni morën pjesë edhe kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, ish kongresmeni amerikan Jerry Ëeller, si dhe Jessica Gumucio, nga Ambasada Amerikane në Kosovë.

Duke i falënderuar të pranishmit për pjesëmarrjen, deputeti Dimal Basha tha se qytetarët e Kosovës janë gjithmonë borxhlinj ndaj ndihmës që Shtetet e Bashkuara kanë ofruar për të arritur deri te pavarësia.

Më pas, fjalën e mori kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, i cili theksoi se 4 Korriku është ditë shumë e rëndësishme për gjithë botën, ashtu edhe për Kosovën.

Kreu i Kuvendit tha se SHBA-ja gjatë historisë gjithmonë e ka ndihmuar popullin tonë në aspiratat e tij për liri dhe pavarësi.

“Rrallë ndonjëherë në historinë e botës, liria dhe pavarësia e një populli ndodh të jetë kaq e rëndësishme edhe për popujt e tjerë. Ish-presidenti Wilson ka ndihmuar në pavarësinë e Shqipërisë dhe gjithashtu 80 vite më vonë SHBA-ja ka ndihmuar në pavarësinë e Kosovës”, theksoi kryetari Konjufca.

Për të ndarë eksperiencën e saj si qytetare e SHBA-së, Jessica Gumucio nga Ambasada Amerikane, shpalosi para nxënësve dhe studentëve historikun e pavarësisë së SHBA-së. Ajo tregoi sfidat që ka pasur Amerika deri tek arritja e pavarësisë, duke përmendur demokracinë si formën më të mirë të qeverisjes.

Ndërsa ish kongresmeni Jerry Weller, tha se historia amerikane dëshmon se pavarësia e një populli do të thotë pavarësi për shumë shtete të tjera. Ai përmendi edhe luftën e fundit në Kosovë, duke treguar miqësinë e palëkundur që populli amerikan ka me popullin dhe shtetin e Kosovës.